ΓΕΛ ΘΡΑΚΟΜΑΚΕΔΟΝΩΝ επιμελεια ΥΛΙΚΟΥ: γ. ιωσηφακησ

2014-15

[λατινικά γ’ λυκείου ]ΚΕΙΜΕΝΑ XXI – XXV

1

ΓΕΛ ΘΡΑΚΟΜΑΚΕΔΟΝΩΝ

[Πληκτρολογήστε το όνομα του συντάκτη]

ΚΕΙΜΕΝΟ Χ X Ι (21): ΠΩΣ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΤΟ ΠΙΣΑΥΡΟ

Η Πύλη προς τιμήν του αυτοκράτορα Αδριανού στην Αθήνα,έργο του 131 μ.Χ.

Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Romanorum, everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientenam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde tamen rogatus reversus est.

M ΕΤΑΦΡΑΣΗ Oι Γαλάτες με αρχηγό τον Βρέννο, αφού κατατρόπωσαν τις λεγεώνες των Ρωμαίων κοντά στον ποταμό Αλία, κατέστρεψαν εντελώς την πόλη Ρώμη εκτός από το Καπιτώλιο, για το οποίο πήραν ως αντάλλαγμα ένα τεράστιο χρηματικό ποσό. Τότε ο Κάμιλλος, που είχε βρεθεί εξόριστος για πολύ καιρό στην Αρδέα, γιατί δε μοίρασε ακριβοδίκαια τη λεία από τους Βηίους, εκλέχτηκε δικτάτορας αν και απουσίαζε· αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες όταν έφευγαν πια∙ αφού τους εξολόθρευσε, πήρε πίσω

2

όλο το χρυσάφι. Επειδή αυτό ζυγίστηκε εκεί, έδωσε το όνομά του στην πολιτεία· ονομάζεται δηλαδή Πίσαυρο, επειδή εκεί ζυγίστηκε το χρυσάφι. Μετά την πράξη αυτή γύρισε στην εξορία, από όπου όμως επέστρεψε αφού τον παρακάλεσαν (του το ζήτησαν).

ΣΧΟΛΙΑ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑΑ’ ΚΛΙΣΗ Allia – ae (χωρίς πληθυντικό)Roma – ae (χωρίς πληθυντικό)pecunia –ae (χωρίς πληθυντικό)Ardea –ae praeda –ae Β ’ ΚΛΙΣΗ Brennus – i (χωρίς πληθυντικό)Gallus – i Romanus -i Capitolium – ii/-i (χωρίς πληθυντικό)Camillus – i (χωρίς πληθυντικό)ex(s)ilium – ii / -i aurum –i  Pisaurum – i factum – i Γ ’ ΚΛΙΣΗ dux – ducis (αρσενικό) flumen – fluminis (ουδέτερο) legio – legionis (θηλυκό)urbs – urbis (θηλυκό)ius – iuris (ουδέτερο) dictator – oris (αρσενικό)civitas – civitatis (θηλυκό, γενική πληθυντικού civitat-um και civitat-ium, αιτιατική πληθυντικού civitat-es και civitat-is)nomen – nominis (ουδέτερο)

ΕΠΙΘΕΤΑimmensus – a – um = β’ κλίση = τεράστιος – η – ο (δε σχηματίζει ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ)aequus – a – um = β’ κλίση = δίκαιος – η – ο (συγκριτικός : aequior – ior –ius , υπερθετικός : aequissimus –a – um, επίρρημα : aeque – aequius –aequissime)omnis – omnis – omne = γ’ κλίσης = όλος – η – ο (δε σχηματίζει ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ)

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ- qui - quae - quod =

αναφορική = ο οποίος -α –ο- is - ea - id (επαναληπτική) =

αυτός -ή –ό- hic - haec - hoc = δεικτική =

αυτός -ή -ό

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ diu (επίρρημα χρόνου) – diutus – diutissime = για πολύ καιρό

ΡΗΜΑΤΑ1η ΣΥΖΥΓΙΑ

do - dedi - datum - darerogo - rogavi - rogatum - rogare penso - pensavi - pensatum -

pensare

2η ΣΥΖΥΓΙΑdeleo – delevi – deletum – delere

3η ΣΥΖΥΓΙΑeverto - everti - eversum -

evertere accipio - accepi – acceptum -

accipere (3*)divido - divisi - divisum -

dividerefio - factus sum – fieri (βλ.

Γραμμ. σελ. 90-91)

3

sequor - secutus sum - sequi (αποθ.)

interimo - interemi - interem(p)tum - interimere

appendo - appendi - appensum - appendere 

dico - dixi - dictum - dicererevertor - reverti (reversus sum)

- reverti (ημιαποθ.)redeo - redii - reditum - redireabeo - abivi (ii) - abitum – abire

ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ : absum - afui - abesse sum - fui – esse.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας των ουσιαστικών:

Numerus Singularis

Nom. dictator

Gen.Dat. civita

tiAcc. flume

nurbem

immensam pecuniam

Voc.Abl. duce

Numerus Pluralis

Nom. flumina

________

Gen. dictatorum

Dat. ducibus

civitatibus

Acc. urbesVoc. Abl.

2. Α. qui, is, hoc: να κλιθούν οι αντωνυμίες στο γένος και τον αριθμό όπου βρίσκονται.Β. aequo: να γράψετε τον αντίστοιχο τύπο στον υπερθετικό βαθμό.

3. Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι των ρημάτων: - everterunt: γ’ ενικό παρατατικού ίδιας φωνής και απαρέμφατο

μέλλοντα- acceperunt: το ίδιο πρόσωπο στον υπερσυντέλικο

4

- fuerat: β’ ενικό παρακειμένου και μετοχή μέλλοντα- abeuntes: ονομ. και αφαιρ. ενικού του ίδιου γένους και ονομ.

πληθ. του ουδετέρου- secutus est: οι μετοχές ενεστώτα και μέλλοντα- dicitur: το ίδιο πρόσωπο στον παρακείμενο και τα απαρέμφατα

παρακειμένου και συντ. μέλλοντα- pensatum est: το ίδιο πρόσωπο σε ενεστώτα και παρατατικό

της ενεργ. περιφρ. συζυγίας (επικείμενη πράξη, πρόθεση, αναπόφευκτη εξέλιξη).

4. A. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά όλες τις μετοχές του κειμένου (συνημμένες και απόλυτες) Β. divisam: να αναλύσετε τη μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ (βλ. ΕΝΟΤΗΤΑ XXII ):

- Να μεταφράσετε τις παρακάτω προτάσεις και να δηλώσετε το είδος της υποτακτικής (δυνητική, απορηματική, ευχετική, προτρεπτική, παραχωρητική κ.λπ.)

1. Utinam dives sim et felix. →2. Audiatur et altera pars. →3. In tanto civili bello quid agamus? →4. Quis neget agriculturam omnibus esse utilem? →5. Nostrorum amicorum amici sint amici nostri. →

5

ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΧΙΙΙ (23): ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Τμήμα της ρωμαϊκής αγοράς στην Αθήνα

Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae, aegrotabat et filius. Filius mortuus est. Huic Arria funus ita paravit, ut ignoraretur a marito; quin immo cum illa cubiculum mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito persaepe interroganti, quid ageret puer, respondebat: "Bene quievit, libenter cibum sumpsit". Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur; tum se dolori dabat et paulo post siccis oculis redibat. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuit Caecina in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non impetravit; conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Καικίνας Παίτος, ο σύζυγος της Αρρίας, ήταν άρρωστος· άρρω-στος ήταν και ο γιος τους. Το παιδί τους πέθανε. Η Αρρία του έκανε την κηδεία με τέτοιο τρόπο, που ο σύζυγός της να το αγνοεί. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά, όταν έμπαινε στην κρεβατοκάμαρά του, προσποιούταν ότι ο γιος τους ήταν ζωντανός και στο σύζυγό της, που ρωτούσε πολύ συχνά πώς ήταν το παιδί, απαντούσε: «Κοιμήθηκε καλά, έφαγε με όρεξη». Κι όταν κάποια στιγμή τα δάκρυά της, που τα συγκρατούσε τόση ώρα, ήταν έτοιμα να

6

ξεσπάσουν ασταμάτητα, έβγαινε έξω∙ τότε παραδινόταν στη θλίψη της και λίγο αργότερα ξαναγύριζε με μάτια στεγνά. Ο Σκριβωνιανός είχε στασιάσει στην Ιλλυρία εναντίον του αυτο-κράτορα Κλαυδίου. Ο Παίτος είχε πάει με το μέρος του, και, μετά το φόνο του Σκριβωνιανού, τον οδηγούσαν σιδεροδέσμιο στη Ρώμη. Επρόκειτο να ανέβει στο καράβι: η Αρρία παρακαλούσε τους στρατιώτες να την επιβιβάσουν μαζί του. Δεν το κατόρθωσε· (έτσι) νοίκιασε ένα ψαροκάικο κι ακολούθησε το πελώριο καράβι.

ΣΧΟΛΙΑ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑΑ ' ΚΛΙΣΗ lacrima –ae, Roma –ae, navicula –ae, Caecina -ae (χωρίς πληθ), Arria -ae (χωρίς πληθ.)Β ' ΚΛΙΣΗ maritus –i, cubiculum –i, oculus –i, puer – pueri, cibus –i, Paetus -i (χωρίς πληθ.), filius -ii (-i), Claudius -ii (i) χωρίς πληθ., Scribonianus -i (χωρίς πληθ.), arma - orum (χωρίς ενικό), Illyricum -i (χωρίς πληθ.)Γ ’ ΚΛΙΣΗ funus -eris (ουδ.), dolor -oris (αρσ.)pars - partis (θηλ.)= μέρος (partes -ium: πολιτική παράταξη), navis -is (θηλ.) αφαιρ. ενικού navi και nave, miles -itis (αρσ.).

ΕΠΙΘΕΤΑΒ' ΚΛΙΣΗpaulus -a -umsiccus -a -um, siccior -ior -ius, siccissimus -a -umpiscatorius -a -umΓ ’ ΚΛΙΣΗ ingens - ingentis, ingentior -ior -ius, ingentissimus -a –um

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣhic, haec, hoc (δεικτική)ille, illa, illud (δεικτική)quis, quid? (ερωτηματική ουσιαστική)suus, sua, suum (κτητική)se (προσωπική)is, ea, id (επαναληπτική)

ΡΗΜΑΤΑ1η ΣΥΖΥΓΙΑ

aegroto, paro, ignore, intro, simulo, interrogo, do (dedi, datum, dare)oro, impetro

2η ΣΥΖΥΓΙΑrespondeo, respondi, responsum, respondere, cohibeo, cohibui, cohibitum, cohibere moveo, movi, motum, movere

3η ΣΥΖΥΓΙΑmorior, mortuus sum, mori* (αποθ.)vivo, vixi, victum, vivereago, egi, actum, agerequiesco, quievi, quietum, quiesceresumo, sumpsi, sumptum, sumerevinco, vici, victum, vincereprorumpo, prorupi, proruptum, prorumpereegredior, egressus sum, egredi*

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑitapersaepebene, melius, optime (από το επίθ. bonus -a -um, melior -ior -ius, optimus -a -um)libenter, libentius, libentissime (από το επίθ. libens -entis, libentior –ior -ius, libentissimus -a -um)deinde

diu, diutius, diutissimetumpostsimul

7

(αποθ.)occido, occidi, occisum, occideretraho, traxi, tractum, trahereascendo, ascendi, ascensum, ascendereimpono, imposui, impositum, imponereconduco, conduxi, conductum, onducere (προστ. ενεστ. conduc)sequor, secutus sum, sequi αποθ.

ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ: sum, fui, esse

4η ΣΥΖΥΓΙΑredeo, redii, reditum, redire

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1) Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους ουσιαστικών και επιθέτων:

- filius : κλητική ενικού - funus: αφαιρετική ενικού και γενική πληθυντικού - cubiculum: στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού- dolori: αφαιρετική ενικού - partibus: αφαιρετική ενικού και γενική πληθ. - ingentem navem: αφαιρετική ενικού και γενική πληθ.

2) α. Να εντοπίσετε όλους τους τύπους της υποτακτικής

παρατατικού του κειμένου και να τους μεταφέρετε στην ίδια έγκλιση του ενεστώτα. β. sumpsit, redibat, egrediebatur, erat ascensurus: να αντικατασταθούν χρονικά οι τύποι.

3) α) cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur: να δικαιολογηθούν ο χρόνος και η έγκλιση εκφοράς των δευτερευουσών προτάσεων, με βάση το χρόνο του ρήματος της κύριας πρότασης (ακολουθία χρόνων) β) occiso Scriboniano: να αναλύσετε την απόλυτη αφαιρετική σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση που να δηλώνει το προτερόχρονο (αξιοποιήστε τη θεωρία της ενότητας XI του βιβλίου της Β’ Λυκείου)

ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΧΙ V (24): ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΕΝΟΣ ΨΕΥΤΗ

8

Ο Έννιος Κόιντος, πατέρας της ρωμαϊκής ποίησης (239-169 π.Χ.)

Cum Cornelius P. Nasica ad Ennium poetam venisset eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse. Accipe nunc quid postea Nasica fecerit. Paucis post diebus cum Ennius ad Nasica venisset et eum a ianua quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur: " Quid" inquit "Ego non cognosco vocem tuam?" Visne scire quid Nasica responderit? "Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Όταν είχε πάει ο Πόπλιος Κορνήλιος Νασικάς στον Έννιο τον ποιητή και η υπηρέτρια  είχε πει σ’ αυτόν που ζητούσε από την πόρτα τον Έννιο ότι δεν ήταν σπίτι, (τότε) ο Νασικάς κατάλαβε πως εκείνη του το είχε πει αυτό με διαταγή του κυρίου της και πως ο Έννιος ήταν μέσα. Άκου τώρα τί έκανε μετά ο Νασικάς. Όταν ήλθε λίγες μέρες αργότερα ο Έννιος στον Νασικά και τον ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς φώναξε πως δεν ήταν σπίτι, παρόλο που ήταν. Τότε ο Έννιος αγανακτισμένος που ο Νασικάς έλεγε ψέματα τόσο φανερά, του είπε: «Τι λοιπόν; Δε γνωρίζω τη φωνή σου;».

9

Θέλεις να μάθεις τι απάντησε ο Νασικάς; «Είσαι αναιδής άνθρωπος. Όταν σε ζητούσα εγώ, πίστεψα την υπηρέτριά σου πως δεν ήσουν σπίτι. Εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;».

ΣΧΟΛΙΑΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Α' ΚΛΙΣΗpoeta -aeancilla -aeianua -aeNasica -ae  (χωρίς πληθ.)

Β' ΚΛΙΣΗdominus -iostium -iiP. Cornelius -i (i), κλητ. ενικού P. Corneli· (χωρίς πληθ.)Ennius -i (i)  κλητ. ενικού Enni- (χωρίς πληθ.)Γ' ΚΛΙΣΗvox -vocis  (θηλ.)homo -inis (αρσ.)Δ' ΚΛΙΣΗiussus -us (αρσ.) εύχρηστο μόνο στην αφαιρ. ενικού iussudomus - domus και domi (επιρρ.). Για την κλίση του βλ. Γραμματική, σελ. 24)Ε' ΚΛΙΣΗdies – diei (αρσ.)

ΕΠΙΘΕΤΑΒ' ΚΛΙΣΗpaucus -a -umΓ’ ΚΛΙΣΗimpudens –entis (μονοκατάληκτο)

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣis, ea, id    (επαναληπτική)ille, illa, illud (δεικτική)quis, quid (ερωτηματική ουσιαστική)se (προσωπική)ego (προσωπική)tuus, tua, tuum (κτητική)tu  (προσωπική)ipse, ipsa, ipsum (οριστική)

ΡΗΜΑΤΑ1η ΣΥΖΥΓΙΑexclamo, exclamavi, exclamatum, exclamareindignor, indignatus sum (indignatum), indignari (αποθ.)

2η ΣΥΖΥΓΙΑrespondeo, respondi, responsum, respondere

3η ΣΥΖΥΓΙΑquaero, quaesivi, quaesitum, quaereredico, dixi, dictum, dicere accipio, accepi, acceptum, accipere*facio, feci, factum, facere* cognosco, cognovi, cognitum, cognoscerecredo, credidi, creditum, credereinquam (ελλειπτικό, Γραμμ. σελ. 92)volo, volui, - velle (κλίση σελ. 88-89)  ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ: sum, fui, - esse4η ΣΥΖΥΓΙΑvenio, veni, ventum, veniresentio, sensi, sensum, sentirementior, mentitus sum, mentitum, mentiri (αποθ.)scio, sci(v)i, scitum, scire (προστ. ενεστ. scito - scitote αντί για sci –scite/προστ. μέλλ. scito -scito -scitote -sciunto)

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑdomi  (= οίκοι) postintus    tumnunc    tampostea

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

10

1. Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποιCornelius → γεν. Ενικού

ancilla → δοτ. πληθ.

domi → οι άλλοι τύποι που σχηματίζονται από τη β’ κλίση diebus→ γεν. πληθ.

vocem tuam → στο α’ πρόσωπο (χωρίς αλλαγή αριθμού ή πτώσης)mihi ipsi → στο β’ πρόσωπο (χωρίς αλλαγή αριθμού ή πτώσης)

2. A. quid: να κλιθεί στο γένος και τον αριθμό που βρίσκεταιΒ. impudens: να γραφεί η αφαιρετική ενικού και η γενική πληθυντικού καθώς και ο υπερθετικός βαθμός.

3. venisset, sensit, mentiebatur, responderit: να

αντικατασταθούν χρονικά οι τύποι (στην ίδια έγκλιση!) 4. Cum Cornelius P. Nasica ad Ennium poetam venisset / (Visne

scire) quid Nasica responderit?: α) να δικαιολογήσετε το χρόνο των παραπάνω δευτερευουσών προτάσεων που εκφέρονται με υποτακτική, με βάση τη θεωρία της ακολουθίας. β) να αντικαταστήσετε στην πρώτη πρόταση τον ιστορικό cum με τον χρονικό, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές.

Res, non verba.

ΚΕΙΜΕΝΟ XXV (25):

11

ΠΩΣ ΕΝΑ ΣΥΚΟ ΣΤΑΘΗΚΕ ΑΦΟΡΜΗ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ Η ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ

Ο Αννίβας, Καρχηδόνιος στρατηγός που πολέμησε με πάθος τους Ρωμαίους

(247-183 π.Χ.)

Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendesque patribus " Interrogo vos " inquit "quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore". Cum omnes recentem esse dixissent, "Atqui ante tertium diem" inquit "scitote decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse!" Statimque sumptum est Punicum bellum tertium quo Carthago deleta est.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Κάποια μέρα ο Κάτωνας έφερε στη Σύγκλητο ένα σύκο πρώιμο από την Καρχηδόνα και δείχνοντάς το στους Συγκλητικούς είπε: «Σας ρωτώ (να μου πείτε), πότε νομίζετε πως το σύκο αυτό κόπηκε από το δέντρο». Όταν όλοι απάντησαν πως ήταν φρέσκο, αυτός συνέχισε: «Κι όμως, μάθετε πως κόπηκε στην Καρχηδόνα πριν από τρεις μέρες. Τόσο κοντά στα τείχη μας έχουμε τον εχθρό! Φυλαχτείτε λοιπόν από τον κίνδυνο και προστατεύστε την πατρίδα. Μη στηρίζεστε στις δυνάμεις της Ρώμης. Να αποβάλετε

12

την υπερβολική σας αυτοπεποίθηση. Μην πιστέψετε πως θα ενδιαφερθεί κανείς για την πατρίδα, αν εσείς οι ίδιοι δε φροντίσετε γι' αυτήν. Θυμηθείτε πως κάποτε η πατρίδα μας βρέ-θηκε στον έσχατο κίνδυνο!».  Κι αμέσως (οι Ρωμαίοι) ξεκίνησαν τον τρίτο Καρχηδονιακό πόλεμο, που στη διάρκειά του καταστράφηκε η Καρχηδόνα.

ΣΧΟΛΙΑ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑΑ' ΚΛΙΣΗ curia -aepatria-aefiducia -ae ο πληθ. (fiduciae -arum) δεν  χρησιμοποιείται (αφηρημένη έννοια)

Β' ΚΛΙΣΗficus -i (θηλ.): κατά τη δ' κλίση σχηματίζει τους τύπους σε -us και -ubellum -imurus -i  periculum –i

Γ’ ΚΛΙΣΗCato -onis   (χωρίς πληθ.)Carthago -inis   (χωρίς πληθ.)pater - patris (αρσ.)   arbor -oris (θηλ.)hostis -is (αρσ.)opes – opum (μόνο στον  πληθ.= δυνάμεις)discrimen -inis (ουδ.)urbs - urbis (θηλ.) 

Ε' ΚΛΙΣΗdies - diei (αρσ.)res - (θηλ.)

ΕΠΙΘΕΤΑΒ' ΚΛΙΣΗtertius -a -um     (τακτικό αριθμ.)nimius -a -umpublicus -a -umextremus -a -um (υπερθ. του επιθ. exterus -a –um)Punicus -a –um

Γ' ΚΛΙΣΗpraecox – praecocisomnis -is -erecens - recentis

ΡΗΜΑΤΑ1η ΣΥΖΥΓΙΑinterrogo, interrogavi, interrogatum, interrogareputo, putavi, putatum, putaretutor, tutatus sum, tutatum, tutari (αποθ.)

2η ΣΥΖΥΓΙΑhabeo, habui, habitum, haberedeleo, delevi, deletum, delerecaveo, cavi, cautum, cavere

3η ΣΥΖΥΓΙΑaffero, attuli, allatum, afferre (προστ. ενεστ. affer)ostendo, ostendi, ostentum και ostensum, ostendereinquam (ελλειπτικό, βλ. ενότητα XXIV)decerpo, decerpsi, decerptum, decerperedico, dixi, dictum, dicerenolo, nolui, -, nolle  confido, confisus sum, confisum, confidere (ημιαποθ.)depono, deposui, depositum, deponerecredo, credidi, creditum, credereconsulo, consului, consultum, consulerememini, meminisse (ελλειπτικό, βλ. Γραμμ. σελ. 91-92)sumo, sumpsi, sumptum, sumere

4η ΣΥΖΥΓΙΑscio, sci(v)i, scitum, scire (χωρίς προστ. ενεστ.)ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ: sum, fui, -, esse

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑquandotamprope

13

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣquidam, quaedam, quoddam (αόριστη επιθετική)tu (προσωπική)hic, haec, hoc (δεικτική)qui, quae, quod (αναφορική)nemo (αόριστη ουσιαστική)ipse, ipsa, ipsum (οριστική)

quondam    statim

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. quodam die, ficum praecocem, arbore, extremo discrimine, Punicum bellum: να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται.

2. Α. attulit, putetis, sumptum est: να αντικατασταθούν χρονικά. Β. scitote, cavete, tutamini, mementote: να μεταφερθούν οι τύποι της προστακτικής στον άλλο αριθμό.

3. Α. οpibus urbis nolite confidere : να εκφράσετε την απαγόρευση με τον άλλο τρόπο, σύμφωνα με τη θεωρία του συντακτικού σας.Β. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις αφαιρετικές του κειμένου (απλές & εμπρόθετες).

Non omnia possumus omnes

(Οράτιος, λατίνος ποιητής του 1 ου αιώνα π.Χ.)

14