ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

ΜΑΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑ (Ε5)

Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος είναι 8.

• Ο Ήλιος είναι το κέντρο του ηλιακού μας συστήματος.Όλοι οι πλανήτες του συστήματος περιστρέφονται σε τροχιές γύρω απο αυτόν.Η θερμοκρασία στο κέντρο του ήλιου φτάνει τα 20 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ• Στην ελληνική μυθολογία ο θεός του Ήλιου ήταν

ο Απόλλων ,δίδυμος αδερφός της Άρτεμης και γιος του Δία και της Λητούς.Σύμφωνα με τον Έλληνα ποιητή Ησίοδο ,ο Ήλιος ήταν γιος των Τιτάνων Θείας και Υπερίωνα. Στο θεό Ήλιο ήταν αφιερωμένος ο Κολοσσός της Ρόδου.

ΕΡΜΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΓΗ ΑΡΗΣ ΔΙΑΣ ΚΡΟΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ

ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ

• Έχουν όλοι αρχαία ελληνικά ονόματα προς τιμήν των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων που θεμελίωσαν την αστρονομία. Ας γνωρίσουμε λοιπόν τα μυθικά πρόσωπα των οποίων τα ονόματα πήραν οι πλανήτες.

Ο ΕΡΜΗΣ

Ο Ερμής είναι ο πλανήτης που βρίσκεται πιο κοντά στον ήλιο από όλους. Είναι ένας πολύ μικρός πλανήτης λίγο μεγαλύτερος από τη Σελήνη.Έχει μια πολύ αραιή ατμόσφαιρα που αποτελείται κυρίως από ήλιον και οξυγόνο. Περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του σε περίπου 59 γήινες ημέρες ενώ κάνει μια περιστροφή γύρω από τον ήλιο σε μόλις 88 ημέρες. Εξαιτίας της μικρής του απόστασης από τον ήλιο αλλά και της αραιής του ατμόσφαιρας, παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις στην επιφανειακή του θερμοκρασία μεταξύ ημέρας(μέγιστο κοντά στον ήλιο 430 βαθμοί) και νύχτας (ελάχιστο-180 βαθμοί). Είναι ο δεύτερος μικρότερος πλανήτης, μετά τον Πλούτωνα.

Ο ΘΕΟΣ ΕΡΜΗΣ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ• Στο όρος Κυλλήνη γεννήθηκε ο Ερμής. Πατέρας

του ο Δίας και μητέρα του η Μαία .Είναι γνωστός ως θεός της επικοινωνίας και των δρόμων. Ο Δίας τον έχρησε κήρυκα και αγγελιοφόρο του,χαρίζοντας του φτερωτά σανδάλια και το κηρύκειον(ραβδί).Με αυτά ο θεός πετούσε πάνω απο στεριά και θάλασσα και μετέφερε στον υπόλοιπο κόσμο τη θέληση του Δία ενώ στο Δία μετέφερε ειδήσεις από τα μέρη που επισκεπτόταν.Επίσης ο Άδης τον έχρησε συνοδό των νεκρών στον άλλο κόσμο.

Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ

• Η Αφροδίτη ,ο δεύτερος πλανήτης απο τον Ήλιο είναι ο θερμότερος κόσμος του ηλιακού μας συστήματος. Με τη θερμοκρασία των 460 βαθμών Κελσίου δεν πρόκειται καθόλου για παράδεισο. Εκτός από την ατμόσφαιρα , η Αφροδίτη παρουσιάζει τέτοιες ομοιότητες με τη Γη που πολλές φορές την αποκαλούν και δίδυμη αδερφή της. Εξαιτίας της υπερβολικής ζέστης και ατμοσφαιρικής πίεσης πάνω στην Αφροδίτη ,κανένα διαστημόπλοιο που προσεδαφίστηκε εκεί δεν έχει αντέξει περισσότερο απο μια ώρα.

Η ΘΕΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

• Ο επικρατέστερος μύθος είναι οτι γεννήθηκε σε μια ακτή της Κύπρου.Απο εκεί ο Ζέφυρος με ενα απαλό φύσημα την έσπρωξε στη θάλασσα ,μέσα στα κατάλευκα αφρισμένα κύματα. Την υποδέχτηκαν οι Ώρες , την έντυσαν και τη στόλισαν.Μετά τη μετέφεραν στον Όλυμπο και την παρουσίασαν στο Δία και τους υπόλοιπους θεούς.Όλοι τη θαύμασαν , θαμπώθηκαν απο την ομορφιά της και ήθελαν να την κάνουν γυναίκα τους.Τη συναντάμε αρχικά να πολεμά στη Γιγαντομαχία στο πλευρό των Ολυμπίων.

• Ιδιαίτερα για το Τρωικό πόλεμο μπορούμε να πούμε ότι η θεά στάθηκε η αιτία να ξεσπάσει μια δεκάχρονη πολεμική σύρραξη.

• Η Αφροδίτη ήταν περισσότερο θεά της ομορφιάς και του έρωτα και σπανιότερα προστάτευε τη συζυγική ζωή.Ιερά της σύμβολα ήταν τα λευκά περιστέρια. Μάλιστα ένα ζευγάρι απο τα πουλιά αυτά έσερνε το άρμα της. Άλλα σύμβολά της ήταν το μήλο , η παπαρούνα , το άνθος της ροδιάς ,το τριαντάφυλλο,η μυρτιά και η ανεμώνη.

Η ΓΗ

Ο τρίτος κατά σειρά σε απόσταση από τον Ήλιο πλανήτης είναι η Γη. Η Γη είναι ο πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος με τη μεγαλύτερη πυκνότητα. Αρχικά ολόκληρη η Γη βρισκόταν σε διάπυρη κατάσταση αποτελούμενη από μάγμα. Με το πέρασμα του χρόνου , ο πλανήτης άρχισε να ψύχεται εξωτερικά και να δημιουργείται έτσι μια εξωτερική στερεή κρούστα , ο φλοιός. Η Γη είναι ο μόνος πλανήτης στον οποίο ,μέχρι σήμερα , έχει επιβεβαιωθεί ύπαρξη ζωής. Το νερό ,καλύπτει μια επιφάνεια περίπου ίση με το 71% του πλανήτη που αντιστοιχεί στους μεγάλους ωκεανούς ,ενώ μόλις το 29% της γήινης επιφάνειας αντιστοιχεί σε ξηρά. Επίσης η Γη διαθέτει ένα αρκετά ισχυρό μαγνητικό πεδίο που την προστατεύει από τα φορτισμένα σωματίδια που έρχονται από το διάστημα και κυρίως από το Ήλιο,εκτρέποντάς τα προς τους πόλους.

Η ΓΑΙΑ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

• Η Γαία προυπήρχε με το Χάος και τον ΄Έρωτα στη δημιουργία του Κόσμου. Σύμφωνα με τον Ησίοδο η Γαία με το Χάος, με μεσολάβηση του Έρωτα, γεννούν τον Ουρανό.Μια άλλη εκδοχή ταυτίζει το Χάος με τον Ουρανό και οριοθετεί έτσι τη Γαία και τον Ουρανό ως το πρώτο Κοσμικό Ζευγάρι της Δημιουργίας. Η Γαία ενώθηκε με τον Ουρανό και δημιούργησε τους Γίγαντες, τους Τιτάνες, τον Ωκεανό και όλη την πλάση που περιβάλλει τον κόσμο. Τέλος υπάρχει μια εκδοχή, κατά την οποία η Γαία, μετά την πτώση του Ουρανού, ενώθηκε με τον Ωκεανό και γέννησε θεούς και θεές του υγρού στοιχείου.

Η ΣΕΛΗΝΗ Η Σελήνη είναι ο μοναδικός δορυφόρος της Γης.

Βρίσκεται πιο κοντά στον πλανήτη μας και για αυτό έχει παρατηρηθεί και μελετηθεί καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο ουράνιο σώμα.Αντανακλά το φως του Ήλιου και φωτίζει τις νύχτες τον πλανήτη μας. Η απουσία ατμόσφαιρας έκανε τη Σελήνη ευάλωτη στις διαστημικές επιθέσεις μετεωριτών.

Στην ελληνική μυθολογία η Σελήνη ήταν η θεά της σεληνιακής ψυχής. Ετυμολογικά το όνομά της προέρχεται από το ΄΄σέλας΄΄ που σημαίνει φως. Στη θεογονία του Ησίοδου, η Σελήνη ήταν τιτανική οντότητα και είχε αδέρφια την Αυγή και τον Ήλιο.

• ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Ο ΑΡΗΣ

Είναι ο τέταρτος κοντινότερος πλανήτης στον Ήλιο και ο

δεύτερος πιο κοντινός πλανήτης στη Γη. Λέγεται και <κόκκινος πλανήτης > εξαιτίας του χρώματος που παρουσιάζει και που οφείλεται στο τριοξείδιο του σιδήρου στην επιφάνειά του. Το μικρό μέγεθος του Άρη, που συνεπάγεται μικρή βαρύτητα, δεν του επέτρεψε να διατηρήσει την ατμόσφαιρά του. Όπως γνωρίζουμε σήμερα τον Άρη είναι ένας ερημικός και άνυδρος πλανήτης με μια αραιή ατμόσφαιρα.Βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση εδώ και 500 εκατομμύρια έτη.Ο Άρης έχει δυο μικρούς δορυφόρους, το Φοίβο και το Δείμο.Επίσης έχει ερήμους,βουνά και βαθιές χαράδρες που εκτείνονται για εκατοντάδες χιλιόμετρα.

Ο ΘΕΟΣ ΑΡΗΣ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

• Ο Άρης είναι ο θεός του πολέμου κατά την ελληνική μυθολογία, γιος του Δία και της Ήρας. Συνήθως απεικονίζεται κρατώντας δόρυ και φορώντας κράνος σε κάποια πολεμική σκηνή. Στον Τρωικό πόλεμο έπαιρνε πότε το μέρος των Τρώων και πότε των Αχαιών , με αποτέλεσμα να συγκρούεται με τη θεά Αθηνά που αγαπούσε τους δίκαιους αγώνες.Τα κυριότερα σύμβολα του Άρη ήταν το δόρυ και ο αναμμένος πυρσός, ενώ απο το ζωικό βασίλειο οι γύπες.

Ο ΔΙΑΣ

• Ο πέμπτος κατά σειρά από τον Ήλιο πλανήτης και ο μεγαλύτερος όλων είναι ο Δίας. Ο Δίας είναι πραγματικά τεράστιος σε σύγκριση με τους υπόλοιπους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.Θα μπορούσε να περιλάβει στο εσωτερικό του όλους τους άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Η μέση θερμοκρασία στο Δία είναι περίπου –110 βαθμοί κελσίου.Η σύσταση του πλανήτη συνίσταται κυρίως από υδρογόνο (88%), ήλιο (11%),ενώ το υπόλοιπο 1% αποτελείται από αμμωνία, μεθάνιο,νερό κλπ. Ο Δίας περιστρέφεται πολύ γρήγορα γύρω από τον εαυτό του. Επίσης διαθέτει 63 γνωστούς συνολικά δορυφόρους διαφόρων μεγεθών σε τροχιά γύρω του από τους οποίους οι τέσσερις (Γανυμήδης, Καλλιστώ, Ιω, Ευρώπη) ανακαλύφθηκαν από το Γαλιλαίο όταν παρατήρησε τον ουρανό με το τηλεσκόπιό του το 1610, είναι πολύ μαγάλοι με διάμετρο από 4980 έως 2880 χλμ

Ο ΘΕΟΣ ΔΙΑΣ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ• Δίας ή Ζευς ,Jupiter ή Jove στα Λατινικά, ο Άρχων του

ουρανού, ο θεός του κεραυνού και της βροχής, αυτός που συγκεντρώνει τα σύννεφα. Ο Δίας, ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων, συμβόλιζε για τους αρχαίους Έλληνες την παντοδυναμία και την απόλυτη εξουσία. Είχε τη διακυβέρνηση του σύμπαντος.Ο Δίας ήταν ο τελευταίος γιος του Κρόνου και της Ρέας. Μοναδική νόμιμη σύζυγος του Δία αναγνωρίστηκε η Ήρα. Σημαντικότερο σύμβολο του Δία ήταν ο κεραυνός, το πιο πολύτιμο όπλο που διέθετε.Ακολουθεί το σκήπτρο, που κατέληγε σε αετό και ήταν το σύμβολο της εξουσίας του.Ιερό δέντρο του Δία ήταν η βελανιδιά. Πολύ συχνά εικονίζεται με δυο πιθάρια στο πλάι του που συμβόλιζαν τα καλά και τα κακά που μοίραζε στους ανθρώπους.

Ο ΚΡΟΝΟΣ

• Ο Κρόνος (Saturn) είναι ο έκτος σε απόσταση από τον Ήλιο πλανήτης του Ηλιακού μας Συστήματος, με ελάχιστη απόσταση από τη Γη 1190εκατομμύρια χλμ. Είναι ο δεύτερος σε μέγεθος, μετά τον Δία, πλανήτης. Ο Κρόνος είναι ο πιο μακρινός πλανήτης που ήταν γνωστός στους αρχαίους χρόνους. Η πιο παλαιά παρατήρησή του ήταν εκείνη από τους Βαβυλωνίους του 7ου π.Χ. αιώνα. Η πρώτη τηλεσκοπική του παρατήρηση πραγματοποιήθηκε το 1610 από το Γαλιλαίο, που είδε καθαρά το δίσκο, αλλά οι δακτύλιοι δεν είχαν ευνοική κλίση την εποχή εκείνη για να παρατηρηθούν από τόσο μικρό τηλεσκόπιο(μεγένθυνση μόνο 32 φορές). Ο πλανήτης Κρόνος, ο <άρχοντας των δακτυλιδιών>.Όπως και ο Δίας ,ο Κρόνος είναι ένας αέριος γίγας,αποτελούμενος κυρίως από υδρογόνο, αναμιγμένο με ήλιο και ίχνη νερού , μεθανίου και αμμωνίας σχηματίζοντας μια βαριά δηλητηριασμένη ατμόσφαιρα.

• Το χαρακτηριστικό στοιχείο του Κρόνου είναι το σύστημα των δακτυλίων του, που είναι κάτι το ξεχωριστό για το Ηλιακό μας Σύστημα. Οι δακτύλιοι αποτελούνται από πάγο ή σωματίδια που είναι σκεπασμένα με πάγο. Οι αποστολές Βόγιατζερ έδειξαν ακόμα ότι οι δακτύλιοι είναι πολύ πιο σύνθετοι από ότι πιστεύαμε. Ο καθένας περιέχει εκατοντάδες ή χιλιάδες άλλα δακτυλίδια . Μέχρι το 1980 πιστεύαμε πως ο Κρόνος είχε 10 δορυφόρους. Μετά όμως από τις παρατηρήσεις των Βόγιατζερ, ο αριθμός τους αυξήθηκε επίσημα σε 22.

• Σήμερα στη βιβλιογραφία υπάρχουν 31 δορυφόροι.

Ο ΘΕΟΣ ΚΡΟΝΟΣ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ Γιος του Ουρανού και της Γαίας ο Κρόνος ήταν ο

μικρότερος από τους Τιτάνες. Μετά την απόσυρση του Ουρανού στο παλάτι του, ανέλαβε την εξουσία και κυβερνούσε δίκαια τον Κόσμο.

Παντρεύτηκε την Τιτανίδα Ρέα που γέννησε πολλά παιδιά την Ήρα, την Εστία , τη Δήμητρα, τον Ποσειδώνα, τον Πλούτωνα. Όλα του τα παιδιά τα κατάπιε για να μην του πάρουν το θρόνο. Το μόνο παιδί που γλύτωσε ήταν ο Δίας , όπου η Ρέα τον έκρυψε στην Κρήτη . Όταν μεγάλωσε ζήτησε από τον Κρόνο το βασίλειό του.Αρνούμενος να του το παραδώσει, ο Κρόνος νικήθηκε από το Δία, όπου τον ανάγκασε να καταπιεί ένα βοτάνι. Τότε ξεχύθηκαν από το στόμα του όλα του τα παιδιά. Μετά πολέμησαν για να πάρουν την εξουσία με τελικό νικητή το Δία (τιτανομαχία).

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ

• Έχει διάμετρο 51000km περίπου, περιστρέφεται γύρω από εαυτό του σε 18 γήινες ώρες και περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο σε 84 γήινα χρόνια Η μέση επιφανειακή του θερμοκρασία είναι –200 βαθμοί Κελσίου. Στον πλανήτη Ουρανό οφείλεται η ονομασία του χημικού στοιχείου Ουράνιο, το οποίο ανακαλύφθηκε από τον Μάρτιν Χάινριχ Κλέπροτ το ίδιο έτος με την ανακάλυψη του πλανήτη από τον Ουίλιαμ Χέρσελ. Η ατμόσφαιρά του αποτελείται κυρίως απο υδρογόνο και ήλιο. Το χρώμα του πλανήτη είναι γαλάζιο γιατί το λίγο μεθάνιο που υπάρχει στην ατμόσφαιρά του απορροφά το κόκκινο φως. Σήμερα είναι γνωστοί 27 δορυφόροι του Ουρανού που έχουν πάρει τα ονόματά τους από τους ήρωες των θεατρικών έργων του Σαίξπηρ. Ένα άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό αυτού του πλανήτη είναι οι 11 λεπτοί δακτύλιοι που αποτελούνται απο σωματίδια πετρώδους και ανθρακώδους σύστασης.

Ο ΘΕΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ• Το βασίλειο του κόσμου, πριν από τον Κρόνο, διαφέντευε

ο πατέρας του ο Ουρανός. Ήταν το πρώτο παιδί της Γαίας που γέννησε μόνη της. Στη συνέχεια γέννησε τα όρη και τον Πόντο όλα χωρίς την παρουσία αρσενικού στοιχείου. Επειδή ήταν τόσο μεγάλος σε μέγεθος ο Ουρανός που μπορούσε και την αγκάλιαζε ολόκληρη, έγινε ο ιδανικός συζυγός της και μαζί απέκτησαν δεκαοχτώ απογόνους, έξι Τιτάνες, έξι Τιτανίδες, τρεις Κύκλωπες και τρεις Εκατόγχειρες. Ο Ουρανός έχοντας μαντικές ικανότητες ήξερε ότι θα έχανε την εξουσία του από κάποιο παιδί του. Έτσι τα φυλάκισε στα Τάρταρα.Όμως ο Κρόνος ο μικρότερος από τους Τιτάνες κατάφερε να πάρει την εξουσία απο τον Ουρανό και να ελευθερώσει τα αδέρφια του απο τα Τάρταρα.Ο Ουρανός φεύγοντας ντροπιασμένος μακριά, είπε στον Κρόνο το χρησμό πως θα πάθαινε τα ίδια από κάποιο από τα παιδιά του.

Ο ΠΟΣΕΙΔΩΝ

Ο Ποσειδώνας είναι ο όγδοος κατά σειρά απόστασης από τον Ήλιο, πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος. Δεν είναι ορατός με γυμνό οφθαλμό, ενώ αν παρατηρηθεί με ισχυρό τηλεσκόπιο προσομοιάζει με πράσινο δίσκο.Στην αστρονομία συμβολίζεται με τρίαινα. Περιβάλλεται από πυκνή ατμόσφαιρα που αποτελείται κυρίως από μεθάνιο και υδρογόνο. Ο εντυπωσιακότερος σχηματισμός στην επιφάνεια του πλανήτη είναι η Μεγάλη Σκοτεινή Κηλίδα στο νότιο ημισφαίριο. Στον Ποσειδώνα παρατηρήθηκαν τέσσερεις δακτύλιοι που είναι λεπτοί και αμυδροί.Αποτελούνται από παγωμένο μεθάνιο και σωματίδια σκόνης. Το μαγνητικό πεδίο του Ποσειδώνα μοιάζει με εκείνο του Ουρανού και έχει παράξενο προσανατολισμό. Το μαγνητικό πεδίο δημιουργείται από κινήσεις αγώγιμου υλικού στα μεσαία στρώματά του. Ο Ποσειδών μέχρι σήμερα έχει 13 δορυφόρους.

Ο ΘΕΟΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ Ο Ποσειδώνας ήταν από τους ισχυρότερους θεούς των

αρχαίων Ελλήνων. Του ανήκε το βασίλειο των θαλασσών και ήταν ο εξουσιαστής της καθώς και των πηγών και των γλυκών νερών.Ως ναυτικός λαός οι Έλληνες δε γινόταν διαφορετικά από το να είχαν θεό των θαλασσών, θεό που να διατηρεί ήρεμη τη θάλασσα και καλοτάξιδη ή να την εξαγριώνει και να ταράσσει ώστε να μην μπορεί κανείς να επιβιώσει σε αυτήν.Ναοί του Ποσειδώνα βρίσκονταν κυρίως παραθαλάσσια, σε ακρωτήρια, με γνωστότερο αυτό του Σουνίου.Νόμιμη σύζυγος του Ποσειδώνα ήταν η Αμφιτρίτη,μια απο τις κόρες του Νηρέα. Ο Ποσεδώνας είχε πολλά παιδιά . Τα γνωστότερα ήταν ο Θησέας, ο Άτλαντας , ο Πολύφημος.

Ο ΥΠΟΒΙΒΑΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ΘΕΟΥ

Ο πλανήτης Πλούτωνας δεν είναι πλέον πλανήτης. Σύμφωνα με την απόφαση της 26ης συνόδου της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης που ελήφθη στην Πράγα, ο Πλούτωνας, ο αστεροειδής Κέρες καθώς και το νεοανακαλυφθέν ουράνιο σώμα UB 313, κατατάσσονται πλέον στη νέα κατηγορία των πλανητών νάνων. Έτσι το ηλιακό μας σύστημα αποτελείται από 8 πλανήτες, 3 πλανήτες νάνους και χιλιάδες άλλα μικρότερα σώματα όπως αστεροειδείς και κομήτες. Η απόφαση για τον υποβιβασμό του Πλούτωνα σε πλανήτη νάνο έλαβε πολύ μεγάλη δημοσιότητα, αλλά δεν παίζει ρόλο στις μελλοντικές ανακαλύψεις και την εξερεύνηση του διαστήματος.

ΜΑΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑ Ε5