Ιωάννα Καρυστιάνη - «Το φαράγγι»

ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΡΥΣΤΙΑΝΗ

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙΜυθιστόρημα

� �

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

Στο εξώφυλλο είχα πάντα έργα της ζωγράφου Άννας Παλιεράκη που έφυγεστις 5 Απριλίου 2014.

Άννα και στο Φαράγγι.

© Copyright Ιωάννα Καρυστιάνη – Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2015

Έτος 1ης έκδοσης: 2015

Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του μεοποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιον δήποτε τρόποαναπα ραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς ΣύμβασηςΒέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειο -θεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυ-πικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε.ΓΡΑΦΕΙΑ: Θεμιστοκλέους 104, 106 81 ΑθήναΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα� 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31e-mail: [email protected]

www.kastaniotis.com

ISBN 978-960-03-5938-1

ΣΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΤΟυ ΣΑΒΒΑΤΟυ ΣΤΟΝ Αϊ-ΝΙΚΟΛΑ ΤΗΣ

Σπλάντζιας, ο Αργύρης Λιόδης έσκυψε στην εικόνα τουαγίου και του μοστράρισε κατάφατσα τη φωτογραφία μεχέρι τρεμάμενο και βλέμμα αυστηρό.

— Εσύ δεν έχεις τύψεις; μούγκρισε υπόκωφα χτυπώ-ντας μία-μία τις λέξεις σαν χαστούκια.

Δεν έμεινε πάνω από τρία λεπτά, βολίδα μπήκε, βολίδαβγήκε, φιλώντας ευλαβικά και φυλάγοντας τη φωτογραφίαστο μέσα τσεπάκι του σακακιού.

Συνήθως χρειαζόταν τέσσερις πέντε ημέρες να διώξειαπό πάνω του την Αλεξανδρούπολη και να ρίξει στους ώ-μους τα Χανιά, να ξαναβρεί με το μαλακό το βήμα του γιατη γύρα στις γνωστές διευθύνσεις.

Αυτή τη φορά είχε έρθει για δύο μόλις εικοσιτετράωρα,παραμονή του υποχρεωτικού συναγερμού που είχε σημάνειο μεγάλος προσκαλώντας τους επειγόντως να εκπληρώ-σουν επιτέλους εν σώματι οι εφτά τον παλιό όρκο, που μα-κάρι να ήταν αυτός ο μοναδικός που ο Αργύρης είχε δώσειστη ζωή του.

Θα ήθελε να είχε αποφύγει το ταξίδι, αναβολή στην ανα-βολή για τα εισιτήρια, τελικά δεν τόλμησε να λείψει.

Ήταν μαρτύριο να κρατά σε επιφυλακή βλέμμα και σώ-μα παρόντων των δικών του, που κατά καιρούς ζύγιζαν τηθλίψη του και τον ενθάρρυναν με παρατεταμένα χτυπήμα-τα στην πλάτη και αναστεναγμούς συμπαράστασης.

Παλιότερα, κάθε φορά περίμεναν να τον υποδεχτούν δι-πλό, με μια Αλεξανδρουπολίτισσα, μια γυναίκα από οπου-δήποτε, δεν τους έφερε καμιά. Ο Βαρδής δεν έκατσε μεσταυρωμένα χέρια, πίεζε τότε και η μάνα τους, τρεις φορέςεπιχείρησε να του στήσει προξενιά, η τελευταία προ εφταε-τίας, όταν ο Αργύρης συμπλήρωνε τα σαράντα πέντε. Οιυποψήφιες νύφες ελεγμένες, εργαζόμενες, οι δύο με δικότους διαμέρισμα στην πόλη, η τρίτη με σπιταρόνα και περι-ουσία στα πολύ κοντινά Κουνουπιδιανά.

Ο πρωτότοκος αδερφός του ήταν πρόθυμος να επωμι-στεί και τα έξοδα του γάμου. Θα τσοντάριζαν μετά χαράς οΓεράσιμος τους αστακούς, ο συχωρεμένος ο Μάρκος τονανθοστολισμό, άλλος τα όργανα, άλλος τη βιντεοσκόπηση,μια φορά τα ανίψια του τού έταξαν πως, αν πάψει να είναιτσουτσουνοπαίχτης και ντυθεί γαμπρός, θα του κάνουνμπάτσελορ πάρτι και θα φέρουν στο κέντρο φωτορυθμικάκαι λέιζερ.

Αφού είδαν κι απόειδαν ότι ο Αργύρης ήταν ορκισμένοςεργένης και δεν σήκωνε την πλάκα, σίγησαν επί του θέμα-τος, αλλά έτσι βγήκε από τη μέση και το κύριο ζήτημα πουτους απασχολούσε μόλις τον έβλεπαν μπροστά τους, ο βρα-χνάς της μοναξιάς του, με ορατές συνέπειες το ζαβλακωμέ-


νο βλέμμα, τα ασιδέρωτα πουκάμισα, τις ξεχειλωμένες κάλ-τσες και τα αγυάλιστα παπούτσια.

— Η Αλεξάνδρα σού αγόρασε αθλητικά μποτάκια νού-μερο σαράντα πέντε, αυτή τα θυμάται όλα, δυο ζεύγη αθλη-τικές κάλτσες κι ένα αμάνικο τζάκετ. Τζόκεϊ για τον ήλιο έ-χω πάντα μια ντουζίνα στο πορτ-μπαγκάζ για τους μη προ-νοητικούς, του είχε τηλεφωνήσει τις προάλλες ο Βαρδής,χαρούμενος σαν πρόσκοπος, στα πανιά για την κυριακάτι-κη αποστολή.

Ας συναντούσε τους έξι αύριο πρωί, απόψε θα περπα-τούσε πέρα-δώθε, βέβαιος πως θα είχε δυνάμεις και για τονανώμαλο δρόμο της επομένης, αυτός βάδιζε και στον ύπνοτου διανύοντας αποστάσεις χιλιάδων χιλιομέτρων, μηχανήτα πόδια του, σαν της μάνας τους που ως τα ενενήντα τηςήταν Φολκσβάγκεν.

Νεάρχου μπρος-πίσω, Σφακιανάκη μπρος-πίσω, Σο-λωμού, Αποκορώνου μπρος-πίσω, Κορνάρου, Κήπος, Γή-πεδο, Κοραή με τα σχολεία, Βενιζέλου, Ρέμβη, Ωδείο, Μί-νωος, Νεώρια. Εκείνος που έκανε τα ίδια πηγαινέλα σε α-πόσταση δεν ήταν αληθινός γιατί δεν ήταν πια ζωντανός, κα-νείς δεν ακολουθούσε ή παρακολουθούσε τον Αργύρη Λιό-δη, παραίσθηση.

Όταν συνάντησε τους δυο Ιταλούς, Ιταλό οι έξι λέγανεπια και τον αδερφό τους, να παρκάρουν κάπου στο Τελω-νείο, δεν μπορούσε να τους αρνηθεί ένα ποτό, πήγε για τοχατίρι του Ελισαίου που έκανε μεγάλες χαρές, αδερφέ, με-γαλώνουμε και πιάνουμε λιμάνι, από κοντά και ο κομψόςκτηνίατρος, ciao Αργύρη, ciao, τραγουδιστός ο χαιρετι-

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

σμός, όλο εύθυμο τον θυμόταν αυτόν, συγκρατημένα εύθυ-μο, μονίμως υπομονετικό και με τα ελληνικά του πια φαρ-σί. Αύριο θα οδηγούσε εκείνος, είχαν φέρει και το αμάξι, ησχάρα στην οροφή γεμάτη χαρτόκουτες, δέκα μέρες τώρακουβαλούσαν, του είπαν.

Δυο ουίσκι με σόδα ο καθένας, κάτι για τις εκλογές, με-τά τι λέει η Αλεξανδρούπολη, τι λέει η Φεράρα, πάντα υπέ-ροχος ο Φάρος, πώς θα πάει φέτος ο τουρισμός, πόση ζέστηθα έχει αύριο και σε τρία τέταρτα καληνύχτα και buonanotte.

Ο Μάουρο τους είχε παραχωρήσει το χρόνο του, ο Αργύ-ρης είχε μιλήσει πέντε λεπτά, ο Ελισαίος δεκαπέντε, νική-τρια με είκοσι πέντε η σιωπή.

Καταδικά του τα Χανιά μετά τα μεσάνυχτα, στις τρεις καιστις τέσσερις το πρωί, όταν αραίωσαν οι σαματατζήδες ξε-νύχτηδες και τα κίτρινα φώτα βρήκαν την άπλα τους να κα-θρεφτίζονται εν χορώ στη θάλασσα.

Αυτή η πόλη ήταν το αίμα του, η Αλεξανδρούπολη ήτανη εξορία και η τιμωρία του. Ξεβράστηκε εκεί επειδή δεν εί-χε κανένα γνωστό και επί είκοσι εννιά χρόνια κατάφερε ναπαραμείνει άγνωστος, ένας κλειστός άνθρωπος που δεν ά-νοιγε τα χαρτιά του, μια φευγαλέα φιγούρα στα βραδινά τε-τράγωνα της πόλης. Ο φάρος της και η θάλασσά της δεν τονξεγελούσαν, τιμωροί να του θυμίζουν τη φυγή από τα Χα-νιά και τα πάντα, τα πάντα.

Η αυγή τον βρήκε σε μια ξεχαρβαλωμένη για πέταμα


ξαπλωτούρα στην αμμουδιά της Νέας Χώρας, με την πλά-τη γυρισμένη στο πέλαγος να κοιτάει ένα παλιό αλλά νοικο-κυρεμένο γαλαζωπό τριώροφο, ο τρίτος όροφος μεταγενέ-στερο καπάκι.

Οι γρίλιες στα παράθυρα κατεβασμένες, ένα κίτρινο φω-τάκι στο στενό μεσαίο μπαλκόνι, μια διπλωμένη πτυσσό-μενη καρέκλα πίσω από τις βέργες του κάγκελου και δίπλατης, κάτω, κάμποσα άδεια μπουκάλια στη σειρά.

Ακόμη να ξυπνήσει η γειτονιά, οι περαστικοί λιγοστοί,μια τετράδα τουρίστες, μια τριάδα τσιγγάνες, ένας ηλικιω-μένος ποδηλάτης, μια μεγαλόσωμη τιγρέ γάτα που πετά-χτηκε από απέναντι προς το μέρος του, σταμάτησε στα δυομέτρα και τον κοιτούσε επίμονα ανοιγοκλείνοντας το στόματης δίχως ήχο, αναποφάσιστη, εάν έπρεπε να τον διώξει α-πό την ξαπλώστρα της και να του γυρέψει τα ρέστα.

― Μην πεις νιάου, μην αρχίσεις τα νιαουρητά, μη μιλάς,την ικέτεψε.

Σηκώθηκε αμέσως, της παραχώρησε τη θέση του καικάνοντας αριστερά την ανηφορίτσα, πήρε στο κινητό τον Ε-λισαίο και είπε να τον μαζέψουν μπροστά από την ΑΒΕΑ,θα περπατούσε στα αρμυρίκια.

*

ΛΙΓΕΣ οι πολύτεκνες οικογένειες σήμερα, όποιος αράδιασεαπό τρία παιδιά και πάνω είναι υποχρεωμένος, αλίμονό του,να βγει στην εκπομπή του Αυτιά, αυτό σκεφτόταν ο Βαρ-δής, ο εβδομηνταδυάχρονος πρωτότοκος σε εφτά τέκνα του

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

Λεωνίδα και της Χρυσής Λιόδη, γεννηθέντα σε μια καρπε-ρή εικοσαετία, κατά σειρά Βαρδής, Γεράσιμος, Ευδοκία, Ι-νώ, Ελισαίος, Θεώνη, Αργύρης. Στα θυμαράκια πλέον οιγονιοί, στα θυμάρια οι τέσσερις γιοι και οι τρεις θυγατέρεςτους, αυτός ο προορισμός τους Κυριακή 11 Μαΐου 2014, ε-πιτέλους.

Το μεγάλο σόι δίχως ηρωικούς προγόνους, ούτε προτο-μές ούτε δάφνινα στεφάνια, δίχως χρυσούς και χρυσοφό-ρους κλώνους με παράσημα στις επιστήμες και στις μπίζ-νες κι ακόμη ούτε ένας βουλευτής, πολιτευτής, συνδικαλι-στής, ούτε καν δημοτικός ή κοινοτικός σύμβουλος, ποιοςκαι για ποιο λόγο να έμπαινε στον κόπο να συγγράψει απο-μνημονεύματα ή έστω να διασώσει ορισμένα περασμένα σεένα πενηντάφυλλο τετράδιο, το οικογενειακό δέντρο ουδε-μία σχέση με βασιλική δρυ, μια απλή καρυδιά, η καρυδιάστην αυλή του πατρικού σπιτιού.

― Θα μαζέψουμε τον Σεπτέμβρη τα καρύδια και μετά,ηλεκτρικό πριόνι, λέω να την ξαπλώσω.

― Αφού πεθάνω.― Μα, εμποδίζει τη θέα στα βουνά.― Κι αυτή τα βουνά θέλει να βλέπει. Εσύ, γιε μου, που

δεν έχεις ρίζες, τράβα την καρέκλα σου πιο κει.Η συζήτηση πρόσφατη, στη σύναξη της Καθαρής Δευ-

τέρας. Όταν ο Βαρδής μετακόμισε σε διαμέρισμα στα Λε-νταριανά και έδωσε το σπίτι στις Κορακιές στον μεγάλοτου, να έχουν αυλές και κήπο τα εγγόνια, πάνε έντεκα χρό-νια, μακάρι να μπορούσε να πάρει μαζί του και το δέντρο,μόνο το δέντρο, ένιωθε σαν κλαδί που κόπηκε από τον κορ-


μό που τον βαστούσε. Αμοιβαία τα αισθήματα, η καρυδιάπρέπει κι αυτή να του είχε αδυναμία, γιατί όσες ζεστές νύ-χτες κοιμόταν έξω, στο ράντζο κάτω από τα κλαδιά της,του έκανε το χατίρι να χαίρεται τα καλύτερα όνειρα.

Αυτό το ωραίο επίδομα της νύχτας τα τελευταία χρόνιακόπηκε μαχαίρι για όλους. Αν οι άνθρωποι δεν ονειρεύονταικάτι ξυπνητοί, δεν ονειρεύονται τίποτα και κοιμισμένοι.

Μέχρι και προ πενταετίας είχανε τουλάχιστον να διηγη-θούν τα παραμύθια του ύπνου, στόλο από πεντακόσιες πο-λυθρόνες να πλέει στον ωκεανό, άφθονες χρυσές λίρες αντίγια κορόμηλα στα κλαδιά, πανελλαδική λοταρία με δώρο ταάπαντα του Ξυλούρη, αγαλματένιες γυμνές, άγνωστες ήγνωστές, να ψωνίζουν ψάρια στη Δημοτική Αγορά και ανα-στημένους νεκρούς σε αλλόκοτα περιβόλια να δίνουν χρη-σμούς Πυθίας, σπαζοκεφαλιές που το επόμενο πρωί, ιδίωςοι γυναίκες, προσπαθούσαν να ξεπαραλύσουν.

Ο Βαρδής Λιόδης ανάβοντας το πρώτο τσιγάρο της ημέ-ρας κοίταξε δίπλα του τη γυναίκα του, που έβαζε μπρος τοαμάξι, και αναρωτήθηκε από πότε είχε να δει ένα όνειρο ά-ξιο να το συζητήσει μαζί της, αυτός που κάθε πρωί τα έλεγεστην Αλεξάνδρα κι αργότερα με τους άλλους, ποια τα συν-θηματικά τηλεγραφήματα, ποια τα έργα της περασμένηςνύχτας, ένα συνήθειο που συνόδευε τον πρώτο καφέ στοσπίτι προτού χαράξει και το δεύτερο στο φούρνο προτούξημερώσει.

Αναρωτήθηκε και για τους νέους, που κάποτε ακόμη καιτη μέρα ονειρεύονταν με μανία μα τώρα, μαντρωμένοι στηστενόχωρη εποχή, έμοιαζε πως έχασαν το μέχρι πρότινος

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

σίγουρο μπόνους στα δεκαοχτώ, στα είκοσι, στα είκοσι πέ-ντε τους να μονοπωλούν το σφρίγος που απαιτείται για ναφαντάζεται κάποιος μεγάλους ορίζοντες και να ορμά κατα-πάνω τους έτοιμος να τραντάξει την πλάση.

Οι τρεις γιοι του ξινίσανε με τα ζυμωτήρια, κανένας δενκαταδέχτηκε τα ψωμιά, δεν λυπήθηκε τον κόπο του πατέρατους να στήσει δυο καλές επιχειρήσεις. Με Πολυτεχνεία,Νομικές και Αγγλική Φιλολογία λουφάξανε ως υπάλληλοισε ξένα αφεντικά, με τρεις κι εξήντα. Και η μοναχοκόρη τουστο Μανχάιμ.

Οι δυο μεγάλοι του, Λεωνίδας και Στεφανής, εάν ξυπνού-σαν νωρίς θα έκαναν σήμερα την εμφάνισή τους, τους το ζη-τούσαν τα τέκνα τους, πέντε εγγόνια θηριά και θηριάκια.

Ο τρίτος, ο Αρτέμης, είχε τα τρεχάματα του γάμου του,τον άλλο μήνα και με άλλο δήμαρχο μάλλον, ο γάμος πολι-τικός, ούτε παράτες ούτε δεξιώσεις, μεγάλη κόντρα ο γιοςτου με λούσα και επίδειξη, κάτι λιτό να μη χτυπήσει άσχη-μα και στο πένθος της θειας του.

Πάντως επίπλωση, ηλεκτρικές συσκευές, πλήρη σερβί-τσια και παιδικό δωμάτιο, όλα λογαριασμός του Βαρδή, υ-ποχρέωση του γονιού και χαλάλι, η μέλλουσα νύφη έξι μη-νών έγκυος.

Αυτός στα εβδομήντα δύο του και η Αλεξάνδρα στα εξή-ντα οχτώ της δούλευαν ακόμη για να βαστούν όρθιους τουςδύο φούρνους, απόδειξη πως ο μόχθος του ζεύγους έπιασετόπο και ο βίος τους μες στα άλευρα, τις βανιλίνες και ταμπέικιν πάουντερ δεν πήγε χαράμι, τα κουλούρια τσοντάρι-ζαν γενναία στα έξοδα των τέκνων.


Ο Βαρδής Λιόδης είχε κερδίσει τα εύσημα του πατέρατου, ο γέρος είχε προλάβει να χαρεί τον δίχως καν ταμπέλαμικρό φούρνο του, το 1978 να μεγαλώνει και μια δεκαετίααργότερα να αποκτά δίδυμο κατάστημα, όχι πια μόνο γιαφραντζόλες και παξιμάδια. Στα ράφια, στις βιτρίνες, σταψυγεία και στα πανέρια φιγουράριζαν τριάντα εφτά ειδώναρτοσκευάσματα και έξω, ψηλά στις τζαμαρίες κάθε εισό-δου, οι κόκκινες γιορτινές επιγραφές προς τιμήν του, Αρτο-

ποιείον - Λεωνίδας Λιόδης και Υιός - από το 1954.Για τον εργατικό Βαρδή η πιο αφράτη και γλυκιά μπου-

κιά ήταν η κυριακάτικη απόδρασή του στα βουνά, να φουρ-νίζουν οι υπάλληλοι τα ταψιά της γειτονιάς κι αυτός, αδειού-χος της σχόλης, να γεύεται την καλοφάγωτη και χορταστι-κή φύση. Την είχε αγαπήσει κυνηγώντας μπεκάτσες καιτρυγόνια, από τα δεκαπέντε ως τα δεκαοχτώ του, βενιαμίνμιας βαρβάτης παρέας κυνηγών. Ούτε πετύχαινε ούτε ήθε-λε να πετύχει, ούτε να φάει τα πουλιά, ξέκοψε.

Τη σημερινή μέρα από χρόνια τη φανταζόταν σερβιρι-σμένη στα παλάτια των Λευκών Ορέων και τη ζύμωνε σανένα πλήρες αχνιστό μενού, να έχει τη μαγεριά της αδερφο-σύνης, τη νοστιμιά του ξεφαντώματος, τη σαλτσούλα τωναναμνήσεων. Για κείνον ήταν συνάμα η εκπλήρωση του όρ-κου των εφτά και η πραγματοποίηση ενός ονείρου, και ακρι-βώς επειδή λαχταρούσε τα όνειρα, ως μια ονειρεμένη ε-μπειρία όφειλε να την κεράσει στους έξι.

Να περάσομε μαζί ένα φαράγγι, αυτό είχαν συμφωνήσειΒαρδής, Γεράσιμος, Ευδοκία, Ινώ, Ελισαίος, Θεώνη καιΑργύρης το 1997, στο τραπέζι μετά την κηδεία του πατέρα

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

τους, παρουσία της μάνας τους, ολόγυρα στο λευκό λινότραπεζομάντηλο της Αλεξάνδρας, που κάθε φορά μετά απόΆγιο Λουκά και κόλλυβα τους άνοιγε την όρεξη για μεγάλαλόγια.

Η επιλογή του τόπου και όλα τα σχετικά ευθύνη τουΒαρδή, εν καιρώ, δεν βιάζονταν, θα ήταν ωραίο να ανταλ-λάσσουν γνώμες, να το περιμένουν, θα μεγάλωνε η σημασίατης περιπέτειας.

Τα Δώματα Κλάδου, δώδεκα ώρες πορεία ως την έξοδοτου φαραγγιού κι άλλες τρεις ως την Αγιά Ρουμέλη ήταν ά-σκηση για λοκατζήδες ή ορειβάτες με πατέντα και απο-κλείστηκαν ως όνειρο απατηλό και άπιαστο.

Ομοίως η Ελιγιά, που απαιτούσε πέντε ώρες βάδην καικατά τόπους κάθοδο με σχοινιά.

Η βασίλισσα Σαμαριά, ο Φάραγγας, ήταν η πρώτη βατήκαι λογική φιλοδοξία, μα καθώς τα χρόνια περνούσαν τα δε-καέξι χιλιόμετρα έμοιαζαν πολλά κι εξάλλου τα στίφη τωντουριστών στον διάσημο δρυμό δεν θα τους άφηναν στην η-συχία τους, θα τους στερούσαν την αίσθηση ότι ξεμοναχιάζο-νται και ξαναβαφτίζονται στην κολυμβήθρα της οικογένειας.

Μετά τη Σαμαριά, τι; Ο ακαταπόνητος Βαρδής πήγαινεμόνος για κατόπτευση, τσεκάριζε τις δυσκολίες, σημείωνετις ομορφιές, χρονομετρούσε, το πέρασμα της Αράδαιναςτρεις ώρες, του Καβή δύο μέσα συν τέσσερις ως την παρα-λία του Ήλιγγα, το κατάφυτο του Βαρθολομά τέσσερις ώ-ρες, το αριστουργηματάκι της Ίμβρου με τις ωραίες πόρτεςστην είσοδο και στην έξοδο δυόμισι ώρες, το Σφακοφάραγ-γο του Καλλικράτη, που βγαίνει στη Σκαλωτή, δυο ώρες.


Ενθουσιασμένος με όλα τηλεφωνούσε σε όλους να τουςτα περιγράψει, να τους παρακινήσει, να ορίσουν επιτέλουςτο πού και πότε και να νιώσει πως μάλλον τον είχαν σκυλο-βαρεθεί κι αυτόν και τις προτάσεις του για ψηφοφορία, α-ποφασίστε οι έξι, εγώ είμαι μέσα σε όλα.

Τέσσερις φορές κοντέψανε να τα βρουν, μα η συνάντησητελικά ματαιώθηκε, μια αποβολή της νύφης της Ινώς, μιαγαστρορραγία του Αργύρη, μια διάρρηξη στο σπίτι του Ε-λισαίου, μια απεργία της Ολυμπιακής.

Με τον καιρό πίστευε πως τα αδέρφια του δεν θα αντι-στέκονταν μόνον εάν τους πρότεινε, ας περάσουμε έστω μετα αυτοκίνητα ή με το παρδαλό τουριστικό τρενάκι το φα-ράγγι του Θερίσσου, δίπλα στα Χανιά, δεκατέσσερα χιλιό-μετρα άσφαλτος που τερματίζει σε ταβέρνες για μάσες καιαραλίκι ανάμεσα σε προτομές.

Είχαν όλοι τους πάει και ξαναπάει.Όμως αυτό δεν θα ήταν τιμή στη μνήμη του πατέρα

τους, που ακόμη και πεθαμένο ο Βαρδής ήθελε να τον καλο-πιάνει.

Και ποιος θα έκανε ζάφτι τα εγγόνια, που δεν έχαναν ευ-καιρία για καζούρα; Άνοιξη του 2007, στα εγκαίνια του α-νακαινισμένου καταφύγιου στο Βόλικα, πήρε μαζί του ταάνω των δέκα χρονώ και ο δωδεκάχρονος τότε Βαρδής τουΛεωνίδα, κόπια του και σε όνομα και σε πατρώνυμο καιστα πεταχτά αφτιά, του είπε, παππού, τραβολογάς εμάςγιατί δεν πιάνουν οι διαταγές σου στους μεγάλους.

Ο Βαρδής Λιόδης ευγνωμονούσε τα βουνά, τα βάραθρα,τις σπηλιές, τους γκρεμούς και τους χαλασέδες τους, γιατί

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

τον είχαν υποδεχτεί και αποδεχτεί ως περιπλανώμενο πι-στό στους αχανείς βραχόκηπους της αυτοκρατορίας τους,τον είχαν φιλέψει με τον δροσερό αγέρα τους, τον είχαν δα-σκαλέψει για πολλών λογιών κακοτοπιές της ζωής και κυ-ρίως του είχαν κόψει τον τουπέ του παλληκαρά και την περι-κεφαλαία του καπετάνιου που πολύ γουστάριζε στα πρώτανιάτα του, στα δεκαπέντε του είχε δείρει τη μισή τάξη.

Κοντά τους είχε βγάλει το πανεπιστήμιο, έστω Τ.Ε.Ι.,της σύνεσης, της ταπεινοφροσύνης και του έρωτα για τοντόπο του.

Ευγνωμονούσε φυσικά και τη σύζυγο. Από εικοσάρης,στρατιώτης στο χακί, παραδόθηκε στην Αλεξάνδρα και έ-κτοτε υπό τη χρηστή διοίκησή της, οι προστριβές τους α-σήμαντες, δεν άξιζαν να τις μνημονεύει, της όφειλε τόσακαι τόσα και οπωσδήποτε και τις συχνές κυριακάτικες ά-δειες να βγαίνει ραντεβού με τις ανταγωνίστριές της βουνο-κορφές, κουμαριές, ακονιζιές και αστοιβίδες.

Έπιασε το κινητό για μερικά σύντομα τηλεφωνήματα.Γεράσιμος, Ελισαίος και Αργύρης, οι τρεις στο αμάξι

του Ιταλού. Ινώ, στο αμάξι του γιου της. Οι υπόλοιποι τρειςτης εφτάδας, Ευδοκία, Θεώνη και αυτός, παρόντες στο αμά-ξι της Αλεξάνδρας. Στα τρία αμάξια της αποστολής προ-στέθηκαν άλλα δύο, των γιων του, είχαν μόλις ξυπνήσει, θατους έφταναν στο δρόμο, σωστή αυτοκινητοπομπή για τοσημείο εκκίνησης της πεζοπορίας. Ποιο σημείο;

Τελικά ήρθε ο χρόνος και έλυσε μοναχός του τη σπαζο-κεφαλιά, απλοποιώντας τα πράγματα και υποδεικνύονταςμία τριπλά σοφή λύση. Ασφεντιανό, πρώτον ό,τι πιο κα-


τάλληλο για την παλιοσειρά τους, δεύτερον μια τιμή σταχώματα καταγωγής της μάνας τους και τρίτον, κατάληξημε επίσκεψη στον Κούτελο, να δουν αναστημένο το γκρεμί-δι, έπρεπε να γίνει και αυτό, να λήξει με το καλό και οριστι-κά το θέμα.

Όλα στο μυαλό του σήμερα, μαζί και η ευχή να λάβουντα αδέρφια του τη μεταλαβιά των Λευκών Ορέων, εν μέσωτου πολεμικού σκηνικού των απόκρημνων βράχων να νιώ-σουν ένα ειρήνη ημίν.

Γι’ αυτό και έκανε το σταυρό του καθώς το αμάξι προ-σπερνούσε τη Μονή Χρυσοπηγής.

*

ΓΙΑΤΙ λένε πως ο μπαμπάς έχασε το χέρι του; Δηλαδή, πώςτο έχασε; Όπως μια φορά που έχασε το πορτοφόλι του; Τουέπεσε στο δρόμο δίχως να το καταλάβει; Το έχασε κάπουκαι δεν θυμάται πού; Όποιος το βρήκε γιατί δεν το πήγεστην αστυνομία; Το πήρε σπίτι του; Μήπως χρειάζεται τρίαχέρια; Μήπως του έλειπε ένα κι εκείνου; Αν του το κλέψανεστην Ανάσταση που έχει πολύ κόσμο, γιατί δεν το πήρε α-μέσως ο Χριστός να του το δώσει πίσω; Τα δικά μου τα χέ-ρια μπορεί κι αυτά να εξαφανιστούνε;

Ο πεντάχρονος Τάκης πυροβολούσε τη Θεώνη με τις ε-ρωτήσεις που δεν έκανε στον μονόχειρα πατέρα του.

Δεν ήταν αυτή η μαμά του, εκείνη είχε μείνει στον τόποστη μετωπική που ο Φώντας έχασε το αριστερό χέρι τουαπό τον ώμο, πριν από τέσσερα χρόνια.

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

Το δεξί του για κείνη ήταν υπεραρκετό, την αναστάτω-ναν στην αφή οι μεταξωτές καστανόξανθες τριχούλες, τηγέμιζαν θαυμασμό τα φιλντισένια νύχια στις άκρες των λε-πτών δαχτύλων του, την ανέβαζε ψυχολογικά η διαπίστω-ση πως η αγκαλιά γίνεται και με ένα χέρι.

Ώρες-ώρες σκεφτόταν την αριστερή τσέπη του παντα-λονιού του πάντοτε άδεια από χαρτονομίσματα, κέρματα,τσίχλες και κυρίως από μια ζεστή χούφτα. Σκεφτόταν καιτο άδειο αριστερό μανίκι στο σακάκι του, αξεπέραστο ρού-χο το αντρικό σακάκι, μπόλικο, όσο πρέπει βαρύ, δροσερή ηφόδρα, ζεστή η κασμιροφανέλα, σε άψογη στιβαρή γραμμή.

Το ανθρώπινο σώμα ήταν το θέμα της, δούλευε διαρκώςμε πλάτες, στέρνα, σβέρκους, πατούσες, μηρούς, μπράτσα,παλάμες.

Μέχρι πρότινος σύντροφος του Φώντα, η Θεώνη αγα-πούσε πολύ πατέρα και γιο.

Τους είχε γνωρίσει στη λίμνη, απόγευμα Πέμπτης της28ης Οκτωβρίου του 2010. Όποτε πνιγόταν στο άγχος, πή-γαινε εκεί, στεκόταν ανάμεσα σε δυο δέντρα με το κορμί ί-σιο, ένα δέντρο κι εκείνη, πότε φάτσα πότε πλάτη στα πρά-σινα νερά.

Την ανακούφιζε να φυτεύεται ακίνητη για πολλή ώραστις δεντροσειρές της όχθης, στις συστάδες με τα γιγα-ντιαία πλατάνια και τις οξιές.

Αρχικά πρόσεξε τα καννιά και τα χέρια του μικρού, πουχοροπηδούσε με το τόπι του σαν κουρντιστό ελαφάκι.

Μετά στράφηκε στον σαρανταπεντάρη μπαμπά με τηνκοτλέ βερμούδα και το ριγέ πουκάμισο, που έτρεχε πενη-


ντάρια μπρος-πίσω, συζητώντας δυνατά με τον μικρό, ταλογάκια του αγοριού σαν χρωματιστά κουφετάκια, η φωνήτου άντρα παρέλαση λέξεων σχετικών με το μπάσκετ καιτον τοπικό σούπερ-σταρ, τον Δημήτρη Διαμαντίδη.

Τη χαλάρωσε το θέαμα των δύο, μα σε λίγο την απορρό-φησε η εικόνα του ενός, το τροχάδην του αγνώστου στοστρώμα των φθινοπωρινών φύλλων.

Ερωτεύτηκε τον Φώντα επί τόπου και αποφασιστικά ό-ταν το βλέμμα της ακολούθησε το αριστερό του μανίκι πουπάφλαζε άδειο, ένα λάβαρο της επετείου.

Επί τρία χρόνια μαζί οι τρεις τα Σαββατοκύριακα, πότεεκείνοι έρχονταν στην Καστοριά για να παίζει ο μικρός στηφύση, πότε η Θεώνη πήγαινε στη Θεσσαλονίκη, το σπίτιτους στις Συκεές. Όταν ο Φώντας της ζήτησε να μετακομί-σει μαζί τους, εκείνος δεν ήθελε να αφήσει το Λύκειο όπουδίδασκε μαθηματικά και κυρίως δεν γινόταν να ξεβολέψειτο παιδί του σε άλλη πόλη, άλλο σχολειό, άλλα γειτονόπου-λα, η Θεώνη κώλωσε, άλλωστε είχε πιστέψει πως ήταν μοι-ραίο κάθε σχέση της να αντέχει ως τρία χρόνια, τέσσεριςπροηγούμενοι δεσμοί της είχαν σκαλώσει στον ίδιο αριθμό.

Αυτή, τι έκανε την Καστοριά; Τίποτε ιδιαίτερο, τίποτεκαστοριανό. Πώς είχε βρεθεί εκεί; Κατά τύχη, κάποιο Δε-κέμβρη με έναν αρχοντικό χιονιά να πασπαλίζει επί τρεις η-μέρες τις νιφάδες του και μετά να καμαρώνει τα λευκά τουεργόχειρα πάνω στις στέγες, στα δέντρα, στους δρόμους.Γιατί έμεινε; Γιατί ήταν μακριά.

Το μεγαλύτερο προσόν της πόλης η απόσταση από τοπολυπλόκαμο σόι με την πίεση, να απαντάει επί οχτώ φο-

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

ρές σε γονείς και αδέρφια και επί είκοσι οχτώ σε ξαδέρφια,θείους και κουμπάρους τι σκοπεύει να κάνει με τη ζωή της.Τους αποχαιρέτησε δηλώνοντας κοφτά πως αρκείται σταλίγα που βγάζει πουλώντας πίνακες και πως είναι γοητευ-τική και η πάνω Ελλάδα.

Το νοικιάρικο τριάρι της στο Μαύροβο, σπίτι και ατελιέμαζί. Στο μεγάλο δωμάτιο αναποδογυρισμένα στους τοί-χους τα πολλά τελάρα με σώματα, και σε κοινή θέα, διαθέ-σιμα ανά πάσα στιγμή για τις πελάτισσες, τα πιασάρικατοπία με παπιά στα βούρλα, διαβολομανίταρα στα ελατο-δάση και οι πάγιες παραγγελίες όσων είχαν πάει διακοπέςστα Χανιά, είτε η φάσα των παλιών χρωματιστών σπιτιώνστο λιμάνι, είτε ο Ενετικός Φάρος. Τον είχε πουλήσει στοφως της αυγής, του δειλινού, με κύμα, με άπνοια, με βροχή,άλλοτε να μοιάζει ναΐφ, άλλοτε εμπρεσιονιστικός, να συμ-φωνεί με το γούστο του πελάτη που έχει πάντα δίκιο.

Οι δύο παραγγελίες που βιάστηκε να παραδώσει τιςπροάλλες, προτού ταξιδέψει για την Κρήτη, γαμήλια δώραγια το παλατάκι ερωτευμένου μεγαλοτσέλιγκα, ένας ποι-μενικός των Πυρηναίων και μια σκηνή κυνηγιού της βρετα-νικής αυλής.

Οι δύο ντόπιοι προ του Φώντα, ένας σχεδιαστής γουνα-ρικών κι ένας γεωπόνος, της το είχαν χτυπήσει κάμποσεςφορές, εκείνος ποτέ.

Είχε όμως φωτογραφίσει με το κινητό του, κρυφά απότην ίδια, τρεις από τους πρόσφατους πίνακές της, τους έδει-ξε σε δυο γνωστούς του στη Θεσσαλονίκη, έναν γκαλερίστακαι έναν συλλέκτη που αγόραζε άσημους σύγχρονους, ο


δεύτερος την πήρε, τη ρώτησε διάφορα, ενδιαφερόταν, ηΘεώνη όχι.

Δυο-τρεις από τη φοιτητική της παρέα είχαν ξεχωρίσει,λαμπρή η καριέρα τους, ο ένας ζωγράφιζε συγκλονιστικάτην καταιγίδα της μοναξιάς, η άλλη σκεφτικά πορτρέτα Α-φρικανίδων μεταναστριών, μια τρίτη μοσχοπουλούσε ποιη-τικούς φτωχικούς δρόμους, οι κατάλογοι πολλών εκθέσεωνστοίβα στα ράφια και στο πάτωμα της Θεώνης. Από χρό-νια είχε σταματήσει να κατεβαίνει σε εγκαίνια και επί τηευκαιρία να επισκέπτεται πάλι πινακοθήκες και μουσεία,να πίνει και τον διπλό καπουτσίνο με μία από τα πάλαι ποτέταλέντα της Σχολής, σαν διορισμένη πια η συναδέλφισσαστην εικονογράφηση παιδικών βιβλίων, μάγισσες και νε-ράιδες.

Μη μου κάνεις το μάνατζερ, δεν χρειάζομαι φόρα, με έ-βλαψε η πρωτοβουλία σου, τα έβαλε με τον Φώντα.

Μετανιωμένη που του είχε αρνηθεί να κατέβουν μια φο-ρά μαζί στην Κρήτη, να την πιάσουν από το ανατολικό ά-κρο και να καταλήξουν στο δυτικό και δικό της, κοιτούσε έ-ξω από το παράθυρο τα τοπία του Αποκόρωνα και θυμόταντις πολλές διαδρομές και ξεναγήσεις που είχε σχεδιάσει, εί-χε συναρμολογήσει στο μυαλό της ως και τις φράσεις πουθα έλεγε στον μικρό για τα μνημεία, το Μινώταυρο, τα κρι-κρι και την μπουγάτσα.

Μακάρι τώρα στο αμάξι να κελαηδούσε χίλιες ερωτή-σεις ο Τάκης στο πίσω κάθισμα, να οδηγούσε εκείνη καιπού και πού να χάιδευε το άδειο αριστερό μανίκι δίπλα τηςσαν να ήταν γεμάτο, ο Φώντας τα είχε όλα.

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

Οδηγούσε η Αλεξάνδρα, εξασκημένη σε εθνικούς και ε-παρχιακούς δρόμους, αφού χρόνια τώρα δούλευε και τοφορτηγάκι του Βαρδή μεταφέροντας αλεύρια και ψωμιά.Εκείνος συνοδηγός έδειχνε έξω διάφορα, σαν καλός δάσκα-λος παρέδιδε τη βουνήσια ύλη, ώστε το τάμα στα κατσά-βραχα, αποτέλεσμα της δικής του επιμονής, να μην είναι έ-να ξερό προσκύνημα για να ξεμπερδεύουν οι εφτά με τηνεκκρεμότητα. Ήταν καλοξυρισμένος, αρωματισμένος, επί-σημος.

Δίπλα της η σιωπηλή Ευδοκία. Είχε νιώσει άσχημα ηΘεώνη που δεν έμεινε περισσότερο με την αδερφή της ότανήρθε για τα τρίμηνα του Μάρκου, έφυγε σε δυο μέρες γιατην έκθεση στην αίθουσα πρωινού ενός ξενώνα στο Σιδερο-χώρι, οι Ρωσίδες τουρίστριες, εκτός από γουναρικά, ίσωςψώνιζαν και πινακάκια, λίγα πράματα, λιγότεροι πια οιΡώσοι και η γούνα μισοπεθαμένη.

Η βόλτα στο φαράγγι ήταν ευκαιρία να περπατήσουν δί-πλα η μία στην άλλη για κάμποσο, να της δείξει πως τησκεφτόταν και τη νοιαζόταν πραγματικά, να της επαναλά-βει την πρόταση για ένα ταξίδι στη Μακεδονία, δέλεαρ τααγριολούλουδα, θα την πήγαινε στα λιβάδια όπου φυτρώ-νουν τα σπάνια και λεπτεπίλεπτα μιγκέ, αυτά που γίνονταιπανάκριβα νυφιάτικα μπουκέτα.

Δεν το κουνάω από τον τάφο του Μάρκου, η απάντησητης Ευδοκίας, όπως δεν το είχε κουνήσει από τα ανθούριάτου και πιο παλιά από τις ελιές του, στα κοντά σαράνταχρόνια του γάμου τους οι δυο τους δεν είχαν κοιμηθεί χώριαούτε ένα βράδυ.


Μετά το θάνατο του Μάρκου τής τηλεφωνούσε πιο συ-χνά και τον τελευταίο καιρό η Ευδοκία έχανε τον ειρμό της,ξεκινούσε να πει κάτι και άλλαζε θέμα, Θεώνη, υπάρχει έναπολύ στενάχωρο μυστικό, άρχιζε, έκανε μια παύση και συ-νέχιζε πως δεν ξανάβαψε τα μαλλιά της και πως πέρασεστο αλυσιδάκι του σταυρού της και τη βέρα του μακαρίτη.

Ο σταυρός και οι δύο βέρες χρύσιζαν τώρα στο στήθοςτης πάνω στη μαύρη μπλούζα.

Η μέρα μπροστά της την αναστάτωνε και για άλλους λό-γους. Στα δεκαεννιά της είχε περπατήσει το Φαράγγι τηςΣαμαριάς με συμφοιτητές και συμφοιτήτριες της ΚαλώνΤεχνών και στα τριάντα πέντε της το Φαράγγι της Αράδαι-νας με τον Μακεδόνα γουναρά και σκιέρ, που της έβγαλετην πίστη στην τρεχάλα. Σήμερα θα πάλευε με τις ζημιέςτης οστεοπόρωσης και αυτή την αναθεματισμένη Κυριακήθα είχε μπροστά της τις μαζικές συνέπειες του χρόνου καιστα αδερφικά κορμιά, που πια δεν σκιρτούν από έρωτα, ρι-γούν μόνον από γρίπη.

Θα πάλευε και με τον απολογισμό ζωής, αναπόφευκτοςστην επανασυγκόλληση των εφτά, αφού τέσσερις τουλάχι-στον, Βαρδής, Γεράσιμος, Ινώ και Ευδοκία, με πολλά ή λί-γα λόγια θα προσκόμιζαν στην πορεία τα απτά πεπραγμέ-να τους, παιδιά κι εγγόνια, μια περιουσία που Ελισαίος,Αργύρης και Θεώνη δεν είχαν κερδίσει στη ζωή τους.

Η ίδια είχε εκουσίως αρνηθεί και την περιουσία στη για-λιά, το πατρικό σπιτάκι της μάνας τους.

Η τελευταία της επίσκεψη στο μισοβουλιαγμένο δίχωροπριν από πέντε χρόνια. Πιο παλιά κάθε Αύγουστο έστηνε ε-

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

κεί τη σκηνή της για δέκα μέρες, πασπάτευε τα κούρκουτα,ξεχόρτιζε και το λογάριαζε σαν το ιδανικό ησυχαστήριο γιαμετά τα τσαμπουκαλεμένα νιάτα και την ανώφελη υπερκό-πωση της ωριμότητας. Τα τελευταία χρόνια, για να μη δίνειλαβή στον Ελισαίο να στενοχωριέται πως η μάνα τους διέ-πραξε αδικία, για τις κρητικές διακοπές της, πέντε μέρες τοπολύ πια, λημέριαζε στα Φαλάσαρνα, βούλιαζε και μούλια-ζε στην άμμο και τάιζε τη μοναξιά της δίχως Φώντα καιΤάκη, εκείνοι για ολόκληρο μήνα σε κάμπινγκ στον Πλατα-μώνα.

Αγαπούσε πολύ τον πέτρινο σκελετό, το γέρικο κορμάκιτου σπιτιού που κάποτε υπολόγιζε να σουλουπώσει. Δεντην ενδιέφεραν οι πολυτέλειες, αυτές υπήρχαν απλόχεραπαραταγμένες από την ίδια τη φύση, οι δυο ροδιές και τοπουρνάρι στο αυλιδάκι, οι παπουτσοσυκιές και τα μαγλινάβράχια ολόγυρα και πάνω απ’ όλα η θάλασσα στην ποδιάτου βουνού, ο τόπος κατώφλι όλου του Λιβυκού πελάγους.

Ακόμη και τώρα φανταζόταν πού και πού εγκαίνια μετον Φώντα και το αγόρι με τις τιράντες, ο Τακούλης λες καιήταν το μοντέλο του Παπαλουκά στο χαρτόνι του 1925.

*

― ΚΑΙ ΚΑΘΩΣ ανοίγει αργά η βελούδινη αυλαία, Dio mio,Θεέ μου, ψηλά, στα σαράντα μέτρα, στις δοκούς όπου βι-δώνουν τους προβολείς, αιωρούνται στο κενό δυο ζωντανοίάνθρωποι, όχι νεαροί ακροβάτες του σόου, δυο πενηντάρη-δες με εργατικές φόρμες, το ένα τους χέρι στις σιδεριές, το


άλλο να ανεμίζει διάφορα χαρτιά. Ο παρουσιαστής του Φε-στιβάλ στο κέντρο της σκηνής κόκκαλο. Η καλή κοινωνίαμε τα σμόκιν, τα ακριβά κουστούμια και τις τουαλέτες στιςπρώτες σειρές, οι καλλιτέχνες, οι εκατοντάδες θεατές πουγεμίζουν ασφυκτικά το Παλαί του Σαν Ρέμο παγώνουν,κρατούν την ανάσα τους και ακούν τους δύο εργάτες πουφωνάζουν πως εκπροσωπούν οκτακόσιους απελπισμένουςκαι απλήρωτους επί οχτώ μήνες συντρόφους τους, αφότουτο εργοστάσιό τους κήρυξε πτώχευση.

Καθώς το Ι.Χ. με τις ιταλικές πινακίδες και τον Ιταλό ο-δηγό άφηνε πίσω του το λιμάνι της Σούδας και λίγο μετάτο Φρούριο του Ιτζεδίν, ο Ελισαίος, ένας από τους τέσσεριςάντρες στο αμάξι, καθισμένος πίσω, με σοβαρή φωνή διη-γιόταν τα πρωτοφανή επεισόδια στο καθιερωμένο μεγάλοετήσιο γεγονός του ιταλικού τραγουδιού, προ τριών μηνών,μέσα Φεβρουαρίου.

Είχε επιλέξει να ξεκινήσει με αυτή την ιστορία, για ναπιάσει αμέσως επαφή με τον Γεράσιμο, καθισμένο μπρο-στά στη θέση του συνοδηγού, αυτός ο αδερφός όχι μόνονπαρακολουθούσε επίμονα τα σχετικά θέματα εντός και ε-κτός Ελλάδος, ήταν σε περιπέτειες και ο ίδιος.

Ο άλλος δίπλα του, ο μυστήριος, θα ήταν εκτός τόπου καιχρόνου, γνωστό αυτό εδώ και τρεις δεκαετίες. Χτυπημένοςβέβαια στα νιάτα του, αλλά αυτός παλιά φαινόταν ικανός ναξεπερνάει τα πάντα, η ομορφιά του τον έκανε εγωιστή, σεκάποιες περιπτώσεις γαϊδούρι. Τι έτρεχε στη Θράκη;

Χθες το βράδυ στο Παλλάς για ένα ποτό, ενώ ο Μάουροδιάβαζε μια Repubblica παρατημένη στο τραπεζάκι, Ελι-

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

σαίος και Αργύρης είπανε όσα λιγότερα και ασήμαντα γινό-ταν και ο πρώτος είχε πάλι την εντύπωση ότι στο στόματου δεύτερου κρύβονταν λόγια που ξεμύτιζαν για δευτερό-λεφτα στην άκρη των χειλιών, παρατηρούσαν έξω την κα-τάσταση και ξανατρύπωναν στο κελλί τους. Η Αλεξαν-δρούπολη δεν σου βγήκε σε καλό, τόλμησε να του πει. Πα-λιά Δεδέαγατς, το δέντρο του καλόγερου, μου κάνει η με-τάφραση, η ξερή απάντησή του. Ο πάλαι ποτέ Τζέιμς Ντηντης οικογένειας, κούκλος, ερωτιάρης, κεφλής και περιζήτη-τος καβαλιέρος σε όλους τους μοντέρνους χορούς, αγνώρι-στος πια, ούτε τόσο δα ίχνος του δοξασμένου παρουσιαστι-κού της νιότης, ένας μονόχνοτος, στυφός χαρακτήρας, απο-φασισμένος για ερμητική μοναξιά.

Το Σαν Ρέμο στόχευε τον άλλον, μπροστά.Σιωπηλός και μισογυρισμένος προς τα πίσω, ο Γεράσι-

μος άκουσε με προσοχή τις διαπραγματεύσεις του κονφε-ρασιέ με τους δύο ανέργους, που δεν κατέβαιναν με τίποτεγια να μη συλληφθούν από την Αστυνομία, που είχε στο με-ταξύ μπουκάρει στην αίθουσα.

― Ώσπου του έριξαν τα χαρτιά και διάβασε ο ίδιος την α-νακοίνωση του σωματείου των απολυμένων, ενώ σύσσωμοτο κοινό χειροκροτούσαμε όρθιοι και όλη η Ιταλία παρακο-λουθούσε από την τηλεόραση λεπτό προς λεπτό.

Ελισαίος και Μάουρο, πιστοί του μπελκάντο και ερασιτέ-χνες ειδήμονες των ρευμάτων της ιταλικής μουσικής, φιλό-μουσοι γενικά, ταξίδευαν κάθε χρόνο από τη Φεράρα στο Σαν


Ρέμο, είχαν παρακολουθήσει όλες τις διοργανώσεις από το1984, έτος νίκης του Αλμπάνο και της Ρομίνας Πάουερ μετο Ci Sara.

Πρώτο βραβείο του 2014 το Controvento της Αρίσα, τοανέφερε για να κλείσει την αφήγηση δίχως κενά και κατό-πιν να περιοριστεί κι αυτός στη γενική σιωπή, κανένας δενήταν πρόθυμος πρωί-πρωί για πολλά λόγια, πόσω μάλλονμετά την περιγραφή μιας πράξης ατόφυας απόγνωσης.

Κάθε του επιστροφή ήταν μια δοκιμασία, με τα χρόνια βέ-βαια διαφορετική, σίγουρα όχι πια βίαιη ή προσβλητική, ω-στόσο υπήρχε ακόμη ένα κράτημα σε μερικούς γνωστούςαπό τα παλιά, το ένιωθε σε διστακτικές χειραψίες και αμή-χανα βλέμματα, σε κάποια μάτια διάβαζε κοτζάμ συγχώ-ρεση, λες και είχε κάνει φόνο. Με τα αδέρφια του οι παλιέςπρώτες κρυάδες μετά από κάθε άφιξη ή η τεχνητή εγκαρ-διότητα των πρώτων ημερών είχε επιτέλους σπάσει, όλα ε-ντάξει ή σχεδόν, αραιά και πού, κυρίως μπροστά σε γιους καιεγγονούς, τους ξέφευγε μια χοντροκομμένη συμβουλή, μιαάστοχη χειρονομία.

Από τους έξι εξαρχής πιο άνετη η Θεώνη, είχε μάλιστασκοτωθεί, υπερβάλλοντας, για να εξισορροπήσει τα φερσί-ματα των άλλων με μια θερμή και ανέφελη φιλοξενία στομακεδονίτικο αμπρί της προ τριετίας.

Η Θεώνη, η μόνη που θα μπορούσε να έχει παράπονο γιατην εξέλιξη με το σπιτάκι στη γιαλιά, έκανε ό,τι μπορούσεγια να τον απαλλάξει από ενοχές και στενοχώριες.

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

Βρε, μη σκας που είσαι χοντρούλης, τον στήριζε από ταχρόνια του Γυμνασίου ακόμη, όταν οι συμμαθητές του μεπρωτοπαλλήκαρο τον μεγάλο του αδερφό, τον Βαρδή, τοναπόπαιρναν που δεν μπορούσε να τρέξει όπως εκείνοι, σανδιάολος, στα αθλήματα ή στα συνοικιακά ποδόσφαιρα.

Και δεν ήταν μόνο το άχαρο κοντόχοντρο σουλούπι του,ήτανε και οι οχτώ βαθμοί μυωπίας, ήταν και ο αλλοπαρμέ-νος με τα ηρωικά άσματα φιλόλογος, που καμάρωνε τουςγεροδεμένους με παράστημα μελλοντικών αξιωματικώνμαθητές, Βαρδής, Γεράσιμος και Αργύρης μέσα, ήταν καιτα κορίτσια, όμορφα και ασχημούτσικα, αυτά που αγκι-στρώνονταν πέντε-πέντε στο παραγάδι των άλλων αγο-ριών, Βαρδής, Γεράσιμος και Αργύρης πάλι μέσα, αλλά ε-κείνον τον προσπερνούσαν με μια αγκωνιά κι ένα γεια σουμπουλούκο ή μπούλη ή μπουμπούκο ή μπούμπη.

Το όνομά του πιο πολύ το άκουγε όταν ο ίδιος μιλούσεστον εαυτό του, φωναχτά ή από μέσα του, Ελισαίε, φύγα-με, κάτι απογεύματα που πήγαινε μόνος ως τον δροσερόθαλασσινό Χριστό της Χαλέπας για ένα τσιγαράκι στα κρυ-φά ατενίζοντας το κύμα, ή ρε Ελισαίε, μη γυρίζεις από τώ-ρα στο σπίτι, όταν αλώνιζε τα σοκάκια του λιμανιού απότην Οβριακή ως τη Σπλάντζια, ώσπου να πέσει το φως τηςμέρας κι αυτός να λαχανιάσει.

Τούτον εδώ το γιο σου ποια θα βρεθεί να τον πάρει; Κατάτο πιρούνι κι ο μεζές, κάτι τέτοια κοροϊδευτικά άκουγε οπατέρας του και όλο πάσχιζε πότε με το καλό πότε με το ά-γριο να τον στρώσει, κόψε τα σουβλάκια και πιάσε τα βάρη,άντε γράψου στον Ορειβατικό με τον Βαρδή, να σε χρίσουνε


τα βουνά σωστό αντράκι, άμε να αλητέψεις λιγάκι με τονΑργύρη, να ξυπνήσεις.

Επειδή οι πολύ νταβραντισμένοι γουστάρουν να επιδει-κνύουν και πολύ νταβραντισμένη γλώσσα, βρέθηκε και οθλιβερός καλοθελητής, εκατό φορές εξακριβωμένος ψεύτης,που σφύριξε του γέρου, ο γιόκας σου πιάνει δέκα πόμολα τημέρα κι εκείνος πήρε αμέσως την απόφαση, δεν χρειάζεταινα δώσεις Πανελλαδικές.

Τον ξαπόστειλε για σπουδές στην Ιταλία, μακριά κι α-λάργο από φαρμακερά στόματα, μακριά κι αλάργο κι απότο δικό του σκοτωμένο βλέμμα.

Βρύσες Αποκορώνου, πλατάνια, νερά, ανδριάντας, ταβέρ-νες, καφενεία, κάποιοι μαχμουρλήδες με σκούπες σάρωναντα σκουπίδια της πελατείας του Σαββατόβραδου.

Το Φίατ, αφοσιωμένο στη διαδρομή για τον τελικό προ-ορισμό, διέσχιζε το χωριό και ο Ελισαίος, αφού οι άλλοιτρεις δεν μιλούσαν, συλλογιόταν, και δεν ήταν η πρώτη φο-ρά, πως ενώ αντιπαθούσε τους δυναμικούς, απολογιότανπου δεν τους έμοιασε, ενώ υποπτευόταν τους άσπιλους,ντρεπόταν που δεν ανήκε στον ασφαλή τους όμιλο, ενώ έψε-γε τους αναχωρητές, τελικά αποδείχτηκε μέγας κοπανα-τζής, δεν ζω ευθαρσώς, παραδέχτηκε μέσα του.

Και για τη σημερινή συνάντηση χρειαζόταν πολύ θάρ-ρος, ονειρευόταν να καταφέρει να είναι ο εαυτός του. Ότανδεν προβλέπονται ξεσκίσματα και ξεκαθαρίσματα, δεν υ-πήρχε λόγος, ή ξέφρενα χορικά και ξεσαλώματα, δεν υπήρ-

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ

χαν τα νιάτα, οι ώρες θα κυλούσαν χωρίς θεαματικά εφέ καικρητικές λεβεντιές, ήσυχα και σεμνά.

Και οι εφτά είχαν βγει από την ίδια κοιλιά, είχαν βυζάξειτο ίδιο γάλα, είχαν μοιραστεί εξίσου τη σούπα και τις ευχέςτης μάνας τους, κι όμως φεύγοντας από την πατρική εστίαείχαν αλλάξει πόδι στο βηματισμό του βίου, οι δρόμοι τουςανόμοιοι και απομακρυσμένοι.

Πάντα έτσι γίνεται μεγαλώνοντας, όμως παραμεγαλώ-νοντας, νά που γεννιέται η επιθυμία επικύρωσης της ζωήςπου έφυγε και η ανάγκη εγκαρτέρησης για τη ζωή που απο-μένει.

Σημερινό ζητούμενο η αδελφική επανασύνδεση που απο-κτά άλλο βάθος στις ώριμες ηλικίες, η ομοψυχία που πά-ντοτε προκαλεί έναν ενθουσιασμό. Εάν η Κυριακή τους πε-τύχαινε, θα ήταν σερμαγιά ολκής για τα περαιτέρω.

*

ΟΛΑ ΤΑ ΕΞΗΓΩ με τα κατεψυγμένα. Πουλούσε ο αγρότης τολάδι, ερχόταν στο μαγαζί και γέμιζε ένα καλάθι χταπόδια.Τώρα δίνει δύο τόνους λάδι προς 2,20 το κιλό. Τι να πρωτο-κάνει τα τέσσερα χιλιάρικα; Βενζίνα; Ρεύμα; Ρύθμιση;Τσεκ στα άνεργα τέκνα; Ψωνίζει ένα κιλό καλαμάρια, δυοκιλά αρακά και φεύγει. Έφυγε ο αγρότης, έφυγα κι εγώ.

Αυτά έπιασε να λέει ξαφνικά στους άλλους ο Γεράσιμος,η πάσα από το Σαν Ρέμο καθυστερημένη, γιατί το Φίατπροσπερνούσε κιόλας Ξυλόδεμα, Καρές και συνέχιζε γιαΑμμουδάρι και παραπέρα, μέρη που εκείνος είχε στερηθεί,


Ιωάννα Καρυστιάνη - «Το φαράγγι»

Documents

Transcript of Ιωάννα Καρυστιάνη - «Το φαράγγι»