ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ-preview

ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΣΤΑΘΗ

MAΓΕΙΡΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ

ΑΘΗΝΑ 2012

ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΣΤΑΘΗ

ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ

ΑΘΗΝΑ 2010

-2-

ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΣΤΑΘΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

2-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΥΠ’ΑΤΜΩΝ

3-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΛΥΚΕΙΑΣ

-3-


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Ναι,ναι ...και όμως είναι γεγονός...έχω τη δύναμη και σου γράφω..και αυτό

γιατί,δεν αντέχω άλλο,να τρώω τα σωθικά μου τη στιγμή,που το στόμα μου δεν

ανοίγει, για να μπει ούτε μπουκιά.Για να σου συστηθώ,αγαπημένο μου

ημερολόγιο,θα πρέπει,να σου πω, αρχικά,το ζώδιο μου.Ξέρεις,έχω μια αόρατη

σύνδεση με τα αόρατα και αν και,δεν ξέρω,πως λέγονται τα άστρα,ξέρω,να σου

πω το φλυτζάνι,τα χαρτιά,να σου διαβάσω το χέρι και ξέρω,ακριβώς,ποιόν

άνθρωπο έχω απέναντι μου,αρκεί,να μου πει το ζώδιο του.Εγώ είμαι

Παρθένος...τουτέστιν..μανιακή της καθαριότητας,της μαγειρικής,της οικοκυρικής

και της,εν γένει, παντρεμένης ζωής.

Τόσο καλά ξέρω το ζώδιο μου,που έχω μάθει,να κρύβω τις ιδιότητες

του..Τις φυλάω για το καλύτερο σκοπό..Το γάμο μου..Μη με ρωτάς να σου πω

το αυτονόητο..Όχι,προς το παρόν,είμαι ακόμη εγώ και συ...Ετών 35 και

πρόσφατα χωρισμένη από μια σχέση τριών ετών...Αλλά,φέτος το πήρα

απόφαση...Θα είναι η χρονιά του γάμου μου..Και για αυτό,θα έχω εσένα...να σου

γράφω,όσα δεν μπορώ να πω στη Κατερίνα και την Αμαλία,που είναι οι

παντρεμένες κολλητές μου.Το όνομά μας...το πιο κοινότυπο,Μαρία...Φέτος,θα

-4-


το κάνω Μάριαν..το πήρα απόφαση... θα γίνω πρωτότυπη.

Ξέρεις,στην εποχή μας..τώρα,που σου γράφω είναι Άνοιξη..Μάης

μήνας...17..Σάββατο..και εγώ κλαίω..κουβαλάω εποχές και κυρίως τον

αγαπημένο μου χειμώνα..στην εποχή που σου γράφω το 2010..όλα είναι

ηλεκτρονικά και τα παλιά ημερολόγια,που είχαμε και μοιράζαμε ακόμη και στις

συμμαθήτριες,για να μας γράψουν τις εντυπώσεις τους,τώρα έχουν γίνει

μπλογκ..Δεν με νοιάζουν αυτά.Εγώ παραμένω παραδοσιακή..τόσο

παραδοσιακή,που σου γράφω στο χέρι.Πήγα και σε αγόρασα με μια ανάγκη,να

αγοράσω ένα φίλο..Τυχεροί οι πλούσιοι..μπορούν και αγοράζουν ακόμη και

φίλους.Εγώ,εργάζομαι ως πωλήτρια ρούχων..μου φτάνει και δεν μου φτάνει να

αγοράσω το καλύτερο δερματόδετο τετράδιο.Και είπα μέσα μου...αφού δεν έχω

το φίλο,που θέλω, θα τον εφεύρω...και έτσι έφτιαξα εσένα..και εσύ με τη σειρά

σου θα με φτιάξεις,όπως ακριβώς θέλω να γίνω,όπως πρέπει,να είναι η Μαρία

στα 35 της..Παντρεμένη..Μόλις παντρευτώ θα σε κάψω...Μη φοβάσαι...άντε,το

πολύ πολύ,να σε ανεβάσω στο πατάρι..Δεν θα ήθελα κανένας,να μάθει τον

αληθινό μου,ελαττωματικό εαυτό.

Η δουλειά μου είναι βαρετή.Αυτό και μόνο την κάνει κουραστική και έχω

έναν εργοδότη,που δεν θα τον ήθελα ούτε για εχθρό...και αυτό το βλέμμα

του...λες και με κοιτάει φίδι.Αλλά,τί να κάνω..Μόλις, μετά μεγάλης βίας,

τελείωσα το λύκειο.Το όνειρο μου ήταν,να ερωτευτώ έναν συμμαθητή μου,να με

ερωτευτεί και αυτός και μόλις τελειώσει το σχολείο να παντρευτούμε.Φαίνεται,

όμως πως άλλος ονειρεύεται και σε άλλον η ζωή ξημερώνει τα όνειρα,γιατί αυτή

ακριβώς την ονειρική ζωή ζει η φίλη μου η Αμαλία.Παντρεύτηκε το

Ντίνο,έρωτας που άφησε εποχή στο Λύκειο.Μέχρι και οι καθηγητές ήταν

καλεσμένοι στο γλέντι του γάμου της.

Εμένα,ούτε που να με κοιτάξει κανείς.Όχι,ότι δεν είμαι για κοίταγμα,απλά

δεν έτυχε..Αλλά,αυτό που δεν μου έτυχε για τριανταπέντε χρόνια,θα το κάνω να

μου τύχει φέτος..Πώς;με ρωτάς...μαγειρεύοντας,σου απαντώ.Το πήρα

απόφαση.Άλλες έχουν περιουσία,άλλες πτυχία,άλλες καλό και ξακουστό

όνομα,άλλες όμορφα μάτια,όμορφο στήθος..ε,λοιπόν,για όλες εμάς,που δεν

έχουμε τίποτα από όλα αυτά,ούτε σπίτι,ούτε αμάξι δικό μας,ούτε φιρμάτα

-5-


ρούχα,ούτε τίποτα ιδιαίτερο,πέρα από το έμφυτο ταλέντο μας στην μαγειρική..θα

το κάνω να συμβεί..Θα μου μαγειρέψω το γάμο μου..Δεν λένε,άλλωστε,ότι ο

έρωτας περνάει από το στομάχι..Ε,ελπίζω σε μένα να συμβεί...και ο άντρας,που

θα με παντρευτεί, να έχει ένα πολύ πεινασμένο στομάχι...

Όπως,ακριβώς,είναι και το δικό μου τη στιγμή,που σου γράφω.Η καλύτερη

δίαιτα..ο χωρισμός..μόλις χώρισα και έχασα δέκα κιλά...Στυλάκι...και στήλη

άλατος..Ο Μάκης,όχι μόνο με χώρισε,αλλά,πριν από δυο μήνες παντρεύτηκε

κιόλας μια ξανθιά,ερωτικιά,αψηλή και δυναμική..που να τους σταθεί η μπουκιά

στο λαιμό.Ε,λοιπόν,έχω ρίξει τέτοιο κλάμα,που απορώ,αν έχει μείνει υγρό μέσα

μου.Έχασα δέκα κιλά και σε αυτό το κεφάλαιο θα σου περιγράψω μια περίεργη

μορφή νηστείας..της μοναξιάς,του χωρισμού,της απορίας...Και τώρα τί;με

ρωτάς..πεθαίνω ή ζω,απορώντας, γιατί ζω;σου απαντώ,αγαπημένο μου

ημερολόγιο.Δεν χρειάζομαι διδακτορικό,για να έχω μυαλό,θέλω,να πω,συχνά στη

Κατερίνα,μετεκπαιδευθείς εις την Αμερική,παρακαλώ,με ιδιωτικό

γραφείο...άριστη ψυχολόγος..τόσο άριστη,που,αν θα μπορούσε,θα είχε γεμίσει

τον κόσμο ψυχασθένεια.

Σε όλα βλέπει ψυχολογικό πρόβλημα..Βαριέμαι τη δουλειά μου Κατερίνα,με

πνίγει,γιατί νιώθω,πως έχω ικανότητες για κάτι καλύτερο.Α,πρέπει να το

προσέξεις...πολύ αόριστη μου ακούγεσαι...κάπου έχουν χαθεί οι ισορροπίες

σου,έτσι όπως σε βλέπω,μια διαταραχή συναισθήματος την έχεις, και όλο να με

κοιτάζει με κείνο το περισπούδαστο ύφος,που το νιώθω,να με απειλεί..Τί ανάγκη

έχεις εσύ,να ψηλώσεις αποκεφαλίζοντας με,θέλω να τη ρωτήσω.Εσύ με τα πολλά

πτυχία,τον πλούσιο μπαμπά και τον ωραίο άντρα..Τί ανάγκη έχεις,να με

ισοπεδώνεις τη στιγμή ακριβώς,που,αν τα μάτια σου αληθινά με κοιτούσαν,θα

έβλεπαν έναν άνθρωπο με θαμμένα φτερά.Τι ανάγκη έχεις,θέλω να τη

ρωτήσω..αλλά δεν τη ρωτάω..Τα πάντα πάνω μου,τα πάντα γύρω της,είναι για

αυτήν ένα ψυχολογικό πρόβλημα.Λέω,είναι το επάγγελμα της..αλλά στη τελική

και εγώ πωλήτρια είμαι..δεν συζητώ μαζί της για ρούχα.

Σου γράφω,γιατί έχω γύρω μου ανθρώπους,που τα πάντα είναι

επάγγελμα,χρήματα,επιτυχία..Λέξεις,σκέψεις,πράξεις..χαμογελαστή ή σκυθρωπή

καθημερινότητα.Και εγώ πιο καθημερινή και από την πιο καθημερινή

-6-


πραγματικότητα.Αλλά,λέω,φταίω.Βλέπω,τη διαφορά της Αμαλίας και της

Κατερίνας..συνομήλικες και συμμαθήτριες...δεκάχρονες και βάλε φίλες.Αυτές

είναι αλλιώς.Αν τις πάρεις και τις συγκρίνεις με τον εαυτό τους στο Λύκειο...θα

έπρεπε να ξανασυστηθούν.Εγώ,ένα και το αυτό.Τί είναι αυτό που τις άλλαξε;με

ρωτάς.Δεν είναι τα ρούχα,δεν είναι το επάγγελμα,δεν είναι ο χρόνος.Είναι η

νοοτροπία,ο εγωϊσμός.Έχουν,αυτό που δεν έχω..Επαγγελματικό εγωϊσμό,

κοινωνικό εγωϊσμό,τον εγωϊσμό της επιτυχίας,τον εγωϊσμό του έρωτα.

Όπως και να το πεις..έχουν αυτό που δεν έχω.Την αγάπη για τον εαυτό

τους,την αγάπη για την επιτυχία,την αγάπη για τα χρήματα,την αγάπη για την

ομορφιά,τη συνείδησηπως πρέπει,σώνει και παραντέ,να είναι κομψές,

ευτυχισμένες,επιτυχημένες,δυναμικές,ανεξάρτητες,όμορφες,ερωτικές,έστω και αν

αυτό είναι υποκρισία,έστω και αν το μόνο,που θέλουν και οι ίδιες,είναι η

απλότητα του τζην,της απλής καλημέρας,αυτής της λυκειακής αφέλειας..και όχι

της σοβαροφάνειας,που έρχεται μαζί με την ηλικία,μαζί με το επάγγελμα,μαζί με

τις ευθύνες.Αφού,λοιπόν,μου λείπει αυτό,που δεν έχω και αυτό είναι μια

λυκειακή φίλη,είπα να σε αγοράσω..και να γράψουμε μαζί τη δικιά μας

ιστορία..μέσα από τις μαγειρικές μας ικανότητες.

Αλλά,όπως σου είπα,τώρα,είμαστε στο κεφάλαιο της νηστείας...Μιλάμε ότι

ο χωρισμός γεμίζει την καρδιά με τόση πίκρα,που δεν υπάρχει όρεξη,ούτε για

όρεξη.Έχω,σχεδόν,πέντε μήνες,που αλλού πατώ και αλλού βρίσκομαι,αλλά

βρίσκομαι και αυτό γιατί έχω ένα ενοίκιο,που τρέχει και με τρέχει,έχω ένα

ρεύμα,που μου στερεί το εσωτερικό ρεύμα και ένα τηλέφωνο,που με κάνει να

ονειρεύομαι ένα κόσμο μεσαιωνικό,όταν οι άνθρωποι αξιοποιούσαν τα

περιστέρια..και αυτό,γιατί παρατηρώ ένα περιστέρι,έτσι,όπως κάθομαι στο

μπαλκόνι μου και σου γράφω,να με παρατηρεί...και να ήσουν δικό μου..και εσύ

να ήσουν δικό μου και εγώ,να ήξερα,πως να σε εκπαιδεύσω..να μην πηγαίνει και

ο χρόνος μου χαμένος,όχι τίποτα άλλο..

Η εσωτερική νηστεία είναι για άλλους μια διαδικασία θρησκευτική.Επί

σαράντα ημέρες κάνουν αποχή από τη τροφή..λες και τις υπόλοιπες ημέρες ο

Θεός δεν βλέπει...λες και τις υπόλοιπες ημέρες η τροφή τους αμαρτάνει.Βέβαια,η

θρησκευτική νηστεία σημαίνει αποχή και από τη σεξουαλική επαφή,αλλά,κυρίως

-7-


από την αμαρτία..από το λάθος..Ε,λοιπόν,εγώ απέχω από τον εαυτό μου..γιατί με

θεωρώ λάθος..Σε σένα το λέω..και δεν θα με πεις τρελή,προβληματική ή δεν θα

με κοιτάξεις με συμπόνια..Αλλά,η μεγάλη αλήθεια είναι,πως δεν με συμπαθώ..και

να σου πω γιατί.Γιατί κανένας άντρας δεν με θεώρησε τόσο σημαντική,ώστε να

με κάνει γυναίκα του..Τί σημαίνει αυτό για μια γυναίκα;με ρωτάς..Δεν ξέρω για

τις άλλες..Ο κάθε άνθρωπος είναι μια μετάφραση του κόσμου και εγώ για αυτό

ακριβώς το λόγο σε αγόρασα,για να με βοηθήσεις με τη δική μου μετάφραση.

Εγώ ανήκω στην κατηγορία του απεριθωριοποίητου

περιθωρίου.Ναι,ναι..διαβάζω Κυριακάτικες εφημερίδες..ακούω και πολιτικές

εκπομπές..συγκρατώ λέξεις,για να τις πετάω και εγώ,έτσι για να νιώθω και εγώ

ότι λέω κάτι σημαντικό.Αλλά,δεν με ακούει κανείς..Και καταπίνω μέσα μου την

ανάγκη να φύγω..και να τους πω..δεν σας έχω ανάγκη..αφού με φτύνετε,σας φτύνω

και εγώ..και όμως κάθομαι..και μασάω το καλαμάκι του φραπέ..και σπαταλάω τα

νειάτα μου,τον αληθινό μου εαυτό..και βλέπω τις άλλες να γελάνε,τις άλλες να

γεννάνε,τις άλλες να είναι σημαντικές..και μασάω το καλαμάκι..Μην το πεις

πουθενά,τον εαυτό μου μασάω..και αυτή την αίσθηση,που με νηστεύει από όσα

είμαι.Ζω,ίσως,την αληθινή νηστεία..τη στέρηση της χαράς,τη στέρηση της

ολοκλήρωσης..τη στέρηση του να είμαι,όσα μπορώ,να είμαι.

Το Μάκη τον γνώρισα στα τριάντα δύο μου..Ως τότε...ντρέπομαι να σου το

ομολογήσω,αλλά μόνο μια ανόητη σχέση δύο μηνών είχα στο ενεργητικό

μου.Γιατί,θα με ρωτήσεις..γιατί,θα σου απαντήσω και εγώ.Στο γιατί με γιατί θα

σου απαντώ.Δεν έτυχε.Υπάρχει λογική στη τύχη ή είναι απλώς

τυχαία;,αναρωτιέμαι.Η δικιά μου η τύχη έχει ύπνο βαρύ.Είμαι μοναχοκόρη,γόνα

ενός πολύ ερωτευμένου ζευγαριού..τόσο ερωτευμένου,που με γέννησαν,όταν

είχαν χαρεί ο ένας τον άλλο..με γέννησαν αργά και έφυγαν γρήγορα από τη ζωή

μου.Μόλις πέθανε ο πατέρας μου,μέσα σε ένα χρόνο,πέθανε και η μητέρα.Την

έφαγε η θλίψη και ας έτρωγε..και ας μου μαγείρευε τις καταπληκτικές της

συνταγές...την έφαγε η θλίψη....

Έμεινα μόνη μου στα εικοσιπέντε..οι γονείς μου εργάτες,τίποτα το

ιδιαίτερο για τη ζωή,τα πάντα για μένα.Στο σπίτι μου,δεν μου έλειψε η χαρά,η

φιλία,η εκτίμηση,ο σεβασμός..ίσως,για αυτό να μη τα ζήτησα αλλού..ίσως,γιατί

-8-


οι δικοί μου με ήθελαν δική τους...και η δικιά μου μοναξιά,ήταν θέμα

σεβασμού.Να φανταστείς,δεν έχω φορέσει ποτέ μίνι φούστα..και αυτό,γιατί

ντρεπόμουν τον πατέρα μου,ούτε καν τιραντέ μπλουζάκι..Άντε,να παντρευτώ με

τέτοια νοοτροπία,που δεν μου την άλλαξε,ύτε η δίμηνη σχέση,ούτε η τρίχρονη με

το Μάκη.Ο Μάκης,ταμίας στη Τράπεζα,οικονομολόγος...με σπορ

αυτοκίνητο,ταξίδια και κουλτούρα.Με καλούς φίλους και χόμπι...και με ψεύτικη

καρδιά.Ο Μάκης...Υπάρχει νόμος για τους παράνομους στην καρδιά;..Είναι η

αγάπη υπόσχεση ζωής; σε ρωτάω..Τώρα,που με έχει νηστέψει η θλίψη,τώρα που

έχω χάσει δέκα κιλά και την ελπίδα ενός γάμου,τώρα,που είμαι εγώ με σένα και

με αυτό το αργόσχολο περιστέρι,που συνεχίζει να με κοιτά,λες και βλέπει

περιστέρι..τώρα,που μπορώ,να σου μιλήσω με άδεια από τα δάκρυα καρδιά,με

ζωή,που είναι ίδια εδώ και χρόνια,με μάτια κουρασμένα,τόσο,όμως,που δεν

μπορούν,ούτε τον καθρέφτη να αντικρύσουν,τώρα,εδώ στη μέση της ζωής,λέω,

πως πήρα λάθος δρόμο,λάθος άνθρωπο.

Ο κάθε άνθρωπος είναι ένας δρόμος ζωής μέσα στη ζωή..Ο Μάκης ήταν η

λάθος στροφή,που με πήγε πίσω,αντί να με πάει στο μέλλον μου.Και,όμως,όταν

βαδίζαμε μαζί,ποτέ δεν ένιωσα αυτό,που νιώθω τώρα..ότι για το Μάκη ήμουν

απλά η συντροφιά του,μέχρι να βρει αυτό,που έψαχνε..σαν να έκανε την

εκπαίδευση του μαζί μου..σαν να εκτόνωσε τα ελαττώματα του,σαν να δοκίμασε

τί αντέχει μια γυναίκα,σαν να έβγαλε τα απωθημένα του,σαν να τον εκπαίδευα

για να τον βρει τέλειο η τέλεια ξανθιά των ονείρων του.Εγώ,μελαχροινή..Και

είναι να απορείς,που δεν έχεις παντρευτεί ακόμη;,με ρωτάς...Λες,..λες,ένα

ντεκαπάζ να είναι το μυστικό,που το ξέρουν όλες εκτός από μένα.Λες,το χρώμα

των μαλλιών να είναι το εισιτήριο στην ευτυχισμένη ζωή;

Είναι,σαν να μην έζησα ακόμη τη ζωή μου και όμως είμαι στα μισά

της.Μόλις σήμερα διάβασα στην εφημερίδα για μια γυναίκα,που στα τριάντα δύο

της την πάτησε αυτοκίνητο.Έχασε τη ζωή της,πριν να τη ζήσει.Εγώ είμαι ακόμα

εδώ και σκέφτομαι,πως έδωσα χρόνια από μένα στη μητέρα και τον πατέρα

μου..τους τα χρωστούσα..έδωσα χρόνια στη δουλειά μου..για να μη

χρωστάω..αλλά,τα χρόνια που έδωσα στο Μάκη..δεν του τα χρώσταγα..μου τα

ζήτησε..και του τα έδωσα,σαν να του άφηνα τη ζωή μου στα χέρια του..και με

-9-


άφησε ξαφνικά,χωρίς ο άτιμος να νοιαστεί..να με προετοιμάσει..με ένα μήνυμα

στο κινητό.Με ένα μήνυμα...Βέβαια,το είχα νιώσει.Λίγο,πριν το τέλος,πως

πιάνεται η καρδιά..λες,και είσαι μπροστά σε κίνδυνο.Το ένιωσα,όπως ένιωθα ότι

χάνω και τη μητέρα μου,χωρίς να μπορώ να κάνω τίποτα.Όταν κάποιος θέλει να

χαθεί,ό,τι και να κάνεις είναι μάταιο.Θα χαθεί.

Ο Μάκης με έχει βάλει στο κεφάλαιο της νηστείας..της νηστείας από τα

νειάτα μου,από τα όνειρα μου,από τις ελπίδες μου,από τη ζωή..Ο ίδιος τώρα

βρίσκεται στο μέλι..στο μήνα του μέλιτος...Και όσο σκέφτομαι,πως δεν

θέλω,ούτε να τον σκέφτομαι.Ε,μην τον σκέφτεσαι,με συμβουλεύεις..και,όμως,αν

δεν συνειδητοποιήσεις το λάθος,θα το ξανακάνεις.Αλλά,πως να μάθω τους

ανθρώπους;,σε ρωτάω..Τί περίεργο είδος,που είμαστε,τελικά..Ο Μάκης

άνθρωπος,εγώ άνθρωπος...και,όμως,δεν μπορείς,να μάθεις τη ψυχή του άλλου

και ας έχεις και εσύ ψυχή...Πώς,να προστατευτώ από τον άντρα,τη στιγμή,που

αυτό που θέλω,είναι ένας άντρας,να γίνει άντρας μου;Αν μας άκουγε κανένας

σοφός,θα γελούσε μαζί μας..Αλλά και όμως,στη διαδικασία να βρώ άντρα,πρέπει

να προστατευτώ από τον άντρα.

Μα δεν μου φτάνουν τα οικονομικά μου,δεν μου φτάνουν τα χρονικά

μου,τα υπαρξιακά μου;Πώς,επιτέλους,θα μπορέσω να αγαπήσω στα αλήθεια,όταν

αυτόν που θα αγαπήσω,πρέπει να τον φοβηθώ και να τον αντιμετωπίσω αρχικά

σαν ένα,εν δυνάμει,κίνδυνο;Την επόμενη φορά,αν ξαναγεννηθώ,που δεν θα το

ήθελα,ας γίνω άντρας τουλάχιστον....Φοβούνται οι άντρες τις γυναίκες..;Εμένα

δεν με έχει φοβηθεί κανείς..Δεν έχω ζήσει αυτό..το φόβο μη με χάσουν,το φόβο

μη με κλέψει άλλος,το φόβο,μήπως σταματήσω να αγαπώ,το φόβο,μήπως πάθω

κάτι,το φόβο,μήπως με προσβάλλει κάποιος,το φόβο,να μη φοβηθώ,το φόβο,μη

τυχόν και δεν είμαι ευτυχισμένη.Και έχω δει άντρες,να έχουν αυτό το φόβο για

τη γυναίκα που αγαπούν.Έχω μάτια και βλέπω,όσα θέλω να δω..Και εγώ βλέπω,

πώς αγαπούν αληθινά οι άντρες..Σαν να μαζεύω αγαπητική γνώση..και λέω,και

εμένα έτσι θέλω να με αγαπήσουν...όπως μαζεύουν οι άλλοι κοχύλια στην

αμμουδιά..εγώ μαζεύω ερωτευμένες συμπεριφορές..Και μετά το παράπονο,εμένα

γιατί δεν με έχουν αγαπήσει έτσι,ακολουθεί η παρατήρηση,θα το κάνω να

συμβεί..θα το κάνω να συμβεί ..και ας έχω απέναντι μου έναν κόσμο,που μοιάζει

-10-


με κλειστή πόρτα.

Η νηστεία που περνάω,είναι ωφέλιμη...πέρα από το δωρεάν αδυνάτισμα,με

έχει κάνει πιο δυνατή εσωτερικά,έστω και αν εξωτερικά έχω αρχίσει,να προκαλώ

τέτοιου είδους σχόλια,που πρέπει,να πιέσω τον εαυτό μου, για να φάω.Η κακία

των γυναικών,θα μου φάει τη δουλειά..Αν το καλοσκεφτείς,όλη η ζωή είναι θέμα

τροφής..ο ένας τρώει τον άλλο..ερωτικά,κοινωνικά,επαγγελματικά...ο χρόνος μας

τρώει τη ζωή...η ασθένεια μας τρώει την υγεία...η μοναξιά μας τρώει τα

όνειρα...όλα είναι θέμα φαγητού..Ακόμη και για τη δολοφονία λέμε, τον έφαγε

λάχανο ή τον έφαγε η γης ή θα φάει η μούρη του χώμα..ή θα φάει καλά

αυτός..γενικά και ειδικά..για το καλό και το κακό..όλα τελικά είναι θέμα

φαγητού..ακόμη και τα μουστάκια..φάγαμε τα μουστάκια μας,που λέει και ο

λαός...με την έννοια ότι μαλώσαμε..εγώ μουστάκια δεν έχω,αλλά τον εαυτό μου

τον έχω φάει.

Αυτή η νηστεία,που περνάω είναι περίεργη..τρώω τα σωθικά

μου...και,όμως,νηστεύω από τροφή,από αγάπη,από συντροφιά,από αντοχή.Και τα

σχόλια με έχουν κάνει να φοβηθώ,όσα δεν φοβάμαι.Τί και αν είμαι σαράντα

κιλά;Αυτό σημαίνει,ότι,σώνει και ντε,παίρνω ναρκωτικά;Και,όμως,για τις δυο

κατίνες στη δουλειά,που δεν έχουν το όνομα,αλλά την περισσευάμενη χάρη,το

ότι εγώ αδυνάτισα,ισοδυναμεί με περιθώριο.Είναι τόσο ξεδιάντροπες στη κακία

τους,που με σχολιάζουν,χωρίς καν να νοιάζονται,ότι τις ακούω..

Παίρνει σίγουρα ναρκωτικά,λέει η Κλαίρη στη Βασιλική,όσο η τελευταία με

κοιτάζει και γελάει.Τί,που τους είπα,πως χώρισα,τί,που με ξέρουν έντεκα χρόνια

τώρα..τί,που ξέρουν το ήθος μου..τίποτα..άμα θέλει ο άνθρωπος κάνει τον

άνθρωπο ελέφαντα...Και όμως..γυναίκες και οι τρεις..ελεύθερες...και όμως σαν

να είμαι σε φυλακή...σαν να έχω δεσμοφύλακα τα σχόλια τους,την ανάγκη μου

για χρήματα..την ανάγκη μου για εργασία.

Ναι,ναι,αγοράζω λαχεία,παίζω και τζόκερ..ναι,λέω,μήπως ξυπνήσει η τύχη

μου και με κλέψει από την αδικία.Και όσο αυτές γελάνε και με σχολιάζουν,εμένα

με τρώει το σιωπηλό μαράζι...και χαμογελάω στον πελάτη,που χαμογελάει στη

γυναίκα του,όταν τη βλέπει να φορά τη λευκή μπλούζα,που της φωτίζει το

πρόσωπο,και ας μη της το φωτίζει..κάτι πρέπει να πω,για να πουλήσω τη

-11-


μπλούζα...και εγώ χαμογελάω και εργάζομαι και βλέπω τον άντρα,να την κοιτά

με μάτια ερωτευμένα και εκείνη,να τα θεωρεί τόσο δεδομένα και να κοιτά τον

εαυτό της στον καθρέφτη και να χαμογελά και να έχει την πλάτη γυρισμένη στα

ερωτευμένα μάτια του άλλου...Είναι τόσο εξοργιστική και πιο εξοργιστική την

κάνει στην καρδιά μου ο άντρας που δεν εξοργίζεται μαζί της..

Ναι γλυκιά μου,ό,τι θες να αγοράσεις,της λέει και εκείνη δεν λέει,ούτε καν

ευχαριστώ.Τον έχει για δεδομένο..όσα της δίνει..δεδομένα..ούτε καν

ευχαριστώ,ούτε χαμόγελο..μόνο υπεροψία..Ίσως,αυτό κάνει τις κυρίες..η

υπεροψία...ίσως...σκέφτομαι,όσο με το πίσω μέρος των αυτιών μου,ακούω τις

άλλες να με κατηγορούν στον εργοδότη.

Και άργησε σήμερα,χωρίς να έχω αργήσει..

Και την είδε ένας φίλος μου να κάνει παρέα με έναν ναρκομανή,τις είχα

ακούσει προχθές να του λένε,χωρίς,ασφαλώς,να με έχει δει κανείς.

Θα μείνω χωρίς δουλειά,να το δεις,θα γίνω η επαλήθευση της

παροιμίας,ενός κακού,μύρια έπονται..και εγώ σκέφτομαι,πώς να

παντρευτώ...Μάλλον πρέπει να αφήσω το γάμο και να πάω στα πουρνάρια,που

λέει η άλλη η παροιμία..Η εποχή είναι τόσο δύσκολη..ούτε εποχή δεν θα αφήσει

η εποχή μας..Πώς θα ζήσω,πώς θα επιβιώσω..;Ποιός άντρας θα με σκεφτεί ως

πιθανότητα ζωής, χωρίς εργασία..;Κοιτάω από τώρα στις αγγελίες..των

φρονίμων,λέει,τα παιδιά,πριν πεινάσουν..Εμένα οι γονείς μου ήταν

φρόνιμοι,αλλά αυτό δεν μου το δίδαξαν..πώς να μην πεινάω..για αγάπη,για

σεβασμό,για εργασία,για ευτυχία..πώς να μην πεινάω,όταν απλά είμαι με τον

εαυτό μου..

Θα τη χάσω τη δουλειά..και θα χάσω ένα μέρος του εαυτού μου,χωρίς καν

να είναι αυτή η δουλειά μέρος του εαυτού μου...Εντάξει,κοιτάζω από τώρα στις

αγγελίες και το μάτι μου πηγαίνει,χωρίς η καρδιά μου να το καταδέχεται στα

συνοικέσια..Κύριος ζητά κυρία...μάλιστα..κύριος ζητά κυρία...ας μη φτάσω ως

εκεί..όχι...δεν θα φτάσω,έχω αρετή..τόλμη,θέλω..και η τόλμη βρίσκεται μέσα

μου...βέβαια,έξω από την πόρτα του σπιτιού μου είναι ένας κόσμος,που ξέρει

πως να ζει..οικογένειες,εργασίες..οικίες και επαγγέλματα..και εγώ μόνη

μου..αυτό αρκεί..για περιθώριο..χωρίς συγγενείς,με δυο φίλες παντρεμένες...με

-12-


συντροφιά την τηλεόραση και σένα..με επαγγελματικά προβλήματα και αυτό το

ηλίθιο περιστέρι να είναι η μόνη μου συντροφιά..Πώς σε κάνει η μοναξιά

ηλίθιο.Ας όψεται ο Μάκης και η νηστεία του.

Ξέχασα να σε ενημερώσω,πως η γράφουσα έκανε τρία χρόνια

χορτοφαγίας.Ναι,ναι,όπως τα ακούς,για να μην είναι το σώμα

τάφος..Ακούς;,ακούω,να λές και εγώ έτσι τα άκουγα,όπως ακούς,τώρα,εσύ

εμένα,σιωπηλά.Μιλούσε ο Μάκης,σιωπούσα εγώ,μιλούσα εγώ,αδιαφορούσε ο

Μάκης.

Μάκη με προσέχεις,είναι η ερωτηματική φράση που έχουν πει τα χείλη

μου,πιο πολύ και από το σ’αγαπώ,πιο πολύ και από το σε θέλω και αυτό είναι για

μένα η προσωπική μου κατάντια.Το δέχτηκες,με ρωτάς;Εδώ δέχτηκα να μάθω να

χασμουριέμαι,καταπίνοντας το χασμουρητό μου.Γιατί;Γιατί στο Μάκη δεν άρεσε

ο ήχος του στόματος μου,όταν νύσταζα..τόσο απλά..δεν του άρεσε η μυρωδιά

του ιδρώτα μου..δεν του άρεσαν τα δάκρυα μου..δεν του άρεσαν οι φτέρνες

μου,που είναι σκληρές,δεν του άρεσε το ύψος μου,δεν του άρεσε η μαγειρική

μου,δεν του άρεσε η ευαισθησία μου,δεν του άρεσε η άγνοια μου για τους

σταρ,δεν του άρεσε που δεν ήμουν φινετσάτη,δεν του άρεσαν τα νύχια μου και

τα μεγάλα δάχτυλα των ποδιών που,ας το ομολογήσω,είναι στραβά και δεν

αρέσουν και σε μένα.

Και τι του άρεσε,με ρωτάς;Σύμφωνα με τα λόγια του η σεμνότητα μου,η

ανοχή μου,η πιστότητα μου...κυρίως,ότι με είχε δεδομένη..και αυτό δεν το είπε

με λόγια,το έλεγε η συμπεριφορά του..Η συμπεριφορά μιλάει,χωρίς ο ίδιος ο

άνθρωπος να πει κουβέντα.Η γλώσσα του σώματος,το πως στέκεται ο άλλος,το

πως καπνίζει-ο Μάκης δεν κάπνιζε,και εγώ υποχρεώθηκα να το διακόψω,τώρα,

όμως,πριν από σένα έχω για φίλο το τσιγάρο,-σαν να αγοράζω το θάνατο μου

νιώθω και,όμως,η ηλίθια τον πληρώνω...δωρεάν ο θάνατος,κοπελιά,μου λέει κάθε

φορά ο περιπτεράς,τί τον αγοράζεις αυτόν τον διάολο,τί τον πουλάς και εσύ του

απαντάω,ε,πως θα ζήσει το κράτος κοπελιά,μου λέει αυτός,από το θάνατό μας,

συνεχίζει,για να μου πει,πως το κράτος μας τρώει τις συντάξεις,γιατί μια που

βγαίνουμε στη σύνταξη,μια που πεθαίνουμε,όλα ζήτημα φαγητού..μας τρώει και

το κράτος..-η γλώσσα του σώματος μιλάει και η αδιαφορία του Μάκη για μένα

-13-


φαινόταν από τη συμπεριφορά του.Αλλά,η δικιά μου ανάγκη με

τύφλωσε.Ναι,γιατί να το κρύψω..αυτό που ένιωσα για τον Μάκη δεν ήταν

αγάπη,ήταν ανάγκη.Ανάγκη να μην είμαι μόνη,ανάγκη να κοιμάμαι με έναν

άντρα,ανάγκη να έχω συντροφιά,ανάγκη να φροντίζω κάποιον,ανάγκη να είμαι

φυσιολογική...Ίσως, στην αρχή να τον ερωτεύτηκα..ίσως...

Αυτή η ανάγκη είναι,που με έκανε να βάλω την καρδιά μου στον πάγο..τα

δυο πόδια σε ένα παπούτσι...ούτε που του μαγείρευα τις συνταγές,που μου έμαθε

η μητέρα μου...Συνταγές με καταγωγή καρδιακή.Η μητέρα μου είχε τοπική

καταγωγή από ένα χωριό των Τρικάλων,το Βαρδάρι..Από τη μητέρα της έμαθε να

κάνει τις πιο καταπληκτικές πίτες,που έχω δοκιμάσει.Από Χορτόπιτα,Τυρόπιτα

και Γαλατόπιτα, μέχρι Πλαστό,Τραχανόπιτα και κάθε είδους πίτα...αλλά από την

καρδιά της έμαθε να μαγειρεύει με αγάπη,για αυτό ό,τι και αν έκανε είχε

γεύση..από βραστό αυγό,μέχρι βραστό καφέ.

Να φανταστείς για το πρωί μου έβραζε γάλα,μου το έβαζε σε ένα

πιάτο,πρόσθετε αλάτι και ψωμί και είχα μια πρώτης τάξεως σούπα.Ή σε μια φέτα

από ψωμί έβαζε ζάχαρη,ελληνικό καφέ και λάδι και είχα ένα πρώτης τάξεως

γλυκό.Αυτά,είναι τα φαγητά της λεγόμενης φτώχειας,που εγώ τα λέω φαγητά

φαντασίας...Η λιωμένη ντομάτα πάνω στο ζεστό ψωμί,το ξύδι στη χωριάτικη...τα

σκέτα κρεμμύδια με τυρί,οι φακές με ζεστό ψωμί και τυράκι,το κοτόπουλο με

πατάτες στο φούρνο...εκεί στο μεσημέρι της Κυριακής,εκείνο το ταψί μέσα στο

μεσημεριανό φούρνο,που ήταν ακόμη ζεστός και εγώ,που περπατούσα από το

δωμάτιο μου στις μύτες,για να μη τους ξυπνήσω από το μεσημεριανό τους

ύπνο,για να φτάσω στο ταψί και παίρνοντας ψωμί με τα δάχτυλα να δοκιμάζω το

λάδι του ταψιού..

Αυτή τη γλύκα,χωρίς να τρώω τίποτα γλυκό...αυτή η γλύκα της ανάμνησης

και η σκέψη,πως κάποτε και το δικό μου παιδί,θα νιώσει φανταστικά με κάτι,που

θα έχουν μαγειρέψει τα χέρια μου..αυτή η ευτυχία χωρίς να ακούγεται ούτε

γέλιο..χωρίς χορούς και πανηγύρια..εκεί στη σιωπή του μεσημεριού με τη κοριά

από το λαδωμένο ψωμί και τους γονείς να κοιμούνται το μεσημεριανό τους

ύπνο..αυτή τη σιωπηλή ευτυχία ήθελα να δώσω στο Μάκη..να νιώσει φανταστικά

χωρίς να υπάρχει τίποτα φανταστικό,απλά ένα ταψί με πατάτες και κοτόπουλο

-14-


στο φούρνο...τόσο απλά...

Αλλά,ο Μάκης χορτοφάγος..και όχι χορτοφάγος των χόρτων...αλλά

ειδικός...επί του ατμού...αυτός ήταν ο Μάκης,έτρωγε τα πάντα στον ατμό και

έγινε ατμός...Έχω φάει μπανάνα στον ατμό..ναι μέχρι και τα φρούτα.

Μα Μάκη χάνουν όλες τις θρεπτικές τους ουσίες...

Δεν ξέρεις εσύ,μη μιλάς, μου έλεγε..και ήθελα να του πω..

Ξέρεις εσύ καλύτερα από τον Θεό που τα έφτιαξε;,αλλά δεν μιλούσα και

έτρωγε την ατμιστή μπανάνα...μπανάνα στον ατμό...Δεν μείναμε ποτέ μαζί με το

Μάκη..Το σπίτι μου του φαινόταν μικρό και βλάχικο..ναι..το σπίτι μου του

φαινόταν φοιτητικό και βλάχικο,αυτές ήταν οι λέξεις που

χρησιμοποιούσε,μάλλον για να αποφύγει να το πει φτωχικό.

Είναι το γονεϊκό μου,ήθελα να του πω,εξυπνάκια....και πώς συνδυάζεται το

φοιτητικό με το βλάχικο..Εμένα,ούτε οι φοιτητές,ούτε οι Βλάχοι μου φαίνονται

προβληματικοί..

Έχεις κάνει φοιτητής και η καταγωγή σου είναι από

χωριό,πρωτευουσιάνε,ήθελα να του πω με χιουμοριστική φωνή,αλλά που να

τολμήσω...ξέρεις,όλα αυτά που ήθελα να πω,κάνοντας ερωτευμένο χιούμορ,για

το Μάκη θα ήταν αιτία μεγίστης προσβολής..

Με ειρωνεύεσαι,μου πέταξε εκνευρισμένα,πετώντας μαζί με τα νεύρα του

και την πετσέτα στο χορτοφαγικό εστιατόριο,που με είχε πάει-και είχα φάει

φύτρες,πίστεψε με έχω φάει φύτρες,μαζί με την περηφάνεια μου-γιατί όλοι οι

γύρω μου με κοιτούσαν,όσο ο Μάκης με είχε αφήσει μπουκάλα..και αυτό γιατί

του είχα πει...τι μας λες κύριε έξυπνε,χαμογελαστά..καθόλου ειρωνικά..κάνοντας

χιούμορ..Χιούμορ,όχι ειρωνεία...δεν ξέρω να κάνω ειρωνεία..Χιούμορ,όμως,

ναι..αλλά που,σε ποιόν και γιατί;..ποιό το νόημα να βρεις το νόημα στις αρετές

μέσα σου,όταν δεν έχεις σε κανένα να τις δείξεις;..Έχω ρούχα βραδινά..δεν τα

φοράω κανένα βράδι..γιατί δεν πηγαίνω πουθενά βραδινά..

Φαντάσου με,λοιπόν,να φοράω το ένα και μοναδικό μαύρο,σέξι μου

φόρεμα,να είμαι μόνη μου μέσα στο σπίτι μου και να το δείχνω στους τοίχους

μου..Έτσι είναι και οι αρετές μου..σαν να τις δείχνω στους τοίχους του εαυτού

μου...

-15-


Χιούμορ,Μάκη έκανα,προσπαθούσα να του εξηγήσω,τρέχοντας από πίσω

του,ντρεπόμενη τον ίδιο μου τον εαυτό,που έπρεπε να δικαιολογηθώ για την

καλοσύνη,που ήθελα να του δώσω..λες και τον είχα βρίσει,λες και τον είχα

απατήσει..Τίποτα..έκανε ένα μήνα να μου μιλήσει..και εγώ μηνύματα..

Συγνώμη,συγνώμη...έλεγα και το εννοούσα,χωρίς να το εννοώ,χωρίς να το

καταλαβαίνω..Καταλάβαινα πως αυτός είχε ενοχληθεί με κάτι,που εμένα δεν θα

με ενοχλούσε..με κάτι,που από μένα δεν πορεύθηκε,για να τον ενοχλήσει..Και

ζητούσα συγνώμη για τη δικιά του ηρεμία..αλλά μέσα μου έλεγα..μα χιούμορ

έκανα,όχι προσβολή...Έκανε ένα μήνα ο θυμός του...και από μένα έφυγε για

πάντα το χιούμορ..η διάθεση για χιούμορ...

Περίεργο είδος ο άνθρωπος..πρέπει να κοιτάξει πολύ χαμηλά,πολύ βαθιά

για να γίνει άνθρωπος με την έννοια της λέξης..άξιος να σηκώσει το κεφάλι του

ψηλά...εμένα τα μάτια μου έφταναν,μέχρι τα μάτια του Μάκη...μέχρι εκεί ήμουν

άνθρωπος...με την ελπίδα να γίνω η γυναίκα του..έστω και θεονήστικη...Το

κεφάλαιο της νηστείας συμπεριλαμβάνει και τα τρία χρόνια υποχρεωτικής και

ατμιστής χορτοφαγίας...Μέχρι και νερό ατμιστό πίναμε..ναι,ναι,το ατμίζαμε και

το νερό.Τώρα,που το σκέφτομαι,όλα με τον Μάκη ήταν κάπως

ατμόβραστα...ίσως και βαρετά..ίσως,όχι ίσα με αυτό που πραγματικά ήθελα.

Για να σου περιγράψω τη νηστεία μου,θα πρέπει να σου διηγηθώ μια ημέρα

της κοινής μας ζωής.Αυτή ήταν κυρίως η Κυριακή,η ημέρα που το ξημέρωμα

μας έβρισκε μαζί,συνήθως στο σπίτι μου,συνήθως με τον Μάκη να έχει ξυπνήσει

πριν από μένα και εγώ να σέρνομαι από το κρεβάτι ακούγοντας τις επικρίσεις του

για το πόσο τεμπέλα είμαι,ενώ το μόνο,που ήθελα,ήταν να γίνει το πρωινό

ξύπνημα αργό μεσημεριανό.Κυριακή είναι και εγώ ήθελα το σπίτι να μυρίσει

δαφνιστό κοτόπουλο στο φούρνο.Αντ’αυτού,συνήθως τρώγαμε φακές..κρύες...με

ξύδι και λίγο λάδι..τυρί και ντομάτα..τουλάχιστον με άφηνε να του κάνω ζυμωτό

ψωμί.Ο Μάκης δεν έπινε καφέ,έπινε τσάι..εγώ καφέ με σχόλια επί σχολίων..Ο

καφές κιτρινίζει τα δόντια σου...και πάει λέγοντας..

Υπάρχει κάτι που κάνω και σου αρέσει?τον ρωτούσα συχνά...και εκείνος

μου απαντούσε χαμογελαστά,έρωτα...και με κοιτούσε στα μάτια,λες και μου είχε

κάνει το μεγαλύτερο κοπλιμέντο...Δεν ξέρω γιατί..εγώ αυτό το θεωρούσα

-16-


προσβολή...σιωπηλή..δεν έλεγα τίποτα,αλλά,ήθελα να του πω τόσα πολλά..

Δεν κάνω μόνο καλό έρωτα κύριε..κάνω και καλό παστίτσιο...κάνω και

καλές συζητήσεις..κάνω και καλή φροντίδα..κάνω και καλά όνειρα..κάνω και

οικονομία..κάνω και υπομονή..και μαθαίνω μόνη μου κομπιούτερ και γερμανικά

για να μπορέσω να βρω μια καλύτερη εργασία..κάνω και καλό μέλλον..κάνω και

κάτι καλύτερο από τον έρωτα...και αυτό που θέλω μια ημέρα,είναι,να κερδίσω το

τζόκερ και να ανοίξω ένα μικρό,σπιτικό εστιατόριο και να μαγειρεύω για τους

πελάτες,που θα τους κάνω φίλους μου,ήθελα να του πω,αλλά μόνο για του

εστιατορίου του μιλούσα και στο όνειρο μου αυτό ο Μάκης γελούσε..

Μωρέ,κάτσε εκεί που κάθεσαι,θες να γίνεις και επιχειρηματίας,μου έλεγε και

μου έκοβε τα φτερά.

Από το Μάκη αγάπησα τις ελιές και τα ντοματίνια...τους ξηρούς καρπούς

και τα ατμιστά μπρόκολα...το ελαιόλαδο και το μπαλσάμικο...τον

πασατέμπο...και τον ηλιόσπορο..Από το Μάκη αγάπησα το νερό...Κάθε ημέρα θα

πίναμε πάνω από τρία λίτρα νερό...Από το Μάκη αγάπησα τη σιωπή..Δεν

μιλούσαμε πολύ...τώρα,που είμαι μόνη μου,συχνά δεν καταλαβαίνω πως έχουμε

χωρίσει.Περνούσα και μήνες νηστείας ερωτικής,συντροφικής,ακόμη και

φωνητικής...Ο Μάκης είχε δουλειές..

Μα τί δουλειές,μπορεί να έχει ένας ταμίας τραπέζης,ήθελα να τον

ρωτήσω,αλλά με είχε μάθει να σιωπώ,να μην τολμώ ούτε να είμαι ο εαυτός

μου..Με είχε μάθει να είμαι μόνο,όσα ο ίδιος ήθελε να είμαι.Μόνο όσα εκείνον

τον έκαναν ευτυχισμένο..και όλα αυτά,τα ανυπόφορα,τα μειωτικά,αυτά που

έκαναν τις φίλες μου να κουνάνε το κεφάλι τους υποτιμητικά με την αντοχή και

ανοχή μου,τα δεχόμουνα γιατί έλεγα ότι ο δρόμος προς το γάμο μου είναι

στρωμένος με αγκάθια..όταν παντρευτούμε θα αλλάξει,θα με αφήσει να είμαι όσα

θέλω να είμαι,μια καλή νοικοκυρά,μητέρα και κυρά...μια καλή νοικοκυρά...σου

το λέω,πίστευα πως όσα δεχόμουνα με δυσκολία,τελικά,θα με οδηγούσαν στην

ευκολία της ευτυχίας...αλλά δυστυχώς,ταλαιπωρήθηκα χωρίς νόημα,χωρίς

όφελος και τώρα, είμαι μόνη μου,εγώ,που δεν θέλω να είμαι μόνη μου..εγώ που

από τη μοναξιά,παίρνω διαζύγιο,μόνο που δεν ξέρω σε ποιό δικαστήριο,να

απευθυνθώ.Ο Μάκης με έκρινε χωρίς να μου δώσει καν την ευκαιρία να

-17-


επιχειρηματολογήσω υπέρ μου..δεν κάνει αυτή για μένα,πάμε για άλλα,μοιάζει να

έχει πει και εγώ...ποιά είμαι εγώ,για να γίνω αντίσταση στο Μάκη..τον σπουδαίο

ταμία της σπουδαίας τράπεζας...

Ουσιαστικά,εγώ σου γράφω για την νηστεία μου και αυτό που θέλω να σου

πω..α,θα σου περιγράψω μια αμερικάνικη συνήθεια..για να καταλάβεις,τί είσαι

για μένα την περίοδο, που σου γράφω.Οι Αμερικάνοι έχουν τη συνήθεια να

κλείνουν σε ένα μεταλλικό κουτί,όσα θεωρούν πολύτιμα ή περίεργα ή πρωτότυπα

για αυτούς και μετά να θάβουν το κουτί στον κήπο τους ή στα πάρκα..Σε

περίπτωση,που επιστρέψουν στο χρόνο...σε περίπτωση,που γεράσουν και δεν θα

θυμούνται τα σημαντικά τους...έτσι,για τη διατήρηση της συνήθειας.Για μένα

αυτό είσαι ένα μεταλλικό,μαύρο κουτί,σαν το κουτί,που κουβαλάνε τα

αεροπλάνα και το ανοίγουν οι ειδικοί μετά την καταστροφή.Η ψυχή μου είναι

ένα μαύρο κουτί μετά την καταστροφή και γράφοντας σε,με αναλύω...σαν να

είμαι με τον ιδιωτικό μου ψυχολόγο..σαν να είμαι με τον καλύτερο μου φίλο..σαν

να είμαι με εμένα..

Η νηστεία,λοιπόν,έχει πολλές μορφές..κάθε σχέση είναι μια υποχρεωτική

νηστεία.Αποχή από τους άλλους,αποχή από τα ελαττώματα,αποχή από όσα στον

άλλο δεν αρέσουν,αποχή από την ελευθερία,αποχή από την επιλογή,αποχή από

το θα το κάνω αύριο,αυτό το σημαντικό,που δεν το προλαβαίνω στο

σήμερα...κάθε σχέση είναι μια μορφή συμβολαίου και συμβιβασμού...Με το

Μάκη νιώθω πως νήστευσα από τον ίδιο μου τον εαυτό.Σε εμένα αρέσει η λαϊκή

μουσική,στον Μάκη η κλασσική...δεν άκουγα λαϊκά,παρά μόνο στα κρυφά και

αυτό με ακουστικά,γιατί υπήρχε η περίπτωση ο Μάκης να περάσει από το σπίτι

μου ξαφνικά...το διαμέρισμα είναι στον ημιόροφο και το παράθυρο του σαλονιού

ένα κεφάλι πάνω από τα κεφάλια των περαστικών.

Με το Μάκη νήστευα από τη μουσική,νήστευα και από τις επιθυμίες

μου.Εμένα μου άρεσαν οι βραδινές βόλτες στην ακρογιαλιά,στο Μάκη άρεσε να

βλέπει ποδόσφαιρο.Έβλεπα ποδόσφαιρο...εμένα μου άρεσε να τρώω ψάρι,στο

Μάκη λάχανο..έτρωγα λάχανο..εμένα μου άρεσε να μένουμε μαζί,στο Μάκη

όχι...έμαθα να μένω μόνη...στο Μάκη άρεσε να μου λέει όχι..με νήστευε από τα

ναι...Δεν νομίζω να υπάρχει γυναίκα,που να έχει ακούσει περισσότερα όχι από

-18-


μένα....Ο κάθε άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι μια μορφή νηστείας..έτσι έτυχε

για μένα..για άλλους ο σύντροφος της ζωής τους είναι μια μορφή

ευχαριστίας,κρεββατικής κοινωνίας..σε μένα έτυχε η νηστεία..

Αλλά, η χορτοφαγία έχει τα οφέλη της..Καταρχήν στην οικονομία...με ένα

πακέτο μακαρόνια,με κιμά από σόγια και σάλτσα από λιωμένη ντομάτα ήμασταν

καλά.Ο Μάκης είχε το δικό του διαμέρισμα,τη δική του μοντέρνα κουζίνα.Αν μια

λέξη μπορεί να περιγράψει έναν άνθρωπο τόσο απλά και ξεκάθαρα όσο το όνομα

του,ανάμεσα στο Μάκης Ευσταθίου θα έπρεπε να μπει η λέξη, μοντέρνος.Ποιά

είναι η μία λέξη που με περιγράφει τόσο ξεκάθαρα όσο το όνομα μου,με ρωτάς..Το

γιατί...Μαρία Γιατί Αντωνίου,σου απαντώ,γιατί ακόμη δεν έχω κανένα,να με

φωνάζει Μαριάν.

Ωραίο θα ήταν,να είχαμε τις αυτοπροσδιοριστικές μας λέξεις μαζί με το

όνομα μας.Στη διαδικασία της σύστασης θα ξέραμε ο ένας την ιδιότητα του

άλλου.Λέμε το όνομα μας,το επάγγελμα μας,τον τόπο κατοικίας και

καταγωγής,την ηλικία,την εθνικότητα.Με μια λέξη,τόσο απλά και ξεκάθαρα.Με

μια λέξη απλή και ξεκάθαρη θα ήταν τόσο ωραίο να ξέρει ο ένας τα κουσούρια

του άλλου ή τί είναι αυτό,που τον προσδιορίζει στη ζωή.Με μια λέξη απλή.

Με λένε Μαρία,είμαι 35,εργάζομαι ως πωλήτρια,ζω στην Αθήνα,είμαι

Ελληνίδα και γιατί.

Γιατί δεν έχω παντρευτεί ακόμη,γιατί δεν έχω ανοίξει το εστιατόριο

μου,γιατί δεν είμαι πλούσια,γιατί δεν έχω και εγώ δυο παιδιά,όπως η Κατερίνα

και η Αμαλία,γιατί να είμαι, τόσα αναπάντητα γιατί μαζί..Γιατί να είμαι ερώτηση

ακόμη και στον ίδιο μου τον εαυτό και όχι απάντηση σε κάποιου άλλου την

αναζήτηση.Γιατί ακόμη δεν μου έτυχε το τυχερό μου;Γιατί να είμαι ένα

αναπάντητο γιατί;Και γιατί αυτό το περιστέρι δεν λέει,να ξεκολλήσει από τα

μάτια μου,όσα ξουτ και αν του κάνω;Γιατί δεν με σέβεται ούτε το περιστέρι;Γιατί

ο Μάκης με έκανε μεταφορικό μέσο στο γάμο του;Γιατί ενώ έχω λογική,δεν

είμαι λογική;Γιατί ενώ ξέρω να πουλάω ρούχα,δεν ξέρω να πουλάω τον εαυτό

μου;Γιατί δεν βρίσκω μέσα μου αυτό που θα με κάνει ακαταμάχητη;Και γιατί

αυτή ακριβώς την εποχή που ο ήλιος ανθίζει ακόμη και τις πιο φουρτουνιασμένες

καρδιές,εγώ κουβαλάω μέσα μου βροχές;

-19-


Αλλά,όλα λένε,πως είναι ζήτημα απόφασης.Ξέρω,πως πρέπει να σηκωθώ

στις επτά κάθε πρωί..έχω,τουλάχιστον,ένα χαμογελαστό ξυπνητήρι..ναι,έχει τη

μορφή χαμόγελου και το έχω συνδέσει με τον αγαπημένο μου ραδιοφωνικό

σταθμό..τουλάχιστον,έχω ένα καλό ξύπνημα..ξέρω πως πρέπει να φορέσω

στρωτά παπούτσια,γιατί τόσες ώρες ορθοστασίας δεν μπορούν να σταθούν σε

ψηλοτάκουνα.Ξέρω,πως πρέπει να χαμογελάσω στους πελάτες,γιατί αυτή είναι η

δουλειά μου,έστω και αν δεν θέλω,να βγω από τη κουβέρτα μου,από το καβούκι

μου,από τη μελαγχολία μου..Ξέρω,όλα αυτά που είμαι υποχρεωμένη,να κάνω,για

να βγάλω το μηνιοκάματο.Αφού,ξέρω και κάνω όσα δεν θέλω να κάνω,γιατί με

την ίδια αποφασιστικότητα,την αποφασιστικότητα των λογαριασμών,την

αποφασιστικότητα του οχτάωρου, δεν κάνω και τα όνειρα μου να συμβούν;

Προφανώς,γιατί δεν έχω ένα εργοδότη του εαυτού

μου,κάποιον,αρχηπάντων,που να με επιτηρεί...έναν εργοδότη της

προσωπικότητας μου..Δεν έχω τους γονείς μου,να με σπρώχνουν στο καλό...σε

αυτό που είμαι υποχρεωμένη να κάνω..τον καλύτερο εαυτό μου..λες και είναι το

οχτάωρο μου που με πληρώνει.Μοιάζει,πως αν δω τον εαυτό μου ως

εργασία,μάλλον,έτσι θα τον κάνω να συμβεί..Μόνο αν νιώσω την ωριμότητα της

κατάκτησης των ονείρων μου ως υποχρέωση,ως επάγγελμα μόνο τότε θα

μπορέσω να γίνω,όσα θέλω να γίνω.Πρέπει να δω τον εαυτό μου ως επάγγελμα

τελικά,αλλιώς κινδυνεύω να γίνω μια τηλεορασόπληκτη θεάτρια,που θα

καταλήξω να ταΐζω το περιστέρι στο μπαλκονάτο κήπο μου...Και αν η

συνειδητοποίηση του προβλήματος είναι η μισή λύση αυτού,τότε η μισή λύση

είναι πως δεν ήξερα τί ήθελα.Αλλά, τώρα ξέρω.

Ξέρω, πως ξέρω,να μαγειρεύω καλά,ξέρω,πως θέλω,να ανοίξω ένα μικρό

εστιατόριο,ξέρω,πως θέλω,να κάνω μέσα σε αυτό το χρόνο οικογένεια και για να

το κάνω αυτό,ξέρω,πως πρέπει,να βρώ έναν άντρα μέχρι τα σαράντα του,με καλή

δουλειά,με καλούς τρόπους,καλή υγεία,μα πάνω από όλα καλή καρδιά.Τόσο

απλά...Αυτά τα ξέρω..πώς να τα κάνω,δεν ξέρω..Αλλά,έμαθα από τη δουλειά μου

να παρατηρώ και έχω δει τον εργοδότη μου να κρατά σημειωματάριο..με τις

παραγγελίες,με τι κυκλοφορεί στην αγορά,με τις μόδες,με όλα τα σημαντικά και

τα ασήμαντα.Έτσι θα κάνω και εγώ.Θα δω αυτό το χρόνο,σαν να δημιουργώ τη

-20-


δική μου επιχείρηση.Μήπως και ο προγραμματισμός της ζωής,η ίδια η ζωή μια

επιχείρηση δεν είναι;...Ανοίγουμε σπίτι,λέμε,σαν να λέμε,ανοίγω μαγαζί.Κάθε

σχέση είναι ένας συνεταιρισμός.Αποφάσισα,λοιπόν,αυτό το χρόνο να κάνω τη

ζωή μου επιχείρηση.Τουτέστιν,θα κρατώ σημειωματάριο και θα κερδίσω τη ζωή

με ό,τι κάνω καλύτερα..Και εγώ μαγειρεύω καλά και σκοπεύω να μου

μαγειρεύσω έναν σπουδαίο γάμο.

Θυμάμαι τις σημειώσεις που κρατούσα για το φαγητό του Μάκη.Τις έχω

μπροστά μου και σου τις μεταφέρω άνευ των καρδιών που τις συνόδευαν. “Η

εύθραυστη βιταμίνη C, όταν έρθει σε επαφή με βραστό νερό ή με τον αέρα

εξατμίζεται και ο μόνος τρόπος,για να μαγειρευτεί το μαύρο ρύζι είναι σε

ατμομάγειρα γιατί μόνο τότε αποδεσμεύεται η σημαντική και πολύτιμη βιταμίνη

Β1”. Ο Μάκης ήξερε πιο πολλά για την αποδέσμευση της βιταμίνης τάδε, από ότι

για την αποδέσμευση του εαυτού μου.Ένα χαμόγελο αληθινό δεν είδαν τα χείλη

μου μαζί του.Δεν γελάσαμε με την καρδιά μας μαζί.Μα αυτό είναι σημάδι, μου

λες,και σου απαντώ,στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα.Όπως και η ζωή,τότε που

πρέπει να την ξέρουμε, μπουσουλάμε και όταν τη μαθαίνουμε,γερνάμε.

Οι σημειώσεις μου..οι συνταγές του Μάκη..να είναι ο Μάκης

χορτασμένος,να είναι ο Μάκης ευτυχισμένος,να έχω το σπίτι καθαρό,να μη με

δει άρρωστη,να μη με δει με αξύριστα πόδια,δεν με συναντούσε αδιάθετη,να μη

με δει κακόκεφη,να μη του μεταφέρω προβλήματα,να μη φοράω, ό,τι δεν

ταίριαζε στο γούστο του.Τόσο απλά...Συμβαίνει και σε άλλες...σε πολλές να

γίνονται άλλες από αυτές,που στα αλήθεια είναι,για να βρουν επιτέλους ένα τέλος

στη μοναξιά.Και αυτό το λες ζωή,όταν δεν μπορείς να κάνεις τη ζωή σου όπως

τη θες.Οι συνταγές του Μάκη..ήθελα,να ήξερα,τί του μαγείρεψε η ξανθιά και τον

έκλεψε..Έμαθα από έναν φίλο του,που με κράτησε και από τον ώμο,κοιτάζοντας

με με συμπόνοια..σαν να με έλεγε καημένη,χωρίς να με λέει..σαν να με έλεγε

κορόιδο,χωρίς να με λέει..

Είχε σχέση μαζί της Μαρία,ενώ ήταν μαζί σου..Τί να λέμε τώρα...είναι

δικηγόρος,έχει γραφείο 120 χρόνων...

Τί μου λες..ναι..ναι...έτυχε..ναι,έτυχε..του είπα και με το χέρι μου του

κατέβασα το χέρι από τον ώμο μου.Θα ήθελα κάτι να έχω να του πω,για να

-21-


σηκώσω τον εαυτό μου στην περηφάνεια και έτσι κατέφυγα, που αλλού...στο

ψέμα..

Και εγώ παντρεύομαι φέτος...

Τί μου λες..μου απήντησε ο άλλος,με αμφισβήτηση τόσο προφανής στη

φωνή του,όσο και στο βλέμμα του.

Ναι,ναι,σου λέω..Μη στεναχωριέσαι...το μοναστήρι να είναι καλά..

Μωρέ,τι ζόρι τραβάνε τα μοναστήρια..εσύ να είσαι καλά,γιατί σε βλέπω και

είσαι φτερό στον άνεμο..Δεν έπεσες στα ναρκωτικά για χατήρι αυτού του

ρεμπεσκέ?,συνέχισε κοιτάζοντάς με λύπηση..

Και να ήθελα,με τι λεφτά ρε παιδιά,φώναξα φεύγοντας,λες και με

κυνηγούσε....

Και διαβάζω για τις μερίδες των ατμιστών αυγών,τις τέσσερις μερίδες που

ήθελαν χρόνο προετοιμασίας πέντε λεπτών και χρόνο μαγειρέματος δέκα

λεπτών.Τρία χρόνια προετοιμασίας έκανα για το μέλλον μου και ένα μήνυμα στο

κινητό με γύρισε στο παρελθόν μου.Αλλά τη συνταγή των αυγών την έχω.1/2

κουταλιά του γλυκού Ελαιόλαδο,8 αβγά,2 βλαστάρια φρέσκιας ρίγανης, 3 φέτες

μαύρου ψωμιού,2 στάλες μπαλσάμικο και αλάτι,με φρεσκοτριμμένο πιπέρι.

Αυτό ήταν το Κυριακάτικο πρωινό μας με το Μάκη.Τί,που του τα έψησα τα

ψωμάκια,τί,που η γεύση ήταν χίλιες φορές καλύτερη,αυτός,τίποτα.Στα πάντα

ήθελε να έχει το λόγο του,να περνάει ο λόγος του και εγώ έψαχνα να βρω το

λόγο που όλη αυτή του η συμπεριφορά με έκανε,να τον βρίσκω χωρίς λογική.Τί

σημασία έχει να επιβάλλεις τη συμπεριφορά σου,όταν αυτή ακριβώς η

συμπεριφορά σου,κάνει τη συμπεριφορά σου απαράδεκτη.Τώρα πια ψήνω το

ψωμάκια σε φούρνο,που τον έχω προθερμάνει στους 180ºC,στρώνω στο

αντικολλητικό ταψί το λάδι με το χέρι μου και γλύφω τα δάχτυλα μου.

Το λάδι μου αρέσει.Ενυδατώνω ακόμη και το σώμα μου με αυτό, ενώ, δεν

υπάρχει πιο θρεπτική κρέμα μαλλιών.Με το αλάτι τρίβω το κορμί μου και με

σκληραίνω.Λένε,πως όλα είναι θέμα μυαλού,αλλά,στη δική μου περίπτωση τα

πάντα είναι ζήτημα οικονομίας.Δεν έχω την πολυτέλεια των κρεμών,των πίλινγκ

και των λοιπών.Έτσι χρησιμοποιώ ό,τι μπορώ να έχω στο σπίτι.Τώρα,πια τα αυγά

μου είναι ψητά,όπως με έψησε και εμένα ο Μάκης.Αυτό που λένε,μου έψησε το

-22-


ψάρι στα χείλη..Ε,αν και χορτοφάγος,ο Μάκης μου έψησε το ψάρι στα χείλη.

Η μαγειρική έχει γίνει η κυριότερη απασχόληση μου,τώρα,που είμαι μόνη

μου.Μέχρι να γίνω καλά,πρέπει να κάνω καλά,ό,τι μπορώ να κάνω καλά.Και εγώ

αυτό που ξέρω,είναι να μαγειρεύω.Όταν βάζω το ελαιόλαδο στο ταψί και μετά τις

θήκες για τα αυγά,νιώθω πως κάνω κάτι σημαντικό,κάτι πολύτιμο.Πιάνω το αυγό

στο χέρι μου και η ψυγειάτη δροσιά του,μου ξυπνά τις αισθήσεις.Έχω αγγίξει

περισσότερα αυγά στη ζωή μου από ανθρώπους και η τελειότητα της επιδερμίδας

του,εγώ το κέλυφος το λέω επιδερμίδα,με εντυπωσιάζει.Με το ασπράδι του

αυγού κάνω την καλύτερη μάσκα προσώπου.Βάζω τα δάχτυλα μου μέσα στην

πυκνή υφή και το απλώνω στο πρόσωπο μου.Αυτό,σιγά-σιγά, αρχίζει και μου

τσιτώνει το δέρμα.Μετά ξεπλένομαι και μετά με βάζω στον ατμό του βραστού

νερού.Το μόνο ατμιστό,που θα κρατήσω,στην από δω και πέρα ζωή μου,είναι

αυτή η διαδικασία περιποίησης προσώπου.Μέσα σε μια κατσαρόλα,βάζω νερό να

βράσει..υπάρχουν φορές που θα ρίξω και ένα άρωμα ή τσάι.Μετά βάζω τη

κατσαρόλα στο τραπέζι της κουζίνας και το κεφάλι μου σκεπασμένο με μια

πετσέτα πάνω από τον ατμό.

Αυτή η διαδικασία μου αρέσει..όπως ιδρώνει το πρόσωπο μου,όπως

ιδρώνει η αναπνοή μου,όπως ανεβάζω το πρόσωπο μου ξαφνικά στον αέρα και

αναπνέω δυνατά.Σαν να καθαρίζω και εσωτερικά.Όσο αντέχω,περίπου δυο λεπτά

με κρατάω στον ατμό.Και μετά με βάζω στον πάγο.Περνάω το πρόσωπο μου με

ένα παγάκι.Η καλύτερη φροντίδα.Που να με αφήσω και απεριποίητη.Τί άλλο έχω

να δείξω πέρα από το πρόσωπο μου;Είναι και αυτό μια ταυτότητα,που μιλάει

χωρίς λόγια.Η περίοδος της νηστείας,που περνάω,αφορά και τα οικονομικά

μου.Νηστεύω,από όσα με τον Μάκη είχα για δεδομένα.

Ναι,ο Μάκης θα πλήρωνε το εισιτήριο για το σινεμά,θα πλήρωνε το

εστιατόριο,θα πλήρωνε τον καφέ,θα με πήγαινε βόλτα με το αμάξι.Ναι,ο Μάκης

θα τα πλήρωνε,αφού θα έκανε πάλι το σχόλιο.Πάλι δεν έχεις χρήματα?χωρίς να

του έχω πει ότι δεν έχω χρήματα.Μια φορά δεν άντεξα και μόλις,που ήρθε,να με

πάρει,για να πάμε σινεμά,του είπα,πως θα πλήρωνα εγώ τα εισιτήρια.

Με προσβάλλεις,μου απήντησε,παίρνοντας και ύφος θυμωμένο.Η έξοδος

μου βγήκε ξινή,χωρίς να έχω πιεί καν ξύδι.Όλα είναι θέμα φαγητού,τελικά.Ο

-23-


Μάκης με τα λόγια του,με τη στάση του με πότιζε ξύδι,αλλά τί μπορούσα να

κάνω.Η έξοδος μου βγήκε ξινή.Μια που βγήκα,μια που μπήκα.

Μου έκοψες την όρεξη, η απάντηση του,δεν θα πάμε πουθενά και με γύρισε

σπίτι περιμένοντας να κατέβω από το αμάξι.Δεν κουνούσα ρούπι.Στήλη

άλατος,χωρίς αλάτι στην επιφάνεια.Όλα είναι θέμα φαγητού,τελικά.

Μάκη,μου κάνεις πλάκα,εγώ για καλό το είπα,γιατί κάθε φορά πληρώνεις

εσύ.

Μου έκοψες την όρεξη,αν είναι να σε έχω για να με προσβάλλεις..

Μάκη,εσύ που με προσβάλλεις κάθε φορά,με αυτό το,Πάλι δεν έχεις

χρήματα.Μήπως εγώ έφυγα ποτέ;

Πρόβλημα σου,τί κάνεις με την αξιοπρέπεια σου...Λοιπόν,θα κατέβεις;

Μιλάς σοβαρά;

Σοβαρότατα...

Αν δεν κόρναρε το αυτοκίνητο,που ήταν πίσω μας,δεν επρόκειτο να

κατέβω,αλλά κατέβηκα,όχι θυμωμένη,όχι κλείνοντας την πόρτα πίσω μου

εξαγριωμένη,όχι με παρεξήγηση,αλλά με δάκρυα στα μάτια.Τα μάτια μου έχουν

τη δική τους αξιοπρέπεια.Δάκρυσαν,όταν αυτός δεν μπορούσε,να με δει.Και όχι

για αυτό που είχε συμβεί,αλλά γιατί το μόνο,που απασχολούσε το μυαλό μου

ήταν,αν ο Μάκης θα μου τηλεφωνούσε ξανά.Με έκλαιγαν τα μάτια μου γιατί δεν

είχα πια κανένα ίχνος αξιοπρέπειας.

Να φανταστείς ότι εγώ του τηλεφώνησα ξανά,παρακαλώντας τον να με

συγχωρήσει.Ήταν Κυριακή και του είχα κάνει τα αγαπημένα του ατμιστά

αυγά,αυτά που τώρα κάνω ψητά.Σπάω τα αυγά,όπως έχουν σπάσει τα νεύρα μου

και κοιτάζοντας τα τσόφλια με ρωτάω, Μαρία,όταν σπάσει το μυαλό σου τί μπορεί

να το ξανακολλήσει;Θυμάμαι εκείνη την Κυριακή, που την πέρασα με δάκρυα.Ο

Μάκης με νήστεψε από τη χαρά,με νήστεψε από πολλά.Και εγώ,τώρα,σπάω τα

αυγά και τα βάζω μέσα στις οκτώ θήκες για κέικ.Και βάζω οκτώ αυγά στη κάθε

θήκη, ξέροντας,πως δεν θα φάω ούτε ένα.Πώς συμβαίνει και όταν είσαι μόνος

σου,δεν σου κάνουν συντροφιά ούτε οι φίλοι σου.Μόλις έκλεισα από την

Αμαλία.

Θα έρθεις με το Ντίνο και τα παιδιά για φαγητό;

-215-


Η Αφροδίτη Στάθη είναι ιστορικός,ζει και εργάζεται στο Βόλο,ενώ πέρα από

το «Μαγειρεύοντας το δρόμο για το Γάμο» ,που είναι το πρώτο της

μυθιστόρημα,έχει γράψει τρεις ποιητικές συλλογές και ένα βιβλίο τέχνης.

Αγαπά τα όνειρα και τη ζωή,που της επιτρέπει να ονειρεύεται .

ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ-preview

Documents

Transcript of ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ-preview