Το ιστιοφόρο σκάφος

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ ΣΚΑΦΟΣ – ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ A. Εξωτερικά: Πλώρη: Το εµπρός µέρος του σκάφους.

Πρύµνη: Το πίσω µέρος του σκάφους.

∆εξιά – αριστερά: Πάντοτε κοιτώντας την πλώρη.

Προσήνεµη (σοφράνο): η πλευρά του σκάφους από όπου φυσά ο άνεµος

Υπήνεµη (σταβέντο): η αντίθετη του ανέµου πλευρά (βρίσκεται η µάτσα)

Ύφαλα (βρεχάµενα): Το µέρος του σκάφους που βρέχεται από το νερό.

Έξαλα: Το µέρος του σκάφους έξω από το νερό.

Ίσαλος: Η διαχωριστική γραµµή υφάλων – εξάλων.

Γάστρα (hull): Το «κουφάρι» δηλ.τα πλαϊνά µαζί µε τα ύφαλα.

Κατάστρωµα (deck): Το οριζόντιο µέρος του σκάφους.

Σπιράγιο: Το υπερυψωµένο τµήµα του καταστρώµατος πάνω από την καµπίνα.

Φάλκα: Η είσοδος στην καµπίνα.

Χαβούζα (cockpit): Το ασφαλέστερο εξωτερικά µέρος του σκάφους, όπου βρίσκεται το τιµόνι και το χειριστήριο της µηχανής. Εκεί συγκεντρώνεται το πλήρωµα κατά το ταξίδι και γίνονται οι περισσότεροι χειρισµοί των πανιών. Το cockpit βρίσκεται πάντοτε πάνω από την ίσαλο και είναι αυτοεκκενούµενο από τα νερά.

Λαζαρέτα (lockers): Οι αποθήκες του σκάφους, βρίσκονται κάτω από το cockpit. B. ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ: Σεντίνα: Το βαθύτερο (κάτω από την ίσαλο) εσωτερικά µέρος της γάστρας,

όπου συγκεντρώνονται τα υγρά (νερό θάλασσας ή γλυκό, λάδια, πετρέλαιο) που έχουν διαρρεύσει από οποιουδήποτε. Στην σεντίνα υπάρχουν απαραίτητα τουλάχιστον δύο αντλίες (µία χειροκίνητη, µία ηλεκτρική) οι οποίες αντλούν τα υγρά.

Η σεντίνα αποτελεί τον «καθρέφτη» της κατάστασης στην οποία βρίσκεται ένα σκάφος, διότι εκεί βλέπουµε εάν έχει προκληθεί κάποια διαρροή υγρών στο σκάφος ώστε να την αντιµετωπίσουµε έγκαιρα.

Πανιόλα: Το πάτωµα της καµπίνας που καλύπτει την σεντίνα.

Βάνες: Οι κρουνοί εισαγωγής ή εξαγωγής θαλασσινού νερού (ψύξη µηχανής, τουαλέτες, νεροχύτες) από την γάστρα. Πρέπει να βρίσκονται πάντοτε σε άριστη κατάσταση και πριν τον απόπλου του σκάφους να

κλείνουµε όσες – λόγω των κλίσεων – είναι επικίνδυνο να δηµιουργήσουν εισροή θαλασσινού νερού.

Μπουλµέδες: Τα – κάθετα στον διαµήκη άξονα – χωρίσµατα στην καµπίνα.

Νοµείς: Οι ενισχύσεις στην γάστρα.

Τζαβέτες: Οι βίδες που συγκρατούν την καρίνα στην γάστρα.

ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΣΧΟΙΝΙΩΝ

Μαντάρια: Ανεβάζουν (βιράρουν) και κρατούν ανεβασµένα, τα πανιά.

Σκότες: Ρυθµίζουν µέσα-έξω (τριµάρουν) τα πανιά ανάλογα µε την πλεύση.

Μπουµ-βανγκ: Ελέγχει την µάτσα (µαΐστρα) στην κίνηση πάνω – κάτω.

Μπαλαντσίνι: Κρατά την µάτσα όταν η µαΐστρα είναι µαϊναρισµένη

Μουδόσχοινα: Κατεβάζουν και τεντώνουν τον αετό της µαΐστρας όταν µουδάρουµε.

Τσαµαντάλια: Μικρά σχοινάκια, µε τα οποία δένουµε το κοµµάτι της µαΐστρας που

έχουµε µουδάρει.

Κάβοι: Τα σχοινιά που δένουµε το σκάφος στον προβλήτα. Όταν δένουµε µε

την πλώρη, ονοµάζονται και «µουστάκια», ενώ όταν δένουµε µε την

πρύµη «πρυµάτσες»

Αγκυρόσχοινο: Το σχοινί που είναι κοτσαρισµένο στην συνέχεια της αλυσίδας της

άγκυρας.

Μαντάρι σπινακόξυλου (topping lift): ανεβάζει και κρατά το σπινακόξυλο.

Πoδάρι σπινακόξυλου: κρατά το σπινακόξυλο από κάτω, δρα ανταγωνιστικά µε το

µαντάρι και µε τα δύο ρυθµίζουµε το ύψος του ελεύθερου άκρου του σπινακόξυλου.

ΠΑΡΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

Φέρµα: τράβα, τέντωσε το σχοινί

Λάσκα: άφησε, χαλάρωσε το σχοινί

Βίρα: σήκωσε (ανύψωσε) το πανί ή την άγκυρα

Μάινα: κατέβασε το πανί ή την άγκυρα

Όρτσα (ορτσάρισε): στρέψε το σκάφος προς την κατεύθυνση του ανέµου

Πόδισε: στρέψε το σκάφος προς την αντίθετη από τον άνεµο κατεύθυνση

Αβάρα (αβαράρισε): απώθησε, σπρώξε το σκάφος

Αγάντα: σταµάτα, φρενάρισε, το σχοινί ώστε να µην λασκάρει άλλο

Αµόλα (µόλα): λύσε

Κότσαρε: δέσε, ασφάλισε το σχοινί

Νέταρε: ξεµπέρδεψε και τακτοποίησε (σχοινί, πανί)

Φούνταρε: ρίξε την άγκυρα στην θάλασσ

Η ΚΑΡΕΝΑ – Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ

Η καρένα ή καρίνα ή τρόπιδα του σκάφους είναι ένα πτερύγιο, τοποθετηµένο κατακόρυφα στα ύφαλα του σκάφους.

Η καρένα είναι απαραίτητη προκειµένου ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος να κυβερνηθεί µε την βοήθεια του ανέµου. Ο ρόλος της καρένας είναι διπλός: A. Μειώνει τον εκπεσµό (έκπτωση) του σκάφους, ειδικά στις «κλειστές» πλεύσεις

(όρτσα µέχρι πλαγιοδροµία). Με την αντίσταση που δηµιουργεί στο νερό, λόγω της επιφάνειάς της, σχεδόν εξισώνει την πλάγια δύναµη που ασκεί ο άνεµος στα πανιά και τείνει να παρασύρει το σκάφος µε το πλάι (εκπεσµός) (σχ. 1). Αυτός ο ρόλος της καρίνας (µείωση του εκπεσµού) είναι και ο σηµαντικότερος, αφού, χωρίς αυτήν, είναι αδύνατο για ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος να ταξιδέψει µε τα πανιά παρά µόνο σε “ανοικτές” (πρίµα) πλεύσεις.

B. Χαµηλώνει το κέντρο βάρους του σκάφους. Όταν το σκάφος, λόγω της δύναµης που ασκεί ο άνεµος στα πανιά, κουπαστάρει (γέρνει), το βάρος της καρένας µαζί µε την άνωση, δηµιουργούν ζεύγος δυνάµεων ζεύγος δυνάµεων, το οποίο έχει την τάση να «ισιώνει» το σκάφος (σχ. 2). Αυτός ο ρόλος της καρένας είναι δευτερεύων, αφού, σε µικρά σκάφη (dinghies), η καρένα είναι κατασκευασµένη από ελαφρύ (ξύλο ή πλαστικό) υλικό και το βάρος του πληρώµατος είναι αυτό που ισορροπεί το σκάφος.

Στα σκάφη ανοικτής θαλάσσης, όπου η καρένα εξυπηρετεί και τους δύο

σκοπούς, είναι κατασκευασµένη από µαντέµι ή µολύβι και ονοµάζεται έρµα. Το έρµα είτε είναι ενσωµατωµένο στην γάστρα του σκάφους, είτε είναι βιδωµένο

σ’ αυτήν µε τις «τζαβέτες». Το βάρος του έρµατος είναι το 30 – 50% του συνολικού εκτοπίσµατος του

σκάφους, έτσι ώστε να επιτρέπει στο σκάφος να επανέρχεται από κλίσεις τουλάχιστον 1100.

Το σχήµα και το µέγεθος της καρένας ποικίλει ανάλογα µε τον σκοπό (αγώνων ή κρουαζιέρας) που έχει κατασκευαστεί να εξυπηρετεί το σκάφος (σχήµα).