ΦΥΣΙΚΗ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

- 1 -

Πώς ορίζουμε τη θέση ενός αντικειμένου που κινείται πάνω σε μια ευθεία γραμμή ;

Η κατεύθυνση της Οχ καθορίζεται ως θετική και η αντίστοιχη της Οχ’ ως αρνητική . (προσανατολισμός ) Για να βρούμε τώρα τη θέση του αντικειμένου πάνω στη γραμμή (άξονα) χρειαζόμαστε : Α) την απόσταση από την αρχή Ο και Β) την κατεύθυνση , αν δηλαδή είναι δεξιά ή αριστερά από το σημείο αναφοράς . Η κατεύθυνση δηλώνεται με το πρόσημο + ή - . Το αυτοκίνητο βρίσκεται στη θέση χ=+145 =+145 =+145 =+145 mmmm Το διάνυσμα θέσης του αυτοκινήτου έχει ως αρχή το σημείο αναφοράς και ως τέλος το σημείο στο οποίο βρίσκεται το αυτοκίνητο.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ Η θέση είναι διανυσματικό μέγεθος , διότι καθορίζεται από την απόσταση του αντικειμένου από το σημείο αναφοράς και από την κατεύθυνσή του , αν είναι δεξιά(+) ή αριστερά (-) από το σημείο αναφοράς . Η απόσταση είναι πάντοτε θετικός αριθμός που φανερώνει μόνο πόσο απέχει το σώμα από το σημείο αναφοράς .

Τοποθετούμε μια κλίμακα πάνω στην ευθεία και ορίζουμε ένα σημείο ( αναφοράς) Ο σαν αρχή των μετρήσεων. Η επιλογή του σημείου αναφοράς Ο είναι αυθαίρετη. Μπορούμε να πάρουμε σαν σημείο αναφοράς οποιοδήποτε σημείο πάνω στην ευθεία .

+5 + _

χ

χ’’’’

x=+100m x= 0 m

ΦΥΣΙΚΗ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

- 2 -

Χρονική στιγμή και χρονικό διάστημα { πότε , πόσο διαρκεί ; } Η χρονική στιγμή έχει να κάνει με το πότε , ενώ η χρονική διάρκεια με το πόσο διαρκεί ένα φαινόμενο . Τροχιά είναι το σύνολο των θέσεων από τις οποίες περνάει το κινούμενο σώμα . Είναι μια γραμμή , ευθύγραμμη ή καμπυλόγραμμη κλειστή ή ανοικτή. Το μήκος της τροχιάς λέγεται διάστημα s (space) και παίρνει μόνο θετικές τιμές . Η μετατόπιση Είναι η μεταβολή ( αλλαγή ) της θέσης ενός κινούμενου σώματος και συνεπώς είναι διανυσματικό μέγεθος . Παίρνει θετικές ή αρνητικές τιμές ή την τιμή μηδέν.

Η μετατόπιση συμβολίζεται με χ∆

r και ισούται με 2 1χ χ χ∆ = −

r r r .

Αυτό το διάνυσμα έχει ως αρχή την αρχική θέση του σώματος και ως τέλος την τελική θέση του σώματος. Στις ευθύγραμμες κινήσεις μπορούμε να γράφουμε τη σχέση 2 1χ χ χ∆ = −

r r r με τη

μορφή Δχ=χ2-χ1 δηλαδή χωρίς βελάκια , αλλά στη θέση των χ1 και χ2 βάζουμε τις τιμές με τα πρόσημά τους. Στο παράδειγμα , το αυτοκίνητο μετατοπίστηκε από τη θέση χ1=100m στη θέση χ2=500m , άρα Δχ=500-100=400m , δηλαδή 400m προς τον θετικό ημιάξονα (προς τα δεξιά ) Η μετατόπιση είναι σχεδιασμένη με το κόκκινο διάνυσμα . Η μετατόπιση είναι ανεξάρτητη από το ποιο σημείο επιλέξαμε σαν σημείο αναφοράς .

Ο

100m 500m

Σηµµµµείο αναφοράς