Σχολικός ρατσισμός

Γυμνάσιο ΣκύδραςΣχολικό έτος 2012-2013

Υπεύθυνος καθηγητής: Μόσχου Νικόλαος

Στοιχεία έρευνας

• Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια σχολικής εκδήλωσης με θέμα το ρατσισμό.

• Προηγήθηκε συζήτηση μέσα σε κάθε τμήμα ανάμεσα στους μαθητές και τον κάθε υπεύθυνο καθηγητή.

• Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου έγινε ανώνυμα και προαιρετικά από τους μαθητές.

Ειδικότερα στοιχεία έρευνας

• Τόπος: Γυμνάσιο Σκύδρας• Χρόνος: Απρίλιος 2013 (Σχολικό έτος 2012-

2013)• Δείγμα: 391 μαθήτριες και μαθητές (141 της

Α’ τάξης, 134 της Β’ τάξης, 116 της Γ’ τάξης).• Μέγιστος αριθμός απαντήσεων αγοριών:191• Μέγιστος αριθμός απαντήσεων κοριτσιών:

200

Μορφή ερωτηματολογίου

• Οι μαθητές δήλωσαν το φύλο τους και την τάξη τους ανώνυμα.

• Είχαν την επιλογή να απαντήσουν ελεύθερα σε όποιες ερωτήσεις επιθυμούσαν.

• Συνολικά υπήρχαν δώδεκα ερωτήσεις.• Οι έντεκα ερωτήσεις είχαν τη μορφή «Ναι/Όχι». Επιπλέον

στις επτά οι μαθητές μπορούσαν να δικαιολογήσουν την απάντηση τους.

• Μία ερώτηση ήταν ανοικτού τύπου, όπου οι μαθητές είχαν την επιλογή να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους για τους αλλοδαπούς.

1.Σας ενοχλεί το γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουν έρθει τα τελευταία χρόνια πολλοί αλλοδαποί;

ΝΑΙ46%

ΟΧΙ54%

1.Σας ενοχλεί το γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουν έρθει τα τελευταία χρόνια πολλοί αλλοδαποί; (αγόρια-κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 82

84

86

88

90

92

94

96

98

100

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

3. Πιστεύετε ότι δημιουργούν προβλήματα στην Ελλάδα και στους Έλληνες(όλοι ή κάποιοι από

αυτούς);

ΝΑΙ63%

ΟΧΙ37%

3. Πιστεύετε ότι δημιουργούν προβλήματα στην Ελλάδα και στους Έλληνες(όλοι ή κάποιοι από αυτούς); (αγόρια – κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 0

20

40

60

80

100

120

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

140

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

4. Θα κάνατε παρέα με παιδιά αλλοδαπών;

ΝΑΙ78%

ΟΧΙ22%

4. Θα κάνατε παρέα με παιδιά αλλοδαπών; (αγόρια – κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

5. Έχουν εργαστεί για την οικογένειά σας ποτέ αλλοδαποί;

ΝΑΙ55%

ΟΧΙ45%

5. Έχουν εργαστεί για την οικογένειά σας ποτέ αλλοδαποί; (αγόρια – κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 83

84

85

86

87

88

89

90

91

92

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

6. Είχατε στο παρελθόν ή έχετε σήμερα μετανάστες στην οικογένειά σας;

ΝΑΙ20%

ΟΧΙ80%

6. Είχατε στο παρελθόν ή έχετε σήμερα μετανάστες στην οικογένειά σας; (αγόρια – κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

7. Αν δεν βρίσκατε δουλειά στην Ελλάδα θα αποφασίζατε να πάτε να δουλέψετε σε άλλη χώρα;

ΝΑΙ82%

ΟΧΙ18%

7. Αν δεν βρίσκατε δουλειά στην Ελλάδα θα αποφασίζατε να πάτε να δουλέψετε σε άλλη χώρα;

(αγόρια – κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

8. Έχετε βρίσει ή κοροϊδέψει κάποιον/α συμμαθητή/τριά σας επειδή είναι αλλοδαπός/ή;

ΝΑΙ30%

ΟΧΙ70%

8. Έχετε βρίσει ή κοροϊδέψει κάποιον/α συμμαθητή/τριά σας επειδή είναι αλλοδαπός/ή;(αγόρια – κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 0

20

40

60

80

100

120

140

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

9. Έχετε χτυπήσει κάποιον/α αλλοδαπό/ή συμμαθητή/τρια σας;

ΝΑΙ16%

ΟΧΙ84%

9. Έχετε χτυπήσει κάποιον/α αλλοδαπό/ή συμμαθητή/τρια σας; (αγόρια –κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

10. Έχετε δει συμμαθητές/τριες σας να χτυπούν κάποιον/α αλλοδαπό/ή συμμαθητή/τρια σας;

ΝΑΙ49%ΟΧΙ

51%

10. Έχετε δει συμμαθητές/τριές σας να χτυπούν κάποιον/α αλλοδαπό/ή συμμαθητή/τριά σας; (αγόρια – κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 80

82

84

86

88

90

92

94

96

98

100

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ97.4

97.6

97.8

98

98.2

98.4

98.6

98.8

99

99.2

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

11. Έχετε πέσει θύμα ρατσιστικής επίθεσης από συμμαθητές/τριές σας;

ΝΑΙ25%

ΟΧΙ75%

11. Έχετε πέσει θύμα ρατσιστικής επίθεσης από συμμαθητές/τριές σας;(αγόρια – κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

140

160

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

12. Πιστεύετε ότι στο σχολείο σας υπάρχει ρατσισμός;

ΝΑΙ80%

ΟΧΙ20%

12. Πιστεύετε ότι στο σχολείο σας υπάρχει ρατσισμός; (αγόρια – κορίτσια)

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙ ΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ 0

20

40

60

80

100

120

ΑΓΟΡΙΑ ΝΑΙΑΓΟΡΙΑ ΟΧΙ

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΝΑΙΚΟΡΙΤΣΙΑ ΟΧΙ

Σχολιασμός αποτελεσμάτων

1. Οι απόψεις των μαθητών είναι σχεδόν μοιρασμένες σχετικά με το αν ενοχλούνται από τον ερχομό αλλοδαπών στην Ελλάδα.

2. Ωστόσο οι περισσότεροι πιστεύουν ότι δημιουργούν προβλήματα οι αλλοδαποί στους Έλληνες.

3. Από την άλλη πλευρά η πλειοψηφία των μαθητών θα έκανε ή κάνει παρέα με αλλοδαπούς.

Σχολιασμός αποτελεσμάτων

4. Παραπάνω από τους μισούς μαθητές έχουν δει αλλοδαπούς να εργάζονται για την οικογένειά τους.

5. Η μεγάλη πλειοψηφία των μαθητών δηλώνει ότι δεν έχει σήμερα ή στο παρελθόν μετανάστες στην οικογένειά τους.

6. Η πλειονότητα των μαθητών είναι πρόθυμη να μεταναστεύσει προκειμένου να βρει εργασία εκτός Ελλάδος.

Σχολιασμός αποτελεσμάτων

7. Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών δηλώνει ότι δεν έχει βρίσει ή κοροϊδέψει κάποιον συμμαθητή επειδή είναι αλλοδαπός.

8. Επίσης η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών δεν έχει χτυπήσει κάποιον αλλοδαπό συμμαθητή τους.

9. Ωστόσο οι μισοί περίπου μαθητές παραδέχονται ότι έχουν δει άλλους συμμαθητές τους να ασκούν σωματική βία εις βάρος κάποιου αλλοδαπού συμμαθητή τους.

Σχολιασμός αποτελεσμάτων

10. Την ίδια στιγμή τα τρία τέταρτα των μαθητών δηλώνουν ότι δεν έχουν πέσει θύματα ρατσιστικής επίθεσης.

11. Ωστόσο το ογδόντα τοις εκατό των μαθητών θεωρεί ότι υπάρχει ρατσισμός στο σχολικό περιβάλλον.

Ανάλυση αποτελεσμάτων

1. Σας ενοχλεί το γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουν έρθει τα τελευταία χρόνια πολλοί αλλοδαποί; Αν ναι γιατί;

Οι μισοί μαθητές δεν ενοχλούνται από την έλευση των αλλοδαπών στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Κατανοούν ότι οφείλεται σε οικονομικούς λόγους και ότι είναι ζήτημα επιβίωσης. Ωστόσο όσοι ενοχλούνται θεωρούν ότι δημιουργούν οικονομικό πρόβλημα και ότι στερούν από τους γηγενείς τις θέσεις εργασίας. Επίσης καταλογίζουν στους αλλοδαπούς παραβατική συμπεριφορά και αύξηση της εγκληματικότητας.

2.Τι σκέφτεστε –αισθάνεστε για αυτούς;

• Οι απόψεις των μαθητών είναι μοιρασμένες. Οι μισοί συμπαθούν τους αλλοδαπούς και πιστεύουν ότι έχουν δικαιώματα όπως οι υπόλοιποι άνθρωποι, ότι είναι θύματα των περιστάσεων επιδιώκοντας μόνο ένα καλύτερο μέλλον. Από την άλλη, οι υπόλοιποι τους καταλογίζουν εγκλήματα, όπως ληστείες, και θεωρούν ότι πρέπει να φύγουν από τη χώρα καθώς παίρνουν τις δουλειές των Ελλήνων.

3. Πιστεύετε ότι δημιουργούν προβλήματα στην Ελλάδα και στους Έλληνες(όλοι ή κάποιοι από αυτούς); Αν ναι γιατί;

• Οι περισσότεροι δηλώνουν ότι οι αλλοδαποί κλέβουν δουλειές, ληστεύουν, εγκληματούν και προκαλούν φασαρίες. Επίσης ότι προκαλούν φόβο στους Έλληνες και ότι αποτελούν και πολιτικό πρόβλημα.

4. Θα κάνατε παρέα με παιδιά αλλοδαπών; Αν όχι γιατί

• Το 78 % δηλώνει ότι θα έκανε με ευχαρίστηση παρέα με αλλοδαπούς ή ότι ήδη έχει φίλους από άλλες χώρες.

• Το ποσοστό που δεν θα επέλεγε την παρέα αλλοδαπών αιτιολογεί την στάση του εξαιτίας του φόβου που νιώθει απέναντί τους. Κάποιοι τους μισούν και τους θεωρούν κατώτερους.

5. Έχουν εργαστεί για την οικογένειά σας ποτέ αλλοδαποί; Αν ναι ποια ήταν η συμπεριφορά τους;

• Το 55 % των μαθητών έχει σχηματίσει θετική εικόνα για τους αλλοδαπούς εργάτες που έχουν προσλάβει κατά καιρούς οι γονείς τους. Η συμπεριφορά των εργατών ήταν καλή και προκάλεσε θετικές εντυπώσεις στους μαθητές, χωρίς να υπάρξουν προστριβές και εντάσεις.

6. Είχατε στο παρελθόν ή έχετε σήμερα μετανάστες στην οικογένειά σας; Αν ναι, τι είδους αντιμετώπιση είχαν στην χώρα μετανάστευσης;

• Το 80 % δηλώνει ότι δεν είχε ή δεν έχει μετανάστες, αν και στο σχολικό έτος 2012 -2013 σημειώθηκε αύξηση των Ελλήνων μεταναστών προς άλλες χώρες. Επίσης και στο παρελθόν η περιοχή της Σκύδρας είχε μεγάλα ποσοστά μετανάστευσης, ειδικά προς τη Γερμανία. Το ποσοστό των μαθητών πιθανόν οφείλεται στην περίοδο ευημερίας που είχε η Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια, που συμπίπτει χρονικά με την ηλικία των μαθητών (από 12 ως 15 ετών). Ακόμα πολλοί μαθητές δεν συνδέουν τη λέξη «μετανάστης» με την ιστορία του Ελληνισμού και την ιστορία της περιοχής γενικότερα.

7. Αν δεν βρίσκατε δουλειά στην Ελλάδα θα αποφασίζατε να πάτε να δουλέψετε σε άλλη χώρα;

• Η πλειοψηφία των μαθητών δηλώνει πρόθυμη να μεταναστεύσει μελλοντικά για να βρει δουλειά σε άλλη χώρα.

8. Έχετε βρίσει ή κοροϊδέψει κάποιον/α συμμαθητή/τρια σας επειδή είναι αλλοδαπός/ή;

• Το 70% των μαθητών αρνείται ότι έχει βρίσει ή κοροϊδέψει κάποιο αλλοδαπό συμμαθητή τους.

9. Έχετε χτυπήσει κάποιον/α αλλοδαπό/ή συμμαθητή/τρια σας;

• Το 84% των μαθητών δηλώνει ότι δεν έχει ασκήσει σωματική βία εναντίον κάποιου αλλοδαπού συμμαθητή τους.

10. Έχετε δει συμμαθητές/τριες σας να χτυπούν κάποιον/α αλλοδαπό/ή συμμαθητή/τρια σας; Αν ναι, πως αντιδράσατε;

• Το 49% των μαθητών έχουν γίνει μάρτυρες περιστατικού βίας εναντίον κάποιου αλλοδαπού συμμαθητή τους. Οι περισσότεροι από αυτούς έσπευσαν να βοηθήσουν το θύμα, να χωρίσουν τα παιδιά που μάλωναν ή να καταγγείλουν το γεγονός σε κάποιο καθηγητή.

11. Έχετε πέσει θύμα ρατσιστικής επίθεσης από συμμαθητές;/τριες σας;

• Το 75% δεν έχει πέσει θύμα ρατσιστικής επίθεσης από άλλους συμμαθητές. Το ποσοστό αυτό έρχεται σε αντίθεση με το ποσοστό της προηγούμενης ερώτησης, όπου οι μισοί μαθητές περίπου παραδέχονται ότι έχουν γίνει μάρτυρες σωματικής βίας εναντίον αλλοδαπών συμμαθητών τους. Πιθανόν οι μαθητές δυσκολεύονται να παραδεχτούν ότι είναι θύματα επίθεσης και να αποδεχτούν το ρόλο του «αδυνάμου».

12. Πιστεύετε ότι στο σχολείο σας υπάρχει ρατσισμός; Αν ναι, τι είδους ρατσισμός και πως εκδηλώνεται;

• Το 80% πιστεύει ότι υπάρχει ρατσισμός στο σχολείο. Αυτός εκδηλώνεται κυρίως με λεκτική βία. Ειδικότερα οι μαθητές κοροϊδεύουν άλλους για την εξωτερική τους εμφάνιση (χρώμα, ύψος, βάρος, μορφή, ρούχα). Ακολουθεί η σωματική βία και η περιθωριοποίηση. Επίσης κριτήριο για την ρατσιστική συμπεριφορά μπορεί να είναι η καταγωγή, το φύλο και το επίπεδο μόρφωσης ή επίδοσης, με τους άριστους μαθητές να είναι το ίδιο θύματα με αυτούς που δεν τα καταφέρνουν στα μαθήματα.