Συνέντευξη από την Άννα Γριμάνη, Φωτογραφίες:Heike Ollertz/Agentur Focus/APEIRON Από το περιοδικό GK της Καθημερινής 31 Οκτ. 2010

Ηλίας Ρούσσος

Τα ελληνικά μάτια στο σύμπαν Τα δαχτυλίδια και τα φεγγάρια του Κρόνου φιλοξενούν τις ερευνητικές αναζητήσεις του βραβευμένου Έλληνα επιστήμονα. Μόλις 31 ετών, διαπρέπει στην Ηλιακή και την Πλανητική Φυσική, αναζητώντας τα μυστικά του σύμπαντος και της ζωής στα πέρατα του ηλιακού μας συστήματος.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1979, σπούδασε Φυσική και η τροχιά που διέγραψε από τις μεταπτυχιακές του σπουδές στη Διαστημική Φυσική και στο Διεθνές Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και μετά, τον έκανε επιστήμονα διεθνούς κύρους και απήχησης. Ο Ηλίας Ρούσσος -σε συνεργασία με την ομάδα της κάμερας του διαστημικού σκάφους Cassini- ανακάλυψε την ακριβή δομή των δακτυλίων του Κρόνου και μια νέα ζώνη ακτινοβολίας, η οποία βρίσκεται γύρω από την τροχιά του δορυφόρου Διώνη. Για τη διδακτορική του διατριβή, που παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πλανητικής Επιστήμης, τιμήθηκε με τη διεθνή διάκριση «Max Planck Society's Otto-Hahn-Medal», ενώ συνεχίζει την έρευνα από τη θέση που του προτάθηκε στο διάσημο γερμανικό ινστιτούτο Max Planck. Μεγαλωμένος στο Μαρούσι, από γονείς υπαλλήλους στον ΟΤΕ, και με δύο ακόμα αδελφούς, ο Ηλίας Ρούσσος ήταν ένας καλός μαθητής που «απείχε από την περίπτωση του "άριστα"», όπως ο ίδιος θα πει, αλλά είχε ευχέρεια στα μαθήματα της θετικής κατεύθυνσης. «Με εξαίρεση τα τελευταία χρόνια της σχολικής μου ηλικίας, οπότε με ενδιέφερε κυρίως ο αθλητισμός. Γενικά, ήταν σαφής η τάση μου προς τις θετικές επιστήμες και την τεχνολογία, όμως τίποτα δεν ήταν ξεκάθαρο στο μυαλό μου. Ώσπου η μεγάλη δημοσιότητα των αποστολών της ΝΑΣΑ στο Διάστημα με γοήτευσε απόλυτα και με ώθησε να αποφασίσω τις σπουδές στον συγκεκριμένο τομέα». Στην Αθήνα, κατά τις πανεπιστημιακές σπουδές του, διαμορφώνεται ο χαρακτήρας του και ο Ηλίας δημιουργεί τις αληθινές φι-λίες του. «Δεν είναι πολλοί οι στενοί φίλοι, αλλά είναι πραγματικοί, θυμάμαι ότι μοιραζόμασταν αμέτρητες ώρες με συζητήσεις ο ένας στο σπίτι του άλλου και πηγαίναμε βόλτες ίσα-ίσα για να σκοτώσουμε τον χρόνο μας... κουβέντα και σινεμά»! Ακούγον-τας φανατικά Radiohead και Sigur Ros, ο νεαρός «των χαμηλών τόνων», όπως ο ίδιος χαρακτηρίζει τον εαυτό του, αποδέχτηκε από νωρίς τη γοητεία που άσκησε στη σκέψη του το μυστηριακό Διάστημα. Σήμερα ζει στο Κάτλενμπουργκ Λίνταου, ένα γερμανικό χωριό μερικών χιλιάδων κατοίκων, κι εργάζεται για πρώτη χρονιά στο Max Planck. «Προσπαθώ να οργανώσω την καθημερινότητα μου και να θέσω τις βάσεις για το μέλλον μου –ευτυχώς στη Γερμανία μπορεί κανείς να κάνει μια καλή αρχή. Φυσικά, η ζωή σ' ένα χωριό δεν έχει τις ανέσεις και τα ενδιαφέροντα της μεγαλούπολης, αλλά για μένα, σ' αυτήν τη φάση, αυτό δεν μετρά. Μόνο η διαρκής συννεφιά και το κρύο με πειράζουν, διαφορετικά δεν έχω άλλο παράπονο από τη ζωή εδώ». Πώς επιλέξατε τη Φυσική; Για τα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία ή την Τεχνολογία δεν είχα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αλλά μετά τις πρώτες πανελλαδικές εξετάσεις που έδωσα το 1997, όταν προσεδαφίστηκε στον Άρη η αποστολή Pathfinder κι εκτοξεύτηκε η αποστολή Cassini προς τον Κρόνο, εντυπωσιάστηκα αφάνταστα! Άρχισα να τις παρακολουθώ ανελλιπώς στο Διαδίκτυο και τότε ήταν η πρώτη φορά που κατάλαβα ότι θέλω ν' ασχοληθώ με τη Διαστημική. Ένα χρόνο μετά ,το 1998, άρχισα τις σπουδές στη Φυσική. Και καταλήγετε στο International Space University στο Στρασβούργο... Η Διαστημική δεν είναι τομέας μόνο για επιστήμονες και μηχανικούς, καθώς η διεκπεραίωση μιας διαστημικής αποστολής απασχολεί ειδικούς από δεκάδες κλάδους: φυσικούς, μηχανικούς, γιατρούς, νομικούς, οικονομολόγους κ.ά. Το Διεθνές Διαστημικό Πανεπιστήμιο (ISU) είναι το μοναδικό, απ' όσο γνωρίζω, πανεπιστήμιο που στο πρόγραμμα σπουδών του συνδυάζει όλες τις διαφορετικές πτυχές των διαστημικών προγραμμάτων. Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος για τον οποίο προτίμησα το πρόγραμμα του ISU από οποιοδήποτε άλλο εξειδικευμένο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Φυσικής. Και δεν το μετάνιωσα.

Πώς ήταν αρχικά οι σπουδές σας στη Γαλλία; Η χρονιά του 2003 στη Γαλλία ήταν εξαιρετική, αν και ξεκίνησε δύσκολα. Καθώς το πρόγραμμα σπουδών ISU είναι αρκετά ευρύ και διακλαδικό, τα περισσότερα θέματα που διδάσκονται σε αυτό δεν ξεπερνούν κατά πολύ το βασικό επίπεδο, που είναι και ο σκοπός του προγράμματος. Έτσι η αρχική μου εντύπωση ήταν ότι το πρόγραμμα είναι χαμηλού επιπέδου και ότι η επιλογή μου ήταν λάθος. Μια εντύπωση που ανατράπηκε. Οι γνώσεις μου για τη Διαστημική αυξήθηκαν εκθετικά, γνώρισα ειδικούς από όλους τους σχετικούς κλάδους και ακόμη, ως μέλος του προγράμματος, εργάστηκα επί τρεις μήνες για την πτυχιακή μου εργασία στο κέντρο διαστημικών ερευνών ESTEC της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) στην Ολλανδία - μια εξαιρετική επίσης εμπειρία! Και μετά, στο Max Planck, ένα από τα σημαντικότερα σε παγκόσμιο επίπεδο ερευνητικά ινστιτούτα στις θετικές επι-στήμες...

«Ήταν κάτι εξαιρετικά ευχάριστο, αλλά, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, δεν έχω καταλάβει ακόμα τον ακριβή λόγο για τον οποίο το διδακτορικό μου διακρίθηκε και βραβεύτηκε από το ινστιτούτο.»

Το θέμα του διδακτορικού μου ήταν η μελέτη του διαστημικού περιβάλλοντος του Άρη ή του Κρόνου και των φεγγαριών του, βάσει μετρήσεων από ανιχνευτές φορτισμένων σωματιδίων που μετέφεραν τα διαστημόπλοια Mars Express και Cassini, αν-τίστοιχα. Να σας διευκρινίσω ότι τα ινστιτούτα Max Planck, που είναι γερμανικά ερευνητικά κέντρα, δεν απονέμουν τίτλους σπουδών. Οπότε, το διδακτορικό μου το απέκτησα μέσω του Πανεπιστημίου του Braunschweig, που συνεργάζεται με το ιν-στιτούτο Max Planck, μέσα στο οποίο πραγματοποίησα το μεγαλύτερο μέρος της ερευνητικής δουλειάς μου για το διδακτορικό μου. Εργάζεστε σε ένα από τα 80 παραρτήματα του ινστιτούτου. Μπορείτε να μας κάνετε μια αξιολογική περιγραφή των ερευνών που γίνονται σε αυτό; Τα περισσότερα ινστιτούτα Max Planck εδρεύουν στη Γερμανία· μερικά είναι εκτός. Καθένα ειδικεύεται σε θέματα βασικής κι εφαρμοσμένης επιστημονικής έρευνας σε κλάδους όπως η Αστροφυσική, τα Μαθηματικά, η Βιολογία, η Κοινωνιολογία, η Ιστορία της Τέχνης και άλλα, με σημαντικές διακρίσεις παγκοσμίως. Το ινστιτούτο όπου εργάζομαι ασχολείται με την έρευνα στο ηλιακό σύστημα και βρίσκεται στο Κάτλενμπουργκ-Λιντάου, 30 χλμ. από την πόλη Gottingen, στην οποία θα μεταφερθεί το 2014. Εδώ, τα δύο βασικά τμήματα έρευνας είναι της Ηλιακής Φυσικής και της Πλανητικής Φυσικής. Τι ερευνάτε συγκεκριμένα στον τομέα της Ηλιακής Φυσικής; Το εσωτερικό του Ηλίου, τις δομές της ορατής επιφάνειας και της ατμόσφαιρας του, καθώς και τη δυναμική της ηλιόσφαιρας (περιοχή όπου το μαγνητικό πεδίο του Ηλίου και το πλάσμα του ηλιακού ανέμου αποτρέπουν την εισροή του διαστρικού πλάσματος). Το τμήμα Πλανητικής Φυσικής επικεντρώνεται στην έρευνα όλων των βασικών δομών - το εσωτερικό, η επιφάνεια, η ατμόσφαιρα, η μαγνητόσφαιρα των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος και των δορυφόρων τους. Οι αστεροειδείς και οι κομήτες αποτελούν επίσης ένα ση-μαντικό ερευνητικό θέμα του ίδιου τομέα. Και το σημείο αιχμής σε αυτό το πεδίο; Ένα νέο τμήμα, το τρίτο των ερευνητικών δραστηριοτήτων, που τα τελευταία χρόνια λειτουργεί πιλοτικά, είναι αυτό της Ηλιοσεισμολογίας. Σημαίνει, δηλαδή, τη μελέτη του εσωτερικού του Ηλίου και των άστρων με βάση την ανάλυση σεισμικών κυμάτων που εντοπίζονται στην επιφάνεια είτε του Ηλίου είτε των άστρων. Πώς διεξάγονται αυτές οι μελέτες; Γίνονται τόσο σε θεωρητικό επίπεδο, ας πούμε προσομοιώσεις με υπολογιστές, όσο και σε πειραματικό, που είναι η συμμετοχή ερευνητών σε διαστημικές αποστολές μέσω της συνεισφοράς πειραμάτων. Το ινστιτούτο, επίσης, προσφέρει σε φοιτητές τη δυνατότητα να κάνουν τη διδακτορική διατριβή τους σε θέματα σχετικά με τη συγκεκριμένη έρευνα, μέσω του διεθνούς Σχο-λείου Ηλιακού Συστήματος, που λειτουργεί από το 2001 (www.solar-systemschool.de) και μέσω του οποίου πραγματοποίησα το διδακτορικό μου. Έως τώρα, από το Σχολείο έχουν περάσει μόλις δύο Έλληνες, αλλά ελπίζω να δω περισσότερους στο μέλλον. Αυτό τον καιρό τι ακριβώς ερευνάτε; Συνεχίζω τμήμα της έρευνας που άρχισα μετο διδακτορικό και εργάζομαι στην ανάλυση και την ερμηνεία των δεδομένων που λαμβάνουμε συνεχώς από το πείραμα MIMI/LEMMS του διαστημόπλοιου Cassini, που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο. Το πείραμα MIMI/LEMMS μετρά υψηλής ενέργειας φορτισμένα σωματίδια, σαν αυτά που συναντάμε στις ζώνες σωματιδιακής ακτινοβολίας (Van Allen) γύρω από τη Γη και τα οποία έως σήμερα δεν μπορούσαμε αλλού να μετρήσουμε. Με απλά λόγια, ποιο είναι το νόημα της Διαστημικής Φυσικής; Είναι η εφαρμογή της Φυσικής Πλάσματος (πλάσμα=αέριο φορτισμένων σωματιδίων) στο διαστημικό περιβάλλον. Η μελέτη των πλανητικών μαγνητοσφαιρών αποτελεί ένα από τα πολλά ερευνητικά θέματα της Φυσικής Διαστήματος. Ίσως η πιο γνωστή και πρακτική εφαρμογή του κλάδου είναι αυτή του διαστημικού καιρού, δηλαδή της μελέτης των μεταβολών στα χα-ρακτηριστικά του διαστημικού περιβάλλοντος της Γης και των επιπτώσεων που αυτές μπορεί να έχουν σε καθημερινές δρα-στηριότητες στον πλανήτη μας.

Τι είναι η μαγνητόσφαιρα; Ο Ήλιος εκπέμπει προς όλες τις κατευθύνσεις μια συνεχή ροή φορτισμένων σωματιδίων (ηλεκτρονίων, πρωτονίων κ.λπ.). Η ροή αυτή, που ονομάζεται ηλιακός άνεμος, «μεταφέρει» μαζί της και το μαγνητικό πεδίο του Ηλίου. Όταν αυτή η μαγνητισμένη ροή συναντήσει το μαγνητικό πεδίο ενός πλανήτη, εκτρέπεται γύρω από αυτό. Η κοιλότητα που σχηματίζεται στον διαπλανητικό χώρο, μέσα στην οποία το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη υπερισχύει, ονομάζεται μανητόσφαιρα. Όλοι οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος-εκτός από τον Άρη και την Αφροδίτη, οι οποίοι δεν έχουν δικό τους μαγνητικό πεδίο- έχουν τη δική τους μα-γνητόσφαιρα. Οι μαγνητόσφαιρες δημιουργούνται από τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, αλλά και από αστεροειδείς, δορυφόρους πλανητών και διάφορα αστροφυσικό σώματα, π.χ. οι Πάλσαρς.

● ● ●

«Είναι εξαιρετικά σοβαρή η πιθανότητα ύπαρξης ωκεανών νερού στο υπέδαφος δορυφόρων του Δία, όπως είναι η Ευρώπη. Πιθανόν, μάλιστα, να φιλοξενούν ζωή.»

● ● ●

Πώς αισθάνεστε που στην ηλικία σας έχετε ήδη τιμηθεί με μια τόσο σημαντική διάκριση για την ερευνά σας; Ήταν κάτι εξαιρετικά ευχάριστο, αλλά, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, δεν έχω καταλάβει ακόμα τον ακριβή λόγο για τον οποίο το διδακτορικό μου διακρίθηκε. Φαντάζομαι πως έχει να κάνει με τον όγκο της έρευνας καθώς και με το γεγονός ότι συνδυά-στηκε η θεωρητική δουλειά με τα δεδομένα από τα πολλά διαφορετικά ερευνητικά πειράματα των δύο αποστολών Cassini και Mars Express. Η διάκριση είναι μια επιπλέον επιβράβευση της δουλειάς και της υπομονής πολλών χρόνων, και δεν αναφέρομαι μόνο στην περίοδο του διδακτορικού, ούτε καν αποκλειστικά στον εαυτό μου. Επιτυχίες χωρίς τη συνεισφορά της οικογένειας, τω ν φίλων, των συνεργατών κα ι των καθηγητών δεν είναι εφικτές. Όπως επίσης αρκετοί από τους συμφοιτητές μου πραγατοποίησαν εξαιρετικές διδακτορικές εργασίες χωρίς να πετύχουν κάποια διάκριση, γεγονός που πρέπει να μας υπενθυμίζει ότι η επιτυχία μιας δουλειάς δεν καθορίζεται από το εάν αυτή θα βραβευτεί ή όχι. Στο Μόναχο δημιουργήσατε νέες παρέες; Παρέες ναι, όχι όμως φιλίες. Τι αποζητάτε στα χαρακτηριστικά των ανθρώπων; Την ειλικρίνεια και το χιούμορ. Και τι θα σας απέτρεπε από τη σχέση σας με έναν άνθρωπο; Ακριβώς η έλλειψη χιούμορ, ότι δεν θα διασκεδάζαμε, που σημαίνει ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα μου ήταν βαρετός. Από τα ευτυχισμένα γεγονότα της ζωής σας, ποιο θα προβάλλατε; Το γάμο μου με την Τσετσίλια τον περασμένο Μάιο στο Τορίνο. Η γυναίκα μου είναι Ιταλίδα φυσικός και δουλεύει επίσης στο Max Planck. Στη διαδρομή σας, ποια φάση ζωής σας προβλημάτισε; Η περίοδος του στρατού, που με γέμισε απογοήτευση. Χωρίς να σημαίνει ότι πέρασα δύσκολα, ο στρατός θεωρώ ότι ήταν χαμένος χρόνος από τη ζωή μου. Βρισκόμουν στο Μόναχο ήδη τρία χρόνια, κάνοντας το διδακτορικό μου σε ένα περιβάλλον ειδυλλιακό, και αναγκάστηκα να διακόψω την πορεία μου, πραγματικά χωρίς λόγο. Για να κάνω μια θητεία που τι προσέφερε στην Ελλάδα; Από εμένα, πάντως, η προσφορά ήταν μηδενική. Έζησα αναγκαστικές συναναστροφές και καταστάσεις που με καταπόνησαν ψυχικά, σε ένα χώρο δίχως λογική και δικαιοσύνη, σε μια διαδικασία που μοιάζει εντελώς παράλογη. Ο άξονας λογική και δικαιοσύνη; Δεν πιστεύω ότι χωρίς αυτόν μπορεί ένας άνθρωπος να προχωρήσει, εκτός εάν έχει το θράσος να παραβλέπει και να γυρίζει τις καταστάσεις με το μέρος του, προς όφελός του. Εγώ δεν μπορώ! Σημαίνει ότι μεγαλώσατε με αξίες. Μεγάλωσα με τις αξίες αυτές που είναι απαραίτητες για να πετύχει κάποιος στη ζωή του και να είναι χρήσιμος στους συνανθρώπους και τους φίλους του, στην αυριανή οικογένεια του. Οι γονείς μου έδωσαν έμφαση στην εκπαίδευση, αλλά από ένα χρονικό σημείο και μετά ο άνθρωπος πρέπει να αυτοκαλλιεργείται με βάση τον τρόπο σκέψης του και να καταλαβαίνει ο ίδιος ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος. Η νέα γενιά πιστεύετε ότι έχει σχέσεις επικοινωνίας; Προσωπικά, είχα επικοινωνία με τους φίλους μου, όμως τις εμπειρίες μου δεν μπορώ να τις αντιστοιχίσω με τις εμπειρίες όλης της δικής μου γενιάς. Τι καινούργιο φέρνει η επιστήμη σας; Σημαντικές νέες ανακαλύψεις και εφαρμογές συνεχώς, τόσο σε θέματα βασικής επιστήμης όσο και σε θέματα εφαρμοσμένης επιστήμης. Για παράδειγμα, μία από τις σημαντικότερες των τελευταίων χρόνων είναι η εξαιρετικά σοβαρή πιθανότητα ύπαρξης υπόγειων ωκεανών νερού στο υπέδαφος δορυφόρων του Δία, όπως είναι η Ευρώπη. Η ύπαρξη αυτών των ωκεανών, οι οποίοι θεωρούνται το πιθανό σημείο ανακάλυψης ζωής εκτός της Γης,

προσδιορίστηκε βάσει των ηλεκτρομαγνητικών διαταραχών που μετρήθηκαν κοντά σε αυτούς τους δορυφόρους. Επίσης, η παρατήρηση του διαστημικού καιρού έχει σημαντικές εφαρμογές στην καθημερινή μας ζωή. Οι σχετικές έρευνες και η διαρκής παρακολούθηση του διαστημικού καιρού εξασφαλίζουν τη λειτουργικότητα των δορυφορικών συστημάτων (τηλεπικοινωνιακών, πλοήγησης/GPS, μετεωρολογίας κ.λπ.), την υγεία των αστροναυτών, ακόμη και την αποδοτικότητα γεωφυσικών μελετών στην επιφάνεια της Γης. Η μελέτη του Διαστήματος απαιτεί φαντασία; θέλει αληθινή διάθεση για να συνδυάσει κανείς την πανεπιστημιακή του μόρφωση με τη μελέτη και την κατανόηση του σύμπαντος. Η έρευνα του Διαστήματος, όπως και του πλανήτη μας, απαιτεί την ερευνητική συνεργασία και συνεισφορά επιστημόνων από δεκάδες διαφορετικές ειδικότητες. Αυτό το κατάλαβα καλά κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Στρασβούργο, όπου και οι συμφοιτητές μου, αλλά και διάφοροι ομιλητές σε διαλέξεις, προέρχονταν από δεκάδες κλάδους, με μόνο κοινό τους σημείο το ειδικό ενδιαφέρον για τη Διαστημική. Η φαντασία είναι σίγουρα απαραίτητο συστατικό της έρευνας γενικότερα, όπως και η δημιουργικότητα, αν και πολλές φορές νομίζω ότι αυτοί οι δυο όροι μπορεί να ταυτίζονται.

Πόσο σας εντυπωσιάζουν οι νόμοι της φύσης; Πολύ. Για παράδειγμα, το πώς μερικοί φυσικοί νόμοι υποδεικνύουν την ύπαρξη φυσικών διεργασιών που μοι-άζουν εντελώς παράλογες για την καθημερινή ανθρώπινη αντίληψη το βρίσκω εξαιρετικά εντυπωσιακό. Μου είναι ακόμη αδιανόητο το ότι μερικοί επιστήμονες κατάφεραν να διαχωρίσουν τον τρόπο σκέψης τους από την ανθρώπινη λογική και να θεμελιώσουν θεωρίες όπως η σχετικότητα και η κβαντομηχανική. Ένα φημισμένο ινστιτούτο, όπως το Max Planck, τι απαιτεί από τους ερευνητές του; Σκληρή δουλειά για να αντεπεξέλθει κάποιος στις απαιτήσεις του, όπως είναι προφανές. Επιπλέον, στη δουλειά μας καλούμαστε συνεχώς να πρωτοτυπήσουμε, ώστε να είμαστε σε θέση να ερμη-νεύσουμε τα νέα δεδομένα που λαμβάνουμε από τις διάφορες διαστημικές αποστολές. Η πρωτοτυπία αυτή δύσκολα επιτυγχάνεται αν δεν υπάρχει ο ανάλογος ενθουσιασμός για το αντικείμενο της έρευνας, όσο σκληρά και αν εργαστεί κανείς. Επιπλέον, καλούμαστε να αποδεικνύουμε την ποιότητα της δουλειάς μας, όχι μόνο για να εξασφαλίσουμε τη θέση μας, αλλά και τα επιπλέον προγράμματα και τις πηγές χρηματοδότησης για το ινστιτούτο (ή αλλιώς για να εξασφαλίσουμε τη λειτουργία του). Φαντάζομαι πως αυτό ισχύει για οποιοδήποτε γνωστό ερευνητικό ινστιτούτο. Από την άλλη, είναι σημαντικό το ότι το ινστιτούτο, χάρη στην οργάνωση του, προσφέρει στο προσωπικό του τη δυνατότητα να επιτύχει υψηλούς στόχους. Οι υποδομές είναι εξαιρετικές κι όταν πηγαίνω στο γραφείο μου, ξέρω ότι το μόνο με το οποίο θα ασχοληθώ είναι η έρευνα μου και τίποτε άλλο.

Η φαντασία είναι απαραίτητο της

έρευνας γενικότερα, όπως και η

δημιουργικότητα, αν και πολλές φορές

νόμιζα) ότι αυτοί οι δύο όροι μπορεί να

ταυτίζονται.

Πώς είναι για έναν Έλληνα επιστήμονα η επαγγελματική ένταξη σε ένα επιστημονικό πολυεθνικό περιβάλλον στο εξωτερικό; Η δουλειά σε ένα πολυεθνικό περιβάλλον έχει κάποιες ιδιαιτερότητες, αλλά, σε γενικές γραμμές, δεν βρήκα την προσαρμογή δύσκολη. Πιστεύω πως ο σεβασμός στη διαφορετικότητα του καθενός αρκεί για να κυλάνε όλα ομαλά σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Κανένας δεν έχει διαφορετική αντιμετώπιση (θετική ή αρνητική) εξαιτίας της εθνικότητας του. Η εθνικότητα μπορεί να είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιεί τους ανθρώπους, αλλά έχω σχηματίσει την εντύπωση πως ο χαρακτήρας των ανθρώπων είναι τελικά αυτός που κάνει τη μεγάλη διαφορά. Τι σας αρέσει να διαβάζετε; Όποτε έχω χρόνο προσπαθώ να αθλούμαι. Στη Γερμανία ακόμη και το πιο μικρό χωριό προσφέρει εξαιρετικές αθλητικές εγκαταστάσεις. Δεν αφιερώνω πολλές ώρες στην ανάγνωση βιβλίων, ούτε σε τηλεοπτικές σειρές και ντοκιμαντέρ. Τα βιβλία που προτιμώ αφορούν αληθινές ιστορίες ή βιογραφίες ιστορικών προσωπικοτήτων. Αυτό τον καιρό διαβάζω το «Gomorrah», ένα εξαιρετικό βιβλίο για την ιταλική Μαφία. Τι επιρροή έχει η τεχνολογία στις σχέσεις των ανθρώπων της γενιάς σας; Είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας! Το γεγονός, βέβαια, δεν είναι αρνητικό, αρκεί να υπάρχουν τα όρια. Η τεχνολογία μπορεί να διευκολύνει και να βελτιώσει την καθημερινότητα μας, όχι όμως να αντικαταστήσει τον τρόπο σκέψης μας. Δεν ξέρω κατά πόσον η γενιά μου χρησιμοποιεί την τεχνολογία καταχρηστικά ή όχι - έχω υπόψη μου παραδείγματα ανθρώπων και από τις δύο περιπτώσεις. Όμως, αυτό που βιώνω εδώ είναι ότι οι παρέες μου έχουν ζωντάνια, συζητάμε και βρισκόμαστε, διαφορετικά δεν θα γινόταν να παραμείνω σε έναν τόπο μόνο για τη δουλειά. Όπως, φυσικά, έχω στενούς φίλους στην Αθήνα, στους οποίους χρωστάω πολλά, όμως, σε αυτήν τη φάση ζωής, το καλύτερο που μπορώ να κάνω είναι να κρατάω μαζί τους την επαφή, όταν έρχομαι μία ή δύο φορές το χρόνο στην Ελλάδα.

0 Ηλίας Ρούσσos γεννήθηκε στην Αθήνα και άρχισε τις σπουδές του στο τμήμα (Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου αποφοίτησε το 2003. • Συνέχισε το μεταπτυχιακό του στη διαστημική επιστήμη στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. • Από το 2005 (ως το 2008 εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του στο ινστιτούτο Max Planck στο τμήμα Έρευνας του Ηλιακού Συστήματος (Solar System Research). • Μελέτησε στοιχεία για τον Κρόνο και για άλλες διαστημικές αποστολές, όπως η Venus Express και η Mars Express, με τη βοήθεια της οποίας ο δρ Ρούσσος είχε τη δυνατότητα να μελετήσει λεπτομερώς τη μαγνητόσφαιρα του πλανήτη. • Το 2008 τιμήθηκε με το βραβείο Otto-Hahn του Max Planck για τα αποτελέσματα της διδακτορικής του έρευνας σχετικά με τη μαγνητοσφαιρική αλληλεπίδραση από τα φεγγάρια του Κρόνου αλλά και για τη συμβολή του στην καλύτερη κατανόηση του μαγνητοσφαιρικού περιβάλλοντος του Άρη. • Από το 2009 εργάζεται ως ερευνητής της διαστημικής επιστήμης για το τμήμα Έρευνας του Ηλιακού Συστήματος στο ινστιτούτο Max Planck στο Μόναχο