ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΤΕΑΣΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΤΕΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2008- 2009

ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:

Αλτιπαρμάκη Χριστίνα

Αναγνωστόπουλος Ηλίας

Βαβάτσικος Νίκος

Βασιλείου Εμμανουέλα

Γεωργαντά Βασιλίνα

Γκαβέρα Μαρία

Γκέρκο Στέλιος

Καρύμπαλη Ιωάννα

Κόγια Παρασκευή

Κρίτσα Έλενα

Λύτρα Ιφιγένεια

Μπαμπλέκη Ελίνα

Τσαμτσούρη Λυδία

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ

Μάνιου Γεωργία

Σκώττη Καλοτίνα

ΝΕΡΟΝΕΡΟΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ

Η ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥΣ Η ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ

ΛΕΙΨΥΔΡΙΑΣΛΕΙΨΥΔΡΙΑΣ

Το νερό αποτελεί βασικό στοιχείο Το νερό αποτελεί βασικό στοιχείο της ζωής.της ζωής.

• Μπορούμε να φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς νερό;Μπορούμε να φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς νερό;

• Τι θα γινόταν αν ξαφνικά στέρευαν οι λίμνες και τα Τι θα γινόταν αν ξαφνικά στέρευαν οι λίμνες και τα ποτάμια και οι βρύσες μας σταματούσαν να ποτάμια και οι βρύσες μας σταματούσαν να τρέχουν;τρέχουν;

Τι θα πάθαιναν τα ζώα, τα φυτά, εμείς; Τι θα πάθαιναν τα ζώα, τα φυτά, εμείς;

Η ζωή γεννήθηκε στο Η ζωή γεννήθηκε στο νερό.νερό.Η ζωή πρωτοεμφανίστηκε μέσα στις Η ζωή πρωτοεμφανίστηκε μέσα στις

αρχέγονες θάλασσες.αρχέγονες θάλασσες.Οι ζωντανοί οργανισμοί πέρασαν τα πρώτα Οι ζωντανοί οργανισμοί πέρασαν τα πρώτα

εξελικτικά τους στάδια (από τους εξελικτικά τους στάδια (από τους αναερόβιους στους αερόβιους και από τους αναερόβιους στους αερόβιους και από τους μονοκύτταρους στους πολυκύτταρους μονοκύτταρους στους πολυκύτταρους οργανισμούς) μέσα στο νερό των θαλασσών, οργανισμούς) μέσα στο νερό των θαλασσών, των λιμνών, των ποταμών και μετά, κάποιοι των λιμνών, των ποταμών και μετά, κάποιοι από αυτούς αποίκησαν την στεριά.από αυτούς αποίκησαν την στεριά.

στην υγειά μας….στην υγειά μας….

Το νερό συνιστά αναντικατάστατο Το νερό συνιστά αναντικατάστατο αγαθό για την επιβίωση, την ίδια τη αγαθό για την επιβίωση, την ίδια τη ζωή.ζωή.Περίπου το 70% του οργανισμού μας είναι υδάτινο.Περίπου το 70% του οργανισμού μας είναι υδάτινο. Το νερό εμποδίζει τις απότομες μεταβολές της Το νερό εμποδίζει τις απότομες μεταβολές της

θερμοκρασίας του σώματος που θα ήταν καταστροφικές θερμοκρασίας του σώματος που θα ήταν καταστροφικές για τον οργανισμό, και επιτρέπει την απομάκρυνση της για τον οργανισμό, και επιτρέπει την απομάκρυνση της θερμότητας με τον ιδρώτα.θερμότητας με τον ιδρώτα.

Παρότι δεν έχει θρεπτική αξία παίζει σημαντικό ρόλο στη Παρότι δεν έχει θρεπτική αξία παίζει σημαντικό ρόλο στη διατροφή.διατροφή.

Αποτελεί έναν από τους ρυθμιστικούς παράγοντες του Αποτελεί έναν από τους ρυθμιστικούς παράγοντες του σωματικού βάρους, είναι απαραίτητο για τις χημικές σωματικού βάρους, είναι απαραίτητο για τις χημικές αντιδράσεις του μεταβολισμού και την πρόληψη της αντιδράσεις του μεταβολισμού και την πρόληψη της αφυδάτωσης και έχει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που ο αφυδάτωσης και έχει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που ο οργανισμός μας διαχειρίζεται τα αποθέματα λίπους.οργανισμός μας διαχειρίζεται τα αποθέματα λίπους.

Άνθρωπος και φύση σε Άνθρωπος και φύση σε αρμονία.αρμονία.

Στην μακρά πορεία Στην μακρά πορεία του πάνω στη Γη ο του πάνω στη Γη ο άνθρωπος υπήρξε άνθρωπος υπήρξε πρώτα πρώτα τροφοσυλλέκτης, τροφοσυλλέκτης, μετά κυνηγός και μετά κυνηγός και έπειτα γεωργός έπειτα γεωργός και ποιμένας. και ποιμένας.

Βραχογραφίες στην Βραχογραφίες στην Αλταμίρα της ΙσπανίαςΑλταμίρα της Ισπανίας

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΑΝΘΙΣΑΝ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΑΝΘΙΣΑΝ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ….ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ….

• Οι πολιτισμοί της Οι πολιτισμοί της Μεσοποταμίας Μεσοποταμίας αναπτύχθηκαν γύρω από αναπτύχθηκαν γύρω από τον Τίγρη και τον τον Τίγρη και τον Ευφράτη.Ευφράτη.

• Ο πολιτισμός των Ο πολιτισμός των Αιγυπτίων άνθισε κατά Αιγυπτίων άνθισε κατά μήκος του ποταμού μήκος του ποταμού Νείλου. Γράφει Νείλου. Γράφει χαρακτηριστικά ο χαρακτηριστικά ο Ηρόδοτος: «Είναι φανερό Ηρόδοτος: «Είναι φανερό για όποιον καταλαβαίνει, για όποιον καταλαβαίνει, ότι η Αίγυπτος στην ότι η Αίγυπτος στην οποία οι Έλληνες οποία οι Έλληνες ταξιδεύουν με τα πλοία ταξιδεύουν με τα πλοία τους είναι επίκτητη γη για τους είναι επίκτητη γη για τους Αιγυπτίους και δώρο τους Αιγυπτίους και δώρο του ποταμού».του ποταμού».

• Στις όχθες του Νείλου.Στις όχθες του Νείλου.

Μινωικός και μυκηναϊκός Μινωικός και μυκηναϊκός πολιτισμός… πολιτισμός…

Χαρακτηριστικό της Μινωικής Χαρακτηριστικό της Μινωικής αρχιτεκτονικής ήταν το αρχιτεκτονικής ήταν το λυχνοστάσιο, ένα άνοιγμα στην λυχνοστάσιο, ένα άνοιγμα στην στέγη από το οποίο έμπαινε το στέγη από το οποίο έμπαινε το δυνατό μεσογειακό φως αλλά και δυνατό μεσογειακό φως αλλά και η βροχή κι έτσι τα πατώματα η βροχή κι έτσι τα πατώματα ήταν κεκλιμένα για να ήταν κεκλιμένα για να διευκολύνεται η ροή του νερού. διευκολύνεται η ροή του νερού. Επίσης τα δωμάτια των Επίσης τα δωμάτια των ανακτόρων διέθεταν μπάνια που ανακτόρων διέθεταν μπάνια που ήταν εφοδιασμένα με σύστημα ήταν εφοδιασμένα με σύστημα παροχής νερού και αποχέτευσης.παροχής νερού και αποχέτευσης.

Στα Μυκηναϊκά ανάκτορα Στα Μυκηναϊκά ανάκτορα υπήρχαν δωμάτια λουτρού και οι υπήρχαν δωμάτια λουτρού και οι χώροι ήταν εφοδιασμένοι με χώροι ήταν εφοδιασμένοι με πυκνά και καλομελετημένα πυκνά και καλομελετημένα δίκτυα αποχέτευσης. Οι δίκτυα αποχέτευσης. Οι ακροπόλεις των Μυκηνών ακροπόλεις των Μυκηνών διέθεταν εγκαταστάσεις υπό διέθεταν εγκαταστάσεις υπό μορφή κλιμακωτών συράγγων μορφή κλιμακωτών συράγγων που οδηγούσαν από το που οδηγούσαν από το εσωτερικό των τειχών σε εσωτερικό των τειχών σε υπόγειες πηγές. υπόγειες πηγές.

ΜΙΝΩΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ

Αρχαίος Κόσμος:Αρχαίος Κόσμος:Ύδρευση - ΑποχέτευσηΎδρευση - Αποχέτευση

Πηγάδια και δεξαμενές για βρόχινο νερό κάλυπταν τις ανάγκες Πηγάδια και δεξαμενές για βρόχινο νερό κάλυπταν τις ανάγκες του πληθυσμού κατά τους πρώτους αρχαϊκούς χρόνους.του πληθυσμού κατά τους πρώτους αρχαϊκούς χρόνους.

Η δημόσια κρήνη στα χρόνια αυτά και ως τη ρωμαϊκή εποχή, Η δημόσια κρήνη στα χρόνια αυτά και ως τη ρωμαϊκή εποχή, παίρνει ουσιαστική θέση ανάμεσα στις κατασκευές της πόλης.παίρνει ουσιαστική θέση ανάμεσα στις κατασκευές της πόλης.

Αν το νερό βρισκόταν μακριά, κατασκεύαζαν υδραγωγεία για να Αν το νερό βρισκόταν μακριά, κατασκεύαζαν υδραγωγεία για να το διοχετεύσουν στις κρήνες. το διοχετεύσουν στις κρήνες.

Ερείπια Αδριάνειου υδραγωγείου

Ρωμαϊκό υδραγωγείο

ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ:

Υφαντουργία

Νεροτριβές

Άρδευση

Ατμοκίνηση

Μπαρουτόμυλοι

Βυρσοδεψεία

Νερόμυλος στην Κρύα της Λιβαδειάς Το άπλωμα των δερμάτων στη

Χάρμαινα

ΑΛΛΑ, Σήμερα…

Λιγότερο από το 1% του παγκόσμιου νερού είναι διαθέσιμο για πόση και άλλες χρήσεις, συμπεριλαμβανομένων της γεωργίας και της βιομηχανίας.

Το απόθεμα αυτό προέρχεται από ποτάμια, λίμνες, φράγματα και υπόγειες πηγές.

Η κατανάλωση νερού αυξάνεται σε ολόκληρο τον κόσμο.

Τα προσεχή χρόνια η διαθεσιμότητα ενός αγαθού τόσο βασικού και απαραίτητου όσο το νερό ενδέχεται να αποτελέσει ένα από τα πλέον επιτακτικά και αποσταθεροποιητικά ζητήματα που σχετίζονται με τους φυσικούς πόρους.

Ο ανεπτυγμένος κόσμος ρυπαίνει συνεχώς τις παροχές νερού, τα ποτάμια και τις λίμνες, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την οικολογική ισορροπία.

Καθημερινά οι άνθρωποι ρυπαίνουν το νερό σε όλα τα στάδια του κύκλου του: απορρίπτοντας είτε λύματα στη θάλασσα είτε επικίνδυνες χημικές ουσίες στα ποτάμια… Όμως η ποιότητα του νερού είναι εξίσου σημαντική με την ποσότητα.

Εγκληματική ρύπανση στον ποταμό Ασωπό

Η συνεχιζόμενη ρύπανση της λίμνης Κορώνειας

Πρόσφατες μελέτες εφιστούν την προσοχή στην οικονομική αξία των οικοσυστημάτων γλυκού νερού, όπως οι υγροβιότοποι, οι λίμνες και ποτάμια.

Μικρή Πρέσπα Μεγάλη Πρέσπα

Η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της θέσης στον πλανήτη μας είναι επιρρεπής στην εκδήλωση συχνών ξηρασιών.

Οι ξηρασίες θεωρούνται σήμερα ως κανονικά χαρακτηριστικά του κλίματος. Επομένως ανεξάρτητα από την αλλαγή του ή όχι από τις ανθρωπογενείς επιδράσεις, ξηρασίες θα εμφανιστούν αναπόφευκτα και στη χώρα μας στο μέλλον.

Ο σχεδιασμός αντιμετώπισης των επιπτώσεων ενός τέτοιου φαινομένου πρέπει να είναι διαρκής και να γίνεται από διεπιστημονική ομάδα ειδικών και με ολιστική προοπτική, αφού η ξηρασία είναι συνισταμένη των αποτελεσμάτων της διατάραξης των μετεωρολογικών, υδρολογικών, αγροτικών και κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών μιας περιοχής.

Η ΞΗΡΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΜΕ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ 0ι παππούδες και οι γιαγιάδες μας κουβαλούσαν το νερό που έπιναν από πηγάδια, συχνά από πολύ μακριά. Σήμερα το νερό τρέχει από τις βρύσες μας.

Στο παρελθόν η κατασκευή κάθε νέου σπιτιού προϋπέθετε την δημιουργία στέρνας, συχνά στην ταράτσα του σπιτιού ή σε κάποιο υπόγειο χώρο. Σήμερα δεν γίνεται συλλογή και αξιοποίηση του βρόχινου νερού, παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις, όταν μάλιστα τα νησιά μας έχουν πρόβλημα επάρκειας νερού.

Στο παρελθόν οι αγροτικές καλλιέργειες στην Ελλάδα ήταν συμβατές με τις μικροκλιματικές συνθήκες, τις εδαφικές ιδιαιτερότητες και τα αποθέματα νερού της κάθε περιοχής και υπήρχε η λογική της «παραδοσιακής καλλιέργειας». Σήμερα ο σχεδιασμός της αγροτικής παραγωγής εξυπηρετεί οικονομικά συμφέροντα άμεσου κέρδους ,με τακτικές καλλιέργειας που σπαταλούν το νερό και μειώνουν τη γονιμότητα του εδάφους.

Στο παρελθόν το νερό αντιμετωπίζονταν σαν αγαθό αναντικατάστατο και δώρο της φύσης. Σήμερα η Πολιτεία, η κεντρική αλλά και η τοπική εξουσία, καθώς και κάποια μεγάλα και μικρά συμφέροντα, σχεδιάζουν την «ανάπτυξη» με τη λογική ότι το νερό είναι απεριόριστο.

•Η Ελλάδα είναι μια χώρα με γεωγραφικές και κλιματικές ιδιαιτερότητες.

•Στατιστικά ανήκει στις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση νερού στον κόσμο και με έντονο το πρόβλημα της μείωσης των αποθεμάτων της.

•Χρειάζεται λογική στην εξοικονόμηση νερού και έργα και επενδύσεις χωρίς υδροβόρες επιλογές.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΛΥΣΕΙΣ…ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΛΥΣΕΙΣ…

Κατασκευή μικρών φραγμάτων και ταμιευτήρων νερού για συλλογή και εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.

ΑΠΕΙΡΑΝΘΟΣ

Με 66 μικρά φράγματα ανάσχεσης της ροής του νερού, στην Απείρανθο της Νάξου, κατάφεραν να ενισχύσουν τον υδροφόρο ορίζοντα με βρόχινο νερό, που αλλιώς θα κατέληγε στη θάλασσα. Ταυτόχρονα το έργο είχε ιδιαίτερη αντιδιαβρωτική και αντιπλημμυρική αξία.

Αξιοποίηση των νερών των βιολογικών καθαρισμών

Το 1/3 του νερού που χρησιμοποιείται για την άρδευση 15.000 στρεμμάτων στην κοιλάδα του Αξιού, προέρχεται από το βιολογικό καθαρισμό Θεσσαλονίκης.

200.000 κυβικά μέτρα νερού από τη δευτερογενή επεξεργασία του βιολογικού καθαρισμού, αναμιγνύονται με νερό του ποταμού Αξιού και χρησιμοποιούνται για πότισμα καλλιεργήσιμων εκτάσεων.

ΚΟΙΛΑΔΑ ΑΞΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ

Αλλαγή του τρόπου άρδευσης και των υδροβόρων καλλιεργειών.

Οι ανάγκες σε νερό στις βαμβακοκαλλιέργειες του χωριού Πλατύκαμπος, του Νομού Λάρισας, μειώθηκαν από 400 κυβικά μέτρα σε 270 κυβικά μέτρα ανά στρέμμα.

Αυτό έγινε εφικτό χάρη σε αλλαγές όπως:

• Η αποφυγή του ποτίσματος το μεσημέρι.

•Η αποφυγή της άρδευσης με «κανόνι» και η επιλογή τρόπων ποτίσματος που βοηθούν στην εξοικονόμηση νερού όπως: η άρδευση με σταγόνες.

•Η καταπολέμηση του ευτροφισμού.

ΑΡΔΕΥΣΗ ΜΕ ΣΤΑΓΟΝΕΣ

ΣΙΤΗΡΑ

Επαναχρησιμοποίηση του «γκρίζου νερού» στο σπίτι.

Η μείωση της κατανάλωσης νερού στα σπίτια που χρησιμοποιούν στο καζανάκι το νερό που προέρχεται από το πλυντήριο των ρούχων, ύστερα από ελαφρύ καθαρισμό, έχει υπολογιστεί σε 40% . Μονάδες αφαλάτωσης.

Στην κοινότητα της Οίας στην Σαντορίνη, από τρεις μονάδες αφαλάτωσης παράγουν περίπου 1.000 κυβικά μέτρα νερού τη μέρα και καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες τους σε πόσιμο νερό.

Συλλογή και αξιοποίηση του βρόχινου νερού σε περιοχές με εντονότερη ξηρασία (νησιά, Ν. Ανατολική Ελλάδα).

ΣΤΕΡΝΕΣ ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

ΜΟΝΑΔΑ ΑΦΑΛΑΤΩΣΗΣ

«ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ»

Ενημέρωση του πληθυσμού.

Περιβαλλοντική αγωγή σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης.

Παιδεία σχετική με το νερό σε όλους τους τομείς της ζωής.

Αλλαγή των προτύπων συμπεριφοράς και κατανάλωσης των φυσικών πόρων.

ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ ΣΕ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΧΑΡΜΑΙΝΑ ΣΤΟ ΒΥΡΣΟΔΕΨΕΙΟ ΤΟΥ κ. Κ. ΜΕΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ (18/3/2009)

ΜΑΘΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η ζωή γεννήθηκεΗ ζωή γεννήθηκεστο νερό!!! στο νερό!!!

Για να συνεχίσουμε Για να συνεχίσουμε να υπάρχουμενα υπάρχουμε

πρέπει να υπάρχειπρέπει να υπάρχειΝερό!!!Νερό!!!

Η γη και τα αγαθά της ανήκουν και στις

μελλοντικές γενιές.

ΣΚΕΨΕΙΣ…

Ζούμε και απολαμβάνουμε ό,τι έχουμε πραγματική

ανάγκη.

Κάθε ρύπανση και υπερβολή υποθηκεύει το μέλλον μας.

Ας αλλάξουμε στάση, υπάρχει ακόμα καιρός.

Η μεταφορική αλλά και πραγματική εικόνα του

νερού εκφράζεται με την ρήση του Ηράκλειτου:

«Τα πάντα ρέουν και τίποτα δε μένει, τα πάντα κυλούν

και τίποτα δε μένει σταθερό. Δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στα ίδια

νερά του ποταμού.»