FERNANDO PESSOA

Χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ή

Α Ν Θ Ο Λ Ο Γ Ι Α

Προλογίζει και μεταγλωττίζειο Αθανάσιος Τσακνάκης

ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΚΔΟΣΗ – 2015

Στον ακάματο πνευματικό εργάτη,Francisco José SOARES FEITOSA

A.T.

«Όλα αξίζουν τον κόπο, εάν η ψυχή δεν είναι μικρή»

Fernando Pessoa

Εισαγωγικό σημείωμα

Γεννημένος στην Λισαβώνα, στις 13 Ιουνίου 1888, ο Πορτογάλος ποιητής και συγγραφέας Fernando António Nogueira de Seabra Pessoa εντάσσεται στους σημαντικότερους λογοτέχνες τού 20ού αιώνα. Το έργο του, άλλοτε διάσπαρτο σε περιοδικά, εφημερίδες και ευκαιριακές εκδόσεις, άλλοτε συγκεντρωμένο σε συλλογές υπό διάφορα ψευδώνυμα (Alvaro de Campos, Ricardo Reis, Alberto Caeiro κ.ά.), χαρακτηρίζεται από την πρωτοποριακή σκέψη, την μυστικιστική εικονοπλασία και τον δυσεξιχνίαστο στοχασμό, στοιχεία που αντικατοπτρίζουν επαρκώς την περίπλοκη προσωπικότητα και ιδιοσυγκρασία τού δημιουργού του.

Φιλελεύθερος μέσα στον συντηρητισμό του, δημοκρατικά μοναρχικός, χριστιανός αντίθετος σε κάθε είδος οργανωμένης εκκλησίας, αντι-κομμουνιστής και αντι-σοσιαλιστής μυημένος στον Τεκτονισμό, οπαδός ενός ανθρωπιστικού και πνευματικού εθνικισμού που συνοψίζεται στο ρητό «Τα πάντα γιά την Ανθρωπότητα, τίποτε ενάντια στο Έθνος», ο Fernando Pessoa μάς κληροδότησε έναν μεγάλο σε όγκο και υψηλό σε ποιότητα λογοτεχνικό θησαυρό, συνταγμένο στην πορτογαλική, την αγγλική και την γαλλική γλώσσα, τις οποίες κατείχε σε άριστο επίπεδο. Ως επάγγελμά του, ωστόσο, δεν θεωρούσε την συγγραφή ή την ποίηση, αλλά την δημοσιογραφία, ενώ γιά κάποιο χρονικό διάστημα εργάστηκε και ως εκδότης, ιδρύοντας τον εκδοτικό οίκο «Olisipo», τού οποίου η επωνυμία, αρχαία ονομασία τής Λισαβώνας, παρέπεμπε επίτηδες στον ιδρυτή τής πόλης, τον ομηρικό Οδυσσέα.

Ο ταραγμένος βίος του υπήρξε γεμάτος από μεταναστεύσεις, προσωπικές συγκινήσεις, οικογενειακές περιπέτειες, εκπλήξεις, ασθένειες και πολλά απρόοπτα. Όλα αυτά τού δίδαξαν, κατά δική του ομολογία, «να διατηρεί πάντοτε στην μνήμη του τον μάρτυρα Ζακ ντε Μολέ, Μεγάλο Διδάσκαλο των Ναϊτών, και να μάχεται οπουδήποτε τους τρεις δολοφόνους του: την Άγνοια, την Μισαλλοδοξία και την Τυραννία». Η ζωή του τελείωσε στην Λισαβώνα, στις 30 Νοεμβρίου 1935.

Η παρούσα χαρακτηριστική ανθολογία εμπεριέχει ορισμένα από τα πλέον αξιόλογα πορτογαλόφωνα ποιήματά του, μεταγλωττισμένα στην ελληνική, παρόντος και τού πρωτοτύπου. Εάν οι αγαπητοί αναγνώστες ήδη γνωρίζουν πόσο δύσκολη εργασία είναι η καλή μεταγλώττιση ενός απλού, καθημερινού κειμένου, τότε εύκολα θα αντιληφθούν πόσο κοπιαστική μπορεί να αποβεί η μεταγλώττιση ενός ποιητικού έργου. Αποφεύγοντας την εκτενή παράθεση γνωστών και μάλλον τετριμμένων θεωριών περί «πιστής ή άπιστης» και «καλής ή κακής» μεταγλώττισης, αρκούμαι στα ακόλουθα: με ιδιαίτερη αφοσίωση φρόντισα να διατηρήσω ανόθευτο το νόημα των στίχων τού ποιητή, ενώ παράλληλα προσπάθησα να προσδώσω, όπου αυτό ήταν εφικτό, εκείνο το στοιχείο τού ρυθμού και τής μελωδικότητας που ενίοτε κρίνεται ως απαραίτητο συμπλήρωμα τής ποιητικής έκφρασης. Το αποτέλεσμα παρουσιάζεται στις επόμενες σελίδες και η τελική κρίση επαφίεται στο αναγνωστικό κοινό.

Αθανάσιος Α. Τσακνάκης

Abdica çã o

Toma-me, ó noite eterna, nos teus braços E chama-me teu filho.

Eu sou um rei que voluntariamente abandonei O meu trono de sonhos e cansaços.

Minha espada, pesada a braços lassos, Em mão viris e calmas entreguei; E meu cetro e coroa – eu os deixei Na antecâmara, feitos em pedaços.

Minha cota de malha, tão inútil, Minhas esporas de um tinir tão fútil, Deixei-as pela fria escadaria.

Despi a realeza, corpo e alma, E regressei à noite antiga e calma Como a paisagem ao morrer do dia.

Παραίτηση

Πάρε με, νύχτα αιώνια, μέσα στην αγκαλιά σουκι ονόμασέ με τέκνο σου.

Εγώ είμ’ ένας βασιλιάς,που εκούσια παράτησα τον θρόνο μου,φτιαγμένο από κάματους και όνειρα.

Τη σπάθα μου, βαριά γιά τους νωθρούς βραχίονές μου,παρέδωσα σε χέρια ήρεμα κι αντρίκια.Το στέμμα και το σκήπτρο μου, που έγιναν κομμάτια,τ’ απίθωσα ο ίδιος στον προθάλαμο.

Τον δικτυωτό μου θώρακα, που ήταν τόσο άχρηστος,τους πτερνιστήρες μου, που ηχούσαν τόσο άθλια,τ’ απίθωσα στο κρύο κλιμακοστάσι.

Τη βασιλεία πέταξ’ από πάνω μου, ψυχή και σώμα,κ’ επέστρεψα στην ήρεμη και στην αρχαία νύχτα,σαν το τοπίο, όταν σβήν’ η μέρα.

O amor é que é essencial

O amor é que é essencial. O sexo é só um acidente. Pode ser igual Ou diferente.

O homem não é um animal: É uma carne inteligente, Embora às vezes doente.

Ο έρωτας κατέχει την ουσία

Ο έρωτας κατέχει την ουσίακ’ είναι απλό συμβάν η συνουσία,παρόμοιο ή με διαφορές.

Ο άνθρωπος δεν είναι ένα ζώο,είναι μιά σάρκα που έχει ευφυΐα,κι ας ασθενεί κι αυτή κάποιες φορές.

Autopsicografia

O poeta é um fingidor. Finge tão completamente Que chega a fingir que é dor A dor que deveras sente.

E os que lêem o que escreve, Na dor lida sentem bem, Não as duas que ele teve, Mas só a que eles não têm.

E assim nas calhas de roda Gira, a entreter a razão, Esse comboio de corda Que se chama coração.

Αυτοψυχογραφία

Ο ποιητής είν’ ένας προσποιούμενοςκαι προσποιείται τόσο επιτυχώς,που φτάνει μέχρι να προσποιηθεί ότ’ είναι πόνοςο πόνος που στ’ αλήθεια αισθάνεται αυτός.

Κ’ εκείνοι, που διαβάζουν όσα γράφει,αισθάνονται, στον διαβασμένο πόνο,όχι τους δύο πόνους που βιώνει,αλλά εκείνον που αυτοί δεν έχουν, μόνο.

Κ’ έτσι βαδίζει στην δική της ατραπόκι από τον νου την προσοχή αποσπά,η αμαξοστοιχία χωρίς προορισμό,αυτή που ονομάζεται καρδιά.

Hoje 'stou triste

Hoje 'stou triste, 'stou triste.'Starei alegre amanhã...O que se sente consisteSempre em qualquer coisa vã.

Ou chuva, ou sol, ou preguiça...Tudo influi, tudo transforma...A alma não tem justiça,A sensação não tem forma.

Uma verdade por dia...Um mundo por sensação...'Stou triste. A tarde está fria.Amanhã, sol e razão.

Θλιμμένος είμαι σήμερα

Θλιμμένος είμαι σήμερα, θλιμμένος.Χαρούμενος θα είμαι από αύριο.Αυτό, που αισθανόμαστε, συνίσταταιπαντοτινά σε κάποιο μάταιο πράγμα.

Είτε βροχούλα είτε ήλιος είτε πίκρα…Τα πάντα επηρεάζουν, μεταλλάσσουν…Δικαιοσύνη δεν κατέχει η ψυχή,μορφή καμμιά η αίσθηση δεν έχει.

Μία αλήθεια γιά την κάθε μέρα…Και κόσμος ένας γιά την κάθε αίσθηση…Είμαι θλιμμένος. Το απόγευμα είναι κρύο.Απ’ αύριο, λογική και ήλιος.

Como

Como se cada beijoFora de despedida,Minha Cloe, beijemo-nos, amando.Talvez que já nos toqueNo ombro a mão, que chama Á barca que não vem senão vazia;

E que no mesmo feixe Ata o que mútuos fomos E a alheia soma universal da vida.

Σαν

Σαν να ’τανε κάθε φιλί φιλί τού αποχαιρετισμού,καλή μου Χλόη, ας φιληθούμε αγαπημένοι.Ίσως τους ώμους μας ν’ αγγίζει, πιά, το χέρι,που από μακριά την βάρκα προσκαλεί

κ’ εκείνη φτάνει όντας πάντοτε κενή,και που ταυτόχρονα προσδένει μεταξύ τουςο τι εμείς υπήρξαμε ο ένας γιά τον άλλοκαι την απόξενη κοινή σύναξη τής ζωής.

Coroai-me

Coroai-me de rosas,Coroai-me em verdade,De rosas –Rosas que se apagam Em fronte a apagar-se Tão cedo!

Coroai-me de rosas E de folhas breves.E basta.

Με τριαντάφυλλα στεφάνωσέ με …

Με τριαντάφυλλα στεφάνωσέ με, αληθινά,στεφάνωσέ με με τριαντάφυλλα,τριαντάφυλλα που, όταν καίνεεπάνω σ’ ένα μέτωπο,καίνε πολύ-πολύ γοργά!

Με τριαντάφυλλα στεφάνωσέ μεκαι με το φύλλωμα το φτερωτό,κι έτσι ας είναι αυτό.

Ceifeira

Mas não, é abstrata, é uma ave De som volteando no ar do ar, E a alma canta sem entrave Pois que o canto é que faz cantar.

O meu coração quebrou-se

O meu coração quebrou-seComo um bocado de vidroQuis viver e enganou-se...

Θερίστρια

Αλλ’ όχι, είναι αφηρημένη, είναι πετούμενοαπό ήχο που στον άνεμο εδώ κ’ εκεί γυρνά,και η ψυχή της τραγουδά χωρίς κωλύματααφού η ωδή την οδηγεί να τραγουδά.

Σε κομμάτια η καρδιά μου σπασμένη

Σε κομμάτια η καρδιά μου σπασμένη,από γυαλί σαν να ’τανε φτιαγμένη,ζωή λαχτάρησε και βγήκε απατημένη.

O vento sopra lá fora

O vento sopra lá fora. Faz-me mais sòzinho, e agora Porque não choro, ele chora.

É um som abstracto e fundo.  Vem do fim vago do mundo.  Seu sentido é ser profundo.

Diz-me que nada há em tudo.  Que a virtude não é escudo  E que o melhor é ser mudo.

Ο άνεμος, εκεί ψηλά

Ο άνεμος, εκεί ψηλά, στα αιθέρια,την μοναξιά μου έρχεται κι αυξάνει,παράπονα δεν κάνω σε κανέναν,παράπονα αυτός πρέπει να κάνει.

Ήχος αφηρημένος, απροσμέτρητος,από το φευγαλέο τού κόσμου τέλος,το νόημά του γίνεται βαθύ,

κ’ εντός του μού μιλά όλο τ’ ανύπαρκτο:πως η αρετή δεν είναι μιά ασπίδακαι πως καλύτερη αρετή είναι η σιωπή.

Isto

Dizem que finjo ou minto Tudo que escrevo.  Não. Eu simplesmente sinto Com a imaginação.Não uso o coração.

Tudo o que sonho ou passo, O que me falha ou finda, É como que um terraço Sobre outra coisa ainda. Essa coisa é que é linda.

Por isso escrevo em meio Do que não está ao pé, Livre do meu enleio, Sério do que não é.

Sentir?  Sinta quem lê!

Αυτό

Λένε πως υποκρίνομαι ή ψεύδομαικάθε φορά που κάτι γράφω. Όχι.Με φαντασία νιώθω εγώ, έτσι απλά,και διόλου δεν εμπλέκω την καρδιά.

Και καθετί που ονειρεύομαι ή χάνω,που μέσα μου πεθαίνει ή ξαστοχεί,μοιάζει μ’ εξώστη που κοιτά πέρα μακριάκι αυτό είναι γιά μένα ομορφιά.

Γι’ αυτό και γράφω ανάμεσα στα πράγματαπου δεν υπάρχουν μπρος στα πόδια τα δικά μου,ελεύθερος απ’ όσα με ταράζουν,ανήσυχος γι’ αυτό που δεν υπάρχει.

Να νιώσω; Ας νιώσουν όσοι με διαβάζουν!

Universal lamento

Universal lamento Aflora no teu ser. Só tem de ti a voz e o momento Que o fêz em tua voz aparecer.

Meus dias passam, minha fé também

Meus dias passam, minha fé também.Já tive céus e estrelas em meu manto.As grandes horas, se as viveu alguém,Quando as viveu, perderam já o encanto.

Παγκόσμιο παράπονο

Παγκόσμιο παράπονοστο είναι σου ανθίζεικαι παίρνει από σένα την φωνή και τη στιγμή,αυτήν που στην φωνή σου το εμφανίζει.

Περνούν οι μέρες μου, κ’ η πίστη μου περνά

Περνούν οι μέρες μου, κ’ η πίστη μου περνά.Τους ουρανούς και τ’ άστρα είχα στον χιτώνα.Μεγάλες ώρες. Αν τις έχει κάποιος ζήσει,όταν τις έζησε, χαμένη γοητεία έχουν πιά.

N ã o : n ã o digas nada !

Não: não digas nada! Supor o que dirá A tua boca velada É ouvi-lo já.

É ouvi-lo melhor Do que o dirias. O que és não vem à flor Das frases e dos dias.

És melhor do que tu. Não digas nada: sê! Graça do corpo nu Que invisível se vê.

Όχι, να μην πεις τίποτε!

Όχι. Nα μην πεις τίποτε!Ας υποθέσουμε ότι,όσα με ασάφειατο στόμα σου θα πει,έχουνε ήδη ακουστεί.

Άκουσα εγώ τα πιό καλάαπ’ όσα θα ’λεγες.Αυτό, που είσαι,δεν μπορεί ν’ ανθίσειμέσ’ από φράσεις και ημέρες.

Είσαι κάτι καλύτερο από σένα.Να μην πεις τίποτε. Το ξέρω!Χάρη τού γυμνωμένου σώματοςπου, αόρατη όντας, είσαι ορατή.

Pouco a Pouco Pouco a pouco o campo se alarga e se doura. A manhã extravia-se pelos irregulares da planície. Sou alheio ao espetáculo que vejo: vejo-o, É exterior a mim. Nenhum sentimento me liga a ele. E é esse sentimento que me liga à manhã que aparece.

O abismo é o muro que tenho

O abismo é o muro que tenhoSer eu não tem um tamanho.

Λίγο-λίγο

Λίγο-λίγο το λιβάδι απομακρύνεται και γίνεται χρυσό.Η μέρα σβήνει στης κοιλάδας τ’ ακαθόριστο το πέρας.Ξένος αισθάνομαι στο θέαμα που βλέπω: το κοιτώ.Βρίσκετ’ εκτός μου. Το συναίσθημα δεν με συνδέει μ’ αυτό,αλλά το ίδιο με συνδέει με το φανέρωμα τής μέρας.

Το τείχος είναι η άβυσσος γιά μένα

Το τείχος είναι η άβυσσος γιά μένα,το είναι μου δεν έχει μέγεθος κανένα.

Se alguém bater um dia à tua porta

Se alguém bater um dia à tua porta, Dizendo que é um emissário meu, Não acredites, nem que seja eu;

Que o meu vaidoso orgulho não comporta Bater sequer à porta irreal do céu.

Mas se, naturalmente, e sem ouvir Alguém bater, fores a porta abrir E encontrares alguém como que à espera De ousar bater, medita um pouco. Esse era

Meu emissário e eu e o que comporta O meu orgulho do que desespera. Abre a quem não bater à tua porta.

Αν κάποιος κάποτε τη θύρα σου χτυπήσει…

Αν κάποιος κάποτε τη θύρα σου χτυπήσει,δηλώνοντάς σου ότ’ είναι απεσταλμένος μου,μη τον πιστέψεις, ούτε καν αν είμ’ εγώ.

Η ματαιόδοξή μου περηφάνεια δεν θα τολμούσεούτε και την ανύπαρκτη ουράνια θύρα να χτυπήσει.

Ωστόσο, εάν, απλά και φυσικά,και δίχως να ’χες χτύπημα ακούσει,άνοιγες την εξώθυρά σουκαι συναντούσες κάποιον,σαν να περίμενε εκεί γιά να χτυπήσει,σκέψου γιά λίγο.

Εκείνος είν’ ο απεσταλμένος μου κ’ εγώκι αυτό που η περηφάνεια μου τολμά, η απελπισμένη.Την θύρα σου άνοιξε σ’ αυτόν που δε χτυπά!

Esta espécie de loucura

Esta espécie de loucura  Que é pouco chamar talento  E que brilha em mim, na escura  Confusão do pensamento,  Não me traz felicidade;

Porque, enfim, sempre haverá  Sol ou sombra na cidade.  Mas em mim não sei o que há.

Αυτό το είδος τής παραφροσύνης

Αυτό το είδος τής παραφροσύνης,που να το πεις ταλέντο είναι λίγο,και λάμπει εντός μου,μες στου μυαλού μουτη μαύρη σύγχυση,δεν θα μου φέρει την ευτυχία.

Γιατί, στο τέλος, πάντα θα υπάρχεισκιά ή φως τού ήλιου μες στην πόλη,αλλά εντός μου δεν γνωρίζω τι υπάρχει.

Dizem?

Dizem?  Esquecem. Não dizem ? Disseram.

Fazem? Fatal. Não fazem? Igual.

Por quê Esperar ? Tudo é  Sonhar.

Λένε;

Λένε;Ξεχνούν.Δεν λένε;Έλεγαν.

Πράττουν;Μοιραίο.Δεν πράττουν;Ομοίως.

Γιατί να ελπίζεις;Τα πάντα είν’ όνειρο.

É brando o dia, brando o vento

É brando o dia, brando o vento É brando o sol e brando o céu. Assim fosse meu pensamento! Assim fosse eu, assim fosse eu!

Mas entre mim e as brandas glórias Deste céu limpo e este ar sem mim Intervêm sonhos e memórias... Ser eu assim ser eu assim!

Ah, o mundo é quanto nós trazemos. Existe tudo porque existo. Há porque vemos. E tudo é isto, tudo é isto!

Γλυκιά είν ’ η μέρα , ο άνεμος γλυκός

Γλυκιά είν’ η μέρα, ο άνεμος γλυκός,γλυκός ο ήλιος και γλυκός ο ουρανός.Ας ήταν κ’ η δική μου σκέψη έτσι!Κ’ εγώ ας ήμουν έτσι, κ’ εγώ ας ήμουν έτσι!

Ωστόσο, ανάμεσα στον ίδιο τον εαυτό μουκαι στα γλυκά τα κλέη τ’ ουρανού τού καθαρούκι αυτού τού ανέμου, απ’ όπου απουσιάζω,μεσολαβούνε αναμνήσεις κι όνειρα…Να ’μαι έτσι εγώ, να ’μαι έτσι εγώ!

Α, ο κόσμος είναι όσα οι ίδιοι φέρουμε.Τα πάντα υπάρχουν επειδή υπάρχω εγώ.Υπάρχει κάτι επειδή το βλέπουμε.Κι όλα είν’ αυτό, όλα είν’ αυτό!

Dorme enquanto eu velo...

Dorme enquanto eu velo... Deixa-me sonhar... Nada em mim é risonho. Quero-te para sonho, Não para te amar.

A tua carne calma É fria em meu querer. Os meus desejos são cansaços. Nem quero ter nos braços Meu sonho do teu ser.

Dorme, dorme, dorme, Vaga em teu sorrir... Sonho-te tão atento Que o sonho é encantamento E eu sonho sem sentir.

Κοιμήσου ενόσω εγώ ξαγρυπνώ…

Κοιμήσου ενόσω εγώ ξαγρυπνώ…Δώσε μου χρόνο να ονειρευτώ…Τίποτε μέσα μου δεν είναι γελαστό.Γιά τ’ όνειρό μου εσένα επιθυμώκαι όχι γιά να σ’ αγαπώ.

Η σάρκα σου η γαληνεμένη,μες στην αγάπη μου είναι κρυωμένη.Κόπωση είναι όσα επιθυμώ.Στα χέρια μου δεν θέλω να κρατώτην ύπαρξή σου την ονειρεμένη.

Κοιμήσου, κοιμήσου, κοιμήσου,στο χαμογέλιο σου περιπλανήσου…Σε ονειρεύομαι με τόση προσοχή,που τ’ όνειρό μου είναι γοητείακαι ονειρεύομαι με αίσθηση καμμία.

Dorme, que a vida é nada!

Dorme, que a vida é nada! Dorme, que tudo é vão! Se alguém achou a estrada, Achou-a em confusão, Com a alma enganada.

Não há lugar nem dia Para quem quer achar, Nem paz nem alegria Para quem, por amar, Em quem ama confia.

Melhor entre onde os ramos Tecem docéis sem ser Ficar como ficamos, Sem pensar nem querer,  Dando o que nunca damos.

Κοιμήσου, τίποτε δεν είναι η ζωή!

Κοιμήσου, τίποτε δεν είναι η ζωή!Κοιμήσου, είναι μάταια τα πάντα!Κι αν κάποιος την οδό του έχει βρει,τη βρήκε σε μεγάλη ταραχήκαι μ’ εξαπατημένη την ψυχή.

Δεν έχει ούτε τόπο ούτε μέραγι’ αυτόν που κάτι επιθυμεί να βρει,ούτε χαρά υπάρχει ούτε ειρήνηγιά όποιον, εξαιτίας τής αγάπης,αγαπημένο έχει εμπιστευτεί.

Εκεί, που τα κλωνάρια περιπλέκονται,πειθήνια και δίχως να υπάρχουν,καλύτερα όπως είμαστε να μείνουμε,χωρίς συλλογισμούς, χωρίς αγάπη,δίνοντας τούτο που ποτέ δεν δίνουμε.

Durmo. Se sonho, ao despertar não sei

Durmo. Se sonho, ao despertar não sei Que coisas eu sonhei.

Durmo. Se durmo sem sonhar, desperto Para um espaço aberto

Que não conheço, pois que despertei Para o que inda não sei.

Melhor é nem sonhar nem não sonhar E nunca despertar.

Κοιμάμαι. Κι αν ονειρευτώ…

Κοιμάμαι. Κι αν ονειρευτώ,ξυπνώντας δε γνωρίζωτι πράγμα ονειρεύτηκα εγώ.

Κοιμάμαι. Δίχως όνειρασαν αποκοιμηθώ,ξυπνώ προς ένα χώρο ανοιχτό,

που εγώ δεν τον γνωρίζω,κι αφού ξυπνήσω,προς αυτόν που ακόμη δε γνωρίζω.

Το πιό καλό απ’ όλ’ αυτά:μην ονειρεύεσαι,μη μένεις δίχως όνειρακαι μη ξυπνάς καμμιά φορά.

Ao longe, ao luar

Ao longe, ao luar, No rio uma vela, Serena a passar, Que é que me revela?

Não sei, mas meu ser Tornou-se-me estranho, E eu sonho sem ver Os sonhos que tenho.

Que angústia me enlaça? Que amor não se explica? É a vela que passa Na noite que fica.

Μακριά, στο σεληνόφως

Μακριά, στο σεληνόφως,στον ποταμό, ιστίογαλήνιο περνά.Σαν τι να μου μηνά;

Άγνωστο. Και το είναι μουξένο μού επιστρέφει,όνειρα κάνω εγώ,χωρίς να τα θωρώ.

Ποιά οδύνη μ’ απατά;Ποιός έρωτας αρνείται να φανεί;Α, είναι το ιστίο που περνάκ’ η νύχτα παραμένει σταθερή.

Tenho tanto sentimento

Tenho tanto sentimento Que é freqüente persuadir-me De que sou sentimental, Mas reconheço, ao medir-me, Que tudo isso é pensamento, Que não senti afinal.

Temos, todos que vivemos, Uma vida que é vivida E outra vida que é pensada, E a única vida que temos É essa que é dividida Entre a verdadeira e a errada.

Qual porém é a verdadeira E qual errada, ninguém Nos saberá explicar; E vivemos de maneira Que a vida que a gente tem É a que tem que pensar.

Τόσο πολύ συναίσθημα διαθέτω

Τόσο πολύ συναίσθημα διαθέτω,ώστε συχνά τον εαυτό μου πείθωπως είμαι άνθρωπος συναισθηματικός,μετρώντας με, ωστόσο, αναγνωρίζωπως τελικά συναίσθημα δεν έχωκαι όλο τούτο είναι στοχασμός.

Έχουμε, όλοι εμείς οι ζωντανοί,μία ζωή, αυτήν που όλοι ζούμε,και άλλη μιά, που η σκέψη μας την κάνει,και η μοναδική ζωή που έχουμεείναι αυτή που μένει μοιρασμένηανάμεσα σ’ αλήθεια και σε πλάνη.

Ποιά, όμως, είναι αληθινήκαι ποιά η πλανημένη,οι άνθρωποι δεν ξέρουνε να πουν.Και ζούμε όλοι κατά τέτοιον τρόπο,ώστε η ζωή, που οι άνθρωποι κατέχουν,να είν’ εκείνη που οφείλουν να σκεφτούν.

Cheguei à janela

Cheguei à janela, Porque ouvi cantar. É um cego e a guitarra Que estão a chorar.

Ambos fazem pena, São uma coisa só Que anda pelo mundo A fazer ter dó.

Eu também sou um cego Cantando na estrada, A estrada é maior E não peço nada.

Πλησίασα στο παραθύρι

Πλησίασα στο παραθύρι,τραγούδι άκουσα, γι’ αυτό.Ένας τυφλός και μιά κιθάρα,γιά κλάμα έτοιμοι κ’ οι δυό.

Κ’ οι δύο θλίψη προκαλούνε,και είναι ένα πράγμα μόνο,που τριγυρνά μέσα στον κόσμογιά να μοιράσει αυτόν τον πόνο.

Είμαι κ’ εγώ ένας τυφλός,στον δρόμο μέσα τραγουδάω,μεγάλος είναι αυτός ο δρόμος,τίποτε, όμως, δεν ζητάω.

Durmo. Regresso ou espero?

Durmo. Regresso ou espero? Não sei. Um outro flui Entre o que sou e o que quero Entre o que sou e o que fui.

O sol doirava-te a cabeça loura

O sol doirava-te a cabeça loura.És morta. Eu vivo.Ainda há mundo e aurora.

Κοιμάμαι. Επιστρέφω ή περιμένω;

Κοιμάμαι. Επιστρέφω ή περιμένω;Δεν ξέρω. Άλλος έχει διεισδύσειμεταξύ αυτού που είμαικαι αυτού που επιθυμώ,μεταξύ αυτού που είμαικαι αυτού που ήμουν εγώ.

Χρύσωνε ο ήλιος την ξανθή σου κεφαλή

Χρύσωνε ο ήλιος την ξανθή σου κεφαλή.Είσαι νεκρή και είμαι ζωντανός.Ακόμη, ωστόσο, υπάρχει κόσμος και αυγή.

Fresta

Em meus momentos escurosEm que em mim não há ninguém,E tudo é névoas e murosQuanto a vida dá ou tem,

Se, um instante, erguendo a fronteDe onde em mim sou aterrado,Vejo o longínquo horizonteCheio de sol posto ou nado

Revivo, existo, conheço,E, ainda que seja ilusãoO exterior em que me esqueço,Nada mais quero nem peço.Entrego-lhe o coração.

Χαραμάδα

Μέσα στις ολοσκότεινες στιγμές μου,όταν εντός μου δεν υφίσταται κανείςκαι όλα είναι τείχη και ομίχλη,όσα κρατά ή δίνει ο δρόμος τής ζωής,

αν, μιά στιγμή, το μέτωπο σηκώσωαπ’ το εντός μου, φόβο που μου δίνει,και πέρα τον ορίζοντα κοιτάξω,γεμάτο ήλιο που ανάβ’ ή σβήνει,

υφίσταμαι, γνωρίζω, ξαναζώ,κι ας είναι όλο τούτο μιά παραίσθηση,ο έξω χώρος που μου δίνει λησμονιά,και τίποτε δεν θέλω ούτε ζητώ.Τού παραδίδω, τότε, την καρδιά.

Contemplo o lago mudo

Contemplo o lago mudoQue uma brisa estremece.Não sei se penso em tudoOu se tudo me esquece.

O lago nada me diz,Não sinto a brisa mexê-loNão sei se sou felizNem se desejo sê-lo.

Trêmulos vincos risonhosNa água adormecida.Por que fiz eu dos sonhosA minha única vida?

Λίμνη ατενίζω σιωπηλή

Λίμνη ατενίζω σιωπηλή,ένα αεράκι την σαλεύει.Άγνωστο αν σκέφτομαι τα πάνταή το παν στη λησμονιά φωλεύει.

Τίποτε η λίμνη δεν μου λέει,άνεμο δεν νιώθω να ταράζει,Είμ’ ευτυχισμένος; Δε γνωρίζω.Εύχομαι να γίνω; Δε με νοιάζει.

Τρέμουν οι πτυχές χαμογελώνταςπάνω στα νερά τα κοιμισμένα.Πώς εγώ απ’ όνειρα έχω φτιάξειτη ζωή μου που ’ναι μιά γιά μένα;

Dobre

Peguei no meu coraçãoE pu-lo na minha mãoOlhei-o como quem olhaGrãos de areia ou uma folha.

Olhei-o pávido e absortoComo quem sabe estar morto;Com a alma só comovidaDo sonho e pouco da vida.

Διπλός

Κολλήθηκα επάνω στην καρδιά μουκαι ύστερα την έβαλα στο χέρι μου,την κοίταξα σαν κάποιον που κοιτάζειπράσινο φύλλο ή τους κόκκους άμμου.

Την είδα, τρόμος κ’ έκσταση μαζί,σαν να το ήξερα ότ’ ήμουνα νεκρός,με την ψυχή πολύ συγκινημένηαπ’ τ’ όνειρο και λίγο απ’ τη ζωή.

Eu tenho idéias e razões

Eu tenho idéias e razões,Conheço a cor dos argumentosE nunca chego aos corações.

Pouco me Importa

Pouco me importa.Pouco me importa o que?Não sei: pouco me importa.

Ιδέες έχω εγώ και λογικές

Ιδέες έχω εγώ και λογικές,ξέρω τα χρώματα των επιχειρημάτων,αλλά ποτέ δεν φτάνω μέχρι τις καρδιές.

Λίγο με νοιάζει

Λίγο με νοιάζει.Αλλά τι με νοιάζει λίγο;Δεν το γνωρίζω:και με νοιάζει λίγο.

Passa uma nuvem pelo sol

Passa uma nuvem pelo solPassa uma pena por quem vê.A alma é como um girassol:Vira-se ao que não está ao pé.

Passou a nuvem; o sol volta.A alegria girassolou.Pendão latente de revolta,Que hora maligna te enrolou?

Περνά εμπρός από τον ήλιο μιά νεφέλη

Περνά εμπρός από τον ήλιο μιά νεφέλη,περνά μιά θλίψη εμπρός απ’ όποιον βλέπει.Είναι η ψυχή σαν ένα ηλιοτρόπιο:στ’ απόμακρα τον εαυτό της τρέπει.

Προσπέρασε το σύννεφο. Επέστρεψε ο ήλιος.Τράπηκε προς τον ήλιο η χαρά.Κρυφή τής επανάστασης σημαία,ποιά μαύρη ώρα σ’ έκρυψα βαθιά;

Est á s s ó

Estás só. Ninguém o sabe. Cala e finge.Mas finge sem fingimento.

Nada 'speres que em ti já não exista,Cada um consigo é triste.

Tens sol se há sol, ramos se ramos buscas,Sorte se a sorte é dada.

Είσαι μόνος

Είσαι μόνος. Κανείς δεν το ξέρει. Σιώπησε και υποκρίσου.Αλλά υποκρίσου χωρίς υποκρισία.

Τίποτε δεν ελπίζεις που μέσα σου να μην υπάρχει ήδη.Καθένας με τον εαυτό του νιώθει λύπη.

Έχεις ήλιο αν έχει ήλιο, κλώνους αν ψάχνεις κλώνους,τύχη αν η τύχη είναι δεδομένη.

Eros e Psique

“E assim vêdes, meu Irmão, que as verdades que vos foram dadas no Grau de Neófito, e aquelas que vos foram dadas no Grau de Adepto Menor, são, ainda que opostas, a mesma verdade” (Do Ritual do Grau de Mestre do Átrio na Ordem Templária de Portugal).

Conta a lenda que dormiaUma Princesa encantadaA quem só despertariaUm Infante, que viriaDe além do muro da estrada.

Ele tinha que, tentado,Vencer o mal e o bem,Antes que, já libertado,Deixasse o caminho erradoPor o que à Princesa vem.

A Princesa Adormecida,Se espera, dormindo espera,Sonha em morte a sua vida,E orna-lhe a fronte esquecida,Verde, uma grinalda de hera.

Longe o Infante, esforçado,Sem saber que intuito tem,Rompe o caminho fadado,Ele dela é ignorado,Ela para ele é ninguém.

Mas cada um cumpre o DestinoEla dormindo encantada,Ele buscando-a sem tinoPelo processo divinoQue faz existir a estrada.

E, se bem que seja obscuroTudo pela estrada fora,E falso, ele vem seguro,E vencendo estrada e muro,Chega onde em sono ela mora,

E, inda tonto do que houvera,À cabeça, em maresia,Ergue a mão, e encontra hera,E vê que ele mesmo eraA Princesa que dormia.

A citação, epígrafe ao meu poema "Eros e Psique", de um trecho (traduzido, pois o Ritual é em latim) do Ritual do Terceiro Grau da Ordem Templária de Portugal, indica simplesmente – o que é fato – que me foi permitido folhear os Rituais dos três primeiros graus dessa Ordem, extinta, ou em dormência desde cerca de 1888. Se não estivesse em dormência, eu não citaria o trecho do Ritual, pois se não devem citar (indicando a origem) trechos de Rituais que estão em trabalho.

Έρως και Ψυχή

«Βλέπετε, λοιπόν, Αδελφέ μου, ότι οι αλήθειες, που σας είχαν παραδοθεί στον Βαθμό τού Νεοφύτου, και εκείνες, που σας είχαν παραδοθεί στον Βαθμό τού Εταίρου, είναι, καίτοι αντίθετες, η ίδια αλήθεια» (Από το Τυπικό τού Βαθμού τού Διδασκάλου τού Περιστυλίου στο Ναϊτικό Τάγμα τής Πορτογαλίας).

Γιά μιάν Αρχοντοπούλα λέει ο θρύλος,κορίτσι που κοιμόταν μαγεμένο,και πως θα την ξυπνούσεόμορφο Αρχοντόπουλο,πέρ’ απ’ τα τείχη, από μακριά φερμένο.

Ο νέος όφειλε, αφού δοκιμαζόταν,και το καλό και το κακό νικούσε,ελεύθερος να ένιωθε ξανά,τον εσφαλμένο ν’ άφηνε τον δρόμογιά χάρη αυτού που στο κορίτσι οδηγούσε.

Η Κοιμωμένη Αρχοντοπούλα, αν προσμένει,προσμένει ενώ κοιμάται απαλά,νεκρή που ονειρεύεται ζωή,το ξεχασμένο μέτωπο στολίζει,κισσός, σε πράσινη πλεξούδα μακριά.

Πέρα εκεί, το Αρχοντόπουλο, με θάρρος,δίχως να ξέρει τον σκοπό που υπηρετεί,λύνει τα μάγια στην οδό την ειμαρμένη.Της είναι ένας άγνωστος ο νέος,καμμιά δεν είναι γιά τον νέο αυτή.

Καθένας έχει τον προορισμό του,εκείνη να κοιμάται μαγεμένη,εκείνος δίχως σχέδιο να την αναζητά,την θεϊκή πορεία όλ’ ακολουθούνεκαι υπαρκτός ο δρόμος παραμένει.

Ακόμη κι όταν πάνω στην οδό τουτα πάντα μοιάζουν ψεύδη, σκοτεινά,εκείνος ασφαλώς θα φτάσει εκεί,τον δρόμο και το τείχος θα νικήσεικαι θα βρεθεί στην κοιμωμένη του κοντά.

Χαύνος ακόμη απ’ ο τι τού συνέβη,με ζάλη, πάνω στην δική του κεφαλήτο χέρι βάζει, τον κισσό αγγίζεικαι βλέπει ότι ήτανε ο ίδιοςη αρχοντοπούλα που κοιμόταν στη σιγή.

Η ρήση, που επιγράφεται στο ποίημά μου «Έρως και Ψυχή», από ένα χωρίο (μεταφρασμένο, αφού το Τυπικό είναι στα λατινικά) τού Τυπικού τού Τρίτου Βαθμού τού Ναϊτικού Τάγματος τής Πορτογαλίας, υποδεικνύει απλά – κάτι που είναι γεγονός – ότι μου επιτράπηκε να ξεφυλλίσω τα Τυπικά των τριών πρώτων βαθμών αυτού τού Τάγματος, που καταργήθηκε ή τελεί εν υπνώσει από το 1888 περίπου. Αν δεν τελούσε εν υπνώσει, δεν θα παρέθετα το χωρίο τού Τυπικού, αφού δεν πρέπει να παρατίθενται (με υπόδειξη τής προέλευσης) χωρία Τυπικών που τελούν εν χρήσει.