Πολιτική Παιδεία Β’ Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Α. Η ένταξη του ατόμου στην Κοινωνία

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

2

ENOTHTA 1.4

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

3

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 1/16

Οι κοινωνικοί κανόνες είναι πρότυπα συμπεριφοράς, κοινωνικά αποδεκτά

με τα οποία ρυθμίζονται και αξιολογούνται οι συμπεριφορές των μελών της κοινωνίας.

Η ύπαρξή τους είναι απαραίτητη για την κοινωνική συνοχή και τη σταθερότητα.

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

4

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

5

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 2/16

γονείς

πολιτεία

σχολείο

εκκλησία

σωματεία

Οι κυρώσεις

Επιβάλλονται σε

άτομα ή ομάδες

Εσωτερικός έλεγχος

Εξωτερικός έλεγχος

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

6

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 3/16

Εσωτερικός έλεγχος:

αισθήματα ενοχής, ντροπής, κατωτερότητας

κ.τ.λ.

Εξωτερικός έλεγχος:

κοινωνική κριτική, αποδοκιμασία,

απομόνωση.

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

7

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 4/16

Κοινωνικοί κανόνες

αυστηροί

ελαστικοί

Κοινωνικοί κανόνες

τυπικοί

άτυποι

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

8

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 5/16

• ορίζουν με σαφήνεια επιταγές ή απαγορεύσεις Αυστηροί:

• αφήνουν περιθώρια ελευθερίας και διαφοροποίησης Ελαστικοί:

• γραπτοί κανόνες Τυπικοί:

• άγραφοι κανόνες Άτυποι:

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

9

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 6/16

Κοιν

ωνι

κές

αξί

ες

Εκφράζουν πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας

Είναι γενικές αρχές που κατευθύνουν τις συμπεριφορές

Δίκ

αιο

Σύνολο υποχρεωτικών κανόνων που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά

Η συνύπαρξη απαιτεί την ύπαρξη δικαίου

Κα

νόνε

ς

Αξίες που καθιερώνονται ως κανόνες

Η πολιτεία προστατεύει τις αξίες με κανόνες δικαίου Γε

ωργ

ία Κ

αζά

κου

, ΠΕ0

9

Οικ

ονο

μο

λόγο

ς

10

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 7/16

αξίες

Κανόνες

Άμεση σχέση Γε

ωργ

ία Κ

αζά

κου

, ΠΕ0

9

Οικ

ονο

μο

λόγο

ς

11

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 8/16

Αν το άτομο αυτονομηθεί έγκαιρα

και μάθει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του

τότε δεν θα έχει προβλήματα προσαρμογής

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

12

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 9/16

Η υπερπροστασία και η ανεύθυνη

κοινωνικοποίηση

• από την οικογένεια δε βοηθούν το παιδί να μεγαλώσει σωστά

Αδυναμία προσαρμογής

• Εχθρική αντιμετώπιση

• Αντικοινωνική συμπεριφορά.

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

13

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 10/16

Η προσαρμογή, η συμμόρφωση και η ένταξη του ατόμου στην κοινωνία εξαρτάται κυρίως

από το πόσο αποτελεσματικά έχουν λειτουργήσει οι φορείς κοινωνικοποίησης (οικογένεια, σχολείο)

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

14

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 11/16

Η κοινωνικοποίηση και η προσαρμογή

Είναι μια διαρκής διαδικασία

Αφού τα πάντα αλλάζουν, όποιος δεν προσαρμόζεται μένει στο περιθώριο

«Η προσαρμογή είναι ένδειξη έξυπνου ανθρώπου».

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

15

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 12/16

Το άτομο

δεν είναι

μόνο παθητικός δέκτης

Είναι και πομπός

Στέλνει μηνύματα προς

την κοινωνία

Μεταξύ ατόμου

και κοινω-

νίας

Διαρκής σχέση αλληλεπίδρασης, μία διαλεκτική σχέση

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

16

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 13/16

Όταν το άτομο αμφισβητεί το

υπάρχον κοινωνικό σύστημα

αντιδρά στην εκμετάλλευση και στη μαζοποίηση

και στη μονοδιάστατη ανάπτυξη του

ανθρώπου

δεν τίθεται θέμα προσαρμογής

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

17

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 14/16

Όταν το άτομο δεν αρνείται απλώς το σύστημα αλλά έχει

πρόταση για την αλλαγή του

Τότε η αμφισβήτηση αυτή είναι παράγοντας

κοινωνικής προόδου και ανανέωσης

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

18

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 15/16

Μια καθολική και συνεχής αμφισβήτηση και άρνηση των πάντων.

Μπορεί να δηλώνει είτε μια προβληματική κοινωνία είτε μια προβληματική προσωπικότητα.

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

19

1.4 Οι κοινωνικοί κανόνες 16/16

ENOTHTA 1.5

Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ – ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

20

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 1/12

Κοινωνικοποίηση: μεταδίδει πρότυπα

συμπεριφοράς.

Κοινωνικός έλεγχος: διασφαλίζει τη

συμμόρφωση με αυτά τα πρότυπα. Γε

ωργ

ία Κ

αζά

κου

, ΠΕ0

9

Οικ

ονο

μο

λόγο

ς

21

Περιλαμβάνει τα μέσα και τα μέτρα που χρησιμοποιεί η κοινωνία, ώστε τα μέλη

της να έχουν ορισμένη συμπεριφορά.

Ασκείται όταν τα άτομα παραβιάζουν τους κανόνες

είτε γιατί δεν τους έχουν αφομοιώσει είτε γιατί τους

αμφισβητούν.

Αν τα άτομα δεν παρεκκλίνουν, τότε δεν χρειάζεται κοινωνικός

έλεγχος.

Αν ο κοινωνικός έλεγχος είναι υπερβολικός, μπορεί

να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Κοινωνικός έλεγχος

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

22

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 2/12

Πότε ασκείται ο κοινωνικός

έλεγχος;

• Είτε εκ των προτέρων, δηλ. προληπτικά.

• Είτε εκ των υστέρων, δηλ. κατασταλτικά.

Με ποιον τρόπο

ασκείται ο κοινωνικός

έλεγχος;

• Είτε με επιβραβεύσεις, δηλ. θετική αξιολόγηση.

• Είτε με κυρώσεις, δηλ. αρνητική αξιολόγηση.

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

23

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 3/12

Στόχος των επιβραβεύσεων

και των κυρώσεων

είναι ο έλεγχος της

συμπεριφοράς

η οποία πρέπει να κινείται μέσα σε

ορισμένα όρια, ώστε να διατηρείται η

συνοχή του κοινωνικού συνόλου.

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

24

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 4/12

Αμφίεση καλλιτεχνών – αμφίεση ιερέων

Κάθε ομάδα θέτει δικά της όρια.

Ευρωπαϊκή κοινωνία – αφρικανική κοινωνία

Κάθε κοινωνία θέτει τα δικά της όρια

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

25

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 5/12

Άτυπος

Τυπικός

Αυτοέλεγχος

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

26

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 6/12

Άτυπος κοινωνικός

έλεγχος

Δεν ασκείται με θεσμοθετημένα

μέσα

Στηρίζεται στα ήθη, στα έθιμα, στις

παραδόσεις, στους άγραφους κανόνες.

Ασκείται με πολλούς τρόπους (υποδείξεις,

χειρονομίες, μορφασμούς, σεβασμό, περιφρόνηση, κριτική,

επιβράβευση, αποδοκιμασία.

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

27

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 7/12

Τυπικός κοινωνικός έλεγχος

Ασκείται από θεσμοθετημένους

φορείς.

Π.χ. η οικογένεια, το σχολείο, η θρησκεία,

το κράτος.

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

28

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 8/12

Το κράτος είναι ο σημαντικότερος φορέας κοινωνικού ελέγχου γιατί:

νομοθετεί

ασκεί νόμιμη βία

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

29

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 9/12

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

30

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 10/12

Αυτοέλεγχος

Ασκείται από το ίδιο το άτομο

Είτε γιατί έχει αποδεχθεί τους κανόνες είτε γιατί φοβάται την τιμωρία είτε και για τους δύο

λόγους.

Ο βαθμός αυτοελέγχου εξαρτάται:

Από τον βαθμό εσωτερίκευσης

Από την αυστηρότητα των ποινών

Από τις συνθήκες στις οποίες δοκιμάζεται το άτομο.

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

31

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 11/12

Ο κοινωνικός

έλεγχος

Επηρεάζεται από

Τα κοινωνικά χαρακτηριστικά

των ατόμων στα οποία ασκείται

Γεω

ργία

Κα

ζάκο

υ, Π

Ε09

Ο

ικο

νομ

ολό

γος

32

1.5 Ο κοινωνικός έλεγχος 12/12