ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ

Εισάγονται με Συντακτικά λειτουργούν ως

τους συνδέσμους:να, για να

συνήθως ύστερα από

ρήματα που εκφράζουν

κίνηση.

Επιρρηματικοί προσδιορισμοί του

σκοπού στο ρήμα από το οποίο

εξαρτώνται:

Σηκώθηκε πρωί να ετοιμάσει το

σπίτι. Πήγε στην Αμερική για να

σπουδάσει.

Για να πετύχεις τους στόχους

σου, πρέπει να διαθέτεις επιμονή

και μεθοδικότητα.

Δεν ήσουν εκεί για να έβλεπες

πώς μου φέρθηκε.

1. με τις προθέσεις για, προς

Ας δουλέψουμε όλοι για την ειρήνη.

Προς τιμήν της οργανώθηκε η

εκδήλωση.

2. με ρήματα ή περιφράσεις που

δηλώνουν σκοπό.

Σχεδιάζει /προτίθεται /σκοπεύει να αποσυρθεί στο νησί του

3. Με λέξεις όπως σκοπός/στόχος κ.λ.π

μέσα σε αυτοτελείς προτάσεις.

Έφυγε με σκοπό/στόχο να μη

γυρίσει ποτέ.

Οι τελικές προτάσεις που

εισάγονται με το να δεν

πρέπει να συγχέονται με τις

βουλητικές προτάσεις

Πήγε να φέρει το βιβλίο

του.(τελ. προτ.= για να)

αλλά

Του ζήτησα να φέρει το βιβλίο

του.(βουλ. προτ.,αντ. στο ρ.)

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Εξαρτώνται από Εισάγονται με Συντακτικά λειτουργούν ως

Ρήματα που εκφράζουν ψυχικό

πάθος (χαίρομαι, θαυμάζω,

λυπάμαι, αγαπώ, αγανακτώ κλπ), ή

ρήματα που έχουν ανάγκη από

αιτιολογική συμπλήρωση

τους συνδέσμους:γιατί, διότι,

που, επειδή, καθώς, εφόσον,

αφού, μια και, μια που και με

τους λογιότερους καθόσον,

καθότι

Επιρρηματικοί προσδιορισμοί της

αιτίας στο ρήμα από το οποίο

εξαρτώνται:

Δεν πήγε στη συγκέντρωση, επειδή

δεν έλαβε εγκαίρως την

πρόσκληση.

Πρόσεξε γιατί θα πέσεις.

Εφόσον δούλεψε, πρέπει να

πληρωθεί.

Μια και είχα καιρό, ήρθα να σας

δω.

Χάρηκα, που τα είπαμε.

Δεν πρέπει να συγχέεται ο

αιτιολογικός σύνδεσμος γιατί,

που εισάγει αιτιολογικές

προτάσεις με το ερωτηματικό

μόριο γιατί, που εισάγει

πλάγιες ερωτηματικές

προτάσεις μερικής άγνοιας.

Παρεξηγήθηκε, γιατί δεν του

έδωσα σημασία. (αιτιολ. προτ.)

αλλά

Δεν ξέρω γιατί δε μου έδωσε

σημασία.(πλάγ. ερωτηματική,

αντικ. στο ρ. δεν ξέρω)

ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ

Με τις προθέσεις από, για, με, εξαιτίας, ένεκα, λόγω

Από περιέργεια ρώτησα.

Εξαιτίας/λόγω της βροχής πλημμύρισαν οι δρόμοι.

Ένεκα τεχνικών προβλημάτων αναβλήθηκε η παράσταση.

Με επιρρηματική αιτιολογική μετοχή

Γνωρίζοντας το πρόβλημα κατέληξε εύκολα στη λύση.

Με αιτιακά ρήματα ή περιφράσεις

Η απομάκρυνσή τους οφείλεται σε διαφωνία.

Η διαφωνία υπήρξε η κύρια αιτία της απομάκρυνσής τους.

Με συμπλεκτική σύνδεση/ασύνδετο σχήμα

Δεν ένιωθα καλά κι (=γι’ αυτό)έφυγα.

Έφυγα άρον άρον. Δεν ένιωθα καλά.

ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Εισάγονται με τον υποθετικό

σύνδεσμο: αν (εάν).Με υποθετική

σημασία χρησιμοποιούνται και οι

χρονικοί σύνδεσμοι σαν, άμα και

το να

Αν προλάβω, θα σε βοηθήσω.

Σαν θέλει η νύφη κι ο

γαμπρός, τύφλα να’χει ο

πεθερός

Άμα ρωτήσεις, θα σου πουν

Να ήξερα γράμματα, θα

διάβαζα όλη μέρα

Αν προλάβω, θα σε βοηθήσω.

υπόθεση απόδοση

Μπορεί να υποδηλώνουν:

Έντονη αντίθεση: Αν έχετε εσείς τα

πλούτη σας, εμείς έχουμε τα νιάτα μας

Απειλή: Αν σε βρω στο δρόμο μου.......

Ευγένεια: Αν μπορείς, κάνε μου τη χάρη!

Αποτέλεσμα: Αν έχει περιουσία, αιτία

είναι η διαθήκη του θείου του.

Επεξήγηση: Αν έχει την υγεία του, σ’

εκείνο το γιατρό το οφείλει. Αιτία: Δεν ευθύνομαι εγώ, αν χάσαμε το

πλοίο.

Αναλογία-παρομοίωση: Αν το

άκουσες εσύ, το άκουσα κι εγώ.

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Εισάγονται με τους αντιθετικούς συνδέσμους αν και, ενώ,

μονολότι, μόλο που, και που, και ας, ας Κάνει πολλή ζέστη, αν και δεν ήρθε ακόμη το καλοκαίρι.

Μολονότι μαζεύτηκαν σύννεφα, δεν έβρεξε.

Παρουσιάζεται ως μεγάλος καλλιτέχνης, ενώ δεν έχει

ταλέντο.

Και που έκανες το δικό σου, δεν πέτυχες τίποτα.

Έφυγαν για ταξίδι, κι ας μην ήταν καλός ο καιρός.

Εισάγονται με τα και αν, και να, που να, ας....και

Και αν ακόμα δεν σε καλέσουν, είσαι ικανός να πας.

Και να με παρακαλέσεις, δεν έρχομαι.

Δε θα περάσει το δικό σου, που να χτυπιέσαι στο πάτωμα.

Έπρεπε να τον δεις, ας ήταν και για λίγο.

Ακόμα και να σας διώξουν, εσείς να μη φύγετε.

Δεν έκανε εξαίρεση, μακάρι να’ταν ο πατέρας του.

ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΗΛΩΝΟΥΝ

ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΟ ΠΡΟΤΕΡΟΧΡΟΝΟ ΥΣΤΕΡΟΧΡΟΝΟ

Εισάγονται με τους

συνδέσμους: εκεί που, ενώ,

ενόσω, καθώς, όσο, όποτε,

όταν, σαν

Όσο αδειάζω τα συρτάρια,

εκείνος τακτοποιεί τα

ράφια(παρόν/άχρονο)

Όσο άδειαζα τα συρτάρια,

εκείνος

τακτοποιούσε/τακτοποίησε

τα ράφια(παρελθόν)

Όσο (θα)αδειάζω τα

συρτάρια, εκείνος θα

τακτοποιεί/τακτοποιήσει τα

ράφια(μέλλον)

Εισάγονται με τους συνδέσμους:

άμα, αφού, αφότου, μόλις, μετά

που, όποτε, όταν, σαν

Αφού αδειάσω τα συρτάρια,

εκείνος τακτοποιεί τα

ράφια(παρόν/άχρονο)

Αφού άδειασα τα συρτάρια,

εκείνος τακτοποιούσε/

τακτοποίησε τα

ράφια(παρελθόν)

Αφού αδειάσω τα συρτάρια,

εκείνος θα τακτοποιήσει τα

ράφια(μέλλον)

Εισάγονται με τους συνδέσμους:μέχρι

να/που, όσο να/που, πριν(να),

προτού(να), ωσότου(να), ώσπου(να),

όποτε, όταν

Πριν αδειάσω τα συρτάρια, εκείνος

τακτοποιεί τα ράφια

(παρόν/άχρονο)

Πριν αδειάσω τα συρτάρια, εκείνος

τακτοποιούσε/ τακτοποίησε/ είχε

τακτοποιήσει τα ράφια(παρελθόν)

Πριν αδειάσω τα συρτάρια, εκείνος

θα τακτοποιήσει/ τακτοποιεί τα

ράφια(μέλλον)

ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΗΛΩΝΟΥΝ

ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΟ ΠΡΟΤΕΡΟΧΡΟΝΟ ΥΣΤΕΡΟΧΡΟΝΟ

Εισάγονται με τους

συνδέσμους: εκεί που, ενώ,

ενόσω, καθώς, όσο, όποτε,

όταν, σαν

Όσο αδειάζω τα συρτάρια,

εκείνος τακτοποιεί τα

ράφια(παρόν/άχρονο)

Όσο άδειαζα τα συρτάρια,

εκείνος

τακτοποιούσε/τακτοποίησε

τα ράφια(παρελθόν)

Όσο (θα)αδειάζω τα

συρτάρια, εκείνος θα

τακτοποιεί/τακτοποιήσει τα

ράφια(μέλλον)

Εισάγονται με τους συνδέσμους:

άμα, αφού, αφότου, μόλις, μετά

που, όποτε, όταν, σαν

Αφού αδειάσω τα συρτάρια,

εκείνος τακτοποιεί τα

ράφια(παρόν/άχρονο)

Αφού άδειασα τα συρτάρια,

εκείνος τακτοποιούσε/

τακτοποίησε τα

ράφια(παρελθόν)

Αφού αδειάσω τα συρτάρια,

εκείνος θα τακτοποιήσει τα

ράφια(μέλλον)

Εισάγονται με τους συνδέσμους:μέχρι

να/που, όσο να/που, πριν(να),

προτού(να), ωσότου(να), ώσπου(να),

όποτε, όταν

Πριν αδειάσω τα συρτάρια, εκείνος

τακτοποιεί τα ράφια

(παρόν/άχρονο)

Πριν αδειάσω τα συρτάρια, εκείνος

τακτοποιούσε/ τακτοποίησε/ είχε

τακτοποιήσει τα ράφια(παρελθόν)

Πριν αδειάσω τα συρτάρια, εκείνος

θα τακτοποιήσει/ τακτοποιεί τα

ράφια(μέλλον)

ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: δηλώνουν τα αποτελέσματα/συνέπειες ενός

γεγονότος

Εισάγονται με τους συνδέσμους: ώστε, που

Άρνηση: δεν

Εκφέρονται με οριστική(πραγματικό), δυνητική

οριστική(δυνατό), πιθανολογική οριστική(πιθανό)

Είναι τόσο καλός δάσκαλος, ώστε οι μαθητές

κρέμονται από τα χείλη του.

Είναι τόσο δύστροπος, ώστε τίποτα δε θα τον

ευχαριστούσε. Έχει τόσα χρόνια να με δει, που δε θα με θυμάται.

Εισάγονται με τους συνδέσμους: ώστε να, να,

για να, που να (άρνηση: μη)

Εκφέρονται με υποτακτική(πιθανό, δυνατό,

πραγματικό)

Σε γέλασα τόσες φορές, ώστε να μη με

πιστεύεις.

Κανείς δεν είναι τόσο δυνατός, για να μπορεί

τα πάντα.

Δεν είναι ανόητος, να τα πει όλα.

Κουράστηκε τόσο χτες, ώστε να μην έρθει

σήμερα στην ώρα του.

Υποθετικός λόγος

πραγματικό αντίθετο του

πραγματικού