1

Η θανατική ποινή

Μαριάννα Κεραμυδά

2

3

Εργασία B’ τριμήνου στο μάθημα της

Κοινωνικής Και Πολιτικής Αγωγής

Η θανατική ποινή

Μαριάννα Κεραμυδά

Γ1

Φλεβάρης 2014

4

5

6

7

Γενικές πληροφορίες για τη θανατική ποινή Θανατική ποινή είναι η ποινή που επιβάλλεται σε έναν

εγκληματία από τις αρχές ενός κράτους και έχει να κάνει με τη σκόπιμη αφαίρεση της ζωής του. Είναι η αυστηρότερη ποινή που μπορεί να επιβληθεί, γι’ αυτό αποκαλείται συχνά και ως <<εσχάτη των ποινών>>.

Στην Ελλάδα η θανατική ποινή καταργήθηκε πρόσφατα, το Δεκέμβριο του 1993, από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου (Νόμος 2172/1993, ΦΕΚ Α’207), κάτι που σιγουρεύτηκε και στη συνταγματική αναθεώρηση του 2001. Όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν πλέον καταργήσει τη θανατική ποινή, αλλά αντίθετα η εφαρμογή της συνεχίζεται σε χώρες όπως η Κίνα, ορισμένες πολιτείες στις ΗΠΑ και πολλά μουσουλμανικά κράτη.

Σήμερα, η θανατική ποινή αποτελεί αντικείμενο πολλών συζητήσεων και διαφωνιών ανάμεσα στους υποστηρικτές και στους πολέμιούς της καθώς η ηθική, η αποτελεσματικότητά της, καθώς και

η <<δικαίωση>> είναι αμφιλεγόμενα ζητήματα. Οι <<αντίπαλοί>> της την θεωρούν απάνθρωπη, υποστηρίζοντας ότι κάθε ζωή είναι σεβαστή και κανείς δεν μπορεί να την αφαιρέσει, παρά μόνο ο Θεός. Ακόμα και αυτή ενός εγκληματία. Ένα άλλο επιχείρημα που προκύπτει μέσα από την όλη κατάσταση είναι πως, αφού η αφαίρεση μιας ανθρώπινης ζωής είναι άδικη πράξη και άξια

τιμωρίας, το ίδιο ισχύει και για τη θανατική ποινή, διότι με αυτόν τον τρόπο αφαιρείς σκόπιμα τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου.Αντίθετα, οι υποστηρικτές της αναρωτιούνται κατά πόσο ένας άνθρωπος θεωρείται <<άνθρωπος>> από τη στιγμή που αφαιρεί τη ζωή ενός συνανθρώπου του. Φυσικά, δε συμφωνούν με την εφαρμογή της παντού αλλά μόνο σε εγκλήματα που αφορούν δολοφονία ή παιδεραστία, αφού έτσι θα δικαιωθεί και η οικογένεια του θύματος όσο το δυνατόν περισσότερο.

8

Μέθοδοι εκτέλεσης της θανατικής ποινής

Είναι πραγματικά εκπληκτικό το πόσο ευφυής, εφευρετικός και <<παραγωγικός>>, μπορεί να είναι ο ανθρώπινος νους όταν πρόκειται να προκαλέσει τον πόνο και τη φρίκη στους συνανθρώπους του. Όσο περνούσαν τα χρόνια και ο άνθρωπος εξελισσόταν, παράλληλα με την εξέλιξή του δημιούργησε αμέτρητους και συνάμα απίστευτους τρόπους βασανισμού και εκτέλεσης που στην καλύτερη περίπτωση είχαν στόχο μια ομολογία ή έναν εξευτελισμό, ενώ στην χειρότερη ο σκοπός ήταν πιο επώδυνος και πολλές φορές εξευτελιστικός σαν θάνατος. Στα νεότερα χρόνια, έγινε μια προσπάθεια ώστε να <<εξευγενιστούν>> όσο αυτό είναι δυνατό πάντα οι τρόποι της εκτέλεσης. Σε κάθε περίπτωση όμως η γενική έννοια αυτής της πράξης, είτε εξευγενισμένη είτε όχι, παραμένει απάνθρωπη. Παρακάτω ακολουθούν μερικές από τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς για τον σκοπό αυτό.

Το μαρτύριο του σταυρικού θανάτου: Η πιο γνωστή θανάτωση με αυτόν τον τρόπο είναι αυτή του Ιησού. Οι ιστορικοί όμως πιστεύουν ότι αυτή η μέθοδος είναι αρκετά παλιότερη, μιας και άρχισε να εφαρμόζεται από τον 6ο π.Χ. αιώνα, την εποχή του Δαρείου. Καταργήθηκε το 337 μ.Χ. σε όλη την επικράτεια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο ως απόδειξε σεβασμού προς τιμή του μαρτυρικού θανάτου του Χριστού. Αποκεφαλισμός: Ο αποκεφαλισμός ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένος μέχρι και τον προηγούμενο αιώνα, ενώ δεν έχει πάψει να ισχύει σε κάποιες μουσουλμανικές χώρες. Ο αποκεφαλισμός γινόταν είτε με ξίφος είτε με τσεκούρι. Όταν κάποιος θα αποκεφαλιζόταν με ξίφος τον έβαζαν να γονατίσει, ενώ στη Γερμανία οι γυναίκες μπορούσαν να καθίσουν. Όταν ο αποκεφαλισμός θα γινόταν με τσεκούρι, ήταν απαραίτητο ένα κούτσουρο ως υποδοχή για το λαιμό. Κολάρο στραγγαλισμού: Το κολάρο στραγγαλισμού ήταν ο κατ’ εξοχήν τρόπος εκτέλεσης στην Ισπανία. Η χρήση τυο ξεκίνησε το 1812-1813, στην αρχή της βασιλείας του Φερδινάνδου του 7ου. Οι εκτελέσεις με αυτόν τον τρόπο γίνονταν

9

δημόσια. Στηνόταν μια εξέδρα πάνω στην οποία τοποθετούνταν μια καρεκλά που είχε ενσωματωμένο το κολάρο. Ο καταδικασμένος δένεται στα πόδια, στο στήθος, στους καρπούς και στους βραχίονες. Στον κάθετο στύλο της καρέκλας υπάρχει είτε ένα λουρί είτε μια σειρά από λουριά τα οποία τρυπούν το κεφάλι και τη σπονδυλική στήλη του καταδικασμένου, ώστε ο θάνατός του να είναι ακαριαίος και να μην υποφέρει από το στραγγαλισμό. Κάψιμο στην πυρά: Χρησιμοποιήθηκε στη Βρετανία, ως ποινή για τους αιρετικούς και σε κάποιες περιπτώσεις σε υποθέσεις μαγείας. Αφορούσε και τα δύο φύλα, αλλά τελευταία χρησιμοποιήθηκε στις γυναίκες που κατηγορούνταν για προδοσία. Η ημερομηνία της πρώτης εκτέλεσης με αυτόν τον τρόπο δεν είναι γνωστή, ωστόσο υπάρχει καταγεγραμμένη μια μαρτυρία θανάτου με τέτοιο τρόπο σε έναν διάκονο στην Οξφόρδη επειδή ασπάστηκε την εβραϊκή πίστη για να παντρευτεί μια Εβραία. Υπήρχαν τρεις διαφορετικές εκδοχές της εκτέλεσης αυτής, που διέφεραν ελαφρά μεταξύ τους. Κατά την πρώτη, σχημάτιζαν δεμάτια από ξύλα, πάνω από τα οποία κρεμούσαν τον καταδικασμένο με αλυσίδες ή σιδερένιους δακτυλίους. Η Βρετανική και η Ισπανική Ιερά Εξέταση προτιμούσαν αυτή τη μέθοδο λόγω του θεάματος που παρείχε. Η δεύτερη μέθοδος που χρησιμοποιούνταν κυρίως κατά των μαγισσών, ήταν να δένουν την καταδικασμένη σε ένα ξύλο και να στοιβάζουν δίπλα της δεμάτια με ξύλα. Όταν τους έβαζαν φωτιά, οι φλόγες έκρυβαν τη <<μάγισσα>> που πέθαινε νωρίς, σε αντίθεση με την αγωνία της που γινόταν αντιληπτή από τις κραυγές της. Έτσι, πέθανε και η Ιωάννα της Λωραίνης. Η τρίτη μέθοδος χρησιμοποιήθηκε κυρίως στη Γερμανία και στις Σκανδιναβικές χώρες. Κατά τον τρόπο αυτό, οι μελλοθάνατοι δένονταν σε μια σχεδόν κάθετη σκάλα στην οποία η φωτιά ξεκίναγε από το κάτω μέρος της και στην οποία ανεβοκατέβαζαν τον καταδικασμένο μέχρι να πεθάνει. Διαμελισμός: Κατά το διαμελισμό, έδεναν καθένα από τα τέσσερα άκρα του θύματος, σε τέσσερα διαφορετικά άλογα. Με το παράγγελμα του δήμιου οι ίπποι μαστιγώνονταν και έτρεχαν ξέφρενα προς τέσσερις διαφορετικές κατευθύνσεις. Με αυτόν τον τρόπο οι κατάδικοι

10

διαμελίζονταν με το χειρότερο τρόπο. Η πρακτική αυτή ήταν πολύ της μόδας στη Γαλλία.

Η ιστορία της θανατικής ποινής στην Ελλάδα

Η θανατική ποινή στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ τόσο <<διαδεδομένη>> όσο σε άλλα κράτη(π.χ. Κίνα, Αμερική, Βρετανία), παρ’ όλα αυτά συνέχισε να ισχύει μέχρι το 1973, όπου έγινε και η τελευταία εκτέλεση στη χώρα. Από το 1952 και μετά σπάνια εφαρμόστηκε στην πράξη, ενώ από το 1972 και ύστερα χρησιμοποιούνταν μόνο για περιπτώσεις εσχάτης προδοσίας, αν και δεν εφαρμόστηκε έκτοτε. Η κατάργησή της ήρθε εν τέλει το Δεκέμβριο του 1993 υπό την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Παρακάτω ακολουθούν μερικές από τις τελευταίες και πιο πολύκροτες υποθέσεις στις οποίες εφαρμόστηκε η θανατική ποινή στην Ελλάδα.

Νίκος Μπελογιάννης-30 Μαρτίου 1952 Αγωνιστής της αντίστασης κατά των Γερμανών και μέλος της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ, ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελέστηκε στις

30 Μαρτίου του 1952 με την κατηγορία της κατασκοπείας. Η σύλληψή του είχε γίνει το 1950 όταν επέστρεψε στην Ελλάδα για να φτιάξει ξανά από την αρχή τις οργανώσεις του παράνομου ΚΚΕ στην Αθήνα. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο

από το Έκτακτο Στρατοδικείο για τη συμμετοχή του σε <<εγκληματική οργάνωση>>, όπως χαρακτήριζαν το ΚΚΕ και για κατασκοπεία υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης. Εκτελέστηκε δια τουφεκισμού στις 30 Μαρτίου μαζί με άλλου 3 συντρόφους του παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για τον <<άνθρωπο με το γαρύφαλλο>>.

11

Νίκος Πλουμπίδης-14 Αυγούστου 1954 Στις 14 Αυγούστου 1954, το ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, Νίκος Πλουμπίδης, καταδικάζεται σε θάνατο για κατασκοπεία, ενώ λίγες μέρες αργότερα οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα. Η δίκη του στο στρατοδικείο της Αθήνας, ξεκίνησε στις 24 Ιουλίου του 1953 και η εκτέλεσή του έγινε στο δάσος του Δαφνίου τα ξημερώματα της 14ης Αυγούστου του 1954. Ο Νίκος Πλουμπίδης καταδικάστηκε δις εις θάνατον, αφού χαρακτηρίστηκε και από τους ανθρώπους του ΚΚΕ ως <<πράκτορας του εχθρού>>, κάτι που θα αναγνωριστεί αργότερα από την ΚΕ ως <<τραγικό λάθος>>.

Σταυρούλα Γκουβούση- 27 Αυγούστου 1960 Υπήρξε η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα, η οποία καταδικάστηκε σε θάνατο για ποινικό αδίκημα. Στις 7 Ιανουαρίου 1959, η Γκουβούση είχε πνίξει την έγκυο νύφη της, Μεταξία Γκουβούση, σ’ ένα πηγάδι στον κήπο του σπιτιού της, επειδή θεωρούσε ότι το μωρό που θα γεννηθεί ήταν καρπός παράνομου έρωτα. Στη δολοφονία τη βοήθησε και ο γιος της και σύζυγος του θύματος, Δημήτρης. Μητέρα και γιος αρχικά, προσπάθησαν να εμφανίσουν τη δολοφονία ως ατύχημα, όμως οι αρχές δεν παραπλανήθηκαν. Η Γκουβούση εκτελέστηκε στις 27 Αυγούστου του 1960 στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγου Υμηττού, ενώ ο γιος της στις φυλακές της Κέρκυρας, 4 μέρες μετά.

12

Αλεξάνδρα Μέρδη- 4 Σεπτεμβρίου 1962 Στις 4 Δεκεμβρίου του 1960, η Αλεξάνδρα Μέρδη συλλαμβάνεται για το φόνο του γαμπρού της Χρήστου Πρεβέντζα, τον οποίο είχε δηλητηριάσει με παραθείο στο φαγητό του. Ο Περβέντζας είχε παντρευτεί την κόρη της, Μαρία, όμως η Μέρδη δεν ήταν αυτό που θα έλεγε κανείς <<καλή πεθερά>>. Στην απολογία της στους αστυνομικούς και τον εισαγγελέα Μεσολογγίου, είπε ότι σκότωσε το <<σώγαμπρό>> της επειδή <<τους είχεν αποξενώσει τόσον αυτήν όσον και τον σύζυγό της>>. Το Κακουργιοδικείο Αμαλιάδας την καταδίκασε σε θάνατο για δολοφονία από πρόθεση. Η Μέρδη εκτελέστηκε το πρωί της 4ης Σεπτεμβρίου 1962 στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου, στον Υμηττό.

Αθανασία Αγγελινού- 4 Οκτωβρίου 1962 Στις 23 Ιουνίου του 1960, η Αθανασία Αγγελινού σκοτώνει το σύζυγο και ξάδελφο της Νικόλα, την ώρα που κοιμόταν, πολτοποιώντας με μια αξίνα το κεφάλι του. Η Αγγελινού, δευτεροπαντρεμένη και με μια κόρη 30 ετών, σύμφωνα με το κατηγορητήριο <<μετά από ατύχημα εμφάνιζε υποσεξουαλισμό και ήταν θρησκομανής, ενώ ο σύζυγός της είχε έντονο υπερσεξουαλισμό. Συνήψε ερωτικές σχέσεις και αυτό, μαζί με άλλα αίτια, προξένησαν το έγκλημα>>. Στις 4 Οκτωβρίου, εκτελείται στο ίδιο μέρος, τον Υμηττό.

Αικατερίνη Δημητρέα- 10 Ιουλίου 1965 Η 42χρονη Αικατερίνη Δημητρέα, από τη Μάνη, σε διάστημα τρεισήμισι μηνών το 1962 δηλητηρίασε συνολικά 4 άτομα με παραθείο, ενώ αποπειράθηκε να δηλητηριάσει και άλλα δύο. Θύματά της ήταν η 80χρονη μητέρα της Στεφούλα, η θεία της Ποτούλα, Τσιλλιγκονέα, ο αδελφός της Κωνσταντίνος, και ο 5χρονος ανιψιός της, Ηλίας Πιτσούλας. Μετά τη σύλληψή της, η Δημητρέα ομολόγησε τα εγκλήματά της δηλώνοντας κατηγορηματικά:<< έπρεπε να πεθάνουν γιατί με κακομεταχειρίζονταν, αν και δεν ήθελα να κάνω κακό σε κανέναν εκτός από τον αδελφό μου>>. Στις 8 Μαΐου 1963, καταδικάστηκε τετράκις σε θάνατο για ανθρωποκτονία από πρόθεση και σε 15ετή κάθειρξη για απόπειρα ανθρωποκτονίας από πρόθεση. Δύο χρόνια αργότερα, εκτελέστηκε στο Γουδί.

13

Η υπόθεση Λυμπέρη

Ήταν μόλις 27 ετών όταν καταδικάστηκε τετράκις εις θάνατον. Ο λόγος για τον Βασίλη Λυμπέρη, που υπήρξε το τελευταίο άτομο στη χώρα μας που καταδικάστηκε σε θάνατο, αφού έκαψε ζωντανούς την εν διαστάσει 24χρονη γυναίκα του, Βασιλική Λυμπέρη, την δυόμιση χρονών κόρη του, Παναγιώτα Λυμπέρη, τον μόλις ενός έτους γιου του, Γιώργο Λυμπέρη, και την πεθερά του Αντιγόνη Μάρκου (55 ετών).

Το φονικό:

Ο Λυμπέρης έκαψε με τη βοήθεια τριών ακόμα συνεργών και φίλων του, την οικογένειά του. Τα παιδιά του και η πεθερά του πέθαναν ακαριαία, ενώ η σύζυγός του ξεψύχησε λίγες ώρες αργότερα στο νοσοκομείο.

Η δίκη:

Το δικαστήριο καταδίκασε τον Λυμπέρη τέσσερις φορές σε θάνατο, μία για κάθε άτομο που είχε σκοτώσει. Εκτός από αυτόν, καταδικάστηκε σε θάνατο και ένας εκ των συνεργών του, ο 18χρονος τότε Παύλος Αγγελόπουλος.

Η εκτέλεση:

Η εκτέλεση του Λυμπέρη έγινε τα ξημερώματα της 25ης Αυγούστου 1972 στην περιοχή Δύο Αοράκια του Ηρακλείου (πεδίο βολής της ΣΕΑΠ) από 12μελες εκτελεστικό απόσπασμα. Την ίδια ώρα είχε κανονιστεί και η εκτέλεση του Παύλου Αγγελόπουλου, όμως την τελευταία στιγμή με το σκεπτικό του νεαρού της ηλικίας, καθώς ήταν ακόμα ανήλικος όταν βοήθησε στο έγκλημα, η καταδίκη του μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη και το 1990 αφέθηκε ελεύθερος.

14

Οι απόψεις των ‘γύρω-γύρω’ για τη θανατική ποινή

Πολλά έχουν ειπωθεί κατά καιρούς σχετικά με τη θανατική ποινή από φιλοσόφους, δικαστές, εγκληματολόγους, πολιτικούς. Τι λένε όμως οι οικογένειες των θυμάτων και των θανατοποινιτών όντας άμεσα εμπλεκόμενοι;

Ας αρχίσουμε πρώτα με τους συγγενείς των θυμάτων:

<<Ξέρουμε ότι η αγάπη δεν ζητάει εκδίκηση. Δε ζητάμε μια ζωή ως αντάλλαγμα για τη ζωή που χάθηκε. Η αγάπη θέλει γιατρειά, ειρήνη και ολοκλήρωση. Το μίσος δεν μπορεί να ξεπεράσει το μίσος. Η αγάπη είναι το φως, το κερί που δεν μπορεί να σβήσει από όλο το σκοτάδι του κόσμου. Γι’ αυτό δεν ζητάμε τη θανατική ποινή>>.

<<Ο αδερφός μου δολοφονήθηκε για τα χρήματα που είχε στην τσέπη του. Με το να σκοτώσουμε αυτούς που καταδικάζονται δεν κάνουμε τον κόσμο πιο ασφαλή. Όλα γίνονται πιο απλά αν σπάσουμε τον κύκλο της βίας>>.

<<Κάθε φορά που χρησιμοποιούμε τη θανατική ποινή γινόμαστε αυτό ακριβώς που προσπαθούμε να αποφύγουμε: άνθρωποι που σκοτώνουν ανθρώπους>>.

<<Τον κοιτούσα..καθώς έκανε τις δύο θανάσιμες εισπνοές. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα έμεινε αναίσθητος. Ήταν σα να αποκοιμήθηκε σε μια βαρετή σύσκεψη. Μέσα μου, κυριαρχούσε το αίσθημα ότι αποδόθηκε δικαιοσύνη.

Και τώρα ας δούμε τις απόψεις από τους συγγενείς των θανατοποινιτών:

<<Η κοινωνία δεν μας βλέπει πια σαν ανθρώπους. Οι δημοσιογράφοι ζητούσαν να μάθουν αν κάναμε και εμείς κάτι παράνομο. Παίρναμε ναρκωτικά; Μας χτυπούσαν; Μας φερόντουσαν λες και ήμασταν όλοι εγκληματίες και δολοφόνοι>>.

15

<<Συμπάσχω με όλες τις οικογένειες που πρέπει να θρηνήσουν κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο που δολοφονήθηκε. Αλλά μαζί τους, θρηνεί και όλος ο κόσμος. Αυτό που όμως κανείς δεν συνειδητοποιεί είναι πως το μόνο που θα δέχεται η οικογένεια του θανατοποινίτη από τη στιγμή που ο δικός τους άνθρωπος πεθάνει θα είναι η περιφρόνηση>>.

<<Τα παιδιά των θανατοποινιτών υποφέρουν σιωπηλά. Η 9χρονη κόρη μας γράφει στο ημερολόγιο της ‘Ο μπαμπάς θα πεθάνει σήμερα’ κάθε φορά που ανακοινώνεται η νέα ημερομηνία εκτέλεσης του πατέρα της.

Επιχειρήματα υπέρ και κατά της θανατικής ποινής

Υπάρχουν αρκετά επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές ούτως ώστε να υπερασπιστούν τις απόψεις τους. Ας δούμε όμως πρώτα τα επιχειρήματα υπέρ της θανατικής ποινής.

Το πρώτο και το πιο ισχυρό ίσως επιχείρημα της θανατικής ποινής είναι η ισάξια ανταπόδοση. Αν κάποιος δολοφονήσει ένα ή περισσότερα άτομα, ή τελέσει κάποια πράξη η οποία πλήττει σοβαρά ένα έννομο αγαθό, τότε η μόνη ποινή που αξίζει να επιβληθεί στον εγκληματία είναι η θανατική. Πώς αλλιώς μπορείς να τιμωρήσεις κάποιον για ένα τόσο σοβαρό έγκλημα; Πρόκειται για το δίκαιο <<οφθαλμός αντί οφθαλμού>>.

Ένα δεύτερο επιχείρημα είναι η πρόληψη. Αν η τιμωρία για ένα έγκλημα που τιμωρείται με θανατική ποινή δεν ήταν τόσο αυστηρή, πολλοί άνθρωποι δε θα δίσταζαν να τελέσουν το έγκλημα. Συνεπώς, η θανατική ποινή λειτουργεί αποτρεπτικά.

Ένα άλλο επιχείρημα σχετίζεται με τη δικαίωση της οικογένειας του θύματος. Η οικογένεια του θύματος ζητάει, όπως είναι λογικό, την τιμωρία του εκτελεστή, δηλαδή εκδίκηση. Από το να πάρει, λοιπόν, το νόμο στα χέρια της, την προλαβαίνει η κοινωνία με το να κάνει αυτό που θα έκανε και αυτή.

16

Σήμερα οι τεχνικές εξιχνίασης ενός εγκλήματος (DNA tests κ.λπ.) είναι πολύ αξιόπιστες και έχουν πολύ μικρή πιθανότητα λανθασμένης εκτίμησης. Με άλλα λόγια, είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να καταδικαστεί κάποιος για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε. Άρα, είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να εκτελεστεί κάποιος ο οποίος είναι αθώος.

Η ισόβια κάθειρξη δεν εγγυάται ότι ο εγκληματίας δεν θα σκοτώσει ξανά. Πρώτα απ’ όλα η <<ισόβια>> κατά τα άλλα κάθειρξη, ισοδυναμεί με 20 χρόνια. Ακόμα όμως και αν δοθούν πολλαπλές ισόβιες ποινές, και άρα καταδικαστεί ο εγκληματίας στη φυλακή για ολόκληρη τη ζωή του, υπάρχει πάντα η πιθανότητα απόδρασης ή τέλεσης ενός ακόμη εγκλήματος μέσα στη φυλακή

Η θανατική ποινή είναι συχνά η μόνη λύση απέναντι στην κοινωνική κατακραυγή. Φανταστείτε να συλλαμβάνονταν βιαστές παιδιών, ή μεγάλοι έμποροι ναρκωτικών. Θα ήταν λογικό ο λαός να ζητήσει την επιβολή της θανατικής ποινής.

Η θανατική ποινή είναι η μόνη ποινή που δεν μπορεί να αγοραστεί, να δεχτεί αναστολή κ.λπ. Με άλλα λόγια είναι η μόνη ποινή που δεν μπορεί να μεταβληθεί. Άρα μιλάμε για τη μόνη περίπτωση που οι εγκληματίες στέκονται ισάξια απέναντι στο νόμο χωρίς να έχει σημασία το ποιοι είναι.

Η θανατική ποινή κοστίζει λιγότερο από την ισόβια κάθειρξη. Φυσικά αυτό ισχύει απόλυτα μόνο αν η εκτέλεση της θανατικής ποινής γίνει άμεσα.

Η θανατική ποινή δεν είναι μια καινούρια πρακτική. Εφαρμόζεται εδώ και αιώνες. Άρα, για να ισχύει από τα αρχαία χρόνια πρέπει να είναι ένα ικανοποιητικό μέσο τιμωρίας εγκληματιών.

Γίνονται προσπάθειες ελέγχου της θανατικής ποινής, έτσι ώστε να εξαιρούνται από αυτήν οι ανήλικοι, οι γυναίκες σε κύηση, και οι νοητικά και ψυχολογικά ασθενείς. Άρα, η θανατική ποινή δεν είναι αυθαίρετη.

17

Σε αντίθεση με όσα αναφέρθηκαν, οι πολέμιοι της θανατικής ποινής προβάλλουν τα ακόλουθα επιχειρήματα:

Η κοινωνία πρέπει να προχωρήσει πέρα από το σύστημα <<οφθαλμός αντί οφθαλμού>>. Το σύστημα αυτό είναι αναχρονιστικό και δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο βίας.

Πώς γίνεται να δείχνουμε ότι η δολοφονία είναι ηθικά λανθασμένη μέσω μιας άλλης δολοφονίας; Είναι ακριβώς, σα να πολεμάμε για χάρη της ειρήνης.

Το κράτος γίνεται ένας νομιμοποιημένος δολοφόνος με τη δική μας συναίνεση. Αυτό αποτελεί μια σύγχρονη αντίφαση. Αν δίνουμε τη δύναμη στο κράτος να δολοφονεί τους πολίτες του, τότε του δίνουμε τη δυνατότητα σιγά-σιγά να παραβιάσει και άλλα δικαιώματα.

Η θανατική ποινή είναι προσβολή απέναντι στον ανθρώπινο πολιτισμό. Όσο υποστηρίζουμε τις νομιμοποιημένες δολοφονίες, δε μπορούμε να προχωρήσουμε παραπέρα και να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε.

Οι αστυνομικοί τάσσονται ενάντια στη θανατική ποινή, παρά τα όσα πιστεύουμε. Οι αρχές είναι απρόθυμες να εφαρμόσουν την εσχάτη των ποινών και τα μέλη του δικαστηρίου εμφανίζονται πιο διστακτικά σε υποθέσεις που επιδέχονται τη θανατική ποινή. Άρα το σύστημα απονομής δικαιοσύνης δε λειτουργεί.

Οι οργανισμοί ελέγχουν τις χώρες, αλλά δεν έχουν την δύναμη να αποτρέψουν <<παράνομες>> εκτελέσεις. Με άλλα λόγια, ανήλικοι εκτελούνται ακόμα σε χώρες όπως η Κίνα, οι έγκυες καταδικάζονται ακόμα σε θανατική ποινή στη Σαουδική Αραβία.

Συχνά η θανατική ποινή αποσπά το ενδιαφέρον από τις οικογένειες των θυμάτων και το προξενεί στους εγκληματίες. Δεν είναι λίγες οι υποθέσεις που αντί να θεωρείται ο εγκληματίας <<κτήνος>>, γίνεται θύμα του συστήματος, και τελικά, αντί να δέχεται την κοινωνική κατακραυγή, δέχεται την κοινωνική υποστήριξη

Το πιο σημαντικό όμως επιχείρημά τους είναι το εξής: Η θανατική ποινή δεν φέρνει πίσω τα ζωή στο θύμα. Η οικογένεια νιώθει δικαίωση, αλλά ο άνθρωπος που δολοφονήθηκε δεν επανέρχεται στη ζωή. Ακόμα, ξέρει κανείς τι θα ήθελε το θύμα να γίνει;

18

Τέλος κλείνουμε τον κύκλο των επιχειρημάτων κατά της θανατικής ποινής μ’ ένα σύνθημα του Ο.Η.Ε.: << Why killing people, who kill people, to show people that killing people is wrong?>>

Η Διεθνής Αμνηστία κατά της θανατικής ποινής

Η Διεθνής Αμνηστία ιδρύθηκε από τον Άγγλο νομομαθή Πήτερ Μπένεσον τον Ιούλιο του 1961 στο Λονδίνο. Μέχρι το 1961, οπότε και ιδρύθηκε η Διεθνής Αμνηστία, μόνο 9 χώρες από όλον τον κόσμο είχαν καταργήσει τη θανατική ποινή για όλα τα εγκλήματα. 60 χρόνια αργότερα, η παγκόσμια τάση για την κατάργηση της θανατικής ποινής είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Η συνεισφορά της Διεθνούς Αμνηστίας σε αυτήν την εξέλιξη είναι θεμελιώδης. Σχεδόν αμέσως μετά την ίδρυσή της, η οργάνωση ξεκίνησε να στέλνει εκκλήσεις που στόχευαν στην αποτροπή των εκτελέσεων των κρατουμένων συνείδησης, αλλά σύντομα διεύρυνε το πεδίο δράσης της, ζητώντας την ολοκληρωτική κατάργηση της θανατικής ποινής, ανεξαρτήτως εγκλήματος, χαρακτηριστικών του εγκληματία, αλλά και ανεξαρτήτως της μεθόδου εκτέλεσης. Δέκα λόγοι για τους οποίους αντιτίθεται στη θανατική ποινή η Διεθνής αμνηστία:

1) Παραβιάζει το δικαίωμα στη ζωή. 2) Δεν έχει καμία αποτρεπτική επίδραση και αποτελεί όπλο

πολιτικής καταπίεσης. 3) Είναι ένας βίαιος και απάνθρωπος θάνατος.

19

4) Είναι φόνος εκ προμελέτης, εξευτελίζει ένα κράτος και κάνει μια κοινωνία πιο βίαιη.

5) Η εφαρμογή της εισάγει διακρίσεις. 6) Αμφισβητεί την ικανότητα των ανθρώπων να βελτιώσουν τον

εαυτό τους. 7) Αρνείται την πιθανότητα οι θεσμοί που στελεχώνονται από

ανθρώπους να κάνουν λάθος 8) Δεν παρέχει κοινωνική σταθερότητα ούτε φέρνει ειρήνη στα

θύματα 9) Είναι μια συλλογική τιμωρία 10) Αντιτίθεται σε ανθρωπιστικές και θρησκευτικές αξίες που είναι

κοινές για όλον τον κόσμο.

Η άποψη της θρησκείας για τη θανατική ποινή

Στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχουν διατάξεις επιβολής της θανατικής ποινής για βαριά παραπτώματα. Στην Καινή Διαθήκη, όμως, έχουμε τη διδασκαλία του Κυρίου, που φαίνεται να αποκλείει παντελώς τη θανατική ποινή. Ενδεικτική είναι η στάση που κράτησε ο Χριστός απέναντι στη μοιχαλίδα γυναίκα, που οι συμπατριώτες της, εφαρμόζοντας το μωσαϊκό νόμο, ήταν έτοιμοι να τη θανατώσουν με λιθοβολισμό. <<Ο αναμάρτητος υμών πρώτος βαλέτω λίθον επ’ αυτήν>>. Σαν καταπέλτης τα λόγια του Χριστού δεν αφήνουν περιθώρια για αμφιβολίες. Δικαίωμα για την επιβολή της θανατικής ποινής έχουν αποκλειστικά και μόνο οι άνθρωποι εκείνοι ή οι κοινωνίες εκείνες, που είναι αναμάρτητοι, που δεν έχουν ευθύνη για την εγκληματική δραστηριότητα του δράστη.

Οι σκέψεις ενός δικαστή..

<< Κανείς δεν αναγκάζεται να γίνει δήμιος. Και εδώ ακριβώς έγκειται το τρομερό: δεν λείπουν τέτοιοι εθελοντές. Αυτό αποδεικνύει πόσο βαθιά ριζωμένη είναι η θέληση του ανθρώπου να σκοτώνει. Εγώ προσωπικά, ως δικαστής, δεν εξέδωσα ποτέ απόφαση περί καταδίκης

20

σε θάνατο αλλά έχω παρακολουθήσει τέσσερις εκτελέσεις κατόπιν υπηρεσιακής εντολής. Και σήμερα ακόμα ανατριχιάζω όταν σκέφτομαι πόσο βασανιστική για μένα τον ίδιο ήταν η συμμόρφωση σε αυτήν την διαταγή την πρώτη φορά. Αλλά, ακόμα περισσότερο ανατριχιάζω σκεπτόμενος ότι τη δεύτερη φορά δεν ήταν τόσο τραγικό και ήδη την τρίτη φορά εκτέλεσα τη διαταγή σαν να ήταν μια συνηθισμένη υπηρεσιακή ενέργεια ρουτίνας. Σε αυτόν τον κίνδυνο του εθισμού, στο αποτρόπαιο στο οποίο υπέπεσα και εγώ, γίνεται για μένα το ισχυρότερο επιχείρημα κατά της θανατικής ποινής>>.

Περιορισμός της εγκληματικότητας Το ερώτημα κατά πόσον η θανατική ποινή αποτρέπει το έγκλημα επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο κάθε τόσο, αλλά οι μελέτες που γίνονται δεν καταλήγουν στο ίδιο αποτέλεσμα, αφού σε άλλες από αυτές διαπιστώνεται ότι η θανατική ποινή λειτουργεί αποτρεπτικά στην εκτέλεση εγκλημάτων, ενώ σε άλλες διαπιστώνεται ότι η κατάργηση ή μη της θανατικής ποινής δεν επιδρά στην εγκληματικότητα.

Η νομιμοποίηση της εγκληματικότητας Ακανθώδες ερώτημα, συνυφασμένο με τη θανατική ποινή, αποτελεί το κατά πόσο νομιμοποιείται η θανατική ποινή σε ένα κράτος δικαίου. Οι πολέμιοι της θανατικής ποινής υποστηρίζουν ότι η θανατική ποινή δε νομιμοποιείται με κανέναν τρόπο γιατί είναι αντίθετη προς τη φύση της δημοκρατικής πολιτείας, οι υπέρμαχοι όμως ισχυρίζονται ότι ένα έγκλημα διαταράσσει την κοινωνική ισορροπία, την οποία αποκαθιστά, η, αντίστοιχης ποιότητας, ποινή.

21

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΡΑΤΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙ ΤΗ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ ΚΑΙ ΚΡΑΤΩΝ ΠΟΥ ΤΗ

ΔΙΑΤΗΡΟΥΝ Περισσότερα από τα δύο τρίτα των χωρών του κόσμου έχουν καταργήσει τη θανατική καταδίκη δια νόμου ή στην πράξη. Οι αριθμοί είναι οι εξής:

• Κράτη που κατάργησαν την ποινή για όλα τα εγκλήματα: 97 • Κράτη που κατάργησαν την ποινή για κοινά εγκλήματα: 8 • Κράτη που κατάργησαν την ποινή στην πράξη: 35 • Συνολικός αριθμός κρατών που κατάργησαν τη θανατική ποινή στην

πράξη ή δια νόμου: 140 • Κράτη που διατηρούν τη θανατική ποινή: 58

Στη συνέχεια ακολουθούν λίστες κρατών για τις 4 κατηγορίες: που την έχουν καταργήσει για όλα τα εγκλήματα, που την έχουν καταργήσει μόνο για τα κοινά εγκλήματα, που την κατάργησαν στην πράξη, που τη διατηρούν.

1. ΚΡΑΤΗ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ: Αλβανία, Ανδόρα, Αγκόλα, Αργεντινή, Αρμενία, Αυστραλία, Αυστρία, Αζερμπαϊτζάν, Βέλγιο, Μπρούτα, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Μπουρούντι, Καμπότζη, Καναδάς, Πράσινο Ακρωτήριο, Κολομβία, Νήσοι Κουκ, Κόστα Ρίκα, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Τζιμπουτί, Δομινικανή Δημοκρατία, Εκουαδόρ, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γκαμπόν, Γεωργία, Γερμανία, Ελλάδα, Γουινέα-Μπισσάου, Αϊτή, Χόλι Σι, Ονδούρα, Ουγγαρία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Κιριμπάτι, Κιργιστάν, Λετονία, Λιχτενστάιν, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μακεδονία, Μάλτα, Νήσοι Μάρσαλ, Μαυρίκιος, Μεξικό, Μικρονησία, Μολδαβία, Μονακό, Μαυροβούνιο, Μοζαμβίκη, Ναμίμπια, Νεπάλ, Ολλανδία, Νέα Ζηλανδία, Νικαράγουα, Νιούε, Νορβηγία, Παλάου, Παναμάς, Παραγουάη, Φιλιππίνες, Πορτογαλία, Πολωνία, Ρουμανία, Ρουάντα, Σαμόα, Σαν Μαρίνο, Σάο Τόμε και Πρινσίπο, Σενεγάλη, Σερβία(και Κόσοβο), Σεϋχέλλες, Σλοβακία, Σλοβενία, Νησιά του Σολομώντα, Βόρεια Αφρική, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Τιμόρ-Λέστε,

22

Τόγκο, Τουρκία, Τουρκμενιστάν, Τουβαλού, Ουκρανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουρουγουάη, Ουζμπεκιστάν, Βανουάτου, Βενεζουέλα.

2. ΚΡΑΤΗ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΚΟΙΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ: Βολιβία, Βραζιλία, Χιλή, Ελ Σαλβαδόρ, Φίτζι, Ισραήλ, Καζακστάν, Περού.

3. ΚΡΑΤΗ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ: Αλγερία, Μπενίν, Μπρούνεϊ, Μπουρκίνα Φάσο, Καμερούν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Κονγκό, Ερυθραία, Γκάμπια, Γκάνα, Γρενάδα, Κένυα, Λάος, Λιβερία, Μαδαγασκάρη, Μαλάουι, Μαλδίβες, Μάλι, Μαυριτανία, Μαρόκο, Μυανμάρ, Ναούρου, Παπούα, Νέα Γουινέα, Ρωσική Ομοσπονδία, Σιέρα Λεόνε, Νότια Κορέα, Σρι Λάνκα, Σουρινάμ, Σουαζιλάνδη, Τατζικιστάν, Τανζανία, Τόγκα, Τυνησία, Ζάμπια

4. ΚΡΑΤΗ ΠΟΥ ΔΙΑΤΗΡΟΥΝ ΤΗ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Αφγανιστάν, Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Αίγυπτος, Αιθιοπία, Βιετνάμ, Βόρειος Κορέα, Γουατεμάλα, Γουινέα, Ισημερινή Γουινέα, Ζιμπάμπουε, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ΗΠΑ, Ινδία, Ινδονησία, Ιράν, Ιράκ, Ιαπωνία, Ιορδανία, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Λευκορωσία, Λίβανος, Λεσότο, Λιβύη, Κατάρ, Κίνα, Κομόρες, Κούβα, Κοινοπολιτεία της Ντομίνικα, Κουβέιτ, Μαλαισία, Μογγολία, Μπαχάμες, Μπαχρέιν, Μπαγκλαντές, Μπαρμπάντος, Μπελίζε, Μποτσουάνα, Νιγηρία, Ομάν, Ομοσπονδία Αγίου Χριστοφόρου και Νέβις, Ουγκάντα, Πακιστάν, Παλαιστινιακή Αρχή, Σάντα Λουσία, Σαουδική Αραβία, Σιέρα Λεόνε, Σιγκαπούρη, Σομαλία, Σουδάν, Συνεργατική Δημοκρατία της Γουιάνας, Συρία, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, Τζαμάικα, Τρινιδάδ και Τομπάγκο, Τσαντ, Υεμένη.

23

ΠΗΓΕΣ:

1) Θανατική ποινή- Βικιπαίδεια 2) iefhmerida: Η τελευταία εκτέλεση που συγκλόνισε την Ελλάδα το 1972- Η θανατική ποινή στη χώρα μας [εικόνες] 3) Μέθοδοι εκτέλεσης 10. Άλλες μέθοδοι εκτέλεσης και βασανισμού 4) Βασανιστήρια, μέθοδοι εκτέλεσης και μαρτυρικοί θάνατοι- Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου 5) Θανατική ποινή- Πολιτισμός- Το βήμα Online 6) Σημειώσεις| θανατική ποινή στην Ελλάδα: Οι τελευταίες εκτελέσεις 7) 10 λόγοι για τους οποίους η Διεθνής Αμνηστία αντιτίθεται στη θανατική ποινή| Θανατική ποινή 8) Θανατική ποινή στον κόσμο- Βικιπαίδεια 9) Θανατική ποινή: Η εσχάτη των ποινών – Επιχειρήματα υπέρ και κατά αυτής | judex.gr 10) ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ, ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ