Ο Αντόρνο συγχέει την έννοια της praxis(θέσεις για τον Φοερ.,του Μαρξ) του Μαρξ με την πρακτική και

γι'αυτό τον τοποθετεί με ελαφρά την καρδιά στην γραμμή του γερμανικού ιδεαλισμού(προτεραιότητα

του πρακτικού λόγου),αν και λίγες σειρές παρακάτω τα γυρίζει.Επίσης στην ουσία την θεωρία του

Μαρξ της αλλοτρίωσης της αλλάζει όνομα(μαγεία) και την σερβίρει με γαρνιτούρα από το εννοιολογικό

πλαίσιο της ψυχολογίας και έμμεσα μέσω της κριτικής της "προσωπικότητας".Στην ελαφρά κριτική(ο

Αντόρνο τον δικαιολογεί γιατί ήταν τέτοια η εποχή του Μαρξ) που κάνει στον Μαρξ σχετικά με την

έννοια της αξίας χρήσης και της ανάγκης ως ιδεολογία (κυρίως τις "πολιτιστικές" ) δεν αναφέρει την

σπερματική ανάπτυξη αυτής της προβληματικής στα φιλοσοφικά και οικονομικά χειρόγραφα του

Μαρξ.Την "φυσική ιστορία" του Μαρξ ενώ θα έπρεπε να την αναλύσει σε τρία επίπεδα(η ιστορία ως

ιδιαιτερότητα του ανθρώπινου είδους μέσα στην φύση,ως ασυνείδητη "προϊστορία" και ως "φυσικοί"

νόμοι του καπιταλισμού),αναλύει μόνο το ένα(την ασυνείδητη προϊστορία).Τέλος στην "Αισθητική

Θεωρία" του Αντόρνο γίνεται νύξη για το κατά πόσο η θεωρία των τάξεων του Μαρξ μπορεί να

χρησιμοποιηθεί σε προ-καπιταλιστικές κοινωνίες(βλ. G.E.M. de Ste. Croix για μια πλήρη απάντηση στον

Αντόρνο) .Ο Αντόρνο είναι φανερό ότι μέσα από την "κριτική" του Μαρξ προσπαθεί να προπαγανδίσει

τις θέσεις του Μαρξ,ειδικά στα 2 πρώτα σημεία βγάζει μάτι.Είναι χαρακτηριστικό το πως καταλήγει να

χαρακτηρίζει την έννοια της πράξης. "μια κατεξοχήν θεωρητική έννοια" και την θεωρία,"μια μορφή

πρακτικής".Πράγμα που δεν το αρνιόταν ούτε ο Μαρξ φυσικά.Αλλά ο Αντόρνο το κάνει από την μια για

να προπαγανδίσει την σπουδαιότητα της θεωρητικής "δουλειάς" ,κάτι που το απαιτούσε η εποχή του,

και από την άλλη γιατί δεν συλλαμβάνει την έννοια της praxis του Μαρξ όπως για παράδειγμα ο

Κόσικ,αν και ουσιαστικά με το "προστιθέμενο" και γενικότερα με τα "μοντέλα" του και ο Αντόρνο είναι

κοντά σ'αυτήν την προβληματική,χωρίς όμως να την παρουσιάζει τόσο σφιχτοδεμένη όσο ο Κόσικ.Ο

Μαρξ από την άλλη χρησιμοποιεί την λέξη praxis σε εμφανή πολεμική με την "θεωρητική"

φιλοσοφία,αν και τις αλλάζει τελείως το νόημά της.Ο Μαρξ δεν είχε στόχο την φιλοσοφία αλλά να

ταρακουνήσει τον φιλόσοφο (για την ακρίβεια ούτε καν την χαρά του φιλοσοφείν είχε στόχο,όπως

νομίζει ο Αντόρνο,αλλά την αυταρέσκεια του και το "μεγαλείο" του φιλοσόφου ).Είναι αστείο το πως ο

Αντόρνο υπερασπίζεται την ιδιοσυγκρασία του,ενώ βγάζει μάτι ότι για αυτήν την ιδιοσυγκρασία του

έχει τύψεις.Βλέπε για το πως απολογείται για την χαρά που του δίνει η φιλοσοφική σκέψη και το πως

καταλήγει σε ένα σημείο για την μη δυνατότητα της πολιτικής στράτευσης την εποχή του,γιατί

παίρνοντας το ρίσκο ακόμη και με καλές προθέσεις υπάρχει κίνδυνος τα πράγματα να πάνε προς το

χειρότερο.Λες και υπήρξε ή θα υπάρξει κάποια περίοδος που θα το μπορούσε να του το εγγυηθεί την

επιτυχία 100%.Από την άλλη υπερβάλει πάνω στην σπουδαιότητα θεωρητικών λαθών που μπορεί να

έκανε ο Μαρξ και ο Ένγκελς ή οποιοσδήποτε για την διαμόρφωση της κοινωνικής και πολιτικής

κατάστασης μετά την Οκτωβριανή επανάσταση.Με λίγα λόγια έμμεσα αν το καλοσκεφτόταν ο Αντόρνο

δίνει άφεση αμαρτιών στην μη κριτική ικανότατα και τον δογματισμό των μεταγενέστερων.Την έννοια

του 'πάσχειν" του Μαρξ(φιλ και οικον χερόγραφα) ο Αντόρνο την περιορίζει στην αίσθηση του

σωματικού πόνου,ενώ για τον Μαρξ είναι μια πιο γενική έννοια που σίγουρα περιλαμβάνει τον πόνο

και εν γένει τις σωματικές αισθήσεις αλλά όμως και τα συναισθήματα.Διαφορετικά ο δικαιολογημένος

πόνος που κάνει λόγο ο Μαρξ ότι είναι ανθρώπινος δεν έχει νόημα(η προβληματική αυτή του Μαρξ

θέλει λίγη ανάπτυξη για τον καπιταλιστικό κόσμο).Μάλιστα τον "δικαιολογημένο πόνο" του Μαρξ που

αξιώνει και "μετά-προϊστορικές" βλέψεις ο Αντόρνο τον περιορίζει στον καπιταλιστικό κόσμο(λες και

δεν θα υπάρχει πλέον ας πούμε ερωτική απογοήτευση,οι ατυχήματα που επηρεάζουν δικαιολογημένα-

ανθρώπινα- την ανθρώπινη ψυχολογία).Ο Αντόρνο αν και έχει απόλυτο δίκιο όταν επισημαίνει ότι η

μόνη αληθής συνείδηση της προϊστορίας(όπως την προσδιορίζει ο Μαρξ) είναι η τραγική και πως

δουλειά της φιλοσοφίας είναι να ερμηνεύει τους κακούς οιωνούς και στις πιο μικρές ενδείξεις τους και

πως μόνο έτσι μπορούμε να έχουμε την "υποψία" ότι κάτι πρέπει να αλλάξει.Αλλά όταν το επιχειρεί

παίρνει πολύ βαριά και χωρίς αισιοδοξία τα αποτελέσματα της δουλειά του και κλαψουρίζει λιγάκι σε

στυλ Κάφκα ή Μπέκετ(παρά το χιούμορ που έχουν τα έργα τους,κλαψουρίζουν.Ακόμα χειρότερα ο

Αντόρνο δεν έχει και ιδιαίτερο χιούμορ.Αντίθετα για παράδειγμα ο Μαρξ μέσα από την πολεμική και

γενικά τον επιθετικό του χαρακτήρα,δεν είναι τυχαίο πως ταυτίζεται με τον Δάντη,ακόμη και στο

Κεφάλαιο,δημιουργεί μια πιο παιχνιδιάρικη ατμόσφαιρα) ενώ ο ίδιος(ο Αντόρνο) αντίθετα με τον

Κάφκα και τον Μπέκετ δεν δικαιολογείται μιας και ξέρει πως είτε έτσι είτε αλλιώς το "έργο" θα έχει

τέλος(σοσιαλισμός ή αφανισμός).Και όπως έλεγε και ο Μαρξ,καλύτερα ένα άθλιο τέλος,παρά μία

αθλιότητα δίχως τέλος.Επίσης,ο Αντόρνο,ξεχνάει την σπουδαιότητα της επιστήμης ως θετική(σε

αντίθεση με την αρνητική διαλεκτική το θετική) για μια προσπάθεια δημιουργίας των προϋποθέσεων

οργάνωσης της ανθρωπότητας και συνειδητοποίησης από την μεριά της ανθρωπότητας των

αντιφάσεων του καπιταλισμού μέσω της στοχευμένης οξυνσής τους.Πρακτική διαφώτιση με λίγα

λόγια,εκτός από θεωρητική!