1

Πού πας ρε Καραμήτρο που θέλεις και δουλειά; Ένας σύντομος οδηγός που απαντάει στο ερώτημα «Γιατί ρε γαμώτο δε μπορώ να βρω δουλειά;» από το Γιώργο Αναγνωστόπουλο (GeorgeIsYourMan@gmail.com)

Πίνακας περιεχομένων

Εισαγωγή.................................................................................3 Προετοιμασία .........................................................................7 Αναζήτηση .............................................................................14 Αίτηση ....................................................................................15 Interview................................................................................19 Η επιλογή του Δυνητικού Εργοδότη .................................23 Συμφωνία από μέρους σου .................................................27

3

Εισαγωγή Φίλοι και γνωστοί έρχονται σε μένα για με ρωτήσουν πώς να βρούνε δουλειά, γιατί δεν τους παίρνει κανένας, πώς να φτιάξουν το βιογραφικό τους, ή τι γνώμη έχω για την τάδε εταιρία για την οποία είδαν κάποια αγγελία. Η αλήθεια είναι ότι είναι κολακευτικό αυτό, ειδικά όταν ξαφνικά σε θυμούνται φίλοι τους οποίους έχεις να δει κάνα-δυο χρόνια και «σκάει» ένα τηλέφωνο στα ξαφνικά. Από την άλλη, όταν αυτό το τηλέφωνο σκάει όταν εγώ πνίγομαι στη δουλειά, δεν είναι η καλύτερη μου. Και ειδικά όταν, επειδή πείστηκαν πως γνωρίζεις πέντε πράγματα, ακολουθεί και δεύτερο και τρίτο και όγδοο τηλεφώνημα και καφές συνοδευόμενος από την απαίτηση «φτιάξε μου το βιογραφικό εσύ που ξέρεις» και «δάνεισέ μου το βιβλίο που λέει τι να λες στα interviews». Καλά όλα αυτά αλλά ως εδώ! Θες να βρεις δουλειά; Τα βήματα είναι απλά. Σίγουρα υπάρχουν άλλοι χίλιοι τρόποι να βρεις δουλειά. Κάποιους ίσως και να τους έχω μυριστεί γιατί από δουλειές όσο νά’ναι, έχω αλλάξει πάνω από είκοσι. Αλλά εφόσον εμένα ρώτησες, εγώ θα σου δώσω τη δική μου απάντηση και απλά θα σου πω ότι δεν είναι η μοναδική απάντηση.

Πριν μπω στο κυρίως θέμα κάτι σημαντικό: Είσαι σίγουρος πως θέλεις να βρεις δουλειά; Ρωτάω γιατί είναι απόλυτα φυσικό μετά από μήνες στο αραλίκι ή στο βόλεμα μιας δουλειάς που δε σ’ αρέσει να μην θέλεις να αλλάξεις αυτό που κάνεις (ή που δεν κάνεις), να μη θέλεις να αντιμετωπίσεις αυτή την περίοδο το τρέξιμο του να βρεις μια νέα δουλειά. Μπορεί να θέλεις να κάνεις κάτι άλλο, να κυνηγήσεις γκόμενες ή να πας εκδρομές. Όλα καλά και ωραία, δεν είναι τίποτα το επιλήψιμο, καλά κάνεις. Αλλά εφόσον δεν θέλεις πραγματικά να βρεις δουλειά, τότε μην περιμένεις να σε βοηθήσει το οτιδήποτε σου πω. Βρες τα πρώτα με τον εαυτό σου, ναι;

Το ξεπεράσαμε αυτό; Ωραία... Συνεχίζω.

4

Ο δικός μου τρόπος λοιπόν έχει ως εξής: Πρέπει πάντα να θυμάσαι ένα και μοναδικό πράγμα. Μια μικρή φρασούλα. Τρεις λεξούλες. Μπορείς να τις θυμάσαι; Θα στις πω όσο πιο διακριτικά μπορώ:

«Είσαι ένα προϊόν.»

Όταν ψάχνεις δουλειά δεν είσαι άτομο. Όχι, δεν είσαι! Βάλτο καλά στο μυαλό σου: Είσαι προϊόν. Είσαι μια οδοντόπαστα, ένα κουτί απορρυπαντικού, ένα σακουλάκι με τσιπς, ένα βαζάκι με αγγουράκια τουρσί στην καλύτερη! Και ας πούμε ότι είσαι απορρυπαντικό, έτσι για να έχουμε ένα σημείο αναφοράς. Όταν ξεκινάς την καριέρα σου τι ακριβώς νομίζεις ότι είσαι; Νομίζεις ότι είσαι ένα Skip; Ένα Ariel; Όχι δεν είσαι. Γιατί αυτά τα απορρυπαντικά έχουν ξοδέψει μια περιουσία για να γίνουν αυτό που είναι. Τι είσαι λοιπόν; Είσαι μήπως από τα άλλα; Αυτά που δε θυμάσαι το όνομά τους αλλά ξέρεις ότι έχουν μπλε και πράσινους κόκκους; Όχι, λυπάμαι, δεν έχεις τέτοιους κόκκους. Ούτε ενεργό οξυγόνο έχεις, μη σου μπαίνουν ιδέες. Μα εσύ θα μου πεις έχεις ένα πτυχίο, μια σπουδή, έχεις κάνει ένα τρίμηνο, εξάμηνο, χρόνο στην τάδε εταιρία που είναι μια ανερχόμενη εταιρία στο χώρο της τσαγγαρικής τέχνης, να μη σου πω ότι το βιογραφικό σου λέει ότι έχεις δουλέψει και στην ΕΠΕ του μπατζανάκη του μπαμπά σου. Έχεις και συστατική επιστολή από τον γιο του επιχειρηματία άλλωστε, να το αποδείξεις. Ναι, ναι, πολύ ωραία όλα αυτά. Ξέρεις πόσο τον νοιάζει τον Δυνητικό Εργοδότη (ΔΕ) σου; Όσο σε νοιάζει εσένα αυτή τη στιγμή το ότι εκείνο το απορρυπαντικό που δεν έχεις ξανακούσει (το οποίο δεν έχει καν ο Βασιλόπουλος και ο Μαρινόπουλος αλλά έχουν μόνο τα Dia) έχει άρωμα λεμόνι. Και εννοώ λεμόνι, ούτε καν λεβάντα! Γιατί αν είχε λεβάντα μπορεί κάποιος να ενδιαφερότανε! Αλλά λεμόνι σε απορρυπαντικό; Έλεος! Ούτε αν η κολώνια Μυρτώ έκανε comeback και χτυπούσε τη Dolce & Gabbana στα αρώματα! Είσαι λοιπόν αυτό το κακόμοιρο απορρυπαντικό στα Dia, το οποίο όχι μόνο μυρίζει άρωμα λεμόνι, αλλά πωλείται μόνο σε πεντάκιλη συσκευασία, δεν υπάρχει σε υγρή μορφή και δεν έχει καν ελληνικά πάνω στο κουτί. Και παράγεται στην Τουρκία.

5

Και εδώ είναι το αστείο του πράγματος. Θες με αυτά τα χαρακτηριστικά, ως απορρυπαντικό, να σε αγοράσει κάποιος. Και έρχεται λοιπόν το σοβαρό ερώτημα:

«Πού πας ρε Καραμήτρο;» Έχεις αντιληφθεί τι γίνεται εκεί έξω; Σκοτώνονται για μία θέση, μια καρέκλα, μια σιγουριά. Κάνει διαγωνισμό η Εθνική Τράπεζα και από αυτούς που θα δώσουν εξετάσεις θα μπει το 2%. Ένας στους πενήντα δηλαδή. Δηλαδή αν υποθέσουμε ότι δεν είσαι εντελώς σκράπας, κατά μέσο όρο πρέπει να λάβεις μέρος σε 50 τέτοιους διαγωνισμούς για σε πάρουνε. Εκτός αν έχεις δόντι. Αλλά άμα έχεις δόντι καημένε, τι το διαβάζεις τούτο το ρημάδι; Για να δεις γιατί δε βρίσκεις; Ή για να το παίξεις έξυπνος στους υπόλοιπους ότι βρήκες δουλειά χωρίς μέσο; Άντε βάλε το δόντι να βολευτείς, που θες να σηκώσεις και κεφάλι. Εξυπνάδες! Επιστρέφουμε στα δικά μας. Είσαι αυτό το απορρυπαντικό και θες να σε αγοράσει κάποιος. Το καλό είναι ότι δε θέλεις να σε αγοράσουν πολλοί. Έναν θες βασικά. Άντε να ενδιαφερθούν και παραπάνω για να έχεις να διαλέξεις ποιός σ’ αρέσει καλύτερα. Αλλά και με τον έναν βολεύεσαι, μη γελοιόμαστε. Αρκεί να μην είναι από αυτούς που διαφημίζουν δουλειές των 5.000 ευρώ το μήνα δουλεύοντας part-time*. Ένας, να μη μαστιγώνει πολύ άγρια και να πληρώνει στην ώρα του. Μάλιστα! Λοιπόν τι πρέπει να κάνεις πρώτα; Θα σου πω. Πρώτο πράγμα είναι να βελτιώσεις το «φαίνεσθαι». Το «φαίνεσθαι» είναι το ήμισυ του παντός. Πώς να σε πάρει ο άλλος άμα δεν του αρέσεις; Τι είπες; Τι πράγματα είναι αυτά τα αναχρονιστικά και ότι ζούμε σε καιρό ισότητα και δεν γίνονται διακρίσεις. Κοίτα γύρω σου μεγάλε. Πότε ήταν η τελευταία φορά που αγοράσεις το CD άσχημης τραγουδίστριας; Δε θα επεκταθώ σε αυτό. Αν θες να πιστευεις ότι δε γίνονται διακρίσεις, σταμάτα να διαβάζεις, γιατί είναι σαν να διαβάζει ένα ντουβάρι.

* Σε περίπτωση που δεν είχες την «ευκαιρία» να γνωρίσεις από κοντά τέτοιες δουλειές, πρόκειται για δουλειές που διαφημίζονται σε εφημερίδες, τοιχοκολλήσεις και με χαρτάκια που μοιράζονται ή αφήνονται σε παρ-μπρίζ αυτοκινήτων. Διαφημίζουν τρελλά εισοδήματα τα οποία τα πιστεύεις μόνο και μόνο γιατί θέλεις να τα πιστέψεις και πιστεύεις ότι βρήκες την ευκαιρία. Έχεις βέβαια κάποιες επιφυλάξεις, αλλά έχεις ανάγκη να πιστέψεις πως επιτέλους θα φτιαχτείς κι εσύ. Και τελικά βγαίνεις πιο χρεωμένος από ότι ήσουν πριν γιατί σε αναγκάζουν να πληρώσεις συνδρομή ή/και να αγοράσεις προϊόντα τα οποία δε θα καταφέρεις να πουλήσεις (αλλά δε στο λένε αυτό, βέβαια)!

6

7

Προετοιμασία Φτιάξε τη μπροσούρα σου Για να πουλήσεις ένα προϊόν που δεν ξέρει κανείς θα πρέπει είτε να το κάνεις γνωστό είτε να το πουλήσεις πολύ χαμηλότερα από την τιμή των ανταγωνιστικών του προϊόντων. Στα εργασιακά όμως είναι κάπως δύσκολο να δηλώσεις ευθαρσώς πως δέχεσαι να παίρνεις τα μισά λεφτά από όσα ένα άλλος χωρίς να μην πέσεις στα μάτια του εργοδότη σου. Άλλωστε και το απορρυπαντικό στο Dia κοστίζει λιγότερο από τα μισά από ότι το Skip, αλλά ποιός το αγοράζει; Γι αυτό θα ακολουθήσεις τον άλλο δρόμο: το να κάνεις το προϊόν γνωστό. Και πώς το κάνεις αυτό; Φτιάχνεις μια καλή μπροσούρα. Δηλαδή στην περίπτωσή μας, ένα καλό βιογραφικό. Και τι πα να πει «καλό» βιογραφικό; Σημαίνει όμορφο και με περιεχόμενο. Μπες στο Word της Microsoft και δες τι templates υπάρχουν διαθέσιμα. Τουλάχιστον 3 διαφορετικά βιογραφικά σημειώματα υπάρχουν έτοιμα που μπορείς να κλέψεις. Αλλάζεις όνομα και πληροφορίες και είσαι έτοιμος. Αν έχεις καλλιτεχνική άποψη, δημιούργησε ένα δικό σου. Υπάρχουν 1002 πράγματα που μπορείς να κάνεις λάθος σε ένα βιογραφικό και θα έλεγα ψέματα αν έλεγα πως δεν έχω κάνει τουλάχιστον τα μισά λάθος σε κάποια περίοδο της ζωής μου. Μεγάλα fonts, μπλε χρώμα, γραφικούλια, λογότυπα των εταιριών παλιών εργοδότων, clipart και ένα κάρο τέτοιες αηδιούλες διακοσμούσαν (πίστευα) το βιογραφικό μου. Έπαθα και έμαθα όμως. Τώρα το βιογραφικό μου είναι διαφημιστικό φυλλάδιο ολόκληρο. Άντε δες το και άμα θες μη με καλέσεις σε interview. Αποτελεί δείγμα κομψότητας και καλλιτεχνίας. Πώς το ξέρω; Το έχω συγκρίνει με περίπου 500 άλλα βιογραφικά που κατά καιρούς πέρασαν από τα χέρια μου όταν κοιτούσα να προσλάβω κάποιον άλλον. Πολλοί ρωτάνε αν θα πρέπει να έχει φωτογραφία. Λοιπόν γι αυτό και για όλες τις άλλες ερωτήσεις, τι να σας πω, μόνο από την

8

εμπειρία μου μπορώ να κρίνω. Και λέω ότι εφόσον εμένα η φωτογραφία με βοήθησε (και έχω να την αλλάξω στο βιογραφικό μου από τότε που είχα μαλλιά) μάλλον θα βοηθήσει και εσάς. Αν είσαι και εμφανίσιμος και δεν έχεις φάτσα δολοφονική και παρανοϊκή τότε βάλε ένα καλό κουστούμι και βγάλε μια καλή φωτογραφία. Όχι, φυσικά και να ΜΗΝ βάλεις τη φωτογραφία που σου τράβηξε η θεία Λίτσα πρόπερσι τα Χριστούγεννα επειδή βγήκες καλός. Κουστούμι γρήγορα! Πότε θα καταλάβεις ότι έχεις μόνο ΜΙΑ ευκαιρία να κάνεις μια καλή πρώτη εντύπωση; Λοιπόν εδώ μεγάλη παρένθεση. Έχεις ακούσει τη θεωρία του χάους; Ναι; Ωραία! Ξέρεις τι είναι; Όχι; Λυπάμαι χάσατε. Στα γρήγορα λοιπόν, η θεωρία του χάους είναι στην πραγματικότητα θεωρία αλλά ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος. Ονόμαζεται έτσι γιατί κάθε πράγμα επηρρεάζεται από τόσα πολλά άλλα μικρότερα πράγματα που γίνεται ένα «χάος». Για παράδειγμα: Ο Βασίλης δουλεύει στην τάδε εταιρία και μια μέρα που πάει στη δουλειά, δεν βρίσκει πάρκινγκ στην ώρα του. Ανεβαίνει στο γραφείο στις 9.20 αντί για τις 9. Το αφεντικό τον βλέπει και θυμάται ότι ο Βασίλης έχει ξαναργήσει. Θέλοντας να τον αλλάξει, βάζει τη γραμματέα να συντάξει μια αγγελία. Η γραμματέας όμως καθυστερεί γιατί δεν έχει ξανασυντάξει αγγελία και η αγγελία βγαίνει μια βδομάδα μετά. Εσύ παίρνεις την εφημερίδα την εβδομάδα που τελικά κυκλοφορεί η αγγελία και κάνεις αίτηση σε αυτή και άλλες 10 εταιρίες. Σε παίρνουν για 2 interviews. Μία από τις εταιρίες είναι του Βασίλη. Έρχεσαι, σε βλέπουν, σε ξανακαλούν, ξαναπάς και τέλος πάντων σε παίρνουν. Η θεωρία του χάους λοιπόν είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα πάντα, τα οποία εμείς μετά ερμηνεύουμε ως τύχη, ατυχία, σύμπτωση, και γενικά συμπεριλαμβάνει όλους τους (μικρούς και μεγάλους) αστάθμητους παράγοντες που σε βοήθησαν να πάρεις τη δουλειά. Όχι δηλαδή μόνο το αν θα βάλεις φωτογραφία στο βιογραφικό σου (που είναι κάτι «μεγάλο» για το αν τελικά θα σε καλέσουν) αλλά και κάτι τόσο μικρό όπως το ότι ήσουν απλά τυχερός γιατί εκείνο το πρωί ο Βασίλης δεν βρήκε πάρκινγκ γρήγορα και έτσι το αφεντικό τον στάμπαρε. Καθώς επίσης και ότι

9

η γραμματέας καθυστέρησε την αγγελία και ήταν στην εφημερίδα που πήρες και όχι στην προηγούμενη. Όλα αυτά παίζουν το ρόλο τους, μη γελιέσαι. Εδώ δεν είναι «αν δεν κάτσει αυτή θα κάτσει η επόμενη». Παίζεις σε μια αγορά που 100.000 άνεργοι τρώγονται για 500 θέσεις, κολλητέ. Θέλεις την τύχη με το μέρος σου. Και την τύχη σου ΕΣΥ τη δημιουργείς, φιλαράκι! Θα μου πεις, τι να κάνω; Να βγω να κρατάω θέσεις πάρκινγκ στην περιοχή με καρέκλες και γλάστρες για να αργοπορεί ο κόσμος στη δουλειά του; Ή να φροντίζω να καθυστερούν οι γραμματείς τις δουλειές τους για να μην προλαβαίνουν να συντάξουν μια αγγελία; Τίποτα από αυτά. Θα πρέπει να κοιτάξεις τα αποτελέσματα που δημιουργούν αυτές οι ενέργειες. Αν απαντάς σε 50 αγγελίες αντί για 5, τότε έχεις περισσότερες πιθανότητες να πας σε περισσότερα interviews. Και από τα περισσότερα interviews έχει περισσότερες πιθανότητες να βρεις δουλειά και μάλιστα δουλειά που να σ’ αρέσει! Εδώ κλείνει η παρένθεση για τη θεωρία του χάους. Στο θέμα της φωτογραφίας λοιπόν: Εγώ είμαι υπέρ της φωτογραφίας για να μπορεί να συνδέσει ο εργοδότης/manager μια φάτσα με το όνομα που βλέπει. Το βιογραφικό σου περνάει από φιλτράρισμα. Θες να έχει δέκα τοις εκατό πιθανότητα να περάει ή έντεκα τοις εκατό; Αυτή η μικρή διαφορά μπορεί να είναι αυτή που κάνει τη διαφορά μεταξύ του επιδόματος ανεργίας και του μισθού. Άσε που η φωτογραφία βοηθάει για δείξει ότι έχεις επαγγελματικό ύφος (κοστούμι βάλε είπαμε). Και αν χαμογελάς με σιγουριά και αυτοπεποίθηση τότε γιατί να μη σε καλέσουν για μία πρώτη γνωριμία; Μην ξεχνάς, σκοπός σου είναι να τους κάνεις να πιστέψουν πως αν δεν σε καλέσουν τουλάχιστον για ένα interview, να νιώθουν πως κάτι χάνουν. «Ρε ξέρεις ποιός είμαι εγώ;» Η αγορά εργασίας είναι μεγάλη. Πιθανόν να μη σας ξέρουν. Οπότε καλό είναι να έχετε από τις προηγούμενες δουλειές σας κάποιες συστατικές επιστολές. Και ας είναι από την Περίπτερο ΑΕ. Σε ενδιαφέρει να δείξεις ότι σαν απορρυπαντικό δεν είσαι και εντελώς άγνωστο. Κάτι έχεις κάνει κι εσύ στη ζωή σου. Γιατί, το Skip που το συνιστούν 29 κατασκευαστές πλυντηρίων καλύτερο είναι;

10

Αν σε ενδιαφέρει να κάνεις καλή εντύπωση (πίστεψέ με, σε ενδιαφέρει, γιατί αλλιώς πώς θα πάρεις τη δουλειά;) τότε στείλε μαζί με το βιογραφικό σου και τις συστατικές επιστολές που έχεις, σε φωτοτυπίες ή σκανναρισμένες (αν στέλνεις το βιογραφικό με email). Έχε υπόψη σου όταν στέλνεις κάτι με email, προσπάθησε να μην ξεπερνάς τα 200-300 Kb σε μέγεθος επισυναπτώμενων αρχείων στο σύνολο, γιατί πολλές εταιρίες ακόμα δεν έχουν σταθερή γραμμή Internet ή broadband οπότε το mail κατεβαίνει με ρυθμούς «τσούκου τσούκου». Και για να μην τ’ ακούσεις από καμιά γραμματέα (η οποία επηρρεάζει πολύ την τύχη σου και μόνο με την απόφασή της να καταχωνιάσει το βιογραφικό σου επειδή εξ’ αιτίας σου άργησε κατά 30 δευτερόλεπτα να διαβάσει τα κουτσομπολιά στο in.gr), φρόντισε να βρεις ένα φίλο σου που να σου δείξει πώς μια σκανναρισμένη σελίδα μπορεί να πιάνει μόνο 100 Kb σαν εικόνα JPG. Προσπάθησε να αποφύγεις τις BMP γιατί είναι συνήθως πολύ μεγαλύτερα αρχεία. Βρες κάτι ένα πρόγραμμα που μετατρέπει τα BMP σε JPG. Μην ξεχνάς κάτι πολύ βασικό: Τα στάδια από τα οποία περνάς για να βρεις δουλειά είναι τα εξής:

1. Αναζήτηση 2. Αίτηση 3. Interview (ένα ή περισσότερα) 4. Επιλογή εργοδοτών 5. Συμφωνία από μέρους σου

Αυτό που θέλεις σε κάθε στάδιο είναι να φροντίσεις να πας στο επόμενο στάδιο με τις καλύτερες πιθανότητες. Αν ας πούμε αναζητήσεις δουλειά σε μια πηγή (π.χ. Χρυσή Ευκαιρία) τότε θα βρεις 10 δουλειές που θα μπορούσες να κάνεις. Θα κάνεις 10 αιτήσεις και θα σε πάρουν σε 2 interviews και το πιο πιθανό είναι ότι δε θα σε πάρουν τηλέφωνο μετά. Αν όμως αναζητήσεις δουλειά σε 10 πηγές τότε το πιο πιθανό είναι ότι θα στείλεις 100 βιογραφικά, θα σε πάρουν για 20 interviews, από τα οποία τέσσερα θα έχουν και συνέχεια και τελικά σε κάποια δουλειά θα σε πάρουν. Είναι θέμα στατιστικής, αλλά και προετοιμασίας. Αν δεν έχεις βρεθεί σε θέση όπου είσαι υπεύθυνος για να προσλάβεις κάποιον που δεν ξέρεις, δεν γνωρίζεις ποιά είναι η

11

διαδικασία που ακολουθείται. Επειδή έχω περάσει από αυτό το στάδιο 2-3 φορές, μπορώ να σου πω ότι συμβαίνει το εξής: Αυτός που βάζει την αγγελία ΔΕΝ διαβάζει όλα τα βιογραφικά. Έχει και άλλες δουλειές να κάνει. Αν δεν είχε άλλες δουλειές να κάνει δεν θα έβαζε αγγελία για να έχει κάποιον αν δουλέψει από κάτω του, οπότε μην παραπονιέσαι! Αυτό που πρέπει να κάνεις εσύ είναι να του αποσπάσεις την προσοχή. Όπως μια καλή διαφήμιση στην τηλεόραση προσπαθεί να σε κάνει να την παρακολουθήσεις, έτσι κι εσύ πρέπει τώρα να κάνεις ακριβώς το ίδιο στον ΔΕ σου. Για να μπεις λίγο στο παιχνίδι θα σου πω το εξής: Μια αγγελία για δουλειά γραφείου που μπαίνει στο Kariera.gr λαμβάνει κατά μέσο όρο περίπου 220 βιογραφικά. Και μιλάμε τώρα για μία θέση και μέσα σε περίοδο 2 εβδομάδων. Και αν πρόκειται για εδραιωμένη εταιρία φαντάσου πόσα βιογραφικά έχουν ήδη στο αρχείο τους, ή πόσοι είναι αυτοί που προσπαθούν να πείσουν τον ΔΕ ότι έχουν κάποιον φίλο/ανηψιό/ξάδερφο που θα ήταν ότι πρέπει γι αυτή τη θέση. Αν νομίζεις ότι ο ΔΕ θα κάτσει να διαβάσει όλα αυτά τα βιογραφικά ή έστω να απαντήσει με ένα «ευχαριστώ που το στείλατε, θα σας απαντήσουμε σύντομα» τότε είσαι γελασμένος. Δεν είναι ότι είναι κακός. Απλά δεν έχει χρόνο να απαντήσει σε 220 ανθρώπους. Και πάει τώρα το βιογραφικό σου στο email του ΔΕ τη στιγμή που το λογιστήριο θέλει να μάθει ποιά τιμολόγια να στείλει πού, ο μαρκετίστας θέλει να μάθει πώς θα πλασάρουνε το νέο προϊόν, ο προγραμματιστής θέλει να ρωτήσει τι specifications να ακολουθήσει για το τάδε project, η γραμματέας είναι συναχωμένη, ο Βασίλης (από το προηγούμενο παράδειγμα) έρχεται καθυστερημένος στη δουλειά και κάποιος πρέπει να του βάλει χέρι, και οι πελάτες αναρωτιούνται που είναι η παραγγελία τους. Μια τυπική μέρα. Και έχεις την απαίτηση να ασχοληθεί μαζί σου; Με το βιογραφικό σου; Γιατί; Επειδή μπήκες στον κόπο να το στείλεις; Κάτσε ρε φιλαράκι, πού πας; Αν εσύ δεν κάνεις ή πεις κάτι που να σε διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους, τότε γιατί να σε προτιμήσει ο ΔΕ; Ενώ εσύ πιστεύεις ότι μάλλον «το σκέφτονται», ο ΔΕ δεν θυμάται καν το όνομά σου. Ουτε καν έχει σκεφτεί να εκτυπώσει το βιογραφικό σου για να το ξανακοιτάξει. Και με το δίκιο του. Δεν φταίει αυτός. Εσύ φταις.

12

Αν δεν έχεις γράψει και πέντε λογάκια σαν cover letter, αν δεν του έχεις πει κάτι που να του κεντρίσει το ενδιαφέρον, αν το βιογραφικό σου είναι καλό αλλά χάνει στην παρουσίαση, αν έχεις χρησιμοποιήσει μυστήρια γραμματοσειρά, τότε τι περιμένεις; Αν δεν του εξηγήσεις σε μια απλή παραγραφούλα έξυπνα και γρήγορα γιατί θα πρέπει να σε καλέσει για interview και να αφιερώσει μισή ώρα, τότε γιατί να το κάνει; Επειδή έβγαλες μια σχολή; Επειδή έχεις ένα μεταπτυχιακό; Επειδή δούλεψες στην Φούφουτος ΕΠΕ; Και πού την ξέρει αυτός την Φούφουτης ΕΠΕ; Τι το διαφορετικό έχεις κάνει; Τι είναι αυτό που ξέρεις που λίγοι στο χώρο σου ξέρουν ή μπορούν να κάνουν; Έχεις παρακολουθήσει κάποιο σεμινάριο; Έχεις δουλέψει στο εξωτερικό; Έχεις γράψει κάποιο άρθρο σε έντυπο του χώρου; Έχεις βγει καλύτερος υπάλληλος της χρονιάς στην προηγούμενη δουλειά σου; Τους έκανες τζίρο 1 εκατομμύριο ευρώ; Ήσουν ο καλύτερος φοιτητής στη χρονιά σου; Είχες εκλεχθεί πρόεδρος του πενταμελούς έστω στο σχολείο; Ακόμα και αυτό δείχνει κάτι, δείχνει ότι ξεχώρισες από άλλους 30 στην τάξη σου και ίσως ότι από μικρός είχες αυτοπεποίθηση και οργανωτικότητα, αν το παρουσιάσεις σωστά.

13

Εξτρά συμβουλή: Σε κάποια επαγγέλματα όπου μπορείς να δείξεις δείγματα της δουλειάς σου, κάντο. Στείλε ένα portfolio αν είσαι ας πούμε σχεδιαστής ή προγραμματιστής. Αν δείξεις τη δουλειά σου ή παραπέμψεις σε ένα προσωπικό site που την παρουσιάζει, τότε αυξάνεις τις πιθανότητες πρόκλησης σε interview και μετέπειτα πρόσληψής σου. Κάπως έτσι είχα ξεκινήσει κι εγώ το δικό μου site, το GeorgeIsYourMan.com, για να δείξω τη δουλειά μου και για να έχω κεντρικό σημείο στο οποίο είχαν link τα άρθρα που έγραφα δεξιά-αριστερά. Αν πάλι είσαι σε επάγγελμα που δε φαίνεται η δουλειά σου, περιέγραψέ την: «Αύξησα τα έσοδά κατά τόσες χιλιάδες ευρώ το χρόνο, μιλούσα με τους εξής μεγάλους και γνωστούς πελάτες, απαντούσα σε 100 τηλεφωνήματα τη μέρα.» Ότι κι αν έκανες, δείξτο! Ο άλλος δεν σε ξέρει κι από χτες για να εκτιμήσει τη δουλειά σου χωρίς να του κεντρίσεις το ενδιαφέρον. Επίσης, μια που πολλές ευκαιρίες για δουλειά παρουσιάζονται από υπάρχουσες δουλειές, μην ξεχνάς να βάζεις το όνομά σου και το τηλέφωνό σου ή το email σου σε κάθε έργο σου, είτε είναι report, είτε συμβόλαιο, είτε πρόγραμμα, είτε website, είτε μπετονιέρα! Μπορεί κάποιος πελάτης ή προμηθευτής της εταιρίας για την οποία ήδη εργάζεσαι να δει ότι τα καλά reports του έρχονται πάντα από εσένα, οπότε να συγκρατήσει το όνομα. Όλα αυτά παίζουν ρόλο.

14

Αναζήτηση Μην προσπαθείς να ψάχνεις για δουλειά, αλλά να βρίσκεις δουλειά Έχει μεγάλη διαφορά το ψάχνω από το βρίσκω. Αφενός είναι θέμα αντίληψης. Όταν νιώθεις ότι βρίσκεις δουλειά είσαι πιο θετικός, πιο ανοιχτός, πιο δημιουργικός, πιο παραγωγικός, πιο «στην τσίτα». Όλα αυτά επηρρεάζουν την ενέργειά σου, τον αυθμορμητισμό σου και τελικά τις πιθανότητές σου να βρεις δουλειά. Αφετέρου, το να «βρίσκεις» δουλειά σε κάνει να πιστεύεις διαρκώς ότι είσαι ένα βήμα πριν το interview που θα σου δώσει τη δουλειά που θες. Και αυτό είναι καλό γιατί όταν έχεις τέτοιο attitude τότε και πάλι αυξάνεις τις πιθανότητές σου να βρεις δουλειά. Πας στα interviews με αυτοπεποίθηση και αέρα. Κάνεις καλή εντύπωση. Δεν πας ντυμένος casually και ιδροκοπάς ενώ περιμένεις να δεις τον ΔΕ. Επίσης, όταν καταλάβεις ότι είναι θέμα αυτοπεποίθησης και οργανωτικότητας, τότε θα αρχίσεις να ψάχνεις και καλύτερα. Το Kariera.gr και η Χρυσή Ευκαιρία δε θα σου φτάνουν. Θα μπαίνεις και σε άλλα sites, θα ψάχνεις μέσω ΟΑΕΔ, θα παίρνεις και καμιά εφημερίδα με πιο ψαγμένες αγγελίες στο αντικείμενό σου (π.χ. «Τα Νέα» κάθε Δευτέρα έχουν κατά μέσο όρο σοβαρότερες δουλειές γραφείου αλλά πολύ λιγότερες από τη Χρυσή Ευκαιρία), θα παίρνεις τηλέφωνα στις εταιρίες, θα μιλάς σε μαγαζάτορες και ανθρώπους που δουλεύουν σε γραφεία, θα πεις σε φίλους και γνωστούς να σε ειδοποιήσουν άμα δουν κατι, θα ανοίξεις τα μάτια σου και θα δεις τι ευκαιρίες υπάρχουν για δουλειά γύρω σου που δεν τις είχες αντιληφθεί.

15

Αίτηση Αφού βρεις τις δουλειές που θα μπορούσες να κάνεις, αξιολόγησέ τις. Κάνε αίτηση αυτές που θα ήθελες να κάνεις. Λέγοντας «κάνε αίτηση» εννοώ στις πλείστες περιπτώσεις να ακολουθήσεις όποια μέθοδο προτιμά ο κάθε εργοδότης. Σε κάποιες εταιρίες αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να μπεις στο website τους και να συμπληρώσεις τα στοιχεία σου ή και να απαντήσεις σε κάποιες ερωτήσεις ψυχολογικής αξιολόγησης*. Σε κάποιες άλλες μπορεί να πρέπει να συμπληρώσεις μια έντυπη αίτηση στα γραφεία τους και να την υπογράψεις (η υπογραφή είναι σημαντική γιατί δίνει το δικαίωμα στον εργοδότη σου να σε απολύσει χωρίς αποζημίωση αν πεις ψέματα στην αίτηση αυτή). Αλλού μπορεί να πρέπει να στείλεις βιογραφικό μόνο με email ή μόνο με φαξ. Όπως και να έχει, εσύ δε θα στέλνεις μόνο το βιογραφικό σου όμως. Αν στείλεις μόνο το βιογραφικό σου τότε είναι σαν να κλωτσάς την τύχη σου. Μήπως ξέχασες ήδη ότι πρέπει πάντα να κάνεις ότι περισσότερο μπορείς για να πάρεις τη δουλειά; Για να στέλνεις ένα βιογραφικό σημαίνει ότι ενδιαφέρεσαι για τη δουλειά. Αφού λοιπόν ενδιαφέρεσαι τότε γιατί δεν κάνεις σωστή δουλειά; Μαζί με το βιογραφικό πρέπει να στείλεις και ένα cover letter, μια επιστολή που θα διαβάσει ο Δ.Ε. σου. Και φυσικά μην ξεχάσεις να στείλεις φωτοτυπίες των συστατικών επιστολών που έχεις. Ανέφερέ το στην επιστολή ότι «σας εσωκλείω πρόσφατο βιογραφικό μου σημείωμα και κάποιες συστατικές επιστολές από τις προηγούμενες δουλειές μου στην Φούφουτος ΑΕ.» Επιστρέφω στο cover letter. Με ρωτάνε κάποιοι αν είναι σημαντικό. Εξαρτάται. Αν είναι σημαντικό για σένα να βρεις δουλειά, τότε είναι σημαντικό να συμπεριλάβεις και ένα cover letter. Οπότε, ναι, είναι σημαντικό, εντάξει; Τι πρέπει να περιέχει το cover letter; Πρέπει είναι ευγενικό, σε γενικές γραμμές σχετικά σύντομο, να αναφέρει τη θέση για την οποία ενδιαφέρεσαι, πού είδες την αγγελία (ή ποιός σου είπε για τη θέση) και ένα γρήγορο «ποιός είμαι και τι μπορώ να κάνω για εσάς»

* Όπου απαιτείται να συμπληρώσεις κάτι τέτοιο, πάντα να κρατάς ένα αντίγραφο γιατί είναι σχεδόν βέβαιο πως δεν θα είναι η τελευταία φορά που θα κληθείς να απαντήσεις στην ερώτηση «Ποιά πιστεύετε πως είναι η μεγάλη σας αδυναμία σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον;». Φτιάξε ένα έγγραφο του Word και αντέγραψε εκεί όλες τις ερωτήσεις τους και τις απαντήσεις σου, για να τις έχεις έτοιμες για copy-paste στο επόμενο ψυχογραφικό τεστ που θα αντιμετωπίσεις.

16

(το οποίο είναι καλύτερο από το απλό τι έχω ήδη κάνει, γιατί και το Skip μπορεί να έχει πλύνει 80.000 τόνους από ρούχα τα τελευταία 20 χρόνια, αλλά εσένα σε νοιάζει το τι μπορεί να κάνει για σένα, δηλαδή το ότι θα σου βγάλεις τους λεκέδες από την ωραία σου μπλούζα. Στο cover letter προσπάθησε να αναφέρεις προϋπηρεσία παρόμοια με αυτή που ζητείται ή, αν δεν έχεις τέτοια, να αναφέρεις τις ικανότητες και τα πτυχία που έχεις που σχετίζονται με το αντικείμενο. Τo cover letter είναι η πρώτη (και ίσως τελευταία, αν δεν είναι εξαιρετικό) ευκαιρία στο να δείξεις ότι μπορείς να επικοινωνήσεις με κάποιον, να δείξεις ότι είσαι φιλικός, ανοικτός και ότι έχεις όρεξη για δουλειά. Είναι επίσης ένα πρώτο μέσο επικοινωνίας για τον μισθό που θα σου προσφέρουν, αν τελικά πάρεις τη δουλειά. Αν δείξεις πως είσαι καλός αλλά όχι ψώνιο έχεις τις καλύτερες πιθανότητες. Μην ξεχνάς ότι το καλύτερο αποτέλεσμα που μπορείς να έχεις σε αυτό το στάδιο είναι απλά να σε καλέσουν να γνωριστείτε (έτσι αποκαλούν κάποιοι Δ.Ε. το πρώτο interview). Δεν σου υπόσχονται τίποτα, και δεν έχεις τίποτα να χάσεις εκτός ίσως από περίπου μια ώρα από τη ζωή σου. Η δική μου συμβουλή είναι να πηγαίνεις σε interviews ακόμα και αν δε σε ενδιαφέρει η δουλειά. Είναι σημαντικό το να έχεις εμπειρίες από πολλά interviews. Η επανάληψη είναι η μητέρα της τελειοποίησης. Με το χρόνο γίνεσαι πιο χαλαρός σε κάθε interview, ξέρεις τι πρέπει να πεις, δεν αγχώνεσαι. Και το σημερινό σου interview που δεν σε πήραν μπορεί να βοηθήσει στο να είσαι χαλαρός στο αυριανό στο οποίο τελικά θα σε πάρουν. Μην ξεχνάς να κάνεις αίτηση ακόμα και σε θέσεις ή εταιρίες που φαινομενικά είναι παραπάνω από αυτό που θεωρείς πως μπορείς να πιάσεις. Μπορεί για μία θέση να ζητάνε 5 χρόνια προϋπηρεσία και εσύ να έχεις μόνο 3. Μην κωλώσεις, κάνε αίτηση. Εξήγησε στην επιστολή ότι θεωρείς πως έχεις αρκετή εμπειρία που ίσως κάποιος με 5 χρόνια προϋπηρεσία δεν έχει αποκτήσει γιατί εσύ δούλευες 12ώρα αντί για 8ωρα. Μην πεις ψέματα, απλά παρουσίασε τη δική σου πλευρά πιο ενισχυμένη.

17

Παίζει και κάτι άλλο. Μπορεί τα πέντε χρόνια προϋπηρεσίας που ζητούσαν στην αγγελία να μην ήταν τόσο σημαντικά όσο το ότι ας πούμε έχεις δύο πτυχία, ότι μένεις κοντά στη δουλειά άρα δε θα αργείς το πρωί, ή ότι είσαι πιο ευπαρουσίαστος από τους άλλους υποψηφίους (ναι, η εμφάνιση μετράει και συνηδειτά και ασυνείδητα). Στο κάτω-κάτω δεν έχεις να χάσεις τίποτα. Και ειδικά συμπεριλαμβάνοντας μία πρόταση του στυλ «Αν δεν με θεωρείτε κατάλληλο για αυτή τη θέση, παρακαλώ κρατείστε το βιογραφικό μου για άλλες που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον». Τις μισές φορές που θα το πεις αυτό, το βιογραφικό σου θα πεταχτεί ούτως ή άλλως, αλλά τις άλλες μισές όλο και κάπου μπορεί να φυλαχθεί. Και θέλεις να σου πω τι άλλο μπορείς να κάνεις για να αυξήσεις τις πιθανότητές σου; Να στέλνεις το βιογραφικό σου σε δισκέτα ή CDROM μαζί με το cover letter και τα references. Έτσι, αν ο Δ.Ε. κρατάει ηλεκτρονικό αρχείο των βιογραφικών που λαμβάνει (το οποίο είναι πιο εύκολο από το αρχείο έντυπης μορφής), θα κρατήσει αντίγραφο του βιογραφικού και θα το σώσει σε ένα φάκελο στον υπολογιστή του που κρατάει άλλα βιογραφικά. Λίγοι Δ.Ε. είναι τόσο υπεύθυνοι ή οργανωμένοι για να το κάνουν, αλλά μην ξεχνάς:

«Δεν χρειάζεσαι πολλούς εργοδότες, αρκεί ο ένας.»

19

Interview Το πρώτο interview είναι το πιο σημαντικό, γιατί από αυτά εξαρτάται αν θα υπάρξουν επόμενα. Στο πρώτο interview λοιπόν πρέπει να κάνεις μία καλή πρώτη εντύπωση. Σκοπός σου λοιπόν είναι να δείξεις, πρωτίστως, επαγγελματισμό. Αυτό σημαίνει ότι θα είσαι στο γραφείο πέντε λεπτά νωρίτερα. Ακόμα και αν σε έχουν μετά να περιμένεις μια ώρα για να δεις τον διευθυντή, δεν είναι το interview κατάλληλη στιγμή για να επαναστατήσεις αν θες τη θέση. Για πολλούς Δ.Ε., η αργοπορία είναι και τακτική που εφαρμόζουν συχνά. Θέλουν, ας πούμε, να δούνε αν θα αντιδράσεις (την πρώτη φορά που θα στο κάνουν δείξε κατανόηση και χαμογέλα). Και οι πιο καλοί διαπραγματευτές εξ’ αυτών, χρησιμοποιούν την καθυστέρηση αυτή για να σου πάρουν τον αέρα και να μην ζητήσεις πολλά, εφόσον τελικά σε επιλέξουν. Όπως και νά’χει, η καθυστέρηση είναι υπέρ τους και το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι πως δεν πρόσεξες καν το ότι περίμενες τόσο πολύ. Θα μπορούσες να το χρησιμοποιήσεις μάλιστα ως νεκρό χρόνο και να κάνεις μια λίστα με δουλειές που έχεις να κάνεις μετά. Ίσως το εκλάβουν ως πλεονέκτημα τό ότι εκμεταλλεύεσαι στο έπακρο το διαθέσιμο χρόνο σου. Μπορεί και να μην το προσέξουν, ποτέ δε μπορείς να ξέρεις... Αν πρόκειται για θέση γραφείου, μην ντυθείς casual στο interview. Μην πας με piercing ή οξυζεναρισμένο μαλλί, όπως έκανε ένας καλός μου φίλος όταν του κανόνισα interview στη δουλειά που ήμουν. Μην πας βρώμικος, ή ιδρωμένος. Φόρα ένα κουστούμι, βάλε μια γραβάτα. Καλύτερα να είσαι πιο επίσημα ντυμένος από ότι χρειάζεται, παρά λιγότερο επίσημα. Προσπάθησε να μην καταχραστείς την φιλοξενία του Δ.Ε. σου όταν πας για το interview. Περιορίσου στο να ζητήσεις ένα ποτήρι νερό ή καφέ, αν σου προσφέρουν κάτι. Η γραματέας δε θα χαρεί άμα της ζητήσεις να σου στίψει ένα χυμό. Μην ξεχνάς ότι είναι σε θέση να επηρρεάσει τον Δ.Ε. από λίγο (στοιβάζοντας το βιογραφικό σου κάτω-κάτω, στραβομουτσουνιάζοντας σε ξαναδεί, προτείνοντας ένα φίλο της για τη θέση) ως πολύ (ποτέ δεν ξέρεις αν το αφεντικό και η γραματέας είναι ζευγάρι και τη συμβουλεύεται για τα πάντα). Επίσης, μην κάνεις παράλογες απαιτήσεις. Απάντα σε ότι σε ρωτάνε. Ανέφερε πράγματα τα οποία είναι σχετικά, αλλά μην αρχίσεις να μιλάς χωρίς σταματημό.

20

Άστους να σου πούνε για την εταιρία τους (ιδιαίτερα αν είναι μικρή και μιλάς με τον ιδιοκτήτη, που την έχει σαν παιδί του) και για τη θέση. Σε εκείνη τη φάση πρόσεχε τι σου λένε, μην σκέφτεσαι άλλα πράγματα. Μην κολλήσεις στο να κοιτάς τη γραβάτα του συνομιλητή σου και ξεχαστείς σκεφτόμενος ότι σου λέει μαλακίες. Για να στα λέει, είναι σημαντικά για εκείνον. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να είναι σημαντικά και για σένα, αν μπορέσεις να τα χρησιμοποιήσεις σωστά. Να είσαι δεκτικός σε ότι σου λένε. Όταν σου μιλάνε, κούνα το κεφάλι σου συγκαταβατικά, δείχνωντας πως προσέχεις. Και – σημαντικό – όταν σε ρωτήσουν αν έχεις κάποια ερώτηση: Ρώτα κάτι σημαντικό. Όχι σημαντικό για σένα. Σημαντικό γι αυτούς. Μην ρωτήσεις αν πρέπει να κάνεις υπερωρίες σε αυτό το στάδιο. Μην ρωτήσεις πόσα θα σου δίνουν. Μην ρωτήσεις αν θα σου δώσουν κινητό τηλέφωνο και αμάξι. Ρώτα κάτι που θα τους κάνει περήφανους να το απαντήσουν. Ρώτα πως πήγε η εταιρία πέρσι έναντι στον ανταγωνισμό, αν ξέρεις ότι ήταν καλή χρονιά γι αυτούς. Ρώτα αν υπάρχει συχνή αξιολόγηση της παραγωγικότητας των υπαλλήλων, για να δείξεις ότι θέλεις να να αξιολογήσε συχνά και ότι ελπίζεις σε γρήγορες προαγωγές. Θα δείξει ότι είσαι σωστός επαγγελματίας. Μία αμερικάνικη ιστορία λέει πως ένας νέος δεκανέας πήγε σε ένα interview και γνώρισε κάποιον θρύλο-στρατηγό. Ξεχνάω τα ονόματα, αλλά δεν έχει σημασία γιατί πολύ πιθανόν η ιστορία να μην είναι αληθινή, αλλά δεν παίζει ρόλο. Ο στρατηγός έψαχνε για νέους που θα μοιράζονταν μαζί του το όραμά του για νίκη και στρατηγική υπεροχή. Ο νέος δεκανέας, μη έχοντας καμία εμπειρία από πόλεμο, άρχισε να ρωτάει τον στρατηγό για τις μεθόδους του σε κάθε μάχη. Μετά από 4 ώρες, χωρίς ο δεκανέας να έχει προλάβει να πει τίποτα παραπάνω από το όνομά του, αλλά έχοντας κάνει χιλιάδες ερωτήσεις, ενσωματώθηκε στο στρατό του στρατηγού σαν λοχαγός. Και το καλύτερο είναι πως ο στρατηγός δεν πιάστηκε κορόιδο, αν αυτό νομίζεις. Ο στρατηγός ένιωσε πως είχε έναν ικανό αξιωματικό στα χέρια του, γιατί το να κάνεις τις κατάλληλες ερωτήσεις είναι η μισή δουλειά για τη θέση που ήθελε. Το ίδιο ισχύει σε πολλές θέσεις εργασίας. Έχε το υπόψη σου την επόμενη φορά που θα μάθεις ότι προτιμήσανε κάποιον άλλον για μια θέση. Τι έκανε εκείνος καλύτερα;

21

Το τι έχεις γράψει στο βιογραφικό σου παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στο interview. Αφενός αν σε καλούν σε αρκετά interviews σημαίνει πως το βιογραφικό σου είναι καλό και το cover letter σου είναι καλό. Αν δεν σε κάλούν και δεν έχεις φτάσει μέχρι εδώ εύκολα, τότε ξαναφτιάξε βιογραφικό και cover letter. Στο βιογραφικό μου έχω γράψει πολλά πράγματα τα οποία δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικά, αλλά τα έβαλα για να κερδίσω ένα μικρό πλεονέκτημα, που κάποιος άλλος μπορεί να μην έχει (ή αν έχει, δεν το εκμεταλλεύεται σωστά). Ένα παράδειγμα είναι ότι αναφέρω πως για δύο χρόνια ήμουν υπαρχηγός σε μία ομάδα Προσκόπων στα νιάτα μου, και πριν από αυτό ήμουν 6 χρόνια Πρόσκοπος. Αυτό μου δίνει ένα βασικό πλεονέκτημα. Κάποιος ο οποίος θέλει να προσλάβει ένα «καλό παιδί» (και είναι αρκετοί αυτοί) θα κρατήσουν το «ήταν Πρόσκοπος» γιατί υπάρχει μια λογική συνέχεια του Προσκοπισμού με το image του καλού παιδιού. Προσωπικά ξέρω Προσκόπους που περάσαν και από της φυλακής τα σίδερα γιατί εκτός από Πρόσκοποι ήτανε και «λεβέντες», αλλά δεν έχει να κάνει. Επίσης, αν τύχει (και έχει τύχει 3-4 φορές) ο Δ.Ε. να ήταν Πρόσκοπος θα με ρωτήσει πού ήμουν, τι έκανα, ποιόν αρχηγό είχα. Είναι σαν να ανακαλύπτεις ότι ήσουν για παράδειγμα στην ίδια μονάδα στο στρατό με κάποιον άλλον. Δημιουργείται ένα συναίσθημα αμοιβαιότητας, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει προς όφελός σου. Είναι σαν να ανακαλύπτεις ότι είσαι από την ίδια γειτονιά με τον Δ.Ε. σου ή ότι είστε και οι δύο βάζελοι. Όλα αυτά από μόνα τους ΔΕΝ κάνουν καμία διαφορά. Αλλά όταν δει 10 υποψήφιους και καταλήξει ότι παίζεται ανάμεσα σε σένα και έναν άλλο, γιατί να μην προτιμήσει εσένα, έστω επειδή είστε και οι δύο βάζελοι (και πίστεψέ με, δε θα καταλάβει ότι σε προτιμάει για αυτό, επειδή αυτή η επιλογή αυτή είναι ασυνείδητη). Συχνά έκανα δύο λάθη σε interviews στην Ελλάδα και τα μοιράζομαι μαζί σας για να μην τα κάνετε:

1. Ο ενικός. Στην Ελλάδα φαίνεται πως ο ενικός στο interview είναι μεγάλη αμαρτία, ιδιαίτερα αν το ξεκινήσει ο συνεντευξιαζόμενος. Στην Αγγλία, που είχα κάνει τα περισσότερα interviews μου πριν έρθω στην Ελλάδα, δεν υπάρχει πληθυντικός στα interviews (ούτε στις πωλήσεις, ούτε καν στο τραπέζι του Διοικητικού Συμβουλίου). Στην Ελλάδα, εκτός κι αν ο Δ.Ε. επιμείνει (όχι απλά ζητήσει) να του μιλάτε στον ενικό, τότε αφήστε τον να σας φωνάζει με

22

το μικρό σας όνομα ενώ εσείς τον αποκαλείτε κύριο Τάδε. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο, φυσικά, όταν πρόκειται για θέση junior και έχετε μεγάλη διαφορά ηλικίας ή εμπειρίας από τον συνεντευξιαστή σας.

2. Η αλλαζονεία. Δεν το είχα καταλάβει όταν το έκανα αλλά

μου στοίχισε μια προσφορά για δουλειά κάποτε. Πήγα σε ένα interview και ήμουν αλλαζόνας και υπερόπτης. Ότι και να μου έλεγε ο Δ.Ε., εγώ είχα μια εύκολη λύση για όλα. Και ζήτησα ένα τρελλό μισθό όταν με ρώτησαν. Με μία μικρή λεπτομέρεια όμως: Το έκανα με σκοπό. Είχα ήδη σίγουρη μια προσφορά από άλλη εταιρία και απλά έπαιζα τα χαρτιά μου μπλοφάροντας. Μετά από δυο μέρες, όταν έστειλα email στον Δ.Ε. για να ρωτήσω αν θα με πάρει, μου είπε ότι δεν του κάνω γιατί του θυμίζω τον εαυτό του (τι να πει ο άνθρωπος). Του απάντησα την επόμενη λέγοντας πώς τότε θα πάω να δουλέψω για την τάδε μεγαλύτερη εταιρία του κλάδου και τότε μόνο μου είπε να «βρεθούμε να τα ξαναπούμε». Αλλά τη δουλειά την είχα ήδη χάσει. Αλλά δεν πειράζει, τα λάθη είναι σημαντικά. Από αυτά μόνο μαθαίνεις.

23

Η επιλογή του Δυνητικού Εργοδότη Αυτό το στάδιο είναι ίσως εκείνο στο οποίο εσύ δεν μπορείς να κάνεις και πολλά για να επηρρεάσεις την έκβαση του. Αντίθετα με το τι σου λένε, εννιά στις δέκα φορές, πριν ακόμα εσύ σφίξεις το χέρι του Δ.Ε. σου για να τον ευχαριστήσεις για το interview, εκείνος ξέρει αν πρόκειται να σε ξαναδεί ή όχι. Απλά, για να μην χρειαστεί να σου πει ότι «ξέρετε, δυστυχώς δεν μας κάνετε», σου χαμογελάει, σε ευχαριστεί για το χρόνο σου και σου λέει «θα σας τηλεφωνήσουμε». Τις περισσότερες φορές όμως, οι Δ.Ε. δεν τηλεφωνούν. Όταν δεν έχεις νέα τους, μπορείς να υποθέσεις ότι δεν σε θέλουν. Ακόμα και όταν όμως θέλουν να σε ξαναδούνε (συνήθως για ένα δεύτερο interview) δε θα στο πούνε αμέσως. Θα αφήσουνε να περάσει λίγος χρόνος για να μην δείξουν ότι δε θέλουν να σε χάσουν, ούτως ώστε να μη ζητήσεις μεγάλο μισθό (είναι διαπραγματευτικό χαρτί κι αυτό), ή και για να αξιολογήσουνε και άλλους υποψηφίους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, με την ανεργία που υπάρχει, ο χρόνος είναι με το μέρος τους. Άσε που πολλές φορές, έπειτα από δύο μήνες interviews τελικά ανακαλύψανε πως δεν είχανε ανάγκη από ένα ακόμη υπάλληλο και τελικά δεν προσλάβανε κανέναν. Τι μπορείς να κάνεις σε αυτό το στάδιο; Λίγα, πολύ λίγα. Μπορείς την επόμενη μέρα του interview να του στείλεις ένα email για να του στείλεις π.χ. δείγματα της δουλειάς σου (τα οποία θα έπρεπε να είχες στείλει με το βιογραφικό σου ή έστω να τα είχες φέρει στο interview). Ή μπορείς να επικοινωνήσεις για να αποσαφηνίσεις κάτι που ίσως να μην κατάλαβε καλά ο Δ.Ε. στο interview. Ειλικρινά θα σου πω πως συνήθως δεν έχει αποτέλεσμα αυτό, αλλά από την άλλη δε χάνεις τίποτα. Ποτέ μην σκέφτεσαι αρνητικά για κάτι το οποίο έχει λίγες πιθανότητες να φέρει αποτέλεσμα. Φαντάσου να έπρεπε να κάνεις μια δύσκολη εγχείρηση στην οποία 9 στους 10 ασθενείς πεθαίνουν. Τι θα προτιμούσες, να είχες 10% πιθανότητα επιβίωσης ή καθόλου; Μπορεί να μην σε θέλουν γι αυτή τη θέση αλλά να σου πει ο Δ.Ε. ότι θα υπάρξει μια νέα θέση σε 2 μήνες. Ακόμα και αν σου πει ότι έχουν το βιογραφικό σου και δε θα χρειαστεί να το ξαναστείλεις, εσύ θα το ξαναστείλεις.

24

Αν σε ξαναφωνάξουν για δεύτερο, τρίτο, τέταρτο, πέμπτο interview* σημαίνει ότι βρίσκεσαι σε καλό δρόμο. Συνήθως, μετά το πρώτο interview το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να φροντίσεις να μην τους χαλάσεις την καλή εικόνα που έχεις δείξει. Άσε τους άλλους υποψήφιους να δείξουν τις αδυναμίες τους, όταν θα έρθουν απροετοίμαστοι, ιδρωμένοι, αγχωμένοι, καθυστερημένοι. Εσύ να φροντίσεις να δείξεις αυτά που έδειχνες ως τώρα. Εδώ υπάρχει μια υποπερίπτωση που μετά τους Ολυμπιακούς βλέπω να συμβαίνει αρκετά συχνά και είναι άξια αναφοράς. Κάποιος Δ.Ε. μπορεί να σου πει «θα μιλήσουμε την άλλη εβδομάδα για να σου πω τι αποφάσισα». Όμως έρχεται η άλλη εβδομάδα και ενώ εσύ περιμένεις πάνω από το τηλέφωνό σου, και έχεις συγκεντρώσει τις ελπίδες σου και τις προσευχές σου πάνω σε αυτό τον άνθρωπο να σε πάρει τηλέφωνο, τελικά δε σε παίρνει. Παίρνεις τηλέφωνο για να του το θυμίσεις (γιατί αν δεν πάρεις τότε απλά αφήνεις τα πράγματα στην τύχη τους αντί να κυνηγάς την τυχή σου) και σου λέει ο ίδιος ή κάποιος βοηθός του ότι αυτή την εβδομάδα έχει πολύ δουλειά για τον άλφα ή βήτα λόγο, αλλά δε σε έχει ξεχάσει. Περιμένεις και την επόμενη εβδομάδα και όταν ξαναπαίρνεις σου λέει ότι «μόλις θα σε έπαιρνα εγώ τηλέφωνο» αλλά παρόλα αυτά σαφή απάντηση ΔΕΝ παίρνεις. Τι συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση; Είναι η περίπτωση όπου ναι μεν τα πήγες καλά στο interview αλλά δεν κατάφερες να πείσεις τον Δ.Ε. ότι αξίζει να σε προσλάβει σήμερα. Με άλλα λόγια, δεν τον έχεις πείσει ότι αν δεν σε προσλάβει σήμερα μπορεί να σε προσλάβει κάποιος άλλος και έτσι να χάσει αυτός το κελεπούρι. Μην το γελάς, έτσι είναι τα πράγματα. Όταν κάτι είναι περιζήτητο (ή μας φαίνεται περιζήτητο) τότε τρέχουμε να το αγοράσουμε. Όταν πιστεύουμε ότι θα είναι εδώ και μετά από ένα μήνα, τότε περιμένουμε και ψάχνουμε μήπως βρούμε κάτι καλύτερο. Και συνήθως αυτό που γίνεται είναι ότι είτε βρίσκουν κάτι καλύτερο είτε τελικά βλέπουν ότι μπορούν να περιμένουν κι άλλο και τελικά δεν κάνουν καμία πρόσληψη.

* Μην το γελάς, για μία προσφορά δουλειάς από τη Microsoft πέρασα από πέντε τηλεφωνικά interviews μέχρι να αποκλειστώ, ενώ αυτός που πήρε τελικά τη θέση πέρασε και από τα πέντε τηλεφωνικά συν τρία face-to-face interviews.

25

Αυτό που μπορείς να κάνεις εσύ τώρα είναι να το παίζεις άνετος. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει δύο πράγματα:

1. Ποτέ δε κρέμεσαι από έναν ή δύο ή τρεις Δ.Ε. Ποτέ δε θα σταματάς να ψάχνεις και να τρέχεις σε interviews μέχρι να πιάσεις δουλειά. Αν πραγματικά ψάχνεις για δουλειά, τότε δε σταματάς να ψάχνεις μέχρι να τη βρεις. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα είσαι του στυλ πήγα σε 3 interviews και τώρα περιμένω να μου απαντήσουν. Αυτό δεν είναι «ψάχνω για δουλειά». Γιατί να περιμένεις ενώ μπορείς να ψάξεις κι άλλο και να πας σε 10 ή 20 ή 30 interviews; Εμένα προσωπικά μου δείχνει πως προτιμάς να παραπονιέσαι στους φίλους σου πως «δε βρίσκω δουλειά» παρά στην πραγματικότητα να ψάχνεις. Για να δεις αν όντως ψάχνεις για δουλειά, βάλε ένα στόχο: Να στέλνεις δέκα βιογραφικα/αιτήσεις την ημέρα. Αλλά μην το βάλεις έτσι απλά σαν στόχο. Κράτα ημερολόγιο (μία μικρή λίστα) με την ημερομηνία και τις εταιρίες στις οποίες έστειλες βιογραφικό. Σε πάω στοίχημα ότι μετά από λίγο, θα έχεις παρατήσει την προσπάθεια, το οποίο φυσικά είναι μεγάλο λάθος, αφού για κάθε βιογραφικό που στέλνεις και δεν βρίσκεις δουλειά, τόσο πιο κοντά βρίσκεσαι στο να στείλεις το βιογραφικό το οποίο τελικά θα καταλήξει σε μια προσφορά από κάποιον εργοδότη.

2. Ακόμα και όταν δεν έχεις καμία προσφορά, εσύ θα δείχνεις

ότι υπάρχει κάτι άλλο. Μην δείχνεις ότι κρέμεσαι από έναν ή δύο. Δείξε ότι έχεις ήδη μια προσφορά η οποία δεν σε ικανοποιεί 100% και θέλεις να βρεις κάτι καλύτερο. Αυτό αυξάνει και τις πιθανότητες να σου κάνουν πρόταση, αλλά και το να σου δώσουν μεγαλύτερο μισθό. Αν σε ρωτήσουν «έχεις κάτι άλλο υπόψη σου;» ουσιαστικά σε ψαρεύουν. Μην ψαρώσεις και απαντήσεις αρνητικά. Πες κάτι του στυλ «Ναι, ήδη μίλησα με την τάδε μεγάλη αλυσίδα και μου φανήκανε θετικοί, έχω και μια προσφορά από μια μικρότερη εταιρία αλλά νομίζω πως μπορώ να τα καταφέρω και καλύτερα, και από την άλλη εβδομάδα μάλλον θα δω και τις τάδε δύο εταιρίες. Όμως πρέπει να σας πω πως θα μου άρεσε πάρα πολύ να συνεργαστούμε, αρκεί η προσφορά σας να είναι αυτό που περιμένω.» Έτσι τους κάνεις και να βιαστούνε αλλά και να σου προσφέρουν ένα λίγο υψηλότερο μισθό από αυτόν που θα σου προσφέρανε αν απλά τους έλεγες πως δεν έχεις κάτι άλλο στα σκαριά.

27

Συμφωνία από μέρους σου Τελικό στάδιο στην αναζήτηση δουλειάς είναι η συμφωνία μεταξύ εσύ και το Δ.Ε. σου. Στο εύχομαι να χρειαστεί να χρησιμοποιήσεις τα όσα λέω σε αυτό το τμήμα, γιατί αυτό σημαίνει ότι δεν έχεις άμεση ανάγκη τη δουλειά (δηλαδή δεν είναι ότι δεν θα έχεις να φας αύριο χωρίς δουλειά σήμερα) ή/και ότι έχεις κι άλλες προσφορές. Όταν σου κάνει ο εργοδότης προσφορά για δουλειά σου προσφέρει πχ την τάδε θέση με τόσο μισθό. Στις ιδιωτικές εταιρίες, κάποιες φορές μπορείς να διαπραγματευτείς. Αντί να συμφωνήσεις και να δείξεις ότι γουστάρεις τρελλά που τα κατάφερες, όταν σε πάρουν τηλέφωνο να στο ανακοινώσουν συγκρατήσου. Δείξου ότι χάρηκες, ευχαρίστησέ τους και ρώτα τους πότε θα ήθελαν να αρχίσεις να δουλεύεις. Δείξε ότι ενδιαφέρεσαι, φυσικά, αλλά άφησε ένα μικρό ενδοιασμό. Πες τους ότι δε μπορείς να μιλήσεις τώρα γιατί έχεις παρέα ή κάνεις μια δουλειά και θα τους πάρεις σε λίγη ώρα τηλέφωνό ή την επόμένη για να τους πεις τι αποφάσισες. Τώρα κάνε μια λίστα με το τι σου προσφέρουν:

• Θέση / Τίτλος • Καθήκοντα • Ωράριο / Υπερωρίες • Μισθός, Προμήθεια, Μπόνους • Ασφάλιση • Προοπτικές • Benefits (αυτοκίνητο, κινητό τηλέφωνο κλπ) • Ημερομηνία έναρξης

Σκέψου σοβαρά: Υπάρχει κάτι από αυτά που θα ήθελες να αλλάξεις ή να ζητήσεις να αλλάξει; Για παράδειγμα, ο κολλητός μου ο Παύλος στο Λονδίνο είχε βρει μια καταπληκτική δουλειά, αλλά τον θέλανε άμεσα πριν προλάβει να τελειώσει το πτυχίο του. Τελικά διαπραγματεύτηκε και πήρε παράταση ένα μήνα για την έναρξη και κάποιες εξτρά μέρες άδεια για τις τελικές εξετάσεις του. Εσύ μπορεί να θέλεις υψηλότερο μισθό. Αν ζητήσεις περισσότερα λεφτα, τότε μπορείς να το κάνεις με διάφορους τρόπους. Είτε

28

δίνοντας επιχειρήματα (π.χ. στην άλλη εταιρία γι αυτή τη θέση δίνουν τόσα), είτε ζητώντας μπόνους παραγωγικότητας στο τέλος του χρόνου, είτε μεγαλύτερη/κάποια προμήθεια από τις πωλήσεις (για πωλητές και δημοσιοσχεσίτες συνήθως αυτό το τελευταίο). Αλλιώς μπορείς να ζητήσεις να έχεις ιδιωτική ασφάλιση, πληρωμένες βενζίνες, αυτοκίνητο της εταιρίας, κινητό τηλέφωνο της εταιρίας, ή κάτι άλλο. Πρόσεχε όμως: ΜΗΝ ζητήσεις κάτι που δεν συνηθίζεται. Αν δεν βγαίνεις από το γραφείο για θέματα της εταιρίας, μην ζητήσεις κινητό τηλέφωνο ή αυτοκίνητο ή τις βενζίνες σου. Όταν τους πάρεις τηλέφωνο την επόμενη μέρα, μην δείξεις 100% σίγουρος ότι θα έρθεις και πως θα κάνεις και πάρτυ. Συγκρατήσου και ζήτα να επιβεβαιώσεις όλα τα στοιχεία για τη δουλειά που σου προσφέρουν. Είναι ο τίτλος αυτός που λένε; Τα καθήκοντά σου θα είναι ανάλογα ή θα φτιάχνεις και τους καφέδες όντας product manager; Πόσα θα παίρνεις το μήνα καθαρά; Αν κάτι σε χαλάει, πες τους το. Πες ότι ο μισθός πιστεύεις ότι είναι χαμηλός, αν πιστεύεις πως όντως έτσι είναι. Αν σου πούνε πως δε γίνεται κάτι γιατί απλά τόσα πληρώνονται όλοι σε αυτή τη θέση ζήτα για εναλλακτικές μορφές πληρωμής, π.χ. μπόνους παραγωγικότητας. Αν στο αρνηθούνε, ζήτα να ακολουθηθεί τότε το ωράριό σου και να μη ζητάνε απλήρωτες υπερωρίες κάθε μέρα. Δε μπορώ να σου πω ακριβώς τι να ζητήσεις, γιατί εξαρτάται από το τι θέλεις (για άλλους είναι σημαντικό το να είναι σπίτι τους στις 6 για να βγούνε μετά και για άλλους ειναι σημαντικό το να έχουν τζάμπα αμάξι της εταιρίας), αλλά συνήθως δε χάνεις τίποτα αν ζητήσεις για κάτι παραπάνω.

Από μένα, καλή τύχη! ☺ ΥΓ. Και μια που τον έκανα τον κόπο να σε βοηθήσω, αν πιστεύεις πως αυτά που σου είπα σε βοήθησαν, στείλε ένα email να μου το πεις. Είμαι ανοιχτός σε σχόλια, προτάσεις, ευχαριστίες, σοκολατάκια, μελομακάρονα κλπ.