ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΠΗΓΩΝ...

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΣΧΟΛΗ ΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝΣΧΟΛΗ ΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝΠΕΡΙΟΧΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ

Ναυτιλιακά Παράγωγα

ΑΘΗΝΑ , 16-8-2008

Σκοπός - ΣύνοψηΣκοπός - Σύνοψη

Περιοχή Θαλασσιών Μεταφορών, Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ Περιοχή Θαλασσιών Μεταφορών, Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ 22

Σκοπός:

•Όσο το δυνατόν πιο συνοπτική παρουσίαση των χρηματιστηριακών παραγώγων

•Ειδικότερα κάποιες βασικές πληροφορίες για τα ναυτιλιακά παράγωγα

«Είναι πολύ καλύτερο το να προβλέπει κανείς χωρίς βεβαιότητα από το να μην προβλέπει καθόλου»

Ηenri Poincare

Χαρακτηριστικά Σύγχρονου Χαρακτηριστικά Σύγχρονου Οικονομικού ΠεριβάλοντοςΟικονομικού Περιβάλοντος


•Ευμετάβλητα επιτόκια•Μεταβολές στις ισοτιμίες νομισμάτων•Διακυμάνσεις στις τιμές των εμπορευμάτων•Έντονος ανταγωνισμός •Ανταγωνισμός χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων•Παγκοσμιοποίηση του εμπορίου

Τεχνικές Διαχείρισης Χρηματοοικονομικού κινδύνου

“Χρηματοοικονομικές αξίες των οποίων η τιμή παράγεται από την πραγματική τιμή των ενεργητικών στα οποία βασίζονται, είτε αυτά είναι χρηματοοικονομικά ή φυσικά”

Παράγωγα μέσαΠαράγωγα μέσα

ΕργαστήριοΕργαστήριο Θαλασσιών Μεταφορών, Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ Θαλασσιών Μεταφορών, Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ 44

Ορισμός:

• Αποτελούν οικονομική συμφωνία μεταξύ δύο μερών (αντισυμβαλλόμενοι), ανταλλαγής ενεργητικού στο μέλλον

• Δε συνιστούν περιουσιακό στοιχείο από μόνα τους• Αποσκοπούν στην αποτελεσματική διαχείριση του

περιουσιακού στοιχείου που αντιπροσωπεύουν• Συνεισφέρουν θετικά στη σταθερότητα και εξέλιξη της

αγοράς

Spot: Η φυσική (πραγματική) αγορά, στην οποία οι συναλλαγές εκκαθαρίζονται αμέσως

Ενεργητικό: Το οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο (φυσικό ή χρηματοοικονομικό) το οποίο

διαπραγματεύεται στη Spot αγορά και υποκαθιστάται από παράγωγα στην αγορά παραγώγων

Αρνητική θέση (Short position)

Θέση short ή αρνητική λαμβάνει ο διαπραγματευτής που συμφωνεί να πουλήσει κάποιο αγαθό (φυσικό ή χρηματοοικονομικό)

Θετική θέση (Long position)

Θέση long ή θετική λαμβάνει ο διαπραγματευτής που συμφωνεί να αγοράσει κάποιο αγαθό (φυσικό ή χρηματοοικονομικό)

ΟρολογίαΟρολογία


Παράγωγα


ΕΙΔΗ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΩΝ ΜΕΣΩΝ

ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΑ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Σπόροι και Καρποί Μετοχές

Κτηνοτροφία και Κρέας Επιτόκια

Ξυλεία, νήματα και συμβόλαια τροφών

Ξένο συνάλλαγμα

Πολύτιμα και βιομηχανικά Μέταλλα Δείκτες

Ενεργειακά Προϊόντα

«όπως ορίζει και η ονομασία τους είναι χρηματοοικονομικά προϊόντα των οποίων η τιμή παράγεται (προκύπτει) από την τιμή των προϊόντων στα

οποία βασίζονται (υποκείμενα προϊόντα)»


Σύντομη Ιστορική Αναδρομή

•Θαλής (330πΧ): Δικαίωμα στη χρήση Ελαιοτριβείων•Ολλανδία (1636): Συμφωνίες για μελλοντική πώληση διαφόρων ειδών τουλίπας

Η Ελληνική Αγορά Παραγώγων

•Δημιουργήθηκε το Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών

•Πρώτο Συμβόλαιο στις 27 Αυγούστου 1999

•17 Ιουλίου 2002 Συγχώνευση – Απορρόφηση Χ.Π.Α. από Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών

Χρήσεις & χρήστες παραγώγωνΧρήσεις & χρήστες παραγώγων


Χρήσεις Παραγώγων

• Μείωση κινδύνου (Αντιστάθμιση)• Κερδοσκοπία• Κερδοσκοπική αντιστάθμιση• Μείωση του κόστους• Είσοδος / Έξοδος από την

αγορά• Ενίσχυση απόδοσης• Πληροφορίες για την αγορά

Χρήστες Παραγώγων

•Τράπεζες

•Επενδυτικές εταιρίες

•Ασφαλιστικές εταιρίες

•Επενδυτές

•Επιχειρήσεις

Είδη ΠαραγώγωνΕίδη Παραγώγων


Προθεσμιακές Πράξεις

(Forward Agreements)

Προθεσμιακά Συμβόλαια

(Future Contracts)

• Δικαιώματα προαίρεσης (Options)

• Ανταλλαγές (Swaps)• Λοιπά παράγωγα

• Παράγωγα μέσα Προθεσμιακής βάσης

Αντιστάθμιση Κινδύνου

(Hedging)

Βασικές ΧρήσειςΒασικές Χρήσεις


Προστασία της αξίας του περιουσιακού στοιχείου

Λήψη αντίθετης θέσης στην παράγωγο αγορά από αυτήν που έχει στη φυσική αγορά

• Αρχή λειτουργίας • Αρχή λειτουργίας

Αγορά/Πώληση Παραγώγων με στόχο την Πώληση/Αγορά αυτών σε υψηλότερη/χαμηλότερη τιμή από την αρχική

Αποκόμιση κέρδους από εκτίμηση για την κατεύθυνση της αγοράς

• Στόχος • Στόχος

• Χρήστες • ΧρήστεςΕμπλεκόμενοι και στη Φυσική Αγορά

Επενδυτές ανεξαρτήτου προέλευσης

Κερδοσκοπία


Παράγωγα Μέσα Προθεσμιακής Βάσης

Συμβόλαια μεταξύ δύο μερών που απαιτούν μία συγκεκριμένη πράξη σε μία μεταγενέστερη ημερομηνία

Τρόπος Διαπραγμάτευσης : Εντός ή Εκτός Οργανωμένων Χρηματιστηρίων

• Προθεσμιακές Πράξεις (Forwards)

• Προθεσμιακά Συμβόλαια (Futures)

Αντισυμβαλλόμενοι: Αγοραπωλησία αγαθού σε

–προσυμφωνημένη μελλοντική χρονική στιγμή

–προκαθορισμένη τιμή

Κυριότερες διαφορές Futures – Forwards


• Υπόκεινται σε διαπραγμάτευση σε ώρες συναλλαγών χρηματιστηρίων

• Τυποποιημένα (μέγεθος συμβολαίου, χρονική διάρκεια, παράδοση)

• Εταιρία Εκκαθάρισης- Περιθώριο ασφαλείας

• Καθημερινός διακανονισμός : Κέρδη / Ζημιές πιστώνονται καθημερινά

Futures Forwards

• Εξωχρηματιστηριακά Προϊόντα

• Διαπραγματεύσιμα ως προς όλους τους όρους

• Σημαντικές οι ταυτότητες των αντισυμβαλλομένων

• Καταληκτική πληρωμή στην ημερομηνία λήξης


Παράδειγμα με διαφορές εάν αντί για forwards

δύο εταιρίες υπογράψουν Futures

• Τυποποιημένα – Μη βέλτιστη κάλυψη ρίσκου• Τυποποιημένες ημερομηνίες παράδοσης• Ημερήσιος Διακανονισμός• Μπορούν να τερματίσουν τα συμβόλαια όποτε το επιθυμούν πριν από τη

λήξη• Είναι εγγυημένα

• Εγγύηση Εκπλήρωσης Συμβολαίων

• Εκκαθάριση

• Διεκπεραίωση των παραδόσεων

Ημερήσια Εκκαθάριση Συναλλαγών

(Marking to Market)Λογαριασμός Περιθωρίου Ασφαλείας

Εταιρία Εκκαθάρισης (clearing house) - Λειτουργίες

Future ContractsFuture Contracts


Marking to Market

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΟΣ Α

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΟΣ Β

ΠΕΛΑΤΗΣ ΑΠΕΛΑΤΗΣ ΒΤα κέρδη ή οι ζημίες εκκαθαρίζονται σε ημερήσια βάση

Εκκαθάριση

Κατά την ημερομηνία λήξης τουΣυμβολαίου (Τελική Εκκαθάριση),ή νωρίτερα

• Διαπραγματεύονται στα Χρηματιστήρια Παραγώγων• Οι συναλλαγές τελούνται από την Εταιρεία Εκκαθάρισης• Οι εντολές των επενδυτών διεκπαιρεώνονται από μεσιτικές εταιρείες (Paper-Brokers)

Δικαιώματα (Options)


• Call option

• Put option

Είναι ένα συμβόλαιο που δίνει στον κάτοχό του το δικαίωμα αλλά όχι την υποχρέωση να αγοράσει ή να πουλήσει ένα περιουσιακό στοιχείο σε κάποια προκαθορισμένη τιμή σε μία ορισμένη χρονική περίοδο

Ο άλλος αντισυμβαλλόμενος έχει την υποχρέωση για την εκπλήρωση του συμβολαίου

Επιμίσθιο

•Ευρωπαϊκού Τύπου

•Αμερικανικού Τύπου


Ανταλλαγή (Swap)

• Εξωχρηματιστηριακό συμβόλαιο

• Μπορούν να θεωρηθούν μία σειρά από προθεσμιακές πράξεις

• Swap Επιτοκίων

• Swap Συναλλάγματος

Είναι μία συμφωνία μεταξύ δύο μερών για την ανταλλαγή υποχρεώσεων πληρωμής π.χ. τόκων για μία συγκεκριμένη περίοδο και

ένα συγκεκριμένο κεφάλαιο

Λοιπά Παράγωγα

•Δικαίωμα Ανταλλαγής (Floor – Cap)

•Δικαίωμα στις Προθεσμιακές Συναλλαγές

Ναυτιλιακά Παράγωγα


• Υψηλή ρευστότητα τιμών ναύλων (70% μεταβολή σε 20 ημέρες)

• Διακίνηση μεγάλων κεφαλαίων• Έντονη εποχικότητα• Φαινόμενο ναυτιλιακού κύκλου• Εξωγενείς παράγοντες

(στρατιωτικά γεγονότα, νέα κοιτάσματα πετρελαίου κ.α.)

• Αλλαγές σε επιτόκια και ισοτιμίες νομισμάτων

• Μεταβολές αξίας πλοίων

Χαρακτηριστικά της Ναυτιλιακής Αγοράς – Πηγές Οικονομικού κινδύνου

Σημαντική η διαχείριση ρίσκου

Ευνοϊκό περιβάλλον για ανάπτυξη παραγώγων


Τα ναυτιλιακά παράγωγα είναι ένα χρηματοοικονομικό προϊόν που διαπραγματεύεται για μελλοντικό χρόνο δείκτες που αφορούν τους

ναύλους φορτηγών χύδην φορτίων και δεξαμενοπλοίων.

Δείκτες : Χρηματιστήριο της Βαλτικής & Platts

Δεν περιλαμβάνουν φυσική παράδοση

Δεν αναφέρονται σε υπαρκτά πλοία

Ιστορικά•1985 BIFFEX

•1992 FFAs

Κυριότεροι Χρήστες Ναυτιλιακών Παραγώγων

•Πλοιοκτήτριες & ναυτιλιακές εταιριες γενικότερα

•Εταιρίες που εμπορεύονται πετρέλαιο & σιτηρά

•Τράπεζες & άλλοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί

Ορισμός

Είδη Ναυτιλιακών Παραγώγων


•Forward Freight Agreements (FFAs)

Συμβόλαια που καθορίζουν την τιμή του ναύλου για μία συγκεκριμένη ποσότητα φορτίου (ή τύπου πλοίου) για μία διαδρομή (ή συνδυασμό διαδρομών) από τις κυριότερες διαδρομές των tanker & των bulk carriers

•Freight Futures

Σε οργανωμένα χρηματιστήρια: NYMEX, IMAREX

π.χ.IMAREX:

–Απευθείας στον ηλεκτρονικό χώρο μέσω μεσιτών στο Όσλο & τη Σιγκαπούρη

–Μέσω ανεξάρτητων μεσιτών ναυτιλιακών παραγώγων:

Clarkson’s, Simpson Spence & Young, Freight Investor Services

Είδη Ναυτιλιακών Παραγώγων (συνέχεια)


•Hybrid FFAs

–Εξωχρηματιστηριακές Συμφωνίες –Εκκαθαρίζονται από το LCH.Clearnet

•Freight Options

–Διαθέσιμα σε μεμονωμένες διαδρομές του Χρηματιστηρίου της Βαλτικής, σε καλάθια διαδρομών & στα FFA πάνω σε αυτά–Μηνιαία, τριμηνιαία, ετήσια–Χρησιμοποιούν τους δείκτες του Χρηματιστηρίου της Βαλτικής–Δικαίωμα αγοράς ή πώλησης–Παράδειγμα: Πλοιοκτήτης (συμβόλαιο πώλησης) συμφωνεί να διαθέσει το πλοίο του σε μία συγκεκριμένη ημερομηνία στο μέλλον στην προκαθορισμένη τιμή

Το συμβόλαιο των ναυτιλιακών παραγώγων πρέπει να αποτελείται από :


•Τη διαδρομή•Την τιμή των futures / forwards•Τον μήνας του συμβολαίου•Τη χρονική διάρκεια του συμβολαίου•Την ποσότητα•Τον διακανονισμό•Την εκκαθάριση (εάν αυτή υπάρχει)•Ένα συμβόλαιο της FFABA (Forward Freight Agreement Brokers Association)ή ένα προσαρμοσμένο ISDA (International Swap Derivatives Association)

Τα κυριότερα χρηματιστήρια διαπραγμάτευσης ναυτιλιακών παραγώγων είναι τα:


• Το IMAREX από την άνοιξη του 2000 ασχολείται με τη διαπραγμάτευση και την εκκαθάριση των Futures μελλοντικών συμβολαίων πάνω σε δείκτες του Χρηματιστηρίου της Βαλτικής.

• Το NYMEX από το Μάιο του 2005 διαπραγματεύεται και εκκαθαρίζει και αυτό Futures συμβόλαια.

• Το LCH από το Σεπτέμβριο του 2005 εκκαθαρίζει FFA τα οποία διαπραγματεύτηκαν OTC από ναυλωτές και έτσι δημιουργεί υβριδικά FFA.

IMAREX

•Νορβηγική εταιρία

•Λειτουργεί από το Μάιο του 2000

•Συνεργάζεται με τον NOS (Norwegian Futures & Options Clearinghouse

Διαδρομές του Διαδρομές του IMAREXIMAREX


Προθεσμιακά Συμβόλαια ΝαύλωνΠροθεσμιακά Συμβόλαια Ναύλων


• Παράγονται από το ΙΜΑREX• Αφορούν σε αδιάστατους δείκτες του Χρηματιστηρίου της Βαλτικής• Εκκαθαρίζονται από τον NOS και άλλες εταιρείες εκκαθάρισης (ΝΟS, LCH, ΝΥΜΕΧ)

BCI BDTI

BDI BTI

BPI BHI BSI

P2A Panamax T/C Skaw Gibraltar – Far East 74000

IMAREX: ΚΑΛΑΘΙ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ DRY BULK

Routes Sector Route Description Cargo Size

C4 Capesize Richards Bay – Rotterdam 150000

C7 Capesize Bolivar – Rotterdam 150000

P3A Panamax T/C S.Korea – Japan Pacific 74000

Panel B: Listed Basket of T/C Dry-Bulk Futures

CS4TC Capesize T/C Average n/a

PM4TC Panamax T/C Average n/a

HM6TC Handymax T/C Average n/a

BCTI BITR

BalticIndices

Διαδρομές Ξηρού Φορτίου

Μονάδες: $/dayΔιάρκεια συμβολαίων:Ετήσια/Τριμηνιαία/Μηνιαία

Διαδρομές Υγρού Φορτίου

Μονάδες: Worldscale (WS)Διάρκεια συμβολαίων:Ετήσια/Τριμηνιαία/Μηνιαία

Διενεργείται από το ΙMAREX στην πλατφόρμα του ΝOS

ΕκκαθάρισηΕκκαθάριση


Ο NOS Εισέρχεται στη συναλλαγή ως ο κεντρικός αντισυμβαλλόμενος προσφέροντας:

• Αξιοπιστία

• Ισορροπία

• Διακριτικότητα

ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ ΠΩΛΗΤΗΣΑΝΤΙΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΥ

ΡΙΣΚΟ

N O S

Αξία συμβολαίου Freight Future:

Π = R - I

R: Τιμή Spot ($/day)

I : Τιμή Future ($/day)

Π > 0 : Κέρδος από αγορά futures

Π < 0 : Κέρδος από πώληση futuresΑ = |Π|

(Norwegian Futures and Options Clearing House)

Το R αφορά στην ημέρα εκκαθάρισης

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΠΗΓΩΝ...

Documents

Transcript of ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΠΗΓΩΝ...