Η απαγορευμένη συζήτηση λέγεται «εθνικό νόμισμα»

του Δρ. Παύλου Μεταλληνού*

Η απαγορευμένη συζήτηση ξεκίνησε, λοιπόν. Η υπογραφή του νέου μνημονίου

σήμανε την έναρξή της και το αποτέλεσμά των εκλογών θα θέσει τους κανόνες και θα

προσδιορίσει την εξέλιξή της.

Η αλήθεια είναι πως ένα τέτοιο θέμα δεν μπορεί να το εξετάσει κανείς, αν δεν το

προσεγγίσει με όρους ταξικού ανταγωνισμού. Ο λόγος είναι προφανής. Το νόμισμα δεν είναι

τίποτε περισσότερο εν τέλει παρά μια εκ των προϋποθέσεων αναπαραγωγής των κοινωνικών

σχέσεων ηγεμονίας της κυρίαρχης τάξης σε βάρος των υπολοίπων κοινωνικών ομάδων.

Μέσω του χρήματος δεν ανταλλάσσονται εμπορεύματα, μόνο. Με το χρήμα δεν

μετριέται η τιμή ενός εμπορεύματος, μόνο. Το χρήμα δεν συμβάλλει στην εκτέλεση του

διεθνούς εμπορίου, μόνο. Αντίθετα, εν τέλει το χρήμα λειτουργεί ως προϋπόθεση μέσω της

οποίας αναπαράγονται και επεκτείνονται οι σχέσεις εκμετάλλευσης του κεφαλαίου σε βάρος

της εργασίας, αλλά και η απαλλοτρίωση των ασθενέστερων κεφαλαίων από τα ισχυρότερα.

Επομένως, η διαχείρισή και η κατοχή του δίνουν δύναμη σε εκείνον που το ιδιοποιείται και

εξασθενεί εκείνον που το παράγει, αλλά εξαναγκάζεται να το παραχωρεί.

Καταλήγουμε λοιπόν, στην έννοια της υπεραξίας. Στην έννοια που προσδίδεται σε

εκείνη την ποσότητα χρήματος, η οποία εισπράττεται από τον επιχειρηματία, αλλά ο

καταμερισμός της αποτελεί το διακύβευμα του ταξικού ανταγωνισμού μεταξύ κεφαλαίου και

εργασίας, από τη μια και του ενδοταξικού ανταγωνισμού μεταξύ των κεφαλαιοκρατών, από

την άλλη. Ποιος θα ιδιοποιηθεί μεγαλύτερο μερίδιο.

Αντικειμενικά επομένως, γίνεται κατανοητό ότι στον καπιταλισμό, μέσω του

χρήματος διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις του κοινωνικού ανταγωνισμού και εν τέλει

επιτυγχάνονται οι συνθήκες εκμετάλλευσης και ηγεμονίας της ελίτ των ολιγοπωλητών. Το

χρήμα όμως, πρέπει να έχει ένα όνομα, πολύ απλά διότι κάθε επιμέρους εθνικός

καπιταλισμός έχει το δικό του, ιδιαίτερο όνομα. Το χρήμα όμως, πρέπει να έχει και

υποδιαιρέσεις, πολύ απλά διότι με τον τρόπο αυτό, διευκολύνεται ο αντικειμενικός σκοπός

του κεφαλαίου ενώ ταυτόχρονα, αποτρέπεται η αποκάλυψή του, καθώς πλέον το

επιδιωκόμενο αποκρύπτεται πίσω από ό,τι έχει επικρατήσει να γίνεται εμπειρικά αντιληπτό

ως μονάδα μέτρησης του μεγέθους της εκμετάλλευσης, που ιδιοποιείται η τάξη των

καπιταλιστών ως μερίδιο από τον εθνικό καταμερισμό εργασίας.

Το νόμισμα συνεπώς, όντως δεν είναι φετίχ. Αλλά για ποιόν; Το νόμισμα δεν είναι

φετίχ για το εκμεταλλευόμενο. Αντίθετα, το νόμισμα είναι φετίχ για τον εκμεταλλευτή, για

τον ηγεμόνα, διότι εν τέλει μέσω αυτού εκείνος αποβλέπει στη διασφάλιση της

αντικειμενικής επίτευξης του σκοπού του. Μέσω της διαχείρισης του νομίσματος, μέσω της

διαχείρισης της ποσότητάς του, μέσω του προσδιορισμού του μεγέθους των επιτοκίων, μέσω

της διαχείρισης εν γένει εκείνου που έχει επικρατήσει να γίνεται αντιληπτό ως νομισματική

πολιτική, οι ταξικοί αντίπαλοι ανταγωνίζονται και δοθείσης της ιστορικής συγκυρίας, η

κοινωνική ισορροπία είναι ευμετάβλητη. Έτσι, κάθε επιμέρους καπιταλισμός, κάθε επιμέρους

κοινωνική ελίτ για να αντιπαρέλθει τη συγκεκριμένη διελκυστίνδα και τους ενδεχόμενους σε

βάρος της κινδύνους είναι αυτονόητο πως θα επιδιώξει να αποτρέψει τη δυνατότητα

διαμόρφωσης της νομισματικής πολιτικής από τους εκμεταλλευόμενους. Τούτο όμως, μπορεί

να γίνει μόνο με μια μέθοδο, δεδομένου του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας των

σύγχρονων κρατών ˙ με την απώλεια, η οποία μπορεί να ονομαστεί και «παραχώρηση», της

εν λόγω νομισματικής πολιτικής σε μια υπερεθνική αρχή, με ταυτόχρονη κατάργηση του

εθνικού νομίσματος και παράλληλη υιοθέτηση του νομίσματος, που θα εκδίδει και θα

διαχειρίζεται η συγκεκριμένη υπερεθνική αρχή ˙ στην περίπτωσή μας, η Ευρωπαϊκή

Κεντρική Τράπεζα και οι εκφάνσεις άρθρωσης λόγου και λήψης πολιτικών αποφάσεων της

Ευρωπαϊκής Ένωσης.

* Ο δρ. Παύλος Μεταλληνός είναι καθηγητής-Σ.Ε.Π. στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, οικονομολόγος-πολιτικός

μηχανικός, email.: kpaulosm@netscape.net