Άντον Πάβλοβιτς Τσέχωφ

Εργασία για το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στη Β΄ Γυμνασίου

από τους μαθητές : Χάρη Αλεξάκη και Μανώλη Γενετζάκη

Σχολικό έτος : 2014 – 2015 , 4ο Γυμνάσιο Ηρακλείου Κρήτης

Υπεύθυνη καθηγήτρια : Ευαγγελία Σερδάκη

Ο Άντον Πάβλοβιτς Τσέχωφ ήταν Ρώσος ιατρός, δραματουργός και

συγγραφέας, ο οποίος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους

συγγραφείς διηγημάτων στην ιστορία.

Γεννήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 1860 στην κωμόπολη Ταγκανρόγκ, στη

νότια Ρωσία και πέθανε στις 15 Ιουλίου 1904 .

Θεωρείται από τις πιο σημαντικές μορφές της παγκόσμιας

δραματουργίας και άσκησε μεγάλη επίδραση στη θεατρική λογοτεχνία

του 20ού αιώνα.

Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια , σε μια πολύτεκνη οικογένεια με

σοβαρά οικονομικά προβλήματα και σε ένα κοινωνικό περιβάλλον

παρακμιακό και καταθλιπτικό. Αν και η οικογένειά του μετακόμισε

στην Μόσχα ( για να γλιτώσουν από τις απαιτήσεις των πιστωτών του

πατέρα , που ήταν ένας αποτυχημένος μικρέμπορος), ο Άντον έμεινε

και τέλειωσε το σχολείο στη γενέτειρά του. Φοιτούσε στο σχολείο,

εργαζόταν για να συντηρηθεί αλλά και να στηρίξει την οικογένειά του

και , παράλληλα, κατέφευγε στη δημοτική βιβλιοθήκη μελετώντας με

πάθος Ρώσους και ξένους λογοτέχνες.

Στα έργα του αποτυπώνεται η διαρκής φθορά της καθημερινής ζωής. Οι ήρωές

του είναι άνθρωποι της ανώτερης κυρίως τάξης, που “ξοδεύουν” τη ζωή τους

μέσα στην πνιγηρή ατμόσφαιρα της ρώσικης επαρχίας.

Από τα φοιτητικά του χρόνια ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και συνεργάστηκε με

διάφορες εφημερίδες και περιοδικά της Μόσχας και της Πετρούπολης. Τα διηγήματά

του εκδόθηκαν σε συλλογές και γνώρισαν μεγάλη επιτυχία στη Ρωσία και στο

εξωτερικό. Χαρακτηριστικό του είναι μια ελαφρά απαισιοδοξία, η οποία διανθίζεται

κάπου κάπου από ευχάριστο χιούμορ. Με σπάνια παρατηρητικότητα και πιστότητα

περιέγραψε μέσα σ` αυτά τη μέση αστική τάξη της εποχής του, καθώς και τη ζωή των

απλών και ταπεινών ανθρώπων .

Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του στράφηκε στο θέατρο και έδωσε μια σειρά από

δράματα εξαιρετικής μορφής, υφής και ψυχολογίας, τα οποία παρουσίασε σκηνικά στη

Μόσχα ο διάσημος σκηνοθέτης Στανισλάφσκι, για να περάσουν γρήγορα τα σύνορα

της Ρωσίας και να γίνουν κτήμα του παγκόσμιου δραματολογίου.

Τα σπουδαιότερα από τα δράματά του αυτά είναι: "Ο γλάρος", "Ο θείος Βάνιας",

"Ιβάνοφ", "Βυσσινόκηπος", "Οι τρεις αδερφές", "Η αρκούδα", "Ο γάμος" κ.ά.

Πεζογραφία : Η στέπα, Ο θάλαμος, Ο Χοντρός και ο Λιγνός, Γάμος από συμφέρον, Η

κυρία με το σκυλάκι κ.α.

Και στα θεατρικά του έργα, όπως και στα διηγήματά του, υπάρχει η

απήχηση της πνευματικής, πολιτικής και κοινωνικής αναστάτωσης, η

οποία επικρατούσε κατά την εποχή που προηγήθηκε από τη μεγάλη

Ρωσική Επανάσταση.

Γι` αυτό και το κομμουνιστικό καθεστώς, που επικράτησε μετά την

επανάσταση αυτή (1918) εγκολπώθηκε το έργο του και φρόντισε για

τη διάδοσή του. Αλλά και στο παγκόσμιο θέατρο άνοιξε νέους

δραματικούς δρόμους.

Γι` αυτό και θεωρείται σήμερα πρόδρομος και δάσκαλος του

μοντέρνου θεάτρου

Το 1884 είναι μια χρονιά καθοριστική για τον Τσέχωφ:

• Παίρνει το πτυχίο της Ιατρικής

• Με τη συλλογή διηγημάτων « Παραμύθια της Μελπομένης» κερδίζει πλατιά

δημοσιότητα και καταξιώνεται ως προικισμένος συγγραφέας

• Προσβάλλεται από φυματίωση

Στα χρόνια που ακολουθούν τον απορροφά η λογοτεχνική δουλειά , αν και η υγεία του

επιδεινώνεται σταθερά. Άνθρωπος με ευγενικό πνεύμα και ανθρωπιστικές αρχές,

αποφασίζει το 1890 να επισκεφτεί τις φυλακές στο νησί Σαχαλίνη( 1700 χιλιόμετρα

μακριά από Μόσχα) , για να διαπιστώσει τις συνθήκες κράτησης των ποινικών και

πολιτικών εξόριστων και να τους προσφέρει τις ιατρικές του υπηρεσίες.

Τις συγκλονιστικές εμπειρίες του τις καταγράφει και τις δημοσιοποιεί από τις στήλες της

εφημερίδας Νέοι Καιροί( 1893-1894): το ντοκουμέντο του κάνει αίσθηση και υποχρεώνει

την τσαρική κυβέρνηση να προβεί σε μεταρρυθμίσεις του καθεστώτος διαβίωσης των

κατάδικων.

Τα όσα έζησε στη Σαχαλίνη τον κάνουν να επανεξετάσει τις κοινωνικές του αρχές και να

συγκροτήσει ενεργητικό ενδιαφέρον για τα δεινά των απλών ανθρώπων.

Το 1891, ακολουθούμενος από τους γονείς

του και την αδερφή του Μαρία, αγόρασε

ένα κτήμα στο ουκρανικό χωριό Μελίκοβο

και αφιερώθηκε στην υπηρεσία των

κατοίκων του προσφέροντας χρήματα για

τη βελτίωση των υποδομών και ασκώντας

το ιατρικό λειτούργημα.

Η ανθρωπιστική προσφορά του σταμάτησε

μόνο όταν η υγεία του επιδεινώθηκε

δραματικά. Αρχικά πήγαινε στο θερμό

κλίμα της Κριμαίας και το 1897 επιστρέφει

στη Μόσχα: είναι η εποχή που ιδρύεται το

περίφημο « Θέατρο Τέχνης» εκεί, και από

τις πρώτες θριαμβευτικές παραστάσεις του

ήταν ο Γλάρος.

Πουλώντας το κτήμα στο Μελίκοβο,

εγκαθίσταται στη Γιάλτα προσπαθώντας να

ανακουφιστεί στο ήπιο κλίμα που

επικρατούσε εκεί.

Οι θεατρικές του επιτυχίες είναι διαδοχικές και το 1900 εκλέγεται μέλος της Ακαδημίας Πούσκιν. Παραιτείται όμως , ως ένδειξη διαμαρτυρίας το 1901, όταν ο τσάρος ακυρώνει την εκλογή στην Ακαδημία και του Μαξίμ Γκόρκι, λόγω των πολιτικών του ιδεών.

Ο Τσέχωφ συνδυάζει στα έργα του τη ρεαλιστική ματιά και την ψυχογραφική διείσδυση. Αυτό που τον πονά, τον εξοργίζει και τον προβληματίζει είναι η στασιμότητα της ρωσικής κοινωνίας και η μοιρολατρική μιζέρια των ανθρώπων της.

Η εποχή του βρίσκεται στο μεταίχμιο της δουλοπαροικίας και του αστικού εκσυγχρονισμού και η δική του στάση εμπνέεται από το όραμα μιας κοινωνίας δημιουργικής με ανθρώπους ενεργητικούς και ανοιχτόμυαλους . Απεχθάνεται την έλλειψη παιδείας , ήθους και αγωνιστικού πνεύματος. Ήταν άνθρωπος με αρχές και ανθρωπιστικές αξίες , που πίστευε στην πρόοδο και θεωρούσε ότι το βασικό « εργαλείο» προόδου ήταν η παιδεία ( στο Μελίκοβο έχτιζε σχολεία)

Ο Τσέχωφ δεν κάνει έργα μεγάλων διαστάσεων ( γι’ αυτό και δεν

έγραψε μυθιστορήματα) : προσηλώνεται στα μικρά πράγματα και

στις ανθρώπινες λεπτομέρειες. Είναι αξεπέραστος στην εκφραστική

λιτότητα και στην οικονομία των νοημάτων. Γράφει σύντομα ,

λακωνικά , κλείνοντας σε μια φράση ένα εκτεταμένο νόημα.

Γνωμικά Άντον Τσέχωφ Η αγάπη, η φιλία και ο θαυμασμός

δεν ενώνουν τους ανθρώπους τόσο,

όσο το κοινό μίσος για κάτι.

Στον άνθρωπο όλα πρέπει να είναι

ωραία: και το πρόσωπο, και το

ντύσιμο, και η ψυχή, και οι σκέψεις.

Οι άνθρωποι που ζουν μοναχική

ζωή, πάντα έχουν κάτι στο μυαλό

τους για το οποίο ανυπομονούν να

μιλήσουν.

Οι άνθρωποι δεν προσέχουν αν είναι

χειμώνας ή καλοκαίρι, όταν είναι

ευτυχισμένοι.

Πρέπει να εμπιστεύεσαι και να πιστεύεις τους ανθρώπους, αλλιώς η ζωή γίνεται ανυπόφορη.

Η ψείρα τρώει τα φυτά, η σκουριά το σίδερο, αλλά η ψευτιά την ψυχή.

Οι δικηγόροι είναι το ίδιο με τους γιατρούς. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι δικηγόροι μόνο σε ληστεύουν, ενώ οι γιατροί σε ληστεύουν και σε σκοτώνουν.

Να συμβουλεύεις σημαίνει να μην εξαναγκάζεις.

Οι γυναίκες χωρίς αντρική παρέα χάνουν τη λάμψη τους, ενώ οι άντρες χωρίς γυναικεία συντροφιά χάνουν το πνεύμα τους.

Η ιατρική είναι η αγαπημένη

μου σύζυγος και το γράψιμο η

ερωμένη μου. Όταν με κουράζει

η μία, περνώ τη νύχτα με την

άλλη.

Όταν πολλές θεραπείες

συνιστώνται για μια αρρώστια,

αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να

θεραπευτεί.

Είναι ευκολότερο να γράψεις

για τον Σωκράτη παρά για μια

νέα κοπέλα ή ένα μάγειρα.

Η γνώση δεν έχει καμιά αξία,

εκτός αν την εφαρμόσεις κάπου.

Όταν φωνάξεις «εμπρός»,

πρέπει να κάνεις εντελώς

ξεκάθαρο προς ποια

κατεύθυνση.

Η τέχνη να γράφεις είναι η

τέχνη να συντομεύεις.

Ας μάθουμε να δεχόμαστε ότι

έρχεται καιρός που τα δέντρα

είναι γυμνά και να

προσδοκούμε την εποχή που θα

δρέψουμε τους καρπούς.

Ο Τσέχωφ στέρησε την παγκόσμια

λογοτεχνική και θεατρική παραγωγή από

το εκπληκτικό του ταλέντο με τον πρόωρο

θάνατό του. Πέθανε σε ηλικία 44 χρόνων

στη Γιάλτα της Κριμαίας, όπου είχε

καταφύγει για να θεραπευτεί από την

ασθένεια που τον βασάνιζε .

«Δεν είμαστε ευτυχισμένοι. Η ευτυχία

δεν υπάρχει. Το μόνο που μπορούμε

είναι να την επιθυμούμε».

Βιβλιογραφία

• http://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth

• http://el.wikipedia.org/wiki

• http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=145652

• http://roadartist.blogspot.gr/2015/01/blog-post_17.html