Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο...

57
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΥΠΕΡΤΑΣΗ Πέτρος Γ. Καλογερόπουλος Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Υπεύθυνος Ιατρείου Υπέρτασης Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς ‘’ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ’’ Πρόεδρος Ομάδας Πρόληψης καί Αποκατάστασης Της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας 1 ον Περιφεριακό Καρδιολογικό Συνέδριο 2016 Κεντρικής Ελλάδας Τρίκαλα 22-24 -01-2016

Transcript of Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο...

Page 1: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Πέτρος Γ. Καλογερόπουλος Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής

Υπεύθυνος Ιατρείου ΥπέρτασηςΓενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς

‘’ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ’’Πρόεδρος Ομάδας Πρόληψης καί Αποκατάστασης

Της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας

1ον Περιφεριακό Καρδιολογικό Συνέδριο 2016 Κεντρικής ΕλλάδαςΤρίκαλα 22-24 -01-2016

Page 2: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Τι πρέπει να γνωρίζει ο υπερτασικός ασθενής ??

Γιατί ??

ΕΡΩΤΗΜΑ

Page 3: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

PM Kearney et al J Hypertens 2004;22:11-19

Page 4: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Καρδιαγγειακή Νόσος Νο. 1 Αιτία Θανάτου στην Ευρώπη

48% επί των συνολικών θανάτων

Στεφανιαία Νοσος

Η συνηθέστερη αιτία θανάτου• 1,9 εκατομμύρια θάνατοι/χρόνο

Βασικη Αιτία Νόσου • Περισσότεροι απο 4,3 εκατομμύρια

θάνατοι/χρόνο

Εγκεφαλικά Επεισόδια• Περισσότεροι απο 500,000

θάνατοι/χρόνο

Burden (23%)

Το Ευρωπαϊκό σχετικό κόστος έχει εκτιμηθεί στα

192 δισεκατομύρια € ανά χρόνοπηγή: European Heart Network 2008

Page 5: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Υπέρταση αιτία αυξημένης νοσηρότητας και θνησιμότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες

• Καρδιαγγειακές παθήσεις κύρια αιτία θανάτου ΗΠΑ. 1,2

• Από υπέρταση πάσχουν 78 εκατομμύρια αμερικανοί, είναι δε ο κυριότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου, για καρδιαγγειακά νοσήματα .1

• Στοιχεία από (NHANES)2007-2010 το 81,5 από τους υπερτασικούς το γνωρίζει ότι πάσχει από ΑΠ ,το 74,9 λαμβάνει αγωγή, και από αυτούς που λαμβάνουν το 52,5 έχει ρυθμίσει την ΑΠ.

• Η υπέρταση συνυπάρχει στο 46% αυτών που πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο και στο 72% αυτών που έχουν ΑΕΕ.

• Το 2009 το 15% από τα 2,4 εκατομμύρια θανάτων οφείλεται στην υπέρταση

• Το 2008 το εκτιμώμενο κόστος άμμεσο και έμμεσο φθάνει τα 69,9 δισεκατομμύρια δολάρια

2013;127:e6-e2452011;123:933-944.

Page 6: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Stergiou et al. Am J Hypertens 1999

ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΔΥΜΩΝ

ΡΥΘΜΙΣΜΕΝΟΙ

27%

ΡΥΘΜΙΣΜΕΝΟΙ

16%

ΜΕΛΕΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ

Panagiotakos, et al. J Hypertens 2003

ΑΔΙΑΓΝΩΣΤΟΙ

39%52%

ΑΔΙΑΓΝΩΣΤΟΙΔΙΑΓΝΩΣΜΕΝΟΙ

ΧΩΡΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

6%ΑΡΡΥΘΜΙΣΤΟΙ ΥΠΟ

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΑΡΡΥΘΜΙΣΤΟΙ ΥΠΟ

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

28% 32%

Page 7: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Αιτίες Θανάτου στην Ελλάδα

ΝΟΣΟΙ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟΥ

20%

ΚΑΡΚΙΝΟΣ

22%Διάφορα

14%

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ

ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ

18%

ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ

ΝΟΣΟΣ

13%

Εξωγενείς

Παράγοντες

5%

Νόσοι

Αναπνευστικού

6%

Νόσοι ΓΕΣ

2%

>50%

Page 8: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνει ο ασθενής με υπέρταση είναι η μέτρηση

της αρτηριακής πίεσης

• Ερώτημα πόσο σημαντική είναι ?

• Μπορώ να τη μετράω όποια ώρα θέλω ?

• Ποιό πιεσόμετρο είναι καλύτερο : ηλεκτρονικό, μεταλλικό ,βραχίονα, καρπού

• Τι περιχειρίδα να χρησιμοποιώ

• Πού είναι καλύτερα να τη μετράω στο σπίτι σε φαρμακείο ,σε ιατρείο

Page 9: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Για να θεραπεύσουμε την πίεση μας πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε εάν έχουμε

πίεση !!!!

• Εχει συμπτώματα η αυξημένη πίεση ???

• Μπορούμε να τό καταλάβουμε ότι έχουμε πίεση???

Η σωστή άπάντηση είναι όχι η πίεση δεν έχει κανένα σύμπτωμα, θεωρείται σιωπηλός

δολοφόνος

Page 10: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

ΜΟΝΟ ΕΆΝ ΜΕΤΡΑΜΕ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ ΜΑΣ ΜΠΟΡΟΎΜΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΕΆΝ ΕΧΟΥΜΕ

ΠΙΕΣΗ

Page 11: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Η Σωστή μέτρηση της ΑΠ αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της

αποτελεσματικής θεραπείας . Μόνο εάν γνωρίζει ποια είναι η πραγματική

πίεση μπορεί να την θεραπεύσει

Page 12: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μπορούμε να την μετράμε όποτε θέλουμε ?? Όταν μας πονάει το κεφάλι μας?? Όταν αισθανόμαστε ζάλη

Πότε είναι καλύτερα να μετράμε το πρωί το μεσημέρι το βράδυ ,πριν το φαγητό, μετά το φαγητό, μετά από

περπάτημα ή δουλειές, προτού πάρουμε τα φάρμακα μας ??

Με τι πιεσόμετρο πρέπει να μετράμε : βραχίονα ή καρπού , ηλεκτρονικό ?? Υδραργυρικό?? , μεταλλικό??

Μπορούμε να μετράμε όλοι με μια περιχειρίδα

Πόσες ημέρες πρέπει να μετράμε την πίεση 1,2,3,4 ,7 αρκεί μια φορά μόνο την ημέρα?

Μπορώ να μετράω την πίεση στο φαρμακείο ?? Ναι αφού ξεκουραστείς για 20 λεπτά και ο φαρμακοποιός έχει κατάλληλο πιεσόμετρο και περιχειρίδα

Page 13: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

160

120

80

40

Αντιπροσωπευτικός ρυθμός μεταβολής της πίεσης

Page 14: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μεταβολές της αρτηριακής πίεσης χωρίς θεραπεία

σε 3 διαδοχικές επισκέψεις σε διάστημα 3 μηνών

1 2 3

1η Επίσκεψη

1 2 3

2η Επίσκεψη

1 2 3

3η Επίσκεψη

160

145

130

115

100

85

Κέντρο Υπέρτασης

Γ’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών

100%

75%50%

Αρτη

ρια

κή π

ίεσ

η (

mm

Hg)

Page 15: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μέτρηση ΑΠΘΕΣΗ

Καθιστός: βραχίονας στο επίπεδο της

καρδιάς, να στηρίζεται

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ-ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Να είναι ξεκούραστος

ΟΧΙ Καφές (1h), Κάπνισμα (30min)

Ήσυχο, ζεστό περιβάλλον.

ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΕΡΙΧΕΙΡΙΔΟΣ Ο αεροθάλαμος πρέπει να καλύπτει 80-

100% της περιμέτρου του βραχίονα

ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Δύο μετρήσεις Και στους δύο βραχίονες (τη 1η φορά),

μετά στον βραχίονα με την υψηλότερη ΑΠ

Page 16: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΙΕΣΟΜΕΤΡΑ

Journal of Hypertension 2003;21:821-848

1. Παλμογραφικές συσκευές βραχίονα.

2. Πιστοποιημένες σύμφωνα με τα

πρωτόκολλα ESH

3. Κατάλληλες περιχειρίδες

4. Δυνατότητα αποθήκευσης,

επεξεργασίας ή και μετάδοσης

αποτελεσμάτων

ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ

Page 17: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΙΕΣΟΜΕΤΡΑ

Απόκλιση >4 mmHg ~60%

Απόκλιση >7 mmHg >30%

H ακρίβεια των μετρήσεων μειώνεται με τη χρήση

European Society

of Hypertension

Journal of Hypertension

2003; 21:821-48

Page 18: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μέτρηση της Πίεσης στο Σπίτι

“Τα Συχνότερα Λάθη”

Μια μόνο μέτρηση κάθε φορά

Κυρίως επί υποκειμενικών ενοχλημάτων

Χωρίς ανάπαυση πριν τη μέτρηση

Λανθασμένη τοποθέτηση περιχειρίδας

Ακατάλληλες διαστάσεις αεροθαλάμου

Ακατάλληλο πιεσόμετρο

Stergiou et al, J Hum Hypertens 1996

Page 19: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μετρήσεις στο σπίτι

Stergiou et al, J Hum Hypertens 1996

Χωρίς εκπαίδευση των αρρώστων και έλεγχο

της ακρίβειας των συσκευών, οι μετρήσεις στο

σπίτι δεν είναι αξιόπιστες και δεν έχει νόημα

να γίνονται

Φυσιολογικά Όρια Πίεσης στο Σπίτι

<135/85

Page 20: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 21: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μετρήσεις της Αρτηριακής Πίεσης Εκτός του Ιατρείου

• Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της παρακολούθησης της ΑΠ εκτός Ιατρείου είναι ότι παρέχει ένα μεγάλο αριθμό μετρήσεων μακριά από το Ιατρικό περιβάλλον,καθιστώντας αυτές τις μετρήσεις πιο αξιόπιστες από αυτές του Ιατρείου.

• Οι μετρήσεις εκτός ιατρείου αντιπροσωπεύονται από την 24ωρη καταγραφή της ΑΠ και από τις μετρήσεις στο σπίτι

• Για τους δυο αυτούς τρόπους παρακολούθησης εκτός από τις συστάσεις της μέτρησης της ΑΠ στο ιατρείο ,ισχύουν επιπλέον κάποιες παρατηρήσεις (64,67)

J Hypertens 2005;23:697-701J Hypertens 2008;26:1505-1526

Page 22: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Γιατί έχω πίεση ??

Υπάρχει θεραπεία??

Θα έχω όφελος από την θεραπεία ??

ΕΡΩΤΗΜΑ

Page 23: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Στις περισσότερες περιπτώσεις η υπέρταση είναι ιδιοπαθής, που σημαίνει ότι δεν οφείλεται σε κάποιο γνωστό αίτιο. Σε μικρό ποσοστό (5%) των υπερτασικών ανθρώπων η υπέρταση είναι δευτεροπαθής, δηλαδή οφείλεται σε κάποιο αίτιο που με κατάλληλες εξετάσεις μπορεί να βρεθεί και να θεραπευτεί.

Μερικά από αυτά τα αίτια είναι η άπνοια ύπνου, παθήσεις των νεφρών των επινεφριδίων.

Η υπέρταση είναι πολύ συχνή και μάλιστα γίνεται ακόμη συχνότερη με την πάροδο της ηλικίας. Ένας στους τέσσερις ανθρώπους έχει υπέρταση, ενώ στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 65 ετών) η αναλογία είναι ένας στους δύο. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι τα υπερτασικά άτομα είναι περίπου δύο εκατομμύρια.

Σε αντίθεση με αυτό που πολύς κόσμος πιστεύει, η υπέρταση δεν είναι δυνατό να γίνει αντιληπτή, διότι δεν έχει κανένα σύμπτωμα. Γι’ αυτό το λόγο έχει ονομαστεί 'σιωπηλός δολοφόνος'. Επομένως, ο μόνος τρόπος για τη διάγνωση είναι η μέτρηση με πιεσόμετρο και μάλιστα δεν αρκεί μόνο μία.

Αυτό οφείλεται στο ότι η πίεσή μας διαρκώς μεταβάλλεται, ακόμη και από δευτερόλεπτο σε δευτερόλεπτο.

Επιπρόσθετα, όταν έχουμε συναισθηματική φόρτιση, δηλαδή άγχος, χαρά, φόβο, η πίεση ανεβαίνει παροδικά, χωρίς αυτό να είναι επικίνδυνο για τον οργανισμό. Επομένως, για να θεωρηθεί ότι κάποιος έχει υπέρταση θα πρέπει αυτό να επιβεβαιωθεί με δύο τουλάχιστον επισκέψεις και μετρήσεις από γιατρό.

Page 24: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Αφού μετρήσουμε με σωστό τρόπο και δούμε ότι έχουμε πίεση

>140/90 θα πάρουμε αμμέσωςφάρμακο ??

• Η απάντηση είναι όχι!!

• Μόνο εάν η πίεση είναι >180/110 πρέπει να πάρουμε φάρμακο , στις άλλες περιπτώσεις πρέπει να επιβεβαιώσουμε την πίεση και με επί πλέον μετρήσεις , σε διάστημα δύο η τριών εβδομάδων

Page 25: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

• Μπορώ με δίαιτα να μειώσω την αρτηριακή πίεση ?? Και τι πρέπει να αποφεύγω

Τί θα κερδίσω εάν μειώσω την αρτηριακή πίεση??

Page 26: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Η Μείωση της Αρτηριακής Πίεσης κατά 2 mmHg Ελαττώνει τον Κίνδυνο Καρδιαγγειακών Συμβαμάτων κατά 7- 10%

• Μεταανάλυση 61 προοπτικών μελετών παρατήρησης

• 1 εκατομμύριο ενήλικες

• 12.7 εκατομμύρια ανθρωποέτη

Μείωση κατά

2 mmHg της

μέσης ΣΑΠ 10% μείωση του

κινδύνου

θνητότητας από

εγκεφαλικό

7% μείωση του

κινδύνου

θνητότητας από

ισχαιμική

καρδιακή νόσο

Lewington et al. Lancet 2002;360:1903–13

Page 27: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 28: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 29: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Δυστυχώς, για πολλούς λόγους, το μεγαλύτερο ποσοστό

υπερτασικών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο παραμένει χωρίς ή με

ανεπαρκή θεραπεία.

Η αντιυπερτασική θεραπεία περιλαμβάνει δύο σκέλη: την

αλλαγή του τρόπου ζωής και τα φάρμακα.

Η αντιυπερτασική θεραπεία είναι απαραίτητο να

συνεχίζεται διά βίου με καθημερινή λήψη φαρμάκων. Η

περιστασιακή χρήση αντιυπερτασικών φαρμάκων (π.χ.

υπογλώσσια) δεν ωφελεί σε τίποτε και αντιθέτως μπορεί να

προκαλέσει ζημιά με την απότομη πτώση της πίεσης.

Εκτός από τη θεραπεία με τα φάρμακα, το υπερτασικό άτομο

μπορεί να κάνει από μόνο του μερικά πράγματα, τα οποία σίγουρα

θα μειώσουν την πίεσή του. Αυτές οι ενέργειες μπορεί να

ωφελήσουν επίσης και τα άτομα που δεν είναι υπερτασικά, διότι

θα καθυστερήσουν ή θα αποτρέψουν την εμφάνιση της υπέρτασης.

Page 30: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Ετσι καθυστερώ την εμφάνιση υπέρτασης ,και την λήψη φαρμάκων

Page 31: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μη Φαρμακευτική Αγωγή

Τροποποίηση

Απώλεια βάρους

Περιορισμός άλατος

Άσκηση

Περιορισμός κατανάλωσης οινοπνεύματος

Αναμενόμενη ελάττωση ΣΑΠ

5 - 20 mmHg / 10Kg

2 - 8 mmHg

4 - 9 mmHg

2 - 4 mmHg

Διακοπή καπνίσματος

Page 32: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μείωση πρόσληψης αλατιού

Σε ότι αφορά στην πρόσληψη νατρίου, η οποία

αποτελεί την πιο βασική σύσταση για την αντιμετώπιση

της υπέρτασης, θα πρέπει να κυμαίνεται στα 2.300 mg,

δηλ. 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι περίπου

ημερησίως ή 1.500 mg σε ενήλικες που βρίσκονται σε

αυξημένο κίνδυνο. Ο μέσος άνθρωπος καταναλώνει

περίπου 3.400mg νατρίου ημερησίως, πολύ

περισσότερο δηλαδή από το συνιστώμενο.

Οι βασικές πηγές νατρίου είναι οι παρακάτω:

Επεξεργασμένα-τυποποιημένα

προπαρασκευασμένα τρόφιμα (ψωμί, τυριά,,

έτοιμα φαγητά τύπου fast food, πίτσα, κράκερ,

μπισκότα, αλλαντικά, πίκλες, τσιπς, αλατισμένοι

ξηροί καρποί, κονσερβοποιημένα τρόφιμα, ελιές,

έτοιμα dressings, παστά τρόφιμα)

Φυσικές πηγές: Λαχανικά, γάλα, κρέας,

θαλασσινά. Καταναλώνοντας τρόφιμα αυτής της

κατηγορίας δεν είναι δυνατό να υπερβεί κάποιος τη

συνιστώμενη πρόσληψη, αλλά συντελεί προσθετικά

στη συνολική πρόσληψη νατρίου. Για παράδειγμα 1

ποτήρι γάλα χαμηλών λιπαρών περιέχει 107 mg

νατρίου

Επιπρόσθετο αλάτι κατά το μαγείρεμα και στο

τραπέζι.

Ορισμένες οδηγίες για τη μείωση της πρόσληψης του νατρίου είναι:

Καταναλώστε περισσότερα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, άπαχο κρέας, ψάρι, μη επεξεργασμένα δημητριακά.

Αντικαταστήστε τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο με τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας.

Διαβάστε τις ετικέτες τροφίμων και δείτε την περιεκτικότητα σε νάτριο (θα πρέπει να είναι λιγότερο από 5% για να θεωρείται χαμηλό σε νάτριο).

Χρησιμοποιήστε μυρωδικά (λεμόνι, πιπέρι, ρίγανη, ξύδι) για γεύση στο φαγητό ή στη σαλάτα.

Όταν τρώτε έξω ζητήστε να μη προσθέσουν αλάτι στο φαγητό ή στη σαλάτα και κάντε το μόνοι σας με μέτρο.

Προσοχή στις κρυφές πηγές νατρίου (π.χ το ψωμί).

Αυξήστε την πρόσληψη καλίου το οποίο ανταγωνίζεται το νάτριο. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη καλίου κυμαίνεται στα 4.700 mg. Τρόφιμα πλούσια σε κάλιο είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, η πατάτα, η μπανάνα.

Εάν ο κάθε αμερικανός μειώσει την πρόσληψη άλατος σε 1,5 gr την ημέρα θα προλάμβανε 16 εκατομμύρια περιπτώσεις υπέρτασης το χρόνο CDCP ο κάθε αμερικανός καταναλώνει

>3,4 gr αλατιού την ημέρα

Page 33: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Πηγές κατανάλωσης άλατιού στη δυτικού τύπου διατροφή

INTERSALT: δεκαετία 1980 10.079 άτομα20-50 ετών σε 32 χώρες.

Μείωση της ΑΠ 3-6 mm/Hg σε νορμοτασικάκαι υπερτασικά άτομα ,με μείωση και των

καρδιαγγειακών συμβάντων.TOHP I II(Trials of Hypertension Prevention)

μελέτες πρόληψης της ΑΠ DASH-sodium Trial

Page 34: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Περιορισμός κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών

Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση. Επίσης, μπορεί να βλάψει το

συκώτι, τον εγκέφαλο, και την καρδιά.

Εάν πίνετε αλκοολούχα ποτά, πίνετε μόνο μια μέτρια ποσότητα-ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες, δύο

ποτά την ημέρα για τους άνδρες.

Οι συστάσεις που ισχύουν σήμερα σχετικά με την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών είναι έως 30 ml

αιθανόλης για τους άνδρες και 15 ml για τις γυναίκες. Η συγκεκριμένη σύσταση μεταφράζεται σε λιγότερο

από 720 ml μπύρα ή 300 ml κρασί ή 60 ml ουίσκι για τους άνδρες και οι μισές ποσότητες για τις γυναίκες.

Page 35: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 36: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Η συμβολή της μεσογειακής διατροφής στην αντιμετώπιση της υπέρτασης

H μεσογειακή διατροφή περιέχει τροφές πλούσιες σε Κ (κάλιο) που

βρίσκεται άφθονο σε φρούτα λαχανικά, κυρίως σε πράσινα φυλλώδη

λαχανικά, χυμούς πορτοκαλιού, αποξηραμένα φρούτα, πατάτες.

Χρησιμοποιείται για να προστατεύσει από την υψηλή αρτηριακή πίεση

που συνδέεται με υψηλά ποσά άλατος. Η μεσογειακή δίαιτα πλούσια

σε λιπαρά οξέα της σειράς ω-3 επιφέρουν μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Φαίνεται ότι δόσεις σχετικά υψηλές σε ω-3 (που αντιστοιχούν σε 2 μερίδες

από 100 γρ λιπαρών ψαριών πλούσιων σε ω-3 λιπαρά οξέα) επιτρέπουν

την μείωση σε μικρό διάστημα της αρτηριακής πίεσης σε άτομα

υπερτασικά που δεν λαμβάνουν θεραπεία.

Θυμηθείτε:

Υγιεινή διατροφή σημαίνει όχι μόνο αγορά υγιεινών τροφίμων αλλά και υγιεινή μαγειρική.

Αγοράζετε φρέσκα προϊόντα. Αφού επιλέξτε τα κατάλληλα υλικά, προσπαθήστε να μαγειρεύετε με λιγότερο

αλάτι, με λίγο λάδι και χωρίς λίπη. Για να βελτιώσετε τη γεύση ενός φαγητού χωρίς να προσθέσετε αλάτι ή

λίπος, χρησιμοποιήστε κρεμμύδια, αρωματικά χορταρικά, μπαχαρικά, λεμόνι, ξύδι. Σύμμαχο στην προσπάθειά

σας για υγιεινή διατροφή θα έχετε την δύναμη της συνήθειας.

Σωστή διατροφή είναι κάτι που συνηθίζεται.

Κατά καιρούς δεν πειράζει να τρώτε πιο παχυντικές ή αλμυρές τροφές. Με τον καιρό, η σωστή διατροφή θα

σας γίνει συνήθεια και οι καλές συνήθειες σταματούν το ίδιο δύσκολα με τις κακές.

Page 37: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μεσογειακή διατροφή και μείωση του κινδύνου ολικής θνητότητας

Am j Clin Nutr 2010 ;92:1189-96

Page 38: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μεσογειακή διατροφή και μείωση του κινδύνου θνητότητας από καρδιαγγειακά

αίτια

Am j Clin Nutr 2010 ;92:1189-96

Page 39: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 40: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Σωματική δραστηριότητα ελάττωση αρτηριακής πίεσης

Η σωματική δραστηριότητα είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να

αποτρέψετε την υπέρταση ή να ελέγξετε την αρτηριακή πίεση. Βοηθά επίσης να μειώσει τον κίνδυνο των

καρδιακών παθήσεων. Δεν παίρνει πολλή προσπάθεια για να γίνετε σωματικά δραστήριος. Το μόνο που

χρειάζεται είναι 30 λεπτά μετρίου επιπέδου σωματικής δραστηριότητας τις περισσότερες ημέρες της

εβδομάδας. Παραδείγματα τέτοιων δραστηριοτήτων είναι το ζωηρό περπάτημα, ποδηλασία, η κηπουρική.

Αθλητικές Δραστηριότητες Κοινές Μικροδουλειές

Παίζοντας βόλεϊ για 45-60 min Πλύσιμο αυτοκινήτου για 45-60 min

Περπατώντας 2 μίλια σε 30 min Το πλύσιμο των παραθύρων 45-60 min

Ποδηλασία 5 μίλια σε 30 min Κηπουρική για 30-45 min

Κολύμβηση γύρους για 20 min Μάζεμα των φύλλων με τσουγκράνα για 30m

Τρέξιμο 1 1/2 μίλια σε 15 min Ανεβοκατέβασμα σκαλοπατιών για 15 min

Να θυμάστε ότι:

Μπορείτε να διαιρέσετε ακόμα και τα 30 λεπτά σε μικρότερα χρονικά διαστήματα τουλάχιστον 10 λεπτών το

καθένα.

Για παράδειγμα: Χρησιμοποιήστε τις σκάλες αντί του ασανσέρ, κατεβείτε από το λεωφορείο μία ή

δύο στάσεις νωρίτερα, ή παρκάρετε το αυτοκίνητό σας στην άκρη του οικοπέδου στην εργασία

Page 41: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

4. Η άσκηση τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας (π.χ. περπάτημα με γρήγορο ρυθμό

για μισή ώρα) θα βελτιώσει όχι μόνο την πίεση αλλά και άλλους παράγοντες κινδύνου,

όπως την αυξημένη χοληστερίνη και το σάκχαρο.

Page 42: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 43: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Το κάπνισμα προκαλεί μικρή αύξηση της πίεσης κατά την ημέρα, η οποία

υποχωρεί με την διακοπή του.

Εάν σταματήσετε το κάπνισμα για ένα χρόνο ο κίνδυνος εμφράγματος μειώνεται

κατά 50% και στα 3 χρόνια είναι σχεδόν όσο στους μη καπνιστές, ανεξάρτητα

από το πόσο καιρός ήσασταν καπνιστής.

Page 44: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 45: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Effects of smoking cessation on survival

Smoking cessation is always associated with a benefit…

…but an early cessation is associated with a greater benefit

Stopped smoking

Cigarette smokers

Non smokers

% s

urv

ival

from

age

40 y

ears

70

years

Cessation at age 35-44 Cessation at age 55-64

Stopped smoking

Cigarette smokers

Non smokers

% s

urv

ival

from

age

60 y

ears

Doll R, Peto R et al. BMJ 2004; 328: 1519-28

605040 1009080

20

40

60

80

100

070

years

605040 1009080

20

40

60

80

100

0

Page 46: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Μακροχρόνια δράση των παραγόντων κινδύνου και της υπέρτασης στα αγγεία

ΥπέρτασηΚάπνισμα

ΧοληστερίνηΣακχαρώδης διαβήτης

ΠαχυσαρκίαΚαθιστική Ζωή

ΗλικίαΦύλο

κληρονομικότητα

Page 47: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Θυμηθείτε!! μπορείτε να το κάνετε!!

1. Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος

Ελέγξτε αν χρειάζεται να χάσετε βάρος. Αν χρειαστεί, χάστε βάρος αργά χρησιμοποιώντας ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής και σωματικής άσκησης.

2 . Να είστε σωματικά δραστήριοι

Συνδυάστε τις καθημερινές δουλειές με αθλητικές δραστηριότητες μέτριου επιπέδου, όπως το περπάτημα, για την επίτευξη των στόχων σας. Η συμμετοχή σας σε φυσική δραστηριότητα για συνολικά 30 λεπτά τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας είναι αρκετή.

3. Ακολουθήστε ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής

Δημιουργήστε ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής με τρόφιμα χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά, και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά , και γαλακτοκομικά προϊόντα.

4 . Μείωση του αλατιού στη διατροφή σας

Επιλέξτε τροφές που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και άλλες μορφές νατρίου. Χρησιμοποιήστε τα μπαχαρικά, το σκόρδο, και τα κρεμμύδια για να προσθέσετε γεύση στο φαγητό σας χωρίς την προσθήκη περισσότερου αλατιού.

5 . Πίνετε αλκοόλ με μέτρο

Αν πίνετε αλκοολούχα ποτά, λαμβάνετε μια μέτρια ποσότητα-ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες, δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες.

6. Σταματήστε το κάπνισμα

Αν καπνίζετε διακόψτε το κάπνισμα. Η διακοπή αποτελεί τον πρώτο στόχο στους υπερτασικούς καπνιστές, επειδή το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για θάνατο, έμφραγμα εγκεφαλικό ή άλλο καρδιαγγειακό επεισόδιο σε σύγκριση με την υπέρταση.

7. Πάρτε συνταγογραφούμενα φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας

Αν χρειάζεστε φάρμακα για να σας βοηθήσουν να μειώσετε την αρτηριακή σας πίεση, θα πρέπει να ακολουθήσετε τις αλλαγές στον τρόπο ζωής που αναφέρονται ανωτέρω. Χρησιμοποιήστε τις σημειώσεις και άλλες υπενθυμίσεις για να σας βοηθήσει να θυμηθείτε να πάρετε τα φάρμακα σας. Ζητήστε από την οικογένειά σας για να σας βοηθήσει με το τηλέφωνό υπενθύμιση κλήσεις και μηνύματα.

Page 48: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Συμβουλές για να θυμηθείτε να πάρετε τα φάρμακα της αρτηριακής υπέρτασης

Βάλτε στο ψυγείο ένα σημείωμα που να λέει, «Να θυμηθώ να πάρω τα φάρμακα για την

αρτηριακή πίεση» .

Κρατήστε τα φάρμακα για την υπέρταση πάνω στο κομοδίνο, δίπλα από το κρεβάτι.

Δημιουργήστε ένα σύστημα με ένα φίλο που επίσης είναι σε καθημερινή φαρμακευτική αγωγή και φροντίστε να καλεί ο ένας τον άλλο καθημερινά, υπενθυμίζοντας «να πάρει τα

φάρμακα»

Ζητήστε από το παιδί ή το εγγόνι σας να σας τηλεφωνούν κάθε μέρα με μια γρήγορη υπενθύμιση. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να μείνετε σε επαφή, και τα μικρά αγαπούν να βοηθούν τους ενήλικες.

Τοποθετήστε τα φάρμακα σας σε εβδομαδιαία pill box (κουτιά χαπιών), τα οποία είναι διαθέσιμα στα περισσότερα φαρμακεία.

Φροντίστε να συνταγογραφείτε εγκαίρως τα φάρμακα σας.

Page 49: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

ΜΥΘΟΙ ΤΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ

• Το πορτοκάλι ανεβάζει την πίεση ?

• Το σκόρδο μειώνει την πίεση?

• Ο καφές ανεβάζει την πίεση ?

• Ευτυχώς που άνοιξε η μύτη μου και γλίτωσα το εγκεφαλικό!!

• Η απότομη αύξηση της πίεσης θα μού προκαλέσει εγκεφαλικό !!

• Εγώ τό καταλαβαίνω όταν έχω πίεση,αίσθάνομαιπονοκέφαλο ,ζάλη , δυσφορία !!

Page 50: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Σας εύχαριστώ

Page 51: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 52: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 53: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 54: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 55: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας

Η ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΕΊΝΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΕΠΙΜΟΝΗ ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΟΥΝ ΣΙΩΠΗΛΟ ΔΟΛΟΦΟΝΟ

ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΕΆΝ ΕΧΟΥΜΕ ΠΙΕΣΗ

Page 56: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας
Page 57: Τ ΠΡΠ Α ΩΡ Ο ΑΣΣ ΥΠΡΤΑΣ 8 - Livemedia.gr · 2016-01-23 · σε φαρμακείο ,σε ιαʐρείο ια να θεραπεύσοʑμε ʐην πίεση μας