ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑΠεριοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή

Ὑπό Ἐπισκόπου Ἰερεμίου, Μητροπολίτου Ἱ. Μ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως

«Εἰς πόλιν ἤ εἰς Ρούμελην, ὅπου περιπατήσεις, παντοῦ ἀκούεις ὄνομα τό τῆς Προυσιωτίσσης»

(Ἆσμα τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ)

Κυριακή 18 Μαρτίου 2012

† Κυριακή Γ´ Νηστειῶν, Σταυροπροσκυνήσεως Κυρίλλου Πατριάρχου Ἰεροσολύμων

Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης

Ἦχος α´

Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχοςκαί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ Προύσσης εἰκόνιΣου. Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ καί γάρ φω-τίζεις ἐν τάχει τούς τυφλούς δεινούς τε ἀπελαύ-νεις δαίμονας· καί παραλύτους δέ συσφίγγεις,Ἀγαθή, κρημνῶν τε σῴζεις καί πάσης βλάβηςτούς Σοί προσφεύγοντας. Δόξα τῷ Σῷ ἀσπόρῳ το-κετῷ, δόξα τῷ Σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνερ-γοῦντι διά Σοῦ τοιαῦτα θαύματα.

Καλή Τεσσαρακοστή. Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως σήμερα ἄς πά-ρουμε δύναμη ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου γιά νά σηκώσουμε τόν δικό μαςσταυρό.

Α´ ΕΠΙΚΑΙΡΑ

KYΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΖΩΗ ΜΑΣ(Σειρά κηρυγμάτων γιά τόν λαό)

2

Παρακαλῶ νά μελετᾶτε ἰδιαίτερα τήν νέα σειρά τῶν κηρυγμάτων, τῶν ἀναφερο-μένων στήν Ὀρθόδοξη πίστη μας.

ΜΙΑ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

1. Λέγαμε, ἀδελφοί μου χριστιανοί, στά προηγούμενα κηρύγματά μας ὅτι ἡ Ἐκκλη-σία, τήν ὁποία ἵδρυσε ὁ Χριστός στή γῆ, διά τῶν ἁγίων Του ἀποστόλων, εἶναι ΜΙΑ.Εἶναι ἡ Ἐκκλησία στήν ὁποία ἀνήκουμε, ἡ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ. Οἱ ἔξω ἀπότήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία λεγόμενες «ἐκκλησίες», δέν ἀποτελοῦν Ἐκκλησία, ἀλλάεἶναι σχίσματα καί αἱρέσεις. Κυρίως αὐτοί οἱ αἱρετικοί εἶναι δύο. Εἶναι οἱ Προτεστάντεςκαί οἱ Καθολικοί. Ἀλλά αὐτοί οἱ δύο εἶναι σχεδόν ἕνα, γιατί, ὅπως εἶπε ἕνας Ρῶσοςθεολόγος, ὁ Ἀλέξιος Χομιάκωφ (1846), «ὅλοι οἱ Προτεστάντες εἶναι κρυφοπαπικοί»!Καί ὁ ἴδιος αὐτός ὁ θεολόγος εἶπε σέ κάποιον παπικό, ὁ ὁποῖος τόν ἐρώτησε, «πῶς νάἀποφεύγει τόν προτεσταντισμό»: «Φῦγε ἀπό τόν ρωμαιοκαθολικισμό σου»!

2. ῾Ενωμένη ἦταν πρῶτα ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἀγαπητοί μου, ἀλλά χωρί-στηκαν ἀπ᾽αὐτήν ἔπειτα μερικοί χριστιανοί, καί ἀποτέλεσαν δικά τους τμήματα. Ὁπρῶτος χωρισμός ἔγινε στήν περιοχή τῆς Μέσης Ἀνατολῆς τόν 5ο καί 6ο αἰώνα. Καίαὐτοί πού ἀποσχίσθηκαν καί χωρίστηκαν ἀπό τήν Ἐκκλησία ἀποτέλεσαν δικές τους«ἐκκλησίες». Ὀνομάζονται «Νεστοριανική», «Χαλδαϊκή», «Μονοφυσιτική» ἐκκλη-σία, ἤ «ἐκκλησίες» μέ διάφορα ἄλλα ὀνόματα. Ὁ δεύτερος χωρισμός ἔγινε τό 1054.Τότε οἱ χριστιανοί τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης, ὑπό τόν πάπα τῆς Ρώμης, κόπηκαν καίαὐτοί ἀπό τήν Ἐκκλησία καί ἀποτέλεσαν καί αὐτοί δικό τους τμῆμα, τήν λεγόμενη«ρωμαιοκαθολική» ἤ «παπική» ἐκκλησία. Ὅπως τό καταλαβαίνετε, ἀγαπητοί μου,αὐτοί πού ἀποχώρησαν ἀπό τήν Ἐκκλησία μας καί δέν ἀνήκουν πιά σ᾽ αὐτήν, βεβαίωςδέν ἀποτελοῦν Ἐκκλησία. Αὐτοί εἶναι σχισματικοί καί αἱρετικοί καί δέν μποροῦμε τόσχίσμα καί τήν αἵρεση νά τά ποῦμε «Ἐκκλησία».

3. Στό σημεῖο αὐτό, ἀδελφοί μου, θέλω νά σᾶς πῶ ὅτι πρέπει νά προσέχουμε τήνἔκφραση πού χρησιμοποιοῦμε ὅταν μιλᾶμε γι᾽ αὐτούς πού ἔφυγαν ἀπό τήν Ἐκκλησία.Γι᾽ αὐτούς πρέπει νά λέμε τό ρῆμα «κόπηκαν» ἀπό τήν Ἐκκλησία μας. Γιατί, ἄνποῦμε ἁπλῶς «ἔφυγαν» ἤ «χωρίσθηκαν» ἀπό τήν Ἐκκλησία καί ὀνομάζουμε μάλιστακαί αὐτούς μέ τή λέξη Ἐκκλησία (ὅπως λένε πολλοί, «Ρωμαιοκαθολική Ἐκκλησία»),τότε φαίνεται ὅτι καί αὐτοί οἱ αἱρετικοί, ἀποτελοῦν πραγματικά Ἐκκλησία. Δηλαδή,κατά τήν ἄποψη αὐτή, ἡ ΜΙΑ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ διαιρέθηκε σέ πολλές ἐπιμέ-ρους Ἐκκλησίες. Μεγάλη αἵρεση αὐτό, χριστιανοί μου, ἄν τό ποῦμε. Αὐτό μᾶς φέρνειτήν «θεωρία τῶν κλάδων», πού λέγουν οἱ Προτεστάντες. Ὅτι, δηλαδή, ὅλοι ὅσοι πι-στεύουν γενικά στόν Χριστό, ἀποτελοῦν κλάδους τοῦ ἑνός δένδρου, τῆς μιᾶς Ἐκκλη-

3

σίας τοῦ Χριστοῦ. Γιά νά μήν πέσουμε στή μεγάλη αὐτή πλάνη καί αἵρεση, πρέπεινά ξέρουμε καί νά λέμε αὐτό τό βασικό πού σᾶς εἶπα καί τό ξαναλέγω: Ἡ ἀληθινή᾽Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ΜΙΑ, ὅπως καί ἡ ἀλήθεια εἶναι μία ἐνῶ τά ψέματαεἶναι πολλά. Ἡ ΜΙΑ αὐτή Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Ὅσοι κό-πηκαν ἀπό αὐτό τό θεῖο Δένδρο, πού φύτευσε ὁ Χριστός στή γῆ καί πότισε μέ τόΑἷμα Του, αὐτοί, λέγω, πού κόπηκαν ἀπό τό Δένδρο αὐτό τῆς Ἐκκλησίας, ξεράθηκαν,δέν εἶναι πιά μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Δέν δεχόμαστε λοιπόν, ἀδελφοί μου χριστιανοί,τόν ὅρο «διῃρημένη Ἐκκλησία»· τόν θεωροῦμε ἐσφαλμένο καί αἱρετικό, γιατί προ-σβάλλει καί βλασφημεῖ τήν Ὀρθόδοξη ᾽Εκκλησία μας, τήν Ὁποία θεωροῦμε ἀκεραίακαί ὄχι «κουτσουρεμένη», ὥστε νά τήν ποῦμε «διῃρημένη».

4. Ἀλλά ἄς ἔλθουμε στά δικά μας: Ὅλη ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας εἶναι μία οικογένειααὐτοδιοικουμένων Ἐκκλησιῶν. Ἄλλες Ἐκκλησίες ἀποτελοῦν Πατριαρχεῖα καί ἄλλεςεἶναι Αὐτοκέφαλες. Ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι, ἀνάλογα μέ τό ποῦ κατοικοῦν, ἀνήκουν ἤ σέκάποιο Πατριαρχεῖο ἤ σέ μία Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία. Ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, γιά πα-ράδειγμα, ἀνήκουμε στήν Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. Ὅλα ὅμως τά Πα-τριαρχεῖα καί ὅλες οἱ Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες εἶναι ἑνωμένες μεταξύ τους. Ἡἑνότητά τους ὅμως αὐτή δέν προέρχεται ἀπό τήν ἐξουσία κάποιου μοναδικοῦ Ἐπι-σκόπου σέ ὅλο τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, γιατί αὐτό τό λέγουν οἱ Παπικοί γιά τήνδική τους «ἐκκλησία». Ἡ ἑνότητα ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων προέρχεται ἀπό τήν ἑνότητάμας στήν ἴδια πίστη καί ἀπό τήν κοινωνία μας στό ἱερό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχα-ριστίας. Πραγματικά, κάθε Πατριαρχεῖο καί κάθε Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία ἔχουν με-ταξύ τους τήν ἴδια πίστη καί ἔχουν ἀκόμη μεταξύ τους μυστηριακή κοινωνία. Σέ ̓ μᾶςτούς Ὀρθοδόξους δέν ὑπάρχει «Πάπας». Λόγω ὅμως τιμῆς, καί εἰδικά μετά τό ΣχίσμαἈνατολῆς καί Δύσης, καλοῦμε τόν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως «Οἰκουμενικό».Αὐτός ὅμως ὁ τίτλος δέν τοῦ παρέχει τό δικαίωμα νά ἐπεμβαίνει στίς ἐσωτερικέςὑποθέσεις τῶν ἄλλων Ἐκκλησιῶν.

5. Τί πιστεύουμε γιά τήν Ἐκκλησία μας ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι; Πιστεύουμε, πρῶτον:Ὅτι φυλάσσει καί διδάσκει τήν ὀρθή πίστη γιά τόν Θεό. Δεύτερον: Ἡ ὈρθόδοξηἘκκλησία δοξάζει τόν Θεό μέ ὀρθή λατρεία. Καί ἀκριβῶς γι᾽ αὐτά τά δύο, διότι ἡἘκκλησία μας ἔχει ΟΡΘΗ ΠΙΣΤΗ καί ΟΡΘΗ ΛΑΤΡΕΙΑ, γι᾽ αὐτό καί λέγεταιΟΡΘΟΔΟΞΗ. Καί τρίτον γιά τήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας πιστεύουμε ὅτι εἶναι ἡΜΟΝΗ Ἐκκλησία ἐπί τῆς γῆς. Στήν συνέχεια τῶν κηρυγμάτων μας αὐτῶν θά ἀπο-δείξουμε, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, αὐτά τά τρία.

Μέ πολλές εὐχές, † Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

4

Β´ ΣΥΝΑΞΑΡΙΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ

(Ἀπό τόν Νέο Συναξαριστή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας,

Ἱερά Μονή Σίμωνος Πέτρας)

– Ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς: Στήν διδασκαλία του ὁ ὅσιος Σεραφείμ τῆςΒιρίτσης ὑπογράμμιζε ἰδιαίτερα τήν ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς καί ἔλεγε: «Του-λάχιστον μιά φορά στήν ζωή μας, ἄς ἀνάψουμε ἕνα κερί γιά ὅλους τούς ἐχθρούςμας»! (Μαρτ. ΚΆ , σελ. 221).

– Μετά τόν διωγμό ἔρχεται ἡ ἀναγέννηση τῆς πίστης στόν λαό: Σέ μιάἐποχή πού οἱ περισσότεροι Ναοί ἦσαν κατεστραμμένοι ἤ κλειστοί, ὁ ὅσιος Σερα-φείμ τῆς Βιρίτσης προεῖπε ὅτι θά ἐρχόταν μία ἡμέρα πού ἡ πίστη θά ἀναβίωνε,οἱ πιστοί κάθε ἡλικίας θά γέμιζαν τούς Ναούς καί μιά ἱερή πομπή θά ξετυλιγότανμέσα ἀπό τούς δρόμους τῆς Ἁγίας Πετρούπολης, ἀπό τόν Ναό τῆς Θεοτόκουτοῦ Καζάν μέχρι τήν Λαύρα τοῦ Ἁγίου Ἀλεξάνδρου Νέφσκι. Αὐτή ἡ πρόρρησηἔμελλε νά πραγματοποιηθεῖ τό 1991, ὅταν μετά τήν εὕρεσή τους, τά λείψανατοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ λιτανεύθηκαν μέ ἐπισημότητα σέ πολλές μεγάλεςπόλεις τῆς Ρωσίας, ὡς σύμβολο τῆς ἀναγεννημένης πίστεως (Μαρτ. ΚΆ , σελ.221).

– Ὁ μοναχός (καί πᾶς χριστιανός) πρέπει νά εἶναι «βιαστής», δηλαδή,ἀγωνιστής στά μοναχικά του καθήκοντα: Ὁ ἀββᾶς Μακάριος ὁ Μέγας [19Ἰαν.] ἐπισκέφθηκε τόν ὅσιο Ζαχαρία τῆς Σκήτεως καί τόν ρώτησε: «Εἰπέ μοι,ποῖον εἶναι τό ἔργον τοῦ μοναχοῦ;» Ἀφοῦ ἀρχικά ὁ Ζαχαρίας ἀρνήθηκε νά λάβειτόν λόγο μπροστά σέ ἕναν τέτοιο διδάσκαλο τῆς ἐρήμου, ἔπειτα τοῦ ἀποκρίθηκε:«Τό κατ᾽ ἐμέ, πάτερ, τό ἑαυτόν βιάζεσθαι εἰς πάντα, τοῦτό ἐστι τό ἔργον τοῦμοναχοῦ» (Μαρτ. ΚΔ́ , σελ. 244).

– Σωστός ἱεροκήρυκας: Ὁ ὅσιος Νικήτας ὁ Ὁμολογητής ἐπίσκοπος Ἀπολ-λωνιάδος στέρεα ἀγκυρωμένος στόν βράχο τῆς ἀληθοῦς πίστεως διά τῆς μελέτηςτῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν συγγραμμάτων τῶν θεοφόρων Πατέρων, δίδασκε τόνλαό νά παραμένει πιστός στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καί ἔδειχνε τήν ἀλήθειατοῦ κηρύγματός του μέ τήν εὐσπλαγχνία του πρός κάθε χειμαζόμενο (Μαρτ. Κ´,σελ. 202).

– Ἐπίσκοπος περιοδεύων τήν ἐπαρχία του: Ὁ ἅγιος Κουθβέρτος, ἐπίσκοποςΛίντισφαρν, μόλις ἐνθρονίστηκε ὡς ἐπίσκοπος, περιόδευσε ὁλόκληρη τήν ἐκτενῆἐπισκοπή του, χωρίς νά παραβλέψει τό παραμικρότερο χωριό, διδάσκοντας, βα-πτίζοντας, ἐγκαινιάζοντας ναούς, ἐπισκεπτόμενος μονές, παρέχοντας ἐλεημοσύνες

5

καί ἐπιτελώντας θαυματουργικές ἰάσεις τήν ἐποχή ἐκείνη τῆς πανώλης. Μέσασέ δύο χρόνια ἀνέπτυξε ποιμαντική δραστηριότητα πού ἄλλοι ἐπίσκοποι δέν τήνκατορθώνουν οὔτε σέ ὅλη τους τήν ἐπισκοπική θητεία (Μαρτ. Κ´, σελ. 210).

– Ἐπίσκοπος λειτουργοῦσε καθημερινά: Ὁ ἅγιος Ἀρτέμων, ἐπίσκοπος Σε-λευκείας τῆς ἐν Πισιδίᾳ μεριμνοῦσε ἰδιαίτερα γιά τήν μόρφωση τοῦ κλήρου καίτελοῦσε καθημερινά τήν θεία Λειτουργία ἐνώπιον τοῦ συγκεντρωμένου πνευμα-τικοῦ ποιμνίου. Εἶχε διδάξει στούς πιστούς ὅτι καί αὐτές ἀκόμη οἱ ἑορτές δέν δί-νουν χαρά σέ ὅσους δέν μεριμνοῦν γιά τήν ψυχή τους, ἐνῶ γιά τούς ἐνάρετουςεἶναι φυσικό ἡ κάθε μέρα νά γίνεται ἑορτή καί ἀτελεύτητη Κυριακή (Μαρτ. ΚΔ́ ,σελ. 243).

– Πολλές κινήσεις φαινομενικά καλές καί ζηλωτικές εἶναι ἐνάντιες πρόςτήν Ἐκκλησία: Τό 1921, κατά τρόπο ἀκόμη πιό ὕπουλο ἀπό τούς αἱματηρούςδιωγμούς, ὁ διάβολος ἔβαλε νά διεισδύσει στήν καρδιά τῆς Ἐκκλησίας μιά ὁμάδαἐκκλησιαστικῶν ἀποκαλούμενη «Ζωντανή Ἐκκλησία», ἡ ὁποία μέ τό πρόσχημαδημοκρατικῶν μεταρρυθμίσεων ἀποσκοποῦσε στήν σταδιακή ἐκκοσμίκευση τοῦκλήρου καί σέ καινοτομίες στήν λατρεία πού ὑπονόμευαν τά ἴδια τά θεμέλια τῆςὀρθοδόξου παραδόσεως. Ὑπερασπίζοντας δυναμικά τήν παράδοση ὁ ἅγιος Ἱεράρ-χης, πατριάρχης τῆς Μόσχας Τύχων, ἔγραφε: «Τελώντας τίς ἱερές Ἀκολουθίεςσύμφωνα μέ τό Τυπικόν, τοῦ ὁποίου ἡ προέλευση φθάνει στούς ἀρχαίους χρόνουςκαί τηρεῖται σ᾽ ὅλη τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, εἴμαστε ἑνωμένοι μέ τήν Ἐκκλησίαὅλων τῶν αἰώνων καί ζοῦμε τήν ζωή τῆς μιᾶς Ἐκκλησίας... Ἡ θεία ὡραιότητατῆς λατρείας μας πρέπει νά διατηρηθεῖ ἀναλλοίωτη στήν ὀρθόδοξο ρωσική Ἐκκλη-σία, ὡς ἡ μεγαλύτερη καί ἁγιότερή της κληρονομιά» (Μαρτ. ΚΕ´, σελ. 258).

– Ὄχι ἐκποίηση τῶν ἱερῶν σκευῶν τῆς λατρείας: Σέ ὅλες αὐτές τίς δοκι-μασίες, τό 1922, μιά τρομερή σιτοδεία ἔπληξε ἑκατομμύρια ἀνθρώπους. Ὁ πα-τριάρχης ὀργάνωσε μέ ὅλες του τίς δυνάμεις βοήθεια καί διέταξε νά πουλήσουντά πολύτιμα σκεύη πού δέν εἶχαν λειτουργική χρήση. Ἀρνήθηκε ὅμως παρά τίςπιέσεις νά ὑποπέσει σέ ἱεροσυλία ἐκποιώντας τά σκεύη τῆς λατρείας (Μαρτ.ΚΕ´, σελ. 258).

– Ἐπίσκοπος προσπάθησε νά ἐλευθερωθεῖ ἀπό τήν φυλακή, γιά νά δια-φυλάξει τό ποίμνιό του ἀπό αἱρετική μεταρρύθμιση: Τόν ἴδιο χρόνο, οἱ ἀρχέςἄρχισαν νά κινοῦν δικαστική διαδικασία ἐναντίον κληρικῶν πού ἀντιδροῦσαν στίςμεταρρυθμίσεις τῆς «Ζωντανῆς Ἐκκλησίας». Ὁ πατριάρχης Τύχων παρουσιά-στηκε αὐτοπροσώπως στό δικαστήριο, ἐπικαλούμενος τήν ἀθωότητα τῶν κατη-γορουμένων καί διακηρύσσοντας ὅτι ἦταν ὁ ἴδιος μόνος ὑπεύθυνος γιά ὅσα τούςκαταμαρτυροῦσαν. Συνελήφθη στίς 6 Μαΐου 1922, καθαιρέθηκε ἀπό ἱεράρχες

6

τῆς «Ζωντανῆς Ἐκκλησίας» καί παρέμεινε φυλακισμένος μέχρι τόν Ἰούνιο τοῦἑπομένου ἔτους. Κρατούμενος σέ ἀπομόνωση στήν φυλακή καί μή ἔχοντας ἐπαφήμέ τόν ἔξω κόσμο παρά μόνο μέσῳ τῶν ἐφημερίδων τοῦ καθεστῶτος, πού διακή-ρυτταν τίς ἐπιτυχίες τῆς «Ζωντανῆς Ἐκκλησίας», ὁ πατριάρχης ἔφθασε νά πι-στεύει ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶχε καταλυθεῖ ὁλότελα καί ὅτι χρέος του ἦταν νάἀπελευθερωθεῖ γιά νά σώσει ὅ,τι ἦταν ἀκόμη δυνατό νά περισωθεῖ. Ἀναγνωρί-ζοντας καί ἀποδεχόμενος κατηγορίες πού κατέθεσαν ψευδῶς γιά τό πρόσωπότου, ἔλεγε: «Ἄς χαθεῖ τό ὄνομά μου ἀπό τήν ἱστορία, ἀρκεῖ νά μπορέσει νά ζήσειἡ Ἐκκλησία»! Τόν ἐλευθέρωσαν τόν Ἰούνιο 1923, καί ἐξακολούθησε νά ἀγωνί-ζεται μέ ὅλες του τίς δυνάμεις ἐναντίον τῆς ἀπατηλῆς «Ζωντανῆς Ἐκκλησίας»,ἀφορίζοντας ὅλους τούς κληρικούς της καί ὅσους μετεῖχαν στίς προσευχές καίστά μυστήριά της (Μαρτ. ΚΕ´, σελ. 259).

Γ´

ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ

Ι. ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΣΑΪΑΣ

(Σέ συνέχειες)

Τό μικρό ὑπόλοιπο (10,20-23)

10,20Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃοὐκέτι προστεθήσεται τὸ καταλειφθὲνἸσραήλ, καὶ οἱ σωθέντες τοῦ Ἰακὼβοὐκέτι μὴ πεποιθότες ὦσιν ἐπὶ τοὺςἀδικήσαντας αὐτούς, ἀλλὰ ἔσονται πε-ποιθότες ἐπὶ τὸν Θεὸν τὸν ἅγιον τοῦἸσραὴλ τῇ ἀληθείᾳ,

21καὶ ἔσται τὸ καταλειφθὲν τοῦ Ἰακὼβἐπὶ Θεὸν ἰσχύοντα. 22Καὶ ἐὰν γένηται ὁ λαὸς Ἰσραὴλ ὡςἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, τὸ κατάλειμμα

10,20Καί θά συμβεῖ ἐκείνη τήν ἡμέρατό κατάλοιπο τοῦ Ἰσραήλ

καί οἱ διασωθέντες ἀπόγονοι τοῦ Ἰακώβδέν θά στηρίζονται πιά σ᾽ αὐτούς

πού τούς ἐκτύπησε,ἀλλά θά στηρίζονται

μέ πρέπουσα ἐμπιστοσύνη στόν Θεό,τόν ἅγιο τοῦ Ἰσραήλ.

21Οἱ διασωθέντες ἀπόγονοι τοῦ Ἰακώβθά ἐπιστρέψουν στόν ἰσχυρό Θεό.

22Καί ἄν ὁ λαός τοῦ Ἰσραήλγίνει σάν τήν ἄμμο τῆς θάλασσας,

7

1. Τό τεμάχιο αὐτό εἶναι ἀνεξάρτητο ἀπό τήν προηγούμενη περικοπή καί συνδέεται μόνο μέ αὐτήγιά τήν σωτηρία τοῦ μικροῦ ὑπολοίπου τοῦ Ἰσραήλ, πού εἶναι τό θέμα της· γιατί καί ἡ προηγούμενηπερικοπή μιλοῦσε γιά τήν σωτηρία ἑνός μικροῦ ἀριθμοῦ ἐκ τῶν Ἀσσυρίων (στίχ. 19).

2. Εἶναι πολύ ἀγαπητή στόν προφήτη Ἠσαΐα ἡ θεολογία περί τῆς σωτηρίας ἑνός μικροῦ ὑπολοίπου(στίχ. 22) καί αὐτό ἐσήμαινε, ὅπως εἴδαμε (7,3), τό ὄνομα τοῦ πρωτοτόκου υἱοῦ τοῦ Ἠσαΐου bWvy: ra;v](«Σε᾽άρ Γιασούβ»· «ἕνα μικρό ὑπόλοιπο θά ζήσει»). Ἡ προφητεία αὐτή ἀκούγεται καί ὡς τιμωρία,γιατί θά καταστραφεῖ τό μέγα πλῆθος τοῦ Ἰσραήλ, καί ὡς ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, γιατί δέν θά εἶναι ὁλοσχερήςἡ καταστροφή. Γιά τήν σωτηρία ὅμως αὐτοῦ τοῦ μικροῦ ὑπολοίπου προϋπόθεση εἶναι νά ἐπιστρέψειαὐτό στό Θεό (στίχ. 20.21. Βλ. καί Ρωμ. 9,27).

3. Ἐάν θά θέλαμε νά συνδέσουμε τήν περικοπή μας μέ ὅλα τά προηγούμενα θά λέγαμε: Μετά τήνκαταστροφή τῶν Ἀσσυρίων, γιά τήν ὁποία μιλοῦσε ἡ προηγούμενη περικοπή, δέν θά προτιμᾶ πιά ὁ ἰου-δαϊκός λαός τήν φιλοασσυριακή πολιτική τοῦ Ἄχαζ, ἀλλά θά ἀκολουθεῖ τό κήρυγμα τοῦ Ἠσαΐου, τήνθεοκρατική δηλαδή πολιτική, τήν ἀφοσίωση στόν Θεό, τόν ἅγιο τοῦ Ἰσραήλ (στίχ. 20).

ΙΙ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ(Σέ συνέχειες)

Οἱ ἀληθινοί μαθητές (7,21-23)

αὐτῶν σωθήσεται· λόγον συντελῶν καὶσυντέμνων ἐν δικαιοσύνῃ,

23ὅτι λόγον συντετμημένον Κύριος ποι-ήσει ἐν τῇ οἰκουμένῃ ὅλῃ.

μόνο ἕνα ὑπόλοιπο ἀπό αὐτούς θά σωθεῖγιατί καταστροφή συντριπτική

ληφθεῖσα μέ δικαιοσύνηθά ἐκτελέσει ὁ Κύριος.

23Πράξη ὁλοκληρωτικῆς καταστροφῆςθά κάνει (ὁ Κύριος)

σ᾽ ὅλη τήν οἰκουμένη.

7,21Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι ΚύριεΚύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαντῶν οὐρανῶν, ἀλλ᾿ ὁ ποιῶν τὸ θέληματοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. 22Πολλοὶ ἐροῦσί μοι ἐν ἐκείνῃ τῇἡμέρᾳ· Κύριε Κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόματιπροεφητεύσαμεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι

7,21«Δέν θά μπεῖ στή Βασιλεία τῶνοὐρανῶν ὅποιος μοῦ λέγει “Κύριε, Κύριε”,ἀλλά ὅποιος κάνει τό θέλημα τοῦ οὐρανίουΠατέρα μου. 22Πολλοί θά μοῦ ποῦν ἐκείνη τήν ἡμέρα:“Κύριε, Κύριε, δέν προφητεύσαμε στόὄνομά σου καί στό ὄνομά σου δέν βγάλαμε

8

1. Ἄς προσέξουμε τί μᾶς λέγει ἐδῶ ὁ Κύριός μας, στό τέλος τῆς ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλίας Του. Μᾶςλέγει ὅτι δέν θά εἰσέλθει στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν ὅποιος πιστεύει ἁπλᾶ σ᾽ Αὐτόν, ἀλλά ὅποιος ἐφαρ-μόζει τούς λόγους Του (στίχ. 21). Δέν ἀρκεῖ λοιπόν γιά τήν σωτηρία μας μόνο ἡ πίστη, ἄν δέν συμπο-ρεύονται μέ τήν πίστη καί τά καλά ἔργα. Οὔτε πάλι ἀρκοῦν τά καλά ἔργα, ἄν δέν ὑπάρχει ὀρθή πίστη.Ὅπως λέγει ὁ Ζιγαβηνός, «προσήκει ἀμφότερα συζευχθῆναι καί μή ἀπολειφθῆναι θατέρου θάτερον»(MPG 129,272).

2. Στήν συνέχεια ὁ Κύριος λέγει τό παράδοξο ὅτι καί αὐτοί ἀκόμη πού ἔκαναν σημεῖα καί θαύματαστό ὄνομά Του, ἄν ἔχουν ἀνάξιο βίο, καί αὐτοί δέν θά εἰσέλθουν στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὁ Κύριος«ἐκείνην τήν ἡμέραν», δηλαδή τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως, θά τούς πεῖ: «Οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς» (στίχ.23). Γιά νά ἐννοήσουμε αὐτόν τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι εἶναι διπλῆ ἡ «γνώση»στόν Θεό. Εἶναι πρῶτον, ἡ «κατά φύσιν» γνώση, πού σάν Θεός παντεπόπτης τά γνωρίζει ὅλα, καί μά-λιστα τά γνωρίζει πρίν ἀπό τήν ὕπαρξή τους. Καί εἶναι δεύτερον, ἡ «κατ᾽ οἰκείωσιν» γνώση, κατά τήνὁποία «γνωρίζει» μόνο τούς δικαίους. Ἔτσι διαβάζουμε στό Ψαλτήριο ὅτι «γινώσκει Κύριος ὁδόν δι-καίων» (Ψαλμ. 1,6) καί «γινώσκει Κύριος τάς ὁδούς τῶν ἀμώμων» (Ψαλμ. 36,18) καί «ἔγνω Κύριοςτούς ὄντας αὐτοῦ» (Β´ Τιμ. 2,19). Ὅσους ὅμως ζοῦν διεφθαρμένο βίο, προσποιεῖται ὁ Κύριος ὅτι τούς«ἀγνοεῖ», γιατί πολιτεύονται ἀνάξια πρός τήν γνώση Του. Ὁ Θεοφύλακτος ἑρμηνεύει ἐδῶ: «Τό δέ “οὐδέ-ποτε ἔγνων ὑμᾶς”, ἀντί τοῦ “οὐδέ τότε ὅτε ἐθαυματουργεῖτε, ἠγάπων ὑμᾶς”, γνῶσις γάρ ἡ ἀγάπη λέ-γεται ἐνταῦθα» (MPG 123,216).

3. Ἀλλά θά ἐρωτήσει κανείς: Ἀφοῦ αὐτοί ἦταν ἀνάξιοι, πῶς ἐνήργησε σ᾽ αὐτούς τό Ἅγιο Πνεῦμα;Ἐνήργησε, πρῶτον μέν, γιά νά δειχθεῖ ἡ φιλοτιμία τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, ὅτι αὐτή δίδεται καί στούςἀναξίους. Καί ἐνήργησε, δεύτερον, στούς ἀναξίους ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τούς ἔδωσε θαυματουργία, γιάνά ὠφεληθοῦν καί ἄλλοι ἀπ᾽ αὐτούς, αὐτοί δηλαδή πού θεραπεύονταν ἀπό αὐτούς, ἀλλά καί αὐτοί πούἔβλεπαν αὐτές τίς θαυματουργίες, γιά νά πιστέψουν στόν Χριστό. Τέτοιος θαυματουργών ἦταν καίἐκεῖνος πού ἐξέβαλε δαιμόνια, ἀλλά δέν ἀκολουθοῦσε τόν Χριστό (Μάρκ. 9,38). Τέτοιος ἦταν καί ὁ προ-δότης Ἰούδας. Ἔλαβαν χαρίσματα, ἄν καί ἦταν ἀνάξιοι. Καί στήν Παλαιά Διαθήκη ἐνεργοῦσε καί σέπολλούς ἀναξίους ἡ Θεία Χάρις, γιά νά εὐεργετήσει ἄλλους δι᾽ αὐτῶν. Ἔτσι, στόν Φαραώ καί στόνΝαβουχοδονόσορα καί στόν υἱό του τόν Βαλτάσαρ, ἄν καί ἦταν ἀσεβεῖς καί παράνομοι, ὅμως ὁ Θεόςφανέρωσε σ᾽ αὐτούς τά μέλλοντα γιά τήν ὠφέλεια τῶν ἄλλων. Ἀλλά καί στήν ὄνο τοῦ Βαλαάμ ἐνήργησεἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἔδωσε ἀνθρώπινη φωνή, γιά νά συνετίσει τόν ἐπιβάτη της. «Καί γάρ ἡ χάριςκαί διά τῶν ἀναξίων ἐνεργεῖ, ὡς καί διά τῶν ἀναξίων ἱερέων ἁγιαζόμεθα καί Ἰούδας δέ σημεῖα ἐποίησεκαί οἱ υἱοί τοῦ Σκευᾶ» (Θεοφύλακτος MPG 123,216).

Ἀφοῦ λοιπόν, συμπεραίνει ὁ Ζιγαβηνός, ἄν δέν ὑπάρχει βίος ὀρθός, οὔτε ἡ πίστη οὔτε τά θαύματαμποροῦν νά μᾶς σώσουν, γι᾽ αὐτό, αὐτό πού πρέπει νά φροντίζουμε περισσότερο εἶναι τό νά ἔχουμε ὀρθόβίο. Γιά τό θαυματουργικό χάρισμα ἔχουμε νά ποῦμε ὅτι, ἄν μᾶς δίνεται, νά τό δεχόμαστε. Ἄν ὅμως δένμᾶς δίνεται νά μήν στενοχωρούμαστε! Γιατί ὁ ἐνάρετος ἄνθρωπος, καί ἄν δέν θαυματουργεῖ, δέν χάνει

δαιμόνια ἐξεβάλομεν, καὶ τῷ σῷ ὀνό-ματι δυνάμεις πολλὰς ἐποιήσαμεν; 23Καὶ τότε ὁμολογήσω αὐτοῖς ὅτιοὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς· ἀποχωρεῖτε ἀπ᾿ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν.

δαιμόνια καί στό ὄνομά σου δέν κάναμεθαύματα πολλά;” 23Ἀλλά τότε θά πῶ σ᾽ αὐτούς, ὅτι “ποτέδέν σᾶς γνώρισα. Φύγετε ἀπό μένα, σεῖςπού δουλεύετε τήν ἀνομία”».

9

τίποτε, τόν σώζει ὁ ἐνάρετος βίος του. Ἐνῶ μόνο τό νά θαυματουργεῖ δέν τόν σώζει. Γιά τόν ἐνάρετοβίο μας μᾶς «χρωστάει» ὁ Θεός, ἄς τό ποῦμε ἔτσι. Ἐνῶ γιά τά θαύματα χρωστᾶμε ἐμεῖς στόν Θεό(MPG 129,273)!

Καί πάλιν καλή Τεσσαρακοστή, καλή δύναμη στόν ἀγώνα γιά τήν ἀγάπητοῦ Χριστοῦ. Ἡ Εὐχή τῆς Παναγίας μας σέ ὅλους. Εὔχεσθε ὑπέρ ἐμοῦ.