1

Ο φόνος και η ποινή

του θανάτου

2

Εισαγωγή

Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2012-2013, το τµήµα µας, Β5, ασχολήθηκε µε το φαινόµενο της ποινής του θανάτου, υπό την επίβλεψη και συµβολή του υπεύθυνου καθηγητή, Γοργοράπτη Γεώργιου, χωρίζοντας το σε επιµέρους θέµατα τα οποία µελετήθηκαν σε υποοµάδες των 5-6 ατόµων. Στο πρώτο τετράµηνο, οι οµάδες σχηµατίστηκαν µε βάση τη βαθµολογία του προηγούµενου έτους µε σκοπό να είναι ισότιµες µεταξύ τους. Οι οµάδες που σχηµατίστηκαν ήταν οι εξής :

Οι Ακρωτηριασµένοι

Θέµα: ''Συγκριτική µελέτη µεταξύ Ελλάδας και άλλων χωρών γεωγραφικά , ποια είναι η θέση της εκκλησίας και ειδική αναφορά στο Ισλάµ ''

• Ανθοπούλου Μακέδου Φαίη • Ζουµάκη Χρύσα • Κτιστάκη Κατερίνα • Λαµπράκη Έρση • Παζαρακιώτης Κωνσταντίνος

Οι Αµφισβητίες

Θέµα: Όταν η εξουσία αµφισβητείται επιβάλλεται θάνατος;

• Βεµόγιαννης Γιάννης • Γαβριλάκη Μαίρη • Καρούζου Αργυρώ • Κουγιουµτζή Αντωνία • Κωστάκη Εµµανουέλα • Ταγαράκη Φιλία

3

Οι ∆ήµιες

Θέµα: Η ποινική αντιµετώπιση, αφαίρεσης ζωής ανθρώπου από ανθρωπο.

• Ασλάνη Ιωάννα • Βοσκάκη Ραφαηλία • Επταµηνιτάκη Γιασεµή • Καράδαγλη Νάντια • Χατζοπούλου Γιούλη

∆ια…”Φόνισσες”

Θέµα: Η θανατική ποινή ανά τους αιώνες

• Γεωργιοπούλου Μαρία • Γλένη Κωνσταντίνα • Καπαρουνάκη Μαρία • Λυµπερίδη Μαρίνα • Παπαδογιαννάκη Βάσω • Φιλιππάκη Χρυσή

Θανατοποινίτες

Θέµα: Τρόποι εκτέλεσης θανατικής ποινής

• Βασιλάκης Παντελής • Γρινιεζάκη Μαρία • Καζάκη Μαρία • Κατζηλάκη Έλενα • Μελιδονιώτη Έλλη • Παπαδογιαννάκη Μαρία

Αφού χώρισε η κάθε µια οµάδα το θέµα σε υποερωτήµατα κάθε παιδί ανέλαβε µετά από ατοµική έρευνα να συνθέσει µια ατοµική εργασία. Στη συνέχεια, συντέθηκαν οι οµαδικές εργασίες . Στο Β τετράµηνο, δηµιουργήθηκαν νέες οµάδες µε κριτήριο το ενδιαφέρον κάθε παιδιού οι

4

οποίες ήταν οι ακόλουθες : Η οµάδα σύνταξης, ερωτηµατολογίου, επεξεργασίας power point και συνεντεύξεων.

Ορισµός αφαίρεσης ζωής

Στην διάρκεια του εικοστού αιώνα, χάρη στην γοητεία που ασκούσαν οι

ανθρωπιστικές ιδέες, η θανατική ποινή καταργήθηκε στα περισσότερα

κράτη του δυτικού κόσµου. Ποτέ όµως δεν έλειψαν οι νοµοµαθείς, οι

πολιτικοί και οι απλοί πολίτες που τόνιζαν την αποτρεπτική της δύναµη

και υποστήριζαν πως έπρεπε να επιστρατευτεί στον αγώνα ενάντια στην

όλο και αυξανόµενη εγκληµατικότητα που κυριαρχούσε στην κοινωνία.

Ο σεβασµός, όµως, που απαιτεί η ανθρώπινη αξιοπρέπεια µας

επιβάλλει ακόµα και στην περίπτωση της τιµωρίας και των στυγνότερων

εγκληµατιών να απέχουµε από τακτικές που προσβάλλουν την σηµασία

της. Προσπαθούµε να αποτρέψουµε τα µέλη που επανδρώνουν µια

κοινωνία από το έγκληµα, ενώ την ίδια στιγµή η ίδια η κεντρική εξουσία

το εφαρµόζει. Σύµφωνα µε τον Καντ δεν επιτρέπεται να επιβάλλουµε

ποινές γιατί προσδοκούµε από αυτές καλά αποτελέσµατα για

µεµονωµένα άτοµα ή γενικά για την κοινωνία,, αλλά µόνο για λόγους

δικαιοσύνης. Στη δεύτερη διατύπωση της κατηγορικής προσταγής, της

ηθικής δηλαδή αρχής που πρέπει να διέπει τις πράξεις µας, λέει ότι ποτέ

δεν πρέπει να αντιµετωπίζουµε τους ανθρώπους απλώς ως µέσα για την

επίτευξη κάποιου στόχου αλλά πάντοτε να θεωρούµε την ανθρώπινη

προσωπικότητα, ως τον υπέρτατο σκοπό. Κι αυτό γιατί ο άνθρωπος δεν

έχει τιµή όπως τα πράγµατα που µπορούν να ανταλλάσσονται, να

εξαγοράζονται, να απαλλοτριώνονται, αλλά αξία απόλυτη, την

ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Οι απόψεις του Καντ δεν µοιάζουν να ταυτίζονται, όµως απόλυτα µε

αυτές ενός µεγάλου µέρους της πολιτείας. Τα άτοµα που υπηρετούν τις

απόψεις αυτές υποστηρίζουν ότι η πολιτεία επιβάλλοντας την θανατική

ποινή αποσκοπεί αφενός στην προστασία της κοινωνίας από την

εγκληµατική δράση κάποιον ατόµων και αφετέρου στην αποτροπή των

εγκληµατιών από ειδεχθή εγκλήµατα µε θύµατα αθώους ανθρώπους.

5

Κυρίως από ένστικτο αυτοσυντήρησης, ακόµα και οι πιο στυγνοί

εγκληµατίες δεν µπορούν παρά να νιώσουν κάποιες αναστολές, όταν

ξέρουν ότι τους περιµένει ο θάνατος µε την διάπραξη συγκεκριµένων

εγκληµατικών πράξεων. Παρόλα αυτά όµως, όπως έχουν αποδείξει

ποικίλες έρευνες που αφορούν την ψυχολογία του δράστη, ο ίδιος

αποκλείει το ενδεχόµενο σύλληψης του όταν προβαίνει σε παράνοµες

πραξεις.

Η θανατική ποινή είναι βέβαια αποτροπιαστική. Γι’ αυτό και κάθε

άνθρωπος νιώθει αποστροφή για αυτήν. Όµως σε µερικές περιπτώσεις, ο

όχλος επιθυµεί και επιζητάει την επιβολή της. Αυτό αφορά στυγνούς

εγκληµατίες που διέπραξαν αποδεδειγµένα ανατριχιαστικά εγκλήµατα εις

βάρος αθώων, ανίκανων να αντιδράσουν ανθρώπων, όπως π.χ. βιασµούς,

παιδοκτονίες κτλ. Στις περιπτώσεις αυτές η θανατική ποινή ικανοποιεί

την περί δικαίου αίσθηση της κοινωνίας.

Από την άλλη πλευρά είναι γνωστό πως µε την επιβολή της θανατικής

ποινής παραβιάζονται βάναυσα θεµελιώδη ανθρώπινα δικαιώµατα, όπως

το δικαίωµα του πολίτη για την ζωή ή το δικαίωµα να µην υποβάλλεται

κανείς σε σκληρή και εξευτελιστική τιµωρία, τα οποία έχει κάθε άτοµο

όχι γιατί του παραχωρήθηκαν από το κράτος, αλλά επειδή απλώς είναι

άνθρωπος. Άλλωστε κανένα κράτος δεν νοµιµοποιείται να την

επιβάλλει, γιατί κανένα κράτος- ακόµα και το πιο δηµοκρατικό- δεν έχει

την απεριόριστη εξουσία να ορίζει εάν και πότε θα πεθάνουν οι πολίτες

του. Ακόµη, η θανάτωση εγκληµατιών καταργεί κάθε έννοια

σωφρονισµού. Το δυτικό δίκαιο στηρίχτηκε στην πίστη ότι ο

εγκληµατίας µπορεί να συνειδητοποιήσει τα σφάλµατα του και να

επανενταχθεί στην κοινωνία.

Έτσι λοιπόν, εύλογα οι αντίπαλοι της θανατικής ποινής υποστηρίζουν

την άποψη αυτή, καθώς ο σωφρονισµός του ατόµου απαιτεί πρωταρχικά

την φυσική του ύπαρξη.

Όµως µε βάση ποια κριτήρια αποφασίζει η Πολιτεία εάν σε κάποιο

άτοµο πρέπει να επιβληθεί η ποινή του θανάτου; Οι απόψεις πάνω στο

συγκεκριµένο ερώτηµα διίστανται, αφού η νοµοθετική πρόβλεψη της

θανατικής ποινής είναι αντίθετη από την φύση της προς την θεµελιωτική

6

αρχή των δηµοκρατικών πολιτειών να σέβεται το άτοµο και τα

δικαιώµατα του.

«Oι ποινές έχουν προορισµό να εκφοβίζουν όσους δεν έχουν πρόθεση να

παρανοµήσουν. » Karl Kraus, 1874-1936, Αυστριακός συγγραφέας

ΗΗ θθααννααττιικκήή πποοιιννήή σσττοο εελλλληηννιικκόό δδίίκκααιιοο

Στην Ελλάδα η θανατική ποινή υπήρξε ως το 1993 µια από τις τρεις κύριες ποινές του ισχύοντος δικαίου. Στην πράξη όµως η εφαρµογή της είχε εξασθενήσει πολύ νωρίτερα, δεδοµένου ότι η τελευταία θανατική εκτέλεση έγινε την 25-8-1972, ενώ και πρωτύτερα ο ρυθµός των εκτελέσεων είχε µειωθεί αισθητά. Τα εγκλήµατα, τα οποία τιµωρούνταν µε θανατική ποινή κατά τον Ελληνικό ποινικό κώδικα, ήταν κατά βάση δυο ειδών: εκείνα που αφορούσαν ορισµένες σοβαρές προσβολές κατά της πολιτείας (άρθρα 134 §3, 138, 139 §2, 143, 144 §1, 148 §2 Π.Κ. )

Αρθρο 134 § 3 Όποιος αποπειράται να θανατώσει τον Πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας, ή εκείνον που ασκεί την Προεδρική εξουσία τιµωρείται µε θάνατο ή ισοβια κάθειρξη. Άρθρο 138 Όποιος επιχειρεί µε σωµατική βία ή µε απειλές σωµατικής βίας να αποσπάσει έδαφος το οποίο να ανήκει στο ελληνικό κράτος ή να συγχωνεύσει έδαφος του σε άλλη πολιτεία τιµωρείται µε θάνατο.

και εκείνα που αφορούσαν σοβαρές προσβολές κατά του προσώπου (άρθρα 299 §1, 317 §3, 270, 380 §2 Π.Κ.). Κατά κανόνα η θανατική ποινή αποτελεί απειλή στα εγκλήµατα που ορίζει ο Π.Κ. κατά διάζευξη προς την ισόβια κάθειρξη. Επιβαλλόταν αντί για αυτή, σύµφωνα µε το άρθρο 86 του Π.Κ. µόνο εάν η πράξη προκαλούσε εκ του είδους της και του τρόπου εκτέλεσης της καθώς και των λοιπών γενικότερων συνθηκών, ιδιαίτερο αποτροπιασµό και απέχθεια ή εάν ο δράστης ως εκ των περιστάσεων τέλεσης του

7

εγκλήµατος, των κινήτρων και της γενικότερης προσωπικότητας του, παρουσίαζε µία τάση διάπραξης νέων εγκληµάτων στο µέλλον. Θανατική ποινή δεν επιβαλλόταν στους ανήλικους (άρθρο 121 Π.Κ.) που κρίνονταν ποινικά υπεύθυνοι (άρθρο 54 Π.Κ.) ούτε και στους εγκληµατίες στους οποίους δεν µπορεί να αποδοθεί πλήρης ευθύνη για τις αξιόποινες πράξεις που έχουν τελέσει, έστω κι αν αυτοί κρίνονταν επικίνδυνοι για τη δηµόσια ασφάλεια (άρθρο 38 §3). Υπήρχαν ακόµα ρυθµίσεις για υποχρεωτική µετατροπή της θανατικής ποινής σε ισόβια κάθειρξη στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) Εάν περνούσαν 3 χρόνια από την αµετάκλητη επιβολή της και εφόσον η ποινή παρέµενε στο µεταξύ ανεκτέλεστη, β)εάν δινόταν χάρη από τον Πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας κατά τις ρυθµίσεις του άρθρου 47 §1 του Συντάγµατος, γ) εάν δινόταν αµνηστία µε προεδρικό διάταγµα, έπειτα από πρόταση του Υπουργικού Συµβουλίου. Η αµνηστία παρέχεται µόνο για πολιτικά κι όχι για κοινά εγκλήµατα. Τέλος η εκτέλεση της θανατικής ποινής αναβαλλόταν στις περιπτώσεις, που απαριθµούνται περιοριστικά από το άρθρο 555 ΚΠ∆. Η Ελλάδα υπέγραψε στις 2/5/1983 το υπ' αριθµό 6 ειδικό Πρωτόκολλο, που προστέθηκε στην Ευρωπαϊκή Σύµβαση Ανθρωπίνων δικαιωµάτων και που προέβλεπε ότι η κατάργηση της θανατικής ποινής αποτελεί νοµική υποχρέωση για τα υπογράφοντα κράτη, τουλάχιστον σε καιρό ειρήνης. Με την αναθεώρηση του Συντάγµατος από 17/4/2001 ορίστηκε στο άρθρο 7 §3 ότι θανατική ποινή δεν επιβάλλεται εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στο νόµο για κακουργήµατα τα οποία τελούνται σε καιρό πολέµου και σχετίζονται µ' αυτόν" .

Ο Κωνσταντίνος Παπαϊωάννου , πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου, στην εφηµερίδα Τα Νέα στις 24/12/2007 δηλώνει ότι στις 18 ∆εκεµβρίου του 2007 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε µε συντριπτική πλειοψηφία την έκκληση για παγκόσµια αναστολή εκτελέσεων: 104 χώρες ψήφισαν υπέρ, 54 κατά και 29 απείχαν. Η απόφαση καλεί τα κράτη που διατηρούν τη θανατική ποινή να θεσµοθετήσουν ένα µορατόριουµ εκτελέσεων µε προοπτική πλήρους κατάργησης. Καλούνται επίσης σταδιακά να περιορίσουν τα αδικήµατα

8

που επιφέρουν την εσχάτη των ποινών. Πάντως, συνολικά 133 χώρες έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή είτε µε νόµο είτε στην πράξη.

Προϊστορικά χρόνια

Στην προϊστορία η επιβολή της θανατικής ποινής ως τρόπος συµµόρφωσης και παραδειγµατισµού ήταν συχνή . Ένα από τα βασικότερα γνωρίσµατα των πρωτόγονων πολιτισµών της Αφρικής της Ασίας και της Αµερικής ήταν οι ανθρωποθυσίες. Είναι όµως η ανθρωποθυσία µια πρώιµη µορφή της έσχατης ποινής ή όχι; Η ανθρωποθυσία ήταν όντως ένας τρόπος εκτέλεσης . Κάτι τέτοιο καθιστάτε προφανές καθώς τοιχογραφίες αλλά και κώδικες που διασώθηκαν από τους πολιτισµούς των Ίνκας , των Μάγιας και άλλων µικρότερων πληθυσµών µαρτυρούν ότι οι ανθρωποθυσίες εκτός από δοξασίες και προσφορές στις θεότητες της κάθε θρησκείας αποτελούσαν και ένα µέσο πολιτικής πίεσης και τροµοκράτησης των αδύναµων της φυλής αλλά και των γειτονικών φύλων . Οι Αζτέκοι στη Β. Αµερική ,οι Ασσύριοι στην Ασία και την Αίγυπτο και οι Μογγόλοι ήταν χαρακτηριστικά παραδείγµατα πολιτισµών που επέβαλαν µε κάθε ευκαιρία την θανατική ποινή . Ο « Κώδικας του Χαµουραµπί» φαίνεται να είναι η αρχαιότερη ποινική νοµοθεσία .Καταγράφηκε τον 18ο αιώνα π.Χ. και αποτελούσε µέρος του βαβυλωνιακού νόµου. Αποτελούταν από 282 άρθρα που εµπεριείχαν ποινικές και αστικές διατάξεις ενώ κωδικοποιούσε την ποινή του θανάτου για πάνω από είκοσι πέντε διαφορετικά εγκλήµατα . Κάποιοι από τους νόµους ήταν οι εξής :

• Αν κάποιος κατηγορήσει κάποιον άλλο αλλά δεν έχει αποδείξεις ,τότε θα θανατώνεται.

• Αν ένας ληστής συλληφθεί την ώρα της ληστείας ,θα θανατώνεται. • Αν ένας σκλάβος χτυπήσει κάποιον ελεύθερο άνθρωπο θα θανατώνεται.

• Αν κάποιος χτυπήσει ή προσβάλει κάποιον από ανώτερη τάξη θα βασανίζεται και έπειτα θα θανατώνεται.

Εύκολα γίνεται κατανοητή η σκληρότητα των νόµων αυτών αφού βλέπουµε τη θανατική ποινή να επιβάλλεται πολύ συχνά ακόµα και για παραβάσεις που δεν επιφέρουν τον θάνατο ενός πολίτη .Εύλογο είναι λοιπόν το συµπέρασµα ότι ο στόχος της θανατικής ποινής ήταν και είναι η καταπολέµηση της αυτοδικίας . Αυτοδικία είναι η ενέργεια µε την

9

οποία κάποιος τιµωρεί ο ίδιος αυτόν που εγκληµάτησε εις βάρος του. «Οφθαλµό αντί οφθαλµού και οδόντα αντί οδόντος » .Οι άνθρωποι από τους πρώτους χρόνους της ιστορίας είχαν την αίσθηση της αυτοδικίας .Μέσα από τη µυθολογία και πιο συγκεκριµένα τον µύθο του χρυσού σκυλού που δώρισε ο ∆ίας στην Ευρώπη µπορούµε να δούµε πόσο έντονη είναι η αίσθηση της αυτοδικίας στο ανθρώπινο γένος . « Ο ∆ίας θέλοντας να βοηθήσει και να ευχαριστήσει την Ευρώπη διέταξε τον Ήφαιστο να κατασκευάσει ένα χρυσό σκυλί που κανένα αγρίµι να µην µπορεί να του ξεφύγει. Η θεά Ήρα όµως θέλοντας να εκδικηθεί τον ∆ια που ακόµα µια φορά ερωτεύτηκε µια θνητή έφτιαξε την άπιαστη αλεπού έτσι ώστε να ξεφεύγει πάντα ακόµα κι από το χρυσό σκυλί.» Το απόλυτο δεν υπάρχει , αυτό είναι το κύριο δίδαγµα του µύθου αυτού . Αν κανείς παρατηρήσει καλύτερα το µύθο θα καταλάβει ότι η αυτοδικία είναι έµφυτη στους ανθρώπους καθώς αποτελεί µια ενστικτώδη αντίδραση για την επιβίωση τους . Στους νόµους της νοµοθεσίας του Χαµουραµπί λοιπόν, βλέπουµε τους παραβάτες να τιµωρούνται µε τον ίδιο και τις περισσότερες φορές µε σκληρότερο τρόπο για την ανάρµοστη συµπεριφορά τους ενώ ο ρόλος και η θέση τους στη κοινωνία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιβολή της εσχάτης των ποινών.

Συνεχίζοντας την πορεία µας στο χρόνο συναντάµε στον ελλαδικό χώρο τους Μινωτες. Μέχρι πριν 2 χρόνια δεν είχαν βρεθεί στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι Μινωιτες συµµετείχαν σε ανθρωποθυσίες ή ότι το δίκαιο τους εµπεριείχε τρόπους εκτέλεσης . Ψάχνοντας για στοιχεία οι αρχαιολόγοι βρέθηκαν µπροστά σε έναν τεράστιο χώρο στον οποίο υπήρχαν βωµοί ενώ βρέθηκαν και τα οστά µιας νεαρής γυναίκας. ∆εν µπορούν να είναι σίγουροι για τα ευρήµατα τους αλλά δεν µπορούµε να αποκλείσουµε το γεγονός οι Μινωιτες να τιµωρούσαν µε τη ποινή του θανάτου.

Τέλος προχωρώντας λίγο ακόµα στο χρόνο θα συναντήσουµε την αρχαϊκή περίοδο όπου το θέατρο και η ποίηση αντικατοπτρίζουν τον πολιτισµό των αρχαίων ελλήνων . Μέσα από την πλοκή της Αντιγόνης , αρχαία τραγωδία του Σοφοκλή, µπορούµε να δούµε ότι η θανατική ποινή εφαρµόζεται µε έµµεσο τρόπο και σε αυτή τη περίοδο . Η Αντιγόνη ,κόρη του Οιδίποδα και της Ιοκάστης , µετά τον θάνατο του πατέρα της επέστρεψε στην Θήβα για να αποτρέψει την µονοµαχία των αδερφών της. Όταν ο πόλεµος τελείωσε υπέρ της Θήβα αλλά και µε τον τραγικό θάνατο των δυο αδελφών ο νέος άρχοντας, ο Κρέοντας διατάζει τον

10

ενταφιασµό του Ετεοκλή, αλλά απαγορεύει να ταφεί το πτώµα του Πολυνείκη, επειδή ενήργησε ως προδότης. Η Αντιγόνη σε αντίθεση µε την αδερφή της Ισµήνη αψηφά τους νόµους του Κρέοντα και ενταφιάζει τον νεκρό αδελφό της σύµφωνα µε την θέληση των θεών. Το αποτέλεσµα αυτής της σύγκρουσης µε την εξουσία ήταν η τιµωρία της να κλειστεί σε σπήλαιο, χωρίς τροφή και νερό, µέχρι να πεθάνει. Μπορούµε λοιπόν να δούµε ότι η απόφαση του βασιλεία ήταν η καταδίκη της κοπέλας που αγωνίσθηκε για την Τιµή της σε βάρβαρο θάνατο . Έτσι καταλαβαίνουµε ότι η ποινή του θανάτου δεν ήταν άγνωστη για τους έλληνες στην αρχαϊκή περίοδο αφού εφαρµόζεται στην πλοκή διάφορων ποιηµάτων και θεατρικών έργων της περιόδου εκείνης .

Η επιβολή της ανωτάτης ποινής ξεκινά από τους προϊστορικούς πολιτισµούς ως βασικό διαµορφωτικό στοιχείο τους ενώ συνεχίζει να εφαρµόζεται ανά τους αιώνες ίσως όχι µε την ίδια µορφή ( ανθρωποθυσίες ) αλλά έχοντας τα ίδια αποτελέσµατα για την κοινωνία .

Κλασσική εποχή

Στην Κλασική εποχή έως και τα χρόνια του Μεγαλεξάνδρου για κάθε έγκληµα υπήρχε και µία ποινή. Το Αττικό Ποινικό δίκαιο, ως απάντηση στο έγκληµα της ανθρωποκτονίας, περιείχε ποινές οι οποίες είχαν ανταποδοτικό χαρακτήρα και κυρίως φρόντιζαν για την αποτροπή των πολιτών από την τέλεση του ίδιου εγκλήµατος. Οι βασικές ποινές του Αττικού Ποινικού δικαίου προσέβαλαν το σώµα, την περιουσία, την τιµή

11

και την ελευθερία του ενόχου µέσω της θανατικής ποινής, της εξορίας, της ατιµίας, της φυλάκισης και του προστίµου, που κυµαινόταν από ένα µικρό ποσό έως και την ολική δήµευση της περιουσίας. Μάλιστα, ήταν δυνατό να µην επιβληθεί µια από τις παραπάνω ποινές στην περίπτωση καταβολής των λεγόµενων «υποφονίων». Τα «υποφόνια» ήταν η αποζηµίωση που έπαιρναν τα συγγενικά πρόσωπα του θύµατος, ώστε να µην ακολουθήσει δίκη φόνου ούτε εκτέλεση της ποινής. Παρακάτω θα ακολουθήσει η λεπτοµερής εξέταση της θανατικής ποινής αλλά πρώτα να σηµειωθεί ότι οι επακόλουθες ποινές επιβάλλονταν δικαιωµατικά από το νόµο στην περίπτωση που ο θύτης δεν τιµωρούταν µε την ποινή του θανάτου και ουσιαστικά αποτελούσαν συµπληρωµατικές απαγορεύσεις. Έτσι, απαγορευόταν στο δράστη η διαµονή του µέσα στα όρια της πολιτείας, η ανάληψη δηµοσίων αξιωµάτων και η συµµετοχή του σε δηµόσιες συγκεντρώσεις, θρησκευτικές τελετές κι αθλήµατα. Η θανατική ποινή ήταν η πιο δυσβάσταχτη από όλες τις ποινές που µπορούσαν να επιβληθούν στο δολοφόνο. Βέβαια, γενικότερα στην ελληνική κοινωνία το «θανατούν» (δίνω το θάνατο, τιµωρώ µε θάνατο) θεωρούταν ως ο ασφαλέστερος και ο πιο συνηθισµένος τρόπος έτσι ώστε ο δράστης να µην αποτελεί πλέον κίνδυνο για τους συµπολίτες του, αλλά ταυτόχρονα αποσκοπούσε και στην επίτευξη αποτροπής και άλλων από τη διάπραξη παρόµοιων αδικηµάτων µέσω του φόβου της τιµωρίας. Με άλλα λόγια, µια τέτοια βαριά τιµωρία που επιβαλλόταν συχνά και για τα ασθενέστερης σηµασίας εγκλήµατα στόχο είχε την προστασία του κοινού συµφέροντος και τη µείωση εγκληµατικών πράξεων. Την αυστηρότητα αυτή των ποινών, την οποία συναντάµε από την πρώτη κιόλας αρχαιότατη νοµοθεσία του Ζάλευκου στους Λοκρούς (οφθαλµόν αντί οφθαλµού) και του ∆ράκοντα στην Αθήνα (οφθαλµόν αντί οφθαλµού), έρχονται να εξηγήσουν δύο λόγοι: από τη µια η επιθυµία των πρώτων νοµοθετών να εκριζώσουν (να ξεριζώσουν) το κακό και την αδικία από τη ρίζα τους, από την άλλη η δικαιοδοσία που παραχωρούσε η αδικηθείσα οικογένεια του θύµατος στις αρχές της πολιτείας να φροντίσουν για τον παραδειγµατικό και δίκαιο κολασµό (τιµωρία) του ενόχου και την αποκατάσταση της έννοµης τάξης. Είναι γεγονός ακόµη ότι στα πλαίσια της ευρείας χρήσης της, η ποινή του θανάτου επιβαλλόταν σε πολλές οµάδες εγκληµάτων (Θανατική ποινή προβλεπόταν για τα εγκλήµατα φαρµακείας, ύβρεως, εµπρησµού, κλοπής, µοιχείας, κατά της θρησκείας, κατά της πολιτείας), πρώτα όµως

12

και κύρια στην ανθρωποκτονία εκ προθέσεως. Για ένα ανυπόφορο έγκληµα, όπως ήταν η ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, καταλληλότερη τιµωρία δεν µπορούσε να κριθεί άλλη από την ίδια τη θανάτωση του δράστη, η οποία συνέβαινε µε τρεις κυρίως τρόπους: Η κατακρήµνιση σε βάραθρο ή όρυγµα ήταν ο αρχαιότερος τρόπος θανατώσεως του δράστη. Επρόκειτο για ένα φρεατώδες χάσµα-πηγάδι, το οποίο είχε λειτουργία ανάλογη του Σπαρτιατικού Καιάδα («αποθετήριο παιδιών µε ειδικές ανάγκες») και στο οποίο ο αθηναϊκός ∆ήµος έριχνε τους καταδικασθέντες σε θάνατο. Επειδή όµως δεν υπάρχουν πολλές ρητές αναφορές στη θανάτωση µε ρίψη στο βάραθρο, είναι αρκετά πιθανό ως βάραθρο να εννοείται απλώς ο τόπος, όπου ρίχνονταν άταφα τα πτώµατα των ήδη µε άλλο τρόπο εκτελεσθέντων. Ο αποτυµπανισµός αποτελούσε τη δεύτερη συνηθέστερη µέθοδο εκτέλεσης της θανατικής ποινής. Επρόκειτο για µια πολύ σκληρή και βάναυση µέθοδο, κατά την οποία ο κατάδικος προσδενόταν σε µια όρθια στηριγµένη στο έδαφος σανίδα µε πέντε σιδερένιους κλοιούς και αφηνόταν να πεθάνει εκεί µέσα σε φρικτούς πόνους, ενώ συχνά τον λιθοβολούσαν αγρίως. Τέλος, η δηλητηρίαση µε κώνειο αποτελούσε έναν όχι τόσο συχνό τρόπο θανάτωσης του δράστη, η χρήση του οποίου καθιερώθηκε στην εποχή των Τριάκοντα και θεσµοθετήθηκε µετά την εκδίωξη των ολιγαρχικών και την αποκατάσταση της ∆ηµοκρατίας. Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι αυτό του Σωκράτη, ο οποίος θέλησε να πιει το κώνειο µια ώρα αρχύτερα διότι δεν πίστευε ότι θα κέρδιζε τίποτα µε το να έπινε το δηλητήριο αργότερα, προσπαθώντας να σώσει µια ζωή που ήδη είναι χαµένη. Όσον αφορά, τέλος, τη συχνότητα επιβολής της θανατικής ποινής στην κλασική Αθήνα, υπάρχει η άποψη ότι όσο σκληροί κι αν ήταν οι Αθηναίοι πολίτες στις νοµοθετικές τους διατάξεις, στην εκτέλεση της συγκεκριµένης ποινής δεν µεταχειρίζονταν µε τρόπο άγριο. Είχαν µάλιστα ορίσει το σώµα των «Ένδεκα» ως το αρµόδιο όργανο για την εκτέλεση της ποινής του θανάτου, στο οποίο µετείχαν ένας από κάθε αθηναϊκή φυλή και ένας συναριθµούµενος γραµµατέας.

Ρωµαϊκή περίοδος Μελετώντας την θανατική ποινή στις διάφορες περιόδους στην ιστορία,

13

θα ήταν µεγάλη παράλειψη, αν δεν ασχολούµασταν µε την ρωµαϊκή περίοδο καθώς και µε τα χρόνια της βασιλείας του Ιουστινιανού. Είναι γνωστό ότι το Ρωµαϊκό δίκαιο έπαιξε σηµαντικό ρόλο στην διαµόρφωση του δικαίου µεταγενέστερων εποχών, όπως θα δούµε. Αξίζει, εποµένως να ασχοληθούµε και να µελετήσουµε από ποικίλες απόψεις το φαινόµενο της θανατικής καταδίκης, σύµφωνα µε την ρωµαϊκή δικαιοσύνη.

Κατά κύριο λόγο, όπως είναι γνωστό οι κοινωνικές τάξεις στην Ρώµη χωρίζονταν µε βάση τον πλούτο. Προφανώς, τις ανώτερες τάξεις καταλάµβαναν οι οικονοµικά ισχυρότεροι, ενώ τις κατώτερες οικονοµικά ασθενέστεροι. Η ανώτερη τάξη αποτελούνταν κυρίως από τους γερουσιαστές και τους ιππείς. Οι φτωχοί και οι σκλάβοι Ρωµαίοι πολίτες ανήκαν στις χαµηλότερες κοινωνικές τάξεις.

Στα γενικά πλαίσια της τιµωρίας, οι ποινές ήταν ελαφρότερες για όσους καταλάµβαναν τις κοινωνικά υψηλότερες θέσεις. Οι ισχυρές τους θέσεις συνέβαλλαν σηµαντικά στην απαλλαγή τους από αυστηρές ποινές, συµπεριλαµβανοµένης και της θανατικής ποινής . Εδώ, µπορεί κανείς να συµπεράνει εύκολα ότι, εξαιτίας της καλής οικονοµικής τους κατάστασης, οι πολίτες αυτοί είχαν την δυνατότητα ακόµα και να πληρώσουν ένα συγκεκριµένο ποσό, µε σκοπό να αποφύγουν την επιβολή ενδεχοµένως κάποιας αυστηρότερης ποινής, όπως ήταν και η θανατική. Συνήθως, µία από τις σοβαρότερες τιµωρίες τους ήταν η εξορία, η οποία µάλιστα δεν ήταν κατ΄ ανάγκη δεν ήταν µόνιµη.

Από την άλλη πλευρά, οι κοινωνικά κατώτεροι δεχόντουσαν διαφορετική αντιµετώπιση, όσον αφορά τις ποινές των εγκληµάτων. Ήταν υποχρεωµένοι να υπόκεινται πολύ πιο αυστηρές κυρώσεις, όπως η ποινή του θανάτου µε σταύρωση. Οι σκλάβοι, πολλές φορές, καταδικάζονταν σε θάνατο µόνο και µε από τη θέληση των αφεντών τους. Αξίζει να επισηµανθεί ότι υπήρξαν πολλά περιστατικά, συµφώνα µε τα οποία, κατώτερης τάξης πολίτες καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ πολίτες ανώτερης τάξης, έχοντας διαπράξει το ίδιο έγκληµα, µονάχα εξορίστηκαν ή τους κατασχέθηκαν µερικά µέρη των περιουσιών τους. Τέτοιου είδους παραδείγµατα δηλώνουν έντονα την καταπάτηση των δικαιωµάτων των οικονοµικά και κοινωνικά ασθενέστερων τάξεων, καθώς και την έλλειψη δικαιοσύνης κατά την ρωµαϊκή εποχή. Στην εποχή του Ιουστινιανού τηρήθηκε περίπου η ίδια στάςη.

Στην αρχαία Ρώµη, oι δηµόσιες ποινές και φυσικά η ποινή του θανάτου είναι στην αποκλειστική δικαιοδοσία των αρχόντων ή αρχηγών της κοινότητας. Κατά την αρχική περίοδο της ∆ηµοκρατίας που ακολουθεί, νοµοθετική πηγή είναι η «∆ωδεκάδελτος» (450 π.Χ.). Ως προς την ποινική

14

δικαιοδοσία, οι ελαφρές ποινές αστυνοµικού χαρακτήρα (µαστιγώµατα, µικρά πρόστιµα), µπορούν να επιβάλλονται τελεσίδικα στους πολίτες απευθείας, δηλαδή χωρίς νοµοθετική πρόβλεψη, από τους ρωµαίους άρχοντες. Στις σοβαρότερες περιπτώσεις, δηλαδή όταν είναι ενδεχόµενη η επιβολή θανατικής ποινής, οι ποινές πρέπει να επιβάλλονται µόνο από ορισµένους άρχοντες που είναι εξοπλισµένοι µε ειδική εξουσία (imperium), να στηρίζονται σε κάποιο νόµο και να υπόκεινται σε προσφυγή ενώπιον του λαού. Κατά την κύρια περίοδο της ρωµαϊκής ∆ηµοκρατίας (200-31 π.Χ.), η ποινική δίωξη ασκείται όλο και περισσότερο και µε πρωτοβουλία των πολιτών, ενώ το στοιχείο που χαρακτήριζε την εκδίκαση των δηµοσίων εγκληµάτων (τακτικός δικαστής) ενοποιείται µε το στοιχείο της λαϊκής δικαιοσύνης των ιδιωτικών αδικηµάτων. Ο τακτικός δικαστής εξετάζει το νοµικό µέρος της κατηγορίας, κρίνει για την αρµοδιότητά του και συγκροτεί το δικαστήριο από λαϊκούς ένορκους δικαστές (32-75 άτοµα) που αποφαίνονται κυριαρχικά για την αθωότητα ή ενοχή του κατηγορούµενου. Τέλος, κατά την περίοδο της Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας (Ηγεµονία 31π.Χ. – 284 µ.Χ. και Απολυταρχία 284 – 476 µ.Χ.) παρατηρείται µία ολοένα αυξανόµενη αυστηρότητα, τόσο στην απειλή όσο και στην εφαρµογή των ποινικών κυρώσεων, η οποία αυστηρότητα συνοδεύεται από προφανείς δικαστικές αυθαιρεσίες. Στα χρόνια του Ιουστινιανού, παρατηρούµε ότι δικαιοδοσία για την επιβολή της θανατικής ποινής δόθηκε σε διαφορετικά άτοµα. Στο ιουστινιάνειο δίκαιο η ποινή του θανάτου ήταν σε ηµερήσια διάταξη, ο τρόπος εκτέλεσης αν δεν προβλεπόταν από τον νόµο, καθοριζόταν από τον δικαστή. Επίσης, αξίζει να σηµειωθεί ότι οι συντάκτες της Εκλογής προσπάθησαν να περιορίσουν τόσο τις ακρότητες του νόµου όσο και τις αυθαιρεσίες της πρακτικής, καθορίζοντας το ύψος της ποινής για κάθε µεµονωµένη πράξη µε όσο γινόταν µεγαλύτερη ακρίβεια.

Στην αρχαία Ρώµη, το δίκαιο ,στις αρχικές του φάσεις διεπόταν από θρησκευτικότητα και προσπάθεια διαφύλαξης του κοινοβίου από επικίνδυνες προσβολές κατά της ασφάλειάς του. Έτσι λοιπόν, οι ποινές τιµωρίας επιβάλλονταν σε περιπτώσεις ανυπακοής απέναντι στην εξουσία της οµάδας (κοινότητα, οικογένεια) ή παραβίαση των ηθών και των ιερών νόµων. Αρκετά ήταν τα εγκλήµατα , στα οποία η µοναδική ποινή αποτελούσε αυτή του θανάτου. Ως εγκλήµατα χαρακτηρίζονταν όλες οι πράξεις που η τέλεσή τους θεωρείτο ότι έπληττε άµεσα την Πολιτεία. Κύρια εγκλήµατα, τα οποία απαιτούσαν την θανατική ποινή σύµφωνα µε το δίκαιο στα ρωµαϊκά χρόνια, ήταν η προδοσία, ο φόνος του αρχηγού της οικογένειας ( για κάποιους µελετητές και ο φόνος ενός ρωµαίου πολίτη),

15

ο εµπρησµός, η ψευδοµαρτυρία, η δωροληψία δικαστή, καθώς και η κακοποιός µαγεία. Τα συγκεκριµένα εγκλήµατα χαρακτηρίστηκαν ως δηµόσια εγκλήµατα ,καθώς η θανάτωση του ατόµου που είχε διαπράξει κάποιο από αυτά εκτελούνταν δηµόσια. Αξίζει να σηµειωθεί ότι υπήρχε διαφορά ανάµεσα στα δηµόσια εγκλήµατα και στα ιδιωτικά αδικήµατα ,όπως η προσβολή προσώπου, οι σωµατικές βλάβες, η κλοπή και η ληστεία. Τα τελευταία δεν θεωρούνταν προφανώς τόσο σηµαντικά, αφού η τιµωρία τους ήταν ηπιότερη, δηλαδή µε την επιβολή σωµατικών ποινών (πχ. Μαστίγωση), χρηµατικών ή και ατιµωτικών ποινών. Βέβαια, κατά την περίοδο της Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας (Ηγεµονία 31π.Χ. – 284 µ.Χ. και Απολυταρχία 284 – 476 µ.Χ.) η διάκριση µεταξύ <<εγκληµάτων>> και <<ιδιωτικών αδικηµάτων>> σχεδόν εκµηδενίζεται. Πολλά ιδιωτικά αδικήµατα (πχ. η µοιχεία) µετατράπηκαν σε κανονικά εγκλήµατα. Από αυτό συνεπάγεται ότι τα «καινούρια» πια εγκλήµατα τιµωρούνταν και αυτά µε την ποινή του θανάτου.

Στην εποχή του Ιουστινιανού, το βυζαντινό δίκαιο στηρίχτηκε κατά βάση στο ρωµαϊκό. Συνεπώς, η θανατική ποινή αποτέλεσε βασικό τρόπο τιµωρίας και σε αυτά τα χρόνια. Παρόλα αυτά, η ποινή του θανάτου περιορίστηκε σε κάποιο µικρό βαθµό και αντικαταστάθηκε από άλλες µορφές κυρώσεων. Χαρακτηριστικά εγκλήµατα, τα οποία η εκτέλεσή τους οδηγούσε στη θανατική ποινή ήταν κυρίως ο εκ προθέσεως εµπρησµός και η ληστεία µε φόνο µέσα στην πόλη. Επίσης, κάποιες φορές θανατική ποινή συνιστούσαν πράξεις, όπως το αδίκηµα της προδοσίας, σε ορισµένες µορφές ανθρωποκτονιών, στις αιρέσεις και στις συκοφαντίες. Ποινή θανάτου συνιστούνταν επίσης στις περιπτώσεις οµοφυλοφιλίας και αιµοµιξίας. Τέλος, η Θεοδώρα, γυναίκα του Ιουστινιανού, όντας φεµινίστρια και στην προσπάθειά της να ενισχύσει την θέση της γυναίκας σε αυτήν την εποχή του Βυζαντίου, έλαβε κάποια συγκεκριµένα µέτρα, συµπεριλαµβάνοντας σε αυτά και την επαναφορά της θανατικής ποινής στους βιαστές.

• H δίκη του Χριστού

. Η δίκη του Χριστού και η καταδίκη του αδιαµφισβήτητου ιστορικού και θρησκευτικού αυτού προσώπου σε θάνατο αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγµατα θανατικής ποινής που τελέστηκαν κατά την Ρωµαϊκή περίοδο. Από νοµική ανάλυση, πολλούς έχει απασχολήσει το ερώτηµα, αν η δίκη του Χριστού ήταν όντως δίκαιη. Εξετάζεται δηλαδή αν ο Χριστός δίκαια υπέστη την θανατική του καταδίκη. Όπως όλοι γνωρίζουµε η επίσηµη κατηγορία εναντίον του ήταν η παραβίαση του Μωσαϊκού νόµου, όπως ισχυρίζονται και οι ίδιοι Εβραίοι. Είναι δυνατόν όµως η ανθρώπινη ∆ικαιοσύνη να έφθασε σε τέτοια

16

αντίθεση προς τη Θεία ∆ικαιοσύνη ώστε να καταδικάσει σε θάνατο τον ίδιο το Θεό και εν ονόµατι του Νόµου να θανατώσει το ∆ηµιουργό; Η δικαιοσύνη την εποχή του Χριστού βρισκόταν σε αρκετά ψηλό επίπεδο. Το Ρωµαϊκό ∆ίκαιο σε λίγα θέµατα υστερούσε από το σηµερινό ευρωπαϊκό δίκαιο και το εβραϊκό ήτανε ιεροκρατικό και στηριζόταν στο Μωσαϊκό Νόµο. Η θανατική ποινή προβλεπόταν για αρκετά αδικήµατα αλλά σύµφωνα µε τις αντιλήψεις του εβραϊκού λαού σπανίως επιβαλλόταν. Η εκτέλεση γινόταν µε διάφορους τρόπους, από τους οποίους πιο βασανιστικός και εξευτελιστικός ήταν ο θάνατος επί του σταυρού, ο οποίος συνηθίζετο από τα Ρωµαϊκά δικαστήρια, τα οποία δεν είχαν ενδοιασµούς στην επιβολή θανατικής καταδίκης. Ουσιαστικά, αυτό που αξίζει και είναι ενδιαφέρον να µελετήσουµε στην περίπτωση του Χριστού είναι οι λόγοι που πραγµατικά οδήγησαν τον Ιησού στο θάνατο. Όπως είναι φανερό, ο Χριστός υπήρξε ένα πρόσωπο έδειξε την έντονη αντίθεσή του προς την τότε εξουσία, ενώ εκδήλωσε το θυµό του µε διάφορους και τολµηρούς τρόπους. Άλλωστε, δεν χαρακτηρίζεται άδικα ένας από τους µεγαλύτερους επαναστάτες όλων των εποχών. Έτσι λοιπόν, αυτός ήταν και ο βασικότερος λόγος που οδήγησε στην επιβολή της θανατικής ποινής του Χριστού. Οι άνθρωποι που είχαν τότε την δύναµη αντιλήφθηκαν ότι το πρόσωπο αυτό είχε την δυνατότητα να στρέψει τον λαό εναντίον τους, να τους στερήσει την εξουσία και να αποκαλύψει όλες τις αυθαιρεσίες τους. Αφορµή, λοιπόν, για την κατηγορία εις βάρος Του υπήρξε η ανυπακοή προς τον Μωσαϊκό νόµο και η ιεροσυλία(βλασφηµία προς το Θεό στην συγκεκριµένη περίπτωση). Η θανάτωση του Χριστού είναι ένα σηµαντικό παράδειγµα και µία ιδιαίτερη περίπτωση, από την οποία µπορούµε να αντλήσουµε χρήσιµες πληροφορίες για την εσχάτη των ποινών, όσον αφορά διάφορες πλευρές της.

Μεσαίωνας

Μεσαίωνας ονοµάζεται µια χρονική περίοδος στην ευρωπαϊκή ιστορία που διήρκεσε περίπου χίλια έτη και βρίσκεται µεταξύ του αρχαίου και του σύγχρονου κόσµου, µεταξύ του ελληνορωµαϊκού και του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισµού. Ο Μεσαίωνας έµεινε γνωστός ως η περίοδος των Σκοτεινών Αιώνων. O χαρακτηρισµός αυτός πηγάζει εν µέρει από τα σκληρά βασανιστήρια, καθώς και την ποινή του θανάτου, η οποία επιβαλλόταν συχνά την εποχή εκείνη. Στον Μεσαίωνα η θανατική ποινή ήρθε στην µεγαλύτερη ακµή της. Σχεδόν όλα τα αδικήµατα είχαν σαν ποινή το θάνατο.

17

Στη διάρκεια του 11ου και 12ου αιώνα η εκκλησιαστική και κοσµική εξουσία νοµιµοποίησαν και παρότρυναν την άσκηση βίας εναντίον κατηγοριών ανθρώπων που διαχωρίζονταν από το σύνολο στη βάση της εθνοτικής προέλευσης, της θρησκείας ή του τρόπου ζωής τους. Περίπου το 1100 η Ευρώπη µεταβλήθηκε σε µια "διώκουσα κοινωνία". Θύµατα ήταν οι αιρετικοί, οι λεπροί, οι Εβραίοι, οι σοδοµίτες καθώς και οι µάγοι. Όπως αναφέρει ο καθηγητής Στυλιανός Φραγκόπουλος στο κείµενο του µε τίτλο Ιστορία της Τεχνολογίας: Η εποχή του Μεσαίωνα, κατά τον 4ο µ.Χ. αιώνα, οι Ρωµαίοι στρατηγοί υιοθέτησαν το χριστιανισµό ως ενοποιητική δύναµη των λαών της αυτοκρατορίας, µε στόχο τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας του απέραντου κράτους. Η επιβολή της ενοποιητικής αυτής θρησκείας δεν έγινε µέσω της διδασκαλίας και της πειθούς, όπως διαδίδεται σήµερα, αλλά µέσω σκληρών και απάνθρωπων πράξεων. Πέρα από την αφαίρεση πολιτικών δικαιωµάτων, την κατάσχεση περιουσιών και την εξορία, ο θάνατος ήταν µια από τις ποινές που συχνά επιβαλλόταν σε όσους δεν συνέβαλλαν στην ενοποίηση αυτή.

Ιερά Εξέταση Μεσαιωνική Ιερά Εξέταση είναι όρος που χρησιµοποιείται από τους ιστορικούς για να περιγράψει διάφορες δικαστικές «Εξετάσεις» ή ανακρίσεις που ξεκίνησαν γύρω στο 1184, περιλαµβανοµένης της Επισκοπικής Εξέτασης (1184-1230) και αργότερα της Παπικής Εξέτασης (1230). Ήταν η απάντηση της Εκκλησίας σε διάφορα σηµαντικά λαϊκά κινήµατα στην Ευρώπη, τα οποία θεωρήθηκαν αποστακτικά ή αιρετικά για την Χριστιανοσύνη. Στόχος αυτού του δικαστηρίου ήταν να τιµωρηθεί µε θάνατο κάθε απόκλιση από τη «σωστή» διδασκαλία, τόσο στα πλαίσια υιοθετηµένων προχριστιανικών αντιλήψεων, όσο και στα πλαίσια της έκτοτε συσσωρευµένης πανεπιστηµιακής σοφίας. Χαρακτηριστικά παραδείγµατα αποτελούν οι αιρέσεις των Καθαρών και των Βαλδένσιων στη νότια Γαλλία και τη βόρεια Ιταλία. Ο γερµανόφωνος χώρος στην κεντρική Ευρώπη αποδέχθηκε την υλοποίηση αυτού του «ιερού» σκοπού µε ενθουσιασµό και για την επιτυχία του συνεργάστηκαν όλα τα πολιτικά δικαστήρια και οι κρατικές υπηρεσίες αυτών των περιοχών. Ο επικεφαλής αυτής της υπηρεσίας ονοµαζόταν «κοιαίστωρ», δηλαδή εξεταστής, ανακριτής. Σύµφωνα µε το κείµενο «Κάψιµο των αιρετικών από τους Παπικούς στο όνοµα του Θεού», της Ο.Ο.∆.Ε. (Ορθόδοξη

18

Οµάδα ∆ογµατικής Έρευνας), οι Βυζαντινοί κοιαίστορες φυλάκιζαν, βασάνιζαν και θανάτωναν υπόπτους χωρίς διατύπωση κατηγορίας, χωρίς µάρτυρες, χωρίς αποδεικτικά στοιχεία και, φυσικά, χωρίς δίκη. Τα πάντα ήταν σκότος. Ήταν µια µέθοδος αφανισµού των ανυπάκουων και συγχρόνως επιχείρηση κερδοσκοπίας, καθώς η περιουσία των καταδικασµένων θυµάτων µοιραζόταν εξίσου στις υπηρεσίες που συµµετείχαν και στην Εκκλησία, στην οποία ανήκε ο ιεροεξεταστής. Η Ιερά Εξέταση αφού εξάντλησε όλη την επιείκειά της, το 1492 µε το διάταγµα του διωγµού των αλλοθρήσκων, επινόησε και επέβαλε, για τους εναποµείναντες «ψευτοχριστιανούς ή κρυπτοαιρετικούς» (κυρίως κρυπτοεβραίους-criptojudios), τις διαβαθµίσεις της εξόντωσης. Οι αθεράπευτα αµετανόητοι αιρετικοί, εκείνοι δηλαδή οι ελάχιστοι που τους περίσσευε το κουράγιο και δεν λύγιζαν µε τα πολυώδυνα βασανιστήρια, καταδικάζονταν στην «πυρά», δηλαδή καίγονταν ζωντανοί σε αργή καύση. Οι µερικώς έως ολικώς µετανοηµένοι, όσοι λύγιζαν σε κάποια φάση των βασανιστηρίων, «αποτάσσοντας» κατά περίπτωση τον Μωϋσή, τον Μωάµεθ ή τον Λούθηρο, «έχαιραν» βελτιωµένου θανάτου. Ο δήµιος τους στραγγάλιζε ακαριαία, και έτσι καιγόταν, καλόµοιροι, νεκροί.

Μάγοι και Μάγισσες Το έντονο θρησκευτικό συναίσθηµα επηρέαζε αποφασιστικά όλες τις πτυχές της ζωής του µεσαιωνικού ανθρώπου. Η έλλειψη όµως πνευµατικής καθοδήγησης από την Εκκλησία οδηγεί στη διαµόρφωση λαϊκής θρησκευτικότητας µε αποκλίσεις από τα επίσηµα δόγµατα. Ταυτόχρονα, το γεγονός αυτό σε συνδυασµό µε την έλλειψη µόρφωσης οδηγεί το λαό σε δεισιδαιµονίες και προλήψεις τις οποίες αντιµετωπίζει µε τη µαγεία. Όπως αναφέρει ο Στυλιανός Φραγκόπουλος, µάγοι και µάγισσες χαρακτηρίστηκαν άνθρωποι, τους οποίους βάραινε η κατηγορία της καλλιέργειας πνευµατικών και σωµατικών δεσµών µε το σατανά, η πρόκληση ασθενειών και οικονοµικών προβληµάτων σε άλλους ανθρώπους, ο επηρεασµός του καιρού καθώς και άλλες παρόµοιες κατηγορίες. Οι θεολόγοι, προς στήριξη αυτών των κατηγοριών, πρόβαλαν το επιχείρηµα ότι, αν οι ασθένειες οφείλονταν σε θέληµα θεού, δεν θα ασθενούσαν και οι πιστοί χριστιανοί. Οι µάγοι και οι µάγισσες θεωρήθηκαν «υπεύθυνοι» για όλα τα κακά που συνέβαιναν και η µόνη λύτρωση ήταν ο θάνατος τους. Αποτέλεσµα αυτών των αντιλήψεων ήταν ένα τροµερό συλλογικό έγκληµα από την οργανωµένη εξουσία, το κράτος και τον εκκλησιαστικό µηχανισµό. Σε όσους κατηγορούµενους

19

δεν οµολογούσαν, παρά τα σκληρά βασανιστήρια, επιβάλλονταν δοκιµασίες, οι οποίες οδηγούσαν έτσι κι αλλιώς στο θάνατο. Με δεµένα χέρια και πόδια ριχνόταν το κατηγορούµενο άτοµο, µε ρούχα και παπούτσια ή γυµνό, σε ένα ποτάµι ή σε λίµνη. Αν επέπλεε, πράγµα σπάνιο βέβαια, ήταν αυτό απόδειξη ότι πρόκειται για συνεργάτη του σατανά και οδηγείτο στην πυρά για «εξαγνισµό». Αν βυθιζόταν στο νερό, έδειχνε ότι δεν υπήρχε επιρροή διαβόλου, αλλά είχε ήδη πνιγεί. Επιτρεπόταν τότε να κηδευτεί χωρίς να καεί προηγουµένως. Επίσης, µια γνωστή δοκιµασία ήταν το πέταµα στο κενό από ύψωµα. Αν η µάγισσα αιωρούνταν, το οποίο προφανέστατα δεν µπορεί να συνέβη ποτέ, θα ήταν απόδειξη της σατανικής φύσης της, αν έπεφτε και σκοτωνόταν, θεωρείτο αθώα, αλλά είχε ήδη θανατωθεί. Η θανατική ποινή λοιπόν, επιβαλλόταν κατά το Μεσαίωνα µε στόχο το σωφρονισµό και τον παραδειγµατισµό. Οι φορείς τις εξουσίας καταδίκαζαν σε θάνατο εκείνους τους οποίους θεωρούσαν απειλή, κυρίως για τους ίδιους αλλά και τη σωστή διακυβέρνηση του κράτους. Χιλιάδες άνθρωποι βρήκαν το θάνατο, µε απάνθρωπες και ανατριχιαστικές διαδικασίες, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν διέπραξαν κανένα απολύτως έγκληµα. Όσον αφορά την εποχή του ∆ιαφωτισµού και της Αναγέννησης, τα παραδείγµατα που µας προσφέρει η ιστορία είναι εξίσου αξιοσηµείωτα …

Αναγέννηση

Η Αναγέννηση της Ευρώπης ήταν ένα πολιτιστικό κίνηµα που τοποθετείται προσεγγιστικά ανάµεσα στο 14ο και 17ο αιώνα, ξεκινώντας στην Ιταλία κατά τον ύστερο Μεσαίωνα, από όπου και εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Ο όρος Αναγέννηση χρησιµοποιείται επίσης ως ονοµασία της συγκεκριµένης ιστορικής περιόδου, µα µε µεγαλύτερη ελευθερία καθώς το κύµα των αλλαγών που επήλθαν δεν εξαπλώθηκε µε την ίδια ταχύτητα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ως πολιτιστικό κίνηµα, επέφερε την άνθηση της λογοτεχνίας, της επιστήµης, της τέχνης, της θρησκείας και της πολιτικής επιστήµης, καθώς και την αναβίωση της µελέτης κλασικών συγγραφέων, την ανάπτυξη της γραµµικής προοπτικής στη ζωγραφική και τη σταδιακή, αλλά ευρέως διαδεδοµένη, µεταρρύθµιση στην εκπαίδευση. Παραδοσιακά, αυτή η πνευµατική µεταµόρφωση είχε ως αποτέλεσµα να θεωρείται η Αναγέννηση γέφυρα µεταξύ του Μεσαίωνα

20

και της Σύγχρονης Εποχής. Αν και κατά την Αναγέννηση έλαβαν χώρα επαναστατικές καινοτοµίες σε πολλά πνευµατικά πεδία, καθώς και κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές, είναι ίσως περισσότερο συνυφασµένη µε τα ρεύµατα που διαµορφώθηκαν στο χώρο της τέχνης, αλλά και τη συµβολή παν-επιστηµόνων όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και ο Μιχαήλ Άγγελος, οι οποίοι ενέπνευσαν τον όρο Homo Universalis(Καθολικός Άνθρωπος).

Συµπεραίνουµε ότι κύριο χαρακτηριστικό της αναγέννησης λοιπόν είναι η αναβίωση των γραµµάτων και των τεχνών υπό την επίδραση των κλασσικών προτύπων. Όµως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός, ότι σε µια περίοδο ανασυγκρότησης και άνθησης η ποινή του θανάτου συνέχισε σε κάποιο βαθµό αλλά χωρίς πολλές φορές να εκτελείται. Τα επίσηµα στοιχεία λοιπόν για την αναγέννηση όσον αναφορά τη θανατική ποινή είναι ανεπαρκής αφού βασίζεται περισσότερο στο τοµέα της τέχνης. Παρ' όλα αυτά δεν σηµαίνει και ότι δεν εκτελέστηκε.

2.∆ιαφωτισµός ονοµάστηκε µια εποχή και ένα πνευµατικό, επιστηµονικό και κοινωνικό κίνηµα, το οποίο είχε ως διακηρυγµένο σκοπό, αφενός την αποδοχή και εµπέδωση του ορθολογισµού και της αυτοδιάθεσης των ανθρώπων και των κοινωνιών και, αφετέρου, την εξάλειψη της αµάθειας, της αυταρχικής και δογµατικής επιβολής και της τυφλής υπακοής σε κάθε εξουσία που δεν είχε λαϊκή νοµιµοποίηση.

Κεντρικός κανόνας του ∆ιαφωτισµού ήταν ότι «ο ορθός λόγος είναι σε θέση να φέρει στο προσκήνιο την αλήθεια». Αυτή η πεποίθηση και η διάδοσή της στο ευρύ κοινό θορύβησε τον εκκλησιαστικό µηχανισµό, γιατί δεν αφηνόταν πλέον περιθώριο για παρέµβαση και για λόγο ύπαρξης του θεού. Αυτό ήταν αρκετό για να οδηγήσει πολλούς από τους πρωτεργάτες του ∆ιαφωτισµού σε φυλακές και εξορίες. Η κατευθυντήρια γραµµή του φιλοσόφου Immanuel Kant (Καντ, (1724-1804)), «Να έχεις το θάρρος να χρησιµοποιείς τη λογική σου», είχε ως στόχο τις εξωτερικές αντιδράσεις ενάντια στο ∆ιαφωτισµό, αλλά και την εσωτερική απελευθέρωση από την ποδηγέτηση της κοσµικής και της εκκλησιαστικής εξουσίας.

Ο διαφωτισµός εναντιώθηκε στη θανατική ποινή, τα βασανιστήρια, τον πόλεµο και τη δουλεία, παρόλα αυτά όµως υπήρξαν περιστατικά επιβολής της θανατικής ποινής.

Στην περίοδο κυρίως µετάβασης από την αναγέννηση στον διαφωτισµό υπήρξαν τέτοια περιστατικά.

21

Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι η θανάτωση του Τζιορντάνο Μπρούνο, τον οποίο καταδίκασε η ιερά εξέταση σε θανάτωση στην πυρά το 1600.Ήταν από τις πιο αξιόλογες µορφές της αναγέννησης και προπάτορες των δυτικών εσωτερικών παραδόσεων.

Σύγχρονη εποχή

Η αµφισβήτηση της θανατικής ποινής ως θεσµού είναι φαινόµενο των νεότερων χρόνων και παρατηρείται κυρίως κατά τον 18° αιώνα υπό την επίδραση του κινήµατος των ∆ιαφωτιστών. Μια ανάστροφη τάση για επανεισαγωγή της θανατικής ποινής σηµειώνεται στην Ευρώπη περί τα τέλη του 19ου αιώνα και εξής κυρίως λόγω της ταραγµένης πολιτικής ζωής στο εσωτερικό των χωρών και διεθνώς (κοινωνικές διεκδικήσεις, ολοκληρωτικά καθεστώτα, πόλεµοι κ.λ.π.). Ωστόσο η τάση αυτή, µετά τις επώδυνες εµπειρίες του Β' Παγκοσµίου πολέµου και τη συνακόλουθη ενίσχυση των ανθρωπιστικών ιδεωδών σταδιακά δίνει και πάλι τη θέση της σε µια ευρύτερη κίνηση για περιορισµό ή και κατάργηση της θανατικής ποινής. Ειδικότερα η κίνηση για οριοθέτηση, περιορισµό ή και κατάργηση της θανατικής ποινής έχει εκδηλωθεί µεταπολεµικά µε σειρά διακηρύξεων ή συµβάσεων των διεθνών ή διακρατικών οργανισµών. Αναφέρεται επιλεκτικά η υπ' αριθµό 1574/21.4.1971. Απόφαση του Οικονοµικού και Κοινωνικού Συµβουλίου του ΟΗΕ, όπου γίνεται έκκληση προς τα κράτη- µέλη να περιορίσουν προοδευτικά τον αριθµό εγκληµάτων που απειλούνται στη νοµοθεσία τους µε θανατική ποινή. Σ' όλες σχεδόν τις χώρες της ∆υτικής Ευρώπης η θανατική ποινή έχει σήµερα καταργηθεί, τουλάχιστον για περιόδους ειρήνης. Σε ορισµένες χώρες η πλήρης κατάργηση της θανατικής ποινής συντελέστηκε πάντως αρκετά πρόσφατα (στην Ολλανδία το 1982, στην Ελβετία το 1992, στο Βέλγιο το 1996).Άλλοτε πάλι η κατάργηση κατοχυρώθηκε απευθείας µε συνταγµατική διάταξη (Ιταλία 1947, Ισπανία 1978), ενώ σε άλλες περιπτώσεις αντίστροφα η κατάργηση έγινε χωρίς ρητή διάταξη νόµου, απλώς µε τη µη εκτέλεση θανατικών ποινών για µικρό χρονικό διάστηµα (π.χ. στην Κύπρο από το 1969, στην Ελλάδα από το 1972). Πέρα όµως από το δυτικοευρωπαϊκό χώρο η θανατική ποινή εξακολουθεί και σήµερα να κυριαρχεί στον υπόλοιπο κόσµο. ‘Θάνατος στους παραβάτες’ , ‘σκοτώστε την’ , ‘ εκτελεστέ τον’ … Αυτές είναι λίγες από τις φράσεις των σκληρότερων ανθρώπων στις πιο οπισθοδροµικές κοινωνίες του κόσµου µας. Ανθρώπων που τάσσονται υπέρ της θανατικής ποινής όσο παράξενο κι αν φαίνεται αυτό. Βεβαία

22

είναι κι αυτή µια άποψη όσο κι αν διαφέρει από την κοινή γνώµη. Τα επιχειρήµατα τους; Λιγοστά αλλά άξια λόγου και προσοχής. ∆εν είναι λίγες οι περιπτώσεις που µε τη χρήση της θανατικής ποινής ισχυροποιείται ο θεσµός της δικαιοσύνης µε συνέπεια ο πολίτης να νοιώθει ασφαλής αφού τον ‘προστατεύει’ το κράτος.Επίσης η θανατική ποινή αποτελεί ίσως το καλύτερο φάρµακο για την εξάλειψη του πόνου από τους πιο κοντινούς ανθρώπους του θύµατος κι αυτό επιβεβαιώνει το ρητό ‘οφθαλµός αντί οφθαλµού’ που ακόµα και στις πιο δηµοκρατικές κοινωνίες υπάρχουν υποστηρικτές του. Ακόµη µε την προϋπόθεση ότι η χρήση της θανατικής ποινής περιορίζεται στα πολύ ‘βαριά’ εγκλήµατα αποτελεί έναν τρόπο άµβλυνσης παροµοίων φαινόµενων αφού η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής αποτελεί παραδειγµατική τιµωρία. Σε αντίθεση µε τα λιγοστά πλεονεκτήµατα , αν µπορούν να χαρακτηριστούν έτσι , της θανατικής ποινής , τα µειονεκτήµατα ποικίλουν. Συµφωνά µε την παγκόσµια κοινή γνώµη είναι αδιανόητη η ύπαρξη της θανατικής ποινής στην εποχή µας. Κι αυτό συµβαίνει γιατί στη σύγχρονη εποχή κυριαρχεί η άποψη πως το πλέον απαραίτητο δικαίωµα είναι το δικαίωµα της ζώνης. Με την θανατική ποινή καταπατάται αυτό το δικαίωµα καθώς και η αξία της ανθρώπινης ζωής. Επίσης η χρήση της απόλυτης αυτής τιµωρίας πολλές φορές δεν έχει τα προσδοκοµενα αποτελέσµατα , δηλαδή την άµβλυνση ακραίων ενεργειών αλλά στην έξαρση τους , πράγµα που πρέπει να προβληµατίσει αρκετούς από του οπαδούς του συγκεκριµένου τρόπου τιµωρίας. Οι αναχρονιστικές µέθοδοι τιµωρίας χρησιµοποιούνται κυρίως από υπανάπτυκτες χώρες µε αυταρχικά , ολιγαρχικά , απάνθρωπα πολιτεύµατα που έχουν φτάσει στην παραδοχή ότι αυτός είναι ο µοναδικός τρόπος επαναφοράς της τάξης.Στις ανεπτυγµένες χώρες τέτοιοι τρόποι αποτελούν µακρινό παρελθόν(θεωρούνται παρωχηµένοι) , αφού οι τρόποι πρόληψης και αντιµετώπισης παροµοίων ενεργειών έχουν εξελιχθεί σε µεγάλο βαθµό , όπως π.χ. η εξέλιξη της παιδείας , της µόρφωσης , η ανάπτυξη του βοιωτικού επιπέδου κλπ. Το γεγονός µε την αφαίρεση της ζωής του θύτη χάνεται δυνατότητα µετάνοιας για την πράξη του και η αλλαγή νοοτροπίας καταλαβαίνοντας την σοβαρότητα του αδικήµατος του. Σε δηµοκρατικές κοινωνίες η θανατική ποινή δεν ταιριάζει γιατί έρχεται σε σύγκρουση µε τις αξίες του πολιτεύµατος , αφού εκµηδενίζει την αξία της ζωής κι αποτελεί επίδειξη δύναµης και αυταρχισµού , φαινόµενα αντικρουόµενα µε τον προορισµό της δηµοκρατίας , όσο κι αν αρκετές φορές ο καθένας µας φέρνει στο µυαλό του τη θανατική ποινή ως απαραίτητο κοµµάτι της νοµοθεσίας.

23

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

Ποιο είναι το µορφωτικό επίπεδο των γονιών σας;

απόφοιτος

δηµοτικού

απόφοιτος

γυµνασίου

απόφοιτος

λυκείου

απόφοιτος

Α.Ε.Ι.

απόφοιτος

Τ.Ε.Ι.

Έχει κάποιος απο τους γονείς σου χάσει πρόσφατα την δουλεία του;

0,00% 50,00% 100,00%

1

κανένας απότους δύο

και οι δύο

ο ένας

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%

1

Ποιός πιστεύετε ότι είναι ο πιο βασανιστικός τρόπος εκτέλεσης;

ηλεκτρική

καρέκλαθανατηφόρα

ένεσητουφεκισµός

διαµελισµός

γκιλοτίνα

απαγχονισµός

σταύρωση

βρασµός

24

Είστε υπέρ ή κατά της ευθανασίας;

υπέρ

κατά

0,00% 20,00% 40,00%

1

Είστε υπέρ της άµβλωσης(έκτρωσης);

κατά

προσωπικοί λόγοι

για οικονοµικούςλόγους

λόγω ηλικίας

εάν η κοπέλα έχειυποστέι βιασµό

Είστε υπέρ ή κατά της οπλοκατοχής;

υπέρ

κατά

25

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

1

Πιστεύετε οτι θα πρέπει να επανέλθει η θανατική ποινή στην Ελλάδα;

υπέρ

κατά

υπέρ σεσυγκεκριµένες

περιπτώσειςδεν έχωδιαµορφώσει

άποψη

Ποιά θεωρείτε ότι θα ήταν τα αποτελέσµατα της επαναφοράς της θανατικής ποινής;

0,00% 20,00% 40,00% 60,00%

1

άλλο

καλύτερη

απονοµή τηςδικαιωσύνης

αυξηση τηςεγκληµατικότητας

µείωση

εγκληµατικότητας

26

0,00%5,00%

10,00%15,00%20,00%25,00%30,00%35,00%40,00%45,00%

1

∆ηµοφιλέστεροι τρόποι εκτέλεσης

ηλεκτρική

καρέκλαθανάτηφόρα

ένεσητουφεκισµός

διαµελισµός

γλικοτίνα

απαγχονισµός

σταύρωση

βρασµός

άλλο

ΆΆµµββλλωωσσηη:: φφόόννοοςς ήή όόχχιι;;

Η διαδικασία άµβλωσης καθώς και ο χαρακτηρισµός της από πολλούς ως ανθρωποκτονία , είναι ένα από τα πιο πολυσυζητηµένα θέµατα που απασχολούν πολλές χώρες του κόσµου.

Αρχικά, σύµφωνα µε την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια «Wikipedia» άµβλωση ή έκτρωση είναι η διακοπή µιας αδιατάρακτης ενδοµητρίου κυήσεως ενός ή περισσοτέρων εµβρύων, που διενεργείται σε πρώιµη ηλικία κυήσεως ( µικρότερης των 24 εβδοµάδων) και οδηγεί σε αφαίρεση του εµβρύου από τη µήτρα, µε συνέπεια τον θάνατο του κυήµατος. Η άµβλωση προκαλείται τεχνητά µε χηµικές, χειρουργικές ή άλλες µεθόδους. Το διεθνές όριο των 24 εβδοµάδων καθορίστηκε µε βάση την ελάχιστη ηλικία κυήσεως, που επιτρέπει σε ένα έµβρυο που θα γεννηθεί να είναι βιώσιµο (Σηµειώνεται ότι η διάπλαση της καρδιάς ολοκληρώνεται την 23η εβδοµάδα).

Έπειτα αναλύοντας το θέµα προσπαθήσαµε να αποδείξουµε αν η άµβλωση θεωρείται φόνος ή όχι. Γι αυτό και µελετήσαµε το ζήτηµα από

27

τη νοµική και ηθική του πλευρά. Στην Ελλάδα η έκτρωση επιτρέπεται υπό ορισµένες προϋποθέσεις. Ο Ποινικός Κώδικας στο άρθρο 304 επιτρέπει την έκτρωση (τεχνητή διακοπή της κύησης) µόνο µε τη συναίνεση της εγκύου και µόνο από γιατρό µαιευτήρα - γυναικολόγο µε τη συµµετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωµένη νοσηλευτική µονάδα στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Εντός των πρώτων 12 εβδοµάδων της κύησης σε κάθε περίπτωση Εντός των πρώτων 24 εβδοµάδων, αν υπάρχουν ενδείξεις σοβαρής ανωµαλίας του εµβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού

Εντός των πρώτων 19 εβδοµάδων, αν η εγκυµοσύνη είναι αποτέλεσµα βιασµού, αποπλάνησης ανήλικης, αιµοµιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί

Χωρίς χρονικό περιορισµό, αν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωµατικής ή ψυχικής υγείας της, βεβαιωµένος από αντίστοιχο ιατρό (στην περίπτωση αυτή ο όρος "έκτρωση" χρησιµοποιείται σε διακοπή που επισυµβαίνει πριν την 24η εβδοµάδα). Επίσης σε αυτήν την κατηγορία εµπίπτει και η περίπτωση έκτρωσης εµβρύου µε αποδεδειγµένα σοβαρές δυσλειτουργίες.

Εκτός αυτού όµως εξετάσαµε και τις συνέπειες που µπορεί να έχει µία έκτρωση στην ψυχοσωµατική υγεία µιας γυναίκας. Σύµφωνα µε την επίσηµη ιατρική γνώµη η άµεση φυσική κατάσταση της άρρωστης είναι σπανίως σοβαρή όµως πάντα θα υπάρχει και ο φόβος πρόκλησης θανάτου της εγκύου. Επιπλέον συνηθέστερες επιπλοκές εµφανίζονται κατά τη διάρκεια της επέµβασης όπως αναφέρεται «τραχηλικό shock» που εµφανίζεται µε βραδυκαρδία και απώλεια συνείδησης και ακολουθείται από σπασµούς, η δυσκολία στη διαστολή του τραχήλου, που είναι συχνή σε άτοκες νεαρές γυναίκες, η διάτρηση της µήτρας και η αιµορραγία που αποτελεί σηµαντική αιτία θανάτου. Ακόµη πολύ πιθανές επιπλοκές (σε ποσοστό 5-7%) είναι ο τραυµατισµός του τραχήλου και οι λοιµώξεις, που είναι επίσης αιτία θανάτου. Έπειτα οι γιατροί παρουσιάζουν ως συνέπεια τη στειρότητα και την δηµιουργία διαφόρων προβληµάτων όπως το να γεννήσει λιποβαρή νεογνά , τον πρόωρο τοκετό ή την δηµιουργία χρόνιας φλεγµονής. Υπάρχουν όµως και προβλήµατα

28

στην ψυχολογία µιας γυναίκας καθώς µετά από µια επέµβαση σαν και αυτή που είναι ιδιαίτερα δύσκολη , εµφανίζεται µια περίοδος κατάθλιψης και ενοχής γι αυτό και συνηθίζεται να χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη.

Εκτός των συνεπειών που µπορεί να προκαλέσει η άµβλωση στην ψυχοσωµατική υγεία της γυναίκας σοβαρές συνέπειες παρατηρούνται στην δηµογραφία µιας χώρας και συγκεκριµένα στην Ελλάδα. Ο µεγάλος αριθµός των εκτρώσεων, που πραγµατοποιούνται, τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια του είναι και ο βασικός λόγος ύπαρξης του τόσο υψηλού ποσοστού υπογονιµότητας στη χώρα µας. Σύµφωνα µε ειδικούς επιστήµονες ,στις αµβλώσεις οφείλεται το 40% της µείωσης της γονιµότητας της γυναίκας. Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα 150.000 ζευγάρια δεν µπορούν να τεκνοποιήσουν, γιατί έχουν στο ιστορικό τους τουλάχιστον µια έκτρωση ,που στο σύνολο τους υπερβαίνουν τις 250.000 το χρόνο ,από τις οποίες περίπου 40.000 διενεργούνται σε ανήλικα κορίτσια ηλικίας κάτω των 16 ετών. Επίσης το 1/3 από αυτές γίνονται σε γυναίκες παντρεµένες που δεν θα ήθελαν να αποφύγουν ,αν είχαν τα οικονοµικά µέσα µια µεγαλύτερη οικογένεια. Τελικά, από τις παραπάνω πληροφορίες που αντλήσαµε διαπιστώσαµε ότι είναι δύσκολο και άδικο να κρίνουµε την άµβλωση ως διαδικασία αφαίρεσης ζωής. Υπάρχουν ποικίλοι υποκειµενικοί παράγοντες που οδηγούν το άτοµο στη διαδικασία αυτή και για αυτό οι απόψεις διίστανται. Συνεπώς, ο καθένας πράττει ανάλογα και αυτοβούλως, γνωρίζοντας τις διατάξεις του Ποινικού ∆ικαίου καθώς και τις συνέπειες που επέρχονται µε την τέλεση της πράξης αυτής.

ΧΧααρραακκττηηρριισσττιικκάά ααττόόµµωωνν πποουυ υυπποοββάάλλλλοοννττααιι σσεε θθααννααττιικκήή πποοιιννήή..

Η Θανατική ποινή, η εσχάτη των ποινών στο πλαίσιο απονοµής της δικαιοσύνης επιβάλλεται σε ιδιαίτερες κακουργηµατικές πράξεις. Το θέµα που προκύπτει όµως εδώ είναι πως δυστυχώς, η θανατική ποινή επιβάλλεται δυσανάλογα στις διάφορες κοινωνικές οµάδες. Για το λόγο αυτό, η εφαρµογή και η επιβολή της θανατικής ποινής είναι ένα θέµα που συζητείται παγκοσµίως και απαντά διάφορες απόψεις.

29

Από το 1998 µέχρι σήµερα, όλα τα κράτη µέλη της ΕΕ, µεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έχουν κυρώσει το 6ο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύµβασης Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων για την κατάργηση της θανατικής ποινής. Παρακάτω παρατίθεται ένα απόσπασµα από το υπ’ αριθ. 6 Πρωτόκολλο της Σύµβασης για την προάσπιση των ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου και των θεµελιωδών ελευθεριών σχετικά µε την κατάργηση της ποινής του θανάτου:

Άρθρο 1 Κατάργηση της θανατικής ποινής ΗΗ πποοιιννήή ττοουυ θθααννάάττοουυ κκααττααρργγεείίττααιι.. ΚΚααννεείίςς δδεενν µµπποορρεείί νναα κκααττααδδιικκαασσθθεείί σσεε ττέέττοοιιαα πποοιιννήή,, οούύττεε νναα εεκκττεελλεεσσθθεείί.. θανατοποινιτών ανήκαν στους οικονοµικά ασθενείς.

Αν αναλύσουµε τα παραπάνω στοιχεία ένα προς ένα θα δούµε πως:

• Το 4400%% των θανατοποινιτών είναι α ν α λ φ ά β η τ ο ι

Αυτό σηµαίνει τα εξής: Η έλλειψη µόρφωσης από την πλευρά των κατηγορούµενων – µελλοντικών θανατοποινιτών – είναι κάτι που βοηθάει τα άτοµα που αποφασίζουν σε ποιους θα επιβάλλουν τη θανατική καταδίκη. Και αυτό γιατί ένας άνθρωπος αναλφάβητος παρουσιάζει αφενός µια αδυναµία να αναλάβει πρωτοβουλίες – συνεπώς όσον αφορά τη νοµική του κάλυψη, είναι λογικό πως θα αντιµετωπίσει κάποια δυσκολία στην εύρεση του σωστού συνεργάτη που χρειάζεται σε τέτοιες στιγµές - και αφετέρου συναντά µια δυσκολία τόσο στην κατανόηση, όσο και στην αξιολόγηση των πληροφοριών που ακούει γενικά και όσον αφορά τη συγκεκριµένη περίπτωση των πληροφοριών-κατηγοριών που του προσάπτονται. Επιπλέον η αδυναµία ενός αναλφάβητου να ενηµερωθεί και να κρίνει τον κάνει ιδιαίτερα «ευάλωτο», µε αποτέλεσµα να µπορεί ευκολότερα να πέσει θύµα εκµετάλλευσης.

• Το 4422%% των θανατοποινιτών είναι µ α ύ ρ ο ι

κάτι που όλο και περισσότερο τον τελευταίο καιρό, συνδυάζεται µε την άποψη πως η θανατική ποινή είναι ρατσιστική. Συγκεκριµένα στις ΗΠΑ οι µαύροι αποτελούν µόλις το 12% του πληθυσµού, αλλά το 42% των θανατοποινιτών. Το δικαστικό σύστηµα που τους δίκασε και τους καταδίκασε, παραµένει στο µέγιστο µέρος του λευκό. Στην Πολιτεία της

30

Γεωργίας όπου τα θύµατα των δολοφονιών είναι 60% µαύροι, 20 από τους 22 που εκτελέσθηκαν είχαν καταδικασθεί για δολοφονία λευκών. Συµπεραίνουµε λοιπόν, πως όταν τίθεται θέµα καταδίκης από λευκούς για άτοµα διαφορετικού χρώµατος, αυτό που υπερισχύει δεν είναι η λογική και η δικαιοσύνη, αλλά η προκατάληψη της κοινωνίας που συνδέει την παραβατική συµπεριφορά µε το χρώµα δέρµατος του παραβάτη.

• Το 1155%% των θανατοποινιτών είναι α ν ή λ ι κ ο ι

∆εν είναι τυχαίο ότι στις ΗΠΑ εκτελέστηκαν 19 ανήλικοι µεταξύ του 1900 και του 2003, οι περισσότεροι από οποιαδήποτε χώρα του κόσµου. Όπως προαναφέρθηκε, όλα τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν κυρώσει Πρωτόκολλο για την κατάργηση της θανατικής ποινής. Ωστόσο, σε περίπτωση που ορισµένα κράτη επιµένουν στη διατήρησή της, η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί πως πρέπει να τηρείται ο ακόλουθος κανόνας: ~ η θανατική ποινή δεν µπορεί να επιβληθεί σε άτοµα που δεν είχαν συµπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους κατά τη στιγµή της διάπραξης του εγκλήµατος~. Όµως όπως φαίνεται ο κανόνας αυτός δεν τηρείται και πολύ αφού σήµερα στην Υεµένη, δεκάδες ανήλικοι κακοποιοί απειλούνται µε θανατική ποινή γεγονός που είναι σε αντίθεση µε τις συνθήκες του ΟΗΕ για τα δικαιώµατα των παιδιών. Το τελευταίο θύµα ήταν η 15χρονη Ηind al Βarti που εκτελέστηκε στις 3 του ∆εκέµβρη.

• Το 2277%% των θανατοποινιτών είναι ο ι κ ο ν ο µ ι κ ά α σ θ ε ν ε ί ς

Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ∆ιεθνούς Αµνηστίας στις Η.Π.Α. η θανατική ποινή εφαρµόζεται κυρίως στις οικονοµικά ασθενέστερες τάξεις. Σήµερα στις Η.Π.Α. οι µελλοθάνατοι ανέρχονται στους 3.500, στην πλειονότητά τους φτωχοί που έχουν εµπιστευθεί την υπεράσπιση τους σε συνηγόρους που έχουν οριστεί από το κράτος. Ο Αµερικανικός ∆ικηγορικός Σύλλογος υπολόγισε ότι 90% των καταδικασθέντων σε θάνατο τη χρονική περίοδο 1996- 2006 δεν είχαν δολάριο την περίοδο της δίκης τους. Στην Καλιφόρνια, η Πολιτεία που έχει τους περισσότερους θανατοποινίτες, από τους 513, µόνο 2% είχε να πληρώσει νοµική υποστήριξη. Οι υπόλοιποι αφέθηκαν στην τύχη των διορισµένων από τα δικαστήρια δικηγόρων. Το ποιος ζει και το ποιος πεθαίνει τελικά µπορεί

31

να καθοριστεί από παράγοντες που δε συνδέονται άµεσα µε την ενοχή ή την αθωότητα του κατηγορουµένου. Τέτοιοι παράγοντες είναι η έλλειψη πείρας του συνηγόρου, οι οικονοµικές δυνατότητες του κατηγορουµένου για σωστή νοµική εκπροσώπηση κ.α.

Παρά όλα τα στοιχεία περί θανατικής ποινής που αποδεικνύουν ότι η ίδια λειτουργεί περισσότερο ως µέσο προκατάληψης και αδικίας στα πρόσωπα των θανατοποινιτών, υπάρχουν ορισµένα άτοµα τα οποία υποστηρίζουν ανοικτά την επιβολή της θανατικής ποινής, έστω και σε ορισµένες οµάδες µόνο.

Ακόµη, αξίζει να αναφέρουµε λίγες παραπάνω λεπτοµέρειες σχετικά µε τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στη θανατική ποινή. Όπως διαπιστώνεται µε τη Συνθήκη για το Σύνταγµα της Ευρώπης , όλοι οι λαοί και τα κράτη της Ευρώπης, αποσκοπούν στην υιοθέτηση της απόλυτης προστασίας της ανθρώπινης ζωής. Κατά το άρθρο 2 του δεύτερου µέρους του Χάρτη Θεµελιωδών ∆ικαιωµάτων της Ένωσης: 1. Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωµα στη ζωή. 2. Κανείς δεν µπορεί να καταδικαστεί στη ποινή του θανάτου ούτε να εκτελεστεί. Συνεπώς οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των οποίων η νοµοθεσία ή το Σύνταγµα δεν συµφωνούν κατά το περιεχόµενο µε την απόλυτη κατάργηση της θανατικής ποινής, που προβλέπεται στο Σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγµατος, θα είναι υποχρεωµένες , όταν ψηφιστεί το σχέδιο µε αυτό το περιεχόµενο να µεταβάλλουν το υπάρχον νοµικό καθεστώς τους. Σε διαφορετική περίπτωση οι ρυθµίσεις του εθνικού δικαίου τους θα πρέπει να µένουν ανεφάρµοστες , ως αντικείµενες σε υπέρτερη πηγή δικαίου. Ωστόσο, παρακάτω ακολουθεί στατιστική για τις πράξεις που θεωρούνται περισσότερο αξιόποινες από τον κόσµο: Σε ποιές περιπτώσεις θεωρείς επιβεβληµένη την Θανατική Ποινή; α) Προδοσία-Συνεργασία µε τον εχθρό σε καιρό πολέµου. 18% β) Κατάλυση του πολιτεύµατος 5%. γ) Ανάληψη αξιώµατος καί συνεργασία µε τους καταλύσαντες το νόµιµο πολίτευµα. 4% δ) Κατάχρηση δηµοσίου χρήµατος-∆ωροδοκία. 5% ε) Φόνος από πρόθεση-δόλο. 7% στ) Εµπόριο ναρκωτικών ουσιών 8% ζ) Παιδεραστία. 16% η) Μοιχεία. 1%

32

θ) Βιασµός. 9% ι) Οµοφυλοφιλία. 2% ια) Αλλαγή θρησκείας 2% ιβ) Εγκληµατία πολέµου-εγκληµατία κατά της ανθρωπότητας.11% ιγ) Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις. 1% ιδ) Σε καµία απολύτως περίπτωση. Η θανατική ποινή είναι απαράδεκτη. 9%

ΑΑυυττοοδδιικκίίαα Το αστικό δίκαιο στο άρθρο 282 ορίζει την αυτοδικία ως την ικανοποίηση της αξίωσης από το δικαιούχο αυτοδύναµα και χωρίς τη βοήθεια της αρχής. Επιτρέπεται µόνο όταν η βοήθεια της αρχής δεν µπορεί να φτάσει έγκαιρα και υπάρχει κίνδυνος από την αναβολή να µαταιωθεί ή να δυσκολευτεί σηµαντικά η πραγµάτωση της αξίωσης.

Επιπλέον στο άρθρο 283 “Όποιος αυτοδικεί χωρίς να υπάρχουν οι προϋποθέσεις του νόµου ή υπερβαίνει το µέτρο που είναι αναγκαίο για την ανατροπή του κινδύνου, έχει υποχρέωση αποζηµίωσης. Την ίδια υποχρέωση έχει και αν νόµιζε από πλάνη ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις του νόµου.”

Παράλληλα ο Ποινικός Κώδικας θέτει σε δύο άρθρα του (22 και 331) ορισµένους περιορισµούς για τις πράξεις µας. Παρόλα αυτά όµως, η αυτοδικία δεν επιτρέπεται σύµφωνα µε τον Ποινικό Κώδικα.

Τη χρονιά 2007, πραγµατοποιήθηκαν µόλις 34 εκτελέσεις, 60% λιγότερες από το 1999. ∆ηµοσκοπήσεις δείχνουν πως το 47% των ερωτηθέντων υποστηρίζει τη θανατική ποινή, ενώ το 48% προτιµά τα ισόβια δεσµά χωρίς δυνατότητα απόλυσης από τη φυλακή. Ο σκεπτικισµός της κοινής γνώµης πηγάζει κυρίως από το ενδεχόµενο δικαστικού λάθους, το υψηλό κόστος της χρήσης της θανατικής ποινής και την πεποίθηση πως οι οικείοι των θυµάτων σε τίποτα δεν ωφελούνται από έναν ακόµη θάνατο.

Ακόµη µέσα από την συνέντευξη που πραγµατοποίησε η συµµαθήτρια µας Γιασεµή Επταµηνιτάκη προκύπτει το συµπέρασµα ότι µεγάλο µέρος των πολιτών τάσσεται εναντίον της αυτοδικίας.

‘’ Τίποτα δε θεωρώ ότι µπορεί να παραλληλισθεί µε το να αφαιρείς τη ζωη κάποιου.Για µένα η πλειοψηφία των εγκληµάτων γίνονται για προσωπικούς λόγους. Η δικαιοσύνη µπορεί να δώσει τη λύση. ∆εν είναι ανάγκη να πεθάνει κανείς , ένας έγκληµα αρκεί. Με το να απονέµει ο

33

άνθρωπος δικαιοσύνη ουσιαστικά και κυριολεκτικά αιτιολογεί την ανθρώπινη υπόστασή του και υπαρξιακά και ετυµολογικά. Η λέξη άνθρωπος αποτελείται από τα συνθετικά άνω + θρώσκω , που σηµαίνει κοιτώ ψηλά. Με το να σκοτώνει κάποιον ένας άνθρωπος δεν κοιτά πλέον ψηλά , χάνει αυτό που τον ξεχωρίσει από τα ζώα , δηλαδή τον έλλογο νου και τελικά γίνεται αυτό που υποστήριξε ο Αριστοτέλης << το χειρότερο και καταστροφικότερο ον στη φύση>> . Όπως µου έλεγε και ο µπαµπάς µου << τα νεύρα και ο θυµός είναι οι χειρότεροι σύµβουλοι και αν τα αφήσεις να σε συµβουλέψουν θα πάρεις τη χείριστη απόφαση. Το συµπέρασµα είναι ενα µεγάλο όχι στην αυτοδικία.’’

Η βία και το έγκληµα ήταν πάντα και εξακολουθεί να είναι συνοδοί της ανθρώπινης ιστορίας και του ανθρώπινου πολιτι-σµού. ∆εν υπήρξε ιστορική περίοδος χωρίς βίαιες πράξεις ή εγκληµατικές ενέργειες. Γι’ αυτό, από πολύ νωρίς όλες οι υγιείς κοινωνίες, προβληµατίστηκαν σχετικά µε την καταδίκη και την τιµωρία τέτοιων εκδηλώσεων.

Αποτέλεσµα ήταν η δηµιουργία σωφρονιστικών συστηµάτων. Οι ποινές που θεσπίστηκαν κατά καιρούς, ποίκιλαν ανάλογα µε το είδος και τη σοβαρότητα των εγκληµάτων ή των αδικηµάτων. Όµως, µια από τις αρχαιότερεςποινές, η θανατική καταδίκη, εξακολουθεί να εφαρµόζεται και σήµερα σε πολλά σηµεία του πλανήτη και να δηµιουργεί µια αµφιλεγόµενη κατάστασης σχετικά µε την αναγκαιότητα ή όχι της ύπαρξής της. H εµφάνιση της θανατικής ποινής είναι πολύ παλιά, χάνεται στα βάθη των αιώνων. Οι πρώτες θρησκείες θέσπισαν και εφάρµοσαν τη θανατική ποινή, όπως συνέβαινε στον κώδικα του Χαµουραµπί σύµφωνα µε τον οποίο η θανατική ποινή λειτουργούσε ως τιµωρία για 25 εγκλήµατα. Ο ∆ίας µε τον κεραυνό του θανάτωνε όποιον κακουργούσε.

Στην εποχή µας πια, η θανατική ποινή είναι γεγονός και εφαρµόζεται σε πολλές χώρες του πλανήτη, ενώ σε άλλες έχει καταργηθεί και αποτελεί παρελθόν.

34

Πολλά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, όπου εφαρµόζεται η θανατική ποινή, καθώς και ορισµένες πολιτείες των ΗΠΑ, πιστεύουν πως η γενική πρόληψη του εγκλήµατος εξασφαλίζεται καλύτερα µε τη διατήρηση της θανατικής καταδίκης. Ακόµη και σε κράτη που έχει καταργηθεί πια, όπως η Αγγλία και η Γαλλία, κάθε τόσο αποδίδεται η αύξηση της εγκληµατικότητας σ’ αυτή την κατάργηση και συζητιέται η επαναφορά της, τουλάχιστον για ορισµένα εγκλήµατα. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν πως το κράτος µε την επιβολή της φανερώνει πόσο µεγάλη αξία έχει η ανθρώπινη ζωή (όταν π.χ. επιβάλλεται σε περιπτώσεις φόνων) ή τα ύψιστα αγαθά της πολιτείας (όταν π.χ. επιβάλλεται σε περιπτώσεις εσχάτης προδοσίας). Η πολιτεία τα προστατεύει και τα αφαιρεί και αυτή µε τη σειρά της από τον εγκληµατία. Οι υποστηρικτές της θανατικής ποινής δεν βλέπουν το λόγο, γιατί να διστάσει η πολιτεία να στείλει στο θάνατο εγκληµατίες που ρίχνουν βενζίνη και καίνε τα παιδιά και τη γυναίκα τους. Όπως λέει και ο Άλφονς Καρρ : «Θέλετε να καταργήσετε τη θανατική ποινή; Σύµφωνοι, αλλά να κάνουν την αρχή οι δολοφόνοι».

Στο ∆ιαφωτισµό υψώθηκε φωνή διαµαρτυρίας εναντίον τις θανατικής ποινής από άνδρες σαν τον Βολτέρο και τον Βεκκάρια µε κύριο επιχείρηµα ότι η ποινή αυτή δεν άφηνε περιθώρια διόρθωσης δικαστικού λάθους. Άλλοι δεν ταχθήκαν υπέρ αυτής της γνώµης όπως ο Ρουσσώ και ο Μοντεσκιέ. Στην Ελλάδα δεν είχαµε την επιβολή της θανατικής ποινής εκτός από ακραίες καταστάσεις.

35

Εάν εξετάσουµε ορισµένες περιπτώσεις στις οποίες η κοινωνία επιβάλλει τη θανατική ποινή στα άτοµα θα διαπιστώσουµε πολλές οµοιότητες. Σχεδόν όλες οι περιπτώσεις καθώς ακόµη και τα ίδια τα άτοµα έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά, µε βάση τα οποία θα µπορούσαµε να καταλήξουµε στα εξής συµπεράσµατα: τα άτοµα που καταδικάστηκαν ήταν αφρό-αµερικανοί, ενοχοποιήθηκαν χωρίς επαρκή ή και µε ψευδή αποδεικτικά στοιχεία, στα πλαίσια κατάφωρης παραβίασης των δικαιωµάτων τους στο στάδιο της ανάκρισης ή και της δίκης τους. Σε όλες σχεδόν τις υποθέσεις υπήρξαν προσπάθειες <<άµεσης >> απονοµής της δικαιοσύνης χωρίς εµπεριστατωµένη έρευνα των συνθηκών του εγκλήµατος και χωρίς αντικειµενική αξιολόγηση της αθωότητας ή της ενοχής του κατηγορουµένου , οφειλόµενες κυρίως στο βάρος της κοινωνικής κατακραυγής αλλά και της πίεσης που ασκούσε ο Τύπος για την σύλληψη του ενόχου. Οι προσπάθειες αυτές προήλθαν από κατηγόρους, εισαγγελείς, αστυνοµικούς και άλλους δηµόσιους λειτουργούς , προφανώς µε στόχο την προώθηση της καριέρας τους σε περίπτωση που η δίκη εξελισσόταν όπως επιθυµούσαν ή και για προσωπικούς λόγους, όπως το µίσος απέναντι σε ανθρώπους που δεν ήταν λευκοί. Τέλος, αξίζει να σηµειωθεί ότι άµεση αποκατάσταση της αδικίας που σηµειώθηκε εις βάρος των παρανόµως φυλακισθέντων δεν υπήρξε , µε αποτέλεσµα στη πλειονότητα των περιπτώσεων να έχουν παραµείνει έγκλειστοι στη φυλακή τουλάχιστον 10 χρόνια µέχρι την

36

αθώωση τους, ενώ κάποιοι δεν έλαβαν και την προβλεπόµενη αποζηµίωση.

Υπάρχουν πάρα πολύ άνθρωποι που έχουν καταδικαστεί σε θάνατο. Μαζί θα δούµε τα χαρακτηριστικά αυτών των ατόµων. Ο τελευταίος θανατοποινίτης που εκτελέστηκε στην Ελλάδα ήταν ο Βασίλης Λυµπέρης.

Ο Βασίλης Λυµπέρης (1945 – 1972), υπήρξε ο τελευταίος Έλληνας πολίτης ο οποίος εκτελέστηκε µετά από σε βάρος του καταδίκη για ποινικό αδίκηµα. Η εκτέλεσή του (Ηράκλειο, 25 Αυγούστου 1972) ήταν η τελευταία που έλαβε χώρα εντός του ελληνικού εδάφους, καθώς η θανατική ποινή από το 1974 και µετά δεν εφαρµόστηκε ποτέ µέχρι την κατάργησή της µε νόµο το 1994 και συνταγµατικά το 2001. Ο 27χρονος Λυµπέρης καταδικάστηκε σε θανατική ποινή, καθώς κρίθηκε από το κακουργιοδικείο της Αθήνας ένοχος µε την κατηγορία ότι έκαψε ζωντανούς: Την εν διαστάσει σύζυγό του Βασιλική Λυµπέρη, 24 ετών Την πεθερά του Αντιγόνη Μάρκου, 55 ετών Την κόρη του Παναγιώτα Λυµπέρη, 2½ ετών Τον γιο του Γιώργο Λυµπέρη, ενός έτους Βέβαια ο ρατσισµός απέναντι στα δύο φύλα δεν εµπόδιζε τους δικαστές να καταδικάσουν γυναίκες. Υπάρχουν και σε αυτή την περίπτωση πολλά περιστατικά που έχουν συµβεί στο παρελθόν.

37

Σαν χτες πριν απο 53 χρόνια εκτελέστηκε στην Ελλάδα η πρώτη γυναίκα για ποινικό αδίκηµα.

Η «µαύρη χήρα» ονοµαζόταν Σταυρούλα Γκουρούση και ήταν η µία απο τις τέσσερις γυναίκες στις οποίες εφαρµόστηκε η θανατική ποινή στην Ελλάδα. Ήταν 7η Γενάρη του 1959, στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας, έµελλε να είναι η τελευταία µέρα της Μεταξίας, της εγκύου νύφης της Σταυρούλας Γκουρούση, η οποία δολοφονήθηκε άγρια απο την πεθερά και τον άντρα της. Η αµείλικτη πεθερά, πίστευε ότι η νύφη της είχε απατήσει το γιο της και το παιδί που κυοφορούσε ήταν καρπός παράνοµου έρωτα, και απαίτησε να πάει στο Άργος να κάνει έκτρωση Ο γιατρός όµως αρνήθηκε να το κάνει γιατί η εγκυµοσύνη της Μεταξίας ήταν πολύ προχωρηµένη. Έτσι η πεθερά αποφάσισε να πάρει το νόµο στα δικά της χέρια. Εκείνο το πρωί του Γενάρη, επιτέθηκε στη νύφη της η οποία ακόµα κοιµόταν και αφού την έδεσε και τη φίµωσε ,τη χτύπησε πολλές φορές στο κεφάλι µέχρι να πέσει λιπόθυµη και στη συνέχεια µε τη βοήθεια του γιου της την πέταξαν στη δεξαµενή νερού και την άφησαν να πνιγεί. Η επόµενη περίπτωση, αφορά µία ακόµα θανάσιµη πεθερά, την Αλεξάνδρα Μέρδη, ετών 67, η οποία δολοφόνησε το γαµπρό της ρίχνοντας στο φαγητό του παραθείο, επειδή ο «σώγαµπρος» όπως τον αποκαλούσε, είχε απότοµο χαρακτήρα και ερχόταν συχνά σε σύγκρουση µε τη γυναίκα του και τη πεθερά του.

38

∆εν ίσχυε αυτό όµως µόνο στην Ελλάδα ισχύει και στο εξωτερικό. Αρκετές γυναίκες άφησαν την τελευταία τους πνοή πάνω σε µια « καµένη » καρέκλα. Η Martha Place ήταν η πρώτη γυναίκα που πέθανε στην ηλεκτρική καρέκλα, όταν εκτελέστηκε στις 20 Μαρτίου του 1889 στις φυλακές του Sing Sing, στη Νέα Υόρκη, για το φόνο της προγονής της Ida, τον Φεβρουάριο του ιδίου έτους.

Ακόµα και άτοµα µε προβλήµατα νοητικής υστέρησης έχουν βρεθεί αντιµέτωπα µε την καταδίκη τους σε θάνατο. Ένας από αυτούς είναι

39

Ο Μάρβιν Ουίλσον όπου είχε καταδικαστεί το 1998 για τη δολοφονία ενός πληροφοριοδότη της αστυνοµίας το 1992.Εκτελέστηκε στο Τέξας παρά το γεγονός ότι είχε διαγνωστεί µε νοητική υστέρηση, όπως ανακοίνωσαν οι σωφρονιστικές αρχές αυτής της νότιας Πολιτείας των ΗΠΑ. Ο 54χρονος Ουίλσον εκτελέστηκε µε θανατηφόρα ένεση. Ενώ το Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ είχε απορρίψει την τελευταία προσφυγή των δικηγόρων του. Η εκτέλεση αυτή προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις από οργανώσεις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Η ∆ιεθνής Αµνηστία χαρακτήρισε ιδιαιτέρως αιφνιδιαστική την απόφαση του Ανώτατου ∆ικαστηρίου να µην αναστείλει την εκτέλεση της ποινής, σύµφωνα µε ανακοίνωσή της.

Θανατικές ποινές που επιβλήθηκαν αλλά δεν εκτελέστηκαν:

<<Κι όµως γυρίζει…>>

Επίσης και άλλες θεωρίες επιστηµόνων επικρήθηκαν και οι ίδιοι κατηγορήθηκαν για ιεροσυλία, ασέβεια κλπ.

Η διαµάχη περί συµπαντικής δοµής κορυφώθηκε µε την εφεύρεση του πρώτου τηλεσκόπιου από τον Γαλιλαίο (1564-1642), ο οποίος πλήρωσε τις επιστηµονικές του πεποιθήσεις µε δια βίου κατ’οίκον φυλάκιση. Αν γλίτωσε από την πυρά και τα µπουντρούµια, το χρωστούσε στον Τζιορντάνο Μπρούνο, που παρά τις αποδοκιµασίες που αντιµετώπισε για τις ηλιοκεντρικές του πεποιθήσεις, κατάφερε µέσω των περιπλανήσεών του να διαδώσει σε όλη την Ευρώπη την θέση του Κοπέρνικου, µαζί µε µερικές πολύ σηµαντικές προσθήκες, ουσιαστικά θέτοντας τις βάσεις για την µετέπειτα αστρονοµική εξερεύνηση που οδήγησε στην περεταίρω επιστηµονική εξέλιξη.

Η δηµοσιογράφος Κατερίνα Μάτσου γράφει σε ένα άρθρο της για τον Γαλιλαίο:

40

Στις 22 Ιουνίου του 1633, ο πατέρας της σύγχρονης αστρονοµίας, αστρονόµος, φιλόσοφος και φυσικός Γαλιλαίος Γαλιλέι (Galileo Galilei) αναγκάζεται να αποκηρύξει ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης τη θεωρία του, που έβαζε στο κέντρο του σύµπαντος τον ήλιο και όχι την Γη, όπως µέχρι τότε υποστήριζε η Ρωµαιοκαθολική εκκλησία. Η αµφισβήτηση αυτής της αλήθειας ήταν για τους εκκλησιαστικούς κύκλους υποψία αίρεσης και οι υποστηρικτές των αντίθετων θεωριών συλλαµβάνονταν και στέλνονταν στην Ιερά Εξέταση και πολλοί νεωτεριστές επιστήµονες οδηγήθηκαν στην πυρά. Ο Γαλιλαίος, ο οποίος πάντα διακήρυττε αυτή την άποψη και του είχαν γίνει πολλές συστάσεις πριν συλληφθεί, όταν βρέθηκε µπροστά στην Ιερά Εξέταση, για να γλιτώσει τη θανατική ποινή, αρνήθηκε όσα µέχρι τότε υποστήριζε. Όπως ο θρύλος διασώζει στο τέλος της απολογίας του, περνώντας µπροστά από τους δικαστές, ψιθύρισε: «Και όµως γυρίζει»! Ο Γαλιλαίος γλύτωσε τη θανατική καταδίκη, µα καταδικάστηκε σε κατ’ οίκον περιορισµό χωρίς χρονικό όριο, λόγω «βαρύτατων εγκληµάτων» και «υποψίας αίρεσης». Επίσης απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του βιβλίου του που περιείχε «κατά λάθος» τις αιρετικές αντιλήψεις. Πάντως η φράση αυτή -«Και όµως γυρίζει»- απέµεινε στους αιώνες σαν σύµβολο της δύναµης της επιστήµης, έναντι σε κάθε προσπάθεια να σκεπαστεί το φως της αληθινής γνώσης.

Επαναστάτες της γαλλικής επανάστασης οδηγήθηκαν επίσης στο θάνατο και δεν είναι λίγα τα παραδείγµατα. Ένα τέτοιο παράδειγµα αποτελεί και ο Φραγκίσκος-Νοέλ Μπαµπέφ (1760 - 27 Μαΐου1797, ή Φρανσουά-Νοέλ Μπαµπέφ.

Ένα ακόµα παράδειγµα επαναστάτη που καταδικάστηκε πολλές φορές µε θανατική ποινή είναι ο Φίλιππος Μιχαήλ Μπουοναρόττι ή Μπουοναρρότι (11 Νοεµβρίου 1761-16 Σεπτεβρίου 1837).

Καθώς όµως η ιστορία προχωράει ο βασιλιάς Όθωνας εµφανίζεται στο προσκήνιο. Με την έλευση του Οθωνα, εισάγεται σαν τρόπος εκτελέσεως η λαιµητόµος και καθιερώνεται το «λειτούργηµα» του δηµίου. Η πρώτη θανατική εκτέλεση έγινε (δηµόσια), στο προάστειο Πρόνοια του Ναυπλίου, µε δήµιο Γάλλο και βοηθούς του ένα Βούλγαρο και έναν Ιταλό, και αποκεφαλίστηκε ο ληστοπειρατής Μητροµαργαρίτης. Αµέσως µετά η λαιµητόµος στάλθηκε στο Μεσολόγγι, όπου αποκεφαλίστηκαν εννέα ληστές, αφού προηγουµένως αντιστάθηκαν κατά των δηµίων και τους κακοποίησαν. Το γεγονός αυτό προκάλεσε και την άµεση αποχώρηση του Γάλλου δηµίου, ο οποίος αντικαταστάθηκε. Ο νέος δήµιος προέβη στην πρώτη του εκτέλεση στο Άργος (καρατόµηση τριών ληστών). Ας προχωρήσουµε, όµως, στο ποια απήχηση είχε η εκτέλεση της θανατικής ποινής στον τοπικό τύπο της Αργολίδας, από το 1833 µέχρι το 1900. Τον Ιανουάριο του 1834 εκτελείται ένας κατάδικος για

41

τριπλό φόνο, και η εφηµερίδα «Σωτήρ» εκθειάζει την γενναιότητά του, τόσο κατά τη δίκη όσο και κατά την εκτέλεσή του, χωρίς να αναφέρει το παραµικρό για τον τυχόν «παραδειγµατισµό» του πλήθους (πράγµα που, κατά κανόνα, χαρακτηρίζει και τα επόµενα αποσπάσµατα που θα αναφέρουµε). Η ίδια εφηµερίδα αναφέρει αργότερα την πρώτη… απειλή απεργίας του δηµίου στο Ναύπλιο, µε αίτηµα µισθολογική αύξηση που πέτυχε, τελικά, πράγµα που προκάλεσε περιφρονητικά σχόλια άλλης εφηµερίδας (της «Αθηνάς») . Θα τελειώσουµε µε ένα γεγονός που, προς το τέλος του 19ου αι., το 1896, προκάλεσε αποτροπιασµό στην Αργολίδα, όπως φαίνεται από το άρθρο που θα µνηµονεύσουµε, αλλά και όπως µαρτυρεί η προφορική παράδοση που ακόµα διασώζεται σε δύο, τουλάχιστον, αυτόπτες µάρτυρες που επιζούν στο Νοµό. Τον Αύγουστο του 1896 εκτελούνται, δηµόσια πάντα, στο Παλαµήδι δεκαπέντε κατάδικοι ληστές. Στην εφηµερίδα «∆αναός» του Άργους και στο φύλλο της 8 Σεπτεµβρίου δηµοσιεύεται πρωτοσέλιδο άρθρο, µε τον τίτλο «∆ιδάγµατα αποκεφαλισθέντων». Είναι το πρώτο (και τελευταίο) άρθρο στον τοπικό τύπο που µνηµονεύει τον «διδακτικό» ρόλο της θανατικής ποινής, ενώ σηµειώνεται ότι οι εκτελέσεις αυτές προκάλεσαν σχόλια του τύπου σε όλο τον κόσµο και δίνονται εκτενή αποσπάσµατα δηλώσεων των «µετανοησάντων κακούργων». Στο ίδιο, όµως, φύλλο του «∆αναού» δηµοσιεύεται και άρθρο του Βαρδουνιώτη, µε τον τίτλο «Το Παλαµήδιον ως τόπος θανατικών εκτελέσεων», όπου το πνεύµα του γράφοντος είναι πολύ διαφορετικό, ενώ σηµειώνεται πως οι εκτελέσεις προκάλεσαν εξέγερση των πνευµάτων στο Ναύπλιο, όπου οι κάτοικοι, µε αναφορά τους, ζήτησαν «ν’ απαλλαγώσι τοιούτου άχθους και άγους» και προτείνουν να µεταφερθεί αλλού ο τόπος εκτελέσεων.

Μελετώντας λοιπόν τα παραπάνω είναι εύκολο να κατανοήσουµε πως η θανατική ποινή δεν είναι ένα σύγχρονο φαινόµενο. Αντίθετα, εµφανίζεται ήδη από την προ-χριστιανική εποχή, σε διάφορες εποχές και περιοχές. Πιο συγκεκριµένα, τον 18ο αιώνα π.Χ. στη Βαβυλώνα επικρατούσε ο νόµος του βασιλιά Χαµουραµπί, τον 14ο αιώνα π.Χ. υπήρχε ο νόµος της Χιττίτης, ενώ τον 7ο αιώνα εµφανίστηκε ο γνωστός ∆ρακόντειος νόµος στην Αθήνα, ο οποίος επέβαλλε τη θανατική ποινή σε όλα τα εγκλήµατα. Τέλος, και στη Ρώµη υπήρξε ο νόµος των ∆ώδεκα Πινάκων. Η πιο δηµοφιλής µέθοδος θανατικής ποινής από τους πρώτους αιώνες µ.Χ. ήταν η κρεµάλα, όπως φυσικά και η πυρά, η οποία είχε συνδυαστεί µε τον πνευµατικό σκοταδισµό και το κάψιµο των µαγισσών. Ο αριθµός των ατόµων που εκτελούνταν εκείνα τα χρόνια ήταν τεράστιος αφού δεν υπήρχε σύστηµα δικαιοσύνης, ενώ επικρατούσε µεγάλη αυθαιρεσία από τη µεριά των τοπικών αρχών. Όσο για την κοινωνική κατακραυγή το πλήθος µάλλον επευφηµούσε τους δήµιους, αφού

42

θεωρούσε τη δηµόσια εκτέλεση ως µέσο απόδοσης δικαιοσύνης και ικανοποίησης του κοινού αισθήµατος.

Παρόλα αυτά, µε το πέρασµα των χρόνων, οι ποινές άρχισαν να γίνονται πιο λογικές, και ταυτόχρονα, απαγορεύτηκε η θανατική ποινή για µικρά εγκλήµατα.

Η χώρα µε τις περισσότερες εκτελέσεις είναι η Αµερική η οποία εξακολουθεί να υιοθετεί αυτή τη µέθοδο τιµωρίας µέχρι και σήµερα. Το µεγαλύτερο µερίδιο ευθύνης το φέρνει η Βρετανία η οποία µαζί µε τους εξερευνητές της, έφερε και τη θανατική ποινή στα νέα εδάφη. Τουλάχιστον 2.390 άνθρωποι εκτελέστηκαν στη διάρκεια του 2008 σε 25 χώρες και άλλοι 8.864 βρίσκονται στη σειρά περιµένοντας τον θάνατό τους µε εκτέλεση.

Σύµφωνα µε τη ∆ιεθνή Αµνηστία

- Σε 140 χώρες δεν είναι πλέον σε ισχύ η θανατική ποινή.

-58 χώρες διατηρούν στη νοµοθεσία τους και εφαρµόζουν τη θανατική ποινή.

-97 χώρες κατήργησαν εντελώς τη θανατική ποινή.

-8 κράτη τη διατηρούν, όµως µόνο για εξαιρετικές περιπτώσεις (π.χ. για εγκλήµατα σε εµπόλεµες περιόδους)

-35 χώρες διατηρούν νοµοθεσία που επιτρέπει τη χρήση της θανατικής ποινής για εγκλήµατα του κοινού ποινικού δικαίου. Ωστόσο στα κράτη αυτά δεν έχει εφαρµοστεί η θανατική ποινή τουλάχιστον για τα τελευταία 10 χρόνια.

43

Τρόποι εκτέλεσης θανατικής ποινής

1.ΛΙΘΟΒΟΛΙΣΜΟΣ

Σε κοινωνίες του παρελθόντος συναντάµε συχνά την πρακτική του λιθοβολισµού. Στην εκτέλεση του καταδικασµένου, από την κοινή γνώµη ή την πολιτεία, παίρνει µέρος σηµαντικός αριθµός ανθρώπων, οι οποίοι πετροβολούν τον κατάδικο µέχρι να επέλθει ο θάνατος του. Η εκτέλεση πραγµατοποιείται έξω από την πόλη και στοχεύει στην απονοµή δικαιοσύνης. Πολλά είναι τα αδικήµατα για τα οποία επιβαλλόταν ο λιθοβολισµός ως τιµωρία. Αυτά είναι η κακή σεξουαλική συµπεριφορά, το κήρυγµα ή η λατρεία διαφορετικής θρησκείας, η βλασφηµία και η κατάρα και ιδιαίτερα οι κατάρες στον Θεό και στον βασιλιά, η παραβίαση της αργίας του Σαββάτου και το µάζεµα ξύλων από το χωράφι, η ανυπακοή των παιδιών στους γονείς, η κλοπή. Επίσης λιθοβολισµός περίµενε όσους σπέρνουν παιδιά µε τους Μολόχ, τους µάντεις, αυτούς που θα αγγίξουν το Όρος Σινά, καθώς και τους προφήτες. Συχνά είναι ακόµα τα φαινόµενα λιθοβολισµού µετά από επιθυµία λιθοβολισµού από το εκκλησίασµα του Ισραήλ και τελούνταν είτε από Αιγύπτιους είτε από το ίδιο το εκκλησίασµα του Ισραήλ.

Οι αρχέγονες αυτές πρακτικές βίας, επιβιώνουν στην εποχή µας. Σήµερα, ο λιθοβολισµός ως µέθοδος τιµωρίας, είναι πολύ συνηθισµένος στις φανατικά ισλαµικές χώρες: Πακιστάν, Αφγανιστάν, Ιράν κ.α. Οι γυναίκες είναι τα µεγαλύτερα θύµατα. Βέβαια, ακόµη και άντρες γίνονται θύµατα του λιθοβολισµού, για µεγαλύτερης βαρύτητας αδικήµατα ως επί το πλείστον.

2.ΣΤΑΥΡΩΣΗ

Ως Σταύρωση ορίζεται η µέθοδος εκτέλεσης θανατικής ποινής µε κάρφωµα ή και δέσιµο του θύµατος επάνω σε πάσσαλο, δένδρο ή σε σταυρό σχήµατος T. Η σταύρωση, εφαρµοζόταν από αρκετούς λαούς όπως οι Πέρσες, οι Ιουδαίοι, οι Καρχηδόνιοι οι Ρωµαίοι κ.ά., από τον 6ο

44

πΧ αιώνα έως τον 4ο µΧ αιώνα. Πληροφορούµαστε όµως ότι οι πρώτοι που χρησιµοποίησαν την σταύρωση ως µέθοδο εκτέλεσης και ίσως την εφηύραν κιόλας, ήταν οι Πέρσες. Αυτή η µέθοδος εκτέλεσης θανατικής ποινής καταργήθηκε από τον αυτοκράτορα Μ. Κωνσταντίνο το 337 σε ολόκληρη την Ρωµαϊκή Αυτοκρατορία, από σεβασµό προς το σταυρικό µαρτύριο του Ιησού Χριστού.

3.ΑΝΑΣΚΟΛΟΠΙΣΜΟΣ (διοβελισµός ή σούβλισµα)

Με το µαρτύριο του ανασκολοπισµού, ένας αιχµηρός ξύλινος πάσσαλος διαπερνούσε το σώµα του βασανισθέντα. Κατά κύριον λόγο η διείσδυση γίνονταν απ’ τον πρωκτό ή τον κόλπο και δευτερευόντως απ’ το στόµα ή τα πλευρά. Γίνονταν όµως µε τέτοιον τρόπο, έτσι ώστε να µην επιφέρει τον άµεσο θάνατο του κρατούµενου, αλλά να τον κάνει να υποφέρει απ’ τους αφόρητους πόνους, µέχρι και τρεις ηµέρες πριν καταλήξει. Φρόντιζαν λοιπόν, να µην αγγίζει ο πάσσαλος ζωτικά όργανα και περιόριζαν όσο µπορούσαν την αιµορραγία, επιβραδύνοντας έτσι το µαρτύριο. Συνήθως ο κατάδικος στήνονταν όρθιος, κάνοντας µε το βάρος του ακόµα πιο φριχτό το µαρτύριό του. Η χρήση του ανασκολοπισµού ως µεθόδου επιβολής της θανατικής ποινής ήταν κοινή σε περιοχές όπως η Αρχαία Εγγύς Ανατολή, η Αρχαία Ινδία, η Ασία και η Ευρώπη κατά το Μεσαίωνα, η Κοινοπολιτεία Πολωνίας-Λιθουανίας, η Σουηδία, η Νότια Αφρική και η Οθωµανική αυτοκρατορία. Στην Ελλάδα είναι γνωστός ο ανασκολοπισµός του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης, Αθανάσιου ∆ιάκου. Τον σούβλισαν ζωντανό οι Τούρκοι και στην συνέχεια τον έψηναν επί 3 ώρες .

4.ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ ΣΤΗΝ ΠΥΡΑ

Η πιο δηµοφιλής µέθοδος θανατικής ποινής από τους πρώτους αιώνες µΧ ήταν η πυρά, η οποία είχε συνδυαστεί µε τον πνευµατικό σκοταδισµό και το κάψιµο των µαγισσών.

45

∆εν είναι γνωστό πότε χρησιµοποιήθηκε για πρώτη φορά το κάψιµο στην πυρά ως τρόπος εκτέλεσης, αλλά υπάρχει µια καταγραφή για τέτοια εκτέλεση το 1222. Οι εκτελέσεις στην πυρά σταµάτησαν τον 18ο αιώνα για ανθρωπιστικούς λόγους.

Το κάψιµο στην πυρά ήταν ευρέως διαδεδοµένο ως τρόπος εκτέλεσης σε όλη την Ευρώπη Αν και πολλοί συσχετίζουν το κάψιµο στην πυρά µε τη µαγεία, αυτό ίσχυε µόνο σε συγκεκριµένες χώρες της Ευρώπης, όπως στη Γαλλία, την Ελβετία και τις Σκανδιναβικές χώρες. Εκτιµάται ότι πάνω από 200.000 άτοµα κάηκαν στην πυρά µε την κατηγορία της µαγείας κατά τον 16οκαι 17ο αιώνα. Αφορούσε και στα δύο φύλα αλλά µόνο τελευταία είχε εφαρµογή στις γυναίκες που βρίσκονταν ένοχες προδοσίας.

Τον συγκεκριµένο τρόπο εκτέλεσης χρησιµοποιούσε κατεξοχήν η Ιερά Εξέταση, αφενός γιατί δεν περιελάµβανε διάχυση του αίµατος του θύµατος, κάτι που απαγορευόταν από το ρωµαιοκαθολικό δόγµα και αφετέρου γιατί µε το κάψιµο καταστρέφονταν το σώµα του µελλοθάνατου, έτσι ώστε δεν είχε σώµα να πάρει µαζί του στην επόµενη ζωή, κάτι που θεωρούνταν τροµακτική τιµωρία από µόνη της. Επίσης, πίστευαν ότι µε την καύση εξαγνίζονταν η ψυχή, κάτι ιδιαίτερα σηµαντικό σε περιπτώσεις αίρεσης και µαγείας.

5.ΤΟ ΚΟΛΑΡΟ ΣΤΡΑΓΓΑΛΙΣΜΟΥ

46

Το κολάρο στραγγαλισµού (garrotte ή garotte), ήταν ο κατ’ εξοχήν τρόπος εκτέλεσης στην Ισπανία. Η χρήση του ξεκίνησε το 1812/13, στην αρχή της βασιλείας του Φερδινάνδου του 7ου. Τουλάχιστον 736 άνθρωποι εκτελέστηκαν µε αυτόν τον τρόπο στην Ισπανία, τον 19ο αιώνα, ενώ οι εκτελέσεις µε αυτόν τον τρόπο συνεχίστηκαν και το 20ο αιώνα για φόνους, ληστείες ή µεγάλες τροµοκρατικές πράξεις. Η τελευταία φορά που χρησιµοποιήθηκε αυτή η µέθοδος ως τρόπος εκτέλεσης ήταν στις 2 Μαρτίου του 1974.

Οι εκτελέσεις µε το κολάρο στραγγαλισµού γίνονταν δηµόσια. Στήνονταν µια ψηλή εξέδρα και πάνω σε αυτήν τοποθετούσαν την “καρέκλα” µε το ενσωµατωµένο κολάρο στραγγαλισµού. Ο µελλοθάνατος είναι καθισµένος και ακουµπά την πλάτη σε έναν κάθετο στύλο. Μια θηλιά σχοινιού περνάει γύρω από το λαιµό του και το στύλο, ενώ ο δήµιος, µε ένα ξύλο που περνάει στη θηλιά, σφίγγει το σχοινί µέχρι τον στραγγαλισµό του καταδικασµένου.

6.ΑΠΟΚΕΦΑΛΙΣΜΟΣ

∆ύο από τους τρόπους αποκεφαλισµού είναι ο αποκεφαλισµός µε ξίφος και εκείνος µε τσεκούρι. Όταν κάποιος επρόκειτο να αποκεφαλιστεί µε ξίφος, τον έβαζαν να γονατίσει και ο δήµιος αφαιρούσε το κεφάλι µε ένα µόνο χτύπηµα. Από την άλλη, όταν το µέσο αποκεφαλισµού ήταν το τσεκούρι, ο αποκεφαλισµός µε ένα µόνο χτύπηµα δεν ήταν δεδοµένος, κάνοντας πιο επώδυνο το θάνατο. Επειδή ο δήµιος είχε τη δυνατότητα να καθορίσει τo πόσο επώδυνος θα ήταν ο θάνατος, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι θανατοποινίτες πλήρωναν το δήµιο που θα τους αποκεφάλιζε για να κάνει το θάνατο γρήγορο και ανώδυνο.

47

Ο αποκεφαλισµός, όσο παράδοξο κι αν αυτό ακούγεται, θεωρούνταν µια ανθρωπιστική µορφή εκτέλεσης στις χώρες που εφαρµόζονταν. Το µόνο απαραίτητο ήταν να γίνει σωστά, δηλαδή µε ένα µόνο χτύπηµα, κάτι δύσκολο, λόγω της ανθεκτικότητας των µυών και των σπονδύλων του αυχένα. Ο θάνατος κατά τον αποκεφαλισµό επέρχεται από τον διαχωρισµό εγκεφάλου και νωτιαίου µυελού, µετά την αποκοπή των συνδετικών ιστών. Μετά το χτύπηµα η συνείδηση χάνεται µέσα σε δύο µε τρία δευτερόλεπτα.

Σε παλαιότερες κοινωνίες, ο αποκεφαλισµός είχε τη δική του µοναδική, αν και περίεργη σηµασία. Οι αριστοκράτες θεωρούσαν τον αποκεφαλισµό µε ξίφος ως ένα έντιµο τρόπο να πεθάνει κάποιος της τάξης τους, καθώς συχνά ήταν πολεµιστές και περίµεναν το θάνατο από ξίφος σε κάθε περίπτωση. Στην Αγγλία ο αποκεφαλισµός υπήρξε προνόµιο των ευγενών. Οι Έλληνες και οι Ρωµαίοι θεωρούσαν τον αποκεφαλισµό λιγότερο ατιµωτική και επώδυνη µέθοδο εκτέλεσης συγκριτικά µε άλλες που εφαρµόζονταν την ίδια εποχή. Ωστόσο, σε ορισµένες χώρες, όπως η Κίνα, ο αποκεφαλισµός θεωρούνταν ως µια ατιµωτική µορφή θανατικής ποινής, λόγω διαφορετικών πολιτιστικών αξιών.

Σήµερα οι χώρες στις οποίες βρίσκεται σε ισχύ ο αποκεφαλισµός είναι η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, η Υεµένη και τέλος, το Ιράν.

7.ΓΚΙΛΟΤΙΝΑ

Η γκιλοτίνα, λαιµητόµος ή καρµανιόλα είναι µηχανικό όργανο που χρησιµοποιήθηκε σε πολλές χώρες για τον αποκεφαλισµό των καταδικασµένων σε θάνατο. Σχεδιάστηκε από το δρα Ζοζέφ Ινιάς Γκιγιοτέν Γάλλο γιατρό και πολιτικό, στοχεύοντας στον "ανώδυνο θάνατο". Αργότερα ανατέθηκε στο γιατρό Λουί, περίφηµο χειρουργό του Παρισιού, να το µελετήσει και να κατασκευάσει το µηχάνηµα το οποίο αρχικά ονοµάστηκε λουϊζόν ή λουϊζέτ. Τελικά η χρήση του υιοθετήθηκε στις 20 Μαρτίου 1792.

48

Η γαλλική γκιλοτίνα είχε δυο κάθετες δοκούς µε µεταλλικούς οδηγούς µέσα στους οποίους κινούταν απρόσκοπτα η βαριά, τριγωνική λεπίδα. Η λεπίδα πέφτει από ύψος µόνο 2,25 µέτρων σε χρόνο 0,75 δευτερόλεπτα. Υπάρχει ένας µεταλλικός κουβάς για να δεχτεί το κεφάλι και ένα µεταλλικό δοχείο για το αίµα. Στη συνέχεια το αποκεφαλισµένο σώµα πέφτει µόνο του ή σπρώχνεται και τοποθετείται σε φέρετρο.

Η πρώτη εκτέλεση µε λαιµητόµο έγινε στις 25 Απριλίου 1792 στη Γαλλία. Και ενώ αρχικά σχεδιάστηκε για την εκτέλεση κοινών εγκληµατιών, στη συνέχεια αποτέλεσε µέσον θανάτωσης πολιτικών καταδίκων και αντιπάλων. Η Γαλλική ∆ηµοκρατία την κατάργησε στις 9 Οκτωβρίου 1981. Στην Ελλάδα, χρησιµοποιήθηκε επίσης, ως τις αρχές του 20ού αιώνα.

8.ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΣ

Ο απαγχονισµός είναι µια µορφή θανατικής ποινής που χρησιµοποιούνταν παγκοσµίως. Οι πράξεις που συνήθως επέφεραν τον απαγχονισµό ως ποινή ήταν η προδοσία, η πολιτική εναντίωση στο βασιλιά ή εχθρότητα µε αυτόν, η δολοφονία και η ληστεία.

Ο τρόπος εκτέλεσης ήταν ουσιαστικά το κρέµασµα µε αγχόνη. Οι µορφές αγχονών προσαρµόζονταν στις ανάγκες κάθε εποχής. Συχνά στήνονταν πολύ κοντά στον τόπο του εγκλήµατος έτσι ώστε οι κάτοικοι της περιοχής να δουν την παραδειγµατική τιµωρία του ενόχου. Μετά το Νόµο του 1868, σύµφωνα µε τον οποίο η εκτέλεση της θανατικής ποινής γινόταν στις φυλακές, κατασκευάστηκαν στεγασµένοι χώροι σε κάθε φυλακή, ειδικά γι αυτό το σκοπό. Μέρη του απαγχονισµού ήταν το σχοινί, η κουκούλα και τα δεσµά.

49

Σε όλο τον κόσµο, ο απαγχονισµός έγινε ο κανόνας όσο προόδευε ο πολιτισµός. Τον επέλεγαν επειδή µε αυτόν τον τρόπο το πτώµα µπορούσε να µείνει εκτεθειµένο επάνω στο ικρίωµα. Στον λαό έδινε ικανοποίηση αλλά παράλληλα και ένα µάθηµα. Στην Ελλάδα ο δι’ αγχόνης θάνατος εισήχθηκε τον Ιούλιο του 1925 ενώ καταργήθηκε τον Σεπτέµβριο του 1926. Οι Γερµανοί κατακτητές και οι κοµµουνιστικές δυνάµεις χρησιµοποίησαν την αγχόνη σε µεγάλο βαθµό στην Ελλάδα.

Σήµερα, ο απαγχονισµός χρησιµοποιείται ευρέως στην Ιαπωνία, το Πακιστάν, το Ιράν, στην Ινδία, στη Σιγκαπούρη, στην Αίγυπτο, στο Λίβανο, στη Μαλαισία και τη Συρία. Τέλος ο απαγχονισµός εφαρµόζεται και στις πολιτείες Ουάσιγκτον και Νιου Χαµσφιρ των ΗΠΑ ως εναλλακτική στην χρήση της ένεσης.

9.ΤΥΦΕΚΙΣΜΟΣ

Ο τυφεκισµός είναι µια µέθοδος εκτέλεσης της θανατικής ποινής που εφαρµόστηκε ευρέως ως τον 21ο αιώνα. Μέχρι το 2000 εξήντα εννέα χώρες είχαν σε ισχύ τον πυροβολισµό ως µέθοδο εκτέλεσης, είτε ως µοναδικό τρόπο επιβολής της θανατικής ποινής, είτε για ορισµένες κατηγορίες εγκληµάτων. Ο τρόπος εκτέλεσης ήταν ο εξής. Το παραδοσιακό εκτελεστικό απόσπασµα αποτελείται από 3 έως 6 εκτελεστές, οι οποίοι στέκονται ή γονατίζουν απέναντι από το µελλοθάνατο, ο οποίος µε τη σειρά του είναι δεµένος σε έναν πάσσαλο ή µια καρέκλα. Συνήθως οι εκτελεστές σκοπεύουν στο στήθος, καθώς είναι πιο εύκολο να πετύχουν αυτό παρά το κεφάλι, οπότε ο καταδικασµένος πεθαίνει από αιµορραγία και σοκ. Είναι συνηθισµένο ο επικεφαλής αξιωµατικός να δίνει στον κρατούµενο τη χαριστική βολή στο κεφάλι, προκειµένου να τον αποτελειώσει αν ο καταιγισµός των πυρών δεν κατάφερε να τον σκοτώσει. Η δια τυφεκισµού εκτέλεση δεν θεωρείται ενδεδειγµένη µέθοδος, από ανθρωπιστικής σκοπιάς, µια και, παρόλο που οδηγεί σε έναν αρκετά γρήγορο θάνατο, δεν µπορεί να σκοτώσει ακαριαία.

Σήµερα, ο τυφεκισµός είναι µέθοδος εκτέλεσης κρατουµένων που χρησιµοποιείται σε χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αµερικής.

50

10.ΤΑΦΗ

Χαρακτηριστικός τρόπος ταφής ζωντανού ανθρώπου ήταν να ανοιχτεί απλά µια τρύπα στο έδαφος, να τον πετάξουν µέσα και να τη σκεπάσουν, στη συνέχεια, µε χώµα. Αυτή η µέθοδος, γνωστή ως «το πηγάδι», χρησιµοποιήθηκε στη µεσαιωνική Ιταλία ως τρόπος εκτέλεσης των δολοφόνων και στη Ρωσία, κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, όπου τιµωρούσαν έτσι τις γυναίκες που είχαν σκοτώσει τους συζύγους τους. Στη σύγχρονη εποχή χρησιµοποιήθηκε ευρέως, κατά το τέλος του 1937 µέχρι τις αρχές του 1938, από τους Γιαπωνέζους κατά τη Σφαγή του Νανκίν, όπου έθαβαν ζωντανούς τους κινέζους πολίτες καθώς και τους αιχµαλώτους πολέµου.

11.ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΚΑΡΕΚΛΑ

Ο εφευρέτης της πρώτης ηλεκτρικής καρέκλας, η οποία σχεδιάστηκε το 1888/9, ήταν ο κυβερνήτης David B. Hill.

51

Η διαδικασία εκτέλεσης ήταν η εξής: αφού οδηγηθεί ο κρατούµενος στο θάλαµο εκτελέσεων δένεται στην καρέκλα µε δερµάτινα λουριά ,κατά µήκος του στήθους, των γοφών ,των ποδιών, και των βραχιόνων .∆υο χάλκινα ηλεκτρόδια συνδέονται στο σώµα του. Το ένα βρίσκεται στη γάµπα και το άλλο µέσα σε ένα κράνος το οποίο εφαρµόζεται στο ξυρισµένο του κεφάλι. Τα ηλεκτρόδια είτε έχουν εµβαπτιστεί σε άλµη ,είτε είναι αλειµµένα µε τζελ, ώστε να αυξηθεί η αγωγιµότητα και να περιοριστεί το έγκαυµα. Μια δερµάτινη µάσκα η ένα µαύρο ύφασµα καλύπτει το πρόσωπο. Ο µελλοθάνατος φοράει επίσης πάνες ,καθώς τη στιγµή του θανάτου χάνεται ο έλεγχος των κενώσεων. Ο εκτελεστής πιέζει ένα κουµπί στον πινάκα ελέγχου και διοχετεύει µια πρώτη δόση ηλεκτρικού ρεύµατος, µικρότερη από 6 amps, ισχύος µεταξύ 1.700 και 2.400 volts,για διάστηµα που κυµαίνεται από 30 δευτερόλεπτα έως ενός λεπτού . Στη συνέχεια ένας γιατρός εξετάζει τον κρατούµενο και, εάν δεν έχει πεθάνει, η διαδικασία επαναλαµβάνεται. Μετά την ηλεκτροπληξία ,η θερµοκρασία του σώµατος ανεβαίνει στους 59 C . Η υψηλή θερµοκρασία καταστρέφει τις πρωτεΐνες του σώµατος και «ψήνει» τα όργανα.

12.∆ΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ- ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΕΝΕΣΗ

Η δηλητηρίαση είναι ένας τρόπος εκτέλεσης της θανατικής ποινής που εµφανίζεται από την αρχαιότητα και συγκεκριµένα παρατηρούµε την εφαρµογή της στην αρχαία Αθήνα. Σήµερα η δηλητηρίαση επιβάλλεται µε τη µορφή θανατηφόρας ένεσης, όµως όχι στον ελλαδικό χώρο.

Στην αρχαία Αθήνα η χρήση του δηλητηρίου ως µεθόδου εκτέλεσης, συνίσταται στον εξαναγκασµό του καταδίκου να καταπιεί το δηλητήριο, όπως έγινε µε τον Σωκράτη. Στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, ένας τρόπος εκτέλεσης όσων καταδικάζονταν από τα δικαστήρια σε θάνατο, ήταν η δηλητηρίασή τους µε κώνειο, η οποία άρχισε να εφαρµόζεται προς το τέλος τού 5ου αιώνα πχ.

Η θανατηφόρα ένεση απασχόλησε για πρώτη φορά την κοινή γνώµη ως πιθανή µέθοδος εκτέλεσης το 1888, όταν ο ιατρός J. Mount Bleyer

52

υποστήριξε ότι η µέθοδος αυτή ήταν πιο ανθρωπιστική, οικονοµικότερη και δεν θα απέδιδε στον µελλοθάνατο την αίγλη του ήρωα που συχνά αποκτούσε µε τον απαγχονισµό. Η µέθοδος δεν βρήκε απήχηση. Επανήλθε όµως στο προσκήνιο το 1977, από τον Dr. Stanley Deutsch. Έτσι, η Οκλαχόµα έγινε η πρώτη πολιτεία που νοµοθέτησε πάνω στη νέα µέθοδο το 1977.

Η αποτελεσµατικότητα και το κόστος τη ήταν τα στοιχεία που οδήγησαν στην επιλογή της µεθόδου αυτής. Κατά τη διαδικασία ο µελλοθάνατος να ξαπλώνει σε ένα φορείο και να του δένουν το σώµα και τα πόδια µε δερµάτινους ιµάντες. Ένας ή δύο τεχνικοί που δεν είναι ορατοί από τους µάρτυρες, αρχίζουν να εισάγουν στις φλέβες του κατηγορουµένου τρεις χηµικές ουσίες που προκαλούν καρδιακή προσβολή και θα τον οδηγήσουν στο θάνατο. Τυπικά, η όλη διαδικασία δεν κρατά πάνω από 3 έως 5 λεπτά. Σε µερικές πολιτείες της Αµερικής, όπως και στην Κίνα, χρησιµοποιείται µια πλήρως αυτοµατοποιηµένη µέθοδος.

Τριάντα επτά αµερικανικές πολιτείες χρησιµοποιούν σήµερα τη θανατηφόρα ένεση είτε σαν τη µοναδική µέθοδο εκτέλεσης, είτε ως εναλλακτική σε άλλες, παραδοσιακές µεθόδους. Χρησιµοποιείται, επίσης, στην Κίνα, τη Γουατεµάλα, την Ταϊλάνδη και τις Φιλιππίνες.

Η θανατική ποινή στον υπόλοιπο κόσµο.

ΚΙΝΑ

Είναι ευρέως γνωστό πως στη χώρα αυτή οι παραβιάσεις των δικαιωµάτων είναι συνεχείς. Η πλειοψηφία του πληθυσµού ζει κάτω από άθλιες συνθήκες, όχι µόνο γιατί υποφέρει οικονοµικά, αλλά και γιατί βιώνει τεράστια καταπίεση από την κυβέρνηση. Η νοµοθεσία της Κίνας λοιπόν είναι πάρα πολύ αυστηρή όσον αφορά τους εγκληµατίες. Ακόµα και οι πιο µικρές παραβάσεις τιµωρούνται µε ακραίους τρόπους, µια οπισθοδροµική πρακτική που δεν ταιριάζει στο πνεύµα των ηµερών. Μάλιστα, πριν τους Ολυµπιακούς Αγώνες του 2008 είχε δηµιουργηθεί µεγάλο θέµα από τα ΜΜΕ όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώµατα στη

53

χώρα, αφού ακόµα και οι δηµοσιογράφοι λογοκρίνονταν και δεν µπορούσαν να κινηθούν ελεύθερα.

Ο αριθµός των ατόµων που εκτελούνται στην Κίνα είναι τεράστιος (ενδεικτικά, το 2006 υπήρξαν 1.100 καταγεγραµµένες εκτελέσεις, ενώ το 2008, σύµφωνα µε τα στοιχεία της ∆ιεθνούς Αµνηστίας, οι εκτελέσεις έφτασαν τις 1.718). Εκτός όµως από αυτή τη θλιβερή στατιστική, αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους διεθνείς οργανισµούς είναι ότι οι κινεζικές αρχές κρατούν κρυφές πολλές πληροφορίες, µε αποτέλεσµα τελικά να εκτελούνται πολύ περισσότερα άτοµα απ' ότι δηλώνονται. Έτσι, οι αρχές ζητούν από την Κίνα να αυξήσει την πρόσβαση στις πληροφορίες σχετικά µε όσους έχουν καταδικαστεί σε θάνατο, και επιπλέον, να δηµοσιεύσει πλήρη έκθεση µε τα στατιστικά στοιχεία της χώρας. Για να γίνει ακόµα πιο ακραία η κατάσταση, κάποιοι αναφέρουν ότι οι οικογένειες των εγκληµατιών παίρνουν το σώµα του εκτελεσθέντος µόνο αν πληρώσουν χρηµατικό αντίτιµο.

Η ∆ιεθνής Αµνηστία αναφέρει ότι η κατάσταση βελτιώνεται σταδιακά, αλλά παρ' όλα αυτά, πρέπει να διανυθεί µια τεράστια απόσταση µέχρι να µπορέσει η Κίνα να αναπτύξει ένα σύστηµα δικαιοσύνης εξίσου δίκαιο µε αυτό των άλλων χωρών.

Είναι χαρακτηριστικό πως η Κίνα αποτελεί µια από τις χώρες όπου έχουν εκτελεστεί άτοµα τα οποία ήταν κάτω των 18 όταν διέπραξαν το έγκληµα για το οποίο κατηγορούνται, κάτι το οποίο αποτελεί παραβίαση και προκαλεί σοκ στο κοινό. H Κίνα εκτελεί περισσότερους ανθρώπους κάθε χρόνο από οποιαδήποτε άλλη χώρα και οι επικριτές της ισχυρίζονται πως πάρα πολλά εγκλήµατα τιµωρούνται µε θάνατο.

Η Κίνα κατάργησε σήµερα την θανατική ποινή για περισσότερα από µία δωδεκάδα µη βίαια εγκλήµατα και απαγόρευσε τις θανατικές ποινές για όσους παραβάτες ξεπερνούν την ηλικία των 75 ετών σε µία προσπάθεια να ελέγξει τις καταχρήσεις στο σύστηµα απονοµής ∆ικαιοσύνης της χώρας. ∆εκατρείς οικονοµικές και µη βίαιες προσβολές θα εξαιρεθούν από την λίστα των 68 εγκληµάτων που τιµωρούνται σήµερα µε την ποινή του θανάτου, δήλωσε ο Lang Sheng, ο οποίος ηγείται της νοµικής επιτροπής στο Εθνικό Λαϊκό Κονγκρέσσο, το νοµοθετικό σώµα της Κίνας. Στα 13 αυτά εγκλήµατα περιλαµβάνονται η πλαστογράφηση και η πώληση τιµολογίων για την αποφυγή φόρων και το λαθρεµπόριο πολιτισµικών κειµηλίων και πολυτίµων µετάλλων όπως χρυσού µε στόχο την έξοδό τους από τη χώρα. Η κίνηση αυτή δεν θα έχει σαν αποτέλεσµα την µείωση του αριθµού των εκτελούµενων ανθρώπων επειδή στοχεύει εγκλήµατα τα οποία σπανίως, αν ποτέ, τιµωρούνται µε θανατική ποινή, δήλωσε ο Joshua Rosenzweig, διευθύνων ερευνητής στον αµερικανικό όµιλο ανθρωπίνων δικαιωµάτων Dui. Η θανατική

54

ποινή µπορεί ακόµη να χρησιµοποιηθεί για τη τιµωρία άλλων οικονοµικών εγκληµάτων όπως η διαφθορά. "Το µεγάλο εµπόδιο, νοµίζω, είναι η διαφθορά. Επειδή ακόµη υπάρχει πολύ έντονη η πεποίθηση µέσα στον κινεζικό πληθυσµό πως οι διεφθαρµένοι αξιωµατούχοι πρέπει να πεθάνουν, o κόσµος θα αντιδρούσε στην κατάργηση της θανατικής ποινής για τη διαφθορά.”

Κάποια ακόµα στοιχεία είναι τα εξής:

-Στην Κίνα η χρήση της θανατικής ποινής και των εκτελέσεων για µη βίαια εγκλήµατα.

-Στοιχεία δείχνουν ότι η επίσηµη δέσµευση για µεγαλύτερη διαφάνεια στα δικαστήρια σε όλα τα επίπεδα πιθανότατα δεν εφαρµόζεται και ότι συνεχίζεται η άρνηση πρόσβασης των οικογενειών και των δικηγόρων σε όσους έχουν καταδικαστεί σε θάνατο καθώς και η έλλειψη πληροφόρησης για την κατάστασή τους.

-Επιβεβαιώθηκε και επισήµως ότι η επιβολή της θανατικής ποινής είναι συχνά αυθαίρετη καθώς τα δικαστήρια χρησιµοποιούν διαφορετικά κριτήρια σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Πριν 2 χρόνια, η Κίνα είχε "υποσχεθεί" ότι θα µειώσει τον αριθµό των εκτελέσεων (χωρίς όµως να αποδέχεται την πλήρη κατάργηση της θανατικής ποινής). Επιπλέον, είχε δοθεί διαταγή σύµφωνα µε την οποία απαγορεύτηκε η δηµόσιο διαπόµπευση των καταδικασθέντων σε θάνατο.

Συνοπτικά δηλαδή, η Κίνα εκτελεί άτοµα τα οποία τέλεσαν εγκλήµατα όντας ανήλικα, και άτοµα που έκαναν µη βίαια εγκλήµατα (όπως η φοροδιαφυγή), διαποµπεύει δηµόσια τους θανατοποινίτες, ενώ αποκρύπτει και στοιχεία τόσο από τις οικογένειες όσο και από τους διεθνείς οργανισµούς. Παράλληλα, αν και οι αρχές δηλώνουν περίπου 2.000 εκτελέσεις, πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτές ξεπερνάνε τις 5.000, ενώ µπορεί να φτάνουν µέχρι και τις 10.000! Οι ανισότητες επικρατούν φυσικά και σε αυτή τη χώρα, όπου δεν επικρατεί ένα ενιαίο σύστηµα απονοµής δικαιοσύνης.Οι αριθµοί είναι τεράστιοι, και τα δεδοµένα πραγµατικά συγκλονιστικά. Η κατάσταση στην Κίνα παραµένει ανεξέλεγκτη και όσο οι αρχές δεν συµµορφώνονται και συνεχίζεται η καταπάτηση των δικαιωµάτων, οι κάτοικοι της χώρας θα πέφτουν θύµατα µιας σκληρής και άδικης κυβέρνησης.

55

ΑΜΕΡΙΚΗ

Η χώρα µε τις περισσότερες εκτελέσεις είναι η Αµερική η οποία εξακολουθεί να υιοθετεί αυτή τη µέθοδο τιµωρίας µέχρι και σήµερα. Πώς έφτασε όµως αυτή η τεχνική στη νέα γη; Το µεγαλύτερο µερίδιο ευθύνης το φέρνει η Βρετανία η οποία µαζί µε τους εξερευνητές της, έφερε και τη θανατική ποινή στα νέα εδάφη. Η πρώτη καταγεγραµµένη εκτέλεση στην Αµερική ήταν αυτή του καπετάνιου George Kendall το 1608 στην Virginia, ο οποίος θεωρήθηκε κατάσκοπος της Ισπανίας. Ακολούθησαν και άλλες εκτελέσεις µε διαφορετικό βαθµό και ένταση σε κάθε πολιτεία. Πάντως, χρησιµοποιούνταν ευρέως για µια πληθώρα εγκληµάτων, σοβαρών και µη, υιοθετώντας το ευρωπαϊκό παράδειγµα.Την ίδια περίοδο, µεγάλοι διανοητές της Ευρώπης, όπως ο Beccaria, δηµιούργησαν το λεγόµενο "Abolitionist Movement", ένα κίνηµα υπερ της κατάργησης της θανατικής ποινής. Η δράση τους ήταν τόσο ισχυρή ώστε κατάφεραν να καταργήσουν την ποινή αυτή στην Αυστρία και την Τοσκάνη. Μάλιστα, η δράση τους έφτασε µέχρι και την Αµερική όπου ο Thomas Jefferson πρότεινε ένα νόµο σύµφωνα µε τον οποίο η θανατική ποινή θα υιοθετούνταν στην πολιτεία της Virginia µόνο για περιπτώσεις δολοφονίας και εσχάτης προδοσίας. Το 1794 ακολούθησε και η Pennsylvania. Σταδιακά, όλο και περισσότερες πολιτείες άρχισαν να υιοθετούν πιο συγκεκριµένους τρόπους εφαρµογής της θανατικής ποινής, ενώ για κάποια περίοδο τέθηκε και το ζήτηµα των σκλάβων, οι οποίοι τιµωρούνταν συχνότερα από τους ελεύθερους πολίτες. Μια ακόµα νίκη του κινήµατος του 1700 ήταν η κατάργηση της υποχρεωτικής θανατικής ποινής. Με άλλα λόγια, οι αρχές δεν υιοθετούσαν πλέον την ποινή κάθε φορά που τελούσε κάποιος ένα έγκληµα όπως η δολοφονία. Αντίθετα, άρχισαν να εξετάζουν κάθε έγκληµα διαφορετικά για να κρίνουν κατά πόσο έπρεπε να ασκηθεί ή όχι αυτή η ποινή. Είναι προφανές ότι αυτό το στοιχείο διαµόρφωσε σε πολύ µεγάλο βαθµό το σύγχρονο σύστηµα δικαιοσύνης όπου κάθε κατηγορούµενος δικαιούται εκπροσώπηση και δίκη, όποιο έγκληµα και αν έχει τελέσει. Η περίοδος από το 1920-1950 ήταν ιδιαίτερα τεταµένη όσον αφορά το ζήτηµα της θανατικής ποινής. Οι δύο Παγκόσµιοι Πόλεµοι και ο Ψυχρός Πόλεµος µεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας έπαιξαν πολύ σηµαντικό ρόλο στην

56

υιοθέτηση αυτής της τεχνικής, αφού επικρατούσε πανικός και οι εγκληµατολόγοι θεωρούσαν πως µόνο η θανατική ποινή θα καθησύχαζε τη δηµόσια συνείδηση. Από το 1950 όµως, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει. Το 1940 έγιναν 1.289 εκτελέσεις, το 1950 έγιναν 715, ενώ από το 1960-1976 ο αριθµός µειώθηκε σε µόλις 191. Ο λόγος που άλλαξε τόσο πολύ το τοπίο ήταν η εµφάνιση ανθρωπιστικών οργανώσεων, όπως και η υπογραφή συµβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώµατα. Μπορεί αυτές να µην απαγόρευαν την θανατική ποινή, αλλά η χρήση της περιορίστηκε ή εξαλείφθηκε σε πολλές χώρες. Άλλα ζητήµατα που τέθηκαν σχετικά µε την εφαρµογή της θανατικής ποινής ήταν η ψυχική διαταραχή (όπου απαγορεύεται η εφαρµογή της), το θέµα της φυλής (ρατσισµός), και οι ανήλικοι εγκληµατίες (οι οποίοι δεν τιµωρούνται µε θανατική ποινή στις περισσότερες περιπτώσεις). Οι απόψεις του κοινού ποικίλουν, αν και όλο και περισσότεροι άνθρωποι τάσσονται σταδιακά ενάντια της θανατικής ποινής. Φυσικά, πολύ σηµαντική επιρροή ασκεί και η άποψη της εκκλησίας, η οποία τάσσεται ενάντια στην θανατική ποινή.

Σήµερα, η θανατική ποινή εφαρµόζεται σε αρκετές χώρες για εγκλήµατα που σχετίζονται µε φόνο, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπου τιµωρήθηκαν εγκληµατίες για πράξεις µη δολοφονικές αλλά άµεσα συσχετιζόµενες µε την αφαίρεση ανθρώπινης ζωής, όπως η διακίνηση ναρκωτικών σε µεγάλες ποσότητες.

ΘΕΣΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Θα ήταν παράλειψη, όµως, αν στο σηµείο αυτό δεν αναφερόµασταν στη στάση της Eκκλησίας απέναντι στην κατάργηση ή µη της θανατικής ποινής, δίνοντας την έµφαση που απαιτείται στους λόγους που οδηγούν στην υιοθέτηση αυτής της θέσης. Oι προκείµενοι λόγοι που υπογορεύονται από βασικές αρχές της χριστιανικής διδασκαλίας. Aπό θεολογικής απόψεως, λοιπόν, η θανατική ποινή δεν µπορεί να συµβαδίζει ούτε µε τα λόγια της Παλαιάς και της Kαινής ∆ιαθήκης, ούτε µε άλλα κείµενα πατερικής σοφίας.

Η Εκκλησία εναντιώνεται στη θανατική ποινή επειδή στερεί από τον άνθρωπο τη δυνατότητα να µετανοήσει και να σωθεί. ∆εν πρέπει να ξεχνάµε ότι ο Χριστός, όταν σταυρώθηκε ανάµεσα σε δύο ληστές, έδωσε τη δυνατότητα της µετάνοιας µέχρι και την τελευταία στιγµή τους. ο ένας δήλωσε µετανοιωµένος και σώθηκε ενώ ο άλλος όχι.

57

Η Εκκλησία δε διακρίνει τους ανθρώπους σε αµαρτωλούς και αναµάρτητους, διότι απλούστατα δεν υπάρχουν αναµάρτητοι, αλλά µετανοηµένοι και αµετανόητοι άνθρωποι. Τελικά, η µόνη πραγµατικά θανάσιµη αµαρτία είναι η αµετανοησία. Το µόνο που ζητά και περιµένει η Εκκλησία από όλους τους ανθρώπους είναι η µετάνοια, που θα πει αλλαγή νοοτροπίας (µετάνοια= µετά+νους= µεταστροφή του νου).

Η µετάνοια προϋποθέτει τη συνέχιση της ζωής. Με τη θανατικά καταδίκη αφαιρείται η ανθρώπινή ζωή και έτσι η µετάνοια καθίσταται ανέφικτη. Γι'αυτό η Εκκλησία είναι αντίθετη στη θανατική ποινή. Στη θεία λειτουργία η Εκκλησία εύχεται για όλους µας να ζήσουµε < <τον υπόλοιπον χρόνον της ζωής ηµών εν ειρήνη και µετανοία>>. Η θανατική ποινή θανατώνει τη µετάνοια του ανθρώπου και τον καταδικάζει στην απώλεια αµετάκλητα.. Επίσης δεν είναι δυνατόν η κρατική εξουσία να χρησιµοποιεί τα ίδια µέσα που καταδικάζει, το φόνο, έστω και αν υποστηρίζει ότι γίνεται για σωφρονισµό. Για την Ορθόδοξη Εκκλησία ο σκοπός δεν αγιάζει τα µέσα.

Τα βασανιστήρια παραβιάζουν την ελευθερία του ανθρώπου, καταπιέζουν τη βούληση του και αµαυρώνουν την αξιοπρέπεια του. ∆ούλοι, αιχµάλωτοι πολέµου, κατάδικοι και άλλοι δυστυχείς επί αιώνες υποβάλλονταν σε εξευτελιστικά βασανιστήρια, κακοποιούνταν και θανατώνονταν από τις κακουχίες. Γι'αυτό η Εκκλησία µε τη διδασκαλία και κυρίως µε το καθηµερινό παράδειγµα της συνέβαλε αποφασιστικά στην έµπρακτη κατάργηση της δουλείας για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας κάνοντας έτσι δυνατή την οριστική εξαφάνιση ενός πανάρχαιου και παγκόσµιου θεσµού, όπως ήταν η δουλεία. ∆υστυχώς ακόµη και σήµερα επιβιώνει ως δουλεµπόριο σε επικράτειες που δεν άκουσαν τον λόγο του Ευαγγελίου, αλλά και σε πολιτισµένες χώρες (εµπόριο λευκής σαρκός, σεξουαλική εκµετάλλευση µικρών παιδιών και φτωχών κοριτσιών που µεταναστεύουν για καλύτερες συνθήκες ζωής). Η εµβρυοκτονία δεν καταδικάζεται ορθόδοξα για λόγους ηθικής ή τιµωρείται ως νοµική παράβαση, αλλά νοείται ως αµαρτία, αστοχία, δηλαδή του ανθρώπου, που εµποδίζει ή και µαταιώνει την πορεία του προς τη Θέωση, αφού έµπρακτα αρνείται να συνεργαστεί στο δηµιουργικό έργο του Θεού.

58

ΙΣΛΑΜ

Παρακάτω θα εξετάσουµε την ποινή του θανάτου στο Ισλάµ.Πόσο συχνή αυτή εκτελείται , ποιες χώρες τη χρησιµοποιούν περισσότερο και σε ποιες περιπτώσεις.Στην έρευνα µας θα έρθουµε αντιµέτωποι µε πραγµατικά γεγονότα , όπου η θανατική ποινή εκτελέστηκε άδικα και µάλιστα µε βίαιο και βάναυσο τρόπο.Μέσα απ΄ αυτό θα κατανοήσουµε πόσο εύκολα µπορεί κάποιος να καταδικαστεί σε θάνατο και σε αρκετές συγκυρίες να µην το αξίζει.

Στο Ισλάµ καθηµερινά οι άνθρωποι εκτελούνται για αδικήµατα όπως µοιχεία(Ιράν).,βλασφηµία(Πακιστάν),µαγεία(Σαουδική Αραβια),εµπόριο ανθρωπίνων οστών(∆ηµοκρατία του Κόνγκο) και εµπόριο ναρκωτικών σε περισσότερες από 10 χώρες.Ο Γενικό ς γραµµατέας της ∆ιεθνούς Αµνηστίας, Σαλίλ Σετί δήλωσε:Το µήνυµα µας στους ηγέτες της αποµονωµένης µειονότητας των χωρών που εξακολουθούν να πραγµατοποιούν εκτελέσεις είναι σαφές:<δεν συµβαδίζετε µε τον υπόλοιπο κόσµο στο συγκεκριµένο Ζήτηµα και είναι ώρα να λάβετε µέτρα για τον τερµατισµό αυτής της απάνθρωπης και εξευτελιστικής τιµωρίας>.

Στη Μέση Ανατολή παρουσιάστηκε ξαφνική αύξηση των εκτελέσεων(περίπου 50% περισσότερες από το προηγούµενο έτος.Οι χώρες που αντιπροσωπεύουν το 99% των εκτελέσεων στην περιοχή είναι:το Ιράν(τουλάχιστον 360 εκτελέσεις), το Ιράκ(τουλάχιστον 82),η Σαουδική Αραβία(τουλάχιστον82)και η Υεµένη(τουλάχιστον 41)Κατά παραβίαση του ∆ιεθνούς ∆ικαίου στο Ιράν το πολύ 3 άνθρωποι εκτελέστηκαν για εγκλήµατα που διέπραξαν ενώ ήταν ανήλικοι.Τουλάχιστον 558 εκτελέσεις ήταν δυνατό να επιβεβαιωθούν σε 8 χώρες.Τουλάχιστον 750 θανατικές καταδίκες που επιβλήθηκαν το 2011,ήταν δυνατόν να επιβεβαιωθούν σε 15 χώρες.Η συνεχής βία σε χώρες όπως η Λιβύη,η Συρία και η Υεµένη,κατέστησαν ιδιαίτερα δύσκολη τη συγκέντρωση επαρκών στοιχείων σχετικά µε τη χρήση της θανατικής ποινής στην περιοχή το 2011.∆εν υπήρχαν διαθέσιµες

59

πληροφορίες για δικαστικές εκτελέσεις στη Λιβύη και δεν είναι γνωστό αν έχουν επιβληθεί θανατικές καταδίκες.Αντί γι' αυτές κατέφυγαν σε εξωδικαστικές εκτελέσεις,βασανιστήρια και αυθαίρετη κράτηση.Οι αρχές στην Αλγερία. Την Ιορδανία, το Κουβέιτ,το Λίβανο,το Μαρόκο/∆υτική Σαχάρα και το Κατάρ επέβαλαν θανατικές καταδίκες,αλλά συνέχισαν να απέχουν από τη διεξαγωγή εκτελέσεων.

Μια από τις κορυφαίες ισλαµικές οργανώσεις , ,ο Οργανισµός της Ισλαµικής Συνεργασίας(ΟΙC),προτίθεται να ξεκινήσει τις προσπάθειες ώστε να καταστεί η θρησκευτική προσβολή διεθνές ποινικό αδίκηµα.Η θέση του Οργανισµού Ισλαµικής Συνεργασίας µάλλον είναι απίθανο να κερδίσει την αποδοχή από τις δυτικές χώρες, που ζητούν από τα ισλαµικά κράτη,όπως το Πακιστάν,να καταργήσουν το νόµο περί βλασφηµίας που µπορεί να οδηγήσει ακόµη και στην θανατική ποινή.Ο Γενικός Γραµµατέας του OIC Εκµελεντίν Ιχσάνογλου δήλωσε ότι η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να <βγεί από την κρυψώνα της δικαιολογίας περί ελευθερίας της έκφρασης>,σχόλιο που αφορά τα επιχειρήµατα της ∆ύσης πάνω στα οποία οι δυτικές χώρες βασίζονται και αρνούνται εδώ και µια δεκαετία να αποδεχτούν την πρόταση των Ισλαµιστών. Η Επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωµάτων του OIC σηµειώνει ότι η αυξανόµενη µισαλλοδοξία εναντίον των µουσουλµάνων πρέπει να ελεγχθεί και ζήτησε έναν διεθνή κώδικα δεοντολογίας για τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα,ώστε να απαγορευθεί η διάδοση του υλικού υποκίνησης της µισαλλοδοξίας.

Ντροπή και θλίψη για την ανθρωπότητα του 21ου αιώνα αποτελεί η απόφαση λιθοβολισµού ενός 13χρονου κοριτσιού που βιάστηκε από τρεις άνδρες και ζήτησε τη βοήθεια των δικαστών που τελικά την καταδίκασαν .Η απόφαση εκτελέστηκε στη Σοµαλία. Η Αισα είχε πέσει θύµα βιασµού από τρεις άνδρες, ενώ διένυε µεγάλη απόσταση πεζή για να επισκευθεί τη γιαγιά της στην πρωτεύουσα Μογκαντίσου. Ζήτησε από τους τοπικούς Ισλαµιστές ηγέτες να την προστατεύσουν όµως αυτοί την κατηγόρησαν για µοιχεία και τη καταδίκασαν σε θάνατο σύµφωνα µε την UNICEF και δηµοσιεύµατα πολλών ΜΜΕ.

Ένα εντεκάχρονο κορίτσι από το Πακιστάν, το οποίο πάσχει από διανοητικές διαταραχές, συνελήφθη από την αστυνοµία µε την κατηγορία της βλασφηµίας προς ένα ισλαµικό βιβλίο. Η σύλληψη µάλιστα µάλλον διέσωσε το κοριτσάκι, καθώς ένα πολύ µεγάλο πλήθος παραλίγο να το λιντσάρει γι αυτό. Σύµφωνα µε επίσηµες αναφορές το κορίτσι που ανήκει σε χριστιανική οικογένεια που διαµένουν στο Ισλαµαµπάντ µετέφερε µια σακούλα σκουπιδιών που έτυχε να περιέχει σελίδες ισλαµικού περιεχοµένου, κάτι που έγινε αντιληπτό από περαστικούς. Αµέσως δηµιουργήθηκε ένα εξαγριωµένο πλήθος γύρω της και ενώ οι

60

αστυνοµικοί ήταν αρχικά απρόθυµοι να τη συλλάβουν, τελικά το έπραξαν για να την...προστατέψουν ενώ παρέλαβαν και τους γονείς της καθώς δέχονταν συνεχόµενες απειλές. Σύµφωνα µε τον υπουργό Εθνικής Αρµονίας του Πακιστάν το κορίτσι µάλλον δεν είχε επίγνωση του τι έκανε , ενώ και στην ανάκριση που πέρασε δεν έδωσε ικανοποιητικές απαντήσεις. Το συγκεντρωµένο πλήθος απαιτούσε την παραδειγµατική τιµωρία της, σε διαφορετική περίπτωση απειλούσαν να κάψουν τα σπίτια των Χριστιανών έξω από το Ισλαµαµπάντ. Από τη συγκεκριµένη περιοχή περισσότεροι από 600 Χριστιανοί έχουν αποχωρήσει λόγω των απειλών που δέχονται.

Στο Πακιστάν πολλοί έχουν σκοτωθεί από οργισµένα πλήθη µε την κατηγορία της βλασφηµίας προς το Ισλάµ,ενώ έχουν στοχοποιηθεί πολιτικοί οι οποίοι ήθελαν τη χαλάρωση του συγκεκριµένου νόµου που προβλέπει ακόµη και ισόβια κάθειρξη για όποιον προσβάλλει το Κοράνι..Το 2011 ένας υπουργός και ένας κυβερνήτης περιοχής δολοφονήθηκαν ακριβώς γι αυτόν το λόγο

Στο αεροδρόµιο του Ριάντ <Η ΚΑΤΟΧΗ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ ΜΕ ΘΑΝΑΤΟ> γράφει µε κεφαλαία γράµµατα η αίτηση που συµπληρώνεις πριν περάσεις τον έλεγχο των διαβατηρίων.Η κατοχή αντικειµένων που προέρχονται από µέρη χοίρου,τα όπλα,τα τυχερά παιχνίδια απαγορεύονται , όπως και το αλκοόλ.Οι γυναίκες είναι υποχρεωµένες να φορούν µακριά φουστάνια και να έχουν καλυµµένο το ντεκολτέ.

Η Σαουδική Αραβία είναι µια από τις 76 χώρες του κόσµου στις οποίες σύµφωνα µε τη ∆ιεθνή Αµνηστία εφαρµόζεται ακόµη η θανατική ποινή.∆εκάδες παιδιά παίζουν µπάλα και κυνηγητό στην πλατεία Ντίρα του Ριάντ.Είναι αδύνατο να πιστέψεις ότι στο ίδιο ακριβώς σηµείο,κάθε Παρασκευή πραγµατοποιούνται αποκεφαλισµοί κρατουµένων.Εγκλήµατα όπως η κατοχή ναρκωτικών ή ακόµη και η απλή ληστεία επισύρουν συχνά την ποινή του θανάτου που πραγµατοποιείται δηµόσια µπροστά στα µάτια χιλιάδων περαστικών

•Για τους µουσουλµάνους το Κοράνι και η παράδοση του Προφήτη αποτελούν τα θεµέλια του ∆ικαίου.Για τις περιπτώσεις που δεν είχε προβλέψει το Κοράνι σκέφτηκαν άλλα θεµέλια για την επιβολή του ∆ικαίου,όπως η οµοφωνία των νοµοµαθών και το συµφέρον της µουσουλµανικής κοινότητας(πολλές νοµικές σχολές)Σήµερα τίθεται ζήτηµα γεφύρωσης µεταξύ των απαιτήσεων της ∆ηµοκρατίας και του Ισλάµ τη στιγµή που ορισµένα κράτη ισχυρίζονται ότι εφαρµόζουν τη Σαρία,δηλαδή το Νόµο του Θεού ενώ στην πραγµατικότητα πρόκειται

61

για µια αναχρονιστική και απλουστευτική ερµηνεία του και στηρίζουν την εθνική νοµοθεσία και την πολιτική εξουσία.Ο συνεχής αγώνας για δικαιοσύνη εκφράζεται ως Τζιχάντ που είναι µια από τις πιο παρεξηγηµένες και διαστρεβλωµένες αντιλήψεις του Ισλάµ.Σηµαίνει κατευθυνόµενος αγώνας και όχι µόνο ιερός πόλεµος.Μια από τις παραδόσεις του προφήτη διακηρύσσει ότι η υπέρτατη τζιχάντ είναι εναντίον του εαυτού µας, δηλαδή του εγωισµού , της πλεονεξίας και των επιθυµιών µας και απαιτεί τη συναίνεση ολόκληρης της µουσουλµανικής κοινότητας.Μπορεί η πολιτική πραγµατικότητα για το µουσουλµανικό κόσµο να είναι µία ,είναι όµως αντιφατική.Οι αλλαγές δεν είναι µονοσήµαντες , συνεχείς και σταθερές.∆εν είναι εποµένως δυνατή η εφαρµογή της Σαρίας, όπως ισχυρίζονται ορισµένα κράτη για να νοµιµοποιήσουν την εξουσία τους. • Το τουρκικό σύνταγµα διαχωρίζει τη θρησκεία από το κράτος ενώ στο Ιράν πρώτη αρχή είναι η Πίστη στο µοναδικό Θεό.Ενδιάµεσες περιπτώσεις αποτελούν η Αλγερία και το Μαρόκο.Η εισβολή των γυναικών στην κοινωνική ζωή προκαλεί έντονες αντιδράσεις γιατί θεωρείται αποτέλεσµα δυτικής επιρροής Με βάση λοιπόν το γεγονός ότι η θανατική ποινή αποτελεί αυθαίρετη ερµηνεία τη Σαρία την καθιστά έωλη.

Κλείνοντας , αξίζει να τονίσουµε για ακόµη µία φορά τα επιχειρήµατα που προέκυψαν µέσα από την ερευνητική µας εργασία κατά της θανατικής ποινής. Αυτά είναι τα εξής:

• Το δικαίωµα να µην υποβάλετε κανείς σε σκληρή και εξευτελιστική τιµωρία.

• Η θανάτωση εγκληµατιών καταργεί κάθε έννοια σωφρονισµού • Η νοµοθετική πρόβλεψη της θανατικής ποινής είναι αντίθετη από την φύση της προς την θεµελιώδη αρχή των δηµοκρατικών πολιτειών να σέβεται το άτοµο και τα δικαιώµατα του.

• Η θανατική ποινή µπορεί να είναι ρατσιστική • Η θανατική ποινή δεν γνωρίζει ηλικία • Μεγάλο ποσοστό θανατοποινιτών είµαι οικονοµικά ασθενείς και δεν µπορούν να εξασφαλίσουν αξιοπρεπή υπεράσπιση.

• Υπάρχει ενδεχόµενο δικαστικής πλάνης. • Επιβάλλεται ακόµα και σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες. • Η επιβολή της θανατικής ποινής είναι συχνά αυθαίρετη, καθώς τα κριτήρια καταδίκης διαφέρουν ανά περιοχή.

• Αντίθετα µε την θέση της εκκλησίας , ότι κάθε άνθρωπος µπορεί να µετανοήσει, η επιβολή της θανατικής ποινής δεν αφήνει περιθώρια µετάνοιας.

62

Αν θέλουµε να οδηγηθούµε στη δικαιοσύνη θα πρέπει να λάβουµε υπόψη µας τις συνέπειες των πράξεων και αποφάσεων µας, και ποτέ να µην λησµονούµε το γεγονός πως τίποτε δεν είναι πιο άνισο πέρα από την ίση αντιµετώπιση των άνισων.

««««Ένας άνθρωππππος ππππου έχει τιµωρηθεί, , , , δεν θα είναι στο εξής λιγότερο

εππππιρρεππππής ππππρος µια δεδοµένη συµππππεριφορά. . . . Στην καλύτερη

ππππερίππππτωση, , , , µαθαίνει ππππώς να απππποφεύγει την τιµωρία.» .» .» .» B.F. B.F. B.F. B.F.

Skinner,Skinner,Skinner,Skinner, 1904190419041904----1990,1990,1990,1990, Αµερικανός ψυχολόγος

Βιβλιογραφία:

63

www.innocenceproject.org

www.law.northwestern.edu

www.witnesstoinnocence.org

www.truthinjustice.org

www.frondistirio.gr/THEMTHEM.htm

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF

%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BD

%CE%AE

Ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες:

o Βικιπαίδια

www.ppol.gr

www.sch.gr

www.amnesty.org.gr

www.vlioras/philologia/composition/thanatikipoini

www.frondistirio.gr/THEMA

www.pentapostagma.gr

www.phorum.gr

www.europa.eu/press-release

www.slideshare.net

www.neoskosmos.com

www.echr.coe.int

www.eur-lex.europa.eu

www.sansimera.gr/worldays

www.tanea.gr

www.tzikas-lawfirm.gr

www.toblogsas.skai.gr

www.greeklaws.com

www.thanatikipoini.blogspot.gr

www.exelixeis.gr/θανατική ποινή

www.lawnet.gr

www.nchr. gr

www.iospress.gr

http://www.pare-dose.net/?p=4188

64

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B9%CE%B8%CE%BF%CE

%B2%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

http://filoftero.blogspot.gr/2012/11/o.html

http://news247.gr/eidiseis/gnomes/lefteris-

kousoulis/o_lithovolismos.1988641.html

http://eglima.wordpress.com/2007/09/01/pyra/

http://www.pare-dose.net/?p=172

http://luxaeterna90.blogspot.gr/2011/09/10.html

http://kykeon.ning.com/forum/topics/2937592:Topic:129103

http://translate.google.gr/translate?hl=el&langpair=en%7Cel&u=http://

en.wikipedia.org/wiki/Death_by_burning&ei=KFKtUN67F4b04QTwg4Hg

DA

http://eglima.wordpress.com/2008/02/09/execution_10/

http://eglima.wordpress.com/2007/10/06/apokefalismos/

http://

www.pare-dose.net/?p=172

http://en.wikipedia.org/wiki/Beheading

http://

www.sxoliana.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Ite

mid=2

http://www.pare-dose.net/?p=172

http://www.sxoliana.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=

31&Itemid=2

http://eglima.wordpress.com/2007/11/24/aghoni/ \

http://eglima.wordpress.com/2008/01/05/tufekismos/

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CF%85%CF%86%CE%B5%CE

%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

http://eglima.wordpress.com/2008/02/09/execution_10/

Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ LAROUSSE BRITANNICA σελ.

612 παράγραφος: Δηλητηριάσεων, Υπόθεση

http://ksipnistere.blogspot.gr/2012/12/blog-

post_8294.html

http://eglima.wordpress.com/2008/02/09/execution_10/

http://eglima.wordpress.com/2008/01/26/enessi/