Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

28
ΤΑ ΑΓΡΙΟΛΟΥΛΟΥΔΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

description

Παρουσίαση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος "Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου", που πραγματοποιήθηκε στο Γυμνάσιο Λεπενούς τη σχολική χρονιά 2011-2012.

Transcript of Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Page 1: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΤΑ ΑΓΡΙΟΛΟΥΛΟΥΔΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

Page 2: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Η θέση της Ελλάδας στο σημείο συνάντησης τριών ηπείρων, σε συνδυασμό με το ανάγλυφό της που περιλαμβάνει πλήθος από ψηλά βουνά και εκατοντάδες χιλιόμετρα ακτών, την έχει προικίσει με μια πλούσια χλωρίδα που πλησιάζει τα 6000 διαφορετικά είδη. Ιδιαίτερα τα βουνά, από τη Ροδόπη μέχρι την Πίνδο, τον Όλυμπο, τον Παρνασσό και τον Ταΰγετο καθώς και οι τρεις μεγάλες οροσειρές της Κρήτης, φιλοξενούν πλήθος σπάνιων και μοναδικών ειδών, που σε συνδυασμό με τις καταπληκτικές διαδρομές που προσφέρουν ορίζουν την Ελλάδα σαν τον βοτανικό παράδεισο της Ευρώπης. Αν σκεφτεί κανείς την εξαιρετική ποικιλότητα και ομορφιά των φυτών της Ελλάδας, μια ποικιλότητα η οποία αντικατοπτρίζει τα χαρακτηριστικά αυτού του αξιοσημείωτου τόπου, ίσως δεν είναι άξιο περιέργειας ότι βοτανολόγοι όπως ο Διοσκουρίδης και ο Θεόφραστος και φυσικοί φιλόσοφοι, κυρίως ο Αριστοτέλης, εστίασαν νωρίς το ενδιαφέρον τους σε αυτά τα φυτά και την ονοματολογία τους. Σημαντικά ιατρικώς ανά τους αιώνες, τα φυτά είναι βέβαιο ότι εμπλούτισαν τις ζωές των αρχαίων Ελλήνων και των προγόνων τους ακριβώς όπως εμπλουτίζουν και τις ζωές όσων βιώνουν την απόλαυση της παρατήρησής τους σήμερα.

Page 3: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Τ' αγριολούλουδα της πατρίδα μας είναι για τα παιδιά ένας κόσμος όμορφος, μαγευτικός αλλά ανεξερεύνητος, γιατί δεν είχαν ποτέ τον χρόνο ή το κίνητρο ν' ασχοληθούν μαζί τους!... Γνωρίστε τα αγριολούλουδα και αγαπήστε

τα!... Προστατέψτε τη φύση!...

Page 4: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΑΝΕΜΩΝΗ-ΑΝΕΜΟΛΟΥΛΟΥΔΟΤο όνομα του λουλουδιού συνδέεται με τον αρχαίο ερωτικό μύθο του Άδωνη και της Αφροδίτης. Ο μύθος είναι πολύ γνωστός. Ενέπνευσε μάλιστα και μεγάλους ποιητές όπως ο Οβίδιος και αρκετά αργότερα ο Σαίξπηρ να γράψουν ύμνους σ' αυτόν τον έρωτα. Σύμφωνα με το μύθο ο Άδωνις βγήκε για κυνήγι στο δάσος. Εκεί όμως τον παραφύλαγε ο θεός Άρης ο προηγούμενος εραστής της Αφροδίτης που ζήλευε τον Άδωνη αφού η Αφροδίτη τον παράτησε για τα μάτια του ωραίου νέου. Ο Άρης μεταμορφώθηκε σε άγριο κάπρο, επιτέθηκε στον Άδωνη και τον πλήγωσε θανάσιμα. Η Αφροδίτη άκουσε τα βογκητά του Άδωνη και έσπευσε να τον βρει. Όμως ήταν πια αργά. Απαρηγόρητη η Αφροδίτη πήρε στην αγκαλιά της το άψυχο σώμα του αγαπημένου της και όπως λέγεται ράντισε με νέκταρ την πληγή. Και από το μείγμα που έκαναν το νέκταρ με το αίμα ξεπήδησε ένα όμορφο λουλούδι. Μόνο που η ζωή αυτού του λουλουδιού κρατάει λίγο. Όταν ο άνεμος φυσάει κάνει τα μπουμπούκια του φυτού να ανθίσουν και ύστερα ένα άλλο ανεμοφύσημα παρασέρνει τα πέταλα μακριά. Έτσι το λουλούδι αυτό ονομάστηκε ανεμώνη ή ανεμολούλουδο επειδή ο άνεμος βοηθάει την ανθοφορία του αλλά και την παρακμή του. Συμβολίζει το εφήμερο, το περαστικό, την μοναξιά και την απλότητα.

Page 5: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΚΕΝΤΑΥΡΙΑ-ΧΕΙΡΩΝΙΑΣ

Λέγεται ότι αυτό το είδος λουλουδιού πήρε το όνομα του από τον σοφό Κένταυρο Χείρωνα, δάσκαλο του Ασκληπιού του Αχιλλέα του Ιάσονα αλλά και του Απόλλωνα. Στην τιτανομαχία ο Χείρωνας ήταν με το μέρος του Ηρακλή στη μάχη του εναντίον των κενταύρων. Ο Ηρακλής όμως τον πλήγωσε κατά λάθος στο πόδι με ένα βέλος ποτισμένο στο δηλητήριο της Λερναίας Ύδρας. Ο Χείρωνας τότε χρησιμοποίησε το φυτό της κενταύριας σαν βότανο για να γιατρέψει την πληγή του.

Page 6: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΚΡΟΚΟΣ-ΖΑΦΟΡΑ

Ο Κρόκος ήταν φίλος του θεού Ερμή. Μια μέρα και ενώ οι δύο φίλοι έπαιζαν, ο Ερμής χτύπησε κατά λάθος τον Κρόκο στο κεφάλι και τον σκότωσε. Στον τόπο του συμβάντος φύτρωσε ένα λουλούδι. Τρεις σταγόνες από το αίμα του άτυχου νέου που έπεσαν στο κέντρο του λουλουδιού έδωσαν τα στίγματα του φυτού που από τότε πήρε το όνομα κρόκος. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο Κρόκος ήταν ένας νεαρός, που εξαιτίας ενός άτυχου έρωτα για τη Νύμφη Σμίλακα μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό. Ταυτόχρονα η Σμίλαξ έγινε το ομώνυμο αναρριχητικό φυτό(Σμίλαξ Ασπίρα-Ουρβιά).

Page 7: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΙΡΙΣ-ΙΡΙΔΑ

Το λουλούδι Ίρις πήρε το όνομα του από την αρχαία θεά Ίριδα, που προσωποποιούσε το ουράνιο τόξο και ενεργούσε ως σύνδεσμος μεταξύ ουρανού και γης.Την απεικόνιζαν με χρωματιστό χιτώνα και μεγάλα φτερά. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η Ίρις συνόδευε τις ψυχές στον τόπο ανάπαυσης, χρησιμοποιώντας ως μονοπάτι το ουράνιο τόξο. Λέγεται ότι οι μωβ ίριδες έχουν φυτευτεί πάνω από τους τάφους των γυναικών για να καλέσουν την θεά Ίριδα να τις καθοδηγήσει στο ταξίδι τους προς τον ουρανό. Η λέξη ίρις σημαίνει "μάτι του ουρανού". Ήταν το όνομα πού δόθηκε στη θεά , στο λουλούδι και στην κόρη των ματιών μας. Αυτό σημαίνει ότι καθένας από μας κουβαλάει μαζί του ένα κομμάτι ουρανού. Η κοινή ονομασία της ίριδας είναι κρίνος και για τα λευκά κρινάκια του αγρού υπάρχει μια εκδοχή για τη δημιουργία τους. Όταν ο Ιησούς ανέβαινε στο Γολγοθά, η Παναγία έκλαιγε ακολουθώντας τον. Καθώς τα δάκρυά της έσταζαν, φύτρωναν μικρά κάτασπρα λουλούδια, σαν αστεράκια του ουρανού. Τα κρινάκια τα βρίσκουμε κάθε άνοιξη και τα ονομάζουμε και δάκρυα της Παναγιάς .

Page 8: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΑΛΘΑΙΑ-ΔΕΝΤΡΟΜΟΛΟΧΑ

Ο μύθος που ακολουθεί δεν έχει καμιά σύνδεση με το φυτό Αλθαία εκτός του ονόματος. Η Αλθαία ήταν γυναίκα του Οινέα, του βασιλιά της Καλυδώνας και μητέρα της Δηιάνειρας και του Μελέαγρου. Όταν ο γιος της έγινε εφτά ημερών, οι Μοίρες οι θεές του πεπρωμένου, ήρθαν την βρήκαν και της είπαν πως το παιδί της θα πέθαινε, αν ο δαυλός που έκαιγε τότε επάνω στην εστία καιγόταν ολόκληρος. Αμέσως η Αλθαία πήρε το δαυλό, τον έσβησε και τον έκρυψε μέσα σε μια κασέλα. Ο Μελέαγρος μεγάλωσε και έγινε διάσημος ήρωας. Στη διάρκεια όμως του κυνηγιού του κάπρου της Καλυδώνας Ο Μελέαγρος σκότωσε κατά τύχη τους θείους του τα αδέρφια της Αλθαίας. Εκείνη γεμάτη οργή έριξε τότε στη φωτιά το δαυλό, από τον οποίο κρεμόταν η ζωή του γιου της. Ο Μελέαγρος πέθανε αμέσως. Η Αλθαία από απελπισία κρεμάστηκε.

Page 9: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΑΜΑΡΥΛΛΙΣO θρύλος λέει πως η Aμαρυλλίς - το εκπληκτικό κόκκινο λουλούδι - ξεκίνησε ως μια ντροπαλή, δειλή νύμφη. Η Αμαρυλλίς ήταν ερωτευμένη με τον Aλτέο, έναν βοσκό με τη δύναμη του Ηρακλή και την ομορφιά του Απόλλωνα, αλλά η αγάπη της ήταν μονομερής. Ελπίζοντας ότι θα μπορούσε να τον κερδίσει επιθύμησε ένα λουλούδι τόσο μοναδικό που δεν είχε υπάρξει ποτέ στον κόσμο. Η αμαρυλλίς έχει έρθει να συμβολίσει την υπερηφάνεια, την αποφασιστικότητα και την λαμπερή ομορφιά.

Page 10: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΑΣΦΟΔΕΛΟΣΟ ασφόδελος ήταν έμβλημα του θεού Διονύσου. Οι αρχαίοι τον είχαν σαν σύμβολο πένθους γιατί πίστευαν ότι οι ψυχές τρέφονταν από τους κονδύλους του φυτού. Έλεγαν ακόμη ότι οι ψυχές κατοικούσαν στον "Ασφόδελο Λειμώνα". Τα λουλούδια του ήταν πρότυπο λησμονιάς.

Page 11: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Νάρκισσος-ΜανουσάκιΚάποτε, στην αρχαία Ελλάδα, ζούσε ένας όμορφος νέος που τον έλεγαν Νάρκισσο. Έλεγαν ήταν γιος της Νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού. Η μητέρα του ζήτησε ένα χρησμό από τον μάντη Τειρεσία για τη ζωή του κι αυτός προφήτευσε ότι θα ζούσε πολλά χρόνια, αρκεί να μη γνώριζε τον εαυτό του. Ο Νάρκισσος αποφάσισε να δει την αντανάκλασή του στα νερά μιας πηγής. Γοητεύτηκε τόσο από την ομορφιά του πού έμεινε εκεί ακίνητος θαυμάζοντας τον εαυτό του μέχρι που μαράζωσε και πέθανε στις όχθες της πηγής.Ένας άλλος μύθος αναφέρει ότι μια μέρα ο Νάρκισσος κάθισε στις όχθες ενός ποταμού και είδε έναν όμορφο νέο να του χαμογελάει. Από εκείνη τη στιγμή τον ερωτεύτηκε χωρίς να καταλάβει ότι ήταν ο ίδιος που καθρεφτιζόταν στο νερό. Κάποια στιγμή, στην προσπάθειά του να πιάσει τον ίδιο του τον εαυτό, έπεσε μέσα στο ποτάμι και πνίγηκε.

Page 12: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΥΑΚΙΝΘΟΣ - ΖΟΥΜΠΟΥΛΙΖούσε κάποτε στη Σπάρτη ένα όμορφο παλικάρι που τον έλεγαν Υάκινθο. Ήταν τόσο όμορφος που τον αγαπούσαν και τον λάτρευαν Θεοί και άνθρωποι. Ο ίδιος ο Απόλλωνας τον ερωτεύτηκε και περνούσαν πολύ χρόνο μαζί. Μια μέρα ο Απόλλωνας κι ο Υάκινθος μπήκαν στο στάδιο της πόλης μαζί για να αγωνιστούν στη δισκοβολία. Όμως, ένας άλλος θεός παρακολουθούσε τη σκηνή από ψηλά αθέατος. Ήταν ο Ζέφυρος. Πριν από τον Απόλλωνα είχε φιλίες με τον Υάκινθο και τώρα που το παλικάρι είχε σταματήσει να κάνει παρέα μαζί του, αυτός είχε θυμώσει. Την ημέρα εκείνη κατέστρωσε ένα σχέδιο και αποφάσισε να πραγματοποιήσει την εκδίκησή του. Σε μια στιγμή, καθώς ο Απόλλωνας πήρε μερικές στροφές και τίναξε το δίσκο, ο Ζέφυρος μπήκε στη μέση, φύσηξε δυνατά και ο δίσκος άλλαξε πορεία. Χτύπησε πάνω σε ένα βράχο και μετά χτύπησε με δύναμη τον ανύποπτο Υάκινθο στο κεφάλι. Ο άτυχος νέος έπεσε αμέσως νεκρός. Για να μη διεκδικήσει ο Άδης το νεκρό παλικάρι, ο Απόλλωνας ευλόγησε το αίμα του Υάκινθου που πότισε τη χλοϊσμένη γη και μεταμόρφωσε την ψυχή του σε ένα μυρωδάτο άσπρο λουλούδι, που φυτρώνει κάθε άνοιξη και πεθαίνει κάθε καλοκαίρι.

Page 13: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ-ΑΔΩΝΙΣ- ΑΓΡΙΟΠΑΠΑΡΟΥΝΑ

Η παπαρούνα συμβόλιζε με την παρουσία της σαν παράσιτο των σιτηρών την θεά Δήμητρα. Στις πομπές στα Ελευσίνια Μυστήρια στόλιζαν τα αγάλματα της θεάς με άνθη παπαρούνας. Οι αρχαίοι γνώριζαν καλά τις υπνωτικές και ναρκωτικές ιδιότητες του φυτού. Οι γιοί του Άδη Ύπνος και Θάνατος κρατούσαν παπαρούνες στα χέρια τους. Θα ήταν παράληψη αν δεν αναφέραμε ότι υπάρχει και λουλούδι με το όνομα Άδωνις το οποίο μάλιστα έχει και φαρμακευτικές ιδιότητες. Είναι πάντως προφανές ότι το λουλούδι που αναφέρει ο μύθος είναι η γνωστή σε όλους μας παπαρούνα των λιβαδιών με το υπέροχο κόκκινο χρώμα (Το αίμα του Άδωνι).

Page 14: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΑΧΙΛΛΕΑ-ΧΙΛΙΟΛΟΥΛΟΥΔΟ   Πήρε το όνομά της από τον ομηρικό ήρωα Αχιλλέα, ο οποίος όπως λέγεται έδινε αυτό το φυτό στους στρατιώτες του, τους θρυλικούς Μυρμιδόνες για να τους βοηθήσει να σταματήσουν το αίμα που έτρεχε από τις πληγές τους κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου. Νεότερες δοκιμές στο φυτό απέδειξαν ότι περιέχει χημικά συστατικά που το κάνουν χρήσιμο ως αιμοστατικό.

Page 15: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΕΛΛΕΒΟΡΟΣ-ΤΟ ΡΟΔΟ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ.  

Στην ελληνική μυθολογία ο Μελάμπους ο μεγάλος μάντης και θεραπευτής χρησιμοποίησε αυτό το φυτό σαν βότανο για να θεραπεύσει την τρέλα των θυγατέρων του βασιλιά του Άργους Πρόετου, όπως και άλλων γυναικών, που είχαν χάσει τα μυαλά τους και περιπλανιόνταν σκορπισμένες ανάμεσα στα βουνά και στην έρημο της Τύρινθας νομίζοντας ότι είναι αγελάδες. Ο Μελάμπους και ο αδερφός του ο Βίας κέρδισαν μια περιουσία (τα δύο τρίτα από το βασίλειο του βασιλιά Πρόετου) αφού παντρεύτηκαν  τις θεραπευμένες πριγκίπισσες.  

Page 16: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

ΠΑΙΩΝΙΑ-ΦΥΤΟ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Πιστεύεται ότι η παιώνια πήρε το όνομα της από τον Παίωνα ή Παιάνα που φαίνεται ότι ήταν μια θεότητα της θεραπείας αφού είχε θεραπεύσει τον Άδη και τον Άρη από τραύματα. Ο μύθος που έχει σχέση με το λουλούδι λέει πως ο Παίων ήταν μαθητής του Ασκληπιού, του θεού της υγείας και της ιατρικής. Κάποτε,  η Λητώ (μητέρα του Απόλλωνα και θεά της γονιμότητας), του δίδαξε πως να αποκτήσει μια μαγική ρίζα που φύτρωνε στον Όλυμπο η οποία απάλυνε τον πόνο των γυναικών κατά τον τοκετό. Ο Ασκληπιός ζήλεψε και αποπειράθηκε να σκοτώσει το μαθητή του. Ο Δίας έσωσε τον Παίωνα από την οργή του Ασκληπιού μεταμορφώνοντάς τον στο λουλούδι της παιώνιας. Πάντως οι σπόροι της παιώνιας  χρησιμοποιούνταν για τις έγκυες γυναίκες στην αρχαιότητα.

Page 17: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Καμπανούλα

«Θαυμαστά τα έργα σου Θεέ μου» Με το «βλέμμα» να ατενίζεις τον

κόσμο από ψηλάΜε τις ρίζες μετέωρες στο κενό

«ορθώνεις » το περήφανο ανάστημα σου

Σκορπίζοντας το άρωμα σου Χρόνια και χρόνια στη ίδια σπιθαμή

από χώμαΕπεκτείνεις τις ρίζες σου στο

άπειρο.

Page 18: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Μολόχα

Page 19: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Καλέντουλα

Page 20: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Αλκέα

Page 21: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Ορνιθόγαλο

Page 22: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Ορχιδέα

Page 23: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Ερμοδάκτυλος ο κονδυλόριζος

Σε βρήκα στου χωραφιού τη άκριαΣε μύρισα στη κάψα του Καλοκαιριού Σε άγγιξα με προσοχή … και δεν σε πάτησα.

Page 24: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Μαργαρίτες

Page 25: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Αγριοτριανταφυλλιά

Page 26: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Δρακοντιά

Να μάθεις να αναγνωρίζεις τα αγριολούλουδα, τα πουλιά και τα δέντρα του τόπου σου.

Page 27: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Αμάραντοςούτος ο τόπος είν' ένας μύθος από χρώμα και φως ένας μύθος κρυφός με τον κόσμο του ήλιου δεμένος. Καθ' αυγή ξεκινά ν'ανταμώσει ξανά το δικό του αθάνατο γένος.

Page 28: Τα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου

Μανδραγόρας

Το χρώμα σουΟι γραμμές σουΤο Άρωμα σου …Υποδηλούν τα Άχραντα των Αχράντων τα μυστήρια μικρό μου λουλουδάκι.