ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΧΡΗΣΤΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΙΑΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ: ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΖΗΤΟΥΜΕΝΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ

Όταν η τιμή ενός αγαθού μειώνεται, αυξάνεται η ζητούμενη ποσότητα του, και, όταν η τιμή του αυξάνεται, μειώνεται η ζητούμενη ποσότητα από το αγαθό αυτό, όταν οι άλλοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη ζήτηση παραμένουν σταθεροί (ceteris paribus).

Στον κατακόρυφο άξονα μετράμε τις τιμές (Ρ) των πορτοκαλιών και στον οριζόντιο άξονα τις ζητούμενες ποσότητες (Q) των πορτοκαλιών από το συγκεκριμένο καταναλωτή. Ένας καταναλωτής με δεδομένο εισόδημα αγοράζει 4 κιλά πορτοκάλια, όταν η τιμή των πορτοκαλιών είναι 0,3 ευρώ το κιλό.•Αν η τιμή ↑ σε 0,4 ευρώ το κιλό, τότε αγοράζει 3 κιλά. •Αν η τιμή ↓ σε 0,2 ευρώ το κιλό, αγοράζει 6 κιλά.

Τιμή (P)

Ζητούμενη Ποσότητα (Q)

0,2 60,3 40,4 3

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΖΗΤΗΣΗΣ1. Προτιμήσεις των καταναλωτών2. Εισόδημα των καταναλωτών: α) κανονικά αγαθά και β) κατώτερα αγαθά3. Τιμές των άλλων αγαθών: α) υποκατάστατα αγαθά και β) συμπληρωματικά αγαθά4. Προσδοκίες και προβλέψεις για μελλοντική εξέλιξη των τιμών και των εισοδημάτων 5. Αριθμός των καταναλωτών

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΤΗ ΖΗΤΟΥΜΕΝΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ

Η ζητούμενη ποσότητα μεταβάλλεται μόνο λόγω της τιμής του αγαθού, ενώ οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες παραμένουν σταθεροί. Διαγραμματικά, απεικονίζεται ως μετακίνηση πάνω στην ίδια καμπύλη.

Όπου P = Τιμή Q = Ζητούμενη ποσότητα D = καμπύλη ζήτησης

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΤΗ ΖΗΤΟΥΜΕΝΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ

Όπου P = Τιμή Q = Ζητούμενη ποσότητα D = καμπύλη ζήτησης

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΤΗ ΖΗΤΗΣΗΗ τιμή ενός αγαθού παραμένει σταθερή, και μεταβάλλεται μόνον ένας προσδιοριστικός παράγοντας. Διαγραμματικά, απεικονίζεται ως μετατόπιση ολόκληρης της καμπύλης είτε δεξιά είτε αριστερά.

Όπου P = Τιμή Q = Ζητούμενη ποσότητα D = καμπύλη ζήτησης

ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΤΗ ΖΗΤΗΣΗ

Αν πάλι μειωθεί το εισόδημα, θα μειωθεί η ζήτησή του και στην ίδια τιμή Ρ1 η ζητούμενη ποσότητα θα μειωθεί από Q1 σε Q3. Ο συνδυασμός αυτός αντιστοιχεί στο σημείο Γ μιας άλλης καμπύλης ζήτησης D3, η οποία προήλθε από τη μετατόπιση ολόκληρης της καμπύλης D1 προς τα αριστερά.

Αν αυξηθεί το εισόδημα, αφού το αγαθό είναι κανονικό, θα αυξηθεί η ζήτησή του και στην ίδια τιμή Ρ1 θα αυξηθεί η ζητούμενη ποσότητα από Q1 σεQ2. Ο συνδυασμός αυτός όμως αντιστοιχεί στο σημείο Β, που ανήκει σε μια άλλη καμπύληζήτησης D2, η οποία προήλθε από τη μετατόπιση ολόκληρης της D1 προς τα δεξιά.

Ταυτόχρονη μεταβολή ζητούμενης ποσότητας και ζήτησης

-Εάν μεταβληθούν ταυτόχρονα η τιμή, αλλά και ένας από τους προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης, τότε θα έχουμε ταυτόχρονα μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας και μεταβολή της ζήτησης.- Δεν μπορούμε ακριβώς να γνωρίζουμε το τελικό αποτέλεσμα, εάν δεν γνωρίζουμε το μέγεθος και το είδος των δύο μεταβολών.- Με άλλα λόγια, το τελικό αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί από το πώς θα μεταβληθούν τα δύο μεγέθη και από το ποια μεταβολή θα είναι πιο έντονη.

Παράδειγμα:

Ας υποθέσουμε ότι αυξάνεται η τιμή του καφέ και ταυτόχρονα αυξάνεται το εισόδημα των καταναλωτών. Πως απεικονίζονται οι μεταβολές αυτές διαγραμματικά;

Λύση:

-Η αύξηση του εισοδήματος επιφέρει μεγαλύτερη αύξηση στη ζήτηση σε σχέση με την αντίστοιχη μείωση στη ζητούμενη ποσότητα που επιφέρει η αύξηση της τιμής.

- Η αύξηση της τιμής επιφέρει τόση μείωση στη ζητούμενη ποσότητα όση αύξηση στη ζήτηση επιφέρει η αύξηση του εισοδήματος.

- Η αύξηση της τιμής επιφέρει μεγαλύτερη μείωση στη ζητούμενη ποσότητα σε σχέση με την αντίστοιχη αύξηση στη ζητούμενη ποσότητα που επιφέρει η αύξηση του εισοδήματος.

ΣΥΝΟΨΗ:

1. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΤΗ ΖΗΤΟΥΜΕΝΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ- Μεταβάλλεται η τιμή ενώ οι προσδιοριστικοί

παράγοντες της ζήτησης παραμένουν σταθεροί.- Μετακίνηση από σημείο σε σημείο πάνω στην

ίδια καμπύλη ζήτησης.

2. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΤΗ ΖΗΤΗΣΗ- Η τιμή παραμένει σταθερή και μεταβάλλεται

ένας προσδιοριστικός παράγοντας της ζήτησης.- Μετατόπιση ολόκληρης της καμπύλης ζήτησης,

είτε δεξιά είτε αριστερά.

3. ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΤΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΖΗΤΟΥΜΕΝΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ

- Το τελικό αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί από το πώς θα μεταβληθούν τα δύο μεγέθη και από το ποια μεταβολή θα είναι πιο έντονη.