Εκκλησίες της Ελάτας

ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥΣ

ΘΗΣΑΥΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙΩΝ ΤΗΣ ΧΙΟΥ( ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΑΤΑΣ )( ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΑΤΑΣ )ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΗΣ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΟΥ ΓΕΝ. ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΑΛΑΜΩΤΗΣΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ:ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ:

ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΒΟΞΑΚΗΒΙΚΤΩΡΙΑ ΒΟΞΑΚΗΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΘΕΟΛΟΓΟΣΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΘΕΟΛΟΓΟΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ:ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΒΟΞΑΚΗΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΘΕΟΛΟΓΟΣ

1η Ομάδα:• Τσούκο Λόλα

• Σέχου Αγγελική

2η Ομάδα:• Σιδωράκης

Γιώργος

• Συρίμης Μάριος

• Ζερβούδης Μιχάλης

3η Ομάδα:• Δελιού Παναγιώτα• Κουκούτση Δέσποινα• Μπιζάνης Παναγιώτης

4η Ομάδα:• Σφακιανούδης

Κυριάκος• Στάμαργα Βούλα• Μαρουσιώδης Νίκος

ΟΜΑΔΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΟΜΑΔΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣΕΛΑΤΑΣ

Αγία ΤριάδαΑγία Τριάδα Άγιος ΙωάννηςΆγιος Ιωάννης Μοναστήρι Παναγίας ΦανερωμένηςΜοναστήρι Παναγίας Φανερωμένης Άγιος ΜακάριοςΆγιος Μακάριος Άγιος ΝικόλαοςΆγιος Νικόλαος Άγιος ΔημήτριοςΆγιος Δημήτριος Άγιος ΙσίδωροςΆγιος Ισίδωρος Αγία ΕιρήνηΑγία Ειρήνη Αγία ΠαρασκευήΑγία Παρασκευή Άγιος ΠαντελεήμοναςΆγιος Παντελεήμονας ΤαξιάρχηςΤαξιάρχης Άγιος ΚωνσταντίνοςΆγιος Κωνσταντίνος Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων και Αγίων Θεοδώρων Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων και Αγίων Θεοδώρων

( Ιδιοκτησίας κ. Τσαχάλη )( Ιδιοκτησίας κ. Τσαχάλη ) Άγιος ΓεώργιοςΆγιος Γεώργιος Άγιος Γεώργιος ( Ιδιοκτησίας κ. Βούλικα )Άγιος Γεώργιος ( Ιδιοκτησίας κ. Βούλικα ) Παναγία Πιρπιλιώτισσα ( Ιδιοκτησίας κ.Κάζηλα)Παναγία Πιρπιλιώτισσα ( Ιδιοκτησίας κ.Κάζηλα) ( Παναγία) Τα Εισόδια της Θεοτόκου( Παναγία) Τα Εισόδια της Θεοτόκου Άγιος Νεκτάριος ( Ιδιοκτησίας κ. Τσαχάλη)Άγιος Νεκτάριος ( Ιδιοκτησίας κ. Τσαχάλη) Άγιος ΣτέφανοςΆγιος Στέφανος Μεταμόρφωσις του ΧριστούΜεταμόρφωσις του Χριστού Αγία ΑναστασίαΑγία Αναστασία

ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΟΥ ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ

ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ

Είναι η χωριοεκκλησιά, Είναι η χωριοεκκλησιά, η οποία είναι χτισμένη η οποία είναι χτισμένη στο κέντρο του χωριού. στο κέντρο του χωριού.

Είναι στη θέση Είναι στη θέση όπου βρισκόταν όπου βρισκόταν

ο κεντρικός πύργος ο κεντρικός πύργος του χωριού. Όμως θέλησαν του χωριού. Όμως θέλησαν

να τον γκρεμίσουν, γιατί να τον γκρεμίσουν, γιατί όπως έλεγαν οι παλαιοίόπως έλεγαν οι παλαιοί

« ο « ο πύργος ήταν πύργος ήταν σαν βαραχνάς σαν βαραχνάς

στην καρδιάστην καρδιά του χωριού του χωριού ».».

Ο Ο Όσιος ΠαχώμιοςΌσιος Παχώμιος που γεννήθηκε που γεννήθηκε

στην στην ΕλάταΕλάτα το 1840 το 1840 , , του οποίου το κοσμικό όνομα του οποίου το κοσμικό όνομα ήταν ήταν Παναγιώτης ΑρελλάςΠαναγιώτης Αρελλάς, ,

έπαιξε τον σημαντικότερο ρόλο έπαιξε τον σημαντικότερο ρόλο για την ανέγερση της εκκλησίας.για την ανέγερση της εκκλησίας.

Επίσης οι Λατούσοι του Επίσης οι Λατούσοι του εξωτερικού έστελναν χρήματα εξωτερικού έστελναν χρήματα

και με την βοήθεια και με την βοήθεια και των χωριανών και των χωριανών

χτίστηκε η εκκλησία.χτίστηκε η εκκλησία.

Πριν προλάβουν Πριν προλάβουν να την τελειώσουν να την τελειώσουν κατηγόρησαν άδικα κατηγόρησαν άδικα

τον Γέροντα Παχώμιο τον Γέροντα Παχώμιο ότι έπαιρνε λεφτά ότι έπαιρνε λεφτά

για να κτίζει μοναστήρια για να κτίζει μοναστήρια και αυτός παραιτήθηκε και αυτός παραιτήθηκε

και επί 8 χρόνια και επί 8 χρόνια δεν μπήκε δεν μπήκε

ούτε πέτρα στον ναό ούτε πέτρα στον ναό και γι’ αυτό και γι’ αυτό

μετανοημένοι μετανοημένοι του ζήτησαν να επιστρέψει του ζήτησαν να επιστρέψει

και αυτό έγινε.και αυτό έγινε.


Στις 8 Σεπτεμβρίου Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1902 του 1902

έγιναν τα εγκαίνια έγιναν τα εγκαίνια του ναού του ναού

με τους πρώτους ιερείς με τους πρώτους ιερείς να είναι Λατούσοι .να είναι Λατούσοι .


Το τέμπλο είχε κατασκευαστεί Το τέμπλο είχε κατασκευαστεί με πέτρα από τα Θυμιανά. με πέτρα από τα Θυμιανά.

Τέλος η εκκλησία Τέλος η εκκλησία έχει πολύ όμορφα έχει πολύ όμορφα

διακοσμημένο εικονοστάσιο, διακοσμημένο εικονοστάσιο, καθώς πολλές και παλιές καθώς πολλές και παλιές

φορητές εικόνες και τοιχογραφίες που φορητές εικόνες και τοιχογραφίες που αγιογράφησαν αγιογράφησαν

μοναχοί της Σκήτης μοναχοί της Σκήτης

των Αγίων Πατέρων.των Αγίων Πατέρων.

ΑΓΙΑ

ΤΡΙΑΔΑ

Η αυλή είναι βοτσαλωτή Η αυλή είναι βοτσαλωτή και κατασκευάσθηκε και κατασκευάσθηκε

το 1911. το 1911.


ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗ

Σ

Πριν χτιστεί η Αγία Τριάδα, Πριν χτιστεί η Αγία Τριάδα, η κεντρική εκκλησία η κεντρική εκκλησία του χωριού ήταν του χωριού ήταν ο Άγιος Ιωάννης. ο Άγιος Ιωάννης. Είναι σχετικά μικρή και έτσι Είναι σχετικά μικρή και έτσι δεν μπορούσε να ικανοποιήσει τις δεν μπορούσε να ικανοποιήσει τις ανάγκες των πιστών χωριανών, ανάγκες των πιστών χωριανών, οι οποίοι έφταναν τότε οι οποίοι έφταναν τότε τους 1000 κατοίκους. τους 1000 κατοίκους. Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού κοντά στην Αγία Τριάδα.κοντά στην Αγία Τριάδα.

Είναι μια μεσαιωνική εκκλησία, Είναι μια μεσαιωνική εκκλησία, που η ανέγερσή της που η ανέγερσή της ανάγεται στον 16ο αιώνα. ανάγεται στον 16ο αιώνα. Αποτελεί ένα δίκλιτο δρομικό ναό Αποτελεί ένα δίκλιτο δρομικό ναό με προεξέχουσα την ημικυκλική με προεξέχουσα την ημικυκλική αψίδα του Αγίου Βήματος. αψίδα του Αγίου Βήματος. Το βόρειο κλίτος του Το βόρειο κλίτος του στεγάζεται με δώμα (= επίπεδη στεγάζεται με δώμα (= επίπεδη στέγη), ενώ το νότιο με στέγη), ενώ το νότιο με σταυροθόλια. σταυροθόλια. Στο εσωτερικό του ναού ξεχωρίζει Στο εσωτερικό του ναού ξεχωρίζει το λεπτοδουλεμένο ξυλόγλυπτο το λεπτοδουλεμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο που είναι εξαίσιας τέχνης. τέμπλο που είναι εξαίσιας τέχνης. Στο ναό επίσης διασώζονται Στο ναό επίσης διασώζονται σημαντικές τοιχογραφίες σημαντικές τοιχογραφίες του 18ου αιώνα.του 18ου αιώνα.

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗ

Σ

ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΑΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ

ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΑΙ

ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ

ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΑΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ

Το Μοναστήρι χτίστηκε Το Μοναστήρι χτίστηκε τον 16ο αιώνα. τον 16ο αιώνα. Η εικόνα της Παναγίας Η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε στην τοποθεσία βρέθηκε στην τοποθεσία Σταχτός μέσα σε ένα Σταχτός μέσα σε ένα πρίνο σε χωράφι της πρίνο σε χωράφι της οικογένειας Στρατίδη οικογένειας Στρατίδη και έτσι έχτισαν εκεί και έτσι έχτισαν εκεί το μοναστήρι το μοναστήρι και το αφιέρωσαν στη και το αφιέρωσαν στη Γέννηση της Παναγίας.Γέννηση της Παναγίας.



Μέσα στο ναό υπάρχει Μέσα στο ναό υπάρχει ωραίο και παλαιό ωραίο και παλαιό

ξυλόγλυπτο τέμπλο. ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η μεγάλη αυλή Η μεγάλη αυλή

του Μοναστηριού είναι του Μοναστηριού είναι πνιγμένη στο πράσινο. πνιγμένη στο πράσινο.

Σ’ αυτήν υπάρχουν Σ’ αυτήν υπάρχουν αρκετά κελιά, όπου αρκετά κελιά, όπου

κατοικούσαν καλόγεροι κατοικούσαν καλόγεροι και καλλιεργούσαν τα και καλλιεργούσαν τα

χωράφια του χωράφια του Μοναστηριού.Μοναστηριού. ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ

ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ

Η εικόνα του Η εικόνα του ναού έχει κάνει ναού έχει κάνει

πολλά θαύματα, πολλά θαύματα, γι’ αυτό οι πιστοί γι’ αυτό οι πιστοί

του χωριού του χωριού πήγαιναν εκεί πήγαιναν εκεί

γονατιστοί.γονατιστοί.



Επίσης το 1822 Επίσης το 1822 οι Τούρκοι πυρπόλησαν οι Τούρκοι πυρπόλησαν

το μοναστήρι, το μοναστήρι, κατάστρεψαν τα πάντα κατάστρεψαν τα πάντα

και διεσώθη μόνο και διεσώθη μόνο η Ιερά εικόνα την οποία η Ιερά εικόνα την οποία

μαχαίρωσαν.μαχαίρωσαν.



Στο πρόσωπο Στο πρόσωπο της Παναγίας της Παναγίας

υπάρχουν υπάρχουν ακόμη και σήμερα ακόμη και σήμερα

τα χτυπήματα τα χτυπήματα

των Τούρκων.των Τούρκων.



Μια άλλη εκδοχή αναφέρει Μια άλλη εκδοχή αναφέρει μια ιστορία αρπαγής της μια ιστορία αρπαγής της εικόνας από πειρατές. εικόνας από πειρατές. Οι πειρατές λεηλάτησαν τα Οι πειρατές λεηλάτησαν τα πάντα στο μοναστήρι και πάντα στο μοναστήρι και σαν πολύτιμο λάφυρο σαν πολύτιμο λάφυρο πήραν μαζί τους την πήραν μαζί τους την θαυματουργή εικόνα. θαυματουργή εικόνα. Όταν όμως έφευγαν Όταν όμως έφευγαν σηκώθηκε μεγάλη σηκώθηκε μεγάλη φουρτούνα και δεν φουρτούνα και δεν μπορούσαν να φύγουν, μπορούσαν να φύγουν, γι’ αυτό μαχαίρωσαν τηνγι’ αυτό μαχαίρωσαν την εικόνα με οργή.εικόνα με οργή.

Η γιορτή γίνεται Η γιορτή γίνεται στις 8 Σεπτεμβρίου, που στις 8 Σεπτεμβρίου, που η Εκκλησία μας τιμά το η Εκκλησία μας τιμά το Γενέθλιο της Θεοτόκου. Γενέθλιο της Θεοτόκου. Εκεί μαζεύεται κόσμος Εκεί μαζεύεται κόσμος

από όλο το νησί. από όλο το νησί. Οι χωριανοί φτιάχνουν Οι χωριανοί φτιάχνουν

ρεβυθοπίλαφο και ρεβυθοπίλαφο και κερνούν τον κόσμο.κερνούν τον κόσμο.

Τα παλικάρια του χωριού Τα παλικάρια του χωριού ξεκινούν από τον ναό ξεκινούν από τον ναό

της Αγίας Τριάδας της Αγίας Τριάδας πάνω σε πάνω σε

γαϊδούρια και άλογα.γαϊδούρια και άλογα.

Προορισμός τους είναι Προορισμός τους είναι το Μοναστήρι. το Μοναστήρι.

Στις πλάτες τους οι Στις πλάτες τους οι καβαλάρηδες φορούν καβαλάρηδες φορούν

τις παραδοσιακές τις παραδοσιακές μαντίλες με τα μαντίλες με τα

χειροποίητα σαζάκια, χειροποίητα σαζάκια, που έχουν πάνω που έχουν πάνω

κεντημένα κεντημένα τα αρχικά τους.τα αρχικά τους.

Η παραδοσιακή μαντίλα Η παραδοσιακή μαντίλα με τα χειροποίητα σαζάκια, με τα χειροποίητα σαζάκια,

και πάνω της κεντημένα και πάνω της κεντημένα τα αρχικά τους.τα αρχικά τους.

ΑΓΙΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ

Το μικρό αυτό Το μικρό αυτό εκκλησάκι βρίσκεται εκκλησάκι βρίσκεται

κοντά στο Μοναστήρι κοντά στο Μοναστήρι της Παναγίας της της Παναγίας της

Φανερωμένης. Χτίστηκε Φανερωμένης. Χτίστηκε το 1815 από τον μοναχό το 1815 από τον μοναχό

Κωνστάντιο, Κωνστάντιο, πνευματικό τέκνο του πνευματικό τέκνο του

Αγίου Μακαρίου.Αγίου Μακαρίου.

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου είναι μικρή με Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου είναι μικρή με σκεπή από κεραμίδια. Έχει μεγάλο αυλόγυρο. Ένα έθιμο σκεπή από κεραμίδια. Έχει μεγάλο αυλόγυρο. Ένα έθιμο που συνδέεται με την εκκλησία αυτή είναι η φωτιά που που συνδέεται με την εκκλησία αυτή είναι η φωτιά που ανάβουμε στις 5 Δεκεμβρίου, την παραμονή της γιορτής ανάβουμε στις 5 Δεκεμβρίου, την παραμονή της γιορτής του Αγίου. Τα μικρά παιδιά μαζεύουν ή κλέβουν λίγες του Αγίου. Τα μικρά παιδιά μαζεύουν ή κλέβουν λίγες μέρες πριν τις «γουμαριές», που είναι πολλά κλαδιά μέρες πριν τις «γουμαριές», που είναι πολλά κλαδιά δεμένα όλα μαζί με σύρμα. Και αντίστοιχα οι μεγάλοι δεμένα όλα μαζί με σύρμα. Και αντίστοιχα οι μεγάλοι κόβουν κορμούς ξερών πεύκων, ελιάς και σκίνων. Αυτό κόβουν κορμούς ξερών πεύκων, ελιάς και σκίνων. Αυτό γίνεται με σκοπό να ανάβει η φωτιά όλη την ήμερα της γίνεται με σκοπό να ανάβει η φωτιά όλη την ήμερα της γιορτής του Άγιου Νικόλα.γιορτής του Άγιου Νικόλα.

Ένα θαύμα του Άγιου που έχω ακούσει είναι το Ένα θαύμα του Άγιου που έχω ακούσει είναι το ακόλουθο: « η εκκλησία είχε κάποιες ρωγμές και οι ακόλουθο: « η εκκλησία είχε κάποιες ρωγμές και οι χωριανοί φώναξαν έναν σοβατζή ώστε να τις διορθώσει. χωριανοί φώναξαν έναν σοβατζή ώστε να τις διορθώσει. Ενώ εκείνος προσπαθούσε να διορθώσει τις ρωγμές Ενώ εκείνος προσπαθούσε να διορθώσει τις ρωγμές ένιωθε ένα χέρι να σπρώχνει το δικό του και να μην τον ένιωθε ένα χέρι να σπρώχνει το δικό του και να μην τον αφήνει να κάνει τη δουλειά του και έτσι το άφησαν, αφήνει να κάνει τη δουλειά του και έτσι το άφησαν, επειδή υπέθεσαν ότι ήταν ο Άγιος Νικόλας».επειδή υπέθεσαν ότι ήταν ο Άγιος Νικόλας».

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ

Η σύνταξη των παραπάνω κειμένων έγινε από τους μαθητές και την υπεύθυνη καθηγήτρια της ερευνητικής εργασίας και βασίστηκαν σε:• παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια των επισκέψεών μας,• προφορικές μαρτυρίες του ιερέα π. Γεωργίου Αρακά, καθώς και κατοίκων του χωριού.• Επίσης και στα ακόλουθα βοηθήματα:• Αρχιμανδρίτου Ιωάννου Γκιάλα «Ιστορικαί σημειώσεις περί Μεστών

και Ελάτας Χίου», Χίος 1948.• Ημερολόγιο 2009 Βυζαντινοί και Μεταβυζαντινοί ναοί των

Μαστιχοχωρίων εκδ. Γυμνασίου Καλαμωτής, Υπεύθυνες καθηγήτριες Βικτωρία Βοξάκη και Σοφία Παγίδα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Η λήψη των φωτογραφιών έγινε από τους μαθητές

Παναγιώτα Δελιού, Δέσποινα Κουκούτση, Παναγιώτη Μπιζάνη και την καθηγήτρια Βικτωρία Βοξάκη.

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012 – 2013

Εκκλησίες της Ελάτας

Documents

Transcript of Εκκλησίες της Ελάτας