Αν και έχουν περάσει 27χρόνια από την τελευταία εκτέλεση κρατουμένου στη χώρα μας και 6 χρόνια από την τυπική κατάργηση της θανατικής ποινής, η επαναφορά του βάρβαρου αυτού μέτρου εξακολουθεί να παραμένει ζήτημα αμφιλεγόμενο. Αρκετοί εκπρόσωποι του επιστημονικού και του πολιτικού κόσμου εμφανίστηκαν πρόσφατα υπέρμαχοι της επαναφοράς της θανατικής ποινής για τους εμπόρους ναρκωτικών. Κατά την άποψή τους η δικαιοσύνη πρέπει να μετατραπεί σε μηχανισμόi επιβολής του θανάτου για την αντιμετώπιση της μάστιγας των ναρκωτικών. Τα σχετικά επιχειρήματα αντλούνται από τη δικαιολογημένη ηθική αποστροφή που προκαλεί το έγκλημα της εμπορίας των ναρκωτικών αλλά δεν πείθουν. Αποτελεί πλέον κοινό τόπο ότι αυτό το αναχρονιστικό και βάρβαρο μέτρο παραγνωρίζει τη θεμελιώδη αξία της ανθρώπινης ζωής και δεν έχει καμία σχέση με τη γενικότερη αντίληψη. Η ποινή, οποιαδήποτε ποινή, εκπληρώνει πλήθος σκοπών. Η θανατική ποινή, χωρίς να διορθώνει τίποτε, οδηγεί στο ανεπανόρθωτο. Στην Ελλάδα ακούγονται φωνές για την επαναφορά της αλλά και πολλές ανεπτυγμένες χώρες επιμένουν να τη διατηρούν στη νομοθεσία τους.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας, η θανατική ποινή ισχύει ακόμα σε 95 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο. Χαρακτηριστικότερη είναι η περίπτωση των Η.Π.Α., όπου οι θανατικές καταδίκες είναι συχνό φαινόμενο σε πολλές Πολιτείες και έχουν τη συγκατάθεση σημαντικού μέρους της κοινής γνώμης. Το οξύμωρο είναι οτι επιστημονικές έρευνες μιας δεκαετίας δεν επιβεβαιώνουν την άποψη πως η θανατική ποινή έχει αποτρεπτικά αποτελέσματα για τη διάπραξη ανθρωποκτονιών.

Η πραγματικότητα για τη θανατική ποινή είναι οτι εκείνος που εκτελείται συχνά καταδικάζεται όχι μόνο για τη φύση του εγκλήματος που διέπραξε, αλλά και για την εθνική και ταξική προέλευσή του, τα οικονομικά του μέσα ή τις πολιτικές αντιλήψεις του. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας στις Η.Π.Α. η επιβολή της θανατικής ποινής αποτελεί δείγμα και εργαλείο φυλετικής διάκρισης, επειδή εφαρμόζεται κυρίως στις οικονομικά ασθενέστερες τάξεις, στις μειονότητες και στους μετανάστες. Σήμερα στις Η.Π.Α. οι μελλοθάνατοι ανέρχονται στους 3.500, στην πλειονότητά τους φτωχοί που έχουν εμπιστευθεί την υπεράσπιση τους σε συνηγόρους που έχουν οριστεί από το κράτος.

Το ποιος ζει και ποιος πεθαίνει τελικά μπορεί να καθοριστεί από παράγοντες που δε συνδέονται άμεσα με την ενοχή ή την αθωότητα του κατηγορουμένου. Τέτοιοι παράγοντες είναι ενδεχόμενα σφάλματα, η έλλειψη πείρας του συνηγόρου, η εκ των υστέρων ανακάλυψη κάποιου λάθους είτε της αστυνομίας είτε των δικαστικών αρχών, η επιρροή της κοινής γνώμης, οι οικονομικές δυνατότητες του κατηγορουμένου για σωστή νομική εκπροσώπηση (...)

Κατηγορηματικά αντίθετος στην επαναφορά της θανατικής ποινής είναι ο δικαστής Ευτύχιος Παλαιοκαστρίτης. Η άποψή του έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού στην αρχή της σταδιοδρομίας του μετείχε σε σύνθεση δικαστηρίου που επέβαλε αυτή την ποινή σε Έλληνα μετανάστη για τη διάπραξη ενός φρικτού εγκλήματος. «... Είχαμε βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση δικαστές και ένορκοι, μέχρι να καταλήξουμε στην ομόφωνη απόφαση της θανατικής ποινής, που όμως δεν εκτελέστηκε ποτέ. Με τη σημερινή μου εμπειρία, σε ανάλογη περίπτωση δε θα επέβαλα την εσχάτη των ποινών. Η θανατική ποινή είναι αποκρουστέα. Οδηγεί σε καταστροφή ανθρώπινων υπάρξεων που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από οποιαδήποτε σκοπιμότητα και τα αποτελέσματα της δεν μπορούν να ανατραπούν αν αυτό κριθεί αναγκαίο, ειδικά σε περιπτώσεις εσφαλμένων δικαστικών κρίσεων». Και ο Γάλλος συγγραφέας Αλμπέρ Καμύ στο κείμενό του Reflections sur la peine capital (1957) σημείωνε: “To να ορίζουμε ότι ένας άνθρωπος πρέπει να πλήττεται με την οριστική τιμωρία είναι σαν να αποφασίζουμε ότι αυτός δεν έχει καμία ευκαιρία να επανορθώσει. Το να διατυπώνουμε την οριστική κρίση πριν το θάνατο, το να διατάσσουμε το κλείσιμο των λογαριασμών, ενώ ο πιστωτής είναι ακόμα ζωντανός, αυτό δεν ανήκει στη δικαιοδοσία κανενός ανθρώπου. Όποιος κρίνει απόλυτα καταδικάζεται απόλυτα”.

Ως τον 18° αιώνα η θανατική ποινή επιβαλλόταν για πολλά αδικήματα. Ακόμα και για την επαιτεία. Την ίδια εποχή στη Γαλλία την ποινή του θανάτου επέσυραν 100 αδικήματα ενώ στην Αγγλία πάνω από 200. Πρώτος ο Ιταλός ποινικολόγος Τσέζαρε Μπεκαρία, βασιζόμενος στο Κοινωνικό Συμβόλαιο του Ρουσό, αμφισβήτησε στην αρχή του 19ου αιώνα την αναγκαιότητα αυτής της ποινής: «Εάν αποδείξω ότι η ποινή του θανάτου δεν είναι ούτε χρήσιμη ούτε αναγκαία, θα πραγματοποιήσω το θρίαμβο της υπόθεσης της ανθρωπότητας».

Η θανατική ποινή καταργήθηκε σε χώρες της Λατινικής Αμερικής το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα ενώ στη Δυτική Ευρώπη (Ιταλία, Ελβετία, Φινλανδία, Γερμανία, Αυστρία) μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Ήδη είχε καταργηθεί στο Λουξεμβούργο από το 1827, στο Βέλγιο από το 1863, στην Ολλανδία από το 1870.

Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας, στην Κίνα το 1989 έγιναν 273 εκτελέσεις, ενώ το 1994 ο αριθμός τους ανέβηκε στις 1.791. Στο Ιράν το 1989 έγιναν 139 εκτελέσεις και το 1994 έγιναν 1.500. Το 1994 στη Νιγηρία εκτελέστηκαν πάνω από 100 άνθρωποι, στη Σαουδική Αραβία πάνω από 53, στην Ουκρανία και στην Υεμένη πάνω από 25. Στην Ελλάδα η τελευταία εκτέλεση έγινε πριν από 27 χρόνια. Έκτοτε η θανατική ποινή επιβαλλόταν σε διάφορες περιπτώσεις χωρίς ποτέ να εφαρμόζεται μέχρι το 1993, οπότε καταργήθηκε και τυπικά (...). (κείμενο από τον Τύπο)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ1. Να αποδώσετε την περίληψη του κειμένου (100-120 λέξεις)2. Το να ορίζουμε ότι ένας άνθρωπος πρέπει να πλήττεται με την οριστική τιμωρία είναι σαν να

αποφασίζουμε ότι αυτός δεν έχει καμία ευκαιρία να επανορθώσει. Να αναπτύξετε με 100-120 λέξεις το νόημα της παραπάνω άποψης του Αλμπέρ Καμύ.

3. αποστροφή, αναχρονιστικό, συγκατάθεση, ανακάλυψη, φρικτού: να γράψετε τα συνώνυμα των λέξεων.

4. Να εντοπίσετε τους τρόπους και τα μέσα πειθούς που χρησιμοποιεί ο συντάκτης για να υποστηρίξει την αντίθεσή του στην επαναφορά της θανατικής ποινής. Να παραθέσετε συγκεκριμένα παραδείγματα για κάθε περίπτωση.

5. θέμα ανάπτυξης: Ως μέλος της Διεθνούς Αμνηστίας καλείσαι να γράψεις ένα κείμενο στο οποίο να περιγράφεις τους όρους - προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληρούν οι ποινές μιας σύγχρονης νομοθεσίας ώστε να επιτυγχάνουν την αποστολή τους σεβόμενες ταυτόχρονα τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Στη συνέχεια να παραθέτεις επιχειρήματα με τα οποία να προσπαθείς να αντικρούσεις σκέψεις για την επαναφορά ή την εφαρμογή της θανατικής ποινής (500 - 600 λέξεις).

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ1. ΠερίληψηΕπιχειρηματολογία με την οποία καταβάλλεται προσπάθεια να αντικρουστούν εισηγήσεις περί

επαναφοράς της θανατικής ποινής στο ελληνικό δίκαιο και επιβολή αυτής για το αδίκημα της εμπορίας ναρκωτικών περιλαμβάνει το κείμενο αυτό. Ο συντάκτης, αφού χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη ποινή απάνθρωπη, αδιέξοδη και αναποτελεσματική, επικεντρώνει την κριτική του στην υιοθέτησή της απόi το νομικό σύστημα των Η.Π.Α. Σε αυτό η θανατική ποινή αξιοποιείται όχι μόνο ως τιμωρία συγκεκριμένων εγκλημάτων, αφού συχνά αποσυνδέεται από αυτά και καθορίζεται απόi εξωνομικούς παράγοντες, αλλά και ως μέσο μαζικού εκφοβισμού ή ταξικής και φυλετικής διάκρισης. Τα επιχειρήματα του συντάκτη εναντίον της θανατικής ποινής ενισχύονται από τη βαρύνουσα μαρτυρία Έλληνα δικαστή και από την τοποθέτηση του Γάλλου συγγραφέα Αλμπέρ Καμύ οι οποίες επισημαίνουν το αμετάκλητο αυτής, από μια σύντομη αναφορά στο ιστορικό της εφαρμογής της και από την παράθεση αριθμητικών δεδομένων που καταδεικνύουν την επιβολή της από αρκετές χώρες του σύγχρονου κόσμου.

2. Η ποινή, εκτός από την πρωταρχική νομική-ποινική διάστασή της ως τιμωρία που αντιστοιχεί στη διάπραξη συγκεκριμένου αδικήματος, εκτός από την ηθική της διάσταση ως αποκατάσταση της ηθικής τάξης που με τη διάπραξη του εγκλήματος διαταράχτηκε, εκτός από την κοινωνική της διάσταση ως προστασία του συνόλου από επανάληψη του αδικήματος, έχει και παιδευτική-παιδαγωγική λειτουργία. Η έλλογη και δίκαιη ποινή αφορά πρώτα τον ίδιο τον ένοχο, εφόσον επιδιώκει το σωφρονισμό, το φρονηματισμό και την αναμόρφωσή του και, αν αυτό είναι εφικτό, την κοινωνική του επανένταξη. Με τη μορφή, την ποιότητα, τη διάρκεια και με άλλους ειδικούς τρόπους οδηγεί τον ένοχο στη συνειδητοποίηση του αδικήματός του, στην ανάληψη των ευθυνών του και τελικά στη βελτίωση της προσωπικότητάς του. Από την άποψη αυτή, η ποινή βασίζεται στην αισιόδοξη αντίληψη οτι η ανθρώπινη φύση είναι δυνατόν να αλλάξει προς το καλύτερο. Στους αντίποδες αυτής της ανθρωπιστικής λογικής, η θανατική ποινή με το αμετάκλητο αποτέλεσμά της επικεντρώνεται αποκλειστικά στην καταστολή, στερείται παιδαγωγικών σκοπών και αφαιρεί από τον ένοχο οποιαδήποτε δυνατότητα ηθικοποίησης, βελτίωσης, μεταμέλειας. Αναπαράγει, δηλαδή, την απαισιόδοξη αντίληψη οτι η ανθρώπινη προσωπικότητα παραμένει στατική, δεν εξελίσσεται, δεν αλλάζει, δε βελτιώνεται.

3.αποστροφή: απέχθεια, αποτροπιασμός, καταδίκη αναχρονιστικό: παρωχημένο, ξεπερασμένο συγκατάθεση: συναίνεση, έγκριση, αποδοχή, συμφωνία ανακάλυψη: εντοπισμός φρικτού: αποτρόπαιου, ειδεχθούς

4. Τρόποι και μέσα πειθούς α. Επίκληση στη Λογική• Χρήση επιχειρημάτων: λογικές προτάσεις, κρίσεις, προσωπικές απόψεις - Ενδεικτικά: Αποτελεί πλέον κοινό τόπο ότι... πρόληψη. Η ποινή, οποιαδήποτε ποινή,... Η θανατική ποινή, χωρίς

να διορθώνει τίποτε, οδηγεί στο ανεπανόρθωτο.• Η πραγματικότητα για τη θανατική ποινή είναι εκείνος που εκτελείται... τις πολιτικές απόψεις του.

• Το ποιος ζει και ποιος πεθαίνει τελικά μπορεί να καθοριστεί... σωστή νομική εκπροσώπηση.• Χρήση τεκμηρίων: καταγραφή κρατών στα οποία ισχύει η θανατική ποινή, ιστορικές αναφορές,

αριθμητικά δεδομένα και πορίσματα ερευνών που προέρχονται από τη Διεθνή Αμνηστία - Ενδεικτικά: Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας η θανατική ποινή ισχύει ακόμα σε 95χώρες στον κόσμο.

• Το οξύμωρο είναι ότι επιστημονικές έρευνες...ανθρωποκτονιών. • Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας στις Η.Π. Α.... από το κράτος. • Η προσωπική μαρτυρία του Έλληνα δικαστή Ευτ. Παλαιοκαστρίτη (... Είχαμε βρεθεί σε πολύ

δύσκολη θέση... δικαστικών αποφάσεων), η οποία ενισχύει αποφασιστικά την επιχειρηματολογία του συντάκτη όχι μόνο επειδή διατυπώνεται από ένα λειτουργό της δικαιοσύνης αλλά και επειδή αυτός ο λειτουργός κλήθηκε κάποτε να επιβάλει τη συγκεκριμένη ποινή.

• Συνοπτική αναφορά στο ιστορικό της συγκεκριμένης ποινής, της εφαρμογής και της κατάργησης της: Q ς το 18° αιώνα ... πάνω από 200.

(...). Η θανατική ποινή καταργήθηκε σε χώρες της Λατινικής Αμερικής... από το 1870. vi. Αναφορά στη σύγχρονη πραγματικότητα: Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας, στην Κίνα... πάνω από 25...

β. Επίκληση στην αυθεντία Η τοποθέτηση του Γάλλου συγγραφέα, βραβευμένου με βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας, Αλμπερ Καμύ: «Το να ορίζουμε ότι ένας άνθρωπος... καταδικάζεται απόλυτα». ϋ. Η διατύπωση του Ιταλού ποινικολόγου Τσέζαρε Μπεκαρία για την κατάργηση της θανατικής ποινής:

«Εάν αποδείξω ότι... ανθρωπότητας»

5. Θέμα ανάπτυξηςΈνας από τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι επεδίωξαν τη διατήρηση της κοινωνικής

συνοχής και την ομαλή κοινωνική συμβίωση ήταν και παραμένει η θέσπιση νόμων και η επιβολή ποινών σε περιπτώσεις παραβίασης τους. Ορισμένοι από τους όρους που το ποινικό μέρος μιας σύγχρονης νομοθεσίας οφείλει να εκπληρώνει για να επιτυγχάνει την αποστολή του σεβόμενο ταυτοχρόνως και βασικά ανθρώπινα δικαιώματα είναι:

α. Η συνειδητοποίηση της αντίληψης ότι η ποινή, ως μέσο καταστολής, είναι ένας, και οπωσδήποτε όχι ο μόνος ούτε ο αποτελεσματικότερος, τρόπος ελέγχου μιας κοινωνίας και ηθικής βελτίωσης των μελών της. Πριν από την καταφυγή σε αυτήν, πρέπει αφενός να έχουν λειτουργήσει άλλα συστήματα πολιτισμού (παιδεία - κοινωνική καλλιέργεια -αγωγή, ηθική, θρησκεία, κοινωνική μέριμνα, οικονομία, αισθητική...) και αφετέρου να έχουν εντοπιστεί οι αιτίες που προκαλούν την παραβατικότητα/εγκληματικότητα και να έχουν επιδιωχθεί τρόποι αντιμετώπισης τους.

β. Ο ανθρωπισμός. Το ποινικό σύστημα οφείλει να μένει προσηλωμένο στη βασική αντίληψη ότι κύριος σκοπός της ποινής είναι η ηθική αναμόρφωση της προσωπικότητας και όχι η εκδίκηση, η ταπείνωση, η σωματική κακοποίηση ή η ψυχολογική εξόντωση. Η βαναυσότητα, ο ψυχολογικός και σωματικός βασανισμός, η προσβολή και η καταρράκωση της αξιοπρέπειας συσσωρεύουν στον ψυχισμό του τιμωρούμενου την οργή, το μίσος, το πάθος της ανταπόδοσης και τον αποτρέπουν από οποιαδήποτε προσπάθεια βελτίωσης. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, τον οδηγούν στη συνέχιση της παράνομης δράσης του μετά από την έκτιση της ποινής.

γ. Προς την κατεύθυνση της ανθρωπιστικής μεταχείρισης το ποινικό σύστημα οφείλει να εξασφαλίζει για κάθε τιμωρούμενο αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης: υγιεινό περιβάλλον, προσεγμένη διατροφή, συστηματική ιατρική παρακολούθηση και περίθαλψη, νομική εκπροσώπηση, καθοδήγηση από ειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις, επαγγελματικά προγράμματα, ενημέρωση, δημιουργικές ασχολίες, μόρφωση και τρόπους επανένταξης.

δ. Η έλλογη ποινή, δηλαδή η ποινή που θα επιβάλλεται με σύνεση και λογισμό, που δεν θα εξουθενώνει με τη μορφή, τις ειδικές συνθήκες της, τη χρονική της διάρκεια ή τη σκληρότητα της τον άνθρωπο αλλά αντιθέτως θα τον βοηθά στη συνειδητοποίηση του σφάλματος του, θα τον παρακινεί σε προσπάθεια για την ηθική του αναμόρφωση και θα του επιτρέπει να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον.

ε. Η ισονομία. Η εμπέδωση της βασικής αρχής ότι η απονομή του δικαίου γίνεται με τρόπο αμερόληπτο και δεν προσδιορίζεται από κοινωνικούς, οικονομικούς ή άλλους παράγοντες. Η προνομιακή μεταχείριση ορισμένων πολιτών ή, σε αρκετές περιπτώσεις, η ατιμωρησία για σοβαρά παραπτώματα και ταυτόχρονα η εξοντωτική αντιμετώπιση άλλων πλήττουν το κύρος της δικαιοσύνης, διαψεύδουν το κοινό περί δικαίου αίσθημα και καταστρατηγούν την αξίωση για ισότητα και ισονομία.

Η θανατική ποινή είναι ιδιάζουσα περίπτωση. Υιοθετείται από το ποινικό δίκαιο πολλών κρατών, ακόμα και πολλών, οικονομικά και πολιτιστικά, εξαιρετικά προηγμένων. Επιχειρήματα με τα οποία θα ήταν δυνατόν να ανασκευαστούν απόψεις για την επαναφορά και την επιβολή της μπορούν να εντοπιστούν:

α. Στο γεγονός ότι με την επιβολή του θανάτου πολλοί από τους βασικούς σκοπούς και τις καίριες επιδιώξεις της ποινής αναιρούνται: ούτε η ηθική αναμόρφωση του δράστη ολοκληρώνεται ούτε ο κύριος παιδευτικός ρόλος της ποινής εξυπηρετείται ούτε η πολιτιστική αξία αυτής εμπεδώνεται.

β. Στη θεμελιώδη διάκριση ποινής-κολασμού και εκδίκησης. Με την επιβολή αυτής της ποινής η Πολιτεία - η συντεταγμένη κοινωνία όχι μόνο δεν προωθεί την ηθική τελειοποίηση των μελών της αλλά φαίνεται να εξομοιώνεται στη λογική και να μετέρχεται των μέσων του ενόχου. Αντί να απονέμει δικαιοσύνη οδηγείται στη (συλλογική) εκδίκηση.

γ. Στο γεγονός ότι το αποτέλεσμα της θανατικής ποινής είναι αμετάκλητο. Ο άνθρωπος ως φυσική παρουσία εκλείπει οριστικά. Έτσι, ακυρώνεται ακόμα και η ελάχιστη πιθανότητα ηθικής βελτίωσης ή ακόμα η δυνατότητα επανόρθωσης σε περίπτωση δικαστικού σφάλματος. Επιπλέον,

δ. Με την επιβολή της θανατικής ποινής αμφισβητείται συνολικά το οικοδόμημα του ανθρωπιστικού πολιτισμού, ο οποίος εδράζεται στην αρχή ότι ορισμένα μέσα δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιούνται για την προστασία της κοινωνίας, εφόσον με τη χρήση τους παραβιάζονται οι αρχές που καθιστούν την κοινωνία άξια προστασίας. Ταυτόχρονα παραβιάζονται πλήθος ανθρώπινων δικαιωμάτων, εφόσον πλήττεται το θεμελιώδες αγαθό, η ανθρώπινη ζωή. Εκτός από την αφαίρεση αυτής, η ψυχική οδύνη και ο συγκλονισμός του μελλοθάνατου δεν είναι δυνατόν να καταμετρηθούν.

ε. Με την επιβολή της θανατικής ποινής φαίνεται να αγνοούνται και να παρακάμπτονται οι πρωταρχικές αιτίες που οδηγούν στο έγκλημα. Στην περίπτωση αυτή ο μελλοθάνατος αξιοποιείται ως εξιλαστήριο θύμα, η εκτέλεση του οποίου εκτονώνει τη μαζική οργή, χωρίς όμως ταυτόχρονα να αντιμετωπίζονται ριζικά οι παράγοντες που εκτρέφουν και αναπαράγουν την εγκληματικότητα.

στ. Η ποινή του θανάτου στην πλειονότητα των περιπτώσεων επιβάλλεται σε πολίτες ασθενέστερων οικονομικών-κοινωνικών στρωμάτων και επικυρώνει τις υπάρχουσες κοινωνικές ανισότητες και διακρίσεις. Ενίοτε αξιοποιείται και ως μέσο μαζικού εκφοβισμού και ιδεολογικής τρομοκράτησης.

ζ. Συχνά η επιβολή της καθορίζεται από εξωνομικούς παράγοντες (οικονομικές δυνατότητες των κατηγορουμένων, δυνατότητα επιρροής των αποφάσεων, ανεπάρκεια ή απειρία των συνηγόρων, πίεση της κοινής γνώμης...) ή ευνοείται από αντιδεοντολογικές πρακτικές, δικονομικές παρατυπίες, ελλιπή στοιχεία...

η. Η αποτελεσματικότητα, τέλος, αυτού του μέτρου αμφισβητείται έντονα και από τα στατιστικά στοιχεία. Η προσεκτική ανάλυση αυτών δεν επιβεβαιώνει την άποψη ότι η θανατική ποινή, όπου εφαρμόζεται, λειτουργεί αποτρεπτικά από την εκτέλεση εγκληματικής πράξης. Το κοινωνικό σύνολο είναι δυνατόν να προστατευτεί αποτελεσματικά, το κοινό περί δικαίου αίσθημα να ικανοποιηθεί και η αυστηρότητα μιας κοινωνίας να εξαντληθεί με την επιβολή άλλων, αυστηρότατων ποινών για την εκτέλεση ειδεχθών εγκλημάτων. Η πολυετής ή/και η ισόβια κάθειρξη θα μπορούσε να είναι μία από αυτές. Η απολυτότητά της προβληματίζει το νομικό κόσμο. Δεν συγκρίνεται, όμως, με την αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής.

Θανατική ποινήΕίναι η εσχάτη των ποινών. Ο δράστης εξαιτίας της βαναυσότητας των εγκλημάτων του κρίνεται μη επανεντάξιμος στην κοινωνία και με δικαστική απόφαση καταδικάζεται σε θάνατο από την επίσημη πολιτεία. Η θανατική ποινή έχει καταργηθεί σε πολλές χώρες του κόσμου, αλλά σε κάποιες εξακολουθεί να εφαρμόζεται. Οι γνώμες για οριστική κατάργηση ή επαναφορά της θανατικής ποινής διίστανται.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ□ Η θανατική ποινή εναντιώνεται στο κοινό αίσθημα.□ Η θανατική ποινή είναι αναποτελεσματική στην αποτροπή εγκλημάτων που γίνονται:- εν βρασμώ "ψυχής- από επαγγελματίες εγκληματίες- από τρομοκράτες.□ Η θανατική ποινή στην περίπτωση τρομοκρατικών ενεργειών λόγω της επικείμενης ηρωοποίησης του δράστη μπορεί να αποτελέσει ακόμη και κίνητρο.□ Η θανατική ποινή είναι ανελαστική και μη επανορθώσιμη.□ Επιβάλλεται δυσανάλογα στις διάφορες κοινωνικές ομάδες.□ Γίνεται μέσο πολιτικής καταπίεσης και εξόντωσης πολιτικών αντιπάλων από ολοκληρωτικά καθεστώτα.□ Επιβάλλεται ενίοτε αυθαίρετα.□ Αποκτηνώνει τους εμπλεκόμενους με την εφαρμογή της και εδραιώνει την αντίληψη ότι η ανθρώπινη ζωή είναι ενίοτε αναλώσιμη.□ Είναι βάναυση και ισοδυναμεί με το έσχατο βασανιστήριο.□ Εκτός από το φυσικό πόνο ο θανατοποινίτης υφίσταται την ψυχική οδύνη του κείμενου θανάτου του.□ Η πολιτεία δεν έχει το δικαίωμα επιβολής της θανατικής ποινής διότι το έννομο αγαθό της ζωής είναι ανώτερο από το έννομο αγαθό του κράτους.□ Η θανατική ποινή είναι αντισυνταγματική διότι παραβιάζει την ανθρώπινη προσωπικότητα.□ Η θανατική ποινή είναι αντιχριστιανική διότι καταπατάει το απαραβίαστο τη( ανθρώπινης ζωής που διδάσκει ο χριστιανισμός.□ Η θανατική ποινή καταπατάει τα ανθρώπινα δικαιώματα.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ□ Υπάρχουν εγκληματίες που δεν είναι δυνατόν να σωφρονιστούν και να επανενταχθούν στην κοινωνία.□ Το κοινό αίσθημα ικανοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις με την εφαρμογή της θανατικής ποινής.□ Οι συγγενείς των θυμάτων αισθάνονται ότι δικαιώνονται με την επιβολή θανατικής ποινής.□ Η θανατική ποινή αποτρέπει την εγκληματικότητα περισσότερο από τις άλλες ποινές.□ Η θανατική ποινή προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια όσο και οι υπόλοιπες ποινές. Άρα δεν υπάρχει λόγος να καταργηθεί, εκτός αν καταργηθούν όλες οι ποινές.□ Όλες οι ποινές εκτός της χρηματικής δεν είναι επανορθώσιμες. Άρα το μη επανορθώσιμο της θανατικής ποινής δεν ευσταθεί ως επιχείρημα για την κατάργησή της.□ Η ανελαστικότητα της θανατικής ποινής δεν ευσταθεί ως επιχείρημα για την κατάργησή της διότι και η ισόβια κάθειρξη είναι εξίσου ανελαστική.

ΘΕΜΑ : «Θανατική Ποινή : διατήρηση ή κατάργηση;»  

Η βία και το έγκλημα ήταν πάντα και εξακολουθεί να είναι συνοδοί της ανθρώπινης ιστορίας και του ανθρώπινου πολιτισμού. Δεν υπήρξε ιστορική περίοδος χωρίς βίαιες πράξεις ή εγκληματικές ενέργειες. Γι’ αυτό, από πολύ νωρίς όλες οι υγιείς κοινωνίες, προβληματίστηκαν σχετικά με την καταδίκη και την τιμωρία τέτοιων εκδηλώσεων. Αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία σωφρονιστικών συστημάτων. Οι ποινές που θεσπίστηκαν κατά καιρούς, ποίκιλαν ανάλογα με το είδος και τη σοβαρότητα των εγκλημάτων ή των αδικημάτων. Όμως, μια από τις αρχαιότερες ποινές, η θανατική καταδίκη, εξακολουθεί να εφαρμόζεται και σήμερα σε πολλά σημεία του πλανήτη και να δημιουργεί μια αμφιλεγόμενη κατάσταση σχετικά με την αναγκαιότητα ή όχι της ύπαρξής της.

H εμφάνιση της θανατικής ποινής είναι πολύ παλιά, χάνεται στα βάθη των αιώνων. Οι πρώτες θρησκείες θέσπισαν και εφάρμοζαν τη θανατική ποινή, όπως συνέβαινε στον κώδικα του Χαμουραμπί. Ο Δίας με τον κεραυνό του θανάτωνε όποιον κακουργούσε. Ακόμη και τα Εκκλησιαστικά δικαστήρια στο Μεσαίωνα καταδίκαζαν σε θάνατο, παρά το αξίωμα «Ecclesia abhorret a sanguine» (η εκκλησία απεχθάνεται το αίμα).

Στην εποχή μας πια, η θανατική ποινή είναι γεγονός και εφαρμόζεται σε πολλές χώρες του πλανήτη, ενώ σε άλλες έχει καταργηθεί και αποτελεί παρελθόν. Όμως, η διατήρησή της ή η κατάργησή της εξακολουθεί να διχάζει και να προκαλεί έντονους προβληματισμούς. Απ’ τη μια μεριά βρίσκονται εκείνοι που είναι υπέρμαχοι και θιασώτες της θανατικής ποινής. Χρησιμοποιούν λοιπόν, μια σειρά επιχειρημάτων για να στηρίξουν την ορθότητα της θέσης τους. Πρώτα-πρώτα επισημαίνουν τη μεγάλη έξαρση της βίας και της εγκληματικότητας στην εποχή μας. Παρατηρούν την αδυναμία ή και την ανικανότητα του σωφρονιστικού συστήματος να την αναχαιτίσει και να την περιορίσει. Επίσης, χρησιμοποιούν ως επιχείρημα το γεγονός ότι στην εποχή μας διαπράττονται, με όλο μεγαλύτερη συχνότητα, αποτρόπαια ειδεχθή εγκλήματα, πρωτόγνωρης βιαιότητας και βαναυσότητας, τέτοια που ποτέ άλλοτε δεν είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα. Πρέπει λοιπόν με κάθε τρόπο να προστατευθεί το αθώο κοινωνικό σύνολο που ταλαιπωρείται και υποφέρει από το έγκλημα. Απ’ την άλλη πλευρά, υποστηρίζουν, δεν υπάρχει αποτελεσματική επιβολή και έκτιση των ποινών από τους εγκληματίες. Με την ατιμωρησία που επικρατεί ή με τις μικρές τιμωρίες που επιβάλλονται, το έγκλημα θα φουντώνει όλο και περισσότερο.

Πολλά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, όπου εφαρμόζεται η θανατική ποινή, καθώς και ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ, πιστεύουν πως η γενική πρόληψη του εγκλήματος εξασφαλίζεται καλύτερα με τη διατήρηση της θανατικής καταδίκης. Ακόμη και σε κράτη που έχει καταργηθεί πια, όπως η Αγγλία και η Γαλλία, κάθε τόσο αποδίδεται η αύξηση της εγκληματικότητας σ’ αυτή την κατάργηση και συζητιέται η επαναφορά της, τουλάχιστον για ορισμένα εγκλήματα.

Άλλοι πάλι υποστηρίζουν πως το κράτος με την επιβολή της φανερώνει πόσο μεγάλη αξία έχει η ανθρώπινη ζωή (όταν π.χ. επιβάλλεται σε περιπτώσεις φόνων) ή τα ύψιστα αγαθά της πολιτείας (όταν π.χ. επιβάλλεται σε περιπτώσεις εσχάτης προδοσίας). Η πολιτεία τα προστατεύει και τα αφαιρεί και αυτή με τη σειρά της από τον εγκληματία. Οι υποστηρικτές της θανατικής ποινής Δε βλέπουν το λόγο, γιατί να διστάσει η πολιτεία να στείλει στο θάνατο εγκληματίες που ρίχνουν βενζίνη και καίνε τα παιδιά και τη γυναίκα τους.

Όπως λέει και ο Άλφονς Καρρ : «Θέλετε να καταργήσετε τη θανατική ποινή; Σύμφωνοι, αλλά να κάνουν την αρχή οι κ. δολοφόνοι».

Φαίνεται όμως ότι όλα τα παραπάνω επιχειρήματα δεν είναι και τόσο πειστικά. Γιατί όλο και περισσότερο πληθαίνουν οι φωνές εκείνων που μιλούν για κατάργηση της θανατικής ποινής. Κατά τη γνώμη τους, η εμπειρία και η πράξη δείχνουν ότι η εκτέλεση της θανατικής ποινής αποκτηνώνει αυτούς που εμπλέκονται στη διαδικασία της. Πουθενά δεν έχει αποδειχθεί ότι η θανατική ποινή αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέσο για την καταστολή του εγκλήματος ή της πολιτικής βίας. Αν αυτό ίσχυε, τότε γιατί, ενώ τόσους αιώνες που εφαρμόζεται η θανατική ποινή, δεν έπαψαν ποτέ να γίνονται κακουργήματα;

Η θανατική ποινή δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιείται εναντίον του εγκλήματος, γιατί έγκλημα είναι η ίδια. Αποτελεί κατάφορη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Παγκόσμια Διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναγνωρίζει το δικαίωμα κάθε ατόμου για τη ζωή και δεν επιτρέπεται να υποβάλλεται κανένας σε βασανιστήρια ή σε σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Η θανατική ποινή λοιπόν παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν η διοχέτευση ηλεκτρικού ρεύματος 100 volt στα πιο ευαίσθητα μέρη του ανθρώπινου σώματος προκαλεί στην κοινή γνώμη αηδία, ποια αντίδραση πρέπει να προκαλέσει η διοχέτευση 2000 volt στο σώμα του θανατοποινίτη; Η γνώμη που δέχεται το

σύστημα της «ταυτοπάθειας» (ius tallionis ή οφθαλμόν αντί οφθαλμού), χαρακτηρίζεται πια στις σύγχρονες κοινωνίες, με την τεράστια πρόοδο και εξέλιξη του πολιτισμού, απάνθρωπη και κατακριτέα.

Ένα άλλο σοβαρότατο επιχείρημα για την κατάργησή της είναι η βαναυσότητά της και η ψυχική βία που ασκεί στο μελλοθάνατο, εφόσον ξέρει εκ των προτέρων τον επικείμενο θάνατό του. Αυτό τον οδηγεί σε μια οριακή-υπαρξιακή κατάσταση, η ψυχική τυραννία που δέχεται είναι αφόρητη, απάνθρωπη. Τόσο, που μεγάλοι άνθρωποι της διανόησης όπως ο Ντοστογιέφσκι, ο Ουγκώ ή ο ιταλός διαφωτιστής ποινικολόγος Μπεκαρία να ταχθούν υπέρ της κατάργησής της και να την καταδικάσουν ως ηθικό στίγμα και κορυφαία βαρβαρότητα.

Απ’ την άλλη πλευρά η θανατική ποινή είναι απόλυτη. Είναι η μόνη ποινή που μετά την εκτέλεσή της Δε μπορεί να ανακληθεί ή να μετατραπεί. Η φρίκη για το έγκλημα δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για την προσφυγή στη θανατική ποινή. Αποτελεί υπέρβαση των ανθρωπίνων ορίων. Η αφαίρεση μιας ζωής δε μπορεί να είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης ετυμηγορίας. Είναι απάνθρωπη : αποκεφαλισμός, καύση στην πυρά, απαγχονισμός, θάλαμος αερίων, τουφεκισμός, ηλεκτρική καρέκλα, η επινοητικότητα των ανθρώπων είναι ανεξάντλητη όταν πρόκειται να εξοντώσουν τον συνάνθρωπό τους.

Και το κυριότερο επιχείρημα : τι γίνεται στην περίπτωση δικαστικής πλάνης; Τότε είναι αδύνατη η επανόρθωση της αδικίας. Και δυστυχώς δεν είναι λίγα τα παραδείγματα δικαστικών πλανών στην ανθρώπινη ιστορία, όπου αθώοι άνθρωποι εκτελέστηκαν για να αποδειχθεί εκ των υστέρων η αθωότητά τους. Κορυφαίο βέβαια παράδειγμα, ο Σωκράτης.

Μια άλλη άποψη που ακούγεται όλο και περισσότερο τον τελευταίο καιρό, είναι ότι η θανατική ποινή είναι ρατσιστική. Μαύροι και λευκοί πέφτουν θύματα βίαιων εγκλημάτων περίπου στο ίδιο ποσοστό. Παρ’ όλα αυτά, το 82% των ανθρώπων που έχουν εκτελεστεί από το 1977 είχαν καταδικαστεί για το φόνο λευκών. Οι μαύροι αποτελούν μόλις το 12% του πληθυσμού των ΗΠΑ, αλλά το 42% των θανατοποινιτών. Το δικαστικό σύστημα που τους δίκασε και τους καταδίκασε, παραμένει στο μέγιστο μέρος του λευκό.

Χώρια που η επιβολή της θανατικής ποινής ή η αποτροπή της σε κάποιον εγκληματία είναι συνισταμένη και της κοινωνικής του θέσης και της οικονομικής του κατάστασης. Δηλαδή, το εάν κάποιος θα καταδικαστεί σε θάνατο ή όχι, μπορεί να εξαρτάται περισσότερο από τον δικηγόρο του παρά από το έγκλημα. Ένας κατηγορούμενος που δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να προσλάβει έναν έμπειρο και ικανό δικηγόρο, είναι πιο πιθανό να καταδικαστεί σε θάνατο από κάποιον που έχει τα αναγκαία μέσα.

Συμπερασματικά λοιπόν, μετά τα παραπάνω θα λέγαμε ότι είναι πράγματι αποτρόπαιη η επιβολή της θανατικής ποινής. Μπορεί και πρέπει να καταργηθεί, αφού η κοινωνία μπορεί με άλλους τρόπους να προστατευθεί αποτελεσματικά από το έγκλημα και όχι με το να εγκληματήσει η ίδια. Κι αυτοί οι άλλοι τρόποι είναι αυστηρές ποινές, όπως τα ισόβια δεσμά, αρκεί βέβαια να επιβάλλονται και να τηρούνται αυστηρά.

Ονοματεπώνυμο:……………………………………………….. /1/2006 Θανατική ποινή Έκθεση 3η Γ….. Ομάδα Α

Αν και έχουν περάσει 27χρόνια από την τελευταία εκτέλεση κρατουμένου στη χώρα μας και 6 χρόνια από την τυπική κατάργηση της θανατικής ποινής, η επαναφορά του βάρβαρου αυτού μέτρου εξακολουθεί να παραμένει ζήτημα αμφιλεγόμενο. Αρκετοί εκπρόσωποι του επιστημονικού και του πολιτικού κόσμου εμφανίστηκαν πρόσφατα υπέρμαχοι της επαναφοράς της θανατικής ποινής για τους εμπόρους ναρκωτικών. Κατά την άποψή τους η δικαιοσύνη πρέπει να μετατραπεί σε μηχανισμό επιβολής του θανάτου για την αντιμετώπιση της μάστιγας των ναρκωτικών. Τα σχετικά επιχειρήματα αντλούνται από τη δικαιολογημένη ηθική αποστροφή που προκαλεί το έγκλημα της εμπορίας των ναρκωτικών αλλά δεν πείθουν. Αποτελεί πλέον κοινό τόπο ότι αυτό το αναχρονιστικό και βάρβαρο μέτρο παραγνωρίζει τη θεμελιώδη αξία της ανθρώπινης ζωής και δεν έχει καμία σχέση με τη γενικότερη αντίληψη. Η ποινή, οποιαδήποτε ποινή, εκπληρώνει πλήθος σκοπών. Η θανατική ποινή, χωρίς να διορθώνει τίποτε, οδηγεί στο ανεπανόρθωτο. Στην Ελλάδα ακούγονται φωνές για την επαναφορά της αλλά και πολλές ανεπτυγμένες χώρες επιμένουν να τη διατηρούν στη νομοθεσία τους.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας, η θανατική ποινή ισχύει ακόμα σε 95 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο. Χαρακτηριστικότερη είναι η περίπτωση των Η.Π.Α., όπου οι θανατικές καταδίκες είναι συχνό φαινόμενο σε πολλές Πολιτείες και έχουν τη συγκατάθεση σημαντικού μέρους της κοινής γνώμης. Το οξύμωρο είναι οτι επιστημονικές έρευνες μιας δεκαετίας δεν επιβεβαιώνουν την άποψη πως η θανατική ποινή έχει αποτρεπτικά αποτελέσματα για τη διάπραξη ανθρωποκτονιών.

Η πραγματικότητα για τη θανατική ποινή είναι οτι εκείνος που εκτελείται συχνά καταδικάζεται όχι μόνο για τη φύση του εγκλήματος που διέπραξε, αλλά και για την εθνική και ταξική προέλευσή του, τα οικονομικά του μέσα ή τις πολιτικές αντιλήψεις του. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας στις Η.Π.Α. η επιβολή της θανατικής ποινής αποτελεί δείγμα και εργαλείο φυλετικής διάκρισης, επειδή εφαρμόζεται κυρίως στις οικονομικά ασθενέστερες τάξεις, στις μειονότητες και στους μετανάστες. Σήμερα στις Η.Π.Α. οι μελλοθάνατοι ανέρχονται στους 3.500, στην πλειονότητά τους φτωχοί που έχουν εμπιστευθεί την υπεράσπιση τους σε συνηγόρους που έχουν οριστεί από το κράτος.

Το ποιος ζει και ποιος πεθαίνει τελικά μπορεί να καθοριστεί από παράγοντες που δε συνδέονται άμεσα με την ενοχή ή την αθωότητα του κατηγορουμένου. Τέτοιοι παράγοντες είναι ενδεχόμενα σφάλματα, η έλλειψη πείρας του συνηγόρου, η εκ των υστέρων ανακάλυψη κάποιου λάθους είτε της αστυνομίας είτε των δικαστικών αρχών, η επιρροή της κοινής γνώμης, οι οικονομικές δυνατότητες του κατηγορουμένου για σωστή νομική εκπροσώπηση (...)

Κατηγορηματικά αντίθετος στην επαναφορά της θανατικής ποινής είναι ο δικαστής Ευτύχιος Παλαιοκαστρίτης. Η άποψή του έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού στην αρχή της σταδιοδρομίας του μετείχε σε σύνθεση δικαστηρίου που επέβαλε αυτή την ποινή σε Έλληνα μετανάστη για τη διάπραξη ενός φρικτού εγκλήματος. «... Είχαμε βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση δικαστές και ένορκοι, μέχρι να καταλήξουμε στην ομόφωνη απόφαση της θανατικής ποινής, που όμως δεν εκτελέστηκε ποτέ. Με τη σημερινή μου εμπειρία, σε ανάλογη περίπτωση δε θα επέβαλα την εσχάτη των ποινών. Η θανατική ποινή είναι αποκρουστέα. Οδηγεί σε καταστροφή ανθρώπινων υπάρξεων που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από οποιαδήποτε σκοπιμότητα και τα αποτελέσματά της δεν μπορούν να ανατραπούν αν αυτό κριθεί αναγκαίο, ειδικά σε περιπτώσεις εσφαλμένων δικαστικών κρίσεων». Και ο Γάλλος συγγραφέας Αλμπέρ Καμύ στο κείμενό του Reflections sur la peine capital (1957) σημείωνε: “To να ορίζουμε ότι ένας άνθρωπος πρέπει να πλήττεται με την οριστική τιμωρία είναι σαν να αποφασίζουμε ότι αυτός δεν έχει καμία ευκαιρία να επανορθώσει. Το να διατυπώνουμε την οριστική κρίση πριν το θάνατο, το να διατάσσουμε το κλείσιμο των λογαριασμών, ενώ ο πιστωτής είναι ακόμα ζωντανός, αυτό δεν ανήκει στη δικαιοδοσία κανενός ανθρώπου. Όποιος κρίνει απόλυτα καταδικάζεται απόλυτα”.

Ως τον 18° αιώνα η θανατική ποινή επιβαλλόταν για πολλά αδικήματα. Ακόμα και για την επαιτεία. Την ίδια εποχή στη Γαλλία την ποινή του θανάτου επέσυραν 100 αδικήματα ενώ στην Αγγλία πάνω από 200. Πρώτος ο Ιταλός ποινικολόγος Τσέζαρε Μπεκαρία, βασιζόμενος στο Κοινωνικό Συμβόλαιο του Ρουσό, αμφισβήτησε στην αρχή του 19ου αιώνα την αναγκαιότητα αυτής της ποινής: «Εάν αποδείξω ότι η ποινή του θανάτου δεν είναι ούτε χρήσιμη ούτε αναγκαία, θα πραγματοποιήσω το θρίαμβο της υπόθεσης της ανθρωπότητας».

Η θανατική ποινή καταργήθηκε σε χώρες της Λατινικής Αμερικής το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα ενώ στη Δυτική Ευρώπη (Ιταλία, Ελβετία, Φινλανδία, Γερμανία, Αυστρία) μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Ήδη είχε καταργηθεί στο Λουξεμβούργο από το 1827, στο Βέλγιο από το 1863, στην Ολλανδία από το 1870.

1. Να αποδώσετε την περίληψη του κειμένου (100-120 λέξεις) (25 μονάδες)

2. αποστροφή, αναχρονιστικό, συγκατάθεση, ανακάλυψη, φρικτού: Να γράψετε τα συνώνυμα των λέξεων. (12,5 μονάδες)3. Να τεκμηριώσετε αν το κείμενο είναι επιστημονικό ή μη. (12,5 μονάδες)4. Υποθέστε ότι στη χώρα σας επίκειται η εκτέλεση ενός θανατοποινίτη. Το γεγονός έλαβε διεθνείς διαστάσεις, γι’ αυτό αποφασίζεις να κοινοποιήσεις τις απόψεις σου για το θέμα της θανατικής ποινής στον πρόεδρο της Δημοκρατίας. (370 λέξεις) (50 μονάδες)

Απαντήσεις1. ΠερίληψηΕπιχειρηματολογία με την οποία καταβάλλεται προσπάθεια να αντικρουστούν εισηγήσεις περί

επαναφοράς της θανατικής ποινής στο ελληνικό δίκαιο και επιβολή αυτής για το αδίκημα της εμπορίας ναρκωτικών περιλαμβάνει το κείμενο αυτό. Ο συντάκτης, αφού χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη ποινή απάνθρωπη, αδιέξοδη και αναποτελεσματική, επικεντρώνει την κριτική του στην υιοθέτησή της από το νομικό σύστημα των Η.Π.Α. Σε αυτό η θανατική ποινή αξιοποιείται όχι μόνο ως τιμωρία συγκεκριμένων εγκλημάτων, αφού συχνά αποσυνδέεται από αυτά και καθορίζεται από εξωνομικούς παράγοντες, αλλά και ως μέσο μαζικού εκφοβισμού ή ταξικής και φυλετικής διάκρισης. Τα επιχειρήματα του συντάκτη εναντίον της θανατικής ποινής ενισχύονται από τη βαρύνουσα μαρτυρία Έλληνα δικαστή και από την τοποθέτηση του Γάλλου συγγραφέα Αλμπέρ Καμύ οι οποίες επισημαίνουν το αμετάκλητο αυτής, από μια σύντομη αναφορά στο ιστορικό της εφαρμογής της και από την παράθεση αριθμητικών δεδομένων που καταδεικνύουν την επιβολή της από αρκετές χώρες του σύγχρονου κόσμου.

2.αποστροφή: απέχθεια, αποτροπιασμός, καταδίκη αναχρονιστικό: παρωχημένο, ξεπερασμένο

συγκατάθεση: συναίνεση, έγκριση, αποδοχή, συμφωνία ανακάλυψη: εντοπισμός φρικτού: αποτρόπαιου, ειδεχθούς3. Δεν είναι επιστημονικό γιατί δεν είναι αντικειμενικό και φαίνεται από το χαρακτηρισμό που

αποδίδει: «Αποτελεί πλέον κοινό τόπο ότι αυτό το αναχρονιστικό και βάρβαρο μέτρο παραγνωρίζει τη θεμελιώδη αξία της ανθρώπινης ζωής και δεν έχει καμία σχέση με τη γενικότερη αντίληψη».

Είναι απλός και εύκολα κατανοητός λόγος. Δεν είναι περιγραφικός, ερμηνευτικός.Δεν έχει απρόσωπο ύφος αλλά σε κάποια σημεία συγκινησιακό: π.χ. «παραγνωρίζει τη θεμελιώδη

αξία της ανθρώπινης ζωής», «Ως τον 18° αιώνα η θανατική ποινή επιβαλλόταν για πολλά αδικήματα. Ακόμα και για την επαιτεία…»

Προς τον Πρόεδρο της (Χ) Δημοκρατίας

Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε,σας αποστέλλουμε την παρούσα επιστολή με σκοπό να προσθέσουμε τη διαμαρτυρία της τοπικής

κοινωνίας μας στο πλήθος των διαμαρτυριών, που έχουν εγερθεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου ενάντια στην επικείμενη εκτέλεση του θανατοποινίτη Β. Ν. Η επίδοση της επιστολής μας στο πρόσωπο σας απορρέει όχι μόνο από τον πρωτεύοντα θεσμικό σας ρόλο στην προάσπιση των δημοκρατικών αρχών, αλλά και από το επιστημονικό σας κύρος και το ηθικό σας ανάστημα που δικαιολογημένα σας έχουν καταστήσει ένα πρόσωπο σεβαστό στην παγκόσμια κοινότητα.

Θεωρούμε, λοιπόν, ότι ο εν λόγω θανατοποινίτης έχει πέσει θύμα μιας τραγικής δικαστικής πλάνης. Η προσεκτική μελέτη της δικογραφίας πείθει και τον πιο δύσπιστο κριτή ότι η εις βάρος του κατηγορία είναι σαθρή και, μάλιστα, εγείρει εύλογες υποψίες για ενδεχόμενη μηχανορραφία εναντίον του. Αλλά και κατά τη διάρκεια της δίκης - που έγινε παγκοσμίως γνωστή από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και το Διαδίκτυο - παρατηρήθηκαν κατάφωρες παραβιάσεις των δικαιωμάτων του εναγομένου: Η κατηγορούσα αρχή απέκρυψε στοιχεία από τους συνηγόρους υπεράσπισης, μαρτυρικές καταθέσεις δεν έγιναν αποδεκτές για νομιμοφανείς λόγους, απλές ενδείξεις αναδείχθηκαν σε αποδείξεις ενοχής και κρίσιμες πτυχές της υπόθεσης παρέμειναν - σκοπίμως; - αδιαφώτιστες. Οι παραπάνω διαπιστώσεις έχουν υπογραμμιστεί από νομικούς διεθνούς κύρους και από μη κυβερνητικούς οργανισμούς, που μοναδικό σκοπό έχουν την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Κρίνουμε, συνεπώς, ότι μια αναψηλάφηση της υπόθεσης, όπως οι συνήγοροι υπεράσπισης του θανατοποινίτη έχουν, δυστυχώς επί ματαίω, ζητήσει είναι νομικώς τεκμηριωμένη και, άρα, επιβεβλημένη.

Πέρα, όμως, από τη νομική διάσταση της υπόθεσης του θανατοποινίτη πλέον Β.Ν., αποτελεί εδραία πεποίθησή μας ότι η θανατική ποινή είναι αναποτελεσματική και δεν πρόκειται να επιφέρει τα αποτελέσματα που το σύστημα δικαιοσύνης της χώρας σας προσδοκά. Την άποψη μας συμμερίζονται εκατομμύρια άνθρωποι σε κάθε άκρη του όμορφου πλανήτη μας, που είναι όμορφος, όμως, μόνο όταν υπάρχει ζωή πάνω του και όχι όταν αφαιρείται έστω και μία. Η επιβολή της θανατικής ποινής είναι μία

κοινωνικά και ανθρωπιστικά απαράδεκτη πράξη, αφού στερεί τον κατάδικο από το δικαίωμα και τη δυνατότητα της μεταμέλειας για τις πράξεις του, προσβάλλει βάναυσα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, μετατρέπει το άτομο σε μέσο ευτελούς ικανοποίησης των βάρβαρων ενστίκτων της μάζας και εξισώνει την οργανωμένη και - υποτίθεται - πολιτισμένη κοινωνία με ποταπούς και ηθικά πωρωμένους εγκληματίες.

Για όλους τους προαναφερθέντες λόγους σας απευθύνουμε έκκληση να επιληφθείτε προσωπικά της υπόθεσης του θανατοποινίτη Β.Ν. και να προχωρήσετε στην απονομή χάριτος. Πρόκειται για μια κίνηση ουσιώδη και αξιέπαινη, που αρμόζει στη φήμη σας ως ανθρώπου πνευματικά συγκροτημένου, ηθικά ακέραιου και διαπνεόμενου από ουμανιστικές αρχές. Παράλληλα, με αυτήν την πρωτοβουλία σας θα καταδείξετε πως είστε ο πρώτος πολίτης μιας ευνομούμενης χώρας που δικαίως συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πολιτισμικά προηγμένα κράτη του κόσμου. Ας μην ξεχνάμε, εξάλλου, ότι ο πολιτισμός ενός ανθρώπου και ενός λαού φαίνεται από το σεβασμό που επιδεικνύει έναντι του υπέρτατου αγαθού της ζωής.

Με σεβασμό

Ονοματεπώνυμο:……………………………………………….. /1/2006 Θανατική ποινή Έκθεση 3η Γ……. Ομάδα Β

ΤΟΝ ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΑΝ ΓΙΑΤΙ ΕΙΠΕ ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ

Την αρχή του τέλους μιας από τις μελανότερες σελίδες της αμερικάνικης ποινικής νομοθεσίας ενδέχεται να σηματοδοτήσει η πρόσφατη ενέργεια του Τζορτζ Ράιαν, να απονείμει δύο ημέρες πριν την αποχώρηση του από το αξίωμα του κυβερνήτη του Ιλινόις, χάρη σε 160 θανατοποινίτες που βρίσκονται εγκλεισμένοι σε σωφρονιστικά ιδρύματα της αμερικανικής πολιτείας, εκφράζοντας μ' αυτόν τον τρόπο, τον θυμό του έναντι της νομοθετικής αρχής του Ιλινόις, η οποία αρνήθηκε να επιληφθεί των μεταρρυθμίσεων στο σύστημα δικαιοσύνης που είχε προτείνει η επιτροπή νομικών, η οποία είχε συσταθεί με πρωτοβουλία του Ράιαν.

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι 85 προτάσεις, στις οποίες κατέληξε η επιτροπή βασίστηκαν σε μια μακρόχρονη και διεξοδική έρευνα, που διεξήγαν τα μέλη της σχετικά με παρατυπίες, «ύποπτες» συμπεριφορές και παρεμβάσεις των αστυνομικών, ανακριτικών ή εισαγγελικών αρχών σε μια σειρά δικαστικών υποθέσεων που οδήγησαν σε πλείστες των περιπτώσεων αθώους στον θάλαμο εκτελέσεων. Ο κυβερνήτης Ράιαν τόνισε ότι είναι απαράδεκτο να αποφασίζουν οι εισαγγελικές αρχές για τη ζωή ή τον θάνατο των κατηγορουμένων, επισημαίνοντας ότι η δυσαρέσκεια των Αμερικανών πολιτών απέναντι στη θανατική ποινή, οφείλεται στο γεγονός ότι οι αρχές αδυνατούν πλέον να συγκαλύψουν την πραγματικότητα με ψέματα και ανακρίβειες.

Και η πραγματικότητα, όπως αυτή έχει «φωτογραφηθεί» πριν από περίπου 40 χρόνια από τον Καλιφορνέζο κυβερνήτη Πατ Μπράουν και επισημαίνει το περιοδικό «Σπίγκελ», είναι ότι «η θανατική ποινή επιβάλλεται κατ' εξακολούθηση στους αδύναμους, τους φτωχούς, ενώ οι περισσότερες καταδικαστικές αποφάσεις ενέχουν κίνητρα φυλετικής διάκρισης». «Σπανίως καταδικάζονται για εγκληματικές πράξεις, άτομα που διαθέτουν μεγάλη οικονομική επιφάνεια ή κάποια εξέχουσα κοινωνική θέση και γόητρο και ακόμη πιο σπάνια καταδικάζονται σε θάνατο», τόνισε ο Ράιαν, επισημαίνοντας το γεγονός ότι ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 66% των θανατοποινιτών είναι «έγχρωμο».

Τα ουμανιστικά όμως κίνητρα του Ράιαν και την «τυφλή» προσήλωσή του στις αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας, φαίνεται ότι δε συμμερίζεται το μεγαλύτερο μέρος του αμερικανικού Τύπου. Η «Σικάγο Τρίμπιουν» απέδωσε την κίνηση του πολιτικού στη ματαιοδοξία του και την προσπάθεια εξασφάλισης της υστεροφημίας του.

Εισαγγελείς, αστυνομικοί διοικητές και δικαστές γνωρίζουν ότι η επαγγελματική και κατ' επέκταση η οικονομική τους υπόσταση είναι άμεσα εξαρτημένες από τα αποτελέσματα των εκάστοτε δημοτικών και πολιτειακών εκλογών. Η πίεση που ασκούν πάνω τους οι ψηφοφόροι, ζητώντας από αυτούς την όσο το δυνατόν ταχύτερη διαλεύκανση εγκλημάτων και απονομή δικαιοσύνης, είναι τεράστια. Οι έρευνες είναι επιδερμικές και σύντομες με αποτέλεσμα αρκετές φορές να προσάγονται στη δικαιοσύνη και να καταδικάζονται σε θάνατο, αθώοι πολίτες. Υπάρχουν φορές που κάποιος συλλαμβάνεται και οδηγείται στο δικαστήριο, μόνο και μόνο για να «κλείσει» γρήγορα μια υπόθεση και να αποδοθούν τα εύσημα στην εισαγγελική αρχή.

Σήμερα, 12 από τις 52 ομοσπονδιακές πολιτείες της χώρας έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή. Στο Κογκρέσο, μία νεοσυσταθείσα υπερκομματική επιτροπή μελετά προς το παρόν σε πρώτο στάδιο το ενδεχόμενο θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων στο σύστημα Δικαιοσύνης της χώρας. Ακόμη και το Ανώτατο Δικαστήριο, προσανατολίζεται στον επαναπροσδιορισμό του έως τώρα σκεπτικού τους απέναντι στη θανατική ποινή, αφήνοντας κάθε ενδεχόμενο για τη μελλοντική τύχη του μέτρου, ανοιχτή.

1. Να αποδώσετε την περίληψη του κειμένου (100-120 λέξεις) (25 μονάδες) 2. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: εγκλεισμένοι, ενέχουν, εξαρτημένες, διαλεύκανση, επαναπροσδιορισμό. (12,5 μονάδες) 3. Να τεκμηριώσετε αν το κείμενο είναι επιστημονικό ή μη. (12,5 μονάδες) 4. Να υποθέσεις ότι θες να κοινοποιήσεις τις απόψεις σου για τη θανατική ποινή με ένα άρθρο σου σε τοπική εφημερίδα. Πώς θα τις κοινοποιούσες; (370 λέξεις) (50 μονάδες)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ1. ΠερίληψηΟ αρθρογράφος παρουσιάζει την απόφαση του κυβερνήτη του Ιλινόις, να δώσει χάρη σε 160

θανατοποινίτες πριν αποχωρήσει από το αξίωμα του, αντιδρώντας έτσι στο ότι η νομοθετική αρχή δεν έκανε μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης. Η αρχή αυτή δεν έλαβε υπόψη έρευνα που τόνιζε ότι πολλοί αθώοι οδηγούνται στην εκτέλεση λόγω της ύποπτης συμπεριφοράς αστυνομικών και δικαστικών. Ο κυβερνήτης θεώρησε απαράδεκτο η ζωή των κατηγορούμενων να εξαρτάται από τους εισαγγελείς, τη στιγμή που η πραγματικότητα δείχνει ότι πιο εύκολα καταδικάζονται σε θάνατο οι φτωχοί και οι έγχρωμοι παρά οι πλούσιοι. Ο αμερικάνικος τύπος δε συμμερίστηκε τα κίνητρα του κυβερνήτη και τον κατηγόρησε για ματαιοδοξία. Επειδή όμως οι διωκτικές και δικαστικές αρχές πιέζονται από την κοινή γνώμη να διαλευκάνουν γρήγορα τα εγκλήματα και καταδικάζουν αθώους, το Κογκρέσο και το Ανώτατο δικαστήριο μελετούν μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης.

2. εγκλεισμένοι : φυλακισμένοιενέχουν : εμπεριέχουνεξαρτημένες : καθορισμένεςδιαλεύκανση : εξιχνίασηεπαναπροσδιορισμό : επανακαθορισμό3. Δεν είναι επιστημονικό γιατί δεν είναι αντικειμενικό και φαίνεται από τη θέση του συγγραφέα:

«Τα ουμανιστικά όμως κίνητρα του Ράιαν και την «τυφλή» προσήλωσή του στις αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας».

Είναι απλός και εύκολα κατανοητός λόγος. Δεν είναι περιγραφικός, ερμηνευτικός.Χρησιμοποιεί μεταφορικό λόγο: π.χ. (για να «κλείσει» γρήγορα μια υπόθεση), (την «τυφλή»

προσήλωσή του στις αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής)

Να υποθέσεις ότι θες να κοινοποιήσεις τις απόψεις σου για τη θανατική ποινή με ένα άρθρο σου σε τοπική εφημερίδα.

Η θανατική ποινή αποτελεί, αναντίρρητα, ένα ακανθώδες ζήτημα, του οποίου το περιεχόμενο προβληματίζει έντονα τη διεθνή νομική κοινότητα και του οποίου οι προεκτάσεις αγγίζουν τις κοινωνικές αξίες, τις θρησκευτικές αντιλήψεις, τις ηθικές αρχές και τα πολιτισμικά πρότυπα του σύγχρονου ανθρώπου. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, παρατηρείται μια αναζωπύρωση των συζητήσεων σχετικά με τη θανατική ποινή ως άμεση απόρροια των κρουσμάτων βίας και εγκληματικότητας που παρουσιάζουν μία, κατά κοινή ομολογία, ανησυχητική έξαρση σε ολόκληρο τον κόσμο. Πολλοί πιστεύουν πως η θανατική ποινή είναι πολλαπλώς αποτελεσματική και πως είτε πρέπει να συνεχίζει να εφαρμόζεται στις χώρες που ουδέποτε την κατήργησαν είτε πρέπει να επαναθεσπιστεί στις χώρες στις οποίες έχει τυπικά ή ουσιαστικά απενεργοποιηθεί. Από την άλλη πλευρά, όμως, πολλοί είναι και εκείνοι που υποστηρίζουν πως πρόκειται για ένα αναχρονιστικό μέτρο και προτείνουν άλλα μέσα αντεγκληματικής πολιτικής. Το ζήτημα της επανεφαρμογής της θανατικής ποινής είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και δικαιολογημένα διχάζει τους ειδικούς και την κοινή γνώμη. Μία προσεκτική μελέτη, όμως, των επιχειρημάτων των υποστηρικτών και των πολεμίων της καταδεικνύει πως πρόκειται πράγματι για μια μορφή τιμωρίας, η οποία όχι μόνο δεν επιφέρει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, αλλά αντιβαίνει και κάθε έννοια ανθρωπιστικού ιδεώδους.

Ας εξετάσουμε όμως πρώτα τα επιχειρήματα των υποστηρικτών της θανατικής ποινής. Τονίζουν, καταρχάς, ότι η θανατική ποινή λειτουργεί προληπτικά, αφού συνιστά τον ισχυρότερο αποτρεπτικό παράγοντα για τους επίδοξους εγκληματίες. Παράλληλα, πιστεύουν ότι η θανατική ποινή αποτελεί το αποτελεσματικότερο μέσο για την τιμωρία ορισμένων ηθικά ανάλγητων εγκληματιών και των ει-δεχθών πράξεών τους που προκαλούν αποτροπιασμό στην κοινή γνώμη. Επίσης, υπογραμμίζουν ότι η θανατική ποινή επιβάλλεται με εξαιρετική φειδώ και περίσκεψη και μόνο σε περιπτώσεις εγκληματιών που αποδεδειγμένα απειλούν τη δημόσια ασφάλεια. Επιπροσθέτως, η θανατική ποινή εξαλείφει την πιθανότητα, να αποφυλακιστεί ένας επικίνδυνος εγκληματίας εκμεταλλευόμενος τις ατέλειες ή τις παραλείψεις του ποινικού κώδικα, γνωστές ως «παραθυράκια» του νόμου. Η θανατική ποινή, προσθέτουν, είναι η μοναδική τιμωρία, που μπορεί να ικανοποιήσει την ψυχική οδύνη των συγγενών των θυμάτων και δικαιώνει το θύμα και τα αναφαίρετα δικαιώματά του στη ζωή και την ευτυχία. Εξάλλου, κάθε εγκληματική ενέργεια ισοδυναμεί με πράξη «πολέμου» εναντίον της κοινωνίας ολόκληρης και έτσι η θανατική ποινή νομιμοποιείται στη συλλογική συνείδηση του κοινωνικού σώματος και λειτουργεί παραδειγματικά για τους υπόλοιπους πολίτες. Τέλος, υποστηρίζουν ότι η θανατική ποινή είναι επωφελής και για το κράτος, καθώς έτσι δε θα καταβάλλει ένα σεβαστό ποσό για τη σίτιση, τη στέγαση και την υγειονομική περίθαλψη μερικών «ανάξιων» και «αδίστακτων» ανθρώπων για όλη τη ζωή τους.

Τα προαναφερθέντα επιχειρήματα είναι μεν σοβαρά, αλλά όχι και ακλόνητα. Κατά πρώτο λόγο, η οργανωμένη Πολιτεία δεν έχει ούτε πρέπει να έχει το δικαίωμα να ανταποδώσει με ένα έγκλημα ένα

άλλο έγκλημα - όσο ειδεχθές και αν είναι το τελευταίο - γιατί έτσι εξομοιώνεται με τον εγκληματία. Επίσης, οι ηθικές και ανθρωπιστικές αρχές υπερτονίζουν ότι τα περιθώρια μεταμέλειας του ανθρώπου δεν εξαντλούνται ποτέ έως το βιολογικό θάνατό του, κάτι που ακυρώνεται με τη θανατική ποινή, καθώς πρόκειται για απόλυτη και σχετικά άμεση τιμωρία. Η εφαρμογή της εσχάτης των ποινών, μάλιστα, αποκτά τραγικές διαστάσεις στις περιπτώσεις δικαστικής πλάνης λόγω του αμετάκλητου του χαρακτήρα της. Όταν, δε, η θανάτωση καταδίκων κινηματογραφείται και προβάλλεται από τα Μ.Μ.Ε., ενδέχεται να δημιουργήσει στους «θεατές» μία συγκινησιακή φόρτιση και να προκαλέσει ένα υποσυνείδητο αίσθημα συμπάθειας προς τους καταδικασθέντες, με συνέπεια να ηρωοποιούνται οι τελευταίοι στα μάτια της κοινής γνώμης.

Επιπλέον, η θανατική ποινή δεν έχει την αποτρεπτική ισχύ που της αποδίδεται, όπως εξάλλου πιστοποιούν και τα διεθνή εγκληματολογικά χρονικά, καθώς ο εγκληματίας ενεργεί είτε κάτω από το καθεστώς ψυχολογικής πίεσης είτε με το δέλεαρ ενός πολύ μεγάλου κέρδους. Αντιθέτως, η ποινή των ισοβίων δεσμών είναι σαφώς αποτελεσματικότερη και προτιμητέα, καθώς καταπραΰνει την οργή της κοινής γνώμης και λειτουργεί ως δραστικό μέσο παραδειγματισμού και συνετισμού για τους υπόλοιπους πολίτες.

Ειδικότερα, μάλιστα, όσον αφορά στην ικανοποίηση του κοινού αισθήματος, πρέπει να ειπωθεί πως είναι απλώς ένα ιδεολόγημα που βασίζεται σε μεταβλητές παραμέτρους και σίγουρα δεν ικανοποιείται με μια ανθρωποθυσία. Η βασικότερη αρχή κάθε συστήματος δικαίου, αλλά και του ίδιου του πολιτισμού μας, είναι ότι «πάντων μέτρον άνθρωπος». Στην περίπτωση, όμως της θανατικής ποινής ο άνθρωπος, έστω και αν είναι παραβάτης του νόμου, θεωρείται μέσο παραδειγματισμού για τους υπόλοιπους πολίτες και συχνά γίνεται αντικείμενο διασυρμού. Επομένως, η αντεγκληματική πολιτική και το σωφρονιστικό σύστημα ενός κράτους δικαίου σαφώς δεν μπορεί και δεν πρέπει να θυσιάζει - στο όνομα μιας αμφισβητούμενης «αποτελεσματικότητας» - το υπέρτατο αγαθό της ζωής, τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια ενός ανθρώπου και πολίτη.

ΤΟΝ ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΑΝ ΓΙΑΤΙ ΕΙΠΕ ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ

Την αρχή του τέλους μιας από τις μελανότερες σελίδες της αμερικάνικης ποινικής νομοθεσίας ενδέχεται να σηματοδοτήσει η πρόσφατη ενέργεια του Τζορτζ Ράιαν, να απονείμει δύο ημέρες πριν την αποχώρηση του από το αξίωμα του κυβερνήτη του Ιλινόις, χάρη σε 160 θανατοποινίτες που βρίσκονται εγκλεισμένοι σε σωφρονιστικά ιδρύματα της αμερικανικής πολιτείας, εκφράζοντας μ' αυτόν τον τρόπο, τον θυμό του έναντι της νομοθετικής αρχής του Ιλινόις, η οποία αρνήθηκε να επιληφθεί των μεταρρυθμίσεων στο σύστημα δικαιοσύνης που είχε προτείνει η επιτροπή νομικών, η οποία είχε συσταθεί με πρωτοβουλία του Ράιαν.

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι 85 προτάσεις, στις οποίες κατέληξε η επιτροπή βασίστηκαν σε μια μακρόχρονη και διεξοδική έρευνα, που διεξήγαν τα μέλη της σχετικά με παρατυπίες, «ύποπτες» συμπεριφορές και παρεμβάσεις των αστυνομικών, ανακριτικών ή εισαγγελικών αρχών σε μια σειρά δικαστικών υποθέσεων που οδήγησαν σε πλείστες των περιπτώσεων αθώους στον θάλαμο εκτελέσεων. Ο κυβερνήτης Ράιαν τόνισε ότι είναι απαράδεκτο να αποφασίζουν οι εισαγγελικές αρχές για τη ζωή ή τον θάνατο των κατηγορουμένων, επισημαίνοντας ότι η δυσαρέσκεια των Αμερικανών πολιτών απέναντι στη θανατική ποινή, οφείλεται στο γεγονός ότι οι αρχές αδυνατούν πλέον να συγκαλύψουν την πραγματικότητα με ψέματα και ανακρίβειες.

Και η πραγματικότητα, όπως αυτή έχει «φωτογραφηθεί» πριν από περίπου 40 χρόνια από τον Καλιφορνέζο κυβερνήτη Πατ Μπράουν και επισημαίνει το περιοδικό «Σπίγκελ», είναι ότι «η θανατική ποινή επιβάλλεται κατ' εξακολούθηση στους αδύναμους, τους φτωχούς, ενώ οι περισσότερες καταδικαστικές αποφάσεις ενέχουν κίνητρα φυλετικής διάκρισης». «Σπανίως καταδικάζονται για εγκληματικές πράξεις, άτομα που διαθέτουν μεγάλη οικονομική επιφάνεια ή κάποια εξέχουσα κοινωνική θέση και γόητρο και ακόμη πιο σπάνια καταδικάζονται σε θάνατο», τόνισε ο Ράιαν, επισημαίνοντας το γεγονός ότι ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 66% των θανατοποινιτών είναι «έγχρωμο».

Τα ουμανιστικά όμως κίνητρα του Ράιαν και την «τυφλή» προσήλωσή του στις αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας, φαίνεται ότι δε συμμερίζεται το μεγαλύτερο μέρος του αμερικανικού Τύπου. Η «Σικάγο Τρίμπιουν» απέδωσε την κίνηση του πολιτικού στη ματαιοδοξία του και την προσπάθεια εξασφάλισης της υστεροφημίας του.

Εισαγγελείς, αστυνομικοί διοικητές και δικαστές γνωρίζουν ότι η επαγγελματική και κατ' επέκταση η οικονομική τους υπόσταση είναι άμεσα εξαρτημένες από τα αποτελέσματα των εκάστοτε δημοτικών και πολιτειακών εκλογών. Η πίεση που ασκούν πάνω τους οι ψηφοφόροι, ζητώντας από αυτούς την όσο το δυνατόν ταχύτερη διαλεύκανση εγκλημάτων και απονομή δικαιοσύνης, είναι τεράστια. Οι έρευνες είναι επιδερμικές και σύντομες με αποτέλεσμα αρκετές φορές να προσάγονται στη δικαιοσύνη και να καταδικάζονται σε θάνατο, αθώοι πολίτες. Υπάρχουν φορές που κάποιος συλλαμβάνεται και οδηγείται στο δικαστήριο, μόνο και μόνο για να «κλείσει» γρήγορα μια υπόθεση και να αποδοθούν τα εύσημα στην εισαγγελική αρχή.

Σήμερα, 12 από τις 52 ομοσπονδιακές πολιτείες της χώρας έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή. Στο Κογκρέσο, μία νεοσυσταθείσα υπερκομματική επιτροπή μελετά προς το παρόν σε πρώτο στάδιο το ενδεχόμενο θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων στο σύστημα Δικαιοσύνης της χώρας. Ακόμη και το Ανώτατο Δικαστήριο, προσανατολίζεται στον επαναπροσδιορισμό του έως τώρα σκεπτικού τους απέναντι στη θανατική ποινή, αφήνοντας κάθε ενδεχόμενο για τη μελλοντική τύχη του μέτρου, ανοιχτή. (Ελαφρώς διασκευασμένο κείμενο από τον Τύπο)

ΠΑΡΑΤΉΡΗΣΕΙΣΑ. Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε πρόσφατα σε εφημερίδα. Να παρουσιάσετε στην τάξη σας το

περιεχόμενο του άρθρου αυτού με μία περίληψη 100 - 120 λέξεων. (Μονάδες 25) Β.1. α) Σε ποια επιχειρήματα στήριξε την απόφαση του ο κυβερνήτης του Ιλινόις; β) Ποια αποδεικτικά μέσα κατά της θανατικής ποινής υπάρχουν στο κείμενο; (Μονάδες 8)2. Μελετήστε την 5η παράγραφο του κειμένου και εντοπίστε τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται

η θεματική περίοδος (Μονάδες 5) 3. «Τα ουμανιστικά όμως ... υστεροφημίας του». (4ηπαράγραφος)Συμφωνείτε με την άποψη της εφημερίδας «Σικάγο Τρίμπιουν»; Πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας η

αρνητική στάση του αμερικάνικου τύπου, απέναντι στην απόφαση του κυβερνήτη Ράϊαν; Η απάντησή σας να μην ξεπεράσει τις 90 - 100 λέξεις. (Μονάδες 7)

4. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις με τη σημασία που έχουν στο κείμενο: εγκλεισμένοι, ενέχουν, εξαρτημένες, διαλεύκανση, επαναπροσδιορισμό. (Μονάδες

Γ. Συμμετέχετε σε μια συνάντηση, μαθητών από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου ανταλλάσονται απόψεις για τη θανατική ποινή. Η συζήτηση εστιάζεται στην έξαρση της εγκληματικότητας σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και ένας σύνεδρος υποστηρίζει ότι αυτή η έξαρση οφείλεται στην κατάργηση της θανατικής ποινής. Εσείς θεωρείτε ότι η άποψη αυτή είναι παράλογη και αβάσιμη και αναλαμβάνετε να πείσετε τους συνομιλητές σας, προτείνοντας παράλληλα και μέτρα για σταδιακή μείωση των εγκλημάτων (500 λέξεις). (Μονάδες 50)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. ΠερίληψηΟ αρθρογράφος παρουσιάζει την απόφαση του κυβερνήτη του Ιλινόις, να δώσει χάρη σε 160

θανατοποινίτες πριν αποχωρήσει από το αξίωμα του, αντιδρώντας έτσι στο ότι η νομοθετική αρχή δεν έκανε μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης. Η αρχή αυτή δεν έλαβε υπόψη έρευνα που τόνιζε ότι πολλοί αθώοι οδηγούνται στην εκτέλεση λόγω της ύποπτης συμπεριφοράς αστυνομικών και δικαστικών. Ο κυβερνήτης θεώρησε απαράδεκτο η ζωή των κατηγορούμενων να εξαρτάται από τους εισαγγελείς, τη στιγμή που η πραγματικότητα δείχνει ότι πιο εύκολα καταδικάζονται σε θάνατο οι φτωχοί και οι έγχρωμοι παρά οι πλούσιοι. Ο αμερικάνικος τύπος δε συμμερίστηκε τα κίνητρα του κυβερνήτη και τον κατηγόρησε για ματαιοδοξία. Επειδή όμως οι διωκτικές και δικαστικές αρχές πιέζονται από την κοινή γνώμη να διαλευκάνουν γρήγορα τα εγκλήματα και καταδικάζουν αθώους, το Κογκρέσο και το Ανώτατο δικαστήριο μελετούν μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης.

Β.1. α) - Οι παρατυπίες, οι ύποπτες συμπεριφορές και οι παρεμβάσεις των αστυνομικών,

ανακριτικών ή εισαγγελικών αρχών οδηγούν αθώους στο θάλαμο εκτελέσεων, -η θανατική ποινή επιβάλλεται κατ' εξακολούθηση στους αδύναμους, τους φτωχούς ... οι περισσότερες καταδικαστικές αποφάσεις ενέχουν κίνητρα φυλετικής διάκρισης. -Σπάνια καταδικάζονται άτομα που διαθέτουν μεγάλη οικονομική επιφάνεια ή κάποια εξέχουσα κοινωνική θέση και γόητρο.

-η προσήλωση του κυβερνήτη στις αρχές του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας, -επειδή οι δικαστές, οι εισαγγελείς και οι διοικητές εκλέγονται άμεσα από το λαό προσπαθούν να διαλευκάνουν τα εγκλήματα με σύντομες και επιδερμικές έρευνες για να εξασφαλίσουν την επανεκλογή τους. Έτσι καταδικάζονται αθώοι πολίτες μόνο για να «κλείσει» μια υπόθεση. β) Τα τεκμήρια που υπάρχουν στο κείμενο είναι αρχικά η έρευνα που πραγματοποίησε η επιτροπή νομικών για τις παρατυπίες και τις ύποπτες συμπεριφορές αστυνομικών και δικαστικών. Επίσης η μαρτυρία του κυβερνήτη της Καλιφόρνια, Πατ Μπράουν, που στηρίζεται σε στατιστικά στοιχεία για τις φυλετικές, κοινωνικές και οικονομικές διακρίσεις που γίνονται κατά την επιβολή της θανατικής ποινής. Τέλος το παράδειγμα που αναφέρεται στην πίεση που ασκεί η κοινή γνώμη στους δικαστές και στους διοικητές της αστυνομίας για τη γρήγορη εξιχνίαση των εγκλημάτων.

2) Η 5η παράγραφος του κειμένου αναπτύσσεται με σχέση αιτίου - αποτελέσματος (θεματική περίοδος:

εισαγγελείς, αστυνομικοί διοικητές.......από τα αποτελέσματα των εκάστοτε δημοτικών και πολιτειακών εκλογών).

3) Η εφημερίδα «Σικάγο Τρίμπιουν» υποστηρίζει ότι ο κυβερνήτης οδηγήθηκε σ'αυτή την απόφαση από ματαιοδοξία και επιδίωξη υστεροφημίας, επειδή μετά από δύο ημέρες θα αποχωρούσε από το αξίωμα του. Δε συμφωνώ με την άποψη της εφημερίδας, γιατί ο κυβερνήτης γνώριζε ότι πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν στις ΗΠΑ τη διατήρηση της θανατικής ποινής. Επομένως ήξερε ότι αρκετοί θα ήταν αντίθετοι με την απόφαση του. Η αρνητική στάση μερίδας του Αμερικάνικου τύπου θεωρώ ότι οφείλεται στην έντονη ανασφάλεια που υπάρχει στις ΗΠΑ λόγω της αύξησης των εγκλημάτων και στην άποψη, ότι με την απειλή καταδίκης πολλοί θα αποτρέπονταν από την τέλεση εγκλημάτων, γεγονός που δεν αποδεικνύεται στατιστικά.

4)εγκλεισμένοι : φυλακισμένοιενέχουν : εμπεριέχουνεξαρτημένες : καθορισμένεςδιαλεύκανση : εξιχνίασηεπαναπροσδιορισμό : επανακαθορισμό

Γ. Υλικό για την ανάπτυξη της έκθεσης.Επιχειρήματα που δείχνουν ότι η διατήρηση ή η επαναφορά της θανατικής ποινής δε μειώνει την

εγκληματικότητα γιατί δε λειτουργεί αποτρεπτικά, παραδειγματικά και εκφοβιστικά:

• Ο δράστης που τελεί εγκλήματα για τα οποία προβλέπεται η θανατική ποινή είτε βρίσκεται σε ψυχοσυναισθηματική υπερδιέργεση, οπότε δεν είναι σε θέση εκείνη τη στιγμή να σκεφτεί το μέγεθος της τιμωρίας του είτε είναι άτομο καθυστερημένο πνευματικά, ώστε δεν κατανοεί τις συνέπειες της πράξης του είτε είναι επαγγελματίας εγκληματίας, οπότε συνειδητά διαπράττει το συγκεκριμένο έγκλημα και εκείνο που σταθμίζει είναι οι δυνατότητες διαφυγής του και όχι το είδος της ποινής που θα του επιβληθεί • Παράλληλα αν λάβουμε υπόψη τα στατιστικά δεδομένα σε χώρες όπου οι θανατικές καταδίκες είναι συχνό φαινόμενο (ΗΠΑ), το συμπέρασμα είναι ότι δεν έχουν μειωθεί τα εγκλήματα.

Άλλα επιχειρήματα:• Μια ποινή, όπως η θανατική καταδίκη, που καταστρέφει την ανθρώπινη ζωή, παύει να είναι

κοινωνικό μέτρο που αποσκοπεί στο σωφρονισμό, στην ανακοινωνικοποίηση του εγκληματία, στη διόρθωση του χαρακτήρα του και στην επανένταξη του στην κοινωνία. Επομένως η θανάτωση ενός ανθρώπου δεν μπορεί να συνιστά ποινή στα πλαίσια ενός σύγχρονου ποινικού δικαίου ούτε αποτελεί ενέργεια μιας κοινωνίας που Θέλα να λέγεται πολιτισμένη και διακηρύσσει παντού ότι σέβεται την ανθρώπινη ζωή. Αντίθετα με αυτή την ποινή εξομοιώνεται με τον εγκληματία.

• Επίσης η θανατική ποινή είναι απαράδεκτη γιατί είναι αντιδημοκρατικό και αντισυνταγματικό μέτρο. Αντιδημοκρατικό μέτρο γιατί αποτελεί την πιο δραστική επίδειξη της δύναμης της κρατικής εξουσίας, η οποία με αυτό τον τρόπο συχνά εξυπηρετεί σκοπιμότητες πολιτικές, κοινωνικές, φυλετικές. Έτσι τα ανελεύθερα καθεστώτα εξοντώνουν τους αντιφρονούντες. Επιπρόσθετα, τα στοιχεία δείχνουν ότι πιο εύκολα καταδικάζονται σε θάνατο οι μετανάστες, οι έγχρωμοι και οι φτωχοί, παρά οι λευκοί και αυτοί που έχουν την οικονομική δυνατότητα για σωστή νομική εκπροσώπηση. Αντισυνταγματικό μέτρο είναι, γιατί η θανατική ποινή είναι αντίθετη προς την πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας που συνίσταται στην προστασία της αξίας του ανθρώπου.

• Ταυτόχρονα η θανατική ποινή προκαλεί το κοινό αίσθημα, εξάπτει το μίσος, το φανατισμό και διαταράσσει την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας. Επίσης καλλιεργεί στην κοινή γνώμη μια νοοτροπία που σχετικοποιεί την ηθική αξία της ανθρώπινης ζωής και αποδεικνύει την ανικανότητα της κοινωνίας να διατηρήσει την έννομη τάξη με πιο ήπια και προληπτικά μέτρα.

• Τέλος με την επιβολή της έσχατης των ποινών παραβλέπουμε τους ουσιαστικούς παράγοντες - τα γενεσιουργά αίτια (κοινωνικά, οικονομικά, ψυχολογία) που οδήγησαν έναν άνθρωπο στο έγκλημα και αναζητάμε την εύκολη λύση.

Μέτρα για την μείωση της εγκληματικότητας.• Εφόσον όλοι δεχόμαστε ότι ο εγκληματίας δεν γεννιέται αλλά δημιουργείται μέσα στις

ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες της εποχής, ότι οι πολιτιστικές και κοινωνικές διακυμάνσεις είναι εκείνες που υποθάλπουν τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, τότε μέσα στα κοινωνικά πλαίσια πρέπει να αναζητηθούν και οι τρόποι αντιμετώπισης τους.

Πρέπει η Ευρωπαϊκή ένωση να δείξει το κοινωνικό της πρόσωπο και να διαμορφώσει ένα κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ο άνθρωπος, ο νέος άνθρωπος, θα αυτοεπιβεβαιώνεται, θα νιώθει ασφάλεια για το μέλλον του και δε θα χρειάζεται να αμύνεται.

Συγκεκριμένα μέτρα:• Εξασφάλιση εργασίας για όλα τα μέλη της κοινωνίας.• Εξασφάλιση στοιχειώδους βιοτικού επιπέδου.• Ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση και στην εργασία.• Προστασία μειονοτήτων, μεταναστών προσφύγων (νομιμοποίηση μεταναστών, εργασιακή

ισότητα, αναγνώριση πολιτιστικών δικαιωμάτων).• Δημιουργία μηχανισμών στήριξης των φτωχών και προβληματικών οικογενειών.• Αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος, το οποίο δεν πρέπει να εξαθλιώνει

την προσωπικότητα του κατάδικου ούτε να καλλιεργεί στην ψυχή του το μίσος για την κοινωνία (επαγγελματική κατάρτιση, ανθρώπινοι όροι διαβίωσης, εξειδικευμένο προσωπικό στην υπηρεσία του σωφρονισμού, εξασφάλιση εργασίας μετά την αποφυλάκιση).

Η κατάργηση της θανατικής ποινής

Το Ποινικό μας Δίκαιο, εξακολουθεί να προβλέπει τη θανατική ποινή για ορισμένα βαριά κακουργήματα κι έτσι να τη διατηρεί στο “οπλοστάσιο” των κυρώσεών του. Όμως καμιά θανατική καταδίκη δεν έχει εκτελεστεί στη χώρα μας από την εποχή της απαλλαγής της από τη δικτατορία, και σωστά, για πολλούς λόγους. Πρώτον, γιατί η θανάτωση ενός ανθρώπου δεν μπορεί λογικά και ουσιαστικά να συνιστά ποινή στο πλαίσιο του σύγχρονου Ποινικού Δικαίου, που συνειδητά αυτοπεριορίζεται και με τις κυρώσεις του επιδιώκει αποκλειστικά την πραγμάτωση κοινωνικών σκοπών. Μια ποινή επομένως που καταστρέφει την ανθρώπινη ζωή, παύει να είναι κοινωνικό μέτρο και συνιστά ανεπίτρεπτη για την κοινωνική φύση του δικαίου ανάμιξή του σε ξένο απ’ αυτό χώρο, δηλαδή ανεπίτρεπτη “μετάβαση σε άλλο είδος”, συγκεκριμένα εμπλοκή του στο χώρο του μεταφυσικού ερωτήματος για το νόημα της ζωής και του θανάτου. Αυτό δηλαδή που κάνει ο δράστης ανθρωποκτονίας και που συνιστά ακριβώς τη βαθύτερη ουσία του εγκληματικού χαρακτήρα της συμπεριφοράς του, ότι δηλαδή περιφρονεί για λόγους εγκόσμιους το νόημα της ανθρώπινης ζωής που ξεφεύγει από τη λογική σύλληψής μας, δεν επιτρέπεται να το διαπράττει και η ίδια η κοινωνία με το δίκαιό της και να το αποκαλεί ποινή.

Δεύτερον, από την σκοπιά της ειδικής πρόληψης, που επιδιώκεται πρωταρχικά με την άσκηση συγκρατητικής επίδρασης πάνω σ’ εκείνον που έχει ήδη εγκληματήσει για να μην υποτροπιάσει, η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό παραλογισμό. Γιατί η άσκηση αυτής της επίδρασης προϋποθέτει βέβαια τη φυσική ύπαρξη του ανθρώπου, που η θανατική ποινή την καταστρέφει. Από τη σκοπιά πάλι της γενικής πρόληψης, της συγκράτησης τρίτων από την τέλεση εγκλημάτων, η αποτελεσματικότητα της θανατικής ποινής έχει αποδειχθεί και στατιστικά ανύπαρκτη. Γιατί ο δράστης που τελεί τα βαριά εγκλήματα για τα οποία προβλέπεται η θανατική ποινή, είτε τα διαπράττει κάτω από καταστάσεις ακραίας συναισθηματικής υπερδιέγερσης, οπότε δεν είναι σε θέση να λάβει υπόψη του ψύχραιμα τις συνέπειες, είτε τα διαπράττει με μεγάλη ψυχρότητα, “επαγγελματικά”, και τότε εκείνο που σταθμίζει είναι οι πρακτικές πιθανότητες διαφυγής του και όχι το είδος της ποινής που προβλέπεται από το νόμο για την πράξη του, είτε τέλος είναι πρόσωπο τόσο καθυστερημένο πνευματικά, ώστε να μην είναι σε θέση να σταθμίσει σοβαρά τις συνέπειες της πράξης του. Αντίθετα, η ύπαρξη της θανατικής ποινής και η εκτέλεσή της, που με όποιο τρόπο κι αν γίνεται , συνιστά μιαν από τις πιο βάρβαρες εκδηλώσεις της ανθρώπινης κοινωνίας, έχει διαπιστωθεί ότι όχι μόνο δεν ενισχύει το γενικό πνεύμα σεβασμού προς την ανθρώπινη ζωή, αλλ’ απεναντίας το υποσκάπτει. Γιατί καλλιεργεί στην κοινή γνώμη, με το εντυπωσιακό παράδειγμα της πολιτείας, μια νοοτροπία που σχετικοποιεί την ηθική αξία της ανθρώπινης ζωής.Η θανατική ποινή είναι απαράδεκτη και γιατί είναι ριζικά αντίθετη προς τη φύση της δημοκρατικής πολιτείας. Ο βαθύτερος, κατά τη γνώμη μου, λόγος της επιμονής στη διατήρηση της θανατικής ποινής είναι ότι η ποινή αυτή αποτελεί την πιο δραστική επίδειξη της δύναμης της κρατικής εξουσίας. Με την ύπαρξη δηλαδή της ποινής αυτής το κράτος προβάλλει με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο την ικανότητά του να ξεπερνά ηθικούς δισταγμούς, ανθρωπιστικά αιτήματα και “λεπτολόγες” επιστημονικές διαπιστώσεις, όταν πρόκειται να εξυπηρετηθούν οι σκοπιμότητές του. Έτσι η διατήρηση της θανατικής ποινής θεωρείται – έστω και όχι πάντα συνειδητά – ότι στηρίζει και ενισχύει την αυθεντία της κρατικής εξουσίας και την ικανότητα επιβολής της. Αυτό όμως σημαίνει ότι η κρατική αυθεντία στηρίζεται στο φόβο των ατόμων μπροστά στην ωμή δύναμη του κράτους κι έτσι πάνω σ’ ένα ηθελημένο χάσμα ανάμεσα στην εξουσία και το λαό. Μια τέτοια στήριξη όμως της κρατικής αυθεντίας είναι βασικά αντίθετη προς τη φύση της δημοκρατικής πολιτείας. Η προστασία της αξίας του ανθρώπου και η άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων προϋποθέτουν λογικά και πρακτικά τη φυσική του ύπαρξη. Αυτό όμως το “δικαίωμα στη ζωή” και την αξία του ανθρώπου που αυτό στηρίζει, προσβάλλει η θανατική ποινή. Η νομοθετική επομένως πρόβλεψη της ποινής αυτής είναι αντίθετη προς την πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας που συνιστάται στο σεβασμό και στην προστασία της αξίας του ανθρώπου. Γι’ αυτό το λόγο η θανατική ποινή είναι αντισυνταγματική.

Αλέξανδρος Μαγκάκης, καθηγητής Νομικής, πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης

Ασκήσεις-Απαντήσεις

1.Να αποδώσετε το νόημα του πρώτου κειμένου (150-200 λέξεις).Πάντοτε επίκαιρο και μετέωρο το καυτό ερώτημα για τη θανατική ποινή, τόσο ως προς την ορθότητα, όσο και τη συνταγματικότητά του. Ο πόλεμος μαίνεται, πρώτα και κύρια σε επίπεδο νομικό, αφού βρίσκει δύο άρθρα του νέου συντάγματος να αλληλοσυγκρούονται. Σοβαρά τα

επιχειρήματα και νομικά τεκμηριωμένα από τις δύο πλευρές αλλά όχι, κατά το συγγραφέα, ακαταμάχητα. Από τη μια, οι θιασώτες της κατάργησής της αναφέρονται στην ανικανότητα της θανατικής ποινής να λειτουργήσει ως τροχοπέδη για την τέλεση αποτρόπαιων εγκλημάτων. Οι πιο νηφάλιοι επιζητούν την αποφυγή έκδοσης πλανημένων δικαστικών αποφάσεων. Από την άλλη, οι υποστηρικτές της πιστεύουν ότι το αν επιτρέπεται ή όχι η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής, είναι ερώτημα μεταφυσικής και όχι νομικής προέλευσης. Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι η θανατική ποινή δεν προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια περισσότερο από την ισόβια κάθειρξη. Καταλήγουν δε στο συμπέρασμα ότι η κοινωνική δομή και όχι οι ποινές είναι υπεύθυνη για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

2.Προσπαθήστε να παρουσιάσετε με δικά σας λόγια το περιεχόμενο της 3ης παραγράφου του α΄ κειμένου. Ο συγγραφέας στην τρίτη παράγραφο αντικρούει το επιχείρημα ότι “δεν επιτρέπεται η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής από την κρατική εξουσία” θεωρώντας ότι αυτό μπορεί να σταθεί μόνο ως επιχείρημα μεταφυσικό και όχι νομικό. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι, αφού η κοινωνία έχει αναγάγει το ύψιστο αγαθό της ανθρώπινης ζωής σε έννομο, οφείλει να το προστατεύει. Για να επιτευχθεί, όμως, η προστασία του απαιτείται μία έννομη αρχή προορισμένη να επιβάλλει την έννομη τάξη. Κύριος φορέας της έννομης τάξης είναι η κρατική εξουσία. Άρα η κρατική εξουσία έχει το νόμιμο δικαίωμα για λόγους αυτοπροστασίας, προκειμένου δηλαδή να διασφαλίσει τα μέλη της κοινωνίας, να αφαιρέσει, όποτε κρίνεται αναγκαίο από το νόμο, την ανθρώπινη ζωή που ευθύνεται για τη διασάλευση της έννομης τάξης. Συνεπώς, από άποψη ηθική, το επιχείρημα στερείται λογικής βάσης.

3.Να ελέγξετε το πρώτο αντεπιχείρημα του α΄ κειμένου (αρχή β΄ παραγράφου), ως προς το είδος, την αλήθεια, την εγκυρότητα και τη λογική ορθότητά του. Το α΄ αντεπιχείρημα είναι: Γενική θέση: α΄ συμπέρασμα Η αντίθεση της θανατικής ποινής στο κοινό αίσθημα είναι αμφίβολη ή πάντως αναπόδεικτη. Μερική θέση: β΄ προκείμενη (ειδική) Υπάρχουν ίσα-ίσα περιπτώσεις που το κοινό αίσθημα απαιτεί την επιβολή της θανατικής ποινής, όπως αποδείχτηκε πρόσφατα στη Γαλλία με την απαγωγή και τη δολοφονία ενός μικρού παιδιού. Είδος συλλογισμού: Η μέθοδος με την οποία αναπτύσσεται ο συλλογισμός είναι ατελής επαγωγή. Η συλλογιστική πορεία κινείται από το ειδικό στο γενικό. Ο συλλογισμός είναι βεβιασμένος γιατί η ειδική προκείμενη δεν καλύπτει το εύρος του συμπεράσματος. Σημείωση: Συγκεκριμένα δεν είναι λογικά ορθό να εξάγονται γενικά ασφαλή συμπεράσματα από μερικές, ειδικές τοποθετήσεις. π.χ. Ένας Αλβανός κλέφτης. - Όλοι οι Αλβανοί κλέφτες. Ως προς τη λογική ορθότητα το αντεπιχείρημα του Μανωλεδάκη δεν είναι λογικά ορθό, γιατί μπορούμε μεν να δεχθούμε καλοπροαίρετα την προκείμενή του ως αληθή όμως η εγκυρότητά του συλλογισμού αμφισβητείται, καθώς αυτή δεν έχει απόλυτη λογική συνάφεια με το συμπέρασμα.

4. Αφού μελετήσετε το δεύτερο κείμενο να αναφέρετε με τη μορφή θεματικών προτάσεων μερικούς από τους βασικότερους λόγους για τους οποίους απαιτείται η κατάργηση της θανατικής ποινής.Η θανατική ποινή είναι καταδικαστέα γιατί:

Στερείται ηθικού περιεχομένου. Αντίκειται στο θεμελιώδη, φυσικό, απαραβίαστο νόμο, ο οποίος ορίζει τη ζωή και το θάνατο

ενός όντος. Κανείς δε δικαιούται να αφαιρέσει ζωή, εφόσον δεν έχει και τη δυνατότητα να την

προσφέρει. Η φυσική εξόντωση του θύτη (δράστη) αποκλείει τον κύριο στόχο της ποινής, που είναι ο

σωφρονισμός. Αποκλείει, δηλαδή, τη δυνατότητα που έχει κάθε άνθρωπος να αναθεωρήσει, ενδεχομένως τη στάση του ή έμπρακτα να δηλώσει τη μετάνοιά του.

Με άλλα λόγια, είναι μια πράξη τελεσίδικη. Αποκλείει, ακόμη, και το πιθανό ενδεχόμενο μιας δικαστικής πλάνης.

Εξάλλου, δεν εμποδίζει τη βία. Αντίθετα, την εφαρμόζει και την παρουσιάζει νομιμοποιημένη και θεσμοθετημένη. Συνεπώς, υιοθετεί το δόγμα “οφθαλμός αντί οφθαλμού” και “οδούς αντί οδόντος”.

Δεν έχει ανθρωπιστικό χαρακτήρα, γιατί είναι το έσχατο σημείο εξευτελισμού της ανθρώπινης οντότητας.

Αποδεικνύει την αντιφατικότητα και την ανωριμότητα του σύγχρονου πολιτισμού που, από τη μία, διατείνεται για την προάσπιση όλων των ανθρώπινων δικαιωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και, από την άλλη, τα καταστρατηγεί συστηματικά.

5. Με αφορμή το γράμμα που σου έστειλε ένας φίλος από την Αμερική και στο οποίο γνωστοποιεί τη συμμετοχή του σχολείου του στις κινητοποιήσεις του Οργανισμού Διεθνούς Αμνηστίας για την κατάργηση της θανατικής ποινής, να απαντήσεις με μια επιστολή έκτασης 500-600 λέξεων στην οποία θα αναπτύξεις τους δικούς σου προβληματισμούς για τη θανατική ποινή.Αγαπητέ Χρήστο καλημέρα,

στο προηγούμενο γράμμα σου μου ανέφερες για τη συμμετοχή του σχολείου σου στις κινητοποιήσεις του Οργανισμού Διεθνούς Αμνηστίας για την κατάργηση της θανατικής ποινής στην πολιτεία σας τη Φλόριντα. Επιπλέον, μου έστειλες το κείμενο της διακήρυξης με την προτροπή να αναλάβουμε και στη χώρα μας ανάλογες πρωτοβουλίες.

Πρώτα πρώτα θέλω να σε ευχαριστήσω για την αφορμή που μου έδωσες να συζητήσουμε ένα τόσο καυτό και ενδιαφέρον θέμα. Συμφωνώ ότι οι νέοι χρειάζεται να παρεμβαίνουν σε κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα τόσο του τόπου τους, όσο και διεθνώς. Πρέπει, ωστόσο, να σε πληροφορήσω ότι στην Ελλάδα η επιβολή και πολύ περισσότερο η εκτέλεση της θανατικής ποινής έχει με νόμο καταργηθεί, αρκετά χρόνια τώρα. Παρακολουθούμε όμως τις συζητήσεις που διεξάγονται στην Αμερική, στις Αραβικές χώρες και όπου αλλού αυτή εφαρμόζεται. Όπως ξέρεις, η χώρα του παππού και των προγόνων σου, η Ελλάδα, είναι από την αρχαιότητα ευαίσθητη σε θέματα αναγνώρισης δικαιωμάτων στον άνθρωπο. Στη σοφιστική σκέψη των κλασικών χρόνων εντοπίζονται τα πρώτα επιχειρήματα για την κατάργηση των βασανιστηρίων, τα οποία επεξεργάστηκε ο Διαφωτισμός και οι σύγχρονες Δημοκρατίες τα συμπεριέλαβαν στα Συνταγματικά τους κείμενα και στις οικουμενικές Διακηρύξεις για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Αυτό που μου προκαλεί κατάπληξη είναι πως χώρα τόσο αναπτυγμένη, όπως η Αμερική, μπορεί να ακολουθεί μια τέτοια βάναυση μέθοδο επίλυσης των διαφορών της με ένα δικό της πολίτη που εγκληματεί. Καταρχήν, αυτό φαίνεται αντιφατικό. Εφαρμόζοντας την ποινή του θανάτου ένα κράτος είναι σαν να υιοθετεί μια πρακτική που το ίδιο αποδοκιμάζει, δηλαδή το έγκλημα. Επιπρόσθετα, πρόκειται για παραδοχή μιας μεγάλης του αδυναμίας. Αφαιρώντας μια ανθρώπινη ζωή είναι σαν να ομολογεί έμπρακτα ότι αδυνατεί να τη σωφρονίσει. Ενώ αποστολή του κράτους είναι να προσπαθεί ετερόκλητους ανθρώπους να τους κάνει να συμβιώνουν αρμονικά. Κανένας δεν είναι περιττός. Από τη θετική αξιοποίηση όλων μας προάγεται ο πολιτισμός.

Εκτός των λογικών, μια σειρά συναισθηματικών επιχειρημάτων έχουν τη δική τους δύναμη. Επεξηγηματικά, η εκτέλεση ενός θανατοποινίτη δεν παύει να είναι ένας “εκ προ μελέτης και εν ψυχρώ” φόνος, μια πράξη άκρας αγριότητας. Ως τέτοια λοιπόν ανασύρει στη μνήμη του ανθρώπου αρχέγονα ένστικτα βίας, δίψα για αίμα, που με πολλούς αγώνες έχει απωθήσει. Περαιτέρω, το θεολογικό επιχείρημα ότι η ζωή και ο θάνατος δεν είναι ανθρώπινο διακύβευμα, αλλά θεϊκό, μας κάνει να σκεφτούμε ότι η δυνατότητα παρέμβασης του κράτους στη ζωή, ίσως θα πρέπει να είναι μηδενική.

Από την άλλη πλευρά, η έμφαση που δίνεται στην αποτρεπτική δύναμη της εσχάτης των ποινών δε φαίνεται αρκούντως πειστική. Θα προσπαθήσω να το τεκμηριώσω. Η θανατική ποινή επιβάλλεται για πολύ σοβαρά εγκλήματα. Δεν πρόκειται για κοινές, αλλά για ιδιαίτερες περιπτώσεις. Η αιτιολογία τους αποδίδεται σε οργανωμένα σχέδια (εμπόριο ναρκωτικών, τρομοκρατία) ή σε παράγοντες που άπτονται της ψυχοπαθολογίας (βιασμός). Όπως εύκολα μπορεί να αντιληφθούμε δεν εμποδίζεται κάποιος από τη διάπραξη ενός τέτοιου εγκλήματος από το φόβο της ηλεκτρικής καρέκλας. Έχει να αντιπαλέψει με πολύ μεγαλύτερες, σκοτεινές δυνάμεις, συχνά τον ίδιο του τον εαυτό, και χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη, γενναιόψυχη τη συμπαράσταση της κοινωνίας και όχι την απειλή του θανάτου να επικρέμεται. Συνεπώς, η θανατική ποινή δε λειτουργεί προληπτικά, αντίθετα, ενδέχεται να οδηγήσει σε σπασμωδικές κινήσεις απελπισίας ή αντίδρασης.

Βέβαια, δε συμμερίζομαι τον αντίλογο ότι ο θάνατος δε θα πρέπει να επιβάλλεται, γιατί στην περίπτωση δικαστικού σφάλματος η επανόρθωση δεν είναι εφικτή. Η άποψή μου είναι ότι καμία διόρθωση δεν μπορεί να επέλθει, αν έχει διαπραχθεί λάθος. Μπορείς μήπως να σκεφτείς απόλυτη αποκατάσταση ή ποιο νόημα έχει η συγγνώμη για κάποιον που φυλακίστηκε άδικα; Σημασία έχει η Δικαιοσύνη να απονέμεται με τη δέουσα σοβαρότητα και προσοχή και να μην επιτρέπονται, εκ των προτέρων, περιθώρια σφάλματος, στη σκέψη ότι μπορεί να διορθωθεί.

Φίλε Χρήστο, απορώ ακόμα ποιοι λόγοι επιβάλλουν τη διατήρηση μιας τόσο αναχρονιστικής μεθόδου, τη στιγμή που οι φωνές από όλο τον κόσμο μιλούν για Ειρήνη, Συναδέλφωση λαών και Αγάπη στις μεταξύ μας σχέσεις. Προφανώς η απάντηση βρίσκεται στις πολιτικές σκοπιμότητες που υπηρετούνται. Ευελπιστώντας σε συχνότερη επικοινωνία μας, περιμένω νεότερα από την πρωτοβουλία

σας. Σκέφτομαι μάλιστα να μιλήσω στους συμμαθητές μου και να σας στείλουμε ένα μήνυμα συμπαράστασης.

Σου στέλνω τους χαιρετισμούς μου, Αντώνης

Ας τελειώνουμε με τη θανατική ποινή (Κ. Παπαϊωάννου)

Η πρόταση των βουλευτών περί επαναφοράς της ποινής του θανάτου έφερε πάλι στη δημοσιότητα ένα θέμα που πιστεύαμε πως είχε θέση μόνο στα παράθυρα των τηλεοπτικών καναλιών, που επιδιώκουν να συνδυάσουν στυγερά εγκλήματα με υψηλή τηλεθέαση. Εντούτοις, αυτός ο διάλογος, ενδεχομένως παρουσιάζει ενδιαφέρον, αν κρίνει κανείς και από το άρθρο του κ. θ. Π. Λιανού στο «Βήμα» της 30ή5 Νοεμβρίου. Το άρθρο αυτό τελείωνε με τη φράση «θα ήθελα κάποιος που υποστηρίζει τη μη επαναφορά να εξηγήσει γιατί η κοινωνία μας πρέπει να σέβεται τη ζωή στυγερών φονιάδων».

Το ερώτημα αυτό βρίσκεται στην καρδιά του προβληματισμού για τη θανατική ποινή. Υπάρχουν κοινωνίες που σέβονται την ανθρώπινη ζωή και άλλες που την περιφρονούν. Κατά πάσα πιθανότητα όλοι μας επιλέγουμε τις πρώτες. Η θεώρηση όμως της ανθρώπινης ζωής ως υπέρτατης αξίας δεν μπορεί παρά να αφορά εξίσου τον άγιο και τον δολοφόνο, ειδάλλως ήδη παζαρεύουμε την αξία της ζωής. Αν δεχόμαστε πως το δικαίωμα στη ζωή είναι το ύψιστο δικαίωμα, τότε πώς θα επιτρέψουμε σε οποιαδήποτε κοινωνία να εξαιρέσει από αυτό τους δολοφόνους; Μήπως θα πρέπει να επανεξετάσουμε και το 2ο άρθρο του Συντάγματός μας, που θεωρεί καθήκον της πολιτείας το σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου;

Ο αντίλογος που ακούγεται συχνά είναι πως δεν έχουμε καμία υποχρέωση να σεβαστούμε τη ζωή κάποιου που δε σέβεται άλλες ζωές. Συνειδητοποιούν άραγε όσοι το λένε ότι ουσιαστικά προτρέπουν μια ολόκληρη κοινωνία να εξισωθεί με τον χειρότερο εγκληματία, να δράσει με τα δικά του κριτήρια περί σημαντικού και ασήμαντου; Συνειδητοποιούν ότι περιγράφουν μορφές κοινωνικής οργάνωσης από τις οποίες η ανθρωπότητα προσπαθεί να ξεφύγει;

Εξάλλου, πειστικό ακούγεται, μέσα στη διέγερση του θυμικού που προκαλεί, και το υποθετικό ερώτημα: τι θα έκανες όμως, αν κάποιος σκότωνε την οικογένειά σου; Η απάντηση είναι απλή, αρκεί να διατηρούμε την απαραίτητη ψυχραιμία, για να θυμόμαστε δύο αυτονόητα στοιχεία.

Πρώτον, ότι η διάθεση αυτοδικίας που μπορεί να θολώσει το μυαλό κάποιου δεν μπορεί να προβάλλεται ως πρότυπο απονομής δικαιοσύνης. Δεύτερον, ότι οι έννοιες ποινή και εκδίκηση απέχουν πολύ μεταξύ τους και είναι κοινός τόπος πως μια σύγχρονη κοινωνία δεν μπορεί να εκδικείται. Αν θυμόσαστε αυτά τα στοιχεία, είναι προφανές πως δεν έχει καίρια σημασία η απάντηση στο «εντυπωσιακό» αυτό ερώτημα διότι είναι άσχετη με τη θανατική ποινή.

Επιπλέον, οφείλει κανείς να εξετάσει και ορισμένες πιο πρακτικές πλευρές της θανατικής ποινής, όπως αυτή της ενδεχόμενης πλάνης. Στις ΗΠΑ έχουν καταδικαστεί σε θάνατο τουλάχιστον 350 αποδεδειγμένα αθώοι και τουλάχιστον 23 έχουν εκτελεστεί. Οι άνθρωποι αυτοί έπεσαν θύματα «νόμιμης» δολοφονίας από την πλευρά του κράτους.

Κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει το γεγονός ότι η θανατική ποινή είναι η μόνη που δεν επανορθώνεται και δεν υπάρχει τρόπος να αποκλειστεί το ενδεχόμενο λάθους.

Στο άρθρο του κ. Λιανού αναφέρεται επίσης πως «έχει αποδειχτεί ότι οι δολοφόνοι που δεν εκτελέστηκαν μετά την καταδίκη τους επανέλαβαν το έγκλημα μέσα στη φυλακή ή έξω». Χωρίς να αποκλείει κανείς αυτό το ενδεχόμενο, είναι εντούτοις υπερβολική η γενίκευση με τον τρόπο που διατυπώνεται και προφανέστερα απέχει πάρα πολύ από την πραγματικότητα.

Τελικά ας δούμε και το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ της θανατικής ποινής, όπως τουλάχιστον διατυπώνεται από τους υποστηρικτές της: η θανατική ποινή καταπολεμά την εγκληματικότητα. Ξεχνούν βέβαια πως αυτό δεν έχει αποδειχτεί σε καμία απολύτως αξιόπιστη μελέτη. Αντίθετα, οι κυβερνήσεις που κατ' εξοχήν χάνουν τη μάχη με την εγκληματικότητα καταφεύγουν στην εύκολη λύση της θανατικής ποινής (π.χ. Κίνα, ΗΠΑ, Ρωσία). Ο ΟΗΕ διαπίστωσε επισήμως το 1988 την αποτυχία όσων μελετών προσπάθησαν να αποδείξουν πως οι εκτελέσεις είναι πιο αποτρεπτικές από τα ισόβια δεσμά. Σε καμία χώρα δεν πιστοποιήθηκε σχέση ανάμεσα στη θανατική ποινή και στη μείωση της εγκληματικότητας.

θα μπορούσαμε πολλά να πούμε για τη ρατσιστική χρήση της ποινής αυτής εις βάρος μειονοτήτων και ασθενέστερων τάξεων, για τις εκτελέσεις ανήλικων παραβατών, για το μαρτύριο ανθρώπων επί ώρες στην ηλεκτρική καρέκλα. Κυρίως όμως δηλώνουμε ότι επιθυμούμε ένα κράτος που δε θα παραβιάζει την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και μια σειρά άλλους διεθνείς κανόνες. Αισθανόμαστε περισσότερο άνθρωποι όσο απομακρύνεται το 1972, όταν ήχησε τελευταία φορά το εκτελεστικό απόσπασμα στην Ελλάδα.

Για όλους αυτούς τους λόγους η Διεθνής Αμνηστία ζήτησε επισήμως από την Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος να προβλέψει τη συνταγματική κατάργηση της ποινής του θανάτου.

Απαντώντας και πάλι στο ερώτημα με το οποίο ξεκίνησε αυτό το κείμενο: δεν μπορεί μια κοινωνία να σκοτώνει ανθρώπους, για να τους δείξει ότι είναι κακό να σκοτώνουν.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Να συμπυκνώσετε το κείμενο αποδίδονται το σε 80-100 λέξεις.2. Να δώσετε συνώνυμα στις λέξεις που ακολουθούν, τις οποίες και να χρησιμοποιήσετε σε προτάσεις: επαναφοράς, θεώρηση, εξαιρέσει, εξισωθεί, θυμικού, αποκλειστεί.3. α. Να μελετήσετε τις μεθόδους πειθούς που χρησιμοποιεί ο συντάκτης του κειμένουστην 2η, 3η, 6η, 8η, 9η παράγραφο, β. Να ελέγξετε τη συλλογιστική πορεία του κειμένου.4. Σε επιστολή σας προς το Ελληνικό Κοινοβούλιο να παρουσιάσετε την αντίθεση σας με την πρόταση της επαναφοράς της ποινής του θανάτου, προτείνοντας άλλα μέσα καταπολέμησης της εγκληματικότητας. (500-600 λέξεις).

Ο Αλμπέρ Καμύ για τη θανατική ποινή

Τι σημαίνει η ποινή του θανάτου για τους ανθρώπους του αιώνα μας; Για να το πούμε απλά, ας πούμε ότι ο πολιτισμός μας έχει χάσει τις μόνες αξίες που, με έναν ορισμένο τρόπο, θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν αυτή την ποινή και υποφέρει αντίθετα από δεινά που επιβάλλουν την κατάργησή της. Με άλλα λόγια, η κατάργηση της θανατικής ποινής θα' πρεπε να είναι το αίτημα των συνειδητών μελών της κοινωνίας μας ταυτόχρονα για λόγους λογικής και για λόγους ρεαλισμού.

Λογικής πριν απ' όλα. Το να ορίζουμε ότι ένας άνθρωπος πρέπει να πλήττεται με την οριστική τιμωρία είναι σαν να αποφασίζουμε ότι αυτός ο άνθρωπος δεν έχει πλέον καμία ευκαιρία να επανορθώσει. Σε αυτό το σημείο, τα επιχειρήματα αναμετριούνται τυφλά και κρυσταλλώνονται σε μια στείρα αντιπαράθεση. Αλλά ακριβώς κανείς από μας δεν μπορεί να αποφασίσει σε αυτό το σημείο, γιατί όλοι μας είμαστε δικαστές και διάδικοι. Από δω πηγάζει η αβεβαιότητά μας για το δικαίωμα που έχουμε να σκοτώνουμε και η αδυναμία στην οποία βρισκόμαστε για να πείσουμε ο ένας τον άλλον.

Κανείς από μας ιδιαίτερα δεν έχει το δικαίωμα να χάνει τις ελπίδες του για ένα μόνο άνθρωπο, παρά μόνο με το θάνατο του, που μετατρέπει τη ζωή του σε πεπρωμένο και επιτρέπει τότε την οριστική κρίση. Αλλά το να διατυπώνουμε την οριστική κρίση πριν από το θάνατο, το να διατάσσουμε το κλείσιμο των λογαριασμών όταν ο πιστωτής είναι ακόμη ζωντανός, αυτό δεν ανήκει στη δικαιοδοσία κανενός ανθρώπου. Σε αυτό το όριο, τουλάχιστον, όποιος κρίνει απόλυτα καταδικάζεται απόλυτα.

Μπροστά στο έγκλημα πώς ορίζεται πράγματι ο πολιτισμός μας; Η απάντηση είναι απλή: εδώ και τριάντα χρόνια τα κρατικά εγκλήματα ξεπερνούν κατά πολύ τα εγκλήματα των ατόμων. Δε μιλώ ακόμα για τους πολέμους, γενικούς ή τοπικούς, αν και το αίμα είναι σαν το αλκοόλ που δηλητηριάζει με τον καιρό, όπως το πιο δυνατό κρασί.

Αλλά ο αριθμός των ατόμων που φονεύτηκαν άμεσα από το κράτος έχει πάρει αστρονομικές διαστάσεις και ξεπερνάει άπειρα εκείνο των ατομικών φόνων. Υπάρχουν όλο και λιγότεροι κατάδικοι του κοινού δικαίου και όλο και περισσότεροι πολιτικοί κατάδικοι. Αυτοί που χύνουν το περισσότερο αίμα είναι οι ίδιοι που πιστεύουν ότι έχουν το δίκαιο, τη λογική και την ιστορία με το μέρος τους. Η κοινωνία μας οφείλει επομένως να αμύνεται όχι τόσο ενάντια στο άτομο όσο ενάντια στο κράτος.

Έχουν πει ότι οι αιματηροί νόμοι αιματοκυλούν τα ήθη. Αλλά έρχεται μια κατάσταση ατίμωσης για μια δεδομένη κοινωνία, όπου παρόλες τις ταραχές τα ήθη δεν κατορθώνουν ποτέ να είναι τόσο αιματηρά όσο οι νόμοι. Η μισή Ευρώπη γνωρίζει αυτή την κατάσταση. Εμείς οι Γάλλοι τη γνωρίσαμε και κινδυνεύουμε να τη γνωρίσουμε ξανά. Οι εκτελεσμένοι της Κατοχής είχαν ως αποτέλεσμα τους εκτελεσμένους της Απελευθέρωσης, των οποίων οι φίλοι ονειρεύονται εκδίκηση.

Αλλού, κράτη που ευθύνονται για πάρα πολλά εγκλήματα ετοιμάζονται να κρύψουν την ενοχή τους μέσα σε ακόμα μεγαλύτερες σφαγές.

Σκοτώνουν για ένα θεοποιημένο έθνος ή για μια θεοποιημένη τάξη. Σκοτώνουν για μια μελλοντική κοινωνία, θεοποιημένη και αυτή..

Όποιος πιστεύει ότι γνωρίζει τα πάντα, φαντάζεται ότι μπορεί να κάνει τα πάντα. Εγκόσμια είδωλα που απαιτούν μιαν απόλυτη πίστη εκφωνούν ασταμάτητα απόλυτες ποινές. Και θρησκείες χωρίς υπέρβαση φονεύουν μαζικά καταδικασμένους χωρίς ελπίδα.

Πώς θα επιβιώσει λοιπόν η ευρωπαϊκή κοινωνία αυτού του αιώνα, αν δεν αποφασίσει να υπερασπιστεί τα πρόσωπα, με όλα τα μέσα, ενάντια στην κρατική καταπίεση; Η απαγόρευση της θανάτωσης ενός ανθρώπου θα σήμαινε ότι διακηρύσσεται δημόσια πως η κοινωνία και το κράτος δεν είναι απόλυτες αξίες, ότι διατάσσεται τίποτα να μην τις εξουσιοδοτεί να νομοθετούν οριστικά ούτε να παράγουν το ανεπανόρθωτο.

Στην ήπειρό μας όλες οι αξίες έχουν ανατραπεί από το φόβο και από το μίσος ανάμεσα στα άτομα και στα έθνη. Η πάλη των ιδεών διεξάγεται με την κρεμάλα και με τη λαιμητόμο. Δεν είναι πλέον η ανθρώπινη και φυσική κοινωνία που ασκεί τα δικαιώματα της καταστολής, αλλά η ιδεολογία που κυριαρχεί και απαιτεί τις ανθρωποθυσίες της. Η ασθένεια της Ευρώπης είναι ότι δεν πιστεύει σε τίποτα και ότι διατείνεται πως τα γνωρίζει όλα. Η πίστη για τους περισσότερους Ευρωπαίους έχει χαθεί. Μαζί με αυτήν έχουν χαθεί και οι δικαιολογίες που αυτή προσέφερε στη διαταγή της τιμωρίας. Αλλά η πλειονότητα των Ευρωπαίων αποστρέφεται επίσης και την ειδωλολατρία του κράτους που επεδίωξε να αντικαταστήσει την πίστη.

Στην ενωμένη Ευρώπη του αύριο η επίσημη κατάργηση της ποινής του θανάτου θα έπρεπε να είναι το πρώτο άρθρο του ευρωπαϊκού κώδικα που όλοι ελπίζουμε.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο (100-120 λέξεις].2. Να εντοπίσετε και να σχολιάσετε σε ένα κείμενο 300 λέξεων τη βασική θέση του Α. Καμύ σχετικά με την ευθύνη της πολιτείας στο ζήτημα της θανατικής ποινής.

3. Να ελέγξετε τη συλλογιστική πορεία του κειμένου.4. Κάτω από ποιες προϋποθέσεις η Ενωμένη Ευρώπη θα κατακτήσει το σεβασμό απέναντι στην αξία της ανθρώπινης ζωής; (400 λέξεις).