Τα πρώτα βήματα της

JAZZ και ROCK στην Ελλάδα

μέσα από δημοσιεύματα εφημερίδωνκαι φωτογραφιών της εποχής

Εργασία του μαθητή Γρίβα Παναγιώτηγια το μάθημα της Μουσικής

2ο Γυμνάσιο ΛαμίαςΤμήμα Γ1

σχ. χρονιά 2015 - 2016

MGC - 1956

Socrates Πελόμα Μποκιού

Οι απαρχέςΕπίσημη εμφάνιση της ροκ εν ρολ μουσικής σε αθηναϊκό κοινό πραγματοποιείται στις 21 Οκτωβρίου του 1956 όταν μια μπάντα του αμερικανικού αεροπλανοφόρου The coral sea, παρουσίασε για πρώτη φορά τραγούδια του είδους αυτού σε νεανικό ακροατήριο στην Αίγλη του Ζαπείου. Είχε προηγηθεί τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους η προβολή της κινηματογραφικής ταινίας Η ζούγκλα του μαυροπίνακα, η οποία έθετε το θέμα της νεανικής ανατρεπτικότητας με τη μουσική ροκ εν ρολ. Τέλη του 1956 στο θέατρο Ακροπόλ παρουσιάζονται χορευτικά νούμερα ροκ εν ρολ, μετά την παράσταση Σιγά και με το μαλακό. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους προβάλλεται η ταινία Rock Around thw Clock με τον τίτλο Ροκ εντ Ρολ, την οποία οι εφημερίδες της εποχής παρουσίασαν ως μια κινηματογραφική επίδειξη του νέου χορού.

Οι πρώτοι μουσικοί χώροιΣτα τέλη του 1956 στο Green park διεξάγονται καθημερινά επιδείξεις του νέου χορού από επαγγελματίες χορευτές και ορχήστρες της εποχής. Στο τέρμα της οδού Πατησίων πραγματοποιούνται οι πρώτες συγκεντρώσεις των Ελήνων ροκεντρολιστών, στο κλαμπ Top hat, όπως και στο κλαμπ του Σένου.

Η δισκογραφίαΗ συμβολή του δίσκου στην εμφάνιση και τη διάδοση του ροκ εν ρολ υπήρξε κομβική. Τα καταστήματα που εισήγαγαν στην Ελλάδα δίσκους ροκ εν ρολ ήταν ο Ορφανίδης (πλατεία Κολοκοτρώνη), το Electric Corner (Πανεπιστημίου) και το Ντίσκοφιλ (στοά Νικολούδη). Η ευκολία απόκτησης του δίσκου των 45 στροφών, αλλά και του πικάπ ως μέσου αναπαραγωγής του κυρίως από τα μεσαία κοινωνικά στρώματα, συνέβαλε στην προώθηση της μόδας γύρω από την ακρόαση αυτού του είδους της μουσικής.Η πρόσληψη του ροκ εν ρολΑμέσως άρχισε να εγγράφεται στις ελληνικές ταινίες η σχέση της ελληνικής νεολαίας με το ροκ. Ήδη το 1957 , ο Βασίλης Μάρος με τη μικρού μήκους ταινία του Η Αθήνα χορεύει Rock and Roll κατέγραψε συνειδητά χαρακτηριστικές σκηνές από την ελληνική έξαρση του ροκ εν ρολ. Παράλληλα και σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις όχι αποκλειστικά νεολαιίστικες, όπως ο χορός των θεατρικών συγγραφέων, ο αποκριάτικος χορός των προσκόπων ή ο διαγωνισμός της εταιρείας Venus.Τα πρώτα ελληνικά ροκ εν ρολ συγκροτήματαΤο 1959 στην Αθήνα σχηματίστηκαν οι Άνταμς Μπόις, ένα φιλόδοξο τζαζ ντουέτο. Τα δύο επόμενα συγκροτήματα σχηματίστηκαν μόλις το 1962 και ήταν οι Φόρμινξ και οι Τζούνιορς. Από το 1964 έως το 1966 σχηματίστηκαν συνολικά τριάντα εννιά συγκροτήματα.

• Η συντηρητικότητα – ίσως και η εχθρικότητα – της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στα νέα μουσικά είδη Jazz και Rock, εκφράστηκε μέσω των εφημερίδων της εποχής. Θέλοντας να εκφράσουν το γενικότερο πνεύμα ή και να διαμορφώσουν άποψη, συχνά με δημοσιεύματα πρόβαλαν ως αρνητικά πρότυπα ηθικής τα «ξενόφερτα» αυτά είδη.

«Η μανία του (SIC) τζαζ είνε είδος τι φοβίας ήτις δέον να αποδοθή αμέσως εις το σαξόφωνον, το οποίον είνε ισχυρόν μουσικόν όργανον και ευκόλως διεγείρει το νευρικόν σύστημα. Ουδείς δύναται να αμφισβητήση το γεγονός ότι μία γυνή υποφέρει από υπερκόπωσιν, υπόκειται εις νευρικούς συγκλονισμούς, προερχομένους και εκ των ελαχίστων αιτίων. Το σαξόφωνον δε συγκλονίζει ιδιαιτέρως μίαν τοιαύτην γυναίκα. Είνε ήδη αποδεδειγμένον από μυρίας περιπτώσεις ότι οι μουσικοί τόνοι του σαξοφώνου διαπερνούν το σώμα και επενεργούν επί των αδένων." Ακρόπολις, 1.8.1930

"…Εν των κυριωτέρων αιτίων της ενοχλήσεως των αδένων του ανθρώπου είνε η μουσική τζαζ… Σειρά τέλος άλλων επιστημόνων υποστηρίζει τα ίδια δια την τζαζ και το σαξόφωνον και το συμπέρασμα είνε ότι δεν υπάρχει μεγαλειτέρα παγίς δια την ηθικήν μίας γυναίκας από το ν’ ακούη επί μακράς ώρας μουσικήν τζαζ. Χωρίς να το θέλη θα γίνη υποχείριος των πόθων του συνοδού της, όστις άλλως ίσως δεν θα την κατέκτα ποτέ του». Ακρόπολις, 1.8.1930

«Αθηναϊκή» 26.2.1957

«Το ροκ εν ρολλ, είναι μια μορφή μουσικής και φωνητικής εκφράσεως η οποία προκαλεί στον εκτελεστή και στους θεατο-ακροατάς του ένα είδος… επιληπτοειδούς κρίσεως. Στην περίπτωση μάλιστα του Έλβις Πρέσλεϋ το πράγμα υπερβαίνει κάθε υπερβολή, προχωρεί έξω από κάθε όριο και πέφτει στη δικαιοδοσία της ιατρικής. Είναι πραγματικά ένα παθολογικό φαινόμενο» (Απογευματινή 14.8.1956)

«Η υστερία που από τον Έλβις μεταδίδεται στους θεατοακροατάς του, που είναι στην συντριπτική πλειοψηφία τους αγόρια και κορίτσια, απασχολεί όχι λίγο τους Αμερικανούς ψυχιάτρους και παιδαγωγούς. Οι επιστήμονες αυτοί υποστηρίζουν ότι η μανία του ροκ εντ ρολλ συμπίπτει με μια σημαντική αύξησι της παιδικής εγκληματικότητος. Άλλοι όμως, πιο συντηρητικοί και επιφυλακτικοί, ομιλούν απλώς για ηλιθιότητα». (Απογευματινή 14.8.1956)

"Η παραφροσύνη του «ροκ εντ ρολ», του νέου αμερικανικού χορού που μεταβάλλει τον άνθρωπο σε αποχαλινωμένο κτήνος, έχει εξαπλωθή μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Οι νέοι και οι νέες, στους οποίους η σχιζοφρενική μουσική του «ροκ εντ ρολ» επιδρά σαν ένα μαγικό ελιξήριο, καταλαμβάνονται από κρίσι υστερίας, ορμούν στην πίστα έξαλλοι, χορεύουν μέχρι πλήρους εξαντλήσεως και μεταβάλλονται, τέλος, σε λυσσασμένα σκυλιά, έτοιμα να αλληλοσπαραχθούν. Τα θλιβερώτερα κρούσματα που μπορεί κανένας να φαντασθή και που φανερώνουν, όσο τίποτε άλλο, τα τραγικά χάλια της νεολαίας της εποχής μας, αναγγέλλονται από παντού». (Αθηναϊκή, 29.9.1956)

«Στην Αγγλία, που έχει φθάσει στο έσχατο σκαλί της ηθικής και πνευματικής παρακμής η επιδημική αυτή ασθένεια έχει λάβει, όπως είναι επόμενον, πολύ οξύτερη μορφή από αλλού». (Βραδυνή 22.10.1956).

«Δεν θα συμφωνήσουμε με τους κερβέρους της ηθικής οι οποίοι θεωρούν σαν συμπτώματα διαφθοράς και… εκδηλώσεις του σατανά τα νεανικά αυτά ξεφαντώματα… Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που ο εφηβικός οίστρος παρασύρει μικρούς γλεντοκόπους σε υπερβολές που έχουν έκδηλη τη σφραγίδα του ηθικού εκτροχιασμού. Στα κοσμικά σαλόνια των Αθηνών σχολιάζεται ζωηρά τις τελευταίες ημέρες η εξανάστασις γνωστού καθηγητού του Πανεπιστημίου ο οποίος εξεδίωξε άρον-άρον τους νεαρούς προσκεκλημένους της δεκαεξάχρονης κόρης του που έτειναν να μεταβάλουν μια χαρούμενη μαθητική συγκέντρωσι σε οργιώδες ‘σεξουαλικό πάρτυ’»…

… «Ξαφνικά τα βήματα των νεαρών επιδρομέων έπαψαν να δέρνουν το αστραφτερό παρκέ και τα φώτα έσβησαν ένα-ένα. Το πικ-απ σταμάτησε να παίζη τους ξέφρενους σκοπούς και ακούστηκε ένα λικνιστικό ταγκό… Ο κ. καθηγητής ήτο έτοιμος να αναπνεύση, αλλά πρόσεξε δίπλα του ένα ζευγάρι να συμπληρώνη τον αισθησιακό ρυθμό της μουσικής με παραδόξους αναστεναγμούς… Το βλέμμα του κ. καθηγητού άρχισε να πηδά σαν πάνθηρας από ζευγάρι σε ζευγάρι. Σε λίγο εξοικειώθηκε με το ημίφως και είδε κατάπληκτος ότι τα περισσότερα ζευγάρια επιδίδοντο σε θωπείες που εκείνος μόνο… μετά τον γάμο του είχε αποτολμήσει. Αναστατωμένος ώρμησε προς τους ηλεκτρικούς διακόπτας και άναψε όλα τα πολύφωτα. -Έξω, φώναξε τους εμβρόντητους προσκεκλημένους του. Εσείς δεν είσαστε παιδιά, είσαστε τέντυ μπόυς! Έξω!»

Ακρόπολις (23.10.1956)

«Αν οι κοινωνικοί κανόνες δεν ύψωναν εις μίαν δεδομένην στιγμήν ένα φραγμόν, θα τας ωδήγει κατ’ ευθείαν εις το όργιον των λεγομένων πρωτογόνων κοινωνιών. Διότι ο τραγουδιστής του ροκ δεν πρέπει να προκαλή συγκίνησιν ή ονειροπόλησιν όπως ο Φρανκ Σινάτρα αλλά να ξυπνά το κτήνος, να το ερεθίζη, να το κάμνη να θριαμβεύη».Ελευθερία (1.11.1956)

«Εορτή εορτών και πανήγυρις πανηγύρεων’ αυτή την εβδομάδα για την αμερικανίζουσα αθηναϊκή νεολαία. Τρεις κινηματογράφοι της πρωτευούσης προβάλλουν –επί τέλους!- την ταινία που, στην κυριολεξία αυτή τη φορά ‘χάλασε κόσμο παντού όπου παίχθηκε: που στην Αγγλία επροκάλεσε το καννιβαλικό σχίσιμο των καθισμάτων των κινηματογράφων που την φιλοξένησαν, που στη Γερμανία έγινε αφορμή για διαδηλώσεις με αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομικών και που στην ειρηνική ακόμη Νορβηγία εστοίχισε μισή δωδεκάδα τραυματιών»…

…[Στην Αθήνα] η ταινία «χαιρετίσθηκε με σάλο χειροκροτημάτων και ποδοκροτημάτων, με βαρυστέναχτα «αχ!» υπενθυμίζοντα στιγμές ερωτικής παραφοράς, με αυτοσχέδιες ακόμη ‘φιγούρες’ στους διαδρόμους της πλατείας και του εξώστου από τους πιο ενθουσιώδεις αλλ’ ευτυχώς… χωρίς αίματα. Εν τούτοις παρά το αναίμακτον του πράγματος, αξίζει να θυσιάσετε 12 δραχμές –και ένα μέρος… της αξιοπρέπειάς σας- για να απολαύσετε το θέαμα, όχι τόσο το επί της οθόνης, όσο το επί της πλατείας και, προ παντός, το επί του εξώστου. Άλλωστε, και μια ώρα μόνο είναι αρκετή για να ολοκληρώσετε αυτή την απόλαυσι. Αν φροντίσετε να πάτε λίγο πριν το τέλος του πρώτου μέρους, θα δοκιμάσετε την πρώτη έκπληξι από τον σάλο των αποδοκιμασιών που υψώνονται την στιγμή κατά την οποία, ενώ πρόκειται να εκτελεσθή επί της οθόνης, κατόπιν μακράς αναμονής, το διαβόητον ‘ροκ εντ ρολλ’ αναγγέλλεται ‘διάλειμμα ολίγων λεπτών’…

… Το φιλοθεάμον κοινόν σφυρίζει, ουρλιάζει και βρίζει… τους σαδιστάς που του πήραν την μπουκιά από το στόμα! Και εκστρατεύει προς το καπνιστήριον όπου σας παρέχει την ευκαιρία να αποθαυμάσετε την σύνθεσή του: νεαροί με πολύχρωμα πουλόβερ ή με ακτινοβολούσες αμερικανικές γραβάτες και με στενά ‘κοτελέ’ [sic] παντελόνια, νεαρές με εφαρμοστή μπλουζίτσα, ακόμη πιο εφαρμοστή φουστίτσα και δώδεκα πόντους τακούνι, μαθητριούλες με ποδιά και με την τσάντα του σχολείου (από τον Θουκιδίδη…τσιφ στον Έλβις δη Πέλβις!) πρόσωπα που έχουν ήδη αρχίσει να παρουσιάζουν τα συμπτώματα της μέθης από το ηδονικό θέαμα, πόδια αδημονούντα που αυτοσχεδιάζουν ρυθμικά –ο Θεός να τα κάνη!- βήματα στο δάπεδο.Πλατεία και εξώστης μεθούν, διονυσιάζονται, διονυσιοποιούνται, χτυπούν τα χέρια τινάζουν τα πόδια στον αέρα, μερικοί ορμούν στους διαδρόμους, αρχίζουν να χορεύουν, νέοι με κοπέλλες, νέοι με νέους, κοπέλλες με κοπέλλες, όπως τύχη!

Αλλά το ομαδικό αμόκ της ‘χρυσής νεολαίας’ μας φθάνει στην διαπασών του με την σκηνή του τέλους, όπου η ορχήστρα του ‘ροκ’ κυριολεκτικώς… αρκουδοποιείται. Η αρκουδοποίησις των μουσικών μεταδίδεται και στους θεατάς που καταλαμβάνονται από μια υστερική.. νοσταλγία της ζούγκλας! Ατυχώς, όμως, την κρίσιμη αυτή στιγμή καραδοκούν και οι αστυνομικοί για να εφορμήσουν εναντίον των ατακτούντων και να μοιράσουν φάπες δεξιά και αριστερά!»Αθηναϊκή (1.12.1956)

«…κοινωνιολόγοι, ιατροί, ψυχαναλυταί και ψυχολόγοι, αμερικανοί και άγγλοι, έθεσαν το ακόλουθον ερώτημα: το ροκ εντ ρολλ ημπορεί να θεωρηθή ως κίνητρον δια την ανάπτυξιν της παιδικής εγκληματικότητος; Και καθώς το πρόβλημα της αντικοινωνικής συμπεριφοράς των νέων γίνεται ολοέν και περισσότερον οξύτερον, είναι φυσικόν να μας απασχολή κάπως το ζήτημα των ψυχολογικών επιδράσεων του νέου αυτού χορού που ακριβώς κινητοποιεί ισχυρώς την συγκινησιακήν ζωήν των νέων. …η μονότονος επανάληψις του αυτού ρυθμού προκαλεί την νοητικήν κόπωσιν αλλά μαζί με αυτήν έρχεται και η συγκινησιακή κόπωσις. Και εδώ ευρισκόμεθα προ περισσότερον επικινδύνου περιοχής, διότι το άτομον ευρίσκεται ανυπεράσπιστον και σχεδόν παραλύει προ μιας καταστάσεως υπνωτισμού από τον επαναλαμβανόμενον ιδεοληπτικώς ρυθμόν. Εις την αρχήν ο χορευτής χαίρεται αλλά σιγά-σιγά καταντά ένα ετεροκίνητον που αισθάνεται την ανάγκην της συνεχούς μαστιγώσεως των νεύρων του υπό του μουσικού ρυθμού όπως ακριβώς οι παλαιοί κατάδικοι των κατέργων που εκωπηλατούσαν υπό τον ρυθμόν του ταμπούρλου και την συνεχή επέμβασιν του μαστιγίου». (Ελευθερία 28.12.1956)

Πηγές

• https://el.wikipedia.org• http://www.ogdoo.gr/erevna/thema/1965-20

15-50-xronia-elliniko-rok-meros-a• http://freedomgreece.blogspot.gr/p/blog-pag

e_22.html• http://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/79

5451/i-istoria-tou-ellinikou-rok• http://www.hellasgr.net/rocknroll.htm

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!