μονοϋβριδισμός διυβριδισμός

Μονοϋβριδισμός Διυβριδισμός

Η Μελέτη κληρονόμησης ενός ή δύο χαρακτήρων

Γαριπίδης ΙορδάνηςΒιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου

Στο μοσχομπίζελο το σχήμα των σπερμάτων μπορεί να είναι λείο ή ρυτιδωμένο, με το χαρακτηριστικό λείο να είναι επικρατές καιτο χρώμα των σπερμάτων μπορεί να είναι κίτρινο ή πράσινο με το χαρακτηριστικό για το κίτρινο να είναι επικρατές. Ο Μέντελ διασταύρωσε φυτά με σχήμα σπέρματος λείο και κίτρινο χρώμα (αμιγή) με φυτά που είχαν ρυτιδωμένα σπέρματα και πράσινο χρώμα. Όλοι οι απόγονοι είχαν λεία σπέρματα και κίτρινο χρώμα.Συμπέρανε ότι το κίτρινο χρώμα και τα λεία σπέρματα είναι επικρατή.Διασταύρωσε τα φυτά αυτά μεταξύ τους και είδε ότι στην F2 γενιά υπήρχαν φυτά λεία με κίτρινο χρώμα, λεία με πράσινο χρώμα, ρυτιδωμένα με κίτρινο χρώμα και ρυτιδωμένα με πράσινο χρώμα με αναλογία 9 : 3 : 3 : 1


Ρ1 : ΛΛΜΜ χ λλμμΓαμέτες : ΛΜ λμ F1 : ΛλΜμ Ρ2 : ΛλΜμ χ ΛλΜμΓαμέτες : ΛΜ, Λμ ΛΜ, Λμ λΜ , λμ λΜ , λμ Τετράγωνο του Punnett


λεία σπέρματα : Λ κίτρινο χρώμα : Μ ρυτιδωμένα : λ πράσινο : μ

ΜΛ Μλ μΛ μλΜΛ ΜΜΛΛ ΜΜΛλ ΜμΛΛ ΜμΛλΜλ ΜΜΛλ ΜΜλλ ΜΜΛλ ΜμλλμΛ ΜμΛΛ ΜμΛλ μμΛΛ μμΛλμλ ΜμΛλ Μμλλ μμΛλ μμλλ


Όταν οι αναλογίες δεν είναι οι αναμενόμενες…

Ατελώς επικρατή – συνεπικρατή γονίδια…

• Μερικές φορές οι απόγονοι έχουν διαφορετικές φαινοτυπικές αναλογίες από αυτές που οι νόμοι του Mendel καθορίζουν.

• Ατελώς επικρατή • Συνεπικρατή • Πολλαπλά αλληλόμορφα• Θνησιγόνα • Προσοχή, οι νόμοι του Mendel ισχύουν.


Όταν οι αναλογίες δεν είναι οι αναμενόμενες…

Ατελώς επικρατή – συνεπικρατή γονίδια…

• Σε ορισμένα γονίδια στα ετερόζυγα άτομα ο φαινότυπος είναι ενδιάμεσος των δύο ομόζυγων. Τότε τα αλληλόμορφα γονίδια χαρακτηρίζονται Ατελώς επικρατή π.χ στο φυτό Antirhinum φυτά με κόκκινα άνθη και φυτά με άσπρα άνθη όταν διασταυρωθούν δίνουν φυτά με άνθη που έχουν ροζ χρώμα.• Σε άλλες περιπτώσεις στα ετερόζυγα άτομα ο φαινότυπος τους εκφράζει και τα δύο χαρακτηριστικά των ομόζυγων ατόμων. Συνεπικρατή γονίδια. π.χ σε κάποιο φυτό διασταύρωση φυτών με κόκκινα άνθη με φυτά με κόκκινα άνθη δίνει φυτά με άνθη που έχουν χρώμα άσπρο και κόκκινο μαζί.


• Τα ατελώς επικρατή και συνεπικρατή αλληλόμορφα συμβολίζονται με κεφαλαίο γράμμα με ένα εκθέτη.

• Ρ1 : Κ1Κ1 χ Κ2Κ2

Γαμέτες : Κ1 χ Κ2

F1 : Κ1Κ2

Ρ2 : Κ1Κ2 χ Κ1Κ2

Γαμέτες : Κ1 , Κ2 χ Κ1 , Κ2 F2 : Κ1Κ1 , Κ1Κ2 , Κ1Κ2 , Κ2Κ2

Η αναλογία είναι 1 : 2 : 1 αντί για 3 : 1 στα επικρατή – υπολειπόμενα αλληλόμορφα.


Στα διπλοειδή κύτταρα υπάρχουν δύο αλληλόμορφα για κάθε ένα γνώρισμα (αφορά μονογονιδιακούς χαρακτήρες)

Στα απλοειδή κύτταρα όπως οι γαμέτες υπάρχει ένα αλληλόμορφο.

Όμως μέσα στον πληθυσμό μπορεί να υπάρχουν πολλά.Εάν στον πληθυσμό υπάρχουν τρία ή περισσότερα αλληλόμορφα για μια γενετική θέση, τότε έχουμε πολλαπλά αλληλόμορφα.

Πολλαπλά αλληλόμορφα

Ομάδες αίματος ΑΒΟΤρία αλληλόμορφα καθορίζουν τις ομάδες ΑΒΟ.Τα δύο είναι συνεπικρατή μεταξύ τους.Τα άτομα με ομάδα Α έχουν στην επιφάνεια των ερυθροκυττάρων τους αντιγόνο Α και αυτά με ομάδα Β έχουν το αντιγόνο Β.Τα άτομα με ομάδα ΑΒ έχουν και τα δύο αντιγόνα ενώ αυτά με ομάδα Ο δεν έχουν κανένα αντιγόνο.Τα γονίδια που καθορίζουν τις ομάδες είναι τρία και συμβολίζονται με ΙA ΙB και i. Το πρώτο γονίδιο ( ΙA ) κωδικοποιεί το ένζυμο που σχηματίζει το Α αντιγόνο, το δεύτερο (ΙB ) κωδικοποιεί το ένζυμο για το σχηματισμό του Β αντιγόνου και το i δεν κωδικοποιεί κάποιο ένζυμο. Τα δύο πρώτα είναι συνεπικρατή μεταξύ τους, ενώ το i είναι υπολειπόμενο.



Θνησιγόνα Μερικά αλληλόμορφα δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στο έμβρυο που οδηγούν σε διακοπή της ανάπτυξης. Τα άτομα δεν επιβιώνουν και ο αντίστοιχος φαινότυπος χάνεται.Προσοχή, τα θνησιγόνα δίνουν κάποιο χαρακτηριστικό στα ετερόζυγα άτομα αλλά τα ομόζυγα δεν επιβιώνουν έτσι το αλληλόμορφο είναι υπολειπόμενο ως προς την επιβίωση του ατόμου αλλά επικρατές ως προς το χαρακτηριστικό γνώρισμα.


Για να λύσουμε μία άσκηση μονοϋβριδισμού

• Συμβολίζουμε τα γονίδια ( γνωρίσματα ) με γράμματα.• Το επικρατές με κεφαλαίο και το αλληλόμορφο του υπολειπόμενο

με μικρό.• Έτσι σε κάθε άτομο που είναι αμιγές ο γονότυπός του θα είναι

δύο γράμματα κεφαλαία ή δύο μικρά


• Συμβολίζω τα άτομα που διασταυρώνουμε αρχικά αποτελούν την πατρική γενεά και συμβολίζονται με Ρ1

• Ακριβώς από κάτω γράφουμε τους γαμέτες οι οποίοι περιέχουν ένα από τα δύο αλληλόμορφα κάθε χαρακτήρα

• Παρακάτω βάζουμε όλους τους δυνατούς συνδυασμούς των γαμετών και αυτοί αποτελούν την F1 γενιά

• Αν θέλουμε την F2 θα πάρουμε δύο άτομα από την F1 και αυτά θα αποτελέσουν την P2 θα γράψουμε τους γαμέτες της P2 και ο συνδυασμός τους αποτελεί την F2

• προσοχή: όταν θέλουμε την F2 γενιά θα πρέπει στη F1 να έχουμε έναν απόγονο. ( γιατί; )


Α. Επικρατή – υπολειπόμενα :

έχουμε 3 διαφορετικούς γονότυπους και 2 φαινοτύπους

έχουμε τις αναλογίες : 1 , 1:1 , 3:1

Ερώτηση: Πότε έχουμε φαινοτυπική αναλογία 1 και πότε 1:1 πότε έχουμε 3:1;


1. Διασταυρώνουμε μοσχομπίζελο με ιώδη άνθη (επικρατές) με άλλο που έχει άσπρα άνθη. Ποια η αναλογία στην F2 αν τα αρχικά φυτά είναι αμιγή ( ομόζυγα ). Αν δεν είναι αμιγή;

2. Ένα φυτό μετά από αυτογονιμοποίηση έδωσε μεταξύ των άλλων και 20 απογόνους με λευκά άνθη. Αν αυτό δεν έχει λευκά άνθη, ποια θα είναι θεωρητικά τα υπόλοιπα άτομα αν το γονίδιο είναι ατελώς επικρατές;

3. Ένα άσπρο και ένα γκρι ποντίκι δίνουν 12 άσπρους και 13 γκρι απογόνους. Ένα μαύρο και ένα γκρι ποντίκι δίνουν 16 μαύρα και 17 γκρι. Αν διασταυρωθούν δύο γκρι ποντίκια, τι χρώμα θα έχουν οι απόγονοί τους;


Θέμα 3ο (2006_επαναλ.) Ένας γεωργός καλλιεργεί στο κτήμα του ένα φυτό που έχει κίτρινα ή κόκκινα άνθη και καρπούς με στρογγυλό ή ωοειδές σχήμα. Από τη διασταύρωση φυτών με κίτρινα άνθη και στρογγυλούς καρπούς με φυτά που έχουν κόκκινα άνθη και ωοειδείς καρπούς πήρε μόνο φυτά με πορτοκαλί άνθη και ωοειδείς καρπούς. Τα στελέχη που διασταυρώθηκαν ήταν αμιγή και τα γονίδια που ελέγχουν τις δύο ιδιότητες βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη ομολόγων χρωμοσωμάτων. Να κάνετε τη διασταύρωση και να αιτιολογήσετε τα αποτελέσματα. Αν διασταυρωθούν μεταξύ τους τα φυτά, που προέκυψαν από την πρώτη διασταύρωση, να υπολογίσετε την πιθανότητα να προκύψουν φυτά με πορτοκαλί άνθη και στρογγυλούς καρπούς. Τι ονομάζεται φαινότυπος και τι γονότυπος ενός οργανισμού;


Πότε έχουμε αναλογία 1 : 1 : 1 : 1 σε διυβριδυσμό; Να κάνετε τη διασταύρωση.

Από τη διασταύρωση σκυλιών με σγουρή τρίχα και γκρίζο χρώμα πήραμε: 15 άτομα με ενδιάμεση τρίχα και μαύρο χρώμα 30 με ενδιάμεση τρίχα και γκρίζο χρώμα 30 με σγουρή τρίχα και μαύρο χρώμα 60 με σγουρή τρίχα και γκρίζο χρώμα 15 με ίσια τρίχα και μαύρο χρώμα 30 με ίσια τρίχα και γκρίζο χρώμα Να ερμηνευτούν τα αποτελέσματα

μονοϋβριδισμός διυβριδισμός

Education

Transcript of μονοϋβριδισμός διυβριδισμός