ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ – ΙΟΥΝΙΟΥΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Ευγ. Φακίνου, [Θαλασσολάτρες και ορεολάτρες], (2008, Η μέθοδος της Ορλεάνης)

Ήταν μια συνηθισμένη καλοκαιρινή μέρα. Τα παιδιά στην παραλία έκαναν τα ίδια που έκαναν πάντα. Ό,τι θα συνέβαινε όμως σήμερα θα ξέφευγε από τα γνωστά και συνηθισμένα.

Στα χαμηλά βράχια της ακτής ήταν λαξευμένα από τ’ αρχαία χρόνια χαντάκια που επέτρεπαν στους ναυτικούς να τραβάνε έξω τα πλεούμενά τους, όταν έπιανε να φυσάει ο φοβερός βορειοανατολικός άνεμος, ο γραίγος, που ταλαιπωρούσε την περιοχή τους, όπως ήταν ανοιχτή στο πέλαγος, καρφί στην Ανατολή. Σ’ αυτά τα χαντάκια και στις μικρές κουφάλες τους συνωστίζονταν δεκάδες καβούρια και υπήρχε πλήθος από γαρίδες διάφανες και πεταλίδες κολλημένες στα τραχιά τοιχώματα.

Τα μεγαλύτερα παιδιά, μαζί και ο Ανδρέας, είχαν βουτήξει στη θάλασσα και παράβγαιναν σε κολύμπι και πατητές. Η Αρέθα είχε μείνει με δύο άλλα κορίτσια στην παραλία και χάζευαν, καθώς αυτές ήταν μικρές και τους απαγορευόταν ακόμα το κολύμπι.

Η Αρέθα έπιανε τη λεπτή άμμο και την άφηνε να φεύγει λίγη λίγη από τη χούφτα της. Σαν μικρή κλεψύδρα. Σαν κλεψύδρα που μετρούσε την ελευθερία της. Τ’ άλλα κορίτσια σκάλιζαν τα επιφανειακά βότσαλα, έφταναν στην υγρή άμμο κι έβλεπαν όλα εκείνα τα μυστήρια μαμούνια που έτρεχαν να κρυφτούν πανικόβλητα.

Τ’ αγόρια έφερναν από τις επιχειρήσεις τους αχινούς, γυαλιστερές και πότε πότε καμιά πίνα, που έκρυβε μέσα της γαρίδα-φρουρό. Τα κορίτσια τρελαίνονταν για τα θαλασσινά και τα πορτοκαλιά αβγά του αχινού. Η Αρέθα πάλι τα απεχθανόταν. Την ανατρίχιαζαν οι κινήσεις των ζωντανών ακόμα θαλασσινών και την απωθούσε η γεύση του σίδερου και η μυρωδιά του ιωδίου που είχαν.

Θα μπορούσε κανείς εύκολα να διαχωρίσει τους ανθρώπους σε θαλασσολάτρες και ορεολάτρες. Υπάρχουν αυτοί που τρελαίνονται με τη θάλασσα, το αλάτι της, τα κύματά της, τα ψάρια της και τα όστρακά της. Που δε θα μπορούσαν να φανταστούν τη ζωή τους χωρίς αυτή ή μακριά της. Που δεν τους έλεγαν τίποτα τα βουνά και οι κάμποι και τα έβρισκαν όλα πολύ ακίνητα, χωρίς περιπέτειες και εκπλήξεις. Αντιθέτως οι ορεολάτρες ή ορεομανείς λατρεύουν τις ρεματιές, τα δάση των κωνοφόρων ή των πλατύφυλλων, ηρεμούν στα ξέφωτα κι αγναντεύουν μακριά απ’ τις ραχούλες.

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1. Ποιες ήταν οι ασχολίες των παιδιών στη θάλασσα; Τι εννοεί η συγγραφέας λέγοντας «θαλασσολάτρες και ορεολάτρες»; (2,5 μον.)

2. Να διακρίνετε τα δομικά στοιχεία της τελευταίας παραγράφου. Να βρείτε τις συνδετικές λέξεις στην ίδια παράγραφο και να γράψετε για αυτή έναν πλαγιότιτλο. (2,5 μον.)

3. α) Να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένες λέξεις: μέρα, ο γραίγος, τα μεγαλύτερα, η Αρέθα, άμμο β) Να γράψετε τα ακόλουθα στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού: η γεύση, των θαλασσινών, οι ορεολάτρες, των κωνοφόρων δασών (2,5 μον.)

4. α) Να βρείτε ένα παράγωγο ουσιαστικό για καθένα από τα παρακάτω ρήματα: διαχωρίζω, ταλαιπωρώ, απαγορεύω, αγναντεύω, φαντάζομαι β) Να αναλυθούν οι ακόλουθες λέξεις σε πρόθημα, θέμα, επίθημα: ξεφεύγω, επιφανειακός (2,5 μον.)

Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥΜε μία επιστολή σας να προσκαλέσετε ένα φίλο/μία φίλη σας να περάσει μαζί σας τις καλοκαιρινές διακοπές σε ένα τόπο στο βουνό ή στη θάλασσα, δικαιολογώντας την επιλογή του τόπου. (10 μον.)

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ