από το μύθο στο λόγο
5
Από το μύθο στο λόγο και στην ποίηση Α) Λόγος επιστημονικός Οι αρχαίοι Έλληνες μυθοποίησαν τον Ήλιο (καταγωγή θεϊκή- Φαέθων...) αλλά κυρίως παρατήρησαν- μέτρησαν- κατέγραψαν πολλά στοιχεία που θεωρούνται επιστημονικά. Αρκετές είναι οι αναφορές των ηλιακών εκλείψεων από τους αρχαίους Έλληνες. Στην αρχαιότητα μια έκλειψη θεωρούνταν κακός οιωνός.Οι ολικές ηλιακές εκλείψεις γοήτευαν πάντοτε τους κατοίκους της Γης μας, που αντιδρούσαν με δεισιδαίμονες αντιλήψεις και φόβους χτυπώντας τα τύμπανά τους σε μια απεγνωσμένη και μάταιη προσπάθεια να αποτρέψουν τον «σκοτεινό δράκο» να καταπιεί τελείως το ζωοδότη φωτεινό δίσκο του Ήλιου. Στις μέρες μας θεωρείται η αφρόκρεμα των ουράνιων φαινομένων· ορισμένοι άνθρωποι ταξιδεύουν στα άκρα του κόσμου για να ζήσουν την εμπειρία της ολικότητας έστω και για λίγα λεπτά. Για τους Έλληνες σημαντική είναι η αναφορά του ποιητή Αρχίλοχου (680-640 π.Χ.) για την έκλειψη της 6ης Απριλίου του 648 π. Χ. . Ακόμη όμως πιο σημαντική είναι και η αναφορά του Ηρόδοτου (485-420 π.Χ.) στην Ιστορία του (Ι,74), και του Πλίνιου στο έργο του Naturalis Historia (II,53), όπου περιγράφεται η πρόβλεψη που έκανε ο Θαλής ο Μιλήσιος για την ηλιακή έκλειψη της 28ης Μαΐου του 585 π.Χ. και η οποία είχε σαν αποτέλεσμα το τέλος του εξαετούς πολέμου μεταξύ των Μήδων και των Λυδών. Ο Ίππαρχος, που θεωρείται και πατέρας της Αστρονομίας, από δύο παρατηρήσεις της έκλειψης του 130 π.Χ. κατόρθωσε να υπολογίσει την απόσταση της Σελήνης από τη Γη. Με τη βοήθεια της τριγωνομετρίας υπολόγισε ότι η Σελήνη πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση 62 περίπου γήινων ακτίνων, όταν η σημερινή επακριβώς μετρημένη τιμή της απόστασης αυτής είναι 60,27 γήινες ακτίνες! Αργότερα ο χρονικογράφος Λέων ήταν ο πρώτος που περιέγραψε την εμφάνιση του στέμματος στην διάρκεια της έκλειψης της 22ας Δεκεμβρίου του 968 μ. Χ. που την είχε παρατηρήσει από την Κωνσταντινούπολη (άλλοι αναφέρουν την Κέρκυρα). Ορισμένοι άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η πρωτιά αυτή ανήκει στον Πλούταρχο με την περιγραφή της έκλειψης του 71 μ.Χ. Παρ’ όλα αυτά νεώτεροι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η περιγραφή του Πλουτάρχου δεν είναι παρά μία τελείως φανταστική-λογοτεχνική περιγραφή και όχι αποτέλεσμα πραγματικής παρατήρησης Διάφοροι πάντως συγγραφείς και ιστορικοί των περασμένων αιώνων κατέγραψαν με αρκετές λεπτομέρειες την εμφάνιση του υπέροχου αυτού φαινομένου. Οι αναφορές αυτές είναι σημαντικές για την ιστορία της επιστήμης αλλά και για τον
Transcript of από το μύθο στο λόγο
- 1. ) ( - ...) - - . . . , . . (680-640 ..) 6 648 . . . (485-420 ..) (,74), Naturalis Historia (II,53), 28 585 .. . , , 130 .. . 62 , 60,27 ! 22 968 . . ( ). 71 .. - .
2. . : 6 648 . . () (122) 19 557 .. () (, 4) 2 480 .. () (, 10) 17 478 .. () (VII, 37), (, 581) 30 463 .. () (142) 3 431 .. () (, 28), , (35) 21 424 .. () (V, 52) 3 404 .. () (,3,2) 14 394 .. () (IV,3,10), , (17) 13 364 .. () (XV, 80), , (31) 12 361 .. () , (19) 15 310 .. () (X, 5) 19 202 .. () (, 14) 3. ) 1178 .. 16 ... . 6 648 .. : , , , . 79 [Ed.74] ' , ' ' ' ' . ' , ' ' ' . ' , , , , ; , . . , , . 4. : . 12 West , , . , , , , , , , . , , , . , , , , , , , , , , . . 5. . ... . , . , , . , . , . . . . , , 13, ,1992 : (2) - (4)
