Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΝΑΟΔΟΜΙΑΣ!!! 2ο ΓΕΛ.

ΜΙΚΡΑΣ

Το κτίριο της εκκλησίας δεν φιλοξενεί απλώς μια τελετή αλλά μεταποιεί την εσώτερη σημασία της. Η εκκλησία, θεωρητικά, μπορεί να έχει άπειρες

μορφές και κάθε κέλυφος μπορεί να είναι κατάλληλο για αυτόν τον σκοπό, από τη στιγμή

που υποβάλλει «πνευματική υπεραξία» στον χώρο στον οποίο συντελείται η ιερή ακολουθία. Αυτό δεν σημαίνει ότι από τη στιγμή όπου υπάρχουν

κακά αρχιτεκτονικά παραδείγματα σε κάθε τυπολογική κατηγορία το θέμα του

εκκλησιαστικού κτιρίου μπορεί να αναπτύσσεται ανεξάρτητα από έναν έλεγχο, που έχει όμως να κάνει περισσότερο με την κοινή λογική και το

κάθε φορά γενικώς αποδεκτό θρησκευτικό αίσθημα παρά με δογματικές αντιλήψεις

συντηρητικής προσκόλλησης σε πρότυπα που ουσιαστικά εξαιρούν τη ναοδομία από

οποιονδήποτε σύγχρονο προβληματισμό.

Η Εκκλησία από τις πρώτες ημέρες της ίδρυσής Της αντιμετώπισε την ανάγκη εξευρέσεως καταλλήλου χώρου για τις συνάξεις των πιστών για την κοινή προσευχή και ιδιαίτερα για την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας, σύμφωνα με τη ρητή εντολή του Κυρίου (Λουκ.22:19). Οι χριστιανοί της Ιερουσαλήμ, στην αρχή, μετέβαιναν ομοθυμαδόν εν τω ιερώ, δηλαδή στο ναό του Σολομώντος, σε τακτές ώρες για να προσευχηθούν (Πράξ.2:46). Οι ευρύχωρες στοές του ναού εξυπηρετούσαν την ανάγκη της ομαδικής προσευχής των, όμως δεν προσφέρονταν για την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας.

Η Επίδραση των διωγμών στον τόπο λατρείας

• Κατά την εποχή των διωγμών οι χριστιανικές συνάξεις γινόταν μυστικά τη νύχτα σε απόμερες οικίες, στην ύπαιθρο, σε σπήλαια και κυρίως στις κατακόμβες. Αυτές ήταν υπόγειες βαθιές δαιδαλώδεις στοές, στις οποίες θάπτονταν οι νεκροί την εποχή εκείνη, για εξοικονόμηση χώρου. Συνήθως οι κατακόμβες ήταν ιδιωτικά κοιμητήρια ευπόρων χριστιανών, όπως για παράδειγμα η κατακόμβη της αγίας Δομιτίλης στη Ρώμη στις αρχές του Β΄αιώνα, το ίδιο και οι κατακόμβες του αγίου Καλλίστου, του Πραιτεξτάτου, του αγίου Σεβαστιανού, της Μήλου, κ.α.

• Οι κατακόμβες δεν προσφέρονταν βεβαίως για τακτικές λατρευτικές συνάξεις, εξαιτίας της στενότητας του χώρου και της αποπνικτικής ατμόσφαιρας του υπογείου τάφου. Αυτό γινόταν σε έκτακτες περιπτώσεις εξάρσεων των σκληρών διωγμών. Μετά τον Κωνσταντίνο η εκκλησιαστική τυπολογία εξελίσσεται με ποικίλους τρόπους, από τους οποίους το σχήμα της βασιλικής και εκείνο του κτιρίου κεντρικής κάτοψης συμβιώνουν με αξιοθαύμαστο τρόπο στη βυζαντινή αρχιτεκτονική. Η εξέλιξη της ναοδομίας πραγματοποιείται στη συνέχεια με διαφορετικά εκφραστικά μέσα στην Ευρώπη και στο Βυζάντιο, και συμβάλλει στην εξέλιξη της αρχιτεκτονικής από κάθε άποψη, κυρίως μορφοπλαστική και τεχνολογική-κατασκευαστική. Οι τυπολογικές λύσεις ωστόσο παραμένουν ουσιαστικά αμετάβλητες ως το τέλος του 19ου αιώνα.

« ΑΓΑΠΕΣ »• Μετά τον διωγμό της πρώτης εκκλησίας από τους Ιουδαίους και την

εκδίωξή τους από το ναό του Σολομώντος (Πράξ.8:1), αναζητήθηκαν άλλες πιο ευρύχωρες οικίες για τις λατρευτικές συνάξεις της κοινότητας της Ιερουσαλήμ. Πλούσιοι χριστιανοί παραχωρούσαν τις ευρύχωρες οικίες τους για να συνάζεται η Εκκλησία. Το ίδιο έκαναν και οι χριστιανικές κοινότητες άλλων περιοχών. Αναφέρεται για παράδειγμα η σχολή κάποιου πλουσίου χριστιανού φιλoσόφου, ονόματι Τυράννου, στην Έφεσο, η οποία στέγαζε στους άνετους χώρους της την πολυπληθή εκκλησία της πόλεως εκείνης, ( Β. Φειδά, Εκκλ. Ιστ. τομ. Ια, Αθήναι 1978, σελ.197). Τους χώρους αυτούς τους ονόμαζαν αγάπες, διότι εκεί τελούνταν και οι αγάπες, δηλαδή οι � �κοινές συνεστιάσεις των πρώτων χριστιανών (Πράξ.6:1, Ιούδα 12).

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΝΑΟΔΟΜΙΑ

• Σημαντικός σταθμός στην εξέλιξη της ναοδομίας αποτέλεσε η κατασκευή του Βυζαντινού ναού της Ύπατης Σοφίας του Ένσαρκου Λόγου του Θεού, περισσότερο γνωστή ως Αγία Σοφία.

Ανήκει στις κορυφαίες δημιουργίες της βυζαντινής ναοδομίας, πρωτοποριακού σχεδιασμού,

και υπήρξε σύμβολο της πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωμανική περίοδο. Το

παρόν κτίσμα ανεγέρθηκε τον 6ο αιώνα, επί βασιλείας του Ιουστινιανού Α΄, από τους μηχανικούς Ανθέμιο από τις Τράλλεις (σημ. Αϊδίνιο) και Ισίδωρο

από τη Μίλητο. Στο ίδιο σημείο, επί του πρώτου λόφου της Κωνσταντινούπολης και σε κοντινή

απόσταση από το Μέγα Παλάτιον και τον Ιππόδρομο της πόλης, είχαν χτιστεί παλαιότερα δύο ακόμα ναοί που καταστράφηκαν από πυρκαγιά. Το οικοδόμημα ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της τρουλαίας

βασιλικής και συνδυάζει στοιχεία της πρώιμης βυζαντινής ναοδομίας, σε πολύ μεγάλη κλίμακα.

Αρχιτεκτονικές επιρροές της Αγίας Σοφίας εντοπίζονται σε αρκετούς μεταγενέστερους

ορθόδοξους ναούς αλλά και σε οθωμανικά τζαμιά, όπως στο τέμενος του Σουλεϊμάν και στο

Σουλταναχμέτ τζαμί[2]. Εκτός από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της, η Αγία Σοφία ξεχωρίζει επίσης για τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμό της, που ωστόσο

υπέστη σοβαρές καταστροφές κυρίως από τις βαρβαρότητες των Τούρκων κατά τη διάρκεια της

Οθωμανικής κυριαρχίας.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:

• Γωγώ Κοψαχ.• Παναγιώτα Μαλογ.• Μαρία Μαχ.

ΤΕΛΟΣ!!!