Διαγνωση & Ψυχοεκπαιδευση

5
Copyright © 2011-2016 Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ). Απαγορεύεται κατά τον Ν.2121/1993 και κατά τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή - ολική, μερική, περιληπτική - η κατά παράφραση, η διασκευή, απόδοση του περιεχομένου του παρόντος ενημερωτικού με οποιοδήποτε μέσο και τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούμενης έγγραφης άδειας της ΕΔΟ. Ελληνική Διπολική Οργάνωση Είμαστε ΕΔΟ Για τον ασθενή, Με τον ασθενή www.bipolar.gr :: 210-8815970 ΕΔΟ Μαζί: Διάγνωση & Ψυχοεκπαίδευση http://yes.bipolar.gr - Συμμετοχή ομάδας TERMINAL Κλινική Εκτίμηση, Διάγνωση & Ενημέρωση για ανθρώπους με δυσκολίες ψυχικής υγείας Τελευταία ενημέρωση: 06/07/16 Ενημερωτικό δελτίο του Προγράμματος ΕΔΟ Μαζί: Διάγνωση & Ψυχοεκπαίδευση Γραφείο Ψυχικής Υγείας Δρ. Ιωάννης Γ. Μάλλιαρης & Συνεργάτες. Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ). Ασημάκη Φωτήλα 3, 11473, Πεδίον Άρεως, Αθήνα. +30-210-8815970, [email protected], www.bipolar.gr

description

Τελευταία ενηµέρωση: 28/11/11 Ενηµερωτικό δελτίο του Προγράµµατος ΕΔΟ Μαζί: Διάγνωση & Ψυχοεκπαίδευση Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ), Ασηµάκη Φωτήλα 3, 11473, Πεδίον Άρεως, Αθήνα Τηλ: +30-210-8815970, email: [email protected], web: www.bipolar.gr Ελληνική ιπολική Οργάνωση www.bipolar.gr :: 210-8815970

Transcript of Διαγνωση & Ψυχοεκπαιδευση

Page 1: Διαγνωση & Ψυχοεκπαιδευση

Copyright © 2011-2016 Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ). Απαγορεύεται κατά τον Ν.2121/1993 και κατά τη διεθνή σύµβαση της Βέρνης η αναδηµοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή - ολική, µερική, περιληπτική - η κατά παράφραση, η διασκευή, απόδοση του περιεχοµένου του παρόντος ενηµερωτικού µε οποιοδήποτε µέσο και τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούµενης έγγραφης άδειας της ΕΔΟ.

Ελληνική Διπολική Οργάνωση

Είμαστε ΕΔΟΓια τον ασθενή, Με τον ασθενή

www.bipolar.gr :: 210-8815970

ΕΔΟ Μαζί: Διάγνωση & Ψυχοεκπαίδευση

http://yes.bipolar.gr - Συµµετοχή οµάδας TERMINAL

Κλινική Εκτίµηση, Διάγνωση & Ενηµέρωση για ανθρώπους µε δυσκολίες ψυχικής υγείας

Τελευταία ενηµέρωση: 06/07/16

Ενηµερωτικό δελτίο του Προγράµµατος ΕΔΟ Μαζί: Διάγνωση & Ψυχοεκπαίδευση Γραφείο Ψυχικής Υγείας Δρ. Ιωάννης Γ. Μάλλιαρης & Συνεργάτες. Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ). Ασηµάκη Φωτήλα 3, 11473, Πεδίον Άρεως, Αθήνα. +30-210-8815970, [email protected], www.bipolar.gr

Page 2: Διαγνωση & Ψυχοεκπαιδευση

ΕΔΟ Μαζί: Διάγνωση: Εισαγωγικό Ενηµερωτικό –Ελληνική Διπολική Οργάνωση–www.bipolar.gr–Last updated: 06/07/16

Copyright © 2011-2016 Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ). Απαγορεύεται κατά τον Ν.2121/1993 και κατά τη διεθνή σύµβαση της Βέρνης η αναδηµοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή - ολική, µερική, περιληπτική - η κατά παράφραση, η διασκευή, απόδοση του περιεχοµένου του παρόντος ενηµερωτικού µε οποιοδήποτε µέσο και τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούµενης έγγραφης άδειας της ΕΔΟ.

2

Περιγραφή Προγράµµατος 1. Τι είναι η υπηρεσία διάγνωσης και ψυχοεκπαίδευσης; Η υπηρεσία διάγνωσης και ψυχοεκπαίδευσης είναι µια ενηµερωτική παρέµβαση για ανθρώπους που αντιµετωπίζουν δυσκολίες µε την ψυχική τους υγεία. Σκοπός της υπηρεσίας είναι να προσφέρει τη καλύτερη δυνατή εκτίµηση της κλινικής κατάστασης και των κλινικών αναγκών του ασθενή και να προσφέρει µία πρώτη αλλά αρκετά διεξοδική εξέταση και ενηµέρωση (ψυχοεκπαίδευση) σχετικά µε την ύπαρξη ή µη διάγνωσης. Έχει τελικό στόχο να λειτουργήσει ως πρόδροµος της θεραπείας του ασθενή. Το πρόγραµµα αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήµιο του Λονδίνου, Institute of Psychiatry, King’s College London από τον Δρ. Ιωάννη Γ. Μάλλιαρη και τους συνεργάτες του και αποτελεί µία από τις πιο σύγχρονες και πρότυπες διαγνωστικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας διεθνώς. 2. Τι προσφέρει η υπηρεσία κλινικής εκτίµησης και διάγνωσης;

• Κλινική εκτίµηση της παρούσας κατάστασης ψυχικής υγείας. • Κλινική εκτίµηση των αναγκών ψυχικής υγείας. • Συστηµατική καταγραφή του ιστορικού ψυχικής υγείας. • Ψυχοµετρική εκτίµηση της παρούσας κατάστασης και του ιστορικού. • Διάγνωση µε χρήση πιστοποιηµένων ψυχοµετρικών εργαλείων και δοµηµένων συνεντεύξεων.

• Ενηµέρωση (ψυχοεκπαίδευση) σχετικά µε τη διάγνωση και τις κλινικές ανάγκες. • Παραποµπή σε θεραπευτικό πρόγραµµα της ΕΔΟ ή σε εξωτερικό επαγγελµατία/κέντρο ψυχικής υγείας µε εξειδίκευση στη θεραπεία και κλινικές ανάγκες του ασθενή.

• Δυνατότητα συνεχόµενης παρακολούθησης της κλινικής κατάστασης και πορείας της θεραπείας του ασθενή.

Η υπηρεσία κλινικής εκτίµησης και διάγνωσης δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους µε δυσκολίες ψυχικής υγείας να κάνουν µία συστηµατική εκτίµηση της ψυχικής καταστασής τους και να ενηµερωθούν για τη διάγνωσή τους (έαν υπάρχει) καθώς και για τις θεραπευτικές επιλογές τους. Τα αποτελέσµατα του προγράµµατος µπορεί να είναι χρήσιµα και για άλλους επαγγελµατίες υγείας µε τους οποίους συνεργάζεται ο εξεταζόµενος καθώς φυσικά και για τους συγγενείς του εξεταζόµενου που πολλές φορές επιθυµούν µία πιο εκτενή ενηµέρωση. Η χρήση των αποτελεσµάτων καθώς και η γνωστοποιησή τους σε τρίτους (συγγενείς, επαγγελµατίες) είναι πάντα θέµα επιλογής του εξεταζόµενου. 3. Τι δεν µπορεί να κάνει; Η υπηρεσία κλινικής εκτίµησης και διάγνωσης δεν µπορεί να επιλύσει άµεσα πρακτικά προβλήµατα και δεν προσφέρει θεραπεία. Αποτελεί το πρώτο και πιο σηµαντικό βήµα για µετέπειτα σωστές και αποτελεσµατικές θεραπευτικές παρεµβάσεις. Επίσης λειτουργεί καλύτερα όταν ο εξεταζόµενος βρίσκεται εκτός κρίσης/επεισοδίου.

4. Πως λειτουργεί;

Η υπηρεσία κλινικής εκτίµησης και διάγνωσης ολοκληρώνεται σε τρία στάδια τα οποία διαρκούν τουλάχιστον 10 µε 15 ώρες και λαµβάνει µέρος στα γραφεία της ΕΔΟ. Η υπηρεσία επίσης παρέχεται και τηλεφωνικά ή µέσω του internet και υπάρχει η δυνατότητα να γίνει και στο σπίτι του ασθενή µε επιπρόσθετο κόστος. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα συνεχόµενης κλινικής παρακολούθησης του ασθενή µε συνδυασµό από εξετάσεις από τα 3 στάδια. Η

Page 3: Διαγνωση & Ψυχοεκπαιδευση

ΕΔΟ Μαζί: Διάγνωση: Εισαγωγικό Ενηµερωτικό –Ελληνική Διπολική Οργάνωση–www.bipolar.gr–Last updated: 06/07/16

Copyright © 2011-2016 Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ). Απαγορεύεται κατά τον Ν.2121/1993 και κατά τη διεθνή σύµβαση της Βέρνης η αναδηµοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή - ολική, µερική, περιληπτική - η κατά παράφραση, η διασκευή, απόδοση του περιεχοµένου του παρόντος ενηµερωτικού µε οποιοδήποτε µέσο και τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούµενης έγγραφης άδειας της ΕΔΟ.

3

δυνατότητα συνεχόµενης παρακολούθησης παρέχεται ως µία ξεχωριστή διαγνωστική υπηρεσία.

Περιληπτικό Πρόγραµµα Κλινικής Εκτίµησης και Διάγνωσης

1ο Στάδιο: Γνωριµία & Κλινική Εκτίµηση (2 ώρες) 1η Αξιολόγηση : Γνωριµία και Πρώτη Κλινική εκτίµηση µε τον εξεταζόµενο (1 ώρα) 2η Αξιολόγηση : Γνωριµία και Δεύτερη Κλινική εκτίµηση µε την οικογένεια και τον εξεταζόµενο (1 ώρα)

2ο Στάδιο: Ψυχοµετρική Εκτίµηση & Διάγνωση (9 ώρες) 3η Αξιολόγηση : Εκτίµηση της παρούσας ψυχικής κατάστασης µε πιστοποιηµένα ψυχοµετρικά εργαλεία (1.5 ώρα) 4η Αξιολόγηση : Εκτίµηση του κλινικού ιστορικού και προσωπικότητας µε πιστοποιηµένα ψυχοµετρικά εργαλεία (1.5 ώρα) 5η Αξιολόγηση : Λήψη ιστορικού παιδικής ηλικίας και ανάπτυξης µε πιστοποιηµένη δοµηµένη συνέντευξη και ψυχοµετρική εξέταση (2 ώρες)

6η Αξιολόγηση : Εκτίµηση ψυχοκοινωνικού περιβάλλοντος και στρεσογόνων γεγονότων µε πιστοποιηµένη δοµηµένη συνέντευξη και ψυχοµετρική εξέταση (2 ώρες)

7η Αξιολόγηση : Εκτίµηση της παρούσας ψυχικής κατάστασης και ιστορικού µε πιστοποιηµένες δοµηµένες κλινικές συνεντεύξεις (2 ώρες) 8η Αξιολόγηση : Εκτίµηση του κλινικού ιστορικού και προσωπικότητας µε πιστοποιηµένες δοµηµένες κλινικές συνεντεύξεις (2 ώρες)

3ο Στάδιο: Ενηµέρωση & Παραποµπή (2 ώρες) 9η Αξιολόγηση : Ενηµέρωση σχετικά µε τα αποτελέσµατα των εξετάσεων και κλινικών αναγκών του ασθενή (1 ώρα) 10η Αξιολόγηση : Ενηµέρωση σχετικά µε τις καλύτερες δυνατές θεραπευτικές λύσεις και παραποµπή (1 ώρα)

Είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι τα ψυχοµετρικά εργαλεία (δοµηµένες συνεντεύξεις και ερωτηµατολόγια) έχουν µεταφραστεί και χρησιµοποιούνται µόνο από την ΕΔΟ η οποία έχει και τη νόµιµη άδεια χρήσης τους. Υπάρχει η δυνατότητα εκπαίδευσης και αδειοδότησης σε όσους ιδιώτες επαγγελµατίες/κέντρα ενδιαφέρονται να κάνουν χρήση του διαγνωστικού µας πακέτου.

5. Πως ξεκινάω; Καλέστε στο 210-8815970 να µιλήσετε µε τη γραµµατεία και να κλείσετε το πρώτο ραντεβού ατοµικής ενηµέρωσης και κλινικής αξιολόγησης µε έναν επαγγελµατία ψυχικής υγείας

Page 4: Διαγνωση & Ψυχοεκπαιδευση

ΕΔΟ Μαζί: Διάγνωση: Εισαγωγικό Ενηµερωτικό –Ελληνική Διπολική Οργάνωση–www.bipolar.gr–Last updated: 06/07/16

Copyright © 2011-2016 Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ). Απαγορεύεται κατά τον Ν.2121/1993 και κατά τη διεθνή σύµβαση της Βέρνης η αναδηµοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή - ολική, µερική, περιληπτική - η κατά παράφραση, η διασκευή, απόδοση του περιεχοµένου του παρόντος ενηµερωτικού µε οποιοδήποτε µέσο και τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούµενης έγγραφης άδειας της ΕΔΟ.

4

Λεπτοµερές Πρόγραµµα Διάγνωσης & Ψυχοεκπαίδευσης

1ο Στάδιο : Γνωριµία & Κλινική Εκτίµηση

Το πρώτο στάδιο διαγνωστικής αξιολόγησης έχει στόχο να πετύχει µία αρχική κλινική εκτίµηση της παρούσας κατάστασης του ασθενή µε τρόπο οικείο και συνοπτικό µαζί µε τον ασθενή άλλα και την οικογένεια ή φιλικά του πρόσωπα.

1η & 2η εβδοµάδα : Γνωριµία και Πρώτη Κλινική εκτίµηση

Κατα τη διάρκεια της πρώτης συνάντησης ο εξεταζόµενος γνωρίζεται µε την κλινική µας οµάδα και συζητάει τα προβλήµατα που τον απασχολούν µε τον επαγγελµατία ψυχικής υγείας που έχει αναλάβει την εξετασή του. Συζητούνται επίσης γεγονότα από το πρόσφατο παρελθόν που έχουν δηµιουργήσει πρόβληµα στη ψυχική υγεία του εξεταζόµενου καθώς και προηγούµενες αρνητικές ή θετικές κλινικές εµπειρίες. Την δεύτερη εβδοµάδα γίνεται γνωριµία και ανάλογη κλινική εκτίµηση µε τους συγγενείς ή και φιλικά πρόσωπα. Σε περίπτωση που η πρώτη συνάντηση γίνει µε την οικογένεια του ασθενή, τη δεύτερη εβδοµάδα επιχειρείται γνωριµία και πρώτη κλινική εκτίµηση µε τον ασθενή. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι δυνατόν τότε σταµατάει το διαγνωστικό πρόγραµµα σε αυτή τη φάση και δίνεται µία προφορική εκτίµηση της κατάστασης και συµβουλές για περαιτέρω παρεµβάσεις.

2ο Στάδιο: Ψυχοµετρική Εκτίµηση & Διάγνωση

Το δεύτερο στάδιο διαγνωστικής αξιολόγησης έχει στόχο να προσδιορίσει µε το καλύτερο δυνατό τρόπο την διάγνωση του εξεταζόµενου, εαν αυτή φυσικά υπάρχει, µε τις καλύτερες διαγνωστικές πρακτικές κάνοντας χρήση πιστοποιηµένων ψυχοµετρικών εργαλείων και δοµηµένων συνεντεύξεων.

3η & 4η Αξιολόγηση : Εκτίµηση της παρούσας ψυχικής κατάστασης και ιστορικού µε πιστοποιηµένα ψυχοµετρικά εργαλεία

Έχοντας λάβει µία αρχική εκτίµηση της κατάστασης και του ιστορικού του εξεταζόµενου, στην 3 & 4 αξιολόγηση γίνεται χρήση πιστοποιηµένων ψυχοµετρικών εργαλείων τα οποία είναι ειδικά ερωτηµατολόγια που εξετάζουν µε τρόπο επιστηµονικό την παρούσα κατάσταση του ασθενή (συµπτωµατολογία, λειτουργικότητα, ποιότητα ζωής), στοιχεία προσωπικότητας καθώς και του κλινικού ιστορικού. Όλα αυτά σε συνδυασµό µε τη πρώτη κλινική εκτίµηση δίνουν τα απαραίτητα στοιχεία για το επόµενο στάδιο στο οποίο εξετάζεται διεξοδικά η διάγνωση.

5η Αξιολόγηση: Λήψη ιστορικού παιδικής ηλικίας και ανάπτυξης µε πιστοποιηµένη δοµηµένη συνέντευξη

Η 5η αξιολόγηση του δεύτερου σταδίου, εξετάζει τα παιδικά χρόνια του εξεταζόµενου. Πάλι γίνεται χρήση µίας από τις πιο έγκυρες και επιστηµονικά πιστοποιηµένες συνεντεύξεις για αυτό το σκοπό. Η συζήτηση έχει πιο προσωπικό χαρακτήρα παρά κλινικό σε αντίθεση µε τη προηγούµενη εβδοµάδα αλλά είναι εξίσου διεξοδική. Εξετάζονται οι αρνητικές αλλά και οι θετικές εµπειρίες του εξεταζόµενου κατα τη διάρκεια των παιδικών του χρόνων καθώς και η σχέση µε τις πατρικές και µητρικές φιγούρες. Ο εξεταζόµενος δεν είναι υποχρεωµένος να απαντήσει σε ερωτήσεις που δεν θέλει ή τον κάνουν να νιώθει άβολα αλλά η συνέντευξη είναι κατα τέτοιο τρόπο φτιαγµένη ώστε να µην προκαλεί έντονα αρνητικά συναισθήµατα.

Page 5: Διαγνωση & Ψυχοεκπαιδευση

ΕΔΟ Μαζί: Διάγνωση: Εισαγωγικό Ενηµερωτικό –Ελληνική Διπολική Οργάνωση–www.bipolar.gr–Last updated: 06/07/16

Copyright © 2011-2016 Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ). Απαγορεύεται κατά τον Ν.2121/1993 και κατά τη διεθνή σύµβαση της Βέρνης η αναδηµοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή - ολική, µερική, περιληπτική - η κατά παράφραση, η διασκευή, απόδοση του περιεχοµένου του παρόντος ενηµερωτικού µε οποιοδήποτε µέσο και τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, άνευ προηγούµενης έγγραφης άδειας της ΕΔΟ.

5

6η Αξιολόγηση: Εκτίµηση ψυχοκοινωνικού περιβάλλοντος και στρεσογόνων γεγονότων µε πιστοποιηµένη δοµηµένη συνέντευξη και ψυχοµετρική εξέταση (2 ώρες)

Στην 6 αξιολόγηση διερευνάται η ψυχοκοινωνική κατάσταση του εξεταζόµενου. Συζητούνται τα γεγονότα που έχουν προκαλέσει ή έχουν συσχετιστεί µε προηγούµενες κρίσεις καθώς και η παρούσα κοινωνική, οικογενειακή και εργασιακή κατάσταση του εξεταζόµενου. Η ανάλυση των στρεσογόνων γεγονότων βοηθάει τόσο στην κατανόηση του περιβάλλοντος που µπορεί να έχει συντελέσει στην ανάπτυξη της όποιας ψυχοπαθολογίας καθώς και στη µετέπειτα ψυχοθεραπεία. Πάλι χρησιµοποιείται η πιο σύγχρονη και επιστηµονικά τεκµηριωµένη δοµηµένη συνέντευξη για την εξέταση του ψυχοκοινωνικού περιβάλλοντος και στρεσογόνών γεγονότων.

7η & 8η Αξιολόγηση : Εκτίµηση της παρούσας ψυχικής κατάστασης και ιστορικού µε πιστοποιηµένες δοµηµένες κλινικές συνεντεύξεις (4 ώρες)

Την 7η & 8η εβδοµάδα εξετάζεται η παρούσα ψυχική κατάσταση του εξεταζόµενου καθώς και το ιστορικό προηγούµενων επεισοδίων/κρίσεων µε δοµηµένες κλινικές συνεντεύξεις οι οποίες αποτελούν τα πιο έγκυρα εργαλεία για αυτό το σκοπό. Η εξέταση γίνεται µε άνετο, αλλά διεξοδικό τρόπο και χωρίς να νοιώθει την όποια πίεση ο ασθενής. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης δίνονται εξηγήσεις για το σκοπό των ερωτήσεων και προσφέρεται µία παράλληλη ψυχοεκπαίδευση ώστε να αρχίσει να µαθαίνει και ο ασθενής καλύτερα τα προβληµατά του. Ο εξεταζόµενος δεν είναι υποχρεωµένος να απαντήσει σε ερωτήσεις που δεν θέλει ή τον κάνουν να νοιώθει άβολα αλλά η συνέντευξη είναι κατα τέτοιο τρόπο φτιαγµένη ώστε να µην προκαλεί έντονα αρνητικά συναισθήµατα.

3ο Στάδιο: Ενηµέρωση & Παραποµπή (2 ώρες)

Το τελευταίο στάδιο της διαγνωστικής αξιολόγησης έχει στόχο να προσφέρει τη καλύτερη δυνατή ενηµέρωση σχετικά µε τα αποτελέσµατα των εξετάσεων στον εξεταζόµενο καθώς και στα συγγενικά του πρόσωπα εαν αυτό το θέλει ο εξεταζόµενος. Συζητούνται επίσης οι ενδεδειγµένες θεραπευτικές λύσεις και όπου υπάρχει η δυνατότητα γίνονται οι ανάλογες συστάσεις και παραποµπές.

9η Αξιολόγηση : Ενηµέρωση σχετικά µε τα αποτελέσµατα των εξετάσεων και κλινικών αναγκών του ασθενή (1 ώρα)

Η 9η εβδοµάδα επικεντρώνεται στην ενηµέρωση του εξεταζόµενου σχετικά µε τα αποτελέσµατα των εξετάσεων. Σε περίπτωση που υπάρχει διάγνωση του δίνεται ή του προτείνεται ενηµερωτικό υλικό και του απαντώνται ό,τι σχετικές ερωτήσεις. Είναι σηµαντικό ο εξεταζόµενος να καταλάβει τα αποτελέσµατα µε τέτοιο τρόπο που θα βοηθηθεί η µετέπειτα θεραπεία του.

10η Αξιολόγηση : Ενηµέρωση σχετικά µε τις καλύτερες δυνατές θεραπευτικές λύσεις και παραποµπή (1 ώρα) Η 10η και τελευταία αξιολόγηση επικεντρώνεται στην ενηµέρωση του εξεταζόµενου σχετικά µε τις πιο αποτελεσµατικές θεραπευτικές λύσεις. Εξετάζεται κατά πόσο µπορούν οι κλινικές ανάγκες του να εξυπηρετηθούν από κάποιο θεραπευτικό πρόγραµµα της ΕΔΟ ή ειδάλλως από κάποιο άλλο συνεργαζόµενο θεραπευτικό πρόγραµµα που µπορεί να παρέχεται από έναν επαγγελµατία ψυχικής υγείας ή κάποιο κέντρο στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.