ΕΚΘΕΣΗ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ σελίδες 118-130 του σχολικού βιβλίου

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΚΥΡΙΩΣ ΤΗ ΝΕΟΤΗΤΑ (Εφηβεία, πρότυπα νέων, χάσμα γενεών, αγάπη-έρωτας, ελεύθερος χρόνος)

1

ΑΦΟΡΜΗΣΗ: διαβάζουμεα) Ο αστακός και το μουγγρί: «Οι αστακοί…που μας συμβαίνει», σελίδες 120-121β) Οδυσσέας Ελύτης, «ΚΑΙ ΜΕ ΦΩΣ ΚΑΙ ΜΕ ΘΑΝΑΤΟΝ»

Είσαι νέος – το ξέρω – και δεν υπάρχει τίποτε.Λαοί, έθνη, ελευθερίες, τίποτε.Όμως ε ί σ α ι. Και την ώρα πουΦεύγεις με το ‘να πόδι σου έρχεσαι με τ’ άλλοΕρωτοφωτόσχιστοςΠερνάς θέλεις – δε θέλειςΑυλητής φυτών και συναγείρεις τα είδωλαΕναντίον μας. Όσο η φωνή σου αντέχει.

Πώς της παρθένας το τζιτζίκι όταν το πιάνειςΠάλλονται κάτω απ’ το δέρμα σου οι μυώνεςΉ τα ζώα που πίνουν κι ύστερα κοιτούνΠώς σβήνουν την αθλιότητα: ίδια εσύΠαραλαμβάνεις απ’ τους Δίες τον κεραυνόΚαι ο κόσμος σού υπακούει. Εμπρός λοιπόνΑπό σένα εξαρτάται. Τάχυνε την αστραπή

Πιάσε το ΠΡΕΠΕΙ από το ιώτα και γδάρε το ίσαμε το πι.(Από τη συλλογή «Ο Μικρός Ναυτίλος»)

ΟΜΑΔΑ Α΄: ΕΦΗΒΕΙΑ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ: (σελ. 122-123 σχολικού βιβλίου)Οι παρακάτω μαρτυρίες προέρχονται από συνεντεύξεις με εφήβους που «μιλούν» για διάφορα θέματα,

που τους απασχολούν, π.χ. για την εφηβεία, για την εμφάνισή τους, για τη σχέση τους με τους γονείς τους και γενικότερα με τους ενηλίκους.

Εφηβεία είvαι η ηλικία που τρέμεις να ζήσεις την κάθε αποτυχία. Κι αυτό είναιδύσκολο, παρ' όλο που ξέρουμε ότι εκείνο που μας κάνει να μεγαλώνουμε και να ωριμάζουμε είναι οι δυσκολίες.

Η εφηβεία είναι μεγάλη ευτυχία. Υπάρχουν μερικοί που μπλοκάρονται. Εγώ το βρίσκω υπέροχο να μπορούμε να κάνουμε ένα σωρό πράγματα, όπως οι μεγάλοι. Δεν έχουμε όμως καμία ευθύνη. Πρέπει να πω ότι οι γονείς μου είναι άνετοι και θα ήθελα να κρατήσει αυτό.

Απαίσιος, νιώθω απαίσιος, με σπυράκια, φρίκη. Μου φαίνεται πως όλοι με κοιτούν. Δεν ξέρω πια τι στιλ να βρω, για να είμαι καλύτερος ή για να κρυφτώ. Δεν ξέρω, ελπίζω ότι όλα θα περάσουν και γρήγορα, γιατί φτάνει... Οι γονείς λένε –τέλος πάντων, η μητέρα μου– όλα θα περάσουν, περιμένοντας όμως κάτι τέτοιο, εκεί να δεις άγχος!

Θα 'θελα οι γονείς μου να ήταν πιο συχνά στο σπίτι, για να συζητούσαν μαζί μου και να ενδιαφέρονταν περισσότερο για μένα. Αντί γι' αυτό, εδώ και χρόνια, ο πατέρας μου γυρίζει το βράδυ, διαβάζει την εφημερίδα του, τρώει με τη μητέρα μου κι εμένα, και συζητά μαζί της (όταν συζητά μαζί της...) χωρίς ν' ασχολείται με μένα. Και τους λέτε αυτούς γονείς; Εγώ πάντως όχι. Εάν τουλάχιστον με βρίζανε...

Οι ενήλικοι... Τα όνειρά τους είναι σβησμένα ή δεν έχουν τη δύναμη να τα πραγματοποιήσουν. Τα λόγια τους με φοβίζουν, γιατί πολύ συχνά μιλούν μόνο με το μυαλό τους και όχι με την καρδιά τους. Όταν όμως ξεσπούν, δεν ξέρουν από μέτρο... Κι εμείς, οι έφηβοι, αγωνιζόμαστε με λύσσα, παρά την αδυναμία μας, ν' αλλάξουμε κάτι σ' αυτό τον πλανήτη, που σιγά σιγά φθίνει.

2

Μερικούς ενηλίκους τους βλέπω σαν φίλους, σαν ανθρώπους στους οποίους μπορείς να πεις τα μυστικά σου, να ζητήσεις συμβουλές. Άλλοι είναι πιο απόμακροι, μένουν στον κλειστό για τον έφηβο κόσμο τους. Η πρώτη κατηγορία ενηλίκων θα 'θελα να μείνει όπως είναι, όλο κατανόηση κι επιθυμία για επικοινωνία. Η δεύτερη θα 'θελα να εξελισσόταν προς την καλή κατεύθυνση και, κυρίως, οι ενήλικοι να πάψουν να μιλούν για την κρίση της εφηβείας και να τη σχολιάζουν διαρκώς, σαν αυτοί να μην την πέρασαν. Αυτούς πάντως που απεχθάνομαι είναι οι ενήλικοι –ή μάλλον αυτοί που θεωρούν τον εαυτό τους ενήλικο– αλλά που είναι ακόμα ανώριμοι και κάνουν τους σπουδαίους. Μα γιατί οι σχέσεις ανάμεσα στους ενηλίκους και τους εφήβους να είναι τόσο δύσκολες;

ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ:1. Ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν οι έφηβοι στη σύγχρονη εποχή; Ποιο (ποια) από αυτά θεωρείτε το

σημαντικότερο (-α); Να απαντήσετε σε προφορικό προσχεδιασμένο λόγο. (σελίδες 118-123 του σχολικού βιβλίου)

2. Γράψτε μια σελίδα στο ημερολόγιό σας ξεκινώντας: «Καλό μου ημερολόγιο, κάθε μέρα παρατηρώ τον εαυτό μου να αλλάζει...». (Συνέχισε).

3. Γράψε ένα γράμμα που αρχίζει με τη φράση: «Αν θέλεις να με γνωρίσεις πραγματικά, διάβασε αυτό το γράμμα.» Το γράμμα σου μπορείς να το απευθύνεις στους γονείς σου, στην καθηγήτριά σου ή σε ένα φίλο.

4. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου: Μεγαλώνουμεμπλοκάρονταιευθύνηστιλ άγχοςξεσπούναπόμακροικρίση ανώριμοι σχέσεις

5. Σε άρθρο που θα δημοσιευτεί στο ιστολόγο του μαθήματος να παρουσιάσετε τα όνειρα που κάνετε ως νέοι για το μέλλον, τόσο το προσωπικό όσο και το συνολικό, και να εκθέσετε τα χαρακτηριστικά της ηλικίας σας στα οποία θα στηριχτείτε για την υλοποίηση των ονείρων σας. (περίπου 300 λέξεις)

ΟΜΑΔΑ Β΄: ΠΡΟΤΥΠΑ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ Νίκος ΔήμουΤι ισχύει στη σημερινή μας κοινωνία; Τι πρότυπα μπορούν να ακολουθήσουν τα παιδιά μας;Γιατί, είτε το θέλουμε είτε όχι, τα πρότυπα είναι απαραίτητα. Όταν ξεκινάμε μια πορεία, κάπου θέλουμε

να φτάσουμε. Η εξέλιξη χρειάζεται ένα μοντέλο, ένα υπόδειγμα, ένα (αριστοτελικό) τέλος. Εκτός βέβαια αν δεν πρόκειται για κίνηση παρά για σημειωτόν επί τόπου.

Στα χρόνια της νιότης μου θαυμάζαμε ανθρώπους. Σήμερα νομίζω πως αυτό το αίσθημα είναι άγνωστο. Άλλωστε, κι αν κάποιος μοιάζει άξιος θαυμασμού, οι ρυπαρογραφικές φυλλάδες αναλαμβάνουν να τον απομυθοποιήσουν αμέσως. Τον σκεπάζουν με λάσπη από την κορυφή ως τα πόδια — κι άντε, μετά, να τον θαυμάσεις!

Θα μου πείτε, ότι η παλιά, αστική κοινωνία ήταν γεμάτη από πλαστά είδωλα. Πως πολλοί από τους τότε θαυμαζόμενους ήταν απατεώνες, κουφοί, φαύλοι. Συμφωνώ. Αλλά θα αντιτείνω πως καλύτερα (και) μερικά πλαστά είδωλα παρά καθόλου είδωλα.

Γιατί χωρίς πρότυπα δεν πάμε πουθενά!(Το ίδιο σκέπτομαι, τον τελευταίο καιρό, για τους αστικούς “καλούς τρόπους”. Ξέρω πως ήταν ψεύτικοι,

πως βασίζονταν σε μια σύμβαση. Αλλά κουράστηκα πια να με σπρώχνουνε, να με τσαλαπατάνε, να με “κόβουνε” στο οδήγημα. Και αναφωνώ: καλύτερα ψεύτικοι καλοί τρόποι παρά καθόλου τρόποι!).

3

Ναι, χωρίς πρότυπα δεν πάμε μπροστά. Δεν υπάρχει η “τελική αιτία”, το κίνητρο που μας κινεί. Δεν έχουμε κάτι προς το οποίο να τείνουμε, που να μας οδηγεί.

Παραμένουμε στο τέλμα και στο “καλά είμαι εδώ”. Ιδανικό μας γίνεται το βόλεμα, η λούφα και η ξάπλα.Ποιους ζηλεύει ο σύγχρονος Έλληνας; Σε ποιων τη θέση θα ήθελε να είναι; Ποιους, ενδόμυχα η φανερά,

θαυμάζει; Σίγουρα εποφθαλμιά τον πλούτο — αλλά τα ΕΤΟΙΜΑ λεφτά. Να τα κληρονομήσει, όχι να τα φτιάξει. (Ο παλιός αυτοδημιούργητος χαιρόταν τη δημιουργία — τον πλούτο δεν προλάβαινε να τον ζήσει!). Άλλοι θέλουν αξιώματα και εξουσία και δόξα, αλλά κι αυτά απ' έξω, έτοιμα. Δι' απονομής!

Γι αυτό, όταν επιθυμούν το χρήμα, πρότυπο δεν είναι πια ο επιχειρηματίας, αλλά ο κομπιναδόρος, ο απατεών που πλουτίζει γρήγορα και άκοπα. Όταν σκέπτονται, αξίωμα, πρότυπο είναι ο δημόσιος υπάλληλος που προάγεται αυτόματα, χωρίς να διακινδυνεύει,. Ή, ακόμα περισσότερο, ο κομματικός παράγων, που γίνεται σύμβουλος, γενικός διευθυντής οργανισμού, ακόμα και υπουργός, με μια απλή απόφαση.

Αλλά, βέβαια, ούτε ο κομπιναδόρος, ούτε ο κομματόσκυλος μπορούνε να αποτελέσουν πραγματικά πρότυπα. Δεν έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν, να γεμίσουν μια νεανική ψυχή, να εμψυχώσουν. Είναι μοντέλα βολέματος, και όχι ιδανικά. Έτσι, αν εξαιρέσει κανείς μερικούς ποδοσφαιριστές και τραγουδιστές (εφήμερα είδωλα), οι νέοι μας σήμερα ζούνε χωρίς πρότυπα. Δεν πιστεύουν, δεν θαυμάζουν, δεν αξιολογούν. Όλα είναι λίγο-πολύ ίδια, αδιάφορα.

“Ντάξει, μωρέ, ντάξει...”.Σε έναν τέτοιο κόσμο, χωρίς σημεία αναφοράς, χωρίς σαφείς προσανατολισμούς, έχουν πια μόνον οδηγό

τις επιθυμίες, τους φόβους, τα ένστικτα τους. Αντιδρούν παρορμητικά και άτσαλα. Άγονται και φέρονται από τους δημαγωγούς που καθησυχάζουν και κολακεύουν τη μετριότητα.

Οι νέοι μας: τα μεγάλα θύματα μιας ανεύθυνης πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας, που χρόνια τώρα καλλιεργεί την ιδεολογία του Λαϊκισμού και το ευαγγέλιο της μη προσπάθειας. Που αρνείται κάθε πρότυπο, σαν αντιλαϊκό και ελιτίστικο.

Και μας βυθίζει, κάθε μέρα περισσότερο, στο τέλμα.11.10.1987

ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ: 6. Ποια πρότυπα υιοθετούν οι νέοι; Ποια είναι η σημασία των αληθινών προτύπων στις μέρες μας; Ποιες

αρνητικές επιδράσεις ασκούν τα είδωλα στους νέους; Να απαντήσετε σε προφορικό προσχεδιασμένο λόγο. (σελίδα 125 του σχολικού βιβλίου)

7. Να γράψεις μια υποθετική συνέντευξη, που θα επιθυμούσες να πάρεις από κάποιο πρόσωπο που θαυμάζεις. Σκέψου: ποιες ερωτήσεις θα του έκανες; Ποιες απαντήσεις θα σου έδινε; (σελίδα 126 σχολικού βιβλίου)

8. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου:πρότυπα θαυμάζαμε απομυθοποιήσουν πλαστά εξουσία δόξαεμπνεύσουνιδανικάεμψυχώσουνιδεολογία

9. «Οι νέοι ισχυρίζονται ότι ενδιαφέρονται για το πρωτότυπο και το διαφορετικό, που θα φέρνει τη δική τους σφραγίδα. Αν όµως παρατηρήσουµε τη ζωή τους, θα διαπιστώσουµε ότι, κατά κανόνα, ο ένας αντιγράφει τον άλλον. Πού οφείλεται αυτό το φαινόµενο και πώς µπορούν οι νέοι να διατηρήσουν τον αυθορµητισµό και την ταυτότητά τους ενταγµένοι σε µια οµάδα; Θεωρείστε ότι το κείµενο θα δηµοσιευθεί στο ιστολόγιο του μαθήματος (300 λέξεις).

ΟΜΑΔΑ Γ΄: ΧΑΣΜΑ ΓΕΝΕΩΝ

4

ΔΙΑΒΑΣΤΕ:"Η κοινωνία μας έχει φτάσει σε πολύ άσχημο επίπεδο. Βρισκόμαστε χωρίς ομπρέλα στην

καταιγίδα. Ειδικά για εμάς τους «νέους», τους «νέους» που μας παρουσιάζον δίχως όραμα, δίχως μέλλον, συνέχεια μπροστά από έναν υπολογιστή, με ελλιπείς γνώσεις.

Και ίσως να μην έχουν και απόλυτο άδικο. Πιθανότατα έχουν δίκιο. Αυτό που προβληματίζει όμως είναι το γιατί γίνεται αυτό και το ποιος είναι υπεύθυνος. Μήπως το προκαλούμε οι ίδιοι οι νέοι; Μήπως μέσα σε αυτό το ξακουστό χάσμα γενεών συμπεριλαμβάνεται και η πλήρης αδιαφορία για συγκεκριμένα ζητήματα; Μήπως οι νέοι ...του σήμερα είναι διαφορετικοί από τους νέους του χθες; Μάλλον όχι...

Μάλλον φταίει η σαπίλα αυτής της κοινωνίας η οποία έχει εισχωρήσει σε κάθε μέρος της. Οι νέοι έχουν φωνή. Η φωνή αυτή όμως πνίγετε σκόπιμα και καθημερινά από «αυτούς». Ποιοι είναι «αυτοί»; Είναι οι ομάδες ανθρώπων αυτές που δεν μπορούμε να κατονομάσουμε, γιατί βρίσκονται παντού. Είναι αυτοί που μας κυβερνούν τυπικά και άτυπα, είναι αυτοί που βρίσκονται δίπλα μας ινκόγκνιτο και μας επηρεάζουν.

Είναι οι γνωστοί, βολεμένοι πολιτικοί, οι μπλεγμένοι ή τσαλακωμένοι από σκάνδαλα, «άξιοι» συνεχιστές των εκάστοτε προκάτοχων τους που αδιαφορούν πλήρως για την παιδεία. Είναι τα ΜΜΕ τα οποία προβάλλουν μονόπλευρες ιστορίες, μισές αλήθειες, τα οποία συγχέουν τα παιδιά που βγαίνουν στον δρόμο να φωνάξουν για τα δικαιώματα τους με τους «γνωστούς-άγνωστους», με τους «κουκουλοφόρους» υπηρετώντας συμφέροντα και προσπαθώντας να αποκρύψουν τα πραγματικά γεγονότα. Την αλήθεια. Είναι τα σχολεία μας τα οποία έχουν απολέσει τον ανθρωπιστικό, ηθικοπλαστικό, μορφωτικό χαρακτήρα τους και έχουν θέσει ως κύριο μέλημα τους την απομνημόνευση, την γνωστή «παπαγαλία», πυλώνα πλέον της εκπαίδευσης και ασπίδα των μέτριων.

Τα παιδιά μαθαίνουν από την ηλικία των 6 ετών που αρχίζει η εκπαίδευση τους να γίνονται «μηχανές». Οι καθηγητές με την σύγχρονη διδασκαλία αποθεώνουν τη μετριότητα και έτσι από το σχολείο βγαίνουν άνθρωποι δίχως κριτική σκέψη, ανίκανοι να διακρίνουν το σωστό από το λάθος, εγκλωβισμένοι σε αποτυχημένα τεχνάσματα και αργότερα υποχείρια του φίλου τους, του εργοδότη τους, του κράτους. Είναι η ίδια η οικογένεια, που ταλανίζεται καθημερινά από πάσης φύσεως προβλήματα.

Ο Νίκος Αλατάς σε ένα άρθρο του ανέφερε: «Οι γονείς μας κατηγορούν ότι έχουμε απολέσει τον προσανατολισμό μας και οι παππούδες το αποδίδουν στο ότι δεν έχουμε ζήσει κατοχές και χούντες. Δεν θα κρατήσω τα προσχήματα: Εμένα μου φαίνεται πιο εύκολο να είσαι τσαμπουκάς και μαχητής όταν ο εχθρός φορά στολή με νεκροκεφαλές, πάρα όταν βρίσκεται παντού γύρω σου και παίρνει εναλλάξ τις μορφές όλων των φίλων σου» και κλείνει λέγοντας «Οι παλιότερες γενιές τολμούν να κατηγορούν εμάς, τους οπλίτες της κοινωνίας, ότι είμαστε μαλθακοί.

Κι όμως κανείς δεν έχει το θάρρος να φορέσει την περικεφαλαία της αντίστασης και να υποδυθεί τον σύγχρονο Λεωνίδα». Και κάτι τέτοιο χρειαζόμαστε πια. Έναν ήρωα. Έναν στρατηγό να μας καθοδηγήσει. Κάποιον να σώσει τη χαμένη τιμή της γενιάς αυτής. Κάποιος να κρατήσει ψηλά την αξιοπρέπεια αυτής της κοινωνίας. Οι νέοι είναι διατεθειμένοι να τα κάνουν όλα αυτά. Είναι διατεθειμένοι να πολεμήσουν για ότι τους ανήκει και ότι είναι σωστό. Αρκεί μόνο να μην πυροβολούνται τα όνειρα και οι βλέψεις μας και αρκεί να μας δοθούν καλύτερες συνθήκες εκπαίδευσης, καλύτερες συνθήκες ζωής.

Οι νέοι είναι έτοιμοι να κάνουν μια απόπειρα ελευθερίας, μια απόπειρα διαφυγής από αυτά που τους πληγώνουν, από αυτά που προκαλούν όλο αυτήν την καθημερινή και συνεχιζόμενη κόλαση, από αυτό το σύστημα που τρώει τα παιδιά της...

5

Σε ένα παράδεισο ελπίζω, θα μαζευτεί η αθωότητα εκεί...Έναν αγώνα συνεχίζω αυτόν που πίστευες και έπεσες εσύ..."

ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ! - από το troktiko

ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ: 10. Να αναζητήσετε τους λόγους για τους οποίους εκδηλώνεται το χάσμα των γενεών και τις συνέπειες που

επιφέρει στις σχέσεις γονέων-παιδιών και στην κοινωνία γενικότερα (σελίδα 126 του σχολικού βιβλίου). Να απαντήσετε σε προφορικό προσχεδιασμένο λόγο.

11. Να γράψετε ένα γράμμα στη μητέρα ή τον πατέρα, στο οποίο θα εξηγείτε πώς θα θέλατε να είναι η σχέση ανάμεσα σε σας και την οικογένειά σας.

12. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου:χάσμα αδιαφορία μονόπλευρες ταλανίζεται κατηγορούν μαλθακοίθάρρος πολεμήσουν διαφυγής αγώνα

13. Στο πλαίσιο μιας σχολικής εκδήλωσης αφιερωμένης στα προβλήματα της νέας γενιάς καλείστε να αναπτύξετε τις θέσεις σας με θέμα «Ποιου παρελθόντος αρνητές και ποιου συνεχιστές πρέπει να γίνουν οι σημερινοί νέοι (300 λέξεις).

ΟΜΑΔΑ Δ΄ : ΑΓΑΠΗ - ΕΡΩΤΑΣ

Γκουστάβ Κλιμτ, «Το φιλί»ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Αγάπη ή παράφορος έρωτας; (Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Επιστημονική

Συνεργάτις Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών & Harvard Medical School, USA)Ποιος δεν το έχει αναρωτηθεί, είτε είναι στην αρχή, τη μέση, ή ακόμα και το τέλος μιας ερωτικής

σχέσης; Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην αγάπη και τον παράφορο έρωτα; Είναι χρήσιμο να το γνωρίζει κανείς αυτό, για να ξέρει ποιο κομμάτι της σχέσης του χρειάζεται περισσότερη δουλειά...

Ανάλογα με το αν κάποιος νιώθει αγάπη ή τρελό έρωτα, μπορεί να κανονίσει και την πορεία του, να αντιληφθεί τις λεπτές αποχρώσεις στη σχέση του και να μπορέσει να χαράξει το μονοπάτι της ζωής του βάσει του τι έχει στα χέρια του και τι ακριβώς επιθυμεί...

Ο παράφορος έρωτας είναι μια ξαφνική λαίλαπα που εισβάλλει ξαφνικά στη ζωή του ανθρώπου. Είναι το έντονο συναίσθημα της ανάγκης να βρίσκεσαι με το άλλο άτομο, να το αγγίζεις, να του μιλάς, να το μυρίζεις, να το αισθάνεσαι με όλες σου τις αισθήσεις. Ο παράφορος έρωτας είναι τόσο έντονος που στο διάβα του παρασέρνει υποχρεώσεις, καθήκοντα, εργασίες, και καταλύει την έννοια της λογικής. Οι παράφορα ερωτευμένοι συχνά παραμελούν τους φίλους ή την εργασία τους, παίρνουν παρορμητικά

6

αποφάσεις και επιδεικνύουν συμπεριφορές άγνωστες μέχρι τότε γι’ αυτούς. Στον παράφορο έρωτα επικρατεί η φυσική έλξη και το πώς αισθάνεται ο ερωτευμένος. Στον παράφορο έρωτα δε μπορείς να ζήσεις χωρίς τον άλλο, γιατί σημασία έχει το πώς νιώθεις εσύ, και όχι πώς αισθάνεται ο άλλος. Πρόκειται για μα ορμονική έκρηξη που σε συνεπαίρνει και σε στροβιλίζει σε άλλα επίπεδα από τα συνηθισμένα.

Η αγάπη πάλι είναι ένα γλυκό αεράκι από το οποίο περιβάλλεσαι, το αναπνέεις βαθιά μέσα σου και είναι ζωοδόχος πνοή. Αλλά δεν σε αναποδογυρίζει, δεν σου ανατρέπει τη ζωή. Η αγάπη αποτελεί τη σταθερά που σε οδηγεί και που δίνει νόημα στη ζωή σου και ότι άλλο υπάρχει σε αυτή. Στην αγάπη υπάρχει φυσική έλξη αλλά επίσης συνυπάρχει διανοητική και ψυχική έλξη, και είναι εξίσου σημαντικά τα αισθήματα του/της συντρόφου. Στην αγάπη μπορείς να ζήσεις χωρίς τον άλλον, διότι το άλλο άτομο έχει αξία μέσα στη σχέση και τιμάς την αξία και την αυτονομία του. Η αγάπη είναι μια ορμονική συμφωνία που έχει μέσα της νοιάξιμο, συναισθηματικό ‘δέσιμο’, αφοσίωση και αντοχή στο χρόνο.

Τι επιθυμείτε;Ας μην ξεχνάμε ότι «πειρασμός» είναι το άλλο όνομα του παράφορου έρωτα! Και όπως ξέρουμε, είναι

εύκολο να παρασυρθούμε από πειρασμούς. Όχι ότι αυτό είναι κάτι αρνητικό από μόνο του. Σημασία έχει τι είναι αυτό που αναζητά κανείς στη ζωή του. Το ζήτημα τελικά είναι τι επιθυμεί καθένας: επιθυμείτε μια μακροχρόνια, ζεστή, ικανοποιητική σχέση; Τότε δεν ψάχνετε για παράφορο έρωτα! Και αν αυτός σας έχει χτυπήσει την πόρτα, ίσως θα ήταν χρήσιμο να εξετάσετε που βρίσκεστε, τι θέλετε και να κανονίσετε τις πράξεις και τις συμπεριφορές σας ανάλογα. Ή μήπως θέλετε πάθος και ένταση; Τότε δεν είστε σε φάση για ρομαντική αγάπη. Ό,τι και να είναι αυτό που επιθυμείτε, καλό είναι να το θέσετε ξεκάθαρα στον εαυτό σας για να είστε τίμιοι μαζί του καταρχήν και, στη συνέχεια, και με το άτομο με το οποίο σχετίζεστε.

Μια άλλη, εξίσου σημαντική παράμετρος με το τι νιώθετε εσείς είναι βέβαια και το τι αισθάνεται και τι επιθυμεί το άλλο άτομο στη σχέση σας. Αν μπορείτε να διακρίνετε τα σημάδια που σας φανερώνουν αν το άλλο άτομο είναι παράφορα ερωτευμένο ή αισθάνεται αληθινή αγάπη, τότε μπορείτε να κρίνετε πώς θέλετε να συνεχίσετε προκειμένου να αποφύγετε οδυνηρές εκπλήξεις και στεναχώριες. Θυμηθείτε ότι η εξελικτική βιολογία μας λέει ότι ο παράφορος έρωτας είναι ‘καλωδιωμένος’ να διαρκεί περίπου δύο χρόνια...

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Α΄ Προς Κορινθίους (σελίδα 127 σχολικού βιβλίου)Αν μπορώ να λαλώ σε όλες τις γλώσσες των ανθρώπων, ακόμα και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη για

τους άλλους, οι λόγοι μου ακούγονται σαν ήχος χάλκινης καμπάνας ή σαν κυμβάλου αλαλαγμός. Κι αν έχω της προφητείας το χάρισμα κι όλα κατέχω τα μυστήρια κι όλη τη γνώση, κι αν έχω ακόμα όλη την πίστη, έτσι που να μετακινώ βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, είμαι ένα τίποτα. Κι αν ακόμα μοιράσω στους φτωχούς όλα μου τα υπάρχοντα, κι αν παραδώσω στη φωτιά το σώμα μου, για να καεί, αλλά δεν έχω αγάπη, σε τίποτα δε με ωφελεί.

Εκείνος που αγαπάει έχει μακροθυμία, έχει καλοσύνη. Εκείνος που αγαπάει δε ζηλοφθονεί. Εκείνος που αγαπάει δεν κομπάζει ούτε περηφανεύεται. Είναι ευπρεπής, δεν είναι εγωιστής ούτε ευερέθιστος, ξεχνάει το κακό που του έχουν κάνει. Δε χαίρεται για το στραβό που γίνεται, αλλά μετέχει στη χαρά για το σωστό. Εκείνος που αγαπάει όλα τα ανέχεται, σε όλα εμπιστεύεται, για όλα ελπίζει, όλα τα υπομένει.

ΑΚΟΥΣΤΕ: http://www.youtube.com/watch?v=qcjgyRxWaIc (Γρήγορα η ώρα πέρασε: Στίχοι: Σαπφώ (μετάφραση Οδυσσέας Ελύτης), Μουσική: Νίκος Ξυδάκης). Σελίδα 130 του σχολικού βιβλίου

ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ: 14. Να αναζητήσετε τις μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται η αγάπη και να επισημάνετε τη σημασία της

αγάπης και του έρωτα στη ζωή των ανθρώπων. Απαντήστε σε προφορικό προσχεδιασμένο λόγο. (σελίδες 127-130 του σχολικού βιβλίου)

15. Σκεφτείτε ποιοι άνθρωποι από το περιβάλλον σας (οικογενειακό, σχολικό, εξωσχολικό) έχουν ανάγκη από ένα μήνυμα αγάπης και γράψτε τους ένα γράμμα. (σελίδα 130 του σχολικού βιβλίου)

16. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου:αγάπη επιθυμείαισθάνεσαι παρορμητικά παράφορο έκρηξη

7

συνεπαίρνει νόημα αφοσίωση αναζητά

17. Ακούγεται συχνά ότι στην εποχή μας έχει χαθεί ο ρομαντισμός, η αγνότητα και η ευαισθησία και ότι, ενώ παλαιότερα οι νέοι έδειχναν μεγαλύτερη υπευθυνότητα και σοβαρότητα στις σχέσεις τους, σήμερα ακόμα και στον έρωτα επικρατεί η νοοτροπία του εύκολου, γρήγορου και ανώδυνου πειραματισμού. Να επιχειρηματολογήσετε εναντίον αυτής της άποψης υπερασπιζόμενοι, σε ένα άρθρο 300 λέξεων, που θα δημοσιευθεί στο ιστολόγιο του μαθήματος, τον τρόπο με τον οποίο η γενιά σας αντιλαμβάνεται και βιώνει τον έρωτα.

ΟΜΑΔΑ Ε: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣΔΙΑΒΑΣΤΕ: Μαθητές, οι πιο σκληρά εργαζόμενοι Λίγες μόνο δεκαετίες πριν οι εξετάσεις ήταν ένα φυσικό γεγονός συνδεδεμένο με τις «κανονικές

λειτουργίες» του σχολείου. Ξαφνικά όμως τα πράγματα άλλαξαν! Οι εξετάσεις φαίνεται να μην είναι πια κάτι απλό, δηλαδή στα μέτρα των παιδιών. Καθηγητές, γονείς και ΜΜΕ μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα «Δουλέψτε σκληρά γιατί χαθήκατε!». Και τα παιδιά προσπαθούν και δουλεύουν σκληρά. Δεν παρακολουθούν μόνο το πρόγραμμα του σχολείου αλλά είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν αρκετές ώρες ενώ τα περισσότερα αναγκάζονται να παρακολουθούν και κάποιο φροντιστήριο. Η εποχή της εφηβείας για τα ελληνόπουλα δεν κρύβει μόνο το άγχος για προσαρμογή στην ενήλικη ζωή αλλά «προσφέρει» και τον πανικό της επιτυχίας. Παιδιά που εργάστηκαν πολύ σκληρά για πολλούς χειμώνες καλούνται με νηφαλιότητα και ηρεμία να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό.

Κάποτε σε αυτή την όμορφη, γεμάτη ήλιο χώρα τα παιδιά μεγάλωναν με ασφάλεια και χαρά. Μπορούσαν να επιστρέψουν από το σχολείο, να πετάξουν την τσάντα στην αυλή και να τρέξουν στη διπλανή αλάνα για ζωηρό παιχνίδι, ώσπου η φωνή της μαμάς ή της γιαγιάς θα έριχνε το σύνθημα: «Το φαΐ είναι έτοιμο!». Τότε η αλάνα ερήμωνε, οι μυρωδιές του κοκκινιστού, του παστίτσιου, του τηγανητού ψαριού και της φρέσκιας σαλάτας ξεχείλιζαν από τα σπίτια. Μια αισθαντική συμφωνία! Τα παιδιά χαλάρωναν, χόρταιναν και για λίγο η γειτονιά έβρισκε την ησυχία της, ώσπου οι μαθητές να διαβάσουν, οι γιαγιάδες και οι παππούδες να πάρουν τον μεσημεριανό υπνάκο τους και οι μαμάδες να ξεκουραστούν με κάποιο εργόχειρο ή κάποιο βιβλίο. Νωρίς το απόγευμα ξανάρχιζαν οι φωνές των παιδιών στις αλάνες, το παιχνίδι ζούσε στιγμές μεγαλοπρέπειας, ώσπου σχεδόν νύχτωνε και όλοι μαζεύονταν στο σπίτι για τα αποχαιρετιστήρια της ημέρας, δηλαδή, μπάνιο, βραδινό και ησυχία...Αυτή ήταν η εποχή που έβγαλε μεγάλους επιστήμονες, αξιόλογους καλλιτέχνες, χαρούμενους τεχνίτες και παιδιά γεμάτα όνειρα και φιλοδοξίες.

Σήμερα το σκηνικό έχει αλλάξει. Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο, είτε με τα πόδια και πάντοτε με τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με τα σχολικά, για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες! Ξένες γλώσσες, αθλητικά, ωδεία, μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης ημέρας. Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο. Ώρες δουλειάς: 10-12!

Αυτή είναι η εποχή μας. Η εποχή που φτιάχνει νέους με φοβίες, χωρίς μαλλιά, νέους ευερέθιστους, χωρίς όνειρα, χωρίς προοπτικές, χωρίς κέφι.Τα παιδιά μας, από πολύ νωρίς, φοράνε μια αόρατη φόρμα εργασίας που μπαίνει πρωί πρωί και βγαίνει αργά το βράδυ.

Οι γονείς γεμάτοι άγχος και ανησυχίες καταστρώνουν κάθε Σεπτέμβριο το εξαντλητικό ωράριο των παιδιών τους για τη σχολική χρονιά, φροντίζοντας να μην αφήσουν ούτε ένα απόγευμα ελεύθερο χωρίς προγραμματισμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα. Οι δικαιολογίες είναι πολλές και σοβαρές. Οι πιο πολλοί γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά σήμερα πρέπει να έχουν εφόδια. Γνώσεις, γνώσεις, γνώσεις. Άλλοι πάλι γονείς τρομοκρατημένοι από αυτά που προσφέρει η τηλεόραση προσπαθούν να ωθήσουν τα παιδιά σε δραστηριότητες προκειμένου να μην υπάρχει ελεύθερος χρόνος γι' αυτήν. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τα

8

παιδιά μας καταλήγουν να έχουν μπουχτίσει την οποιαδήποτε οργανωμένη δραστηριότητα και φθάνουν τελικά σε μια αντιδραστική προεφηβεία και μια επικίνδυνη εφηβεία [...]

Ο δυνατός ανταγωνισμός της εποχής μας, καθώς και η εμμονή μας να γεμίσουμε τη ζωή μας με υλικά αγαθά, μας κάνουν να ξεχνάμε την παιδαγωγική αξία που έχει το παιχνίδι, ιδιαίτερα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Ας θυμηθούμε ότι το παιχνίδι δίνει στα παιδιά τα ουσιαστικά προσόντα για τη ζωή, τα οποία είναι η κοινωνικότητα, η αυτοεκτίμηση, η αισιοδοξία, η ηρεμία και κυρίως η προετοιμασία για τους κοινωνικούς ρόλους που θα παίξουν στην ενήλικη ζωή τους. Χωρίς το παιχνίδι, τα παιδιά παίρνουν γνώσεις που ποτέ δεν γίνονται βίωμα, δηλαδή εμπειρία.

Αυτό που τελικά θα σφραγίσει τη ζωή του ατόμου είναι η ικανότητά του να χειρίζεται τα συναισθήματά του, να διαπραγματεύεται αντί να συγκρούεται, να ρισκάρει χωρίς συναισθήματα πανικού και τελικά να καταφέρνει να γίνεται κατανοητό από το περιβάλλον. Όλα αυτά συνθέτουν τη συναισθηματική του νοημοσύνη, η οποία είναι μια ικανότητα που δεν αποκτιέται μέσα από τα βιβλία ούτε μαθαίνεται στα θρανία.

Τα παιδιά χρειάζεται οπωσδήποτε να συμμετέχουν και σε διαδικασίες μέσα στις οποίες θα αποφασίσουν τα ίδια για τους κανόνες του παιχνιδιού. Όταν βρίσκονται συνεχώς σε περιβάλλοντα όπου οι κανόνες μπαίνουν από εμάς τους μεγάλους, τότε δεν αναπτύσσουν την ικανότητά τους για αυτοδιοίκηση και ανεξαρτησία. Αυτό έχει συνέπεια να αισθάνονται αρκετή ανασφάλεια αποφεύγοντας να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Επίσης, έχει αποτέλεσμα να εξαρτώνται πολύ από τους γονείς τους, τους οποίους και κατηγορούν ότι είναι υπεύθυνοι για τυχόν αποτυχίες τους.

Ποια είναι λοιπόν η λύση; Πώς μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας πραγματικά εφόδια χωρίς να τα εξωθήσουμε σε καταναγκαστικά έργα και χωρίς να τους στερήσουμε τη μαγεία της παιδικής ηλικίας; Μια βασική συνταγή λέει πως ό,τι προσφέρουμε στα παιδιά ως ευκαιρία για μόρφωση ή επιμόρφωση θα πρέπει να πλαισιώνεται από συναισθήματα ευχαρίστησης. Το συναίσθημα της χαράς είναι η πιο σπουδαία παιδική τροφή. Επομένως η μάθηση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μοιάζει με καταναγκασμό.

Ελαφρώς διασκευασμένο από την εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, Σμαρούλα Παντελή

ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ:18. Να αναζητήσετε τους λόγους για τους οποίους περιορίζεται ο ελεύθερος χρόνος στη σύγχρονη εποχή

και να παρουσιάσετε τρόπους δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου. Απαντήστε σε προφορικό προσχεδιασμένο λόγο. (σελίδα 126 του σχολικού βιβλίου)

19. Να γράψετε μια σελίδα ημερολογίου, στην οποία θα καταγράφετε τα συναισθήματά σας κατά τη διάρκεια μιας ημέρας που δεν είχατε καθόλου ελεύθερο χρόνο (ή που αξιοποιήσατε δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο σας).

20. Να δώσετε συνώνυμα των λέξεων του κειμένου:Δουλέψτε αναγκάζονται άγχος χαλάρωνανδραστηριότητεςεξαντλητικό προγραμματισμένη ελεύθερο αυτοεκτίμησηκαταναγκασμό

21. Είναι αλήθεια ότι στη σύγχρονή μας εποχή ο ελεύθερος χρόνος περιορίζεται δραματικά. Το φαινόμενο αυτό αγγίζει δυστυχώς και τον μαθητικό κόσμο. Από τη σχολική σας εμπειρία ορμώμενοι να αναφερθείτε στις συνέπειες που επιφέρει το γεγονός αυτό στους μαθητές. Το κείμενό σας να έχει τη μορφή επιστολής που πρόκειται να αποστείλετε στον Υπουργό Παιδείας με σκοπό να τον πείσετε να λάβει μέτρα ώστε οι μαθητές να έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους. (300 λέξεις).  

9