Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2018

† ΚΥΡΙΑΚΗ IΔ´ ΛΟΥΚΑ,Ἀββακούμ προφ., Μυρόπης μ. τῆς ἐν Χίῳ,

Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου

Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης

Ἦχος α´

Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχοςκαί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ Προύσσης εἰκόνιΣου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ καί γάρ φω-τίζεις ἐν τάχει τούς τυφλούς δεινούς τε ἀπελαύ-νεις δαίμονας· καί παραλύτους δέ συσφίγγεις,Ἀγαθή, κρημνῶν τε σῴζεις καί πάσης βλάβηςτούς Σοί προσφεύγοντας. Δόξα τῷ Σῷ ἀσπόρῳ το-κετῷ, δόξα τῷ Σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνερ-γοῦντι διά Σοῦ τοιαῦτα θαύματα.

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

ΚΥΡΙΑΚΗ IΔ́ ΛΟΥΚΑ

O TYΦΛΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΙΧΩ

1. Λίγα λόγια θά σᾶς πῶ, ἀδελφοί χριστιανοί, πάνω στήν σημερινή εὐαγγελική περι-κοπή καί παρακαλῶ νά τά ἀκούσετε. Τό Εὐαγγέλιο μᾶς εἶπε σήμερα γιά τό θαῦμα τῆςθεραπείας τοῦ τυφλοῦ στήν Ἱεριχώ. Τό θαῦμα αὐτό εἶναι πολύ σπουδαῖο στό περιεχόμενότου, γι᾽ αὐτό τό ἀναφέρουν καί ἄλλοι δύο Εὐαγγελιστές, ὁ Ματθαῖος καί ὁ Μᾶρκος, μέτήν διαφορά ὅτι ὁ Ματθαῖος ὁμιλεῖ γιά δύο τυφλούς καί ὄχι γιά ἕνα. Ἀλλά δέν πρόκειται

2

γιά διαφορά. Δύο πραγματικά ἦταν οἱ τυφλοί τῆς Ἱεριχώ πού θεραπεύτηκαν. Γιά νάνοήσουμε τό θέμα, δεχόμαστε τήν ἑρμηνεία τοῦ ἁγίου Αὐγουστίνου, ὅτι ὅταν μπῆκε ὁΧριστός στήν Ἱεριχώ, θεράπευσε τόν ἕνα τυφλό, πού ἡ θεραπεία του ἦταν ἡ πιό σημαν-τική. Καί ὅταν ἔβγαινε ἀπό τήν πόλη θεράπευσε καί τόν δεύτερο, τόν ἄλλο τυφλό. Ἀλλάὑπάρχει καί ἡ ἄλλη ἑρμηνεία τοῦ Εὐσεβίου, ὅτι ὑπῆρχαν δύο πόλεις Ἱεριχώ, ἡ παλαιάκαί ἡ νέα πόλη. Ὁ ἕνας τυφλός θεραπεύθηκε στήν μία πόλη καί ὁ ἄλλος στήν ἄλλη καίἔτσι λέγεται περί δύο τυφλῶν στήν ἴδια πόλη.

2. Ὁ τυφλός γιά τόν ὁποῖο μᾶς ὁμίλησε ἡ περικοπή μας δέν ἦταν μόνο τυφλός, ἀλλάἦταν καί πτωχός. Γι᾽ αὐτό καί ζητιάνευε. «Ἐκάθητο παρά τήν ὁδόν προσαιτῶν», λέγειτό κείμενο. Ἄκουσε δέ, ἐκεῖ πού καθόταν, θόρυβο τοῦ λαοῦ πού περνοῦσε καί ἐρώτησετί εἶναι αὐτά πού ἄκουε. Καί τοῦ εἶπαν ὅτι περνᾶ ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος. Ἀλλά γιατί,ἀδελφοί, μαζί μέ τόν Χριστό τόσος πολύς κόσμος; Πλησίαζε ἡ ἑορτή τοῦ Πάσχα καί ὁΧριστός πήγαινε πρός τά Ἱεροσόλυμα ἐρχόμενος ἀπό τήν Βηθανία, ὅπου εἶχε ἀναστήσειτόν Λάζαρο. Πρός τά Ἱεροσόλυμα ὅμως πάλι πήγαιναν γιά τό Πάσχα καί πολλοί προ-σκυνητές, καραβάνια προσκυνητῶν, καί συναντήθηκαν ὅλοι αὐτοί μέ τόν Ἰησοῦν πο-ρευόμενον πρός τά Ἱεροσόλυμα. Γι᾽ αὐτό καί ὁ τυφλός πού ἄκουσε τόν πολύ θόρυβοἐρώτησε, «τί εἴη ταῦτα;». Τί εἶναι αὐτός ὁ θόρυβος, πού ἀκούετε. Εἶδαν λοιπόν πολλοί,πάρα πολλοί τό θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ τυφλοῦ.

3. Ὅταν ὁ τυφλός ἄκουσε ὅτι στό πλῆθος τοῦ λαοῦ εἶναι καί ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖοςκαί ὅτι περνάει ἀπό μπροστά του, «ἐβόησε». «Ἐβόησε», σημαίνει ὅτι ἔβγαλε μεγάληφωνή, φωνή σάν σάλπιγγα. Καί τί εἶπε; Εἶπε καί παρεκάλεσε νά τόν κάνει καλά ὁΧριστός, ἀλλά ὅπως τό εἶπε, ὅπως διατύπωσε τό αἴτημά του, εἶναι σάν νά ἔκανε ἕναδυνατό κήρυγμα. Ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι τοῦ εἶπαν γενικά ὅτι περνάει ἀπό ἐκεῖ ὁ Ἰησοῦς,πού κατάγεται ἀπό τήν Ναζαρέτ, αὐτός τόν εἶπε, «Υἱό Δαβίδ». Ἐβόησε καί εἶπε,«Ἰησοῦ, Υἱέ Δαβίδ, ἐλέησόν με»! Μέ τήν ἔκφραση «Υἱέ Δαβίδ», χριστιανοί μου, ὁτυφλός εἶπε τόν Ἰησοῦ «Μεσσία». Γιατί ἀπό τόν Δαβίδ θά καταγόταν ὁ Μεσσίας. Ὁτίτλος δέ «Μεσσίας» εἶναι ἀκριβῶς αὐτό πού ἐμεῖς λέγουμε «Χριστός». Δηλαδή, ὁτυφλός αὐτός τῆς Ἱεριχώ εἶπε στόν Ἰησοῦ αὐτή τήν προσευχή: «Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέ-ησόν με». Εἶναι, χριστιανοί μου, ἡ προσευχή πού ἀπό πολλά σημεῖα τῆς Καινῆς, ἀλλάκαί τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, μᾶς δίδαξαν οἱ ἅγιοι Πατέρες νά λέγουμε. Εἶναι ἡ πεν-τάλογος προσευχή, «ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ»! Νά τήν λέμε,ἀδελφοί, νά τήν λέγουμε τήν προσευχή αὐτή. Ἔχει δύναμη πολλή καί μεγάλη. Μέαὐτή τήν προσευχή θεραπεύτηκε ὁ τυφλός τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου. Μάλιστα, μᾶςεἶπε τό σημερινό Εὐαγγέλιο ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἐπέπλητταν τόν τυφλό, πού φώναζε καίἔλεγε συνεχῶς τήν προσευχή αὐτή, καί τοῦ ἔλεγαν νά σιωπήσει, ἀλλά αὐτός «πολλῷμᾶλλον ἔκραζεν, Υἱέ Δαβίδ, ἐλέησόν με»!

4. Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς πρόσεξε τόν τυφλό πού τόν παρακαλοῦσε μέ πίστη νάτόν ἐλεήσει, καί διέκοψε τήν πορεία Του. «Σταθείς», λέγει τό κείμενο. Εἶναι πολύ

3

σημαντικό αὐτό καί ἀξιοπρόσεκτο. Σταμάτησε (!) τόν Ἰησοῦ Χριστό «ἡ φωνή τοῦμετά πίστεως ἐπικαλουμένου», λέγει ὁ Κύριλλος ὁ Ἀλεξανδρείας! Ἔπειτα διέταξε ὁΧριστός νά φέρουν πλησίον Του τόν τυφλό καί τόν ἐρώτησε τί θέλει ἀπ᾽ αὐτόν. Τόνἐρώτησε ὁ Χριστός ὄχι γιατί δέν ἤξερε τί θέλει, ἀλλά γιά νά μή νομίσει ὁ κόσμος ὅτιἄλλα θέλει καί ἄλλα τοῦ δίνει. Καί ὅταν ὁ τυφλός εἶπε στόν Χριστό ὅτι θέλει νά ἀπο-κτήσει τό φῶς του, ὁ Χριστός τοῦ εἶπε: «Ἀνάβλεψε»! Ἀλλά τοῦ εἶπε καί τό ἑξῆς:«Ἡ πίστις σου σέσωκέ σε»! Ποιά πίστη; Ἡ πίστη πού ὁμολόγησε ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι«Υἱός Δαβίδ», ὅτι δηλαδή, εἶναι ὁ πραγματικός Μεσσίας, πού ἀνήγγειλαν οἱ προφῆτες.Καί ὁ τυφλός ἀνέβλεψε καί εἶδε τό φῶς του. Καί εὐγνώμονας, ὅπως ἦταν, ἀκολούθησετόν Ἰησοῦ καί δόξαζε τόν Θεό. Ἀλλά καί μαζί του, ὅπως μᾶς λέγει τό ἱερό Εὐαγγέλιο,«πᾶς ὁ λαός ἰδών ἔδωκεν αἶνον τῷ Θεῷ».

5. Ὁ τυφλός τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου, ἀδελφοί, κατά τήν πατερική ἑρμηνεία τοῦΘεοφυλάκτου, εἶναι εἰκόνα τῶν Ἐθνικῶν χριστιανῶν, γι᾽ αὐτό καί θεραπεύτηκε «παράτήν ὁδόν» (στίχ. 35), γιατί δέν ἦλθε ὁ Χριστός πρῶτα γιά τούς Ἐθνικούς, ἀλλά γιά τόἸσραήλ. Ὁ τυφλός, ὅπως τό ἀκούσαμε, ἐξ ἀκοῆς ἔμαθε γιά τόν Χριστό, ἀπό τήν πλη-ροφορία τοῦ ὄχλου, δηλαδή. Ἔτσι καί οἱ ἐξ ἀκοῆς Ἐθνικοί, ἀπό τό κήρυγμα τῶν Ἀπο-στόλων, ἔλαβαν τήν πίστη γιά τόν Χριστό. Στήν περικοπή μας πάλι ἀκούσαμε ὅτι ὁὄχλος ἐπέπληττε τόν τυφλό νά μήν φωνάζει καί νά μήν λέγει τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ. Αὐτοίεἶναι οἱ διῶκτες καί οἱ τύραννοι, πού ἤθελαν καί θέλουν καί τώρα νά φιμώσουν τήνἘκκλησία καί νά μήν ὁμολογεῖ τό Ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ. Ἡ Ἐκκλησία μας ὅμως ποτέδέν σιωπᾶ, ἀλλά μάλιστα ὅταν διώκεται ὁμολογεῖ δυνατώτερα τήν πίστη της, ὅπως ὁτυφλός τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου.

6. Ἀλλά ὑπάρχει, ἀδελφοί, καί ἡ ψυχική τύφλωση, ἡ τύφλωση τοῦ νοός, πού τήνἔχουμε ὅλοι, ἄλλος λιγώτερο καί ἄλλος περισσότερο. Γιά τήν θεραπεία μας, λοιπόν, ἀπότήν τύφλωση αὐτή, ἄς φωνάζουμε καί ἐμεῖς καί ἄς παρακαλοῦμε τόν Χριστό νά μᾶςἐλεήσει καί νά μᾶς θεραπεύσει. Καί ἄν μερικοί μᾶς ἐμποδίζουν καί μᾶς λέγουν νά μήντό κάνουμε αὐτό – ὁ Διάβολος εἶναι αὐτός πού μᾶς ἐμποδίζει – ἐμεῖς πιό πολύ νά λέγουμε,ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΕΛΕΗΣΕ ΜΕ!

Μέ πολλές εὐχές,† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

4

xyyzΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ

Ψαλμός ΝΕ´ 55

Εἰς τὸ τέλος, ὑπὲρ τοῦ λαοῦ τοῦ ἀπὸ τῶν ἁγίων μεμακρυμμένου· τῷ Δαυΐδ εἰς στηλογραφίαν, ὁπότε ἐκράτησαν αὐτὸν οἱ ἀλλόφυλοι ἐν Γέθ.

O ΦΟΒΟΣ ΚΑΤΑΝΙΚΑΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΣΤΟΝ ΘΕΟ

2 Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, ὅτι κατεπάτησέ με ἄνθρωπος, ὅλην τὴν ἡμέρανπολεμῶν ἔθλιψέ με. 3 Κατεπάτησάν με οἱ ἐχθροί μου ὅλην τὴν ἡμέραν, ὅτιπολλοὶ οἱ πολεμοῦντες με ἀπὸ ὕψους. 4 Ἡμέρας οὐ φοβηθήσομαι, ἐγὼ δὲἐλπιῶ ἐπὶ σέ. 5 Ἐν τῷ Θεῷ ἐπαινέσω τοὺς λόγους μου, ἐπὶ τῷ Θεῷ ἤλπισα,οὐ φοβηθήσομαι τί ποιήσει μοι σάρξ. 6 Ὅλην τὴν ἡμέραν τοὺς λόγους μουἐβδελύσσοντο, κατ᾿ ἐμοῦ πάντες οἱ διαλογισμοὶ αὐτῶν εἰς κακόν. 7 Πα-ροικήσουσι καὶ κατακρύψουσιν· αὐτοὶ τὴν πτέρναν μου φυλάξουσι, καθάπερὑπέμειναν τῇ ψυχῇ μου. 8 Ὑπὲρ τοῦ μηθενὸς σώσεις αὐτούς, ἐν ὀργῇ λαοὺςκατάξεις. Ὁ Θεός, 9 τὴν ζωήν μου ἐξήγγειλά σοι, ἔθου τὰ δάκρυά μουἐνώπιόν σου ὡς καὶ ἐν τῇ ἐπαγγελίᾳ σου. 10 Ἐπιστρέψουσιν οἱ ἐχθροί μουεἰς τὰ ὀπίσω, ἐν ᾗ ἂν ἡμέρᾳ ἐπικαλέσωμαί σε· ἰδοὺ ἔγνων ὅτι Θεός μου εἶσύ. 11 Ἐπὶ τῷ Θεῷ αἰνέσω ρῆμα, ἐπὶ τῷ Κυρίῳ αἰνέσω λόγον. 12 Ἐπὶ τῷΘεῷ ἤλπισα, οὐ φοβηθήσομαι τί ποιήσει μοι ἄνθρωπος. 13 Ἐν ἐμοί, ὁ Θεός,εὐχαί, ἃς ἀποδώσω αἰνέσεώς σου, 14 ὅτι ἐρρύσω τὴν ψυχήν μου ἐκ θανάτουκαὶ τοὺς πόδας μου ἐξ ὀλισθήματος· εὐαρεστήσω ἐνώπιον Κυρίου ἐν φωτὶζώντων.

1. Ἀπό τήν ἐπιγραφή τοῦ ψαλμοῦ ὑποθέτουμε ὅτι αὐτός εἶναι ποίημα τοῦ Δαβίδ, ὁὁποῖος, μέ ἐμπίστους φίλους του, εἶχε ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τήν Ἱερουσαλήμ καί τόν Ναό,γιά νά ἀποφύγει τήν ὀργή τοῦ Σαούλ, πού τόν κατεδίωκε. Γι᾽αὐτό καί ἡ ἐπιγραφή λέγει,«ὑπέρ τοῦ λαοῦ τοῦ ἀπό τῶν ἁγίων μεμακρυμμένου». Τό Ἑβρ. ὅμως κείμενο ἔχει ἐπι-γραφή, ἡ ὁποία σημαίνει, «ἐπί τῆς περιστερᾶς ἀφώνου τῆς μακρυνῆς». «Ἄφωνος περι-στερά» ἡ μακρά εὑρισκομένη εἶναι μᾶλλον ὁ ἑβραϊκός λαός, ὁ ὁποῖος ἦταν μακρυά ἀπότήν πατρίδα του. Ἀκόμη ἡ ἐπιγραφή τοῦ ψαλμοῦ λέγει τήν λέξη «στηλογραφία». Ἡλέξη αὐτή χαρακτηρίζει τόν ψαλμό ὅτι εἶναι πολύ σπουδαῖος, γιατί ὑμνεῖ σημαντικό γε-γονός, καί γι᾽ αὐτό πρέπει νά χαραχθεῖ εἰς στῆλον. Τήν ἴδια ἔννοια ἔχει καί ἡ ἀντίστοιχη

5

ἑβραϊκή ἔκφραση τοῦ Ἑβραϊκοῦ «μικτάμ». Ἡ ἄλλη ἔκφραση τῆς ἐπιγραφῆς, «ὁπότεἐκράτησαν αὐτόν οἱ ἀλλόφυλοι ἐν Γέθ», δηλώνει τήν ἱστορική αἰτία συνθέσεως τοῦ ψαλ-μοῦ. Κυνηγημένος ὁ Δαβίδ ἀπό τόν Σαούλ ἔχεται στόν βασιλέα τῶν Φιλισταίων γιά νάζητήσει ἄσυλο, ἀλλά ἀναγνωρίστηκε ποιός εἶναι καί ὁ Δαβίδ, γιά νά διασωθεῖ, ἀναγκά-στηκε νά παραστήσει τόν παράφρονα καί ἔτσι ἔφυγε καί διασώθηκε στό σπήλαιο Ὀδολ-λάμ. Βλ. Ά Βασ. 21,10 ἑξ. Αὐτά ἀπό τήν ἐπιγραφή, ἄν καί ὁ ἴδιος ὁ ψαλμός δέν μᾶςλέγει γιά τήν φυγή τοῦ Δαβίδ, ἀλλά παρουσιάζει γενικά ἕναν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἀπειλεῖταιἀπό κάποιον καί ἀπό κάποιους, κινδυνεύει ἀπ᾽ αὐτούς καί φοβᾶται ἀπ᾽ αὐτούς, ἀλλά μέτήν προσευχή του στόν Θεό ἀποκτᾶ δύναμη καί θάρρος. Αὐτά ὅμως τά στοιχεῖα καί τάχαρακτηριστικά ταιριάζουν ἄριστα στίς πληροφορίες τῆς ἐπιγραφῆς.

2. Ἀρχόμενος τόν ψαλμό του ὁ ποιητής, λέγει, «ἐλέησόν με, ὁ Θεός, ὅτι κατεπάτησέμε ἄνθρωπος» (στίχ. 2). Ἐννοεῖ τόν Σαούλ, ὁ ὁποῖος τόν καταδιώκει καί θέλει νά τόνκαταπατήσει, σάν νά εἶναι σκώληκας. Καί τό κυνηγητό αὐτό τοῦ ἐχθροῦ εἶναι συνεχές,εἶναι «ὅλην τήν ἡμέραν» (στίχ. 2). Δέν εἶναι ὅμως μόνο ἕνας πού καταδιώκει καί θλίβειτόν ποιητή μας, ἀλλά πολλοί. Γι᾽ αὐτό στήν συνέχεια ὁμιλεῖ περί «ἐχθρῶν» του (στίχ.3) καί ὅτι «πολλοί οἱ πολεμοῦντες» αὐτόν (στίχ. 3). Περί αὐτῶν δέ τῶν ἐχθρῶν τουλέγει ὅτι εἶναι «ἀπό ὕψους» (στίχ. 3). Ἡ φράση αὐτή σημαίνει ἁπλᾶ ὅτι οἱ ἐχθροί τουεἶναι ἀπό πάνω καί αὐτός εἶναι ἀπό κάτω καί ἔτσι τόν κτυποῦν καί τόν ἐξευτελίζουνπερισσότερο. ῎Η σημαίνει ὅτι εἶναι ὑψηλόφρονες καί ἀγέρωχοι. Ἤ πάλι σημαίνει ὅτιπολεμοῦν τόν ποιητή μας ἀπό τήν ὑψηλή θέση πού κατέχουν. Ἀλλά ἀκόμη ἄλλοι, αὐτότό «ἀπό ὕψους», τό συνδέουν μέ τήν ἀκολουθοῦσαν λέξη τοῦ στίχ. 4 «ἡμέρας» καί σχη-ματίζουν τήν φράση «ἀπό ὕψους ἡμέρας». Τήν φράση δέ αὐτή τήν ἑρμηνεύουν «ἀπότήν ἀνατολή τοῦ ἡλίου». Ἔτσι ἔχουμε τό νόημα πού εἶπε ἤδη στόν προηγούμενό τουστίχ. ὁ ποιητής μέ τήν ἔκφραση «ὅλην τήν ἡμέραν», θέλοντας νά δηλώσει ὅτι ἡ πολεμικήτῶν ἐχθρῶν του εἶναι ὁλημερίς. Ἀλλά τό «ἡμέρας» συνδέεται φυσικά μέ τήν ἀκολουθοῦσαπρόταση τοῦ στίχ. 4 «οὐ φοβηθήσομαι», ὅπως ἔτσι εὑρίσκεται στόν στίχ.: «Ἡμέρας οὐφοβηθήσομαι». Τό νόημα εἶναι: Ὄχι μόνο μία ἡμέρα (στίχ. 3), ἀλλά πολλές ἡμέρες καίἄν μέ πολεμοῦν οἱ ἐχθροί μου, δέν θά φοβηθῶ, γιατί θά ἐλπίζω στόν Θεό (στίχ. 4).

Στήν συνέχεια ὁ ποιητής τοῦ ψαλμοῦ μας λέγει: «Ἐν τῷ Θεῷ ἐπαινέσω τούς λόγουςμου» (στίχ. 5). Τί σημαίνει ὁ λόγος αὐτός; Σημαίνει ὅτι τούς λόγους, πού εἶπε ὁ ποιητής(«ἡμέρας οὐ φοβηθήσομαι», στίχ. 4), δέν θά εἶναι μία κενή καύχηση, ἀλλά εἶναι λόγοιπού ἔχουν τόν ἔπαινον τοῦ Θεοῦ, γιατί ἀποδεικνύονται ἐμπράκτως. Πραγματικά ὁ Δαβίδθά ἐλπίζει στόν Θεό καί δέν θά φοβᾶται λοιπόν τούς ἐχθρούς του. Δέν θά μποροῦσε δένά ἐκφράσει περισσότερο τήν ἀφοβία του ὁ ποιητής μας, παρά ἀποκαλώντας τούς πο-λεμίους του «σάρκα»: «Οὐ φοβηθήσομαι τί ποιήσει μοι σάρξ» (στίχ. 5)!

3. Ἀρχίζει τήν δεύτερη στροφή τοῦ λόγου του ὁ ψαλμωδός μας, μέ τόν ἴδιο τρόπο,ὅπως τήν πρώτη. Ἀρχίζει δηλαδή καί αὐτή ἡ στροφή μέ αἴσθημα φόβου καί καταλήγει

6

καί αὐτή πάλι μέ αἴσθημα θάρρους. Ὁ ποιητής τοῦ ψαλμοῦ μας θέλει νά συνομιλήσει μέτούς ἐχθρούς του, ἀλλά αὐτοί δέν τό θέλουν, Αὐτοί, «ὅλην τήν ἡμέραν ἐβδελύσσοντοτούς λόγους του» (στίχ. 6α). Ἡ καχυποψία τους δέν τούς ἐπιτρέπει νά ἀναγνωρίσουνεἰλικρίνεια στόν Δαβίδ καί παρεξηγοῦν κάθε συμπεριφορά του καί μηχανεύονται νά τοῦκάνουν κακό. Παραπονούμενος δέ ὁ Δαβίδ γι᾽ αὐτό λέγει: «Κατ᾽ ἐμοῦ πάντες οἱ διαλο-γισμοί αὐτῶν εἰς κακόν» (στίχ. 6β). Οἱ ἐχθροί του συναθροίζονται καί ἐνεδρεύουν ἐναντίοντου (στίχ. 7α). Παρακολουθοῦν τά ἴχνη του (στίχ. 7β: «Τήν πτέρνα μου φυλάξουσι..»).Ὅπως ὁ κυνηγός παρακολουθεῖ τά ἴχνη τοῦ θηράματος πού καταδιώκει γιά νά τό σκο-τώσει, ἔτσι καί οἱ ἐχθροί τοῦ Δαβίδ τοῦ παρακολουθοῦν τά ἴχνη, γιά νά τόν θανατώσουν.Καί ἐρωτᾶ τώρα ὁ Δαβίδ τόν Θεό ταραγμένος κάπως: «Ὑπέρ τοῦ μηθενός σώσειςαὐτούς;» (στίχ. 8α). Θά σώσεις, ὦ Θεέ, τοιούτους ἀνθρώπους γιά τό τίποτε;». Ὄχι!Ἀλλά «ἐν ὀργῇ λαούς κατάξεις» (στίχ. 8α). Νά τούς κρημνίσεις μέ τήν δικαία σου κρίσηστόν Ἅδη, ὅπου θά στείλεις καί τούς ἄλλους λαούς πού ἔχουν ἀποκοπεῖ ἀπό Σένα.

Στήν συνέχεια ὁ ποιητής μας γίνεται θρηνώδης. Μέ τρυφερότητα ἀποτείνεται στόνΘεό καί τοῦ λέγει ὅτι ξέρει τά δάκρυά του δέν θά χαθοῦν, «ἐν τῇ ἐπαγγελίᾳ σου», λέγει(στίχ. 9). Πότε ὁ Θεός τό ὑποσχέθηκε αὐτό, γιά νά λέγει ὁ ποιητής «ἐν τῇ ἐπαγγελίᾳσου»; Τό ὑποσχέθηκε εἰς ψαλμ. 90,15, ὅπου λέγει γιά τόν δίκαιο: «Κεκράξεται πρός μεκαί ἐπακούσομαι αὐτοῦ, μετ᾽ αὐτοῦ εἰμι ἐν θλίψει. Ἐξελοῦμαι αὐτόν καί δοξάσω αὐτόν»!Ἡ ἐπαγγελία εἶναι αὐτό πού εἶπε ὁ Κύριος στήν Καινή Διαθήκη, «Μακάριοι οἱ πεν-θοῦντες ὅτι αὐτοί παρακληθήσονται» (Ματθ. 5,4). Ὁ στίχ. φέρεται διαφόρως στό Ἑβρ.:«Βάλε τά δάκρυά μου στήν φιάλη σου. Καί μήπως στό σημειωματάριό σου δέν ἔχουνἤδη καταγραφεῖ;». Ὁ Θεός λοιπόν, κατά τό Ἑβρ. κείμενο, ἔχει ὄχι μόνο βιβλίο, ὅπουκαταγράφει τούς στεναγμούς καί τά δάκρυα τῶν τέκνων του, ἀλλά καί φιάλη στήνὁποία τά ἀποθησαυρίζει»! Τελιώνει καί ἡ δετέρα στροφή τοῦ ψαλμοῦ μέ τήν ἰδία ἐπωδό,ὅπως καί ἡ πρώτη, ἀλλά ὀλίγον παρηλλαγμένη. «Οὐ φοβηθήσομαι τί ποιήσει μοι σάρξ»ἦταν ἡ κατακλείς τῆς πρώτης στροφῆς (στίχ. 5), «οὐ φοβηθήσομαι τί ποιήσει μοιἄνθρωπος», εἶναι ἡ κατακλείς τῆς δευτέρας στροφῆς (στίχ. 12). Λέγει «ἄνθρωπος»,ἀντί τοῦ «σάρξ». Εἶναι τό ἴδιο. «Ἄνθρωπος», «ἀδάμ». Εἶναι ὁ ἄνθρωπος μέ τήν χοϊκήτου ἔννοια.

4. Τέλος, ἔχουμε τόν ἐπίλογο τοῦ ψαλμοῦ. Πιθανόν νά προστέθηκε ἀπό τόν ψαλμωδόμας σέ μετέπειτα χρόνο, ὅταν εἶδε νά ἐκπληρώνονται ἀπό τόν Θεό τά αἰτήματά του.Εὐγνώμων τώρα ὁ ποιητής μας στόν Θεό, λέγει σ᾽ Αὐτόν, «Ἐν ἐμοί ὁ Θεός αἱ εὐχαί,ἅς ἀποδώσω αἰνέσεώς σου» (στίχ. 13). Λέγει, δηλαδή, ὁ Δαβίδ ὅτι, ὅπως ὁ Θεός ἐξε-πλήρωσε τίς δεήσεις του καί τόν ἔσωσε ἀπό τούς ἐχθρούς του, ἔτι καί αὐτός θά ἐκπλη-ρώσει τίς ὑποσχέσεις, πού ἔδωσε στόν Θεό, ὡς εὐγνωμοσύνη του πρός Αὐτόν: «Ἐν ἐμοίὁ Θεός αἱ εὐχαί, ἅς ἀποδώσω αἰνέσεώς σου» (στίχ. 13). Ὁ Θεός τόν ἔσωσε «ἐξ ὀλισθή-ματος», ἀπό βέβαια δηλαδή πτώση, τόν ἔσωσε ἀπό βέβαιο θάνατο, τόν εὐσπλαγχνίστηκε

7

βλέποντας τά δάκρυά του (στίχ. 14) καί ὁ Δαβίδ, ὡς ἀνταπόδομα ὑπόσχεται «τοῦεὐαρεστῆσαι ἐνώπιον Κυρίου ἐν φωτί ζώντων» (στίχ. 14β). Καί εὐαρεστοῦμε τόν Θεόἐφαρμόζοντες τίς ἐντολές Του. Ὁ Δαβίδ λοιπόν ὑπόσχεται ὅτι θά τηρεῖ τό θέλημα τοῦΚυρίου. Ἡ φράση «ἐν φωτί ζώντων» σημαίνει τήν παροῦσα ζωή, κατά τήν ὁποία ὁ ποι-ητής μας ὑπόσχεται ὅτι θά εὐαρεστεῖ τόν Θεό.

† Ὁ Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας