ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ -...

9
15/9/2014 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων Κύτταρα και ιστοί: Πλήθος κυττάρων Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από τρισεκατομμύρια κύτταρα. Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 2 Σελ. 9 Κύτταρα και ιστοί: Μιτωτικές διαιρέσεις Τα κύτταρα αυτά προέρχονται από ένα αρχικό κύτταρο, το ζυγωτό. Τα κύτταρα του οργανισμού δημιουργούνται με αλλεπάλληλες μιτωτικές διαιρέσεις: Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 3 Σελ. 9 Κύτταρα και ιστοί: Μιτωτικές διαιρέσεις Βίντεο: Διαδοχικές μιτωτικές διαιρέσεις του ζυγωτού: Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 4 Σελ. 9 Κύτταρα και ιστοί: Μιτωτικές διαιρέσεις Διαδοχικές μιτωτικές διαιρέσεις του ζυγωτού: Ένα ανθρώπινο έμβρυο που αποτελείται από 16 κύτταρα πάνω στην μύτη μιας καρφίτσας. (επιχρωματισμένη φωτογραφία με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο) Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 5 Σελ. 9 Κύτταρα και ιστοί: Διαφοροποίηση Με τη διαδικασία της διαφοροποίησης τα κύτταρα αποκτούν τελικά διαφορετικά μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά. Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 6 Σελ. 9 Τα χαρακτηριστικά αυτά επιτρέπουν στα κύτταρα να επιτελούν αποτελεσματικά τις εξειδικευμένες λειτουργίες τους.

Transcript of ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ -...

15/9/2014

1

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

Κύτταρα και ιστοί: Πλήθος κυττάρων

Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από τρισεκατομμύρια κύτταρα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 2

Σελ. 9

Κύτταρα και ιστοί: Μιτωτικές διαιρέσεις

Τα κύτταρα αυτά προέρχονται από ένα αρχικό κύτταρο, το ζυγωτό.

Τα κύτταρα του οργανισμού δημιουργούνται με αλλεπάλληλες μιτωτικές διαιρέσεις:

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 3

Σελ. 9

Κύτταρα και ιστοί: Μιτωτικές διαιρέσεις

Βίντεο: Διαδοχικές μιτωτικές διαιρέσεις του ζυγωτού:

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 4

Σελ. 9

Κύτταρα και ιστοί: Μιτωτικές διαιρέσεις

Διαδοχικές μιτωτικές διαιρέσεις του ζυγωτού: Ένα ανθρώπινο έμβρυο που αποτελείται από 16 κύτταρα πάνω στην μύτη μιας καρφίτσας. (επιχρωματισμένη φωτογραφία με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο)

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 5

Σελ. 9

Κύτταρα και ιστοί: Διαφοροποίηση

Με τη διαδικασία της διαφοροποίησης τα κύτταρα αποκτούν τελικά διαφορετικά μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 6

Σελ. 9

Τα χαρακτηριστικά αυτά επιτρέπουν στα κύτταρα να επιτελούν αποτελεσματικά τις εξειδικευμένες λειτουργίες τους.

15/9/2014

2

Κύτταρα και ιστοί: Είδη ιστών

Ιστό αποτελούν κύτταρα μορφολογικά όμοια που συμμετέχουν στην ίδια λειτουργία.

Διακρίνουμε τέσσερα είδη ιστών:

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 7

Σελ. 9

1. τον επιθηλιακό ιστό 2. τον ερειστικό ιστό 3. το μυϊκό ιστό 4. το νευρικό ιστό

Κύτταρα και ιστοί: 4 είδη ιστών

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 8

Σελ. 9

Ο επιθηλιακός ιστός επενδύει επιφάνειες του σώματος

Ο μυϊκός ιστός αποτελείται από ίνες που συστέλλονται

Ο νευρικός ιστός αποτελείται από κύτταρα με αποφυάδες που μεταδίδουν ηλεκτρικά σήματα

Πρωτεϊνικές ίνες

Κύτταρα

Ερειστικός ιστός

Μαλακή μεσοκυττάρια ουσία

Ο χαλαρός συνδετικός ιστός λειτουργεί σαν παραγέμισμα κάτω από το δέρμα και αλλού.

Ο οστίτης ιστός έχει κύτταρα μέσα σε πολύ σκληρή μεσοκυττάρια ουσία.

Ο χόνδρινος ιστός έχει κύτταρα μέσα σε στέρεα αλλά εύκαμπτη μεσοκυττάρια ουσία.

Το αίμα έχει κύτταρα μέσα σε υγρή μεσοκυττάρια ουσία (πλάσμα).

Είδη ιστών στον ανθρώπινο οργανισμό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 9

Σελ. 9

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ αποτελείται

από:

ΙΣΤΟΙ ΙΣΤΟΙ

σχηματίζουν:

συμμετέχουν στην ίδια λειτουργία

μορφολογικά όμοια

ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΜΥΪΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΜΥΪΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΕΡΕΙΣΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΕΡΕΙΣΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ

Κροσσωτό επιθήλιο Αδένες: Εξωκρινείς Ενδοκρινείς Μικτοί

Κροσσωτό επιθήλιο Αδένες: Εξωκρινείς Ενδοκρινείς Μικτοί

Σκελετικός Λείος Καρδιάς (μυοκάρδιο)

Σκελετικός Λείος Καρδιάς (μυοκάρδιο)

Νευρικά κύτταρα Νευρογλοιακά κύτταρα

Νευρικά κύτταρα Νευρογλοιακά κύτταρα

Οστίτης Χόνδρινος Συνδετικός: Αίμα Πυκνός Χαλαρός

(π.χ. λιπώδης)

Οστίτης Χόνδρινος Συνδετικός: Αίμα Πυκνός Χαλαρός

(π.χ. λιπώδης)

ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

διακρίνονται σε:

https://www.text2mindmap.com/# Επιθηλιακός ιστός: Μορφολογία

Ο επιθηλιακός ιστός αποτελείται από κύτταρα στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους.

Τα κύτταρα αυτά σχηματίζουν επιφάνειες, που καλύπτουν εξωτερικά το σώμα ή επενδύουν εσωτερικά διάφορες κοιλότητες.

Τα επιθηλιακά κύτταρα έχουν ποικίλη μορφολογία.

Για παράδειγμα, αυτά που σχηματίζουν το τοίχωμα των τριχοειδών αγγείων ή των πνευμονικών κυψελίδων είναι πεπλατυσμένα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 10

Σελ. 9

Πλακώδη επιθηλιακά κύτταρα σε τριχοειδές αγγείο:

The epidermis is the epithelial tissue layer of skin. Hair follicles, sebaceous glands, and sweat glands are epithelial invaginations from the epidermis. The dermis is the connective tissue layer of skin. Embedded within the dermis are hair follicles and sweat glands as well as blood vessels and sensory nerve endings. Beneath the skin lies the hypodermis -- connective tissue which may be adipose or fibrous, depending on location. The transition from dermis to hypodermis is irregular and poorly defined; there is no "boundary".

The skin is the outer covering of living tissue of an animal (or plant). It is the largest organ of the integumentary system made up of multiple layers of epithelial tissues.

καλυπτήριο σύστημα

Επιθηλιακός ιστός: Κροσσωτό επιθήλιο

Ο ρόλος του επιθηλιακού ιστού είναι κυρίως προστατευτικός.

Απομακρύνει επίσης βλέννα και σκόνη.

Επιτρέπει τη διάχυση και την απορρόφηση ουσιών.

Συμβάλλει στην παραγωγή και έκκριση προϊόντων.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 11

Σελ. 9

Πολλά επιθηλιακά κύτταρα φέρουν βλεφαρίδες ή μικρολάχνες και σχηματίζουν τον κροσσωτό επιθηλιακό ιστό.

Τέτοιος ιστός επενδύει εσωτερικά τις αεροφόρες οδούς.

Επιθηλιακός ιστός: Αεροφόρες οδοί

Οι αεροφόρες οδοί επενδύονται εσωτερικά με κροσσωτό επιθηλιακό ιστό.

Οι βλεφαρίδες του κροσσωτού επιθηλιακού ιστού απομακρύνουν τη βλέννα, πάνω στην οποία έχουν προσκολληθεί μικρόβια ή σκόνες.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 12

Σελ. 9

Κροσσωτός επιθηλιακός ιστός

15/9/2014

3

Επιθηλιακός ιστός: Μικρολάχνες

Τα επιθηλιακά κύτταρα του λεπτού εντέρου φέρουν πολυάριθμες μικρολάχνες.

Οι μικρολάχνες συμβάλλουν στην απορρόφηση χρήσιμων τελικών προϊόντων της πέψης.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 13

Σελ. 9

Επιθηλιακός ιστός: Αδένες

Μερικές φορές κύτταρα του επιθηλιακού ιστού μπορεί να παράγουν και να εκκρίνουν κάποιο προϊόν και τότε συνιστούν έναν αδένα.

Ένας αδένας μπορεί να αποτελείται:

από ένα μόνο κύτταρο (όπως τα βλεννογόνα κύτταρα του γαστρεντερικού σωλήνα) ή

από πολλά κύτταρα (όπως οι σιελογόνοι αδένες)

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 14

Σελ. 10

Επιθηλιακός ιστός: Τύποι αδένων

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 15

Σελ. 10

ΑΔΕΝΕΣ ΑΔΕΝΕΣ

Μικτοί αδένες Μικτοί αδένες

Ενδοκρινείς αδένες

Ενδοκρινείς αδένες

Εξωκρινείς αδένες

Εξωκρινείς αδένες

διακρίνονται σε:

εκκρίνουν τα προϊόντα τους διαμέσου ενός εκφορητικού πόρου: είτε έξω από το

σώμα (π.χ. οι ιδρωτοποιοί αδένες)

είτε σε εσωτερικές κοιλότητες (π.χ. οι σιελογόνοι αδένες)

εκκρίνουν τα προϊόντα τους διαμέσου ενός εκφορητικού πόρου: είτε έξω από το

σώμα (π.χ. οι ιδρωτοποιοί αδένες)

είτε σε εσωτερικές κοιλότητες (π.χ. οι σιελογόνοι αδένες)

εκκρίνουν τα προϊόντα τους κατευθείαν στο αίμα: (π.χ. η υπόφυση)

εκκρίνουν τα προϊόντα τους κατευθείαν στο αίμα: (π.χ. η υπόφυση)

περιλαμβάνουν εξωκρινή και ενδοκρινή μοίρα: (π.χ. στο πάγκρεας: Η εξωκρινής μοίρα εκκρίνει το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο, διαμέσου του παγκρεατικού πόρου. Η ενδοκρινής μοίρα εκκρίνει στο αίμα την ινσουλίνη και τη γλυκαγόνη, οι οποίες ελέγχουν τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα.)

περιλαμβάνουν εξωκρινή και ενδοκρινή μοίρα: (π.χ. στο πάγκρεας: Η εξωκρινής μοίρα εκκρίνει το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο, διαμέσου του παγκρεατικού πόρου. Η ενδοκρινής μοίρα εκκρίνει στο αίμα την ινσουλίνη και τη γλυκαγόνη, οι οποίες ελέγχουν τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα.)

Εξωκρινείς αδένες:

Επιθηλιακός ιστός: Αδένες (πάγκρεας)

Το πάγκρεας είναι μικτός αδένας:

Η εξωκρινής μοίρα του εκκρίνει το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο, διαμέσου του παγκρεατικού πόρου.

Η ενδοκρινής μοίρα του εκκρίνει στο αίμα την ινσουλίνη και τη γλυκαγόνη, οι οποίες ελέγχουν τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 16

Σελ. 10

Ερειστικός ιστός: Κολλαγόνο & ελαστίνη

Ο ερειστικός ιστός αποτελείται από κύτταρα που βρίσκονται μέσα σε άφθονη μεσοκυττάρια ουσία.

Η μεσοκυττάρια ουσία μπορεί να περιέχει δύο τύπων πρωτεϊνικά ινίδια:

το κολλαγόνο, που της προσδίδει αντοχή και ελαστικότητα

την ελαστίνη, που της προσδίδει περισσότερη ελαστικότητα

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 17

Σελ. 10

Ερειστικός ιστός: Είδη

Ο ερειστικός ιστός:

συνδέει δομές μεταξύ τους,

προσφέρει στήριξη

προσφέρει προστασία.

Ο ερειστικός ιστός διακρίνεται σε:

συνδετικό ιστό, που διακρίνεται σε:

• χαλαρό συνδετικό ιστό (ένας τύπος του είναι ο λιπώδης ιστός)

• πυκνό συνδετικό ιστό

χόνδρινο ιστό,

οστίτη ιστό.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 18

Σελ. 10

χόνδρινος ιστός

οστίτης ιστός

15/9/2014

4

Ερειστικός ιστός: Χαλαρός συνδετικός ιστός

Ο χαλαρός συνδετικός ιστός συναντάται κυρίως στο δέρμα.

Η μεσοκυττάρια ουσία του περιέχει ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 19

Σελ. 10

Ερειστικός ιστός: Πυκνός συνδετικός ιστός

Η μεσοκυττάρια ουσία του πυκνού συνδετικού ιστού αποτελείται κυρίως από ινίδια κολλαγόνου σε δεσμίδες.

Συναντάται στους συνδέσμους των αρθρώσεων και στους τένοντες που συνδέουν τους σκελετικούς μυς με τα οστά.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 20

Σελ. 10

Ερειστικός ιστός: Λιπώδης ιστός

Ο λιπώδης ιστός είναι ένας ειδικός τύπος χαλαρού συνδετικού ιστού, του οποίου τα κύτταρα (λιποκύτταρα) αποθηκεύουν λίπος.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 21

Σελ. 10

λιποκύτταρα

επιδερμίδα

Ερειστικός ιστός: Χόνδρινος ιστός

Ο χόνδρινος ιστός είναι στέρεος και συγχρόνως εύκαμπτος.

Τα κύτταρά του, οι χονδροβλάστες, βρίσκονται μέσα σε κοιλότητες της μεσοκυττάριας ουσίας.

Ο χόνδρινος ιστός συναντάται:

στους αρθρικούς χόνδρους,

στο πτερύγιο του αυτιού,

στους μεσοσπονδύλιους δίσκους κ.τ.λ.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 22

Σελ. 11

Ερειστικός ιστός: Οστίτης ιστός

Ο οστίτης ιστός, που συναντάται στα οστά, αποτελείται από εξαιρετικά σκληρή μεσοκυττάρια ουσία, η οποία περιέχει άλατα και ινίδια κολλαγόνου.

Μέσα σε κοιλότητές της υπάρχουν τα οστεοκύτταρα.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 23

Σελ. 11

Ερειστικός ιστός: Το αίμα

Το αίμα θεωρείται από τους περισσότερους ερευνητές ως ιδιαίτερος τύπος συνδετικού ιστού, που αποτελείται από τρία είδη κυττάρων:

τα ερυθρά αιμοσφαίρια, που μεταφέρουν οξυγόνο,

τα λευκά αιμοσφαίρια, που συμβάλλουν στην άμυνα,

τα αιμοπετάλια, που συμμετέχουν στην πήξη του αίματος.

Η μεσοκυττάρια ουσία σ' αυτή την περίπτωση είναι υγρή και αποτελεί το πλάσμα του αίματος.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 24

Σελ. 11

15/9/2014

5

Ερειστικός ιστός: Το αίμα

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 25

Σελ. 11

Επιχρωματισμένες εικόνες από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο:

Τρία είδη κυττάρων του αίματος: τα ερυθρά αιμοσφαίρια τα αιμοπετάλια τα λευκά αιμοσφαίρια

Ερειστικός ιστός: Το αίμα

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 26

Σελ. 11

Επιχρωματισμένες εικόνες από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο:

Μυϊκός ιστός: Μυϊκές ίνες

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 27

Σελ. 12

Ο μυϊκός ιστός αποτελείται από κύτταρα, τις μυϊκές ίνες, οι οποίες έχουν την ικανότητα να συστέλλονται, επιτρέποντας κινήσεις.

Μυϊκός ιστός: Τύποι μυϊκού ιστού

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 28

Σελ. 12

Υπάρχουν τρεις τύποι μυϊκού ιστού:

Ο σκελετικός μυϊκός ιστός.

Ο μυϊκός ιστός της καρδιάς (μυοκάρδιο).

Ο λείος μυϊκός ιστός.

Μυϊκός ιστός: Σκελετικός μυϊκός ιστός

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 29

Σελ. 12

Ο σκελετικός μυϊκός ιστός συναντάται στους σκελετικούς μυς.

Αποτελείται από σχετικά μακριές κυλινδρικές μυϊκές ίνες, που φέρουν γραμμώσεις.

Η συστολή τους γίνεται με τη θέλησή μας.

Μυϊκός ιστός: Μυοκάρδιο

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 30

Σελ. 12

Ο μυϊκός ιστός της καρδιάς (μυοκάρδιο) βρίσκεται μόνο στα τοιχώματα της καρδιάς.

Οι μυϊκές ίνες του είναι κυλινδρικές και έχουν γραμμώσεις.

Δεν υπακούουν στη θέλησή μας.

15/9/2014

6

Μυϊκός ιστός: Λείος μυϊκός ιστός

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 31

Σελ. 12

Ο λείος μυϊκός ιστός επενδύει κυρίως τοιχώματα, όπως αυτά των αγγείων και του γαστρεντερικού σωλήνα.

Αποτελείται από ατρακτοειδείς και χωρίς γραμμώσεις μυϊκές ίνες.

Αυτές οι μυϊκές ίνες δεν υπακούουν στη θέλησή μας.

Νευρικός ιστός: Τύποι νευρικών κυττάρων

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 32

Σελ. 13

Ο νευρικός ιστός αποτελείται από:

νευρικά κύτταρα ή νευρώνες

νευρογλοιακά κύτταρα.

Νευρικός ιστός: Τύποι νευρικών κυττάρων

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 33

Σελ. 13

Οι νευρώνες είναι κύτταρα με αποφυάδες εξειδικευμένα στην παραγωγή και μεταβίβαση νευρικών ώσεων.

Τα νευρογλοιακά κύτταρα στηρίζουν, μονώνουν και τρέφουν τους νευρώνες.

Παρατηρούμε ότι σε έναν ιστό ενδέχεται να συνυπάρχουν διαφορετικά είδη κυττάρων, τα οποία όμως συμμετέχουν στην ίδια λειτουργία.

νευρογλοιακά κύτταρα

δενδρίτης

πυρήνας κυτταρικό σώμα

νευράξονας

Όργανα & συστήματα οργάνων

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 34

Σελ. 13

Ένα όργανο αποτελείται από διαφορετικούς ιστούς και επιτελεί μία συγκεκριμένη λειτουργία.

Όργανα που συνεργάζονται για την πραγματοποίηση μίας λειτουργίας συνιστούν ένα σύστημα οργάνων.

Π.χ.: Το στομάχι είναι ένα όργανο. Είναι μέρος του πεπτικού συστήματος που αποτελεί ένα σύστημα οργάνων.

Όργανα : Παραδείγματα

Ένα όργανο αποτελείται από διαφορετικούς ιστούς και επιτελεί μία συγκεκριμένη λειτουργία.

Παράδειγμα 1 - ο δικέφαλος βραχιόνιος μυς:

Αποτελείται: από μυϊκό, συνδετικό και νευρικό ιστό.

Η λειτουργία του είναι: η κάμψη του πήχη.

Παράδειγμα 2 - το στομάχι:

Αποτελείται: και από τους τέσσερις τύπους ιστών

Η λειτουργία του είναι: η αποθήκευση της τροφής και η πέψη των πρωτεϊνών.

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 35

Σελ. 13

Όργανα : Παραδείγματα

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 36

Σελ. 13

Παράδειγμα 2 - το στομάχι αποτελείται και από τους τέσσερις τύπους ιστών:

15/9/2014

7

Συστήματα οργάνων : Παράδειγμα

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 37

Σελ. 13

Όργανα που συνεργάζονται για την πραγματοποίηση μίας λειτουργίας συνιστούν ένα σύστημα οργάνων.

Παράδειγμα - το πεπτικό σύστημα:

Το πεπτικό σύστημα αποτελούν: η στοματική κοιλότητα, ο φάρυγγας, ο οισοφάγος, το στομάχι, το λεπτό και το παχύ έντερο, μαζί με τους προσαρτημένους αδένες.

Αυτά είναι όργανα που έχουν σχέση με την πρόσληψη, τη μεταφορά και την πέψη της τροφής, την απορρόφηση των χρήσιμων συστατικών και την αποβολή των άχρηστων.

Συστήματα οργάνων (1) : Λειτουργίες

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 38

Σελ. 13

Στο πεπτικό σύστημα πραγματοποιείται η πέψη της τροφής και η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.

Με το κυκλοφορικό σύστημα μεταφέρονται οι θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο σε όλα τα όργανα.

Το αναπνευστικό σύστημα χρησιμεύει για την ανταλλαγή των αερίων της αναπνοής.

Κυρίως από το ουροποιητικό σύστημα αποβάλλονται οι άχρηστες και οι επιβλαβείς ουσίες.

Το σύστημα των αισθητήριων οργάνων δέχεται ερεθίσματα.

Το νευρικό σύστημα αναλύει και ερμηνεύει τα ερεθίσματα από το σύστημα των αισθητήριων οργάνων.

Συστήματα οργάνων (2) : Λειτουργίες

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 39

Σελ. 13

Το νευρικό σύστημα σε συνεργασία με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων ρυθμίζει και συντονίζει όλες τις λειτουργίες του σώματος.

Το ερειστικό σύστημα, που αποτελείται από τον αρθρωτό σκελετό, στηρίζει και προστατεύει τον οργανισμό.

Το ερειστικό σύστημα μαζί με το μυϊκό σύστημα συμβάλλουν στις κινήσεις.

Το αναπαραγωγικό σύστημα παράγει τους γαμέτες και είναι απαραίτητο στην αναπαραγωγή.

Όλα τα παραπάνω συστήματα συνεργάζονται στενά μεταξύ τους και συναποτελούν τον ανθρώπινο οργανισμό.

Συστήματα οργάνων : Κυκλοφορικό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 40

Σελ. 13

Με το κυκλοφορικό σύστημα μεταφέρονται οι θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο σε όλα τα όργανα.

Συστήματα οργάνων : Αναπνευστικό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 41

Σελ. 13

Το αναπνευστικό σύστημα χρησιμεύει για την ανταλλαγή των αερίων της αναπνοής.

πνευμονική κυψελίδα

Συστήματα οργάνων : Ουροποιητικό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 42

Σελ. 13

Κυρίως από το ουροποιητικό σύστημα αποβάλλονται οι άχρηστες και οι επιβλαβείς ουσίες.

15/9/2014

8

Συστήματα οργάνων : Αισθητηριακό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 43

Σελ. 13

Το σύστημα των αισθητήριων οργάνων δέχεται ερεθίσματα.

Μάτια: φως Αυτιά: ήχοι, ισορροπία

Αισθητήρια όργανα

Αισθητήρια όργανα

Δέρμα: αφή, πίεση, θερμοκρασία

Γλώσσα: γεύσεις

Μύτη: οσμές

Συστήματα οργάνων : Νευρικό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 44

Σελ. 13

Το νευρικό σύστημα αναλύει και ερμηνεύει τα ερεθίσματα από το σύστημα των αισθητήριων οργάνων.

Συστήματα οργάνων : Ενδοκρινικό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 45

Σελ. 13

Το νευρικό σύστημα σε συνεργασία με το σύστημα των ενδοκρινών αδένων ρυθμίζει και συντονίζει όλες τις λειτουργίες του σώματος.

επινεφρίδια πάγκρεας

ωοθήκες όρχεις

θύμος

θυρεοειδής παραθυρεοειδείς

επίφυση - υποθάλαμος υπόφυση

σύστημα των ενδοκρινών αδένων

Συστήματα οργάνων : Ερειστικό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 46

Σελ. 13

Το ερειστικό σύστημα, που αποτελείται από τον αρθρωτό σκελετό, στηρίζει και προστατεύει τον οργανισμό.

Συστήματα οργάνων : Μυϊκό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 47

Σελ. 13

Το ερειστικό σύστημα μαζί με το μυϊκό σύστημα συμβάλλουν στις κινήσεις.

Συστήματα οργάνων : Αναπαραγωγικό

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 48

Σελ. 13

Το αναπαραγωγικό σύστημα παράγει τους γαμέτες και είναι απαραίτητο στην αναπαραγωγή.

15/9/2014

9

Οργανισμός (1): Περίληψη

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 49

Σελ. 14

• Ο άνθρωπος είναι πολυκύτταρος οργανισμός.

• Τα κύτταρά του έχουν διαφορετικά μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά, που τους επιτρέπουν να επιτελούν εξειδικευμένες λειτουργίες.

• Κύτταρα κατά κανόνα μορφολογικά και λειτουργικά όμοια αποτελούν έναν ιστό.

Οργανισμός (2): Περίληψη

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 50

Σελ. 14

• Υπάρχουν τέσσερις διαφορετικοί ιστοί: ο επιθηλιακός, ο ερειστικός, ο μυϊκός και ο νευρικός.

• Διαφορετικοί ιστοί

συγκροτούν ένα όργανο.

• Όργανα με παρεμφερείς λειτουργίες συνθέτουν ένα σύστημα οργάνων.

• Όλα τα συστήματα οργάνων συνεργάζονται στενά και αρμονικά μεταξύ τους και συναποτελούν τον ανθρώπινο οργανισμό.

Κεφάλαιο 1: Ερωτήσεις

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 51

Σελ. 14

Κεφάλαιο 1: Ερωτήσεις

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 52

Σελ. 14

Κεφάλαιο 1: Ερωτήσεις

Βιολογία Α' Λυκ.- Θ.Ταντανάσης 53

Σελ. 15