ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Δομή και τρόποι ανάπτυξης

Γιατί η εξέταση των παραγράφων είναι σημαντική;

• Η παράγραφος είναι δομικό στοιχείο κάθε κειμένου.• Γνωρίζοντας τη δομή της και τον τρόπο ανάπτυξής της

βοηθιόμαστε

Στην κατανόηση του κειμένου

Στην ανάπτυξη φράσεων και περιόδων

Στη σύνταξη της περίληψης

Στο χωρισμό του κειμένου σε (νοηματικές) ενότητες

Η δομή της παραγράφου

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Θεματικήπερίοδος

Σχόλια ή λεπτομέρειες

Περίοδος-κατακλείδα(μπορεί νααπουσιάζει)

Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

Με παραδείγματα Με σύγκριση-αντίθεση Με διαίρεση Με ορισμό

Με αιτίες και αποτελέσματα

Με αναλογία Με αιτιολόγηση-

επιχείρημα Με συνδυασμό των

παραπάνω τρόπων

Παράγραφος με παραδείγματα

Άποψη του συγγραφέα στη Θεματική περίοδο

Χαρακτηριστικές λέξεις-φράσεις που δείχνουν τη μέθοδο ανάπτυξης ( π.χ., λόγου χάρη, για παράδειγμα)

Από πού αντλεί τα παραδείγματά του (πολιτική, διαπροσωπικές σχέσεις, κ.α)

Παράγραφος με σύγκριση-αντίθεση

Συγκρινόμενες ή αντιτιθέμενες έννοιες ( ή φαινόμενα)

Ομοιότητες ή διαφορές παρουσιάζει ο συγγραφέας

Χαρακτηριστικές λέξεις ή φράσεις (παρόμοια, αντίθετα)

Παράγραφος με διαίρεση

Διαιρετέα έννοια Διαιρετική βάση (κριτήριο με το οποίο

διαιρείται η διαιρετέα έννοια σε κατηγορίες) Πηλίκο (μικρότερες κατηγορίες που

σχηματίζονται) Χαρακτηριστικές λέξεις ( διακρίνουμε,

διαιρούμε, κ.α)

Παράγραφος με ορισμό

Οριστέα έννοια Γένος Ειδοποιό διαφορά Χαρακτηριστικές λέξεις (ορίζουμε, είναι,

αποτελεί, κ. α.)

Παράγραφος με αιτία-αποτέλεσμα

Ποιο φαινόμενο απασχολεί το συγγραφέα Αιτίες ή συνέπειες που αυτό παρουσιάζει Χαρακτηριστικές λέξεις (οφείλεται, προκαλεί,

οι αιτίες ,το αποτέλεσμα, κ. α)

Παράγραφος με αναλογία

Έννοια που ο συγγραφέας επιχειρεί να απλοποιήσει ή να παρομοιάσει

Έννοια που χρησιμοποιεί ως μέσο παρομοίωσης ή αποσαφήνισης

Χαρακτηριστικές λέξεις ( όπως, σαν, παρομοίως, κ. α)

Παράγραφος με αιτιολόγηση-επιχείρημα

Γνώμη-άποψη που θέλει να αιτιολογήσει ο συγγραφέας

Επιχείρημα-τα που χρησιμοποιεί Χαρακτηριστικές λέξεις (επειδή, διότι, γιατί,

κ.α)

Πώς παρουσιάζουμε τη μέθοδο ανάπτυξης μιας παραγράφου

Τρόπος ανάπτυξης Άποψη του συγγραφέα Σημεία της παραγράφου που επιβεβαιώνουν

τον τρόπο ανάπτυξης

Να αναλύσετε τη δομή της ακόλουθης παραγράφου (δομικά μέρη, τρόπος-μέθοδος ανάπτυξης) Εξετάσεις 2000

Στην έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής της UNESCOγια την εκπαίδευση τον 21ο αι.,τονίζεται ότι η διά βίου εκπαίδευση πρέπει να στηρίζεται στους παρακάτω τέσσερις πυλώνες, που αποτελούν διαφορετικά είδη μάθησης: Μαθαίνω πώς να αποκτώ τη γνώση, συνδυάζοντας ικανοποιητικά μια ευρύτατη γενική παιδεία με τη δυνατότητα εμβάθυνσης σε ορισμένα θέματα.Μαθαίνω να ενεργώ με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκτώ όχι μόνο επαγγελματική κατάρτιση αλλά και, γενικότερα, τη δυνατότητα να αντιμετωπίζω διάφορες καταστάσεις και να εργάζομαι αρμονικά σε ομάδες. Μαθαίνω να συμβιώνω, κατανοώντας τους άλλους και έχοντας επίγνωση των κοινωνικών αλληλεξαρτήσεων-συμβάλλοντας στην πραγματοποίηση κοινών δράσεων και στη διευθέτηση των συγκρούσεων-, με σεβασμό στις αξίες του πλουραλισμού, της αμοιβαίας κατανόησης και της ειρήνης. Μαθαίνω να ζω με τέτοιο τρόπο, ώστε να αναπτύσσω την προσωπικότητά μου και να μπορώ να ενεργώ με μεγαλύτερη αυτονομία και περισσότερη κρίση και προσωπική υπευθυνότητα. Για το λόγο αυτό η εκπαίδευση δεν πρέπει να παραμελεί την ανάπτυξη των ατομικών δυνατοτήτων, τη μνήμη, τη λογική κρίση, την αίσθηση του ατόμου και τη δεξιότητα της επικοινωνίας, με παράλληλη ευαισθησία στη χρήση της μητρικής γλώσσας.

Υποδειγματική απάντηση Η παράγραφος έχει την ακόλουθη δομή: Η πρώτη περίοδος είναι

θεματική: «Στην έκθεση… είδη μάθησης», που δείχνει την άποψη που θα αναπτυχθεί παρακάτω: τα είδη της μάθησης που πρέπει να καλλιεργηθούν. Αυτά αναπτύσσονται στα σχόλια της παραγράφου («Μαθαίνω… μητρικής γλώσσας»). Η παράγραφος δεν έχει κατακλείδα.

Η παράγραφος έχει αναπτυχθεί με διαίρεση. Διαιρετέα έννοια είναι τα «είδη μάθησης». Πηλίκο της διαίρεσης είναι τα τέσσερα συγκεκριμένα είδη που εκτίθενται στην παράγραφο. Κριτήριο για τη διαίρεση (διαιρετική βάση ) είναι το περιεχόμενο της μάθησης.