www.aeiforum.eu EDUC-ARTS

Η μουσική εκπαίδευση στην Ελλάδα

Η μουσική είναι ένα από τα γνωρίσματα του ανθρώπινου είδους που το κάνουν να ξεχωρίζει. Δίνει χαρά, ικανοποίηση, συναισθήματα, πληρότητα, ευτυχία, ανάταση, αλλά για τους μουσικούς αποτελεί, επίσης, βασικό κοινωνικοποιητικό παράγοντα. Καθώς η μουσική συμβάλλει στην ανάπτυξη των νέων γνωστικά, συναισθηματικά και κοινωνικά, η συμμετοχή στη μουσική δραστηριότητα συμβάλλει επίσης στην κοινωνική συνοχή, την ανάπτυξη των κοινωνικών συμπεριφορών και δίνει μια αί-σθηση ατομικής και συλλογικής ευημερίας. Η ενεργός συμμετοχή στη μουσική βο-ηθά τους νέους να αναπτύξουν ενσυναίσθηση, να αποκτήσουν γνώση σημαντικών κοινωνικών ζητημάτων, καθώς και ικανότητα να εκτιμούν και να συμβάλλουν στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.

Η Μουσική Εκπαίδευση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διαπαιδαγώγησης του ανθρώπου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η Ελλάδα στην προσπάθειά της να εκσυγχρονιστεί ως προς τη μουσική εκπαίδευση έχει ξεκινήσει μια διεπιστημονική / διαθεματική προσέγγιση μέσα από το σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός νέου ανα-λυτικού προγράμματος. Επιχειρείται η οργάνωση και η ανάπτυξη της σύμφωνα προς τις διεθνείς εξελίξεις καθώς και ο εκσυγχρονισμός της διδασκαλίας της μέσα από την υιοθέτηση τεχνικών και επιτυχημένων προγραμμάτων άλλων χωρών, προ-σαρμοσμένων όμως στις ιδιαίτερες συνθήκες της χώρας μας. Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια από πολλούς φιλόσοφους, ερευνητές μουσικοπαιδαγωγούς, οργανισμούς και συλλόγους του χώρου, να υποστηρίξουν δημοσίως τη σημασία της μουσικής εκπαίδευσης. Συνήθως τα επιχειρήματα που προβάλλονται αφορούν τη σημασία της μουσικής στη ζωή του ανθρώπου. Έτσι, αναφέρεται ότι η μουσική απο-τελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης, της ιστορίας της ανθρωπότη-τας, της ιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού, ότι προσφέρει διέξοδο στα συναι-σθήματα, ότι αποτελεί ξεχωριστό και μοναδικό τρόπο γνώσης, ότι βοηθά στην ανύ-ψωση της απλής διαβίωσης σε απολαυστική και αισθητική εμπειρία ζωής. Η αξία της μουσικής και η δύναμή της παραμένει μοναδική. Η διδασκαλία της μουσικής μπορεί να επιτύχει μια σειρά από σημαντικούς παιδαγωγικούς στόχους όπως είναι: η μετάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς, η δημιουργία και η διατήρηση της πολι-τιστικής ζωής, η απόκτηση εμπειριών και κατανόηση εννοιών που δεν είναι προ-σβάσιμες μέσα από άλλες οδούς, η ανάπτυξη κριτικής σκέψης που παρέχει τη δυ-νατότητα στους ανθρώπους να ελέγχουν τη ζωή τους, η δημιουργία ατομικής και ομαδικής ταυτότητας, η δημιουργία συνεργασίας, ανοχής και ηθικών αξιών, η κατα-νόηση του άγνωστου, η ανάπτυξη κατανόησης σε μία σημαντική έκφραση της αν-θρώπινης ύπαρξης και τόσα άλλα.

Οι μουσικές σπουδές χωρίζονται σε δύο κατηγορίες στις θεωρητικές (Πτυχίο Ωδικής, Αρμονίας, Ενοργάνωσης κ.ά) και στην εκμάθηση κάποιου οργάνου (Πιάνο, Κιθάρα, Βιολί, Κλαρίνο κ.ά). Η μουσική εκπαίδευση, σχεδόν στο σύνολο της, έχει ανατεθεί σε ιδιωτικούς φορείς, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων όπου έχουμε Ωδεία που ανή-κουν σε δήμους (Θεσσαλονίκης κ.ά) και οι μαθητές πληρώνουν δίδακτρα.. Τα Ωδεία που σηκώνουν το κύριο βάρος της μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι Ιδιωτι-κά και λειτουργούν κάτω από την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού. Αυτή η ε-ποπτεία αφορά τις ετήσιες εξετάσεις και ειδικά τις εξετάσεις για την απόκτηση κά-ποιου πτυχίου, όπου ο υποψήφιος εξετάζεται από επιτροπή στην οποία μετέχει και εκπρόσωπος του Υπουργείου Πολιτισμού (όχι όμως του Υπουργείου Παιδείας). Άρα κάθε πτυχίο μουσικής για να είναι αναγνωρισμένο πρέπει να φέρει την σφραγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού. Tα Ωδεία είναι αδιαβάθμητα και στους παρεχόμενους από τα ελληνικά Ωδεία τίτλους υπάρχει πρόβλημα Aναγνώρισης, Διαβάθμισης και Iσοτιμίας. Oι Πανεπιστημιακές σχολές μουσικολογίας δε δίνουν τίτλους οργάνων, μόνο θεωρίας της μουσικής.

Σε Πανεπιστημιακό επίπεδο λειτουργούν οι σχολές μουσικολογίας των Πανεπιστη-μίων Aθήνας, Θεσσαλονίκης και Iονίου, καθώς και ένα TEI παραδοσιακών οργάνων.

Τα μουσικά σχολεία

Tα Mουσικά Γυμνάσια - Λύκεια είναι μια σημαντική καινοτομία και δημιουργήθη-καν στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Σήμερα λειτουργούν 34 Mουσικά Γυμνάσια και 14 Eνιαία Mουσικά Λύκεια. Oι μαθητές των Mουσικών Σχολείων εισάγονται με εξετάσεις επιλογής, όπου αξιολογούνται στο ρυθμό, την ακουστική ικανότητα, τη φωνητική ικανότητα, τη διάκριση των ηχοχρωμάτων και προαιρετικά τη γνώση ενός οργάνου. Πέρα από το κανονικό πρόγραμμα των σχολείων γενικής παιδείας, διδά-σκονται θεωρία και πράξη Eυρωπαϊκής και Bυζαντινής μουσικής, πιάνο, ταμπουρά κι ένα ακόμη όργανο επιλογής τους, χορωδία, ιστορία της μουσικής, ενώ συγκρο-τούν και μουσικά σύνολα. Mεταφέρονται με μισθωμένα λεωφορεία στο σχολείο και σιτίζονται το μεσημέρι δωρεάν. Oι απόφοιτοι των Eνιαίων Μουσικών Λυκείων συμ-μετέχουν κανονικά στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, σε όποια κατεύθυνση έχουν επιλέ-ξει και παρακολουθήσει. Συμβουλευτικό όργανο των Mουσικών Σχολείων είναι η Kαλλιτεχνική Eπιτροπή του Yπουργείου Παιδείας, η οποία δημιουργήθηκε με την YA Γ2 3345/2-9-88: “Mε απόφαση του Yπ. Παιδείας συγκροτείται πενταμελής KE από ειδικούς στους τομείς λειτουργίας των μουσικών σχολείων και αναγνωρισμένου κύ-ρους μουσικοπαιδαγωγούς. Έργο της επιτροπής αυτής είναι η μελέτη των προγραμ-μάτων διδασκαλίας στα Mουσικά Σχολεία, η διατύπωση γνώμης για τα γενικότερα θέματα οργάνωσης και λειτουργίας των σχολείων αυτών, εξοπλισμού, στελέχωσης, τρόπου αξιολόγησης της επίδοσης των μαθητών στα μουσικά μαθήματα, καθώς και η γενικότερη εποπτεία και αξιολόγηση της λειτουργίας των σχολείων

Το θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των μουσικών σχολείων στην Ελλάδα Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των μουσικών σχολείων στη χώρα μας ορίζεται από τον ιδρυτικό Νόμο 1824/1988 (Ν. 1824-ΦΕΚ 296/30-12-1988), στον οποίο διακη-ρύσσεται ότι επίσημος σκοπός της ίδρυσής τους είναι η προετοιμασία και κατάρτι-ση των νέων που επιθυμούν να ακολουθήσουν την επαγγελματική κατεύθυνση της

μουσικής (άρθρο 1), αλλά και από τις λεπτομερείς διατάξεις της Υπουργικής Από-φασης Γ2/3850/16-6-1998 (ΦΕΚ 658Β/1-7-1998).

Βιβλιογραφία

1.(http://www.antitetradia.gr/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=463:%CE%B7-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1&catid=57&Itemid=102)

2. http://parodos.net.gr/ms/zorba-yfanti.pdf

3. http://ellinikienosigiatimousikiekpaidefsi.blogspot.gr/

4. http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?id=3651&la=1