Γλωσσάρι και βιβλιογραφία
-
Upload
wwwanastmeli -
Category
Documents
-
view
571 -
download
2
Transcript of Γλωσσάρι και βιβλιογραφία
Γ Λ Ω Σ Σ Α Ρ Ι
Αειφορία (βιώσιµη ανάπτυξη) είναι η ανάπτυξη που φροντίζει για τις ανάγκες του ανθρώπου χωρίς να θέτει σε κίνδυνο το περιβάλλον.
αεί (= πάντοτε) + - φορία (από το ρήµα φέρω) , απόδοση στα ελληνικά από τα γαλλικά rapport soutenu ( = συνεχής αναλο-γία )
αεί αρχαίο επίρρηµα < αιεί < αιFεί φέρω αρχαίο ρήµα ( ήδη στη µυκηναϊκή εποχή pe - re = φέρει)
< πιθανώς από την Ινδοευρωπαΐκή λέξη bher- ( = φέρω) Αναδάσωση είναι η δεντροφύτευση µιας περιοχής ,που απογυ-
µνώθηκε λόγω πυρκαγιάς ή άλλης αιτίας, για να ξαναδηµιουργηθεί δάσος.
ανά + δασώνω µεταφραστικό δάνειο από τα αγγλικά reforesta-tion (=αναδάσωση).
ανά αρχαία πρόθεση που χρησιµοποιούµε ως α΄ συνθετικό για να δηλώσουµε πως επαναλαµβάνεται ό,τι σηµαίνει το β΄ συν-θετικό.
δασώνω ( = δεντροφυτεύω περιοχή, για να γίνει δάσος ) < δά-σος < δασύς ( = πυκνός ) < πιθανώς από το Ινδοευρωπαΐκό dens ( = πυκνός ). Στα λατινικά densus, γαλλικά και αγγλικά dense, στα ιταλικά denso .
Ανακύκλωση είναι η επεξεργασία και η µετατροπή χρησιµοποιη-
µένης ύλης σε υλικό που µπορεί να ξαναχρησιµοποιηθεί. Ανά + κύκλωση ανακύκλωση < ανακυκλόω – ανακυκλώ ( = περιστρέφω, στρι-φογυρίζω ) < ανα- + κυκλόω - κυκλώ < κύκλος
ανά αρχαία πρόθεση που χρησιµοποιούµε ως α΄ συνθετικό για να δηλώσουµε πως επαναλαµβάνεται ό,τι σηµαίνει το β΄ συν-θετικό.
κύκλωση < κυκλόω – κυκλώ < κύκλος
Αποικοδόµηση είναι η χηµική διάσπαση των νεκρών οργανισµών ή των ζωικών και φυτικών απορριµµάτων από τους τεµαχιστές ( µι-κρά ασπόνδυλα ) και τους µικροοργανισµούς ( π.χ. µύκητες, βακτή-ρια ) σε στοιχεία που αποτελούν συστατικά του εδάφους, ώστε να µπορούν να χρησιµοποιηθούν από τα φυτά .
από + οικοδόµηση ( οίκος + δόµηση ) απόδοση στα ελληνικά από τα αγγλικά degradation ( = διάσπαση σε απλούστερη µορ-φή ).
αποικοδόµηση < αποικοδοµώ από αρχαία πρόθεση που χρησιµοποιείται και ως α΄συνθετικό , για να δηλώσουµε τη διάλυση αυτού που εκφράζει το β΄συνθετικό.
οικοδόµηση αρχαία λέξη < αρχαίο οικοδοµέω – οικοδοµώ < οικοδόµος < οίκος (= σπίτι) + δόµος ( = η οροφή που έχει η-µισφαιρικό σχήµα , σπίτι ) < δέµω ( = χτίζω, κατασκευάζω ) .
Βιοκοινότητα ( Βιοκοινωνία ) είναι το σύνολο των οργανισµών
( φυτά, ζώα, µικροοργανισµοί ) που συνυπάρχουν σε µια περιοχή . βίος + κοινότητα, απόδοση στα ελληνικά από τα αγγλικά bio-
logical community ( = βιολογική κοινότητα ) . Οι περισσότε-ρες λέξεις µε α΄ συνθετικό βιο- είναι αντιδάνεια από την αγγλι-κή ή γαλλική γλώσσα.
βίος στα αρχαία σήµαινε τον τρόπο ζωής και τη διάρκεια της ζωής , ενώ σήµερα σηµαίνει ζωή . Το χρησιµοποιούµε συχνά ως α΄ συνθετικό λέξεων και όρων για να δηλώσουµε ότι το β΄συνθετικό έχει σχέση µε τη ζωή.
κοινότητα αρχαία λέξη που δηλώνει την ιδιότητα του κοινού < αρχ. κοινότης < κοινός
Βιοποικιλότητα ( Βιοποικιλία ) είναι ο πλούτος ,η ποικιλία όλων
των ειδών ( ζώων και φυτών ) µιας περιοχής. Βίος + ποικιλότητα βίος στα αρχαία σήµαινε τον τρόπο ζωής και τη διάρκεια της ζωής , ενώ σήµερα σηµαίνει ζωή . Το χρησιµοποιούµε συχνά ως α΄ συνθετικό λέξεων και όρων για να δηλώσουµε ότι το β΄ συνθετικό έχει σχέση µε τη ζωή.
ποικιλότητα < αρχαία λέξη ποικίλος (= η ιδιότητα του ποικί-λου, η ποικιλία )
Βιότοπος είναι ο χώρος ( δηλ. το έδαφος, το νερό, ο αέρας ) µέσα στον οποίο ζουν οι ζωικοί και οι φυτικοί οργανισµοί ( δηλ. τα µέλη µιας βιοκοινότητας ).
Βίος + τόπος < γαλλικά και αγγλικά biotope < βίος + τόπος . βίος στα αρχαία σήµαινε τον τρόπο ζωής και τη διάρκεια της ζωής , ενώ σήµερα σηµαίνει ζωή . Το χρησιµοποιούµε συχνά ως α΄ συνθετικό λέξεων και όρων για να δηλώσουµε ότι το β΄ συνθετικό έχει σχέση µε τη ζωή.
τόπος αρχαία λέξη που σηµαίνει τοποθεσία, µέρος, περιοχή.
Βλάστηση είναι το σύνολο των φυτών µιας περιοχής. Βλάστηση < αρχαία λέξη βλάστησις < βλαστάνω (= βγάζω νεα-ρά βλαστάρια, δηλ. νέους βλαστούς )
∆ιάβρωση ( του εδάφους ) είναι η αλλοίωση της επιφάνειας του
εδάφους και η αποµάκρυνση των υλικών του, που προκαλούνται από τη δράση του ανέµου και του νερού.
διάβρωση < διάβρωσις < δια + βρώσις δια- από την αρχαία πρόθεση διά που χρησιµοποιείται και ως α΄ συνθετικό. Εδώ δηλώνει ότι χωρίζεται κάτι και διασκορπίζο-νται τα υλικά του.
βρώση ( = το να τρώει κανείς ) < αρχαία λέξη βρώσις < < βιβρώσκω ( = τρώω )
∆ρυµός αρχικά σήµαινε δάσος από δρύες ( = βαλανιδιές) , γενικά
όµως σηµαίνει δάσος µε µεγάλα και πυκνά δέντρα. Εθνικός ∆ρυµός είναι η προστατευόµενη δασική έκταση .
∆ρυµός < αρχαία λέξη δρυµός < δρυς ( = η βαλανιδιά )
Εκχέρσωση είναι η µετατροπή της χέρσας (=άγονης) γης σε καλλι-εργήσιµη , αφαιρώντας πέτρες, άγρια βλάστηση, κόβοντας δέντρα .
εκ + χέρσωση είναι µεταφραστικό δάνειο από τη Γαλλικά défricher ( = εκχερσώνω ).
εκ - αρχαία πρόθεση εξ / εκ < πιθανώς από την Ινδοευρωπαΐκή λέξη eks. Στα Λατινικά ex, στα Γαλλικά ex . Το χρησιµοποι-ούµε και ως α΄ συνθετικό . Εδώ φανερώνει πως αφαιρείται ό,τι δηλώνει το β΄ συνθετικό .
χέρσωση ( = η µετατροπή ενός τόπου σε χέρσα, άγονη, δηλ. µη καλλιεργήσιµη γη ) < χέρσωσις < χερσώ < αρχαία λέξη χέρσος ( = 1. ξηρά, στεριά, 2. ο ακαλλιέργητος )
Θρεπτικά συστατικά είναι τα στοιχεία ,τα οποία ως πρώτες ύλες
στην τροφή ενός ζωντανού οργανισµού, τον βοηθούν να αναπτυχθεί .
θρεπτικός ( = αυτός που συντελεί στην ανάπτυξη του οργανι-σµού ) < αρχαία λέξη θρεπτικός < αρχαία λέξη τρέφω .
συστατικά ( = τα στοιχεία που αποτελούν κάτι ) < συστατι-κός < αρχαίο θέµα από το ρήµα συνίστηµι (= βάζω πολλά στοιχεία µαζί, για να δηµιουργήσω κάτι καινούριο ).
Καταναλωτές είναι οι ζωντανοί οργανισµοί , οι οποίοι δε φωτο-
συνθέτουν , αλλά τρέφονται µε άλλους οργανισµούς , φυτά ή ζώα . καταναλωτής < αρχαίο ρήµα καταναλίσκω ( = καταδαπανώ, κα-τασπαταλώ ) < κατά + αναλίσκω
κατά - αρχαία πρόθεση που χρησιµοποιείται και ως α΄συνθετικό , για να δηλώσουµε ότι αυτό που δηλώνει το β΄ συνθετικό συµβαίνει µε ιδιαίτερα έντονο τρόπο ή εναντίον κά-ποιου
αναλίσκω < ανα- + αλίσκω ( = παίρνω, κυριεύω, συλλαµβάνω )
Μικροκλίµα είναι οι κλιµατολογικές συνθήκες ( θερµοκρασία, υγρασία κ.λ.π.) µιας σχετικά µικρής περιοχής.
µικρό + κλίµα είναι ελληνογενής ξένος όρος όπως στα αγγλικά microclimate ( = µικροκλίµα ) .
µικρό- από το αρχαίο επίθετο µικρός / σµικρός . Το χρησιµο-ποιούµε ως α΄ συνθετικό το οποίο δηλώνει ότι αυτό που σηµαί-νει το β΄συνθετικό έχει την ιδιότητα του µικρού ή του περιορι-σµένου .
κλίµα ( = το σύνολο των µετεωρολογικών φαινοµένων που ε-πικρατούν σ΄ έναν τόπο .) < αρχαία λέξη κλίµα ( = κλίση, κα-τωφέρεια, η κλίση του εδάφους προς τα κάτω ) . Η λέξη από τα αρχαία χρόνια σήµαινε τόπος, περιοχή και τις καιρικές συνθή-κες που επικρατούν σ΄ αυτόν τον τόπο < κλίνω ( = γέρνω κάτι σε πλάγια θέση ) .
Μόλυνση είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από ξένες ουσίες
που η παρουσία τους οφείλεται στη δραστηριότητα του ανθρώπου . µόλυνση < αρχαία λέξη µόλυνσις < µολύνω ( = λερώνω )
Οικοσύστηµα είναι το σύνολο των βιοτικών παραγόντων ( φυτά,
ζώα, µικροοργανισµοί ) και των αβιοτικών παραγόντων ( κλίµα, έδα-φος, νερό ) µιας περιοχής που βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση και εξάρτηση .
οικο- + σύστηµα είναι ελληνογενής ξένος όρος όπως στα γαλ-λικά écosystème
οικο- από το αρχαίο ουσιαστικό οίκος ( = σπίτι ) . Χρησιµο-ποιείται ως α΄ συνθετικό σηµαίνει το χώρο µέσα στον οποίο ζει ένα σύνολο οργανισµών.
σύστηµα ( = το σύνολο πραγµάτων του οποίου τα στοιχεία βρίσκονται µεταξύ τους σε στενή αλληλεπίδραση και αλληλε-ξάρτηση.) < αρχαίο ουσιαστικό σύστηµα < συνίσταµαι ( = α-ποτελούµαι ) µε θέµα αορίστου στη του ρήµατος ίσταµαι < συν- + θέµα αορίστου στη του αρχαίου ρήµατος ίσταµαι.
συν- από την αρχαία πρόθεση συν . Τη χρησιµοποιούµε συχνά ως α΄ συνθετικό και σηµαίνει µαζί, από κοινού.
ίσταµαι ( = βρίσκοµαι )
Πανίδα είναι το σύνολο των ζώων µιας περιοχής. Πανίδα < Παν ,αγροτικός θεός της Αρκαδίας, προστάτης των βοσκών, µε πόδια, κέρατα και τρίχωµα τράγου. Τριγυρνούσε στα βουνά και στα δάση.
Πανίδα µετάφραση στα ελληνικά από την αγγλική λέξη fauna ( = πανίδα, ζωικό βασίλειο ) < στα Λατινικά Faunus , που ήταν ρωµαϊκή θεότητα αντίστοιχη µε τον Πάνα .
Παραγωγοί είναι οι ζωντανοί οργανισµοί που φωτοσυνθέτουν,
δηλαδή τα φυτά. .Είναι αυτότροφοι οργανισµοί και παράγουν οργα-νική ύλη , η οποία µεταφέρεται µέσω της τροφής στους ετερότροφους οργανισµούς.
Παρά + αγωγός < αρχαίο ουσιαστικό παραγωγός < παράγω ( = οδηγώ δίπλα ή κοντά σε τόπο ). Σήµερα παράγω σηµαίνει δη-µιουργώ.
Παρά- αρχαία πρόθεση παρά . Χρησιµοποιείται ως α΄ συνθετι-κό για να δηλώσει ότι κάτι πηγαίνει από τον έναν στον άλλον.
αγωγός ( = ο οδηγός, οποιοδήποτε σώµα µέσω του οποίου µε-ταφέρεται κάτι , π.χ. ενέργεια ) < αρχαίο ουσιαστικό αγωγός < άγω ( = οδηγώ, φέρνω ).
Περιβάλλον είναι ο χώρος µαζί µε τους παράγοντες που υπάρχουν
σε αυτόν ,που επιδρούν σ΄ έναν οργανισµό και καθορίζουν την ύπαρ-ξή του και την ανάπτυξή του.
Περιβάλλον < το ουδέτερο γένος της µετοχής ενεστώτα του αρχαίου ρήµατος περιβάλλω < περι- + βάλλω
περι- αρχαία πρόθεση περί .Χρησιµοποιείται ως α΄ συνθετικό και σηµαίνει γύρω - γύρω.
βάλλω ( = ρίχνω, εκσφενδονίζω, πυροβολώ ) < αρχαίο ρήµα βάλλω ( = ρίχνω, εκσφενδονίζω, τοποθετώ ολόγυρα ) .
Ρύπανση είναι η µόλυνση του περιβάλλοντος µε ρύπους ( = βρο-
µιές ) από απόβλητα από δραστηριότητες του ανθρώπου . Ρύπανση < ρύπανσις < αρχαίο ρήµα ρυπαίνω ( = µολύνω ) < αρχαίο ουσιαστικό ρύπος ( = η ακαθαρσία )
Τροφική αλυσίδα είναι οι τροφικές σχέσεις ( λείας – θηρευτή ) ανάµεσα στους οργανισµούς ενός οικοσυστήµατος, κατά την οποία ο ένας αποτελεί την τροφή του άλλου. Έτσι επιτυγχάνεται η ροή ύλης και ενέργειας για την συνεχή επιβίωση των ειδών.
τροφικός ( = αυτός που έχει σχέση µε την τροφή ) < τροφικός < αρχαίο ουσιαστικό τροφή < αρχαίο ρήµα τρέφω ( = δίνω τροφή )
αλυσίδα < αλυσίδιον < αλύσιον υποκοριστικό του < αρχαίο ουσιαστικό άλυσις ( = η αλυσίδα )
Τροφικά πλέγµατα είναι η πολύπλοκη σχέση µεταξύ των τροφι-
κών αλυσίδων µέσα στο οικοσύστηµα . τροφικός ( = αυτός που έχει σχέση µε την τροφή ) < τρο-φικός < αρχαίο ουσιαστικό τροφή < αρχαίο ρήµα τρέφω ( = δίνω τροφή )
πλέγµα ( = καθετί που είναι πλεγµένο , σύνολο στοιχείων που συνδέονται στενά µεταξύ τους και αλληλοεπηρεάζο-νται ) < αρχ. πλέγµα < αρχ. πλέκω
Υλοτοµία είναι η κοπή δέντρων από δάσος.
υλοτοµία < αρχ. υλοτοµία < αρχ. υλοτοµώ ( = κόβω ξύλα στο δάσος ) < αρχ. επίθετο υλοτόµος ( = ο ξυλοκόπος ) < αρχ. ύλη ( = δάσος, κορµοί δέντρων, χρήσιµη ξυλεία ) + τέ-µνω ( = κόβω, σχίζω, χωρίζω σε κοµµάτια , κόβω δέντρα και τα ρίχνω κάτω )
Φωτοσύνθεση είναι η λειτουργία των φυτών στα πράσινα µέρη
τους µόνο, κατά την οποία µε τη βοήθεια της ηλιακής ενέργειας, µε-τατρέπουν το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό σε γλυκόζη , που εί-ναι απαραίτητη για την ανάπτυξή τους .
φωτοσύνθεση < ελληνογενής ξένος όρος όπως στα Αγγλικά photosynthesis ( = φωτοσύνθεση ) < αρχ. φως + σύνθεσις ( = η αρµονική σύνδεση στοιχείων , έτσι ώστε να δηµιουρ-γήσω ένα καινούριο σύνολο µε δικά του, ξεχωριστά χαρα-κτηριστικά ) < αρχ. συν- + θέσις
συν-από την αρχαία πρόθεση συν . Τη χρησιµοποιούµε συ-χνά ως α΄ συνθετικό και σηµαίνει µαζί, από κοινού.
θέσις ( = η τοποθέτηση, η τακτοποίηση ) < αρχ. τίθηµι ( = τοποθετώ )
σύνθεσις < αρχ. συντίθηµι ( = τοποθετώ µαζί , για να σχη-µατίσω ένα καινούριο σύνολο ) .
Χλωρίδα είναι το σύνολο των φυτών µιας περιοχής . χλωρίδα < αρχ. η χλωρίς - της χλωρίδος < αρχ. χλωρός
( = αυτός που έχει µόλις βλαστήσει και είναι πράσινος και δροσερός ) < αρχ. χλοερός ( = ο σκεπασµένος µε χλωρό χόρτο ) < αρχ. χλόη ( = η χαµηλή ,πράσινη και πυκνή βλάστηση ).
Β ΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αριανούτσου Μαργ., Φαραγγιτάκης Γ., 2003. Περιβαλλοντική εκπαίδευση στα χερσαία
οικοσυστήµατα της Ελλάδας . Κ.Π.Ε. Αργυρούπολης, Αθήνα.
Κ.Π.Ε. ∆ίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης « ∆ασικές πυρκαγιές ,αποκατάσταση τοπίου»,1999
Ελληνική εταιρεία προστασίας της φύσης « Μαθαίνω για τα δάση », 2003, Αθήνα
Τρούµπης Α., Φλογαΐτη Ε., 1987, Το ∆άσος :Ο Άγνωστος Ευεργέτης, Ελληνική εταιρεία
περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ενηµέρωσης, Αθήνα
Κουσούλας Γ., 2000, Η πρόκληση των φυσικών πόρων, Κέντρο Γαία, Αθήνα
Βασάλα,Π., Η διάβρωση του εδάφους ως παράδειγµα διδασκαλίας στην περιβαλλοντική
εκπαίδευση, Πανεπιστήµιο Αθηνών, Τµήµα Π.Τ.∆.Ε.
Πολυθεµατικό βιβλίο ∆ηµοτικού σχολείου για την Ευέλικτη Ζώνη « Βλέπω το σηµερινό κόσµο ».
Πολυθεµατικό βιβλίο ∆ηµοτικού σχολείου για την Ευέλικτη Ζώνη « Βλέπω το σηµερινό κόσµο :
∆ηµιουργικές διαθεµατικές δραστηριότητες ».
∆ιαθεµατικό Εκπαιδευτικό Υλικό για την Ευέλικτη Ζώνη - Γ΄- ∆΄ τάξεις του ∆ηµοτικού σχολείου.
Τεύχος Β΄.
Κ.Π.Ε. Αργυρούπολης, Το δάσος .Το περιαστικό πράσινο, Αργυρούπολη, 1997
Rius M.- Parramon J.,H ζωή πάνω από τη γη , 1992,Κέδρος,Αθήνα
Rius M.- Parramon J.,H ζωή κάτω από τη γη , 1994,Κέδρος,Αθήνα
Σφήκα Γ.,Εθνικοί δρυµοί και άλλες προστατευµένες περιοχές,1995,Πατάκης,Αθήνα
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ
Ζωγραφίζω το δέντρο, Εκπαιδευτικό τµήµα Μουσείου Ελληνικής Παιδικής Τέχνης
Η βαλίτσα του δάσους, ∆εληζώνα Ζ., Καµάρα Ν., Κρικέλη Α., Μαργαρίτου Ι., Παπαδήµου ∆.
ΑΡΘΡΑ - ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΑ
Υµηττός, ένθετο Επτά Ηµέρες, εφηµ. Η Καθηµερινή – Κυριακή 28/9/1997
Ο Υµηττός τότε και σήµερα, περ. Τοπική Αυτοδιοίκηση
Υµηττός Το όρος που πληγώναµε, Κράλλης Ν., εφηµ. Εθνος
Υµηττός 1920 Ο τρελλός, περ.Ευώνυµος
Εκεί ψηλάστον Υµηττό, περ. TIME OUT τευχ.7 13/10/2001
Παράθυρο στην εκπαίδευση του παιδιού ,διµηνιαίο παιδαγωγικό περιοδικό τεύχη
8,9,11,14,15,17,18
ΙΣΤΟΣΕΛΙ∆ΕΣ
www.Kekiridanos. gr
www.ilioupolis.gr.