ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg...

32
1 ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ; ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧ ΕΤΟΣ 2013-2014

Transcript of ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg...

Page 1: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

1

ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ

ΕΡΓΑΣΙΑ

Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΣΧ ΕΤΟΣ 2013-2014

2

Περιεχόμενα περιληψη 3

Πρόλογος 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ορισμοι 5 ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ 10 ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ 10 Συνέπειες του σύγχρονου καταναλωτικού προτύπου για το άτομο 12 Ιδεολογίες και καταναλωτικά πρότυπα 13

H Κριτική στον καταναλωτισμό 14 Καταναλωτικο προτυπο και παγκοσμιοποιήση 16 ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE 17 Ουδέν κακό αμιγες καλού 18

Η οικονομική κρίση αλλαζει το καταναλωτικό πρότυπο των Ελλήνων 18 Έρευνα To Καταναλωτικό Πρότυπο Των μαθητών του 3ου Γελ Άργους 19 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 30

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 31 ΕΠΙΛΟΓΟΣ 31 BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 32

3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο καταναλωτισμός είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση της εξίσωσης της προσωπικής ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών και την κατανάλωση και καταναλωτικό πρότυπο ορίζεται ως το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλές όπως

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

Επιλέξαμε λοιπόν να μελετήσουμε αυτό το θέμα διότι θελήσαμε να ερευνήσουμε τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο Από επιστημονική πλευρά το ενδιαφέρον του θέματος επικεντρώνεται στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου και σε κοινωνικό επίπεδο την κοινωνικοποίηση του ατόμου και στην εξωστρέφειά του Το ενδιαφέρον του θέματος της εργασίας από πρακτικής πλευράς είναι να διερευνήσουμε το καταναλωτικό πρότυπου που υιοθετούν οι έφηβοι του σχολείου μας

4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η ερευνητική εργασία της Α΄ Λυκείου ltltΚαταναλωτικό πρότυπο και lifestyleΗ πνευματικότητα του ανθρώπου καταναλωτήgtgt εντάσσεται στο πλαίσιο των ερευνητικών εργασιών του Α΄τετραμήνου σχ έτους 2013-2014 Το θέμα εμπίπτει στον κύκλο των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών ΕπιστημώνΤο θέμα συσχετίζεται με τα εξής μαθήματα Πολιτική παιδεία Θρησκευτικά Γλώσσα και Νέες τεχνολογίες Επιβλέπουσα καθηγήτρια Σταματάκη Στυλιανή καθηγήτρια ΠΕ09 οικονομολόγος Επιλέξαμε αυτό το θέμα διότι θέλαμε να ερευνήσουμε τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο Από επιστημονική πλευρά το ενδιαφέρον του θέματος επικεντρώνεται στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου και σε κοινωνικό επίπεδο την κοινωνικοποίηση του ατόμου και στην εξωστρέφειά του Το ενδιαφέρον του θέματος της εργασίας από πρακτική πλευρά είναι η διερεύνηση της στάσης των μαθητών της σχολικής μας κοινότητας απέναντι στα καταναλωτικά πρότυπα που προβάλλει η κοινωνία μέσω των διαφόρων ιδεολογιών που τα διαμορφώνουν και τέλος ποό είναι το καταναλωτικό πρότυπο των συμμαθητών μας Οι ομάδες μας Minions ερευνούν το θέμα Ευτυχία και καταναλωτισμός Κατερίνα Σκούρα Κωννος Πηλιαφάς Ειρήνη Σαμαρά Τζένη Σταύρου Μπομπ Σφουγγαράκης ερευνούν τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού στον άνθρωπο Καραχάλιου Χριστίνα Γωγrsquoω Αθανασάκου Χρήστος Σκούμπης Δώρα Βόικου Θάλασσα ερευνούν πολιτικές ιδεολογίες και καταναλωτικό πρότυπο Ηλίας Κατσώνας Γιώργος Σκουλής Ζέφη Χατζηβιδόγλου Μαρία Βλαχιώτη και τέλος Αέρας ερευνούν την Παγκοσμιοποίηση του καταναλωτικού προτύπου Κωννος Καραγιάννης Στέφανος Θεοδωρόπουλος Άντα Φλεβάρη Δημήτρης Γιακουμής

5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΟΡΙΣΜΟΙ

Το βασικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών είναι η συνεχής τάση διεύρυνσης των αναγκών τόσο των καταναλωτικών αναγκών όσο και των αναγκών της παραγωγής Η διεύρυνση των αναγκών έχει δύο χαρακτηριστικά πρώτον συνεχώς και περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν και προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους με την απόκτηση εμπορευμάτων που προηγουμένως χρησιμοποιούσαν λίγοι Δεύτερον εμφανίζονται συνεχώς νέες ανάγκες που οφείλονται στον τρόπο που είναι οργανωμένη η σύγχρονη ζωή Οι άνθρωποι καθώς είναι κοινωνικά όντα αλληλοεπηρεάζονται στις καταναλωτικές τους συνήθειες Ο αλληλοεπηρεασμός αυτός αφορά τόσο τον τρόπο ικανοποίησης των αναγκών όσο και τη

δημιουργία νέων αναγκών Η αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων εκδηλώνεται συνήθως με δύο διαφορετικούς τρόπους Πρώτον οι άνθρωποι προσπαθούν να μιμηθούν ο ένας τον άλλο στην κατανάλωση αγαθών Δεύτερον οι άνθρωποι προσπαθούν μέσα από την κατανάλωση να ξεχωρίσουν από τους υπόλοιπους να διακριθούν Η μίμηση εμφανίζεται σαν μια τάση συνεχούς διεύρυνσης της κατανάλωσης και της ζήτησης αγαθών ndash εμπορευμάτων οδηγώντας τον άνθρωπο στον καταναλωτισμό Καταναλωτισμός Ο καταναλωτισμός είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση της εξίσωσης της προσωπικής ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών και την κατανάλωση Συχνά συνδέεται με την κριτική έναντι στη κατανάλωση την οποία εξέφρασαν πρώτοι οι Καρλ Μαρξ και Θόρνσταϊν Βέμπλεν Παρόλο που ο καταναλωτισμός συνήθως συνδέεται με τον καπιταλισμό και τον Δυτικό κόσμο εντούτοις είναι πολυπολιτισμικός και μη γεωγραφικός όπως φαίνεται σήμερα πχ στο Τόκιο τη Σινγκαπούρη το Χονγκ Κονγκ την Ταϊπέι το Τελ Αβίβ και το Ντουμπάι Ο καταναλωτισμός με την έννοια της αγοράς και κατανάλωσης υλικών αγαθών πέρα από τις βασικές ανάγκες είναι όσο παλιοί είναι και οι παλαιότεροι πολιτισμοί (πχ Αρχαία Αίγυπτος Βαβυλώνα και Αρχαία Ρώμη) Από τότε που έκανε την εμφάνισή του ο καταναλωτισμός πολλοί άνθρωποι και ομάδες αναζήτησαν συνειδητά εναλλακτικούς τρόπους μέσω μιας πιο απλής ζωής Αν και ο καταναλωτισμός δεν είναι καινούργιο φαινόμενο επεκτάθηκε ευρέως τον 20ό αιώνα και ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες υπό την επίδραση του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης Το φαινόμενο της υπερπαραγωγής αγαθών όταν πρωτοεμφανίστηκε - πριν δυο αιώνες περίπου με το ξέσπασμα της βιομηχανικής επανάστασης ndash υποσχόταν την απαλλαγή της ανθρωπότητας από την πείνα και τη δυστυχία Σήμερα όμως αν και η ανεπτυγμένη ανθρωπότητα απέκτησε πληθώρα υλικών αγαθών εντούτοις μετέτρεψε την κατανάλωση σε έμμονη ιδέα πάθος και αυτοσκοπό και οδήγησε στον υπερκαταναλωτισμό Ως καταναλωτισμό θα μπορούσαμε να εννοήσουμε την τάση των ανθρώπων τη μανία θα λέγαμε καλύτερα που κατέχει το σύγχρονο άνθρωπο του ΄΄πολιτισμένου΄΄ κόσμου να καταναλώσει όλο και περισσότερα αγαθά και προιόντα σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης του εσωτερικού του κενού που όλο και διογκώνεται καθώς και πλήρωσης της απληστίας του που όλο και κυριαρχεί σαν ΄΄μόδα΄΄ σε παγκόσμιο επίπεδο

6

Στα οικονομικά ο καταναλωτισμός μπορεί επίσης να αναφέρεται στις οικονομικές πολιτικές που δίνουν έμφαση στην κατανάλωση και την πεποίθηση ότι η ελεύθερη επιλογή των καταναλωτών πρέπει να υπαγορεύει την οικονομική δομή μιας κοινωνίας Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα διαπιστώσουμε πλήθος από αυτές τις ομοιότητες στα αντικείμενα και στις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε Φορούμε παρόμοια ρούχα παπούτσια ακούμε την ίδια μουσική διασκεδάζουμε με τον ίδιο τρόπο βλέπουμε τις ίδιες εκπομπές στην τηλεόραση κάνουμε μαθήματα ξένων γλωσσών σε ιδιωτικά φροντιστήρια κτλ Πολλές από τις επιλογές μας στον τρόπο που ντυνόμαστε ή διασκεδάζουμε οφείλονται στην προσπάθεια μας να ντυθούμε ή να διασκεδάσουμε όπως οι άλλοι οι φίλοι μας οι συμμαθητές μας οι μεγαλύτεροι τα είδωλα του τραγουδιού των σπορ ή της μόδας Στο μηχανισμό μίμησης και ομοιομορφίας σε συνδυασμό με το μηχανισμό για διάκριση βασίζεται η καθιέρωση προτύπων κατανάλωσης και συμπεριφοράς που ονομάζουμε laquoμόδαraquo Η μόδα απευθύνεται σε διακριτές ομάδες του πληθυσμού -ανάλογα με την ηλικία το εισοδηματικό επίπεδο το επάγγελματο φύλο κτλ- και προσπαθεί να ομοιογενοποιήσει την καταναλωτική συμπεριφορά των ομάδων αυτών Η διαφήμιση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της καταναλωτικής συμπεριφοράς και της διαδικασίας ομοιογενοποίησης μέσα από τη διάκριση Διαφήμιση - καταναλωτισμός- υλισμός

Η διαφήμιση - λέει ο Umberto Eco - συνέβαλε στο να κάνει και τον φτωχό να θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να θέλει όσα κάποτε είχαν μόνο οι πλούσιοι και έτσι τον έμαθε να τα διεκδικεί και να αγωνίζεται γιrsquo αυτά Από το σημείο αυτό ξεκινάει η δύναμή της και γιrsquo αυτό θεωρήθηκε κινητήριος μοχλός της οικονομίας του ελεύθερου ανταγωνισμού Αυξάνοντας τη κατανάλωση συμβάλλει στο να διακινείται το χρήμα [] Εν τούτοις και ο πιο καλοπροαίρετος πολίτης ξέρει ότι ακριβώς επειδή η διαφήμιση συνδέεται με το χρήμα δεν έχει ηθικά διλήμματα Δεν απασχολεί τις διαφημιστικές εταιρείες αν η υπερκατα-νάλωση εξαντλεί τους ανθρώπους και το περιβάλλον και δεν έχει ενδοιασμούς στο να προβάλει ένα επικίνδυνο προϊόν ή να εξαπατήσει και να παραπλανήσει το κοινό

Το πιο άμεσο αποτέλεσμα της διαφήμισης υπήρξε ο καταναλωτισμός δηλαδή κατανάλωση για την κατανάλωση Ο καταναλωτισμός εκδηλώνεται μέσα από άσκοπες αγορές και επεκτείνεται σε κάθε δραστηριότητα του ανθρώπου ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να καταναλώνει χωρίς ψυχική και πνευματική σχέση ταξίδια βιβλία τέχνη και κάθε δραστηριότητα που του προβάλλεται μέσα από τη διαφήμισηΟ καταναλωτισμός σχετίζεται με τον υλισμό Με τον όρο αυτό εννοούμε το να ταυτίζεται ο άνθρωπος με τα υλικά μέσα που διαθέτει να δίνει υπεραξία στα υλικά αγαθά εκμηδενίζοντας έτσι τις πραγματικές αξίες της ζωής Πρέπει να σημειωθεί ότι όταν η διαφήμιση δεν επιτελεί ορθά τον προορισμό της και αντί να ενημερώνει παραπλανά και αποπροσανατολίζει έχει αρνητικές επιδράσεις Πολλαπλασιάζει τις ανάγκες του ατόμου και δημιουργεί τάσεις υπερκαταναλωτισμούraquo Διεγείροντας την αγοραστική και καταναλωτική επιθυμία οδηγεί στη χωρίς μέτρο αγορά περιττών υλικών αγαθών Επομένως ο άνθρωπος γίνεται εξαρτημένος από τις αγορές ξοδεύοντας χρήματα και πολύτιμο χρόνο γεμίζοντας τη ζωή του με περιττά πράγματα Με τον καταιγισμό των μηνυμάτων η διαφήμιση πετυχαίνει την πολυπόθητη από τις διαφημιστικές εταιρίες laquoπλύση εγκεφάλουraquo Προπαρασκευάζει την επιθυμία και την αισθητική του ατόμου με αποτέλεσμα οι αισθητικές αντιλήψεις του διαφημιστή να γίνονται οι αισθητικές αντιλήψεις του μελλοντικού καταναλωτή Με αυτόν τον τρόπο η διαφήμιση μας στερεί την ελευθερία της βούλησης και της ελεύθερης επιλογής καταστάσεις που μπορούν να επιφέρουν καταστροφικά αποτελέσματα στο άτομο

7

Υπερκαταναλωτισμός

Ο υπερκαταναλωτισμός είναι η τάση που χαρακτηρίζει τους πολίτες μιας καταναλωτικής κοινωνίας για υπερβολική κατανάλωση αγαθών Όταν υπάρχει υπερβολική και ανεξέλεγκτη επιθυμία για αγορά αγαθών σε χρόνια βάση τότε μιλάμε για ψυχαναγκαστική υπερκατανάλωση Πρόκειται για μια μορφή εξάρτησης όπου το άτομο εξακολουθεί να κάνει αγορές και να ξοδεύει χρήματα παρόλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει στη ζωή του χρέη οικογενειακά και νομικά προβλήματα κα Σήμερα όλο και πιο πολλοί άνθρωποι νιώθουν μιαν

ακατανίκητη επιθυμία να αγοράσουν έναντι οιουδήποτε τιμήματος οτιδήποτε κεντρίζει το ενδιαφέρον τους έστω και εάν το επιθυμούμενο προϊόν δεν τους είναι απαραίτητο Δεν πρόκειται εδώ για μια πράξη αγοράς ενός αντικειμένου που μπορεί να έχει αισθητική συναισθηματική αξία Πρόκειται για μια νέου τύπου καταναλωτική συμπεριφορά που υποκύπτει σε laquo εσωτερικές raquo αγοραστικές προτροπές και laquo ακατανίκητες raquo καταναλωτικές επιθυμίες Ο υπερκαταναλωτισμός καθιστά έρμαιο τον αγοραστή και τον μετατρέπει σε τυφλό όργανο του διαφημιστικού βομβαρδισμού ltlt Ο υπερκαταναλωτής αλλοτριωμένος από τις ψευδεπίγραφες υποσχέσεις που κομίζουν νεωτερισμό ανακαίνιση πληρότητα μοναδικότητα υπεροχή έναντι των άλλων σπεύδει στους σύγχρονους laquo ναούς raquo της υπερκατανάλωσης ( τα μεγάλα εμπορικά κέντρα ) συνωστίζεται και laquo ευτυχισμένος raquo αγοράζει το ποθούμενο Μπορεί να πει κανείς διακινδυνεύοντας μιαν υπερβολή ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αγοράζει τα προϊόντα της καταναλωτικής του βουλιμίας αλλά το αντίθετο Τα προϊόντα τον laquo έχουν raquo ή μάλλον τον laquo κατέχουν raquo και φθάνει να γίνει ότι αγοράζειgtgt (Υπερκαταναλωτισμός το ανώτατο στάδιο της ωνιομανία Βασίλης Μακρής άρθρο στο περιοδικό αντίφωνο 742012)

Σήμερα ο άνθρωπος των δυτικών κυρίως κοινωνιών ευαρεστείται στην αγοραθεραπείαraquo (Shopping Therapy) και με βουλιμία υπερκαταναλώνει Είναι φανερό ότι όλο και περισσότερα άτομα καταφεύγουν στην υπερκατανάλωση όχι για να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες τους αλλά για να βρουν laquoανακούφισηraquo και laquoπαρηγοριάraquo στα προσωπικά τους προβλήματα Χρησιμοποιούν το shopping therapy ως καταπραϋντικό της όξυνσης των προβλημάτων τους και ως αναισθητικό για να ξεχάσουν τις δυσκολίες που παρουσιάζει η κενότητα του εαυτού τους Χρησιμοποιεί την αγορά αγαθών σα μέσο υπέρβασης καταθλιπτικών αισθημάτων Η κατάθλιψη η μοναξιά η έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι το laquo εύφλεκτο raquo υλικό για το προσάναμμα της καταναλωτικής βουλιμίας Η αγορά και των πιο άχρηστων προϊόντων προσδίδει προσωρινή χαρά και πληρότητα Ο μοντέρνος άνθρωπος ατομιστικά φερόμενος και αλλοτριωμένος υποκύπτει στη καταναλωτική εξάρτηση υποφέρει και δεν αναπαύεται σχεδόν ποτέ αφού ποτέ δεν μπορεί να απαλλαγεί από το καταναλωτικό του σύνδρομο Όταν μάλιστα δεν καθίσταται δυνατόν να ικανοποιηθούν οι καταναλωτικές ορέξεις τους αισθάνεται άσχημα και αυτό εκδηλώνεται με νευρικότητα πονοκεφάλους ναυτία κλπ Μια άλλη βασική αιτία για την εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι ο σύγχρονος άνθρωπος όντας ευάλωτος και ανεπαρκής έχει την τάση και την ροπή να υποκαθιστά την ουσιαστική ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και ανθρώπινη επικοινωνία με υλικά αντικείμενα αφού αυτά ούτε τον στενοχωρούν ούτε τον δυσαρεστούν αλλά ούτε και τον απογοητεύουν (όπως συνήθως συμβαίνει στις ανθρώπινες laquo σχέσεις raquo)

Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία δεκαετία ιδίως η εμφάνιση των γιγάντιων εμπορικών κέντρων έχει πολλαπλασιαστεί

8

Το Καταναλωτικό πρότυπο Το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί το καταναλωτικό της πρότυπο Το καταναλωτικό πρότυπο ενδέχεται να είναι στατικό δηλαδή να μη μεταβάλλεται παρά με αργούς ρυθμούς ή δυναμικό δηλαδή να ενσωματώνει με ταχύτητα τις αλλαγές στη μόδα Το καταναλωτικό πρότυπο αποτυπώνεται στη διάρθρωση των δαπανών της κοινωνίας για διάφορες ομάδες αγαθών

Η Μετάλλαξη του ανθρώπου σε Homo Consumer

Ο Homo Consumer μοιάζει να είναι ένα πλάσμα που βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τον εαυτό του με τα ζωντανά οικοσυστήματα και τους πόρους που τον συντηρούν Κατοικεί συνήθως σε τεράστιες γκρίζες και ακαλαίσθητες τσιμεντουπόλεις με εκατομμύρια άλλους πολύ θόρυβο και μόλυνση των σημαντικών του πόρων του αέρα του νερού της αρδεύσιμης γης Και ένα τέτοιο περιβάλλον λόγω του υπερπληθυσμού αναπαράγει και καλλιεργεί ένα σωρό προβλήματα σε όλους Ο Homo Consumer ενδιαφέρεται πολύ για την εξωτερική του εμφάνιση την εικόνα που δείχνει αλλά συνήθως είναι υπέρβαρος λόγω των διατροφικών του συνηθειών και του στατικού τρόπου ζωής του Η τροφή του είναι έτοιμη βιομηχανική και πολύ κακής

ποιότητας με αποτέλεσμα να έχει πολύ κακή διάθεση και μελαγχολία και να υποφέρει πρόωρα από πολύ σοβαρές ασθένειες Ο Homo Consumer προτιμά να ξοδεύει ένα σωρό χρήματα για τελείως πολλές φορές περιττά καταναλωτικά πράγματα ενώ για τη διατροφή του επιλέγει τα φτηνότερα και χαμηλής ποιότητας τρόφιμαhellip Το πνευματικό του επίπεδο είναι εξαιρετικά χαμηλό με ελάχιστες εξαιρέσεις καθώς ο τρόπος ζωής του και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος του δεν τον βοηθά καθόλου να το αναπτύξειhellipκαι φυσικά δεν είναι τυχαίο το γεγονός αυτό Σχεδόν ολόκληρη η ζωή του κυριαρχείται από αριθμούς ποσά οικονομικούς υπολογισμούς δείκτεςεπιτόκιαστατιστικές προσθέσεις και αφαιρέσειςhellip η ίδια του η ύπαρξη είναι άλλος ένας αριθμόςhellip Η επιστημονική και τεχνολογική του ανάπτυξη είναι πολύ υψηλή χρησιμοποιείται όμως για τα κέρδη και τα οφέλη πολύ λίγων και όχι για το σύνολο του πληθυσμού Είναι αρκετά βίαιος στις συναναστροφές του εγωκεντρικός ανταγωνιστικός και φοβισμένος ενώ δεν δείχνει σχεδόν ποτέ και σε κανέναν το τι αληθινά είναι καθώς η έλλειψη αυτογνωσίας του δημιουργεί ενοχές Η σχέση του με τη ζωή και τους άλλους είναι πιο πολύ εικονικήhellipέχει εικονικούς laquoφίλουςraquo εικονικό σεξ εικονικά ταξίδια εικονική διασκέδασηhellip Ενδιαφέρεται να ακολουθεί άλλους παρά να ανακαλύπτει νέους δρόμους μόνος του Για το λόγο αυτό είναι ευκολόπιστος και εύκολα διαχειρίσιμος Από μικρός πηγαίνει σε σχολεία μαζικής παραγωγής ανθρώπινης συμπεριφοράς στα οποία εκπαιδεύεται αφ ενός να προσαρμοστεί και να αφομοιώσει τα υπαρκτά κοινωνικά πρότυπα και αφ εταίρου να γίνει άλλο ένα άβουλο γρανάζι στην διαδικασία παραγωγής Εργάζεται σκληρά και πολλές ώρες μέχρι τα βαθειά του γεράματα σε ανούσιες και μηχανικές

9

δουλειές που δεν διαλέγει με την καρδιά του αλλά που απλά του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθάhellip Ο βαθμός της κοινωνικής του ελευθερίας είναι τόσος όση η αγοραστική του δύναμη Η εργασία τον καταπονεί πολύ άσχημα ψυχοσωματικά φθείρει πάρα πολύ την υγεία του και του αφαιρεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο αλλά αυτός έχει πειστεί ότι η εργασία είναι ακόμα δικαίωμα Η αλήθεια είναι ότι εργάζεται για να έχει χρήματα κ ιδιοκτησία ώστε από τη μια μεριά να καταναλώνει τα πάντα ασταμάτητα ώστε να συντηρείται το ήδη υπάρχον κατεστημένο μοντέλο και από την άλλη να στηρίζει την εξουσία με τους φόρους που πληρώνει Οι δουλειές που κάνει είναι πολύ μακριά από τα πραγματικά του ενδιαφέροντα και την έμφυτη δημιουργικότητά του Το περιβάλλον οι φυσικοί πόροι και τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης δεν τον ενδιαφέρουν σοβαρά παρά μόνο για τουριστικούς και ενημερωτικούς λόγους Η καθημερινή ζωή του είναι συνήθως αφόρητη και κοπιαστική οι σχέσεις του με τους οικείους και τους φίλους του ελάχιστη προτιμά να laquoχαλαρώνειraquo μπροστά σε οθόνες οι οποίες laquoφροντίζουνraquo να συντηρούν αυτό που ήδη είναι να τον παραπλανούν καθοδηγούν και αποκοιμίζουν χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνεται σοβαράhellip Δεν ψυχαγωγείται ο Homo Consumerhellipαναζητά μονάχα διαφυγές και εκτόνωση Ονειρεύεται διακοπές αποδράσεις και υλικά αγαθάhellip Αναζητά απεγνωσμένα κάθε λογής απολαύσεις και δεν αντέχει να είναι μόνος γι αυτό έχει ανάγκη να ανήκει σε ομάδες Και το βασικότερο ίσως όλων από τα παραπάνω είναι το ότι δεν μαθαίνει από τα παιδικά του χρόνια και δεν αναπτύσσει την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο στον οποίο ανήκειhellip Ο Homo Consumer είναι προϊόν τεράστιας άγνοιαςhellipκατασκευασμένος απλά να καταναλώνει (Πηγήhttpwwwnetnewsgrgr20130804)

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 2: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

2

Περιεχόμενα περιληψη 3

Πρόλογος 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ορισμοι 5 ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ 10 ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ 10 Συνέπειες του σύγχρονου καταναλωτικού προτύπου για το άτομο 12 Ιδεολογίες και καταναλωτικά πρότυπα 13

H Κριτική στον καταναλωτισμό 14 Καταναλωτικο προτυπο και παγκοσμιοποιήση 16 ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE 17 Ουδέν κακό αμιγες καλού 18

Η οικονομική κρίση αλλαζει το καταναλωτικό πρότυπο των Ελλήνων 18 Έρευνα To Καταναλωτικό Πρότυπο Των μαθητών του 3ου Γελ Άργους 19 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 30

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 31 ΕΠΙΛΟΓΟΣ 31 BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 32

3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο καταναλωτισμός είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση της εξίσωσης της προσωπικής ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών και την κατανάλωση και καταναλωτικό πρότυπο ορίζεται ως το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλές όπως

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

Επιλέξαμε λοιπόν να μελετήσουμε αυτό το θέμα διότι θελήσαμε να ερευνήσουμε τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο Από επιστημονική πλευρά το ενδιαφέρον του θέματος επικεντρώνεται στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου και σε κοινωνικό επίπεδο την κοινωνικοποίηση του ατόμου και στην εξωστρέφειά του Το ενδιαφέρον του θέματος της εργασίας από πρακτικής πλευράς είναι να διερευνήσουμε το καταναλωτικό πρότυπου που υιοθετούν οι έφηβοι του σχολείου μας

4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η ερευνητική εργασία της Α΄ Λυκείου ltltΚαταναλωτικό πρότυπο και lifestyleΗ πνευματικότητα του ανθρώπου καταναλωτήgtgt εντάσσεται στο πλαίσιο των ερευνητικών εργασιών του Α΄τετραμήνου σχ έτους 2013-2014 Το θέμα εμπίπτει στον κύκλο των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών ΕπιστημώνΤο θέμα συσχετίζεται με τα εξής μαθήματα Πολιτική παιδεία Θρησκευτικά Γλώσσα και Νέες τεχνολογίες Επιβλέπουσα καθηγήτρια Σταματάκη Στυλιανή καθηγήτρια ΠΕ09 οικονομολόγος Επιλέξαμε αυτό το θέμα διότι θέλαμε να ερευνήσουμε τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο Από επιστημονική πλευρά το ενδιαφέρον του θέματος επικεντρώνεται στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου και σε κοινωνικό επίπεδο την κοινωνικοποίηση του ατόμου και στην εξωστρέφειά του Το ενδιαφέρον του θέματος της εργασίας από πρακτική πλευρά είναι η διερεύνηση της στάσης των μαθητών της σχολικής μας κοινότητας απέναντι στα καταναλωτικά πρότυπα που προβάλλει η κοινωνία μέσω των διαφόρων ιδεολογιών που τα διαμορφώνουν και τέλος ποό είναι το καταναλωτικό πρότυπο των συμμαθητών μας Οι ομάδες μας Minions ερευνούν το θέμα Ευτυχία και καταναλωτισμός Κατερίνα Σκούρα Κωννος Πηλιαφάς Ειρήνη Σαμαρά Τζένη Σταύρου Μπομπ Σφουγγαράκης ερευνούν τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού στον άνθρωπο Καραχάλιου Χριστίνα Γωγrsquoω Αθανασάκου Χρήστος Σκούμπης Δώρα Βόικου Θάλασσα ερευνούν πολιτικές ιδεολογίες και καταναλωτικό πρότυπο Ηλίας Κατσώνας Γιώργος Σκουλής Ζέφη Χατζηβιδόγλου Μαρία Βλαχιώτη και τέλος Αέρας ερευνούν την Παγκοσμιοποίηση του καταναλωτικού προτύπου Κωννος Καραγιάννης Στέφανος Θεοδωρόπουλος Άντα Φλεβάρη Δημήτρης Γιακουμής

5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΟΡΙΣΜΟΙ

Το βασικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών είναι η συνεχής τάση διεύρυνσης των αναγκών τόσο των καταναλωτικών αναγκών όσο και των αναγκών της παραγωγής Η διεύρυνση των αναγκών έχει δύο χαρακτηριστικά πρώτον συνεχώς και περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν και προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους με την απόκτηση εμπορευμάτων που προηγουμένως χρησιμοποιούσαν λίγοι Δεύτερον εμφανίζονται συνεχώς νέες ανάγκες που οφείλονται στον τρόπο που είναι οργανωμένη η σύγχρονη ζωή Οι άνθρωποι καθώς είναι κοινωνικά όντα αλληλοεπηρεάζονται στις καταναλωτικές τους συνήθειες Ο αλληλοεπηρεασμός αυτός αφορά τόσο τον τρόπο ικανοποίησης των αναγκών όσο και τη

δημιουργία νέων αναγκών Η αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων εκδηλώνεται συνήθως με δύο διαφορετικούς τρόπους Πρώτον οι άνθρωποι προσπαθούν να μιμηθούν ο ένας τον άλλο στην κατανάλωση αγαθών Δεύτερον οι άνθρωποι προσπαθούν μέσα από την κατανάλωση να ξεχωρίσουν από τους υπόλοιπους να διακριθούν Η μίμηση εμφανίζεται σαν μια τάση συνεχούς διεύρυνσης της κατανάλωσης και της ζήτησης αγαθών ndash εμπορευμάτων οδηγώντας τον άνθρωπο στον καταναλωτισμό Καταναλωτισμός Ο καταναλωτισμός είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση της εξίσωσης της προσωπικής ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών και την κατανάλωση Συχνά συνδέεται με την κριτική έναντι στη κατανάλωση την οποία εξέφρασαν πρώτοι οι Καρλ Μαρξ και Θόρνσταϊν Βέμπλεν Παρόλο που ο καταναλωτισμός συνήθως συνδέεται με τον καπιταλισμό και τον Δυτικό κόσμο εντούτοις είναι πολυπολιτισμικός και μη γεωγραφικός όπως φαίνεται σήμερα πχ στο Τόκιο τη Σινγκαπούρη το Χονγκ Κονγκ την Ταϊπέι το Τελ Αβίβ και το Ντουμπάι Ο καταναλωτισμός με την έννοια της αγοράς και κατανάλωσης υλικών αγαθών πέρα από τις βασικές ανάγκες είναι όσο παλιοί είναι και οι παλαιότεροι πολιτισμοί (πχ Αρχαία Αίγυπτος Βαβυλώνα και Αρχαία Ρώμη) Από τότε που έκανε την εμφάνισή του ο καταναλωτισμός πολλοί άνθρωποι και ομάδες αναζήτησαν συνειδητά εναλλακτικούς τρόπους μέσω μιας πιο απλής ζωής Αν και ο καταναλωτισμός δεν είναι καινούργιο φαινόμενο επεκτάθηκε ευρέως τον 20ό αιώνα και ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες υπό την επίδραση του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης Το φαινόμενο της υπερπαραγωγής αγαθών όταν πρωτοεμφανίστηκε - πριν δυο αιώνες περίπου με το ξέσπασμα της βιομηχανικής επανάστασης ndash υποσχόταν την απαλλαγή της ανθρωπότητας από την πείνα και τη δυστυχία Σήμερα όμως αν και η ανεπτυγμένη ανθρωπότητα απέκτησε πληθώρα υλικών αγαθών εντούτοις μετέτρεψε την κατανάλωση σε έμμονη ιδέα πάθος και αυτοσκοπό και οδήγησε στον υπερκαταναλωτισμό Ως καταναλωτισμό θα μπορούσαμε να εννοήσουμε την τάση των ανθρώπων τη μανία θα λέγαμε καλύτερα που κατέχει το σύγχρονο άνθρωπο του ΄΄πολιτισμένου΄΄ κόσμου να καταναλώσει όλο και περισσότερα αγαθά και προιόντα σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης του εσωτερικού του κενού που όλο και διογκώνεται καθώς και πλήρωσης της απληστίας του που όλο και κυριαρχεί σαν ΄΄μόδα΄΄ σε παγκόσμιο επίπεδο

6

Στα οικονομικά ο καταναλωτισμός μπορεί επίσης να αναφέρεται στις οικονομικές πολιτικές που δίνουν έμφαση στην κατανάλωση και την πεποίθηση ότι η ελεύθερη επιλογή των καταναλωτών πρέπει να υπαγορεύει την οικονομική δομή μιας κοινωνίας Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα διαπιστώσουμε πλήθος από αυτές τις ομοιότητες στα αντικείμενα και στις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε Φορούμε παρόμοια ρούχα παπούτσια ακούμε την ίδια μουσική διασκεδάζουμε με τον ίδιο τρόπο βλέπουμε τις ίδιες εκπομπές στην τηλεόραση κάνουμε μαθήματα ξένων γλωσσών σε ιδιωτικά φροντιστήρια κτλ Πολλές από τις επιλογές μας στον τρόπο που ντυνόμαστε ή διασκεδάζουμε οφείλονται στην προσπάθεια μας να ντυθούμε ή να διασκεδάσουμε όπως οι άλλοι οι φίλοι μας οι συμμαθητές μας οι μεγαλύτεροι τα είδωλα του τραγουδιού των σπορ ή της μόδας Στο μηχανισμό μίμησης και ομοιομορφίας σε συνδυασμό με το μηχανισμό για διάκριση βασίζεται η καθιέρωση προτύπων κατανάλωσης και συμπεριφοράς που ονομάζουμε laquoμόδαraquo Η μόδα απευθύνεται σε διακριτές ομάδες του πληθυσμού -ανάλογα με την ηλικία το εισοδηματικό επίπεδο το επάγγελματο φύλο κτλ- και προσπαθεί να ομοιογενοποιήσει την καταναλωτική συμπεριφορά των ομάδων αυτών Η διαφήμιση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της καταναλωτικής συμπεριφοράς και της διαδικασίας ομοιογενοποίησης μέσα από τη διάκριση Διαφήμιση - καταναλωτισμός- υλισμός

Η διαφήμιση - λέει ο Umberto Eco - συνέβαλε στο να κάνει και τον φτωχό να θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να θέλει όσα κάποτε είχαν μόνο οι πλούσιοι και έτσι τον έμαθε να τα διεκδικεί και να αγωνίζεται γιrsquo αυτά Από το σημείο αυτό ξεκινάει η δύναμή της και γιrsquo αυτό θεωρήθηκε κινητήριος μοχλός της οικονομίας του ελεύθερου ανταγωνισμού Αυξάνοντας τη κατανάλωση συμβάλλει στο να διακινείται το χρήμα [] Εν τούτοις και ο πιο καλοπροαίρετος πολίτης ξέρει ότι ακριβώς επειδή η διαφήμιση συνδέεται με το χρήμα δεν έχει ηθικά διλήμματα Δεν απασχολεί τις διαφημιστικές εταιρείες αν η υπερκατα-νάλωση εξαντλεί τους ανθρώπους και το περιβάλλον και δεν έχει ενδοιασμούς στο να προβάλει ένα επικίνδυνο προϊόν ή να εξαπατήσει και να παραπλανήσει το κοινό

Το πιο άμεσο αποτέλεσμα της διαφήμισης υπήρξε ο καταναλωτισμός δηλαδή κατανάλωση για την κατανάλωση Ο καταναλωτισμός εκδηλώνεται μέσα από άσκοπες αγορές και επεκτείνεται σε κάθε δραστηριότητα του ανθρώπου ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να καταναλώνει χωρίς ψυχική και πνευματική σχέση ταξίδια βιβλία τέχνη και κάθε δραστηριότητα που του προβάλλεται μέσα από τη διαφήμισηΟ καταναλωτισμός σχετίζεται με τον υλισμό Με τον όρο αυτό εννοούμε το να ταυτίζεται ο άνθρωπος με τα υλικά μέσα που διαθέτει να δίνει υπεραξία στα υλικά αγαθά εκμηδενίζοντας έτσι τις πραγματικές αξίες της ζωής Πρέπει να σημειωθεί ότι όταν η διαφήμιση δεν επιτελεί ορθά τον προορισμό της και αντί να ενημερώνει παραπλανά και αποπροσανατολίζει έχει αρνητικές επιδράσεις Πολλαπλασιάζει τις ανάγκες του ατόμου και δημιουργεί τάσεις υπερκαταναλωτισμούraquo Διεγείροντας την αγοραστική και καταναλωτική επιθυμία οδηγεί στη χωρίς μέτρο αγορά περιττών υλικών αγαθών Επομένως ο άνθρωπος γίνεται εξαρτημένος από τις αγορές ξοδεύοντας χρήματα και πολύτιμο χρόνο γεμίζοντας τη ζωή του με περιττά πράγματα Με τον καταιγισμό των μηνυμάτων η διαφήμιση πετυχαίνει την πολυπόθητη από τις διαφημιστικές εταιρίες laquoπλύση εγκεφάλουraquo Προπαρασκευάζει την επιθυμία και την αισθητική του ατόμου με αποτέλεσμα οι αισθητικές αντιλήψεις του διαφημιστή να γίνονται οι αισθητικές αντιλήψεις του μελλοντικού καταναλωτή Με αυτόν τον τρόπο η διαφήμιση μας στερεί την ελευθερία της βούλησης και της ελεύθερης επιλογής καταστάσεις που μπορούν να επιφέρουν καταστροφικά αποτελέσματα στο άτομο

7

Υπερκαταναλωτισμός

Ο υπερκαταναλωτισμός είναι η τάση που χαρακτηρίζει τους πολίτες μιας καταναλωτικής κοινωνίας για υπερβολική κατανάλωση αγαθών Όταν υπάρχει υπερβολική και ανεξέλεγκτη επιθυμία για αγορά αγαθών σε χρόνια βάση τότε μιλάμε για ψυχαναγκαστική υπερκατανάλωση Πρόκειται για μια μορφή εξάρτησης όπου το άτομο εξακολουθεί να κάνει αγορές και να ξοδεύει χρήματα παρόλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει στη ζωή του χρέη οικογενειακά και νομικά προβλήματα κα Σήμερα όλο και πιο πολλοί άνθρωποι νιώθουν μιαν

ακατανίκητη επιθυμία να αγοράσουν έναντι οιουδήποτε τιμήματος οτιδήποτε κεντρίζει το ενδιαφέρον τους έστω και εάν το επιθυμούμενο προϊόν δεν τους είναι απαραίτητο Δεν πρόκειται εδώ για μια πράξη αγοράς ενός αντικειμένου που μπορεί να έχει αισθητική συναισθηματική αξία Πρόκειται για μια νέου τύπου καταναλωτική συμπεριφορά που υποκύπτει σε laquo εσωτερικές raquo αγοραστικές προτροπές και laquo ακατανίκητες raquo καταναλωτικές επιθυμίες Ο υπερκαταναλωτισμός καθιστά έρμαιο τον αγοραστή και τον μετατρέπει σε τυφλό όργανο του διαφημιστικού βομβαρδισμού ltlt Ο υπερκαταναλωτής αλλοτριωμένος από τις ψευδεπίγραφες υποσχέσεις που κομίζουν νεωτερισμό ανακαίνιση πληρότητα μοναδικότητα υπεροχή έναντι των άλλων σπεύδει στους σύγχρονους laquo ναούς raquo της υπερκατανάλωσης ( τα μεγάλα εμπορικά κέντρα ) συνωστίζεται και laquo ευτυχισμένος raquo αγοράζει το ποθούμενο Μπορεί να πει κανείς διακινδυνεύοντας μιαν υπερβολή ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αγοράζει τα προϊόντα της καταναλωτικής του βουλιμίας αλλά το αντίθετο Τα προϊόντα τον laquo έχουν raquo ή μάλλον τον laquo κατέχουν raquo και φθάνει να γίνει ότι αγοράζειgtgt (Υπερκαταναλωτισμός το ανώτατο στάδιο της ωνιομανία Βασίλης Μακρής άρθρο στο περιοδικό αντίφωνο 742012)

Σήμερα ο άνθρωπος των δυτικών κυρίως κοινωνιών ευαρεστείται στην αγοραθεραπείαraquo (Shopping Therapy) και με βουλιμία υπερκαταναλώνει Είναι φανερό ότι όλο και περισσότερα άτομα καταφεύγουν στην υπερκατανάλωση όχι για να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες τους αλλά για να βρουν laquoανακούφισηraquo και laquoπαρηγοριάraquo στα προσωπικά τους προβλήματα Χρησιμοποιούν το shopping therapy ως καταπραϋντικό της όξυνσης των προβλημάτων τους και ως αναισθητικό για να ξεχάσουν τις δυσκολίες που παρουσιάζει η κενότητα του εαυτού τους Χρησιμοποιεί την αγορά αγαθών σα μέσο υπέρβασης καταθλιπτικών αισθημάτων Η κατάθλιψη η μοναξιά η έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι το laquo εύφλεκτο raquo υλικό για το προσάναμμα της καταναλωτικής βουλιμίας Η αγορά και των πιο άχρηστων προϊόντων προσδίδει προσωρινή χαρά και πληρότητα Ο μοντέρνος άνθρωπος ατομιστικά φερόμενος και αλλοτριωμένος υποκύπτει στη καταναλωτική εξάρτηση υποφέρει και δεν αναπαύεται σχεδόν ποτέ αφού ποτέ δεν μπορεί να απαλλαγεί από το καταναλωτικό του σύνδρομο Όταν μάλιστα δεν καθίσταται δυνατόν να ικανοποιηθούν οι καταναλωτικές ορέξεις τους αισθάνεται άσχημα και αυτό εκδηλώνεται με νευρικότητα πονοκεφάλους ναυτία κλπ Μια άλλη βασική αιτία για την εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι ο σύγχρονος άνθρωπος όντας ευάλωτος και ανεπαρκής έχει την τάση και την ροπή να υποκαθιστά την ουσιαστική ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και ανθρώπινη επικοινωνία με υλικά αντικείμενα αφού αυτά ούτε τον στενοχωρούν ούτε τον δυσαρεστούν αλλά ούτε και τον απογοητεύουν (όπως συνήθως συμβαίνει στις ανθρώπινες laquo σχέσεις raquo)

Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία δεκαετία ιδίως η εμφάνιση των γιγάντιων εμπορικών κέντρων έχει πολλαπλασιαστεί

8

Το Καταναλωτικό πρότυπο Το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί το καταναλωτικό της πρότυπο Το καταναλωτικό πρότυπο ενδέχεται να είναι στατικό δηλαδή να μη μεταβάλλεται παρά με αργούς ρυθμούς ή δυναμικό δηλαδή να ενσωματώνει με ταχύτητα τις αλλαγές στη μόδα Το καταναλωτικό πρότυπο αποτυπώνεται στη διάρθρωση των δαπανών της κοινωνίας για διάφορες ομάδες αγαθών

Η Μετάλλαξη του ανθρώπου σε Homo Consumer

Ο Homo Consumer μοιάζει να είναι ένα πλάσμα που βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τον εαυτό του με τα ζωντανά οικοσυστήματα και τους πόρους που τον συντηρούν Κατοικεί συνήθως σε τεράστιες γκρίζες και ακαλαίσθητες τσιμεντουπόλεις με εκατομμύρια άλλους πολύ θόρυβο και μόλυνση των σημαντικών του πόρων του αέρα του νερού της αρδεύσιμης γης Και ένα τέτοιο περιβάλλον λόγω του υπερπληθυσμού αναπαράγει και καλλιεργεί ένα σωρό προβλήματα σε όλους Ο Homo Consumer ενδιαφέρεται πολύ για την εξωτερική του εμφάνιση την εικόνα που δείχνει αλλά συνήθως είναι υπέρβαρος λόγω των διατροφικών του συνηθειών και του στατικού τρόπου ζωής του Η τροφή του είναι έτοιμη βιομηχανική και πολύ κακής

ποιότητας με αποτέλεσμα να έχει πολύ κακή διάθεση και μελαγχολία και να υποφέρει πρόωρα από πολύ σοβαρές ασθένειες Ο Homo Consumer προτιμά να ξοδεύει ένα σωρό χρήματα για τελείως πολλές φορές περιττά καταναλωτικά πράγματα ενώ για τη διατροφή του επιλέγει τα φτηνότερα και χαμηλής ποιότητας τρόφιμαhellip Το πνευματικό του επίπεδο είναι εξαιρετικά χαμηλό με ελάχιστες εξαιρέσεις καθώς ο τρόπος ζωής του και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος του δεν τον βοηθά καθόλου να το αναπτύξειhellipκαι φυσικά δεν είναι τυχαίο το γεγονός αυτό Σχεδόν ολόκληρη η ζωή του κυριαρχείται από αριθμούς ποσά οικονομικούς υπολογισμούς δείκτεςεπιτόκιαστατιστικές προσθέσεις και αφαιρέσειςhellip η ίδια του η ύπαρξη είναι άλλος ένας αριθμόςhellip Η επιστημονική και τεχνολογική του ανάπτυξη είναι πολύ υψηλή χρησιμοποιείται όμως για τα κέρδη και τα οφέλη πολύ λίγων και όχι για το σύνολο του πληθυσμού Είναι αρκετά βίαιος στις συναναστροφές του εγωκεντρικός ανταγωνιστικός και φοβισμένος ενώ δεν δείχνει σχεδόν ποτέ και σε κανέναν το τι αληθινά είναι καθώς η έλλειψη αυτογνωσίας του δημιουργεί ενοχές Η σχέση του με τη ζωή και τους άλλους είναι πιο πολύ εικονικήhellipέχει εικονικούς laquoφίλουςraquo εικονικό σεξ εικονικά ταξίδια εικονική διασκέδασηhellip Ενδιαφέρεται να ακολουθεί άλλους παρά να ανακαλύπτει νέους δρόμους μόνος του Για το λόγο αυτό είναι ευκολόπιστος και εύκολα διαχειρίσιμος Από μικρός πηγαίνει σε σχολεία μαζικής παραγωγής ανθρώπινης συμπεριφοράς στα οποία εκπαιδεύεται αφ ενός να προσαρμοστεί και να αφομοιώσει τα υπαρκτά κοινωνικά πρότυπα και αφ εταίρου να γίνει άλλο ένα άβουλο γρανάζι στην διαδικασία παραγωγής Εργάζεται σκληρά και πολλές ώρες μέχρι τα βαθειά του γεράματα σε ανούσιες και μηχανικές

9

δουλειές που δεν διαλέγει με την καρδιά του αλλά που απλά του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθάhellip Ο βαθμός της κοινωνικής του ελευθερίας είναι τόσος όση η αγοραστική του δύναμη Η εργασία τον καταπονεί πολύ άσχημα ψυχοσωματικά φθείρει πάρα πολύ την υγεία του και του αφαιρεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο αλλά αυτός έχει πειστεί ότι η εργασία είναι ακόμα δικαίωμα Η αλήθεια είναι ότι εργάζεται για να έχει χρήματα κ ιδιοκτησία ώστε από τη μια μεριά να καταναλώνει τα πάντα ασταμάτητα ώστε να συντηρείται το ήδη υπάρχον κατεστημένο μοντέλο και από την άλλη να στηρίζει την εξουσία με τους φόρους που πληρώνει Οι δουλειές που κάνει είναι πολύ μακριά από τα πραγματικά του ενδιαφέροντα και την έμφυτη δημιουργικότητά του Το περιβάλλον οι φυσικοί πόροι και τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης δεν τον ενδιαφέρουν σοβαρά παρά μόνο για τουριστικούς και ενημερωτικούς λόγους Η καθημερινή ζωή του είναι συνήθως αφόρητη και κοπιαστική οι σχέσεις του με τους οικείους και τους φίλους του ελάχιστη προτιμά να laquoχαλαρώνειraquo μπροστά σε οθόνες οι οποίες laquoφροντίζουνraquo να συντηρούν αυτό που ήδη είναι να τον παραπλανούν καθοδηγούν και αποκοιμίζουν χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνεται σοβαράhellip Δεν ψυχαγωγείται ο Homo Consumerhellipαναζητά μονάχα διαφυγές και εκτόνωση Ονειρεύεται διακοπές αποδράσεις και υλικά αγαθάhellip Αναζητά απεγνωσμένα κάθε λογής απολαύσεις και δεν αντέχει να είναι μόνος γι αυτό έχει ανάγκη να ανήκει σε ομάδες Και το βασικότερο ίσως όλων από τα παραπάνω είναι το ότι δεν μαθαίνει από τα παιδικά του χρόνια και δεν αναπτύσσει την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο στον οποίο ανήκειhellip Ο Homo Consumer είναι προϊόν τεράστιας άγνοιαςhellipκατασκευασμένος απλά να καταναλώνει (Πηγήhttpwwwnetnewsgrgr20130804)

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 3: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο καταναλωτισμός είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση της εξίσωσης της προσωπικής ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών και την κατανάλωση και καταναλωτικό πρότυπο ορίζεται ως το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλές όπως

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

Επιλέξαμε λοιπόν να μελετήσουμε αυτό το θέμα διότι θελήσαμε να ερευνήσουμε τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο Από επιστημονική πλευρά το ενδιαφέρον του θέματος επικεντρώνεται στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου και σε κοινωνικό επίπεδο την κοινωνικοποίηση του ατόμου και στην εξωστρέφειά του Το ενδιαφέρον του θέματος της εργασίας από πρακτικής πλευράς είναι να διερευνήσουμε το καταναλωτικό πρότυπου που υιοθετούν οι έφηβοι του σχολείου μας

4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η ερευνητική εργασία της Α΄ Λυκείου ltltΚαταναλωτικό πρότυπο και lifestyleΗ πνευματικότητα του ανθρώπου καταναλωτήgtgt εντάσσεται στο πλαίσιο των ερευνητικών εργασιών του Α΄τετραμήνου σχ έτους 2013-2014 Το θέμα εμπίπτει στον κύκλο των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών ΕπιστημώνΤο θέμα συσχετίζεται με τα εξής μαθήματα Πολιτική παιδεία Θρησκευτικά Γλώσσα και Νέες τεχνολογίες Επιβλέπουσα καθηγήτρια Σταματάκη Στυλιανή καθηγήτρια ΠΕ09 οικονομολόγος Επιλέξαμε αυτό το θέμα διότι θέλαμε να ερευνήσουμε τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο Από επιστημονική πλευρά το ενδιαφέρον του θέματος επικεντρώνεται στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου και σε κοινωνικό επίπεδο την κοινωνικοποίηση του ατόμου και στην εξωστρέφειά του Το ενδιαφέρον του θέματος της εργασίας από πρακτική πλευρά είναι η διερεύνηση της στάσης των μαθητών της σχολικής μας κοινότητας απέναντι στα καταναλωτικά πρότυπα που προβάλλει η κοινωνία μέσω των διαφόρων ιδεολογιών που τα διαμορφώνουν και τέλος ποό είναι το καταναλωτικό πρότυπο των συμμαθητών μας Οι ομάδες μας Minions ερευνούν το θέμα Ευτυχία και καταναλωτισμός Κατερίνα Σκούρα Κωννος Πηλιαφάς Ειρήνη Σαμαρά Τζένη Σταύρου Μπομπ Σφουγγαράκης ερευνούν τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού στον άνθρωπο Καραχάλιου Χριστίνα Γωγrsquoω Αθανασάκου Χρήστος Σκούμπης Δώρα Βόικου Θάλασσα ερευνούν πολιτικές ιδεολογίες και καταναλωτικό πρότυπο Ηλίας Κατσώνας Γιώργος Σκουλής Ζέφη Χατζηβιδόγλου Μαρία Βλαχιώτη και τέλος Αέρας ερευνούν την Παγκοσμιοποίηση του καταναλωτικού προτύπου Κωννος Καραγιάννης Στέφανος Θεοδωρόπουλος Άντα Φλεβάρη Δημήτρης Γιακουμής

5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΟΡΙΣΜΟΙ

Το βασικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών είναι η συνεχής τάση διεύρυνσης των αναγκών τόσο των καταναλωτικών αναγκών όσο και των αναγκών της παραγωγής Η διεύρυνση των αναγκών έχει δύο χαρακτηριστικά πρώτον συνεχώς και περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν και προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους με την απόκτηση εμπορευμάτων που προηγουμένως χρησιμοποιούσαν λίγοι Δεύτερον εμφανίζονται συνεχώς νέες ανάγκες που οφείλονται στον τρόπο που είναι οργανωμένη η σύγχρονη ζωή Οι άνθρωποι καθώς είναι κοινωνικά όντα αλληλοεπηρεάζονται στις καταναλωτικές τους συνήθειες Ο αλληλοεπηρεασμός αυτός αφορά τόσο τον τρόπο ικανοποίησης των αναγκών όσο και τη

δημιουργία νέων αναγκών Η αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων εκδηλώνεται συνήθως με δύο διαφορετικούς τρόπους Πρώτον οι άνθρωποι προσπαθούν να μιμηθούν ο ένας τον άλλο στην κατανάλωση αγαθών Δεύτερον οι άνθρωποι προσπαθούν μέσα από την κατανάλωση να ξεχωρίσουν από τους υπόλοιπους να διακριθούν Η μίμηση εμφανίζεται σαν μια τάση συνεχούς διεύρυνσης της κατανάλωσης και της ζήτησης αγαθών ndash εμπορευμάτων οδηγώντας τον άνθρωπο στον καταναλωτισμό Καταναλωτισμός Ο καταναλωτισμός είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση της εξίσωσης της προσωπικής ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών και την κατανάλωση Συχνά συνδέεται με την κριτική έναντι στη κατανάλωση την οποία εξέφρασαν πρώτοι οι Καρλ Μαρξ και Θόρνσταϊν Βέμπλεν Παρόλο που ο καταναλωτισμός συνήθως συνδέεται με τον καπιταλισμό και τον Δυτικό κόσμο εντούτοις είναι πολυπολιτισμικός και μη γεωγραφικός όπως φαίνεται σήμερα πχ στο Τόκιο τη Σινγκαπούρη το Χονγκ Κονγκ την Ταϊπέι το Τελ Αβίβ και το Ντουμπάι Ο καταναλωτισμός με την έννοια της αγοράς και κατανάλωσης υλικών αγαθών πέρα από τις βασικές ανάγκες είναι όσο παλιοί είναι και οι παλαιότεροι πολιτισμοί (πχ Αρχαία Αίγυπτος Βαβυλώνα και Αρχαία Ρώμη) Από τότε που έκανε την εμφάνισή του ο καταναλωτισμός πολλοί άνθρωποι και ομάδες αναζήτησαν συνειδητά εναλλακτικούς τρόπους μέσω μιας πιο απλής ζωής Αν και ο καταναλωτισμός δεν είναι καινούργιο φαινόμενο επεκτάθηκε ευρέως τον 20ό αιώνα και ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες υπό την επίδραση του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης Το φαινόμενο της υπερπαραγωγής αγαθών όταν πρωτοεμφανίστηκε - πριν δυο αιώνες περίπου με το ξέσπασμα της βιομηχανικής επανάστασης ndash υποσχόταν την απαλλαγή της ανθρωπότητας από την πείνα και τη δυστυχία Σήμερα όμως αν και η ανεπτυγμένη ανθρωπότητα απέκτησε πληθώρα υλικών αγαθών εντούτοις μετέτρεψε την κατανάλωση σε έμμονη ιδέα πάθος και αυτοσκοπό και οδήγησε στον υπερκαταναλωτισμό Ως καταναλωτισμό θα μπορούσαμε να εννοήσουμε την τάση των ανθρώπων τη μανία θα λέγαμε καλύτερα που κατέχει το σύγχρονο άνθρωπο του ΄΄πολιτισμένου΄΄ κόσμου να καταναλώσει όλο και περισσότερα αγαθά και προιόντα σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης του εσωτερικού του κενού που όλο και διογκώνεται καθώς και πλήρωσης της απληστίας του που όλο και κυριαρχεί σαν ΄΄μόδα΄΄ σε παγκόσμιο επίπεδο

6

Στα οικονομικά ο καταναλωτισμός μπορεί επίσης να αναφέρεται στις οικονομικές πολιτικές που δίνουν έμφαση στην κατανάλωση και την πεποίθηση ότι η ελεύθερη επιλογή των καταναλωτών πρέπει να υπαγορεύει την οικονομική δομή μιας κοινωνίας Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα διαπιστώσουμε πλήθος από αυτές τις ομοιότητες στα αντικείμενα και στις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε Φορούμε παρόμοια ρούχα παπούτσια ακούμε την ίδια μουσική διασκεδάζουμε με τον ίδιο τρόπο βλέπουμε τις ίδιες εκπομπές στην τηλεόραση κάνουμε μαθήματα ξένων γλωσσών σε ιδιωτικά φροντιστήρια κτλ Πολλές από τις επιλογές μας στον τρόπο που ντυνόμαστε ή διασκεδάζουμε οφείλονται στην προσπάθεια μας να ντυθούμε ή να διασκεδάσουμε όπως οι άλλοι οι φίλοι μας οι συμμαθητές μας οι μεγαλύτεροι τα είδωλα του τραγουδιού των σπορ ή της μόδας Στο μηχανισμό μίμησης και ομοιομορφίας σε συνδυασμό με το μηχανισμό για διάκριση βασίζεται η καθιέρωση προτύπων κατανάλωσης και συμπεριφοράς που ονομάζουμε laquoμόδαraquo Η μόδα απευθύνεται σε διακριτές ομάδες του πληθυσμού -ανάλογα με την ηλικία το εισοδηματικό επίπεδο το επάγγελματο φύλο κτλ- και προσπαθεί να ομοιογενοποιήσει την καταναλωτική συμπεριφορά των ομάδων αυτών Η διαφήμιση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της καταναλωτικής συμπεριφοράς και της διαδικασίας ομοιογενοποίησης μέσα από τη διάκριση Διαφήμιση - καταναλωτισμός- υλισμός

Η διαφήμιση - λέει ο Umberto Eco - συνέβαλε στο να κάνει και τον φτωχό να θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να θέλει όσα κάποτε είχαν μόνο οι πλούσιοι και έτσι τον έμαθε να τα διεκδικεί και να αγωνίζεται γιrsquo αυτά Από το σημείο αυτό ξεκινάει η δύναμή της και γιrsquo αυτό θεωρήθηκε κινητήριος μοχλός της οικονομίας του ελεύθερου ανταγωνισμού Αυξάνοντας τη κατανάλωση συμβάλλει στο να διακινείται το χρήμα [] Εν τούτοις και ο πιο καλοπροαίρετος πολίτης ξέρει ότι ακριβώς επειδή η διαφήμιση συνδέεται με το χρήμα δεν έχει ηθικά διλήμματα Δεν απασχολεί τις διαφημιστικές εταιρείες αν η υπερκατα-νάλωση εξαντλεί τους ανθρώπους και το περιβάλλον και δεν έχει ενδοιασμούς στο να προβάλει ένα επικίνδυνο προϊόν ή να εξαπατήσει και να παραπλανήσει το κοινό

Το πιο άμεσο αποτέλεσμα της διαφήμισης υπήρξε ο καταναλωτισμός δηλαδή κατανάλωση για την κατανάλωση Ο καταναλωτισμός εκδηλώνεται μέσα από άσκοπες αγορές και επεκτείνεται σε κάθε δραστηριότητα του ανθρώπου ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να καταναλώνει χωρίς ψυχική και πνευματική σχέση ταξίδια βιβλία τέχνη και κάθε δραστηριότητα που του προβάλλεται μέσα από τη διαφήμισηΟ καταναλωτισμός σχετίζεται με τον υλισμό Με τον όρο αυτό εννοούμε το να ταυτίζεται ο άνθρωπος με τα υλικά μέσα που διαθέτει να δίνει υπεραξία στα υλικά αγαθά εκμηδενίζοντας έτσι τις πραγματικές αξίες της ζωής Πρέπει να σημειωθεί ότι όταν η διαφήμιση δεν επιτελεί ορθά τον προορισμό της και αντί να ενημερώνει παραπλανά και αποπροσανατολίζει έχει αρνητικές επιδράσεις Πολλαπλασιάζει τις ανάγκες του ατόμου και δημιουργεί τάσεις υπερκαταναλωτισμούraquo Διεγείροντας την αγοραστική και καταναλωτική επιθυμία οδηγεί στη χωρίς μέτρο αγορά περιττών υλικών αγαθών Επομένως ο άνθρωπος γίνεται εξαρτημένος από τις αγορές ξοδεύοντας χρήματα και πολύτιμο χρόνο γεμίζοντας τη ζωή του με περιττά πράγματα Με τον καταιγισμό των μηνυμάτων η διαφήμιση πετυχαίνει την πολυπόθητη από τις διαφημιστικές εταιρίες laquoπλύση εγκεφάλουraquo Προπαρασκευάζει την επιθυμία και την αισθητική του ατόμου με αποτέλεσμα οι αισθητικές αντιλήψεις του διαφημιστή να γίνονται οι αισθητικές αντιλήψεις του μελλοντικού καταναλωτή Με αυτόν τον τρόπο η διαφήμιση μας στερεί την ελευθερία της βούλησης και της ελεύθερης επιλογής καταστάσεις που μπορούν να επιφέρουν καταστροφικά αποτελέσματα στο άτομο

7

Υπερκαταναλωτισμός

Ο υπερκαταναλωτισμός είναι η τάση που χαρακτηρίζει τους πολίτες μιας καταναλωτικής κοινωνίας για υπερβολική κατανάλωση αγαθών Όταν υπάρχει υπερβολική και ανεξέλεγκτη επιθυμία για αγορά αγαθών σε χρόνια βάση τότε μιλάμε για ψυχαναγκαστική υπερκατανάλωση Πρόκειται για μια μορφή εξάρτησης όπου το άτομο εξακολουθεί να κάνει αγορές και να ξοδεύει χρήματα παρόλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει στη ζωή του χρέη οικογενειακά και νομικά προβλήματα κα Σήμερα όλο και πιο πολλοί άνθρωποι νιώθουν μιαν

ακατανίκητη επιθυμία να αγοράσουν έναντι οιουδήποτε τιμήματος οτιδήποτε κεντρίζει το ενδιαφέρον τους έστω και εάν το επιθυμούμενο προϊόν δεν τους είναι απαραίτητο Δεν πρόκειται εδώ για μια πράξη αγοράς ενός αντικειμένου που μπορεί να έχει αισθητική συναισθηματική αξία Πρόκειται για μια νέου τύπου καταναλωτική συμπεριφορά που υποκύπτει σε laquo εσωτερικές raquo αγοραστικές προτροπές και laquo ακατανίκητες raquo καταναλωτικές επιθυμίες Ο υπερκαταναλωτισμός καθιστά έρμαιο τον αγοραστή και τον μετατρέπει σε τυφλό όργανο του διαφημιστικού βομβαρδισμού ltlt Ο υπερκαταναλωτής αλλοτριωμένος από τις ψευδεπίγραφες υποσχέσεις που κομίζουν νεωτερισμό ανακαίνιση πληρότητα μοναδικότητα υπεροχή έναντι των άλλων σπεύδει στους σύγχρονους laquo ναούς raquo της υπερκατανάλωσης ( τα μεγάλα εμπορικά κέντρα ) συνωστίζεται και laquo ευτυχισμένος raquo αγοράζει το ποθούμενο Μπορεί να πει κανείς διακινδυνεύοντας μιαν υπερβολή ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αγοράζει τα προϊόντα της καταναλωτικής του βουλιμίας αλλά το αντίθετο Τα προϊόντα τον laquo έχουν raquo ή μάλλον τον laquo κατέχουν raquo και φθάνει να γίνει ότι αγοράζειgtgt (Υπερκαταναλωτισμός το ανώτατο στάδιο της ωνιομανία Βασίλης Μακρής άρθρο στο περιοδικό αντίφωνο 742012)

Σήμερα ο άνθρωπος των δυτικών κυρίως κοινωνιών ευαρεστείται στην αγοραθεραπείαraquo (Shopping Therapy) και με βουλιμία υπερκαταναλώνει Είναι φανερό ότι όλο και περισσότερα άτομα καταφεύγουν στην υπερκατανάλωση όχι για να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες τους αλλά για να βρουν laquoανακούφισηraquo και laquoπαρηγοριάraquo στα προσωπικά τους προβλήματα Χρησιμοποιούν το shopping therapy ως καταπραϋντικό της όξυνσης των προβλημάτων τους και ως αναισθητικό για να ξεχάσουν τις δυσκολίες που παρουσιάζει η κενότητα του εαυτού τους Χρησιμοποιεί την αγορά αγαθών σα μέσο υπέρβασης καταθλιπτικών αισθημάτων Η κατάθλιψη η μοναξιά η έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι το laquo εύφλεκτο raquo υλικό για το προσάναμμα της καταναλωτικής βουλιμίας Η αγορά και των πιο άχρηστων προϊόντων προσδίδει προσωρινή χαρά και πληρότητα Ο μοντέρνος άνθρωπος ατομιστικά φερόμενος και αλλοτριωμένος υποκύπτει στη καταναλωτική εξάρτηση υποφέρει και δεν αναπαύεται σχεδόν ποτέ αφού ποτέ δεν μπορεί να απαλλαγεί από το καταναλωτικό του σύνδρομο Όταν μάλιστα δεν καθίσταται δυνατόν να ικανοποιηθούν οι καταναλωτικές ορέξεις τους αισθάνεται άσχημα και αυτό εκδηλώνεται με νευρικότητα πονοκεφάλους ναυτία κλπ Μια άλλη βασική αιτία για την εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι ο σύγχρονος άνθρωπος όντας ευάλωτος και ανεπαρκής έχει την τάση και την ροπή να υποκαθιστά την ουσιαστική ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και ανθρώπινη επικοινωνία με υλικά αντικείμενα αφού αυτά ούτε τον στενοχωρούν ούτε τον δυσαρεστούν αλλά ούτε και τον απογοητεύουν (όπως συνήθως συμβαίνει στις ανθρώπινες laquo σχέσεις raquo)

Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία δεκαετία ιδίως η εμφάνιση των γιγάντιων εμπορικών κέντρων έχει πολλαπλασιαστεί

8

Το Καταναλωτικό πρότυπο Το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί το καταναλωτικό της πρότυπο Το καταναλωτικό πρότυπο ενδέχεται να είναι στατικό δηλαδή να μη μεταβάλλεται παρά με αργούς ρυθμούς ή δυναμικό δηλαδή να ενσωματώνει με ταχύτητα τις αλλαγές στη μόδα Το καταναλωτικό πρότυπο αποτυπώνεται στη διάρθρωση των δαπανών της κοινωνίας για διάφορες ομάδες αγαθών

Η Μετάλλαξη του ανθρώπου σε Homo Consumer

Ο Homo Consumer μοιάζει να είναι ένα πλάσμα που βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τον εαυτό του με τα ζωντανά οικοσυστήματα και τους πόρους που τον συντηρούν Κατοικεί συνήθως σε τεράστιες γκρίζες και ακαλαίσθητες τσιμεντουπόλεις με εκατομμύρια άλλους πολύ θόρυβο και μόλυνση των σημαντικών του πόρων του αέρα του νερού της αρδεύσιμης γης Και ένα τέτοιο περιβάλλον λόγω του υπερπληθυσμού αναπαράγει και καλλιεργεί ένα σωρό προβλήματα σε όλους Ο Homo Consumer ενδιαφέρεται πολύ για την εξωτερική του εμφάνιση την εικόνα που δείχνει αλλά συνήθως είναι υπέρβαρος λόγω των διατροφικών του συνηθειών και του στατικού τρόπου ζωής του Η τροφή του είναι έτοιμη βιομηχανική και πολύ κακής

ποιότητας με αποτέλεσμα να έχει πολύ κακή διάθεση και μελαγχολία και να υποφέρει πρόωρα από πολύ σοβαρές ασθένειες Ο Homo Consumer προτιμά να ξοδεύει ένα σωρό χρήματα για τελείως πολλές φορές περιττά καταναλωτικά πράγματα ενώ για τη διατροφή του επιλέγει τα φτηνότερα και χαμηλής ποιότητας τρόφιμαhellip Το πνευματικό του επίπεδο είναι εξαιρετικά χαμηλό με ελάχιστες εξαιρέσεις καθώς ο τρόπος ζωής του και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος του δεν τον βοηθά καθόλου να το αναπτύξειhellipκαι φυσικά δεν είναι τυχαίο το γεγονός αυτό Σχεδόν ολόκληρη η ζωή του κυριαρχείται από αριθμούς ποσά οικονομικούς υπολογισμούς δείκτεςεπιτόκιαστατιστικές προσθέσεις και αφαιρέσειςhellip η ίδια του η ύπαρξη είναι άλλος ένας αριθμόςhellip Η επιστημονική και τεχνολογική του ανάπτυξη είναι πολύ υψηλή χρησιμοποιείται όμως για τα κέρδη και τα οφέλη πολύ λίγων και όχι για το σύνολο του πληθυσμού Είναι αρκετά βίαιος στις συναναστροφές του εγωκεντρικός ανταγωνιστικός και φοβισμένος ενώ δεν δείχνει σχεδόν ποτέ και σε κανέναν το τι αληθινά είναι καθώς η έλλειψη αυτογνωσίας του δημιουργεί ενοχές Η σχέση του με τη ζωή και τους άλλους είναι πιο πολύ εικονικήhellipέχει εικονικούς laquoφίλουςraquo εικονικό σεξ εικονικά ταξίδια εικονική διασκέδασηhellip Ενδιαφέρεται να ακολουθεί άλλους παρά να ανακαλύπτει νέους δρόμους μόνος του Για το λόγο αυτό είναι ευκολόπιστος και εύκολα διαχειρίσιμος Από μικρός πηγαίνει σε σχολεία μαζικής παραγωγής ανθρώπινης συμπεριφοράς στα οποία εκπαιδεύεται αφ ενός να προσαρμοστεί και να αφομοιώσει τα υπαρκτά κοινωνικά πρότυπα και αφ εταίρου να γίνει άλλο ένα άβουλο γρανάζι στην διαδικασία παραγωγής Εργάζεται σκληρά και πολλές ώρες μέχρι τα βαθειά του γεράματα σε ανούσιες και μηχανικές

9

δουλειές που δεν διαλέγει με την καρδιά του αλλά που απλά του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθάhellip Ο βαθμός της κοινωνικής του ελευθερίας είναι τόσος όση η αγοραστική του δύναμη Η εργασία τον καταπονεί πολύ άσχημα ψυχοσωματικά φθείρει πάρα πολύ την υγεία του και του αφαιρεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο αλλά αυτός έχει πειστεί ότι η εργασία είναι ακόμα δικαίωμα Η αλήθεια είναι ότι εργάζεται για να έχει χρήματα κ ιδιοκτησία ώστε από τη μια μεριά να καταναλώνει τα πάντα ασταμάτητα ώστε να συντηρείται το ήδη υπάρχον κατεστημένο μοντέλο και από την άλλη να στηρίζει την εξουσία με τους φόρους που πληρώνει Οι δουλειές που κάνει είναι πολύ μακριά από τα πραγματικά του ενδιαφέροντα και την έμφυτη δημιουργικότητά του Το περιβάλλον οι φυσικοί πόροι και τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης δεν τον ενδιαφέρουν σοβαρά παρά μόνο για τουριστικούς και ενημερωτικούς λόγους Η καθημερινή ζωή του είναι συνήθως αφόρητη και κοπιαστική οι σχέσεις του με τους οικείους και τους φίλους του ελάχιστη προτιμά να laquoχαλαρώνειraquo μπροστά σε οθόνες οι οποίες laquoφροντίζουνraquo να συντηρούν αυτό που ήδη είναι να τον παραπλανούν καθοδηγούν και αποκοιμίζουν χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνεται σοβαράhellip Δεν ψυχαγωγείται ο Homo Consumerhellipαναζητά μονάχα διαφυγές και εκτόνωση Ονειρεύεται διακοπές αποδράσεις και υλικά αγαθάhellip Αναζητά απεγνωσμένα κάθε λογής απολαύσεις και δεν αντέχει να είναι μόνος γι αυτό έχει ανάγκη να ανήκει σε ομάδες Και το βασικότερο ίσως όλων από τα παραπάνω είναι το ότι δεν μαθαίνει από τα παιδικά του χρόνια και δεν αναπτύσσει την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο στον οποίο ανήκειhellip Ο Homo Consumer είναι προϊόν τεράστιας άγνοιαςhellipκατασκευασμένος απλά να καταναλώνει (Πηγήhttpwwwnetnewsgrgr20130804)

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 4: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η ερευνητική εργασία της Α΄ Λυκείου ltltΚαταναλωτικό πρότυπο και lifestyleΗ πνευματικότητα του ανθρώπου καταναλωτήgtgt εντάσσεται στο πλαίσιο των ερευνητικών εργασιών του Α΄τετραμήνου σχ έτους 2013-2014 Το θέμα εμπίπτει στον κύκλο των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών ΕπιστημώνΤο θέμα συσχετίζεται με τα εξής μαθήματα Πολιτική παιδεία Θρησκευτικά Γλώσσα και Νέες τεχνολογίες Επιβλέπουσα καθηγήτρια Σταματάκη Στυλιανή καθηγήτρια ΠΕ09 οικονομολόγος Επιλέξαμε αυτό το θέμα διότι θέλαμε να ερευνήσουμε τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο Από επιστημονική πλευρά το ενδιαφέρον του θέματος επικεντρώνεται στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου και σε κοινωνικό επίπεδο την κοινωνικοποίηση του ατόμου και στην εξωστρέφειά του Το ενδιαφέρον του θέματος της εργασίας από πρακτική πλευρά είναι η διερεύνηση της στάσης των μαθητών της σχολικής μας κοινότητας απέναντι στα καταναλωτικά πρότυπα που προβάλλει η κοινωνία μέσω των διαφόρων ιδεολογιών που τα διαμορφώνουν και τέλος ποό είναι το καταναλωτικό πρότυπο των συμμαθητών μας Οι ομάδες μας Minions ερευνούν το θέμα Ευτυχία και καταναλωτισμός Κατερίνα Σκούρα Κωννος Πηλιαφάς Ειρήνη Σαμαρά Τζένη Σταύρου Μπομπ Σφουγγαράκης ερευνούν τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού στον άνθρωπο Καραχάλιου Χριστίνα Γωγrsquoω Αθανασάκου Χρήστος Σκούμπης Δώρα Βόικου Θάλασσα ερευνούν πολιτικές ιδεολογίες και καταναλωτικό πρότυπο Ηλίας Κατσώνας Γιώργος Σκουλής Ζέφη Χατζηβιδόγλου Μαρία Βλαχιώτη και τέλος Αέρας ερευνούν την Παγκοσμιοποίηση του καταναλωτικού προτύπου Κωννος Καραγιάννης Στέφανος Θεοδωρόπουλος Άντα Φλεβάρη Δημήτρης Γιακουμής

5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΟΡΙΣΜΟΙ

Το βασικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών είναι η συνεχής τάση διεύρυνσης των αναγκών τόσο των καταναλωτικών αναγκών όσο και των αναγκών της παραγωγής Η διεύρυνση των αναγκών έχει δύο χαρακτηριστικά πρώτον συνεχώς και περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν και προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους με την απόκτηση εμπορευμάτων που προηγουμένως χρησιμοποιούσαν λίγοι Δεύτερον εμφανίζονται συνεχώς νέες ανάγκες που οφείλονται στον τρόπο που είναι οργανωμένη η σύγχρονη ζωή Οι άνθρωποι καθώς είναι κοινωνικά όντα αλληλοεπηρεάζονται στις καταναλωτικές τους συνήθειες Ο αλληλοεπηρεασμός αυτός αφορά τόσο τον τρόπο ικανοποίησης των αναγκών όσο και τη

δημιουργία νέων αναγκών Η αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων εκδηλώνεται συνήθως με δύο διαφορετικούς τρόπους Πρώτον οι άνθρωποι προσπαθούν να μιμηθούν ο ένας τον άλλο στην κατανάλωση αγαθών Δεύτερον οι άνθρωποι προσπαθούν μέσα από την κατανάλωση να ξεχωρίσουν από τους υπόλοιπους να διακριθούν Η μίμηση εμφανίζεται σαν μια τάση συνεχούς διεύρυνσης της κατανάλωσης και της ζήτησης αγαθών ndash εμπορευμάτων οδηγώντας τον άνθρωπο στον καταναλωτισμό Καταναλωτισμός Ο καταναλωτισμός είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση της εξίσωσης της προσωπικής ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών και την κατανάλωση Συχνά συνδέεται με την κριτική έναντι στη κατανάλωση την οποία εξέφρασαν πρώτοι οι Καρλ Μαρξ και Θόρνσταϊν Βέμπλεν Παρόλο που ο καταναλωτισμός συνήθως συνδέεται με τον καπιταλισμό και τον Δυτικό κόσμο εντούτοις είναι πολυπολιτισμικός και μη γεωγραφικός όπως φαίνεται σήμερα πχ στο Τόκιο τη Σινγκαπούρη το Χονγκ Κονγκ την Ταϊπέι το Τελ Αβίβ και το Ντουμπάι Ο καταναλωτισμός με την έννοια της αγοράς και κατανάλωσης υλικών αγαθών πέρα από τις βασικές ανάγκες είναι όσο παλιοί είναι και οι παλαιότεροι πολιτισμοί (πχ Αρχαία Αίγυπτος Βαβυλώνα και Αρχαία Ρώμη) Από τότε που έκανε την εμφάνισή του ο καταναλωτισμός πολλοί άνθρωποι και ομάδες αναζήτησαν συνειδητά εναλλακτικούς τρόπους μέσω μιας πιο απλής ζωής Αν και ο καταναλωτισμός δεν είναι καινούργιο φαινόμενο επεκτάθηκε ευρέως τον 20ό αιώνα και ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες υπό την επίδραση του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης Το φαινόμενο της υπερπαραγωγής αγαθών όταν πρωτοεμφανίστηκε - πριν δυο αιώνες περίπου με το ξέσπασμα της βιομηχανικής επανάστασης ndash υποσχόταν την απαλλαγή της ανθρωπότητας από την πείνα και τη δυστυχία Σήμερα όμως αν και η ανεπτυγμένη ανθρωπότητα απέκτησε πληθώρα υλικών αγαθών εντούτοις μετέτρεψε την κατανάλωση σε έμμονη ιδέα πάθος και αυτοσκοπό και οδήγησε στον υπερκαταναλωτισμό Ως καταναλωτισμό θα μπορούσαμε να εννοήσουμε την τάση των ανθρώπων τη μανία θα λέγαμε καλύτερα που κατέχει το σύγχρονο άνθρωπο του ΄΄πολιτισμένου΄΄ κόσμου να καταναλώσει όλο και περισσότερα αγαθά και προιόντα σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης του εσωτερικού του κενού που όλο και διογκώνεται καθώς και πλήρωσης της απληστίας του που όλο και κυριαρχεί σαν ΄΄μόδα΄΄ σε παγκόσμιο επίπεδο

6

Στα οικονομικά ο καταναλωτισμός μπορεί επίσης να αναφέρεται στις οικονομικές πολιτικές που δίνουν έμφαση στην κατανάλωση και την πεποίθηση ότι η ελεύθερη επιλογή των καταναλωτών πρέπει να υπαγορεύει την οικονομική δομή μιας κοινωνίας Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα διαπιστώσουμε πλήθος από αυτές τις ομοιότητες στα αντικείμενα και στις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε Φορούμε παρόμοια ρούχα παπούτσια ακούμε την ίδια μουσική διασκεδάζουμε με τον ίδιο τρόπο βλέπουμε τις ίδιες εκπομπές στην τηλεόραση κάνουμε μαθήματα ξένων γλωσσών σε ιδιωτικά φροντιστήρια κτλ Πολλές από τις επιλογές μας στον τρόπο που ντυνόμαστε ή διασκεδάζουμε οφείλονται στην προσπάθεια μας να ντυθούμε ή να διασκεδάσουμε όπως οι άλλοι οι φίλοι μας οι συμμαθητές μας οι μεγαλύτεροι τα είδωλα του τραγουδιού των σπορ ή της μόδας Στο μηχανισμό μίμησης και ομοιομορφίας σε συνδυασμό με το μηχανισμό για διάκριση βασίζεται η καθιέρωση προτύπων κατανάλωσης και συμπεριφοράς που ονομάζουμε laquoμόδαraquo Η μόδα απευθύνεται σε διακριτές ομάδες του πληθυσμού -ανάλογα με την ηλικία το εισοδηματικό επίπεδο το επάγγελματο φύλο κτλ- και προσπαθεί να ομοιογενοποιήσει την καταναλωτική συμπεριφορά των ομάδων αυτών Η διαφήμιση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της καταναλωτικής συμπεριφοράς και της διαδικασίας ομοιογενοποίησης μέσα από τη διάκριση Διαφήμιση - καταναλωτισμός- υλισμός

Η διαφήμιση - λέει ο Umberto Eco - συνέβαλε στο να κάνει και τον φτωχό να θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να θέλει όσα κάποτε είχαν μόνο οι πλούσιοι και έτσι τον έμαθε να τα διεκδικεί και να αγωνίζεται γιrsquo αυτά Από το σημείο αυτό ξεκινάει η δύναμή της και γιrsquo αυτό θεωρήθηκε κινητήριος μοχλός της οικονομίας του ελεύθερου ανταγωνισμού Αυξάνοντας τη κατανάλωση συμβάλλει στο να διακινείται το χρήμα [] Εν τούτοις και ο πιο καλοπροαίρετος πολίτης ξέρει ότι ακριβώς επειδή η διαφήμιση συνδέεται με το χρήμα δεν έχει ηθικά διλήμματα Δεν απασχολεί τις διαφημιστικές εταιρείες αν η υπερκατα-νάλωση εξαντλεί τους ανθρώπους και το περιβάλλον και δεν έχει ενδοιασμούς στο να προβάλει ένα επικίνδυνο προϊόν ή να εξαπατήσει και να παραπλανήσει το κοινό

Το πιο άμεσο αποτέλεσμα της διαφήμισης υπήρξε ο καταναλωτισμός δηλαδή κατανάλωση για την κατανάλωση Ο καταναλωτισμός εκδηλώνεται μέσα από άσκοπες αγορές και επεκτείνεται σε κάθε δραστηριότητα του ανθρώπου ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να καταναλώνει χωρίς ψυχική και πνευματική σχέση ταξίδια βιβλία τέχνη και κάθε δραστηριότητα που του προβάλλεται μέσα από τη διαφήμισηΟ καταναλωτισμός σχετίζεται με τον υλισμό Με τον όρο αυτό εννοούμε το να ταυτίζεται ο άνθρωπος με τα υλικά μέσα που διαθέτει να δίνει υπεραξία στα υλικά αγαθά εκμηδενίζοντας έτσι τις πραγματικές αξίες της ζωής Πρέπει να σημειωθεί ότι όταν η διαφήμιση δεν επιτελεί ορθά τον προορισμό της και αντί να ενημερώνει παραπλανά και αποπροσανατολίζει έχει αρνητικές επιδράσεις Πολλαπλασιάζει τις ανάγκες του ατόμου και δημιουργεί τάσεις υπερκαταναλωτισμούraquo Διεγείροντας την αγοραστική και καταναλωτική επιθυμία οδηγεί στη χωρίς μέτρο αγορά περιττών υλικών αγαθών Επομένως ο άνθρωπος γίνεται εξαρτημένος από τις αγορές ξοδεύοντας χρήματα και πολύτιμο χρόνο γεμίζοντας τη ζωή του με περιττά πράγματα Με τον καταιγισμό των μηνυμάτων η διαφήμιση πετυχαίνει την πολυπόθητη από τις διαφημιστικές εταιρίες laquoπλύση εγκεφάλουraquo Προπαρασκευάζει την επιθυμία και την αισθητική του ατόμου με αποτέλεσμα οι αισθητικές αντιλήψεις του διαφημιστή να γίνονται οι αισθητικές αντιλήψεις του μελλοντικού καταναλωτή Με αυτόν τον τρόπο η διαφήμιση μας στερεί την ελευθερία της βούλησης και της ελεύθερης επιλογής καταστάσεις που μπορούν να επιφέρουν καταστροφικά αποτελέσματα στο άτομο

7

Υπερκαταναλωτισμός

Ο υπερκαταναλωτισμός είναι η τάση που χαρακτηρίζει τους πολίτες μιας καταναλωτικής κοινωνίας για υπερβολική κατανάλωση αγαθών Όταν υπάρχει υπερβολική και ανεξέλεγκτη επιθυμία για αγορά αγαθών σε χρόνια βάση τότε μιλάμε για ψυχαναγκαστική υπερκατανάλωση Πρόκειται για μια μορφή εξάρτησης όπου το άτομο εξακολουθεί να κάνει αγορές και να ξοδεύει χρήματα παρόλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει στη ζωή του χρέη οικογενειακά και νομικά προβλήματα κα Σήμερα όλο και πιο πολλοί άνθρωποι νιώθουν μιαν

ακατανίκητη επιθυμία να αγοράσουν έναντι οιουδήποτε τιμήματος οτιδήποτε κεντρίζει το ενδιαφέρον τους έστω και εάν το επιθυμούμενο προϊόν δεν τους είναι απαραίτητο Δεν πρόκειται εδώ για μια πράξη αγοράς ενός αντικειμένου που μπορεί να έχει αισθητική συναισθηματική αξία Πρόκειται για μια νέου τύπου καταναλωτική συμπεριφορά που υποκύπτει σε laquo εσωτερικές raquo αγοραστικές προτροπές και laquo ακατανίκητες raquo καταναλωτικές επιθυμίες Ο υπερκαταναλωτισμός καθιστά έρμαιο τον αγοραστή και τον μετατρέπει σε τυφλό όργανο του διαφημιστικού βομβαρδισμού ltlt Ο υπερκαταναλωτής αλλοτριωμένος από τις ψευδεπίγραφες υποσχέσεις που κομίζουν νεωτερισμό ανακαίνιση πληρότητα μοναδικότητα υπεροχή έναντι των άλλων σπεύδει στους σύγχρονους laquo ναούς raquo της υπερκατανάλωσης ( τα μεγάλα εμπορικά κέντρα ) συνωστίζεται και laquo ευτυχισμένος raquo αγοράζει το ποθούμενο Μπορεί να πει κανείς διακινδυνεύοντας μιαν υπερβολή ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αγοράζει τα προϊόντα της καταναλωτικής του βουλιμίας αλλά το αντίθετο Τα προϊόντα τον laquo έχουν raquo ή μάλλον τον laquo κατέχουν raquo και φθάνει να γίνει ότι αγοράζειgtgt (Υπερκαταναλωτισμός το ανώτατο στάδιο της ωνιομανία Βασίλης Μακρής άρθρο στο περιοδικό αντίφωνο 742012)

Σήμερα ο άνθρωπος των δυτικών κυρίως κοινωνιών ευαρεστείται στην αγοραθεραπείαraquo (Shopping Therapy) και με βουλιμία υπερκαταναλώνει Είναι φανερό ότι όλο και περισσότερα άτομα καταφεύγουν στην υπερκατανάλωση όχι για να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες τους αλλά για να βρουν laquoανακούφισηraquo και laquoπαρηγοριάraquo στα προσωπικά τους προβλήματα Χρησιμοποιούν το shopping therapy ως καταπραϋντικό της όξυνσης των προβλημάτων τους και ως αναισθητικό για να ξεχάσουν τις δυσκολίες που παρουσιάζει η κενότητα του εαυτού τους Χρησιμοποιεί την αγορά αγαθών σα μέσο υπέρβασης καταθλιπτικών αισθημάτων Η κατάθλιψη η μοναξιά η έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι το laquo εύφλεκτο raquo υλικό για το προσάναμμα της καταναλωτικής βουλιμίας Η αγορά και των πιο άχρηστων προϊόντων προσδίδει προσωρινή χαρά και πληρότητα Ο μοντέρνος άνθρωπος ατομιστικά φερόμενος και αλλοτριωμένος υποκύπτει στη καταναλωτική εξάρτηση υποφέρει και δεν αναπαύεται σχεδόν ποτέ αφού ποτέ δεν μπορεί να απαλλαγεί από το καταναλωτικό του σύνδρομο Όταν μάλιστα δεν καθίσταται δυνατόν να ικανοποιηθούν οι καταναλωτικές ορέξεις τους αισθάνεται άσχημα και αυτό εκδηλώνεται με νευρικότητα πονοκεφάλους ναυτία κλπ Μια άλλη βασική αιτία για την εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι ο σύγχρονος άνθρωπος όντας ευάλωτος και ανεπαρκής έχει την τάση και την ροπή να υποκαθιστά την ουσιαστική ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και ανθρώπινη επικοινωνία με υλικά αντικείμενα αφού αυτά ούτε τον στενοχωρούν ούτε τον δυσαρεστούν αλλά ούτε και τον απογοητεύουν (όπως συνήθως συμβαίνει στις ανθρώπινες laquo σχέσεις raquo)

Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία δεκαετία ιδίως η εμφάνιση των γιγάντιων εμπορικών κέντρων έχει πολλαπλασιαστεί

8

Το Καταναλωτικό πρότυπο Το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί το καταναλωτικό της πρότυπο Το καταναλωτικό πρότυπο ενδέχεται να είναι στατικό δηλαδή να μη μεταβάλλεται παρά με αργούς ρυθμούς ή δυναμικό δηλαδή να ενσωματώνει με ταχύτητα τις αλλαγές στη μόδα Το καταναλωτικό πρότυπο αποτυπώνεται στη διάρθρωση των δαπανών της κοινωνίας για διάφορες ομάδες αγαθών

Η Μετάλλαξη του ανθρώπου σε Homo Consumer

Ο Homo Consumer μοιάζει να είναι ένα πλάσμα που βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τον εαυτό του με τα ζωντανά οικοσυστήματα και τους πόρους που τον συντηρούν Κατοικεί συνήθως σε τεράστιες γκρίζες και ακαλαίσθητες τσιμεντουπόλεις με εκατομμύρια άλλους πολύ θόρυβο και μόλυνση των σημαντικών του πόρων του αέρα του νερού της αρδεύσιμης γης Και ένα τέτοιο περιβάλλον λόγω του υπερπληθυσμού αναπαράγει και καλλιεργεί ένα σωρό προβλήματα σε όλους Ο Homo Consumer ενδιαφέρεται πολύ για την εξωτερική του εμφάνιση την εικόνα που δείχνει αλλά συνήθως είναι υπέρβαρος λόγω των διατροφικών του συνηθειών και του στατικού τρόπου ζωής του Η τροφή του είναι έτοιμη βιομηχανική και πολύ κακής

ποιότητας με αποτέλεσμα να έχει πολύ κακή διάθεση και μελαγχολία και να υποφέρει πρόωρα από πολύ σοβαρές ασθένειες Ο Homo Consumer προτιμά να ξοδεύει ένα σωρό χρήματα για τελείως πολλές φορές περιττά καταναλωτικά πράγματα ενώ για τη διατροφή του επιλέγει τα φτηνότερα και χαμηλής ποιότητας τρόφιμαhellip Το πνευματικό του επίπεδο είναι εξαιρετικά χαμηλό με ελάχιστες εξαιρέσεις καθώς ο τρόπος ζωής του και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος του δεν τον βοηθά καθόλου να το αναπτύξειhellipκαι φυσικά δεν είναι τυχαίο το γεγονός αυτό Σχεδόν ολόκληρη η ζωή του κυριαρχείται από αριθμούς ποσά οικονομικούς υπολογισμούς δείκτεςεπιτόκιαστατιστικές προσθέσεις και αφαιρέσειςhellip η ίδια του η ύπαρξη είναι άλλος ένας αριθμόςhellip Η επιστημονική και τεχνολογική του ανάπτυξη είναι πολύ υψηλή χρησιμοποιείται όμως για τα κέρδη και τα οφέλη πολύ λίγων και όχι για το σύνολο του πληθυσμού Είναι αρκετά βίαιος στις συναναστροφές του εγωκεντρικός ανταγωνιστικός και φοβισμένος ενώ δεν δείχνει σχεδόν ποτέ και σε κανέναν το τι αληθινά είναι καθώς η έλλειψη αυτογνωσίας του δημιουργεί ενοχές Η σχέση του με τη ζωή και τους άλλους είναι πιο πολύ εικονικήhellipέχει εικονικούς laquoφίλουςraquo εικονικό σεξ εικονικά ταξίδια εικονική διασκέδασηhellip Ενδιαφέρεται να ακολουθεί άλλους παρά να ανακαλύπτει νέους δρόμους μόνος του Για το λόγο αυτό είναι ευκολόπιστος και εύκολα διαχειρίσιμος Από μικρός πηγαίνει σε σχολεία μαζικής παραγωγής ανθρώπινης συμπεριφοράς στα οποία εκπαιδεύεται αφ ενός να προσαρμοστεί και να αφομοιώσει τα υπαρκτά κοινωνικά πρότυπα και αφ εταίρου να γίνει άλλο ένα άβουλο γρανάζι στην διαδικασία παραγωγής Εργάζεται σκληρά και πολλές ώρες μέχρι τα βαθειά του γεράματα σε ανούσιες και μηχανικές

9

δουλειές που δεν διαλέγει με την καρδιά του αλλά που απλά του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθάhellip Ο βαθμός της κοινωνικής του ελευθερίας είναι τόσος όση η αγοραστική του δύναμη Η εργασία τον καταπονεί πολύ άσχημα ψυχοσωματικά φθείρει πάρα πολύ την υγεία του και του αφαιρεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο αλλά αυτός έχει πειστεί ότι η εργασία είναι ακόμα δικαίωμα Η αλήθεια είναι ότι εργάζεται για να έχει χρήματα κ ιδιοκτησία ώστε από τη μια μεριά να καταναλώνει τα πάντα ασταμάτητα ώστε να συντηρείται το ήδη υπάρχον κατεστημένο μοντέλο και από την άλλη να στηρίζει την εξουσία με τους φόρους που πληρώνει Οι δουλειές που κάνει είναι πολύ μακριά από τα πραγματικά του ενδιαφέροντα και την έμφυτη δημιουργικότητά του Το περιβάλλον οι φυσικοί πόροι και τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης δεν τον ενδιαφέρουν σοβαρά παρά μόνο για τουριστικούς και ενημερωτικούς λόγους Η καθημερινή ζωή του είναι συνήθως αφόρητη και κοπιαστική οι σχέσεις του με τους οικείους και τους φίλους του ελάχιστη προτιμά να laquoχαλαρώνειraquo μπροστά σε οθόνες οι οποίες laquoφροντίζουνraquo να συντηρούν αυτό που ήδη είναι να τον παραπλανούν καθοδηγούν και αποκοιμίζουν χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνεται σοβαράhellip Δεν ψυχαγωγείται ο Homo Consumerhellipαναζητά μονάχα διαφυγές και εκτόνωση Ονειρεύεται διακοπές αποδράσεις και υλικά αγαθάhellip Αναζητά απεγνωσμένα κάθε λογής απολαύσεις και δεν αντέχει να είναι μόνος γι αυτό έχει ανάγκη να ανήκει σε ομάδες Και το βασικότερο ίσως όλων από τα παραπάνω είναι το ότι δεν μαθαίνει από τα παιδικά του χρόνια και δεν αναπτύσσει την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο στον οποίο ανήκειhellip Ο Homo Consumer είναι προϊόν τεράστιας άγνοιαςhellipκατασκευασμένος απλά να καταναλώνει (Πηγήhttpwwwnetnewsgrgr20130804)

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 5: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΟΡΙΣΜΟΙ

Το βασικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών είναι η συνεχής τάση διεύρυνσης των αναγκών τόσο των καταναλωτικών αναγκών όσο και των αναγκών της παραγωγής Η διεύρυνση των αναγκών έχει δύο χαρακτηριστικά πρώτον συνεχώς και περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν και προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους με την απόκτηση εμπορευμάτων που προηγουμένως χρησιμοποιούσαν λίγοι Δεύτερον εμφανίζονται συνεχώς νέες ανάγκες που οφείλονται στον τρόπο που είναι οργανωμένη η σύγχρονη ζωή Οι άνθρωποι καθώς είναι κοινωνικά όντα αλληλοεπηρεάζονται στις καταναλωτικές τους συνήθειες Ο αλληλοεπηρεασμός αυτός αφορά τόσο τον τρόπο ικανοποίησης των αναγκών όσο και τη

δημιουργία νέων αναγκών Η αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων εκδηλώνεται συνήθως με δύο διαφορετικούς τρόπους Πρώτον οι άνθρωποι προσπαθούν να μιμηθούν ο ένας τον άλλο στην κατανάλωση αγαθών Δεύτερον οι άνθρωποι προσπαθούν μέσα από την κατανάλωση να ξεχωρίσουν από τους υπόλοιπους να διακριθούν Η μίμηση εμφανίζεται σαν μια τάση συνεχούς διεύρυνσης της κατανάλωσης και της ζήτησης αγαθών ndash εμπορευμάτων οδηγώντας τον άνθρωπο στον καταναλωτισμό Καταναλωτισμός Ο καταναλωτισμός είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση της εξίσωσης της προσωπικής ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών και την κατανάλωση Συχνά συνδέεται με την κριτική έναντι στη κατανάλωση την οποία εξέφρασαν πρώτοι οι Καρλ Μαρξ και Θόρνσταϊν Βέμπλεν Παρόλο που ο καταναλωτισμός συνήθως συνδέεται με τον καπιταλισμό και τον Δυτικό κόσμο εντούτοις είναι πολυπολιτισμικός και μη γεωγραφικός όπως φαίνεται σήμερα πχ στο Τόκιο τη Σινγκαπούρη το Χονγκ Κονγκ την Ταϊπέι το Τελ Αβίβ και το Ντουμπάι Ο καταναλωτισμός με την έννοια της αγοράς και κατανάλωσης υλικών αγαθών πέρα από τις βασικές ανάγκες είναι όσο παλιοί είναι και οι παλαιότεροι πολιτισμοί (πχ Αρχαία Αίγυπτος Βαβυλώνα και Αρχαία Ρώμη) Από τότε που έκανε την εμφάνισή του ο καταναλωτισμός πολλοί άνθρωποι και ομάδες αναζήτησαν συνειδητά εναλλακτικούς τρόπους μέσω μιας πιο απλής ζωής Αν και ο καταναλωτισμός δεν είναι καινούργιο φαινόμενο επεκτάθηκε ευρέως τον 20ό αιώνα και ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες υπό την επίδραση του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης Το φαινόμενο της υπερπαραγωγής αγαθών όταν πρωτοεμφανίστηκε - πριν δυο αιώνες περίπου με το ξέσπασμα της βιομηχανικής επανάστασης ndash υποσχόταν την απαλλαγή της ανθρωπότητας από την πείνα και τη δυστυχία Σήμερα όμως αν και η ανεπτυγμένη ανθρωπότητα απέκτησε πληθώρα υλικών αγαθών εντούτοις μετέτρεψε την κατανάλωση σε έμμονη ιδέα πάθος και αυτοσκοπό και οδήγησε στον υπερκαταναλωτισμό Ως καταναλωτισμό θα μπορούσαμε να εννοήσουμε την τάση των ανθρώπων τη μανία θα λέγαμε καλύτερα που κατέχει το σύγχρονο άνθρωπο του ΄΄πολιτισμένου΄΄ κόσμου να καταναλώσει όλο και περισσότερα αγαθά και προιόντα σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης του εσωτερικού του κενού που όλο και διογκώνεται καθώς και πλήρωσης της απληστίας του που όλο και κυριαρχεί σαν ΄΄μόδα΄΄ σε παγκόσμιο επίπεδο

6

Στα οικονομικά ο καταναλωτισμός μπορεί επίσης να αναφέρεται στις οικονομικές πολιτικές που δίνουν έμφαση στην κατανάλωση και την πεποίθηση ότι η ελεύθερη επιλογή των καταναλωτών πρέπει να υπαγορεύει την οικονομική δομή μιας κοινωνίας Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα διαπιστώσουμε πλήθος από αυτές τις ομοιότητες στα αντικείμενα και στις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε Φορούμε παρόμοια ρούχα παπούτσια ακούμε την ίδια μουσική διασκεδάζουμε με τον ίδιο τρόπο βλέπουμε τις ίδιες εκπομπές στην τηλεόραση κάνουμε μαθήματα ξένων γλωσσών σε ιδιωτικά φροντιστήρια κτλ Πολλές από τις επιλογές μας στον τρόπο που ντυνόμαστε ή διασκεδάζουμε οφείλονται στην προσπάθεια μας να ντυθούμε ή να διασκεδάσουμε όπως οι άλλοι οι φίλοι μας οι συμμαθητές μας οι μεγαλύτεροι τα είδωλα του τραγουδιού των σπορ ή της μόδας Στο μηχανισμό μίμησης και ομοιομορφίας σε συνδυασμό με το μηχανισμό για διάκριση βασίζεται η καθιέρωση προτύπων κατανάλωσης και συμπεριφοράς που ονομάζουμε laquoμόδαraquo Η μόδα απευθύνεται σε διακριτές ομάδες του πληθυσμού -ανάλογα με την ηλικία το εισοδηματικό επίπεδο το επάγγελματο φύλο κτλ- και προσπαθεί να ομοιογενοποιήσει την καταναλωτική συμπεριφορά των ομάδων αυτών Η διαφήμιση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της καταναλωτικής συμπεριφοράς και της διαδικασίας ομοιογενοποίησης μέσα από τη διάκριση Διαφήμιση - καταναλωτισμός- υλισμός

Η διαφήμιση - λέει ο Umberto Eco - συνέβαλε στο να κάνει και τον φτωχό να θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να θέλει όσα κάποτε είχαν μόνο οι πλούσιοι και έτσι τον έμαθε να τα διεκδικεί και να αγωνίζεται γιrsquo αυτά Από το σημείο αυτό ξεκινάει η δύναμή της και γιrsquo αυτό θεωρήθηκε κινητήριος μοχλός της οικονομίας του ελεύθερου ανταγωνισμού Αυξάνοντας τη κατανάλωση συμβάλλει στο να διακινείται το χρήμα [] Εν τούτοις και ο πιο καλοπροαίρετος πολίτης ξέρει ότι ακριβώς επειδή η διαφήμιση συνδέεται με το χρήμα δεν έχει ηθικά διλήμματα Δεν απασχολεί τις διαφημιστικές εταιρείες αν η υπερκατα-νάλωση εξαντλεί τους ανθρώπους και το περιβάλλον και δεν έχει ενδοιασμούς στο να προβάλει ένα επικίνδυνο προϊόν ή να εξαπατήσει και να παραπλανήσει το κοινό

Το πιο άμεσο αποτέλεσμα της διαφήμισης υπήρξε ο καταναλωτισμός δηλαδή κατανάλωση για την κατανάλωση Ο καταναλωτισμός εκδηλώνεται μέσα από άσκοπες αγορές και επεκτείνεται σε κάθε δραστηριότητα του ανθρώπου ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να καταναλώνει χωρίς ψυχική και πνευματική σχέση ταξίδια βιβλία τέχνη και κάθε δραστηριότητα που του προβάλλεται μέσα από τη διαφήμισηΟ καταναλωτισμός σχετίζεται με τον υλισμό Με τον όρο αυτό εννοούμε το να ταυτίζεται ο άνθρωπος με τα υλικά μέσα που διαθέτει να δίνει υπεραξία στα υλικά αγαθά εκμηδενίζοντας έτσι τις πραγματικές αξίες της ζωής Πρέπει να σημειωθεί ότι όταν η διαφήμιση δεν επιτελεί ορθά τον προορισμό της και αντί να ενημερώνει παραπλανά και αποπροσανατολίζει έχει αρνητικές επιδράσεις Πολλαπλασιάζει τις ανάγκες του ατόμου και δημιουργεί τάσεις υπερκαταναλωτισμούraquo Διεγείροντας την αγοραστική και καταναλωτική επιθυμία οδηγεί στη χωρίς μέτρο αγορά περιττών υλικών αγαθών Επομένως ο άνθρωπος γίνεται εξαρτημένος από τις αγορές ξοδεύοντας χρήματα και πολύτιμο χρόνο γεμίζοντας τη ζωή του με περιττά πράγματα Με τον καταιγισμό των μηνυμάτων η διαφήμιση πετυχαίνει την πολυπόθητη από τις διαφημιστικές εταιρίες laquoπλύση εγκεφάλουraquo Προπαρασκευάζει την επιθυμία και την αισθητική του ατόμου με αποτέλεσμα οι αισθητικές αντιλήψεις του διαφημιστή να γίνονται οι αισθητικές αντιλήψεις του μελλοντικού καταναλωτή Με αυτόν τον τρόπο η διαφήμιση μας στερεί την ελευθερία της βούλησης και της ελεύθερης επιλογής καταστάσεις που μπορούν να επιφέρουν καταστροφικά αποτελέσματα στο άτομο

7

Υπερκαταναλωτισμός

Ο υπερκαταναλωτισμός είναι η τάση που χαρακτηρίζει τους πολίτες μιας καταναλωτικής κοινωνίας για υπερβολική κατανάλωση αγαθών Όταν υπάρχει υπερβολική και ανεξέλεγκτη επιθυμία για αγορά αγαθών σε χρόνια βάση τότε μιλάμε για ψυχαναγκαστική υπερκατανάλωση Πρόκειται για μια μορφή εξάρτησης όπου το άτομο εξακολουθεί να κάνει αγορές και να ξοδεύει χρήματα παρόλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει στη ζωή του χρέη οικογενειακά και νομικά προβλήματα κα Σήμερα όλο και πιο πολλοί άνθρωποι νιώθουν μιαν

ακατανίκητη επιθυμία να αγοράσουν έναντι οιουδήποτε τιμήματος οτιδήποτε κεντρίζει το ενδιαφέρον τους έστω και εάν το επιθυμούμενο προϊόν δεν τους είναι απαραίτητο Δεν πρόκειται εδώ για μια πράξη αγοράς ενός αντικειμένου που μπορεί να έχει αισθητική συναισθηματική αξία Πρόκειται για μια νέου τύπου καταναλωτική συμπεριφορά που υποκύπτει σε laquo εσωτερικές raquo αγοραστικές προτροπές και laquo ακατανίκητες raquo καταναλωτικές επιθυμίες Ο υπερκαταναλωτισμός καθιστά έρμαιο τον αγοραστή και τον μετατρέπει σε τυφλό όργανο του διαφημιστικού βομβαρδισμού ltlt Ο υπερκαταναλωτής αλλοτριωμένος από τις ψευδεπίγραφες υποσχέσεις που κομίζουν νεωτερισμό ανακαίνιση πληρότητα μοναδικότητα υπεροχή έναντι των άλλων σπεύδει στους σύγχρονους laquo ναούς raquo της υπερκατανάλωσης ( τα μεγάλα εμπορικά κέντρα ) συνωστίζεται και laquo ευτυχισμένος raquo αγοράζει το ποθούμενο Μπορεί να πει κανείς διακινδυνεύοντας μιαν υπερβολή ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αγοράζει τα προϊόντα της καταναλωτικής του βουλιμίας αλλά το αντίθετο Τα προϊόντα τον laquo έχουν raquo ή μάλλον τον laquo κατέχουν raquo και φθάνει να γίνει ότι αγοράζειgtgt (Υπερκαταναλωτισμός το ανώτατο στάδιο της ωνιομανία Βασίλης Μακρής άρθρο στο περιοδικό αντίφωνο 742012)

Σήμερα ο άνθρωπος των δυτικών κυρίως κοινωνιών ευαρεστείται στην αγοραθεραπείαraquo (Shopping Therapy) και με βουλιμία υπερκαταναλώνει Είναι φανερό ότι όλο και περισσότερα άτομα καταφεύγουν στην υπερκατανάλωση όχι για να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες τους αλλά για να βρουν laquoανακούφισηraquo και laquoπαρηγοριάraquo στα προσωπικά τους προβλήματα Χρησιμοποιούν το shopping therapy ως καταπραϋντικό της όξυνσης των προβλημάτων τους και ως αναισθητικό για να ξεχάσουν τις δυσκολίες που παρουσιάζει η κενότητα του εαυτού τους Χρησιμοποιεί την αγορά αγαθών σα μέσο υπέρβασης καταθλιπτικών αισθημάτων Η κατάθλιψη η μοναξιά η έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι το laquo εύφλεκτο raquo υλικό για το προσάναμμα της καταναλωτικής βουλιμίας Η αγορά και των πιο άχρηστων προϊόντων προσδίδει προσωρινή χαρά και πληρότητα Ο μοντέρνος άνθρωπος ατομιστικά φερόμενος και αλλοτριωμένος υποκύπτει στη καταναλωτική εξάρτηση υποφέρει και δεν αναπαύεται σχεδόν ποτέ αφού ποτέ δεν μπορεί να απαλλαγεί από το καταναλωτικό του σύνδρομο Όταν μάλιστα δεν καθίσταται δυνατόν να ικανοποιηθούν οι καταναλωτικές ορέξεις τους αισθάνεται άσχημα και αυτό εκδηλώνεται με νευρικότητα πονοκεφάλους ναυτία κλπ Μια άλλη βασική αιτία για την εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι ο σύγχρονος άνθρωπος όντας ευάλωτος και ανεπαρκής έχει την τάση και την ροπή να υποκαθιστά την ουσιαστική ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και ανθρώπινη επικοινωνία με υλικά αντικείμενα αφού αυτά ούτε τον στενοχωρούν ούτε τον δυσαρεστούν αλλά ούτε και τον απογοητεύουν (όπως συνήθως συμβαίνει στις ανθρώπινες laquo σχέσεις raquo)

Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία δεκαετία ιδίως η εμφάνιση των γιγάντιων εμπορικών κέντρων έχει πολλαπλασιαστεί

8

Το Καταναλωτικό πρότυπο Το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί το καταναλωτικό της πρότυπο Το καταναλωτικό πρότυπο ενδέχεται να είναι στατικό δηλαδή να μη μεταβάλλεται παρά με αργούς ρυθμούς ή δυναμικό δηλαδή να ενσωματώνει με ταχύτητα τις αλλαγές στη μόδα Το καταναλωτικό πρότυπο αποτυπώνεται στη διάρθρωση των δαπανών της κοινωνίας για διάφορες ομάδες αγαθών

Η Μετάλλαξη του ανθρώπου σε Homo Consumer

Ο Homo Consumer μοιάζει να είναι ένα πλάσμα που βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τον εαυτό του με τα ζωντανά οικοσυστήματα και τους πόρους που τον συντηρούν Κατοικεί συνήθως σε τεράστιες γκρίζες και ακαλαίσθητες τσιμεντουπόλεις με εκατομμύρια άλλους πολύ θόρυβο και μόλυνση των σημαντικών του πόρων του αέρα του νερού της αρδεύσιμης γης Και ένα τέτοιο περιβάλλον λόγω του υπερπληθυσμού αναπαράγει και καλλιεργεί ένα σωρό προβλήματα σε όλους Ο Homo Consumer ενδιαφέρεται πολύ για την εξωτερική του εμφάνιση την εικόνα που δείχνει αλλά συνήθως είναι υπέρβαρος λόγω των διατροφικών του συνηθειών και του στατικού τρόπου ζωής του Η τροφή του είναι έτοιμη βιομηχανική και πολύ κακής

ποιότητας με αποτέλεσμα να έχει πολύ κακή διάθεση και μελαγχολία και να υποφέρει πρόωρα από πολύ σοβαρές ασθένειες Ο Homo Consumer προτιμά να ξοδεύει ένα σωρό χρήματα για τελείως πολλές φορές περιττά καταναλωτικά πράγματα ενώ για τη διατροφή του επιλέγει τα φτηνότερα και χαμηλής ποιότητας τρόφιμαhellip Το πνευματικό του επίπεδο είναι εξαιρετικά χαμηλό με ελάχιστες εξαιρέσεις καθώς ο τρόπος ζωής του και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος του δεν τον βοηθά καθόλου να το αναπτύξειhellipκαι φυσικά δεν είναι τυχαίο το γεγονός αυτό Σχεδόν ολόκληρη η ζωή του κυριαρχείται από αριθμούς ποσά οικονομικούς υπολογισμούς δείκτεςεπιτόκιαστατιστικές προσθέσεις και αφαιρέσειςhellip η ίδια του η ύπαρξη είναι άλλος ένας αριθμόςhellip Η επιστημονική και τεχνολογική του ανάπτυξη είναι πολύ υψηλή χρησιμοποιείται όμως για τα κέρδη και τα οφέλη πολύ λίγων και όχι για το σύνολο του πληθυσμού Είναι αρκετά βίαιος στις συναναστροφές του εγωκεντρικός ανταγωνιστικός και φοβισμένος ενώ δεν δείχνει σχεδόν ποτέ και σε κανέναν το τι αληθινά είναι καθώς η έλλειψη αυτογνωσίας του δημιουργεί ενοχές Η σχέση του με τη ζωή και τους άλλους είναι πιο πολύ εικονικήhellipέχει εικονικούς laquoφίλουςraquo εικονικό σεξ εικονικά ταξίδια εικονική διασκέδασηhellip Ενδιαφέρεται να ακολουθεί άλλους παρά να ανακαλύπτει νέους δρόμους μόνος του Για το λόγο αυτό είναι ευκολόπιστος και εύκολα διαχειρίσιμος Από μικρός πηγαίνει σε σχολεία μαζικής παραγωγής ανθρώπινης συμπεριφοράς στα οποία εκπαιδεύεται αφ ενός να προσαρμοστεί και να αφομοιώσει τα υπαρκτά κοινωνικά πρότυπα και αφ εταίρου να γίνει άλλο ένα άβουλο γρανάζι στην διαδικασία παραγωγής Εργάζεται σκληρά και πολλές ώρες μέχρι τα βαθειά του γεράματα σε ανούσιες και μηχανικές

9

δουλειές που δεν διαλέγει με την καρδιά του αλλά που απλά του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθάhellip Ο βαθμός της κοινωνικής του ελευθερίας είναι τόσος όση η αγοραστική του δύναμη Η εργασία τον καταπονεί πολύ άσχημα ψυχοσωματικά φθείρει πάρα πολύ την υγεία του και του αφαιρεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο αλλά αυτός έχει πειστεί ότι η εργασία είναι ακόμα δικαίωμα Η αλήθεια είναι ότι εργάζεται για να έχει χρήματα κ ιδιοκτησία ώστε από τη μια μεριά να καταναλώνει τα πάντα ασταμάτητα ώστε να συντηρείται το ήδη υπάρχον κατεστημένο μοντέλο και από την άλλη να στηρίζει την εξουσία με τους φόρους που πληρώνει Οι δουλειές που κάνει είναι πολύ μακριά από τα πραγματικά του ενδιαφέροντα και την έμφυτη δημιουργικότητά του Το περιβάλλον οι φυσικοί πόροι και τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης δεν τον ενδιαφέρουν σοβαρά παρά μόνο για τουριστικούς και ενημερωτικούς λόγους Η καθημερινή ζωή του είναι συνήθως αφόρητη και κοπιαστική οι σχέσεις του με τους οικείους και τους φίλους του ελάχιστη προτιμά να laquoχαλαρώνειraquo μπροστά σε οθόνες οι οποίες laquoφροντίζουνraquo να συντηρούν αυτό που ήδη είναι να τον παραπλανούν καθοδηγούν και αποκοιμίζουν χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνεται σοβαράhellip Δεν ψυχαγωγείται ο Homo Consumerhellipαναζητά μονάχα διαφυγές και εκτόνωση Ονειρεύεται διακοπές αποδράσεις και υλικά αγαθάhellip Αναζητά απεγνωσμένα κάθε λογής απολαύσεις και δεν αντέχει να είναι μόνος γι αυτό έχει ανάγκη να ανήκει σε ομάδες Και το βασικότερο ίσως όλων από τα παραπάνω είναι το ότι δεν μαθαίνει από τα παιδικά του χρόνια και δεν αναπτύσσει την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο στον οποίο ανήκειhellip Ο Homo Consumer είναι προϊόν τεράστιας άγνοιαςhellipκατασκευασμένος απλά να καταναλώνει (Πηγήhttpwwwnetnewsgrgr20130804)

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 6: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

6

Στα οικονομικά ο καταναλωτισμός μπορεί επίσης να αναφέρεται στις οικονομικές πολιτικές που δίνουν έμφαση στην κατανάλωση και την πεποίθηση ότι η ελεύθερη επιλογή των καταναλωτών πρέπει να υπαγορεύει την οικονομική δομή μιας κοινωνίας Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα διαπιστώσουμε πλήθος από αυτές τις ομοιότητες στα αντικείμενα και στις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε Φορούμε παρόμοια ρούχα παπούτσια ακούμε την ίδια μουσική διασκεδάζουμε με τον ίδιο τρόπο βλέπουμε τις ίδιες εκπομπές στην τηλεόραση κάνουμε μαθήματα ξένων γλωσσών σε ιδιωτικά φροντιστήρια κτλ Πολλές από τις επιλογές μας στον τρόπο που ντυνόμαστε ή διασκεδάζουμε οφείλονται στην προσπάθεια μας να ντυθούμε ή να διασκεδάσουμε όπως οι άλλοι οι φίλοι μας οι συμμαθητές μας οι μεγαλύτεροι τα είδωλα του τραγουδιού των σπορ ή της μόδας Στο μηχανισμό μίμησης και ομοιομορφίας σε συνδυασμό με το μηχανισμό για διάκριση βασίζεται η καθιέρωση προτύπων κατανάλωσης και συμπεριφοράς που ονομάζουμε laquoμόδαraquo Η μόδα απευθύνεται σε διακριτές ομάδες του πληθυσμού -ανάλογα με την ηλικία το εισοδηματικό επίπεδο το επάγγελματο φύλο κτλ- και προσπαθεί να ομοιογενοποιήσει την καταναλωτική συμπεριφορά των ομάδων αυτών Η διαφήμιση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της καταναλωτικής συμπεριφοράς και της διαδικασίας ομοιογενοποίησης μέσα από τη διάκριση Διαφήμιση - καταναλωτισμός- υλισμός

Η διαφήμιση - λέει ο Umberto Eco - συνέβαλε στο να κάνει και τον φτωχό να θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να θέλει όσα κάποτε είχαν μόνο οι πλούσιοι και έτσι τον έμαθε να τα διεκδικεί και να αγωνίζεται γιrsquo αυτά Από το σημείο αυτό ξεκινάει η δύναμή της και γιrsquo αυτό θεωρήθηκε κινητήριος μοχλός της οικονομίας του ελεύθερου ανταγωνισμού Αυξάνοντας τη κατανάλωση συμβάλλει στο να διακινείται το χρήμα [] Εν τούτοις και ο πιο καλοπροαίρετος πολίτης ξέρει ότι ακριβώς επειδή η διαφήμιση συνδέεται με το χρήμα δεν έχει ηθικά διλήμματα Δεν απασχολεί τις διαφημιστικές εταιρείες αν η υπερκατα-νάλωση εξαντλεί τους ανθρώπους και το περιβάλλον και δεν έχει ενδοιασμούς στο να προβάλει ένα επικίνδυνο προϊόν ή να εξαπατήσει και να παραπλανήσει το κοινό

Το πιο άμεσο αποτέλεσμα της διαφήμισης υπήρξε ο καταναλωτισμός δηλαδή κατανάλωση για την κατανάλωση Ο καταναλωτισμός εκδηλώνεται μέσα από άσκοπες αγορές και επεκτείνεται σε κάθε δραστηριότητα του ανθρώπου ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να καταναλώνει χωρίς ψυχική και πνευματική σχέση ταξίδια βιβλία τέχνη και κάθε δραστηριότητα που του προβάλλεται μέσα από τη διαφήμισηΟ καταναλωτισμός σχετίζεται με τον υλισμό Με τον όρο αυτό εννοούμε το να ταυτίζεται ο άνθρωπος με τα υλικά μέσα που διαθέτει να δίνει υπεραξία στα υλικά αγαθά εκμηδενίζοντας έτσι τις πραγματικές αξίες της ζωής Πρέπει να σημειωθεί ότι όταν η διαφήμιση δεν επιτελεί ορθά τον προορισμό της και αντί να ενημερώνει παραπλανά και αποπροσανατολίζει έχει αρνητικές επιδράσεις Πολλαπλασιάζει τις ανάγκες του ατόμου και δημιουργεί τάσεις υπερκαταναλωτισμούraquo Διεγείροντας την αγοραστική και καταναλωτική επιθυμία οδηγεί στη χωρίς μέτρο αγορά περιττών υλικών αγαθών Επομένως ο άνθρωπος γίνεται εξαρτημένος από τις αγορές ξοδεύοντας χρήματα και πολύτιμο χρόνο γεμίζοντας τη ζωή του με περιττά πράγματα Με τον καταιγισμό των μηνυμάτων η διαφήμιση πετυχαίνει την πολυπόθητη από τις διαφημιστικές εταιρίες laquoπλύση εγκεφάλουraquo Προπαρασκευάζει την επιθυμία και την αισθητική του ατόμου με αποτέλεσμα οι αισθητικές αντιλήψεις του διαφημιστή να γίνονται οι αισθητικές αντιλήψεις του μελλοντικού καταναλωτή Με αυτόν τον τρόπο η διαφήμιση μας στερεί την ελευθερία της βούλησης και της ελεύθερης επιλογής καταστάσεις που μπορούν να επιφέρουν καταστροφικά αποτελέσματα στο άτομο

7

Υπερκαταναλωτισμός

Ο υπερκαταναλωτισμός είναι η τάση που χαρακτηρίζει τους πολίτες μιας καταναλωτικής κοινωνίας για υπερβολική κατανάλωση αγαθών Όταν υπάρχει υπερβολική και ανεξέλεγκτη επιθυμία για αγορά αγαθών σε χρόνια βάση τότε μιλάμε για ψυχαναγκαστική υπερκατανάλωση Πρόκειται για μια μορφή εξάρτησης όπου το άτομο εξακολουθεί να κάνει αγορές και να ξοδεύει χρήματα παρόλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει στη ζωή του χρέη οικογενειακά και νομικά προβλήματα κα Σήμερα όλο και πιο πολλοί άνθρωποι νιώθουν μιαν

ακατανίκητη επιθυμία να αγοράσουν έναντι οιουδήποτε τιμήματος οτιδήποτε κεντρίζει το ενδιαφέρον τους έστω και εάν το επιθυμούμενο προϊόν δεν τους είναι απαραίτητο Δεν πρόκειται εδώ για μια πράξη αγοράς ενός αντικειμένου που μπορεί να έχει αισθητική συναισθηματική αξία Πρόκειται για μια νέου τύπου καταναλωτική συμπεριφορά που υποκύπτει σε laquo εσωτερικές raquo αγοραστικές προτροπές και laquo ακατανίκητες raquo καταναλωτικές επιθυμίες Ο υπερκαταναλωτισμός καθιστά έρμαιο τον αγοραστή και τον μετατρέπει σε τυφλό όργανο του διαφημιστικού βομβαρδισμού ltlt Ο υπερκαταναλωτής αλλοτριωμένος από τις ψευδεπίγραφες υποσχέσεις που κομίζουν νεωτερισμό ανακαίνιση πληρότητα μοναδικότητα υπεροχή έναντι των άλλων σπεύδει στους σύγχρονους laquo ναούς raquo της υπερκατανάλωσης ( τα μεγάλα εμπορικά κέντρα ) συνωστίζεται και laquo ευτυχισμένος raquo αγοράζει το ποθούμενο Μπορεί να πει κανείς διακινδυνεύοντας μιαν υπερβολή ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αγοράζει τα προϊόντα της καταναλωτικής του βουλιμίας αλλά το αντίθετο Τα προϊόντα τον laquo έχουν raquo ή μάλλον τον laquo κατέχουν raquo και φθάνει να γίνει ότι αγοράζειgtgt (Υπερκαταναλωτισμός το ανώτατο στάδιο της ωνιομανία Βασίλης Μακρής άρθρο στο περιοδικό αντίφωνο 742012)

Σήμερα ο άνθρωπος των δυτικών κυρίως κοινωνιών ευαρεστείται στην αγοραθεραπείαraquo (Shopping Therapy) και με βουλιμία υπερκαταναλώνει Είναι φανερό ότι όλο και περισσότερα άτομα καταφεύγουν στην υπερκατανάλωση όχι για να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες τους αλλά για να βρουν laquoανακούφισηraquo και laquoπαρηγοριάraquo στα προσωπικά τους προβλήματα Χρησιμοποιούν το shopping therapy ως καταπραϋντικό της όξυνσης των προβλημάτων τους και ως αναισθητικό για να ξεχάσουν τις δυσκολίες που παρουσιάζει η κενότητα του εαυτού τους Χρησιμοποιεί την αγορά αγαθών σα μέσο υπέρβασης καταθλιπτικών αισθημάτων Η κατάθλιψη η μοναξιά η έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι το laquo εύφλεκτο raquo υλικό για το προσάναμμα της καταναλωτικής βουλιμίας Η αγορά και των πιο άχρηστων προϊόντων προσδίδει προσωρινή χαρά και πληρότητα Ο μοντέρνος άνθρωπος ατομιστικά φερόμενος και αλλοτριωμένος υποκύπτει στη καταναλωτική εξάρτηση υποφέρει και δεν αναπαύεται σχεδόν ποτέ αφού ποτέ δεν μπορεί να απαλλαγεί από το καταναλωτικό του σύνδρομο Όταν μάλιστα δεν καθίσταται δυνατόν να ικανοποιηθούν οι καταναλωτικές ορέξεις τους αισθάνεται άσχημα και αυτό εκδηλώνεται με νευρικότητα πονοκεφάλους ναυτία κλπ Μια άλλη βασική αιτία για την εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι ο σύγχρονος άνθρωπος όντας ευάλωτος και ανεπαρκής έχει την τάση και την ροπή να υποκαθιστά την ουσιαστική ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και ανθρώπινη επικοινωνία με υλικά αντικείμενα αφού αυτά ούτε τον στενοχωρούν ούτε τον δυσαρεστούν αλλά ούτε και τον απογοητεύουν (όπως συνήθως συμβαίνει στις ανθρώπινες laquo σχέσεις raquo)

Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία δεκαετία ιδίως η εμφάνιση των γιγάντιων εμπορικών κέντρων έχει πολλαπλασιαστεί

8

Το Καταναλωτικό πρότυπο Το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί το καταναλωτικό της πρότυπο Το καταναλωτικό πρότυπο ενδέχεται να είναι στατικό δηλαδή να μη μεταβάλλεται παρά με αργούς ρυθμούς ή δυναμικό δηλαδή να ενσωματώνει με ταχύτητα τις αλλαγές στη μόδα Το καταναλωτικό πρότυπο αποτυπώνεται στη διάρθρωση των δαπανών της κοινωνίας για διάφορες ομάδες αγαθών

Η Μετάλλαξη του ανθρώπου σε Homo Consumer

Ο Homo Consumer μοιάζει να είναι ένα πλάσμα που βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τον εαυτό του με τα ζωντανά οικοσυστήματα και τους πόρους που τον συντηρούν Κατοικεί συνήθως σε τεράστιες γκρίζες και ακαλαίσθητες τσιμεντουπόλεις με εκατομμύρια άλλους πολύ θόρυβο και μόλυνση των σημαντικών του πόρων του αέρα του νερού της αρδεύσιμης γης Και ένα τέτοιο περιβάλλον λόγω του υπερπληθυσμού αναπαράγει και καλλιεργεί ένα σωρό προβλήματα σε όλους Ο Homo Consumer ενδιαφέρεται πολύ για την εξωτερική του εμφάνιση την εικόνα που δείχνει αλλά συνήθως είναι υπέρβαρος λόγω των διατροφικών του συνηθειών και του στατικού τρόπου ζωής του Η τροφή του είναι έτοιμη βιομηχανική και πολύ κακής

ποιότητας με αποτέλεσμα να έχει πολύ κακή διάθεση και μελαγχολία και να υποφέρει πρόωρα από πολύ σοβαρές ασθένειες Ο Homo Consumer προτιμά να ξοδεύει ένα σωρό χρήματα για τελείως πολλές φορές περιττά καταναλωτικά πράγματα ενώ για τη διατροφή του επιλέγει τα φτηνότερα και χαμηλής ποιότητας τρόφιμαhellip Το πνευματικό του επίπεδο είναι εξαιρετικά χαμηλό με ελάχιστες εξαιρέσεις καθώς ο τρόπος ζωής του και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος του δεν τον βοηθά καθόλου να το αναπτύξειhellipκαι φυσικά δεν είναι τυχαίο το γεγονός αυτό Σχεδόν ολόκληρη η ζωή του κυριαρχείται από αριθμούς ποσά οικονομικούς υπολογισμούς δείκτεςεπιτόκιαστατιστικές προσθέσεις και αφαιρέσειςhellip η ίδια του η ύπαρξη είναι άλλος ένας αριθμόςhellip Η επιστημονική και τεχνολογική του ανάπτυξη είναι πολύ υψηλή χρησιμοποιείται όμως για τα κέρδη και τα οφέλη πολύ λίγων και όχι για το σύνολο του πληθυσμού Είναι αρκετά βίαιος στις συναναστροφές του εγωκεντρικός ανταγωνιστικός και φοβισμένος ενώ δεν δείχνει σχεδόν ποτέ και σε κανέναν το τι αληθινά είναι καθώς η έλλειψη αυτογνωσίας του δημιουργεί ενοχές Η σχέση του με τη ζωή και τους άλλους είναι πιο πολύ εικονικήhellipέχει εικονικούς laquoφίλουςraquo εικονικό σεξ εικονικά ταξίδια εικονική διασκέδασηhellip Ενδιαφέρεται να ακολουθεί άλλους παρά να ανακαλύπτει νέους δρόμους μόνος του Για το λόγο αυτό είναι ευκολόπιστος και εύκολα διαχειρίσιμος Από μικρός πηγαίνει σε σχολεία μαζικής παραγωγής ανθρώπινης συμπεριφοράς στα οποία εκπαιδεύεται αφ ενός να προσαρμοστεί και να αφομοιώσει τα υπαρκτά κοινωνικά πρότυπα και αφ εταίρου να γίνει άλλο ένα άβουλο γρανάζι στην διαδικασία παραγωγής Εργάζεται σκληρά και πολλές ώρες μέχρι τα βαθειά του γεράματα σε ανούσιες και μηχανικές

9

δουλειές που δεν διαλέγει με την καρδιά του αλλά που απλά του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθάhellip Ο βαθμός της κοινωνικής του ελευθερίας είναι τόσος όση η αγοραστική του δύναμη Η εργασία τον καταπονεί πολύ άσχημα ψυχοσωματικά φθείρει πάρα πολύ την υγεία του και του αφαιρεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο αλλά αυτός έχει πειστεί ότι η εργασία είναι ακόμα δικαίωμα Η αλήθεια είναι ότι εργάζεται για να έχει χρήματα κ ιδιοκτησία ώστε από τη μια μεριά να καταναλώνει τα πάντα ασταμάτητα ώστε να συντηρείται το ήδη υπάρχον κατεστημένο μοντέλο και από την άλλη να στηρίζει την εξουσία με τους φόρους που πληρώνει Οι δουλειές που κάνει είναι πολύ μακριά από τα πραγματικά του ενδιαφέροντα και την έμφυτη δημιουργικότητά του Το περιβάλλον οι φυσικοί πόροι και τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης δεν τον ενδιαφέρουν σοβαρά παρά μόνο για τουριστικούς και ενημερωτικούς λόγους Η καθημερινή ζωή του είναι συνήθως αφόρητη και κοπιαστική οι σχέσεις του με τους οικείους και τους φίλους του ελάχιστη προτιμά να laquoχαλαρώνειraquo μπροστά σε οθόνες οι οποίες laquoφροντίζουνraquo να συντηρούν αυτό που ήδη είναι να τον παραπλανούν καθοδηγούν και αποκοιμίζουν χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνεται σοβαράhellip Δεν ψυχαγωγείται ο Homo Consumerhellipαναζητά μονάχα διαφυγές και εκτόνωση Ονειρεύεται διακοπές αποδράσεις και υλικά αγαθάhellip Αναζητά απεγνωσμένα κάθε λογής απολαύσεις και δεν αντέχει να είναι μόνος γι αυτό έχει ανάγκη να ανήκει σε ομάδες Και το βασικότερο ίσως όλων από τα παραπάνω είναι το ότι δεν μαθαίνει από τα παιδικά του χρόνια και δεν αναπτύσσει την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο στον οποίο ανήκειhellip Ο Homo Consumer είναι προϊόν τεράστιας άγνοιαςhellipκατασκευασμένος απλά να καταναλώνει (Πηγήhttpwwwnetnewsgrgr20130804)

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 7: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

7

Υπερκαταναλωτισμός

Ο υπερκαταναλωτισμός είναι η τάση που χαρακτηρίζει τους πολίτες μιας καταναλωτικής κοινωνίας για υπερβολική κατανάλωση αγαθών Όταν υπάρχει υπερβολική και ανεξέλεγκτη επιθυμία για αγορά αγαθών σε χρόνια βάση τότε μιλάμε για ψυχαναγκαστική υπερκατανάλωση Πρόκειται για μια μορφή εξάρτησης όπου το άτομο εξακολουθεί να κάνει αγορές και να ξοδεύει χρήματα παρόλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει στη ζωή του χρέη οικογενειακά και νομικά προβλήματα κα Σήμερα όλο και πιο πολλοί άνθρωποι νιώθουν μιαν

ακατανίκητη επιθυμία να αγοράσουν έναντι οιουδήποτε τιμήματος οτιδήποτε κεντρίζει το ενδιαφέρον τους έστω και εάν το επιθυμούμενο προϊόν δεν τους είναι απαραίτητο Δεν πρόκειται εδώ για μια πράξη αγοράς ενός αντικειμένου που μπορεί να έχει αισθητική συναισθηματική αξία Πρόκειται για μια νέου τύπου καταναλωτική συμπεριφορά που υποκύπτει σε laquo εσωτερικές raquo αγοραστικές προτροπές και laquo ακατανίκητες raquo καταναλωτικές επιθυμίες Ο υπερκαταναλωτισμός καθιστά έρμαιο τον αγοραστή και τον μετατρέπει σε τυφλό όργανο του διαφημιστικού βομβαρδισμού ltlt Ο υπερκαταναλωτής αλλοτριωμένος από τις ψευδεπίγραφες υποσχέσεις που κομίζουν νεωτερισμό ανακαίνιση πληρότητα μοναδικότητα υπεροχή έναντι των άλλων σπεύδει στους σύγχρονους laquo ναούς raquo της υπερκατανάλωσης ( τα μεγάλα εμπορικά κέντρα ) συνωστίζεται και laquo ευτυχισμένος raquo αγοράζει το ποθούμενο Μπορεί να πει κανείς διακινδυνεύοντας μιαν υπερβολή ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αγοράζει τα προϊόντα της καταναλωτικής του βουλιμίας αλλά το αντίθετο Τα προϊόντα τον laquo έχουν raquo ή μάλλον τον laquo κατέχουν raquo και φθάνει να γίνει ότι αγοράζειgtgt (Υπερκαταναλωτισμός το ανώτατο στάδιο της ωνιομανία Βασίλης Μακρής άρθρο στο περιοδικό αντίφωνο 742012)

Σήμερα ο άνθρωπος των δυτικών κυρίως κοινωνιών ευαρεστείται στην αγοραθεραπείαraquo (Shopping Therapy) και με βουλιμία υπερκαταναλώνει Είναι φανερό ότι όλο και περισσότερα άτομα καταφεύγουν στην υπερκατανάλωση όχι για να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες τους αλλά για να βρουν laquoανακούφισηraquo και laquoπαρηγοριάraquo στα προσωπικά τους προβλήματα Χρησιμοποιούν το shopping therapy ως καταπραϋντικό της όξυνσης των προβλημάτων τους και ως αναισθητικό για να ξεχάσουν τις δυσκολίες που παρουσιάζει η κενότητα του εαυτού τους Χρησιμοποιεί την αγορά αγαθών σα μέσο υπέρβασης καταθλιπτικών αισθημάτων Η κατάθλιψη η μοναξιά η έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι το laquo εύφλεκτο raquo υλικό για το προσάναμμα της καταναλωτικής βουλιμίας Η αγορά και των πιο άχρηστων προϊόντων προσδίδει προσωρινή χαρά και πληρότητα Ο μοντέρνος άνθρωπος ατομιστικά φερόμενος και αλλοτριωμένος υποκύπτει στη καταναλωτική εξάρτηση υποφέρει και δεν αναπαύεται σχεδόν ποτέ αφού ποτέ δεν μπορεί να απαλλαγεί από το καταναλωτικό του σύνδρομο Όταν μάλιστα δεν καθίσταται δυνατόν να ικανοποιηθούν οι καταναλωτικές ορέξεις τους αισθάνεται άσχημα και αυτό εκδηλώνεται με νευρικότητα πονοκεφάλους ναυτία κλπ Μια άλλη βασική αιτία για την εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι ο σύγχρονος άνθρωπος όντας ευάλωτος και ανεπαρκής έχει την τάση και την ροπή να υποκαθιστά την ουσιαστική ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και ανθρώπινη επικοινωνία με υλικά αντικείμενα αφού αυτά ούτε τον στενοχωρούν ούτε τον δυσαρεστούν αλλά ούτε και τον απογοητεύουν (όπως συνήθως συμβαίνει στις ανθρώπινες laquo σχέσεις raquo)

Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία δεκαετία ιδίως η εμφάνιση των γιγάντιων εμπορικών κέντρων έχει πολλαπλασιαστεί

8

Το Καταναλωτικό πρότυπο Το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί το καταναλωτικό της πρότυπο Το καταναλωτικό πρότυπο ενδέχεται να είναι στατικό δηλαδή να μη μεταβάλλεται παρά με αργούς ρυθμούς ή δυναμικό δηλαδή να ενσωματώνει με ταχύτητα τις αλλαγές στη μόδα Το καταναλωτικό πρότυπο αποτυπώνεται στη διάρθρωση των δαπανών της κοινωνίας για διάφορες ομάδες αγαθών

Η Μετάλλαξη του ανθρώπου σε Homo Consumer

Ο Homo Consumer μοιάζει να είναι ένα πλάσμα που βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τον εαυτό του με τα ζωντανά οικοσυστήματα και τους πόρους που τον συντηρούν Κατοικεί συνήθως σε τεράστιες γκρίζες και ακαλαίσθητες τσιμεντουπόλεις με εκατομμύρια άλλους πολύ θόρυβο και μόλυνση των σημαντικών του πόρων του αέρα του νερού της αρδεύσιμης γης Και ένα τέτοιο περιβάλλον λόγω του υπερπληθυσμού αναπαράγει και καλλιεργεί ένα σωρό προβλήματα σε όλους Ο Homo Consumer ενδιαφέρεται πολύ για την εξωτερική του εμφάνιση την εικόνα που δείχνει αλλά συνήθως είναι υπέρβαρος λόγω των διατροφικών του συνηθειών και του στατικού τρόπου ζωής του Η τροφή του είναι έτοιμη βιομηχανική και πολύ κακής

ποιότητας με αποτέλεσμα να έχει πολύ κακή διάθεση και μελαγχολία και να υποφέρει πρόωρα από πολύ σοβαρές ασθένειες Ο Homo Consumer προτιμά να ξοδεύει ένα σωρό χρήματα για τελείως πολλές φορές περιττά καταναλωτικά πράγματα ενώ για τη διατροφή του επιλέγει τα φτηνότερα και χαμηλής ποιότητας τρόφιμαhellip Το πνευματικό του επίπεδο είναι εξαιρετικά χαμηλό με ελάχιστες εξαιρέσεις καθώς ο τρόπος ζωής του και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος του δεν τον βοηθά καθόλου να το αναπτύξειhellipκαι φυσικά δεν είναι τυχαίο το γεγονός αυτό Σχεδόν ολόκληρη η ζωή του κυριαρχείται από αριθμούς ποσά οικονομικούς υπολογισμούς δείκτεςεπιτόκιαστατιστικές προσθέσεις και αφαιρέσειςhellip η ίδια του η ύπαρξη είναι άλλος ένας αριθμόςhellip Η επιστημονική και τεχνολογική του ανάπτυξη είναι πολύ υψηλή χρησιμοποιείται όμως για τα κέρδη και τα οφέλη πολύ λίγων και όχι για το σύνολο του πληθυσμού Είναι αρκετά βίαιος στις συναναστροφές του εγωκεντρικός ανταγωνιστικός και φοβισμένος ενώ δεν δείχνει σχεδόν ποτέ και σε κανέναν το τι αληθινά είναι καθώς η έλλειψη αυτογνωσίας του δημιουργεί ενοχές Η σχέση του με τη ζωή και τους άλλους είναι πιο πολύ εικονικήhellipέχει εικονικούς laquoφίλουςraquo εικονικό σεξ εικονικά ταξίδια εικονική διασκέδασηhellip Ενδιαφέρεται να ακολουθεί άλλους παρά να ανακαλύπτει νέους δρόμους μόνος του Για το λόγο αυτό είναι ευκολόπιστος και εύκολα διαχειρίσιμος Από μικρός πηγαίνει σε σχολεία μαζικής παραγωγής ανθρώπινης συμπεριφοράς στα οποία εκπαιδεύεται αφ ενός να προσαρμοστεί και να αφομοιώσει τα υπαρκτά κοινωνικά πρότυπα και αφ εταίρου να γίνει άλλο ένα άβουλο γρανάζι στην διαδικασία παραγωγής Εργάζεται σκληρά και πολλές ώρες μέχρι τα βαθειά του γεράματα σε ανούσιες και μηχανικές

9

δουλειές που δεν διαλέγει με την καρδιά του αλλά που απλά του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθάhellip Ο βαθμός της κοινωνικής του ελευθερίας είναι τόσος όση η αγοραστική του δύναμη Η εργασία τον καταπονεί πολύ άσχημα ψυχοσωματικά φθείρει πάρα πολύ την υγεία του και του αφαιρεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο αλλά αυτός έχει πειστεί ότι η εργασία είναι ακόμα δικαίωμα Η αλήθεια είναι ότι εργάζεται για να έχει χρήματα κ ιδιοκτησία ώστε από τη μια μεριά να καταναλώνει τα πάντα ασταμάτητα ώστε να συντηρείται το ήδη υπάρχον κατεστημένο μοντέλο και από την άλλη να στηρίζει την εξουσία με τους φόρους που πληρώνει Οι δουλειές που κάνει είναι πολύ μακριά από τα πραγματικά του ενδιαφέροντα και την έμφυτη δημιουργικότητά του Το περιβάλλον οι φυσικοί πόροι και τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης δεν τον ενδιαφέρουν σοβαρά παρά μόνο για τουριστικούς και ενημερωτικούς λόγους Η καθημερινή ζωή του είναι συνήθως αφόρητη και κοπιαστική οι σχέσεις του με τους οικείους και τους φίλους του ελάχιστη προτιμά να laquoχαλαρώνειraquo μπροστά σε οθόνες οι οποίες laquoφροντίζουνraquo να συντηρούν αυτό που ήδη είναι να τον παραπλανούν καθοδηγούν και αποκοιμίζουν χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνεται σοβαράhellip Δεν ψυχαγωγείται ο Homo Consumerhellipαναζητά μονάχα διαφυγές και εκτόνωση Ονειρεύεται διακοπές αποδράσεις και υλικά αγαθάhellip Αναζητά απεγνωσμένα κάθε λογής απολαύσεις και δεν αντέχει να είναι μόνος γι αυτό έχει ανάγκη να ανήκει σε ομάδες Και το βασικότερο ίσως όλων από τα παραπάνω είναι το ότι δεν μαθαίνει από τα παιδικά του χρόνια και δεν αναπτύσσει την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο στον οποίο ανήκειhellip Ο Homo Consumer είναι προϊόν τεράστιας άγνοιαςhellipκατασκευασμένος απλά να καταναλώνει (Πηγήhttpwwwnetnewsgrgr20130804)

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 8: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

8

Το Καταναλωτικό πρότυπο Το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί το καταναλωτικό της πρότυπο Το καταναλωτικό πρότυπο ενδέχεται να είναι στατικό δηλαδή να μη μεταβάλλεται παρά με αργούς ρυθμούς ή δυναμικό δηλαδή να ενσωματώνει με ταχύτητα τις αλλαγές στη μόδα Το καταναλωτικό πρότυπο αποτυπώνεται στη διάρθρωση των δαπανών της κοινωνίας για διάφορες ομάδες αγαθών

Η Μετάλλαξη του ανθρώπου σε Homo Consumer

Ο Homo Consumer μοιάζει να είναι ένα πλάσμα που βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τον εαυτό του με τα ζωντανά οικοσυστήματα και τους πόρους που τον συντηρούν Κατοικεί συνήθως σε τεράστιες γκρίζες και ακαλαίσθητες τσιμεντουπόλεις με εκατομμύρια άλλους πολύ θόρυβο και μόλυνση των σημαντικών του πόρων του αέρα του νερού της αρδεύσιμης γης Και ένα τέτοιο περιβάλλον λόγω του υπερπληθυσμού αναπαράγει και καλλιεργεί ένα σωρό προβλήματα σε όλους Ο Homo Consumer ενδιαφέρεται πολύ για την εξωτερική του εμφάνιση την εικόνα που δείχνει αλλά συνήθως είναι υπέρβαρος λόγω των διατροφικών του συνηθειών και του στατικού τρόπου ζωής του Η τροφή του είναι έτοιμη βιομηχανική και πολύ κακής

ποιότητας με αποτέλεσμα να έχει πολύ κακή διάθεση και μελαγχολία και να υποφέρει πρόωρα από πολύ σοβαρές ασθένειες Ο Homo Consumer προτιμά να ξοδεύει ένα σωρό χρήματα για τελείως πολλές φορές περιττά καταναλωτικά πράγματα ενώ για τη διατροφή του επιλέγει τα φτηνότερα και χαμηλής ποιότητας τρόφιμαhellip Το πνευματικό του επίπεδο είναι εξαιρετικά χαμηλό με ελάχιστες εξαιρέσεις καθώς ο τρόπος ζωής του και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος του δεν τον βοηθά καθόλου να το αναπτύξειhellipκαι φυσικά δεν είναι τυχαίο το γεγονός αυτό Σχεδόν ολόκληρη η ζωή του κυριαρχείται από αριθμούς ποσά οικονομικούς υπολογισμούς δείκτεςεπιτόκιαστατιστικές προσθέσεις και αφαιρέσειςhellip η ίδια του η ύπαρξη είναι άλλος ένας αριθμόςhellip Η επιστημονική και τεχνολογική του ανάπτυξη είναι πολύ υψηλή χρησιμοποιείται όμως για τα κέρδη και τα οφέλη πολύ λίγων και όχι για το σύνολο του πληθυσμού Είναι αρκετά βίαιος στις συναναστροφές του εγωκεντρικός ανταγωνιστικός και φοβισμένος ενώ δεν δείχνει σχεδόν ποτέ και σε κανέναν το τι αληθινά είναι καθώς η έλλειψη αυτογνωσίας του δημιουργεί ενοχές Η σχέση του με τη ζωή και τους άλλους είναι πιο πολύ εικονικήhellipέχει εικονικούς laquoφίλουςraquo εικονικό σεξ εικονικά ταξίδια εικονική διασκέδασηhellip Ενδιαφέρεται να ακολουθεί άλλους παρά να ανακαλύπτει νέους δρόμους μόνος του Για το λόγο αυτό είναι ευκολόπιστος και εύκολα διαχειρίσιμος Από μικρός πηγαίνει σε σχολεία μαζικής παραγωγής ανθρώπινης συμπεριφοράς στα οποία εκπαιδεύεται αφ ενός να προσαρμοστεί και να αφομοιώσει τα υπαρκτά κοινωνικά πρότυπα και αφ εταίρου να γίνει άλλο ένα άβουλο γρανάζι στην διαδικασία παραγωγής Εργάζεται σκληρά και πολλές ώρες μέχρι τα βαθειά του γεράματα σε ανούσιες και μηχανικές

9

δουλειές που δεν διαλέγει με την καρδιά του αλλά που απλά του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθάhellip Ο βαθμός της κοινωνικής του ελευθερίας είναι τόσος όση η αγοραστική του δύναμη Η εργασία τον καταπονεί πολύ άσχημα ψυχοσωματικά φθείρει πάρα πολύ την υγεία του και του αφαιρεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο αλλά αυτός έχει πειστεί ότι η εργασία είναι ακόμα δικαίωμα Η αλήθεια είναι ότι εργάζεται για να έχει χρήματα κ ιδιοκτησία ώστε από τη μια μεριά να καταναλώνει τα πάντα ασταμάτητα ώστε να συντηρείται το ήδη υπάρχον κατεστημένο μοντέλο και από την άλλη να στηρίζει την εξουσία με τους φόρους που πληρώνει Οι δουλειές που κάνει είναι πολύ μακριά από τα πραγματικά του ενδιαφέροντα και την έμφυτη δημιουργικότητά του Το περιβάλλον οι φυσικοί πόροι και τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης δεν τον ενδιαφέρουν σοβαρά παρά μόνο για τουριστικούς και ενημερωτικούς λόγους Η καθημερινή ζωή του είναι συνήθως αφόρητη και κοπιαστική οι σχέσεις του με τους οικείους και τους φίλους του ελάχιστη προτιμά να laquoχαλαρώνειraquo μπροστά σε οθόνες οι οποίες laquoφροντίζουνraquo να συντηρούν αυτό που ήδη είναι να τον παραπλανούν καθοδηγούν και αποκοιμίζουν χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνεται σοβαράhellip Δεν ψυχαγωγείται ο Homo Consumerhellipαναζητά μονάχα διαφυγές και εκτόνωση Ονειρεύεται διακοπές αποδράσεις και υλικά αγαθάhellip Αναζητά απεγνωσμένα κάθε λογής απολαύσεις και δεν αντέχει να είναι μόνος γι αυτό έχει ανάγκη να ανήκει σε ομάδες Και το βασικότερο ίσως όλων από τα παραπάνω είναι το ότι δεν μαθαίνει από τα παιδικά του χρόνια και δεν αναπτύσσει την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο στον οποίο ανήκειhellip Ο Homo Consumer είναι προϊόν τεράστιας άγνοιαςhellipκατασκευασμένος απλά να καταναλώνει (Πηγήhttpwwwnetnewsgrgr20130804)

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 9: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

9

δουλειές που δεν διαλέγει με την καρδιά του αλλά που απλά του δίνουν τη δυνατότητα να έχει πρόσβαση στα καταναλωτικά αγαθάhellip Ο βαθμός της κοινωνικής του ελευθερίας είναι τόσος όση η αγοραστική του δύναμη Η εργασία τον καταπονεί πολύ άσχημα ψυχοσωματικά φθείρει πάρα πολύ την υγεία του και του αφαιρεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο αλλά αυτός έχει πειστεί ότι η εργασία είναι ακόμα δικαίωμα Η αλήθεια είναι ότι εργάζεται για να έχει χρήματα κ ιδιοκτησία ώστε από τη μια μεριά να καταναλώνει τα πάντα ασταμάτητα ώστε να συντηρείται το ήδη υπάρχον κατεστημένο μοντέλο και από την άλλη να στηρίζει την εξουσία με τους φόρους που πληρώνει Οι δουλειές που κάνει είναι πολύ μακριά από τα πραγματικά του ενδιαφέροντα και την έμφυτη δημιουργικότητά του Το περιβάλλον οι φυσικοί πόροι και τα υπόλοιπα πλάσματα της φύσης δεν τον ενδιαφέρουν σοβαρά παρά μόνο για τουριστικούς και ενημερωτικούς λόγους Η καθημερινή ζωή του είναι συνήθως αφόρητη και κοπιαστική οι σχέσεις του με τους οικείους και τους φίλους του ελάχιστη προτιμά να laquoχαλαρώνειraquo μπροστά σε οθόνες οι οποίες laquoφροντίζουνraquo να συντηρούν αυτό που ήδη είναι να τον παραπλανούν καθοδηγούν και αποκοιμίζουν χωρίς φυσικά να το αντιλαμβάνεται σοβαράhellip Δεν ψυχαγωγείται ο Homo Consumerhellipαναζητά μονάχα διαφυγές και εκτόνωση Ονειρεύεται διακοπές αποδράσεις και υλικά αγαθάhellip Αναζητά απεγνωσμένα κάθε λογής απολαύσεις και δεν αντέχει να είναι μόνος γι αυτό έχει ανάγκη να ανήκει σε ομάδες Και το βασικότερο ίσως όλων από τα παραπάνω είναι το ότι δεν μαθαίνει από τα παιδικά του χρόνια και δεν αναπτύσσει την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο στον οποίο ανήκειhellip Ο Homo Consumer είναι προϊόν τεράστιας άγνοιαςhellipκατασκευασμένος απλά να καταναλώνει (Πηγήhttpwwwnetnewsgrgr20130804)

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 10: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

10

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάθε νέα εποχή φέρνει μαζί της νέες ιδέες και αντιλήψεις και νέα πρότυπα ζωής Αυτές οι αλλαγές όμως δεν είναι απαραίτητα και θετικές για τον άνθρωπο Οι άνθρωποι οδηγούνται σε αυτόν για να γεμίσουν τα κενά τις ζωής τους και να νιώθουν πλήρεις Ποιος είπε όμως ότι ο καταναλωτισμός και ο πλούτος φέρνουν πάντα την ευτυχία Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να ορίσουμε και τι είναι ευτυχία Ευτυχία θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα της ευδαιμονίας και της ικανοποίησης που αντλούμε όταν πετυχαίνουμε κάτι και αυτό μας χαροποιεί και όταν με κάθε μας ενέργεια εξασφαλίζουμε την ισορροπία μας με το περιβάλλον μας με τη γενική σημασία του όρου Είναι αλήθεια ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι έχουν ως αυτοσκοπό την απόκτηση πλούτου και ενός υπέρμετρου συνόλου υλικών αγαθών Από την μικρή ηλικία έως την πιο μεγάλη όλοι είμαστε θύματα αυτής της τάσης μας να εξισώνουμε την ευτυχία με την απόκτηση υλικών αγαθών και στο ltltέχεινgtgt προκειμένου να φανούμε ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι και αφήνουμε το ltlt είναι gtgt μας στο έλεος του καταναλωτισμού μας γιατί αρεσκόμαστε να ltltέχουμεgtgt από ότι να ltltείμαστεgtgt όπως διαπίστωσε ο γερμανικής καταγωγής κοινωνικός φιλόσοφος Έριχ Φρόμ στις αρχές του αιώνα μας Οδηγούμαστε λοιπόν στο δρόμο του καταναλωτισμού που οδηγεί στην αλλοτρίωση και την φθορά των ανθρώπινων σχέσεων και αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από την ευτυχία

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού είναι πολλαπλές τόσο για το περιβάλλον όσο για το κοινωνικό σύνολο και το άτομο Για παράδειγμα με την παράλογη αύξηση των ανθρώπινων απαιτήσεων επέρχεται στο άτομο η αλαζονεία η πλεονεξία η απληστία η καταναλωτική μανία και τα απορρέοντα από αυτή ψυχολογικά προβήματα Επίσης στο κοινωνικό σύνολο εμφανίζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας απάτης κλεψιάς διαφθοράς εγκληματικότητας βίας Άλλα επερχόμενα δεινά του καταναλωτισμού τόσο στο άτομο όσο και στο κοινωνικό σύνολο μπορούν να αναφερθούν Η αλλοτρίωση της εργασίας αλλά και η

γενικότερη αλλοτρίωση η άρση των ουσιαστικών ανθρώπινων ενεργειών και δημιουργικότητας η παθητικοποίηση ο πληθωρισμός στην οικονομία η υποβάθμιση και η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων οι ψευδαισθήσεις με τον καταναλωτισμό και την ευτυχία ο εγωισμός ο ατομισμός το προσωπικό συμφέρον η ιδιοτέλεια οι φόβοι οι ανασφάλειες το άγχος Ο καταναλωτισμός αφήνει τα σημάδια του και στο φυσικό περιβάλλον H εξάντληση φυσικών πόρων η μείωση ακόμα και η εξαφάνιση της χλωρίδας και της πανίδας η μόλυνση η καταστροφή του περιβάλλοντος τα υπέρογκα σκουπίδια και απόβλητα είναι απόρροια του άμετρου καταναλωτισμού του ανθρώπου Κυρίως όμως ο καταναλωτισμός είναι το μεγάλο εμπόδιο στην πνευματική και ηθική αφύπνιση του ανθρώπου γεγονός που αποτελεί και το μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς τη θέση των ιδανικών παίρνουν τα καταναλωτικά προϊόντα Υπάρχει η ανόητη διαδεδομένη πρακτική δηλαδή ΟΛΑ πωλούνται ΟΛΑ αγοράζονται όπως η αγάπη οι ιδέες η τέχνη

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 11: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

11

Ο καταναλωτισμός τέλος συμβάλλει και στην τυποποίηση της συμπεριφοράς ltltμαζοποίησηgtgt του ανθρώπου Ο άνθρωπός αδιαφορεί να συμμετάσχει στα κοινά στις κοινωνικές αλλά και στις πολιτισμικές εξελίξεις Αναλυτικα αρνητικές συνέπειες είναι

Η δημιουργία όλο και περισσότερων πλασματικών αναγκών οδηγεί στην απομάκρυνση από τις ζωτικές λογικές και υπαρκτές ανάγκες

Η αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση αγαθών προκαλεί έλλειψη ποσότητας σε αγαθά με συνέπεια την αύξηση τιμών και τον πληθωρισμό

Η τεχνολογία απαιτεί μεγάλα ποσά ενέργειας μειώνοντας τα αποθέματα πρώτων υλών και προκαλώντας ενεργειακό πρόβλημα

Η άνιση κατανομή υλικών αγαθών στις διάφορες χώρες του κόσμου ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες

Η διατάραξη οικολογικής ισορροπίας από τη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι πια γεγονός και όχι δυσοίωνη προφητεία

Η θεοποίηση χρήματος εκμηδενίζει την ανθρώπινη αξία και αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση

Η πνευματική αφύπνιση του ατόμου παρεμποδίζεται καθώς η υπερκατανάλωση σημαίνει αδιαφορία για επιστήμη τέχνη γράμματα

Η απώλεια εσωτερικής ελευθερίας έχει ως συνέπεια τη βίωση έντονου άγχους και ανασφάλειας για την απόκτηση υλικών αγαθών άγχος που συχνά εξωθεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών

Η έξαρση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας προκύπτει αναπόφευκτα λόγω της πλεονεξίας της αισχροκέρδειας και της καταναλωτικής μανίας

Ο φθόνος ο ανταγωνισμός η εγωκεντρικότητα η αδιαφορία για το συνάνθρωπο προκαλεί εντέλει τη γενικότερη ηθική κρίση της εποχής μας

Η υπερεργασία που συνεπάγεται την ελαχιστοποίηση ελεύθερου χρόνου οδηγεί στη δυσκολία σύναψης ή διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων άρα και την απόλυτη μοναξιά Η κρίση πλήττει ακόμη και το θεσμό της οικογένειας που αποτελεί πια καταναλωτική μονάδα

Η αδιαφορία για τα κοινά σημαίνει απουσία κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας άρα και εύκολη χειραγώγηση της καταναλωτικής μάζας από επιτήδειους και λαοπλάνους που αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 12: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

12

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Το θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησης

Πολλοί άνθρωποι νοιώθουν ανήμποροι να επιβληθούν με τον χαρακτήρα τους και γενικότερα τις δυνατότητες τους και νομίζουν ότι μπορούν μέσω της μόδας είτε να είναι πιο πετυχημένοι είτε πιο θελκτικοί στους άλλους Κάτι τέτοιο όμως αποδεικνύετε ότι είναι λάθος γιατί αντί το ενδιαφέρον του ατόμου να στρέφεται στην ουσία τελικά στρέφεται προς το ανούσιο και τελικά βλαβερό για την προσωπικότητα του ατόμου Υπάρχουν άτομα που είναι εξαρτημένα από τη μόδα και δεν κάνουν κανένα βήμα

ακολουθώντας ακόμη και τις πιο εξωφρενικές συμβουλές της μόδας πίσω από αυτό βέβαια κρύβετε η βαθιά ανασφάλεια του ατόμου ότι δεν μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά Ένα ακόμη πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι ότι ο κόσμος αρχίζει και λειτουργεί σπασμωδικά στης αγορές του και τελικά μία αγορά δεν έχει σκοπό την κάλυψη κάποιας ανάγκης του ατόμου παρα μόνο την επιβεβαίωση ότι απλά ψώνισε Πολλά πρόσωπα μπορεί να νοιώσουν πολύ άσχημα αν δεν μπορέσουν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ψώνια ενώ τελικά το άτομο και μετά τις αγορές έπειτα από ένα σύντομο διάστημα ευχάριστων συναισθημάτων πάλι δεν νοιώθει καλά γιατί πολύ απλά πρέπει να μάθουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν είναι αυτά που μας προσφέρουν την πραγματική ευτυχία

Διαταραχές διατροφής

Ο καταναλωτισμός είναι υπεύθυνος και για τις διαταραχές της διατροφής όπως η Βουλιμία και η νευρική ανορεξία και οι δύο διαταραχές βασίζονται στα καταναλωτικά μοντέλα από τη μία η Βουλιμία είναι αποτέλεσμα μίας κοινωνία που θεωρεί ότι όσο περισσότερο τόσο κάτι θα είναι καλύτερο ενώ φέρει επάνω της και το ζήτημα της εγκατάλειψης του εαυτού που έχει κάποιο πρόσωπο ύστερα από κάποια απογοήτευση το πρόσωπο επηρεαζόμενο από μία κοινωνία που δεν έχει οικολογική συνείδηση τελικά λαμβάνει ευχαρίστηση με λάθος τρόπους Στην νευρική ανορεξία δε ο ίδιος ο καταναλωτισμός απαιτεί από τις γυναίκες να έχουν κάποιον συγκεκριμένο σωματότυπο οι γυναίκες παρόλο που είναι ελεύθερες στην Δυτική κοινωνία είναι πολλές φορές θύματα ενός κρυφού και βασανιστικού ρατσισμού αυτού της ομορφιάς για χάρη αυτής αρχίζει να διαμορφώνετε ένα λανθασμένο μοντέλο που τελικά στη συνέχεια οδηγεί στη νευρική ανορεξία

Ανικανότητα αυτογνωσίας

Ο καταναλωτισμός ουσιαστικά βασίζεται στο σκεπτικό του Φασισμού και της προπαγάνδας που σύμφωνα με αυτά ένα επαναλαμβανόμενο μήνυμα στο τέλος όσο ψεύτικο και αν είναι θα πείσει τον κόσμο Οι άνθρωποι κατακλύζονται από μηνύματα που δεν τους επιτρέπουν να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους και τι είναι αυτό που πραγματικά του κάνει ευτυχισμένους στη ζωή Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την επικοινωνία με τον ίδιο τους τον εαυτό και τελικά γίνονται δυστυχισμένοι και ανίκανοι να δημιουργήσουν εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από μελαγχολία και κατάθλιψη γιατί ακριβώς έχουν χάσει αυτή την εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους και τον αυτοσκοπό τους Απομακρύνονται από αυτά που θα τους γεμίσουν πραγματικά και σταδιακά από τη στιγμή που αυτά που κάνουν και έχουν γύρω τους δεν τους αντιπροσωπεύουν τους απογοητεύουν και τους αναγκάζουν να κλειστούν στον εαυτό τους

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 13: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

13

ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Καπιταλισμός

Ο καπιταλισμός προσφέρει οικονομική ευμάρεια η οποία

συνδυάζεται με άκρατο καταναλωτισμό Ο καπιταλισμός είχε την

ικανότητα να ικανοποιεί υπαρκτές μαζικές ανάγκες και επομένως

είχε μια κοινωνική ωφελιμότητα η οποία συμβιβαζόταν με τον

ιδιωτικό πλουτισμό και με τη συσσώρευση του κεφαλαίου στα

χέρια της βιομηχανικής αστικής τάξης Εξάλλου η προτεσταντική

ηθική εγκωμίαζε την αρετή της αποταμίευσης και αυτό ευνοούσε

την επένδυση Για 400 χρόνια αυτό το σύστημα λειτούργησε τόσο

καλά ώστε οδήγησε σε μια κατάσταση μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο

Πόλεμο στην οποία μεγάλο μέρος του μεσαίου στρώματος στις

αναπτυγμένες χώρες είχε ήδη ικανοποιήσει όλες του τις ανάγκες

Μπροστά στον κίνδυνο μιας κρίσης της ανάπτυξης ο

καπιταλισμός πραγματοποίησε μια μεταστροφή άρχισε να

παράγει ανάγκες πριν ακόμα αρχίσει να παράγει αγαθά Αυτή ήταν η αρχή της εποχής της

υπερκατανάλωσης που εγκαινίασε το νέο ltltήθοςgtgt Ο σύγχρονος καπιταλισμός εγκωμιάζει την

κατανάλωση και όχι την αποταμίευση τη σπατάλη και όχι την επένδυση Το ιδεώδες να υπηρετούμε

την κοινωνία αντικαταστάθηκε από τον ηδονισμό από την εξύμνηση της απόλαυσης από την ιδέα ότι

πρέπει να υπηρετούμε μόνον τον εαυτό μας Οι έφηβοι και τα παιδιά γίνονται το αρχέτυπο το

πρότυπο του ιδεώδους καταναλωτή επειδή είναι παρορμητικοί δεν σκέφτονται πολύ πριν

αγοράσουν Με την έννοια αυτή ο καταναλωτισμός οδηγεί στην νάρκωση των συνειδήσεων και κατ

επέκταση των κοινωνιών και των εθνών οδηγώντας τα στην ιδεολογική παρακμή Τεράστια ποσά

δαπανώνται από εταιρίες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους πάνω στο οτιδήποτε υπάρχει είτε

είναι άνθρωπος είτε είναι μέρος είτε είναι γεγονός Ταυτόχρονα τεράστια ποσά διοχετεύει το

σύστημα σε αντιρατσιστικές καμπάνιες στην προώθηση του πολυπολιτισμού στις διάφορες ΜΚΟ

που προπαγανδίζουν τα παραπάνω αλλά και στο οτιδήποτε μπορεί να εξυπηρετήσει τον σκοπό τους

Όλα αυτά ναρκώνουν τις μάζες καθώς τα ιδανικά οι αξίες η αγάπη για την πατρίδα αντικαθίστανται

από την αγάπη για το χρήμα τα υλικά αγαθά και την καλοπέραση Σοσιαλισμός

Οι περισσότεροι που προσπαθούν να υπερασπιστούν τον σοσιαλισμό λένε το αυτονόητο πως μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν έχει κανένα λόγο να είναι μια καταναλωτική κοινωνία Και πράγματι ο καταναλωτισμός δεν είναι ακριβώς καμιά ιδιαιτέρως ικανοποιητική φιλοσοφική στάση ζωής Όμως αυτή η αδυναμία του καταναλωτισμού να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη για ευτυχία δεν μας λύνει το πρόβλημα Διότι πως γίνεται μια κατά βάση υλιστική θεώρηση του κόσμου να μας λέει πως πρώτα οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν συνείδηση και μετά αυτό να αντικατοπτριστεί στον υλικό κόσμο Δηλαδή πρώτα οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκηρύξουν τον καταναλωτισμό και να αποκτήσουν μια άλλη συνείδηση και μετά ο κόσμος θα αλλάξει Πρόκειται για ουτοπική ιδεαλιστική θέση δύσκολη στην εφαρμογή της

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 14: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

14

H ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟ

Επικριτές του καταναλωτισμού υποστηρίζουν ότι οι πολλές πολυτέλειες και τα αχρείαστα καταναλωτικά αγαθά είναι κοινωνικά σύμβολα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν άτομα παρόμοιας νοοτροπίας μέσω της κατανάλωσης και επίδειξης σχετικών προϊόντων Μερικοί πιστεύουν ότι οι σχέσεις με ένα προϊόν ή μια μάρκα είναι υποκατάστατα των υγιών ανθρώπινων σχέσεων που απουσιάζουν από τη δυσλειτουργική σύγχρονη κοινωνία και ότι μαζί με τον ίδιο τον καταναλωτισμό αποτελούν μέρος της γενικής διαδικασίας κοινωνικού ελέγχου και πολιτισμικής ηγεμονίας στη σύγχρονη κοινωνία Ο οικονομολόγος Τζον Γκαλμπρέιθ ο νονός του όρου laquoΚοινωνία της

Αφθονίαςraquo(The alfluent society 1958 και συγγραφέας ομώνυμου βιβλίου ήταν από νωρίς προειδοποιητικός laquoΗ αύξηση της παραγωγής προορίζεται να ικανοποιήσει τη λαχτάρα μας για πιο κομψά αυτοκίνητα πιο εξωτικό φαγητό πιο προκλητικό ντύσιμο πιο πολυτελή ψυχαγωγία για όλα γενικώς τα είδη που τώρα υπηρετούν τις φιλήδονες θανατερές όχι και τόσο τιμητικές επιθυμίες μαςraquo ο Βιεννέζος βιολόγος Κόνρατ Λόρεντζ γράφει laquoκατόρθωσαν (οι μεγιστάνες της παραγωγής) να πείσουν το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών ότι το γεγονός τού να διαθέτουν το τελευταίο μοντέλο ενδυμασίας αυτοκινήτου πλυντηρίου τηλεοράσεως αποτελεί αλάνθαστο σημείο ανωτέρας καταστάσεωςraquo (Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του Πολιτισμού σ 172) Η φιλοσοφία του ξεπερνώντας τον καταναλωτισμό επικεντρώνεται στην ενεργό αντίσταση στον καταναλωτισμό Χρησιμοποιείται από πολλά πανεπιστήμια ως όρος για ύλη του μαθήματος και ως εισαγωγή στη μελέτη της εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing) με μία μη παραδοσιακή προσέγγιση Ο κωμικός Μπιλ Χικς και ο σκηνοθέτης Πιερ Πάολο Παζολίνι ήταν μεγάλοι πολέμιοι του καταναλωτισμού Ένας άλλος επικριτικός όρος είναι η θρησκεία του καταναλωτισμού ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει ότι ο καταναλωτισμός βασίζεται σε μια παράλογη πεποίθηση και όχι στη λογική ή να φέρνει τον συνειρμό της θρησκευτικής έννοιας της ειδωλολατρίας Σημαντική συνεισφορά στην κριτική ενάντια στον καταναλωτισμό έχει κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Στιγκλέ αλλά πολύ μικρό μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες Ο Στιγκλέ υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός σήμερα κυβερνάται όχι από την παραγωγή αλλά από την κατανάλωση και ότι οι διαφημιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της καταναλωτικής συμπεριφοράς οδηγούν στην καταστροφή της ψυχικής και συλλογικής ατομοποίησης Η εκτροπή της σεξουαλικής ενέργειας προς την κατανάλωση καταναλωτικών αγαθών υποστηρίζει έχει ως αποτέλεσμα τον εθιστικό κύκλο της κατανάλωσης ο οποίος οδηγεί σε υπερκατανάλωση την εξάντληση του πόθου και την κυριαρχία της συμβολικής μιζέριας Ταυτόχρονα όμως δεν πιστεύει ότι η απλή αντιπαράθεση με τον καπιταλισμό αποτελεί βιώσιμη στρατηγική Ορθοδοξία Οι πατέρες της εκκλησίας μας πιστεύουν ότι laquoο καταναλωτισμός είναι αρρώστιαraquo και ότι πρέπει να περιοριζόμαστε στα πιο απαραίτητα να χαιρόμαστε στην ζωή μας με τα πολύ μικρά και όμορφα πράγματα και κυρίως να δώσουμε την δυνατότητα στον ψυχικό μας κόσμο να βρίσκει αυτό πού επιθυμεί και τον ικανοποιεί

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 15: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

15

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ στην περίφημη Όπερα της πεντάρας γράφει σαρκαστικά laquoΠρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθικήraquo το δίστιχο αυτό απεικονίζει την ηθική της εποχής μας μιας εποχής που τα καταναλωτικά πρότυπα καλά κρατούν αλλοιώνοντας συνειδήσεις και προσωπικότητες Ο Άγγελος Τερζάκης στους Ποντοπόρους θα γράψει

ltltΠοια ακριβώς είναι η ελευθερία του υπηκόου της καταναλωτικής κοινωνίας που βομβαρδίζεται νύχτα-μέρα από μιαν επιστημονικά οργανωμένη ακατανίκητη διαφήμιση κι αποκτά όλο περισσότερες ανυποψίαστες ίσαμε χτες υλικές ανάγκες Σε τούτο μόνο το θέμα αν σταθούμε θα καταλάβουμε πόσο ρευστό αν όχι απατηλό γίνεται το περιεχόμενο της σύγχρονης ελευθερίας Για να νιώσει ελεύθερος ο αποπροσωποποιημένος αυτός καταναλωτής hellip πρέπει να μπορεί να ικανοποιεί τις όλο κι αυξανόμενες ανάγκες του- διαφορετικά πιστεύει πως υστερεί πως υπολείπεται ταπεινωτικά στον αγώνα δρόμου που είναι ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής και τότε άμεση συνέπεια χάνει το αίσθημα της ελευθερίας Γιατί ελευθερία για τον μέσο ανθρώπινο τύπο είναι η ευχέρεια να ικανοποιεί τις άμεσες βιοτικές του ανάγκεςgtgt Όταν του βάλετε σε κίνηση ένα μηχανισμό δημιουργίας αναγκών και δεν του δώσε τε σύγκαιρα το μέσο να τις ικανοποιεί τον κάνετε ψυχολογικά προλετάριο Ο μηχανισμός τώρα έχει έτσι ρυθμιστεί ώστε το αόρατο λουρί που κρατάει δεμένο αυτόν τον κατάδικο από το πόδι να κονταίνει ή να μακραίνει κατά την κρίση του επιμελέστατα κρυμμένου αφέντη Αν τα συμφέροντα του αφέντη υπαγορεύουν μεγαλύτερη δέσμευση του καταναλωτή ρίχνει στην αγορά καινούρια συνθήματα για νέες ανάγκες Ο καταναλωτής πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες του ν ανταποκριθεί αυτοενεχυριάζεται Δε χρειάζεται πάντοτε να φορτωθεί με νέα ή πρόσθετη εργασία για να μπορεί να τα βγάλει πέρα Φτάνει που δεσμεύεται ψυχολογικά- η ικανοποίηση των νέων απαιτήσεων της ζωής των νέων ανέσεων γίνεται κεντρικός πόλος του ψυχικού βίου Από κει και πέρα έχει καταστεί υποχείριος χωρίς να το ξέρει Νομίζοντας πως ικανοποιεί τον εαυτό του ικανοποιεί τον αφέντη του το μεγάλο κερδοσκόποgtgtΜηχανισμός του εξανδραποδισμού (Άγγελος Τερζάκης Ποντοπόροι) σχολικό βιβλίο έκφραση-έκθεση Γ Λυκείου σ 121-125

Ο ιστορικός Σαράντος Καργάκος θα διατυπώσει laquoΣ ένα πρώτο βλέμμα το φαινόμενο φαίνεται κάπως παράδοξο αλλά αν εξεταστεί σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι το παράδοξο αυτό είναι μια λογική ακολουθία της γενικής ανισορροπίας που διέπει τον σύγχρονο ρυθμό παραγωγής Ο μεταπολεμικός άνθρωπος θεώρησε την υπερπαραγωγή σαν πανάκεια για την εξάλειψη κάθε οικονομικής και κοινωνικής νόσου Για να απορροφηθούν όμως τα τεράστια μεγέθη παραγωγής έπρεπε το καταναλωτικό κοινό ν αποκτήσει αγοραστικές δυνατότητες κι επιπλέον να αυξηθούν οι καταναλωτικές του τάσεις Το πρώτο έγινε δυνατό με την αύξηση των αποδοχών και το δεύτερο με την τεχνητή μέσω των διαφημίσεων αύξηση των αναγκών του Έτσι προέκυψε η καταναλωτική κοινωνία των ημερών μας η κοινωνία που δεν καταναλώνει για να ζη αλλά ζη για να καταναλώνειraquo άρθρο laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή πώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπου του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου αναλύοντας το ποίημα του Καβάφη ltlt ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύηςgtgt διαπιστώνει Ο Καβάφης στο πρώτο μέρος του ποιήματος του μας παρουσιάζει ένα νεαρό λίβυο πρίγκιπα που έκανε στους Αλεξανδρινούς αγαθή εντύπωση γιατί εκ των πραγμάτων και των φαινομένων ακολουθούσε τον συρμό είχε προσχωρήσει στο σύστημα της επίσημης κουλτούρας Εντύπωση πάντως έκανε πως μιλούσε λίγο μονολεκτικά όχι τόσο σαν να απαξίωνε τους συνομιλητές του όσο

γιατί συχνά έδειχνε πως έπεφτε σε μια βαθιά σκέψη σαν διανοούμενος Ο Καβάφης με μια αιφνίδια ανατροπή στο δεύτερο μέρος του ποιήματος τραβάει το προσωπείο τη μάσκα του μεταμφιεσμένου φυλάρχου και μας πληροφορεί πως ο τραγικός αυτός μιμητής αλλοτρίων ηθών τίποτε από όλα όσα έδειχνε δεν ήταν αυθεντικό Και οι σιωπές του ούτε βάθος σκέψεων αποδείκνυαν ούτε στοχασμό ούτε καταβύθιση στα έγκατα της ψυχής Ηταν άμυνα ήταν καταφυγή η σιωπή του μήπως πει καμιά ασκήμια και προδοθεί Και ο Καβάφης επιλέγει πως είχε τόσα πράγματα μέσα του τόση διάθεση να εκφράσει τις ανησυχίες του και τον έπνιγε η αγωνία και όπως λέει ο Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος λογοτέχνης και

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 16: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

16

κριτικός θεάτρου ltltΑυτού του είδους η μεταμφίεση η μεταποίηση ξένων αξιών ο βάρβαρος και συνάμα θλιβερός μαϊμουδισμός έρχεται συχνά να μας συναντήσει στα χρόνια που ζούμε Μύριες όσες μόδες στην ένδυση στην αισθητική της καθημερινότητας στη διατροφή και κυρίως στη λογοτεχνία στο τραγούδι στο θέατρο στον κινηματογράφοhellip Φορώντας τις προσωπίδες της μόδας για να χορέψουμε το αλλοτριωμένο ήθος πιέζουμε τον αυθεντικό εαυτό μας τον συρρικνώνουμε και υποδυόμαστε τα στερεότυπα της μόδας παπαγαλίζουμε τα ιδεολογήματα του συρμού και θαυμάζουμε ότι πλασάρει η διαφήμιση και οι πληρωμένες καμπάνιες των μέσωνgtgt Μεταμορφώσεις

Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επικοινωνίας έκαναν τη γη ένα πλανητικό χωριό Ποτέ άλλοτε οltltμεγάλοςgtgt κόσμος δεν ήταν τόσο ltltμικρόςgtgt Εκτός από τη γρήγορη μεταφορά των προϊόντων οι άνθρωποι ενημερώνονται για την ποιότητα των αγαθών μέσω του διαδικτύου και της διαφήμισης Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθορίζουν μοντέλα ζωής και πρότυπα συμπεριφοράς που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα Όλο και περισσότερο καθιερώνεται κοινός τρόπος συμπεριφοράς και κοινός τρόπος ψυχαγωγίας Το ίδιο τραγούδι σιγοψιθυρίζεται από άτομα πολλών χωρών και η ίδια μελωδία τέρπει εκατομμύρια ανθρώπους Στις μέρες μας τα εργοστάσια μιας χώρας παράγουν προϊόντα που έχουν ως αγορά κατανάλωσης όχι τη δική της

αγορά αλλά τις αγορές του κόσμου Η ίδια ltltμάρκαgtgt ενδύματος μπορεί να φορεθεί από άτομα πολλών χωρών και οι ίδιες χρηστικές συσκευές που παράγονται σε μια χώρα κατακλύζουν τις αγορές όλων των χωρών του πλανήτη μας Τα συμβατικά όρια των χωρών έχουν ήδη καταργηθεί για τις πολιτιστικές ανταλλαγές και το εμπόριο Στις παρακάτω παραγράφους περιγράφεται το πώς επηρεάζει το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης τους τομείς της εκπαίδευσης της διατροφής και της μουσικής ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Στον τομέα της παιδείας και της εκπαίδευσης όπως προαναφέρθηκε οι μοναδικές αξίες που προβάλλονται είναι η τριλογία λεφτά καριέρα υλικά αγαθά Οι νέοι δεν αποκτούν τις ηθικέςαρετές στα σχολεία μιας και ο σκοπός των μαθητών της βασικής εκπαίδευσης είναι να αποκτήσουν τους καλύτερους βαθμούς ώστε να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο Δηλαδή το κίνητρο του νέου δεν είναι η απόκτηση της ηθικής και διανοητικής αρετής αλλά μέσω της βαθμοθηρίας η είσοδος στο πανεπιστήμιο το οποίο είναι απαραίτητο μέσον για να αποκτήσει ένα πτυχίο να βρει δουλειά και να κερδίσει πολλά λεφτά Άρα ο σκοπός της εκπαίδευσης από μεριά του κράτους είναι η στελέχωση του με επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και από μεριά του νέου είναι η απόκτηση χρημάτων από κάποια προσοδοφόρα εργασία Η εκπαίδευση στις περισσότερες χώρες έχει ιδιωτικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί στις ανώτερες βαθμίδες της Έτσι χώρες όπως η Αγγλία η Ιταλία και οι ΗΠΑ πλουτίζουν με τους αλλοδαπούς φοιτητές στα πανεπιστήμια-επιχειρήσεις Τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια αναγκάζουν τους φοιτητές αντί να μελετούν να εργάζονται ως σερβιτόροι για να βοηθήσουν την οικογένεια τους στην καταβολή των διδάκτρων και των εξόδων τους (βιβλία διατροφή καθημερινές ανάγκες)Στην Ελλάδα η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της είναι (για την ώρα) δωρεάν Είναι χωρίς δίδακτρα και με δωρεάν χορήγηση πανάκριβων συγγραμμάτων Αυτά δεν ισχύουν σε άλλες χώρες Και όμως το πανεπιστήμιο είναι χώρος πνευματικών ζημώσεων και η εμπορευματοποίηση του είναι μέγιστος κίνδυνος για την δημοκρατία μιας και γίνεται προνόμιο των ολίγων που διαθέτουν χρήματα για δίδακτρα την αγορά βιβλίων και τη διανομή τους ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας μας Είναι επίσης μέρος της κουλτούρας μας Βοηθά στον αυτό-προσδιορισμό μας ως άτομα κοινωνίες και έθνη Η παγκοσμιοποίηση επέφερε διαφοροποίηση στην κατανάλωση τροφών με συνιστώσες τις δημογραφικές αλλαγές την αστικοποίηση την αύξηση διαθέσιμου εισοδήματος τη διαφοροποίηση στις προτιμήσεις των καταναλωτών τις διεθνείς καμπάνιες marketing τροφίμων και το διεθνοποιημένο εμπόριο Αποτέλεσμα ήταν η υιοθέτηση κοινών καταναλωτικών προτύπων που

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 17: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

17

προσανατολίζονται στην απομάκρυνση από το σπιτικό φαγητό και στην κατανάλωση προ-μαγειρεμένων ή έτοιμων γευμάτων συχνά μακριά από το σπίτι Οι αλυσίδες fast-food για παράδειγμα εξαπλώνονται ραγδαία όχι μόνο ως αποτέλεσμα του διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων αλλά επίσης εξαιτίας της πολιτισμικής μετάδοσης Τα burgers και οι τηγανητές πατάτες αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις επικρατούσα διατροφική συνήθειαΗ παγκοσμιοποίηση των καταναλωτικών προτιμήσεων για φαγητό ως παράγωγο της διεθνοποίησης των εταιριών και της προβολής κοινών εικόνων από τα ΜΜΕ οδηγεί όχι μόνο στην εξάπλωση του γρήγορου φαγητού αλλά και στην εισαγωγή μαγειρικών από την Ασία την Αφρική την Κίνα την Λατινική Αμερική στην τοπική παραδοσιακή κουζίνα εις βάρος του μεσογειακού τρόπου διατροφής Παράλληλα παρουσιάζεται αυξανόμενη τάση των καταναλωτών να προμηθεύονται τρόφιμα που τις περισσότερες φορές δεν είναι απαραίτητα στην διατροφή τους αλλά αντιθέτως επιβλαβή λόγω των συντηρητικών της ζάχαρης των λιπών που περιέχονται σε αυτά και αντικαθιστώντας τροφές όπως λαχανικά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία Τα σύγχρονα κοινά πρότυπα περιλαμβάνουν την διάθεση του ελεύθερου χρόνου στις καφετέριες ή μπροστά από μια οθόνη ΗΥ ή τηλεόρασης που τις περισσότερες φορές συνοδεύεται με ποπ-κορν ξηρούς καρπούς και κόκα κόλα δηλαδή πολλές θερμίδες περιττές για τον οργανισμό Τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τις έχουν τα παιδιά νεαρής ηλικίας όπου δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες της αλόγιστης κατανάλωσης τέτοιων τροφών στο σημαντικό χρονικό διάστημα της ανάπτυξης τους με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα παχυσαρκίας από νεαρή ηλικία Παράλληλα η προώθηση προτύπων αδυνατισμένων ή υποσιτιζόμενων μοντέλων παράγωγα της δυτικής και αμερικάνικης κουλτούρας οδηγούν νεαρές και έφηβες κοπέλες σε εξαντλητικές δίαιτες με αποτέλεσμα διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία και η ανορεξία Η υποθρεψία σε άτομα αυτής της ηλικίας συγχρόνως μπορεί να αποτελέσει λόγο ανεπαρκούς ανάπτυξης του οργανισμού ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική είναι ένα από τα ωραιότερα πράγματα στον κόσμο είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να ονειρευτούμε Η Παγκοσμιοποίηση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική Πρώτον ότι η μουσική αποτελεί παγκόσμια γλώσσα κατανοητή σε όλη την υφήλιο και επομένως εύκολα χειραγωγησιμη από τη μεγάλη μουσική βιομηχανία του δυτικού κόσμου Δεύτερον ότι στην πράξη έχει συντελεστεί μια προϊούσα αφομοίωση της μουσικής στις πιο αδύναμες πολιτισμικά οικονομικά και γεωπονικά χώρες από τη μουσική που παράγεται κυρίως στις ΗΠΑ Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων προτιμάει να ακούει ξένη μουσική από τη δική του την παραδοσιακή Συνοψίζοντας είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι η μαζική κουλτούρα που καθιερώνετια βάσει ενός παγκόσμιου καταναλωτικού προτύπου απειλεί μια αδιάσειστη επίπτωση της παγκοσμιοποίησης με ανησυχητικά αποτελέσματα Η προώθηση των υπερπαραγωγών του κινηματογράφου η γλώσσα του ιντερνέτ η επιβολή ιδεολογιών μη καίριας ουσίας η προβολή από τα ΜΜΕ ενός τρόπου ζωής ο οποίος καθορίζεται από τα διάφορα οικονομικά μεγέθη και όχι η ποιότητα των ατόμων αποτεθούν συστατικά στοιχειά της κουλτούρας που καταναλώνεται από τη μάζα Έτσι οι λαοί ανεξάρτητου καταγωγής ακλουθούν οτι προτείνεται από τη διαφήμιση την τηλεόραση το διαδίκτυο δηλαδή από τους φορείς τηςltltκονσερβοποιημένης κουλτούραςgtgt Επομένως η ιδιαίτερη φυσιογνωμία τα ήθη οι συνήθειες η συμπεριφορά ο πολιτισμός της κάθε χώρας τίθεται στο περιθώριο ή μάλλον ισοπεδώνεται στο όνομα της κενής μαζικής κουλτούρας

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ LIFESTYLE

Τι είναι το lifestyle Γιατί υπάρχει το lifestyle Είναι ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση σε σχέση με το καταναλωτικό πρότυπο Ως lifestyle ορίζουμε ένα είδος δημοσιογραφικού λόγου και σχεδιασμού εντύπων που

χαρακτηρίζεται από ελαφρότητα κυνισμό και χιούμορ στην αντιμετώπιση όλων των θεμάτων δίνοντας έμφαση σε ότι σχετίζεται με ζητήματα τρόπου ζωής μόδας διακόσμισης σχέσεων των δύο φύλων κοινωνικής ανόδου παρουσίασης επιτυχημένων ανθρώπων κτλ Το lifestyle δεν δημιούργησε τον καταναλωτισμό αλλά δημιουργήθηκε από αυτόν

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 18: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

18

Πχ περιοδικά εκδοτών χωρίς καμία δημοσιογραφική χρησιμότητα η αξία Δηλαδή απλά οδηγών για το πώς θα ξοδέψει κάποιος τα λεφτά του Τα περιοδικά αυτά δε δημιούργησαν την ανάγκη αλλά ήρθαν να την ικανοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τη διαφημιστική δαπάνη που ήταν έτοιμη να πέσει στην αγορά

Το lifestyle στην ΕΛΛΑΔΑ πρωτοκυκλοφόρησε ουσιαστικά με τα περιοδικά του Κωστόπουλου και ύστερα αναπτύχθηκε παίζοντας μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συνείδησης των Ελλήνων

Μέσα από την επικράτηση των ΜΜΕ και των

περιοδικών που ltltκυκλοφορούνgtgt μας επηρεάζουν πολλές ατάκες διαφημίσεις και πρότυπα lifestyle Ο καθένας καλείται καθημερινά να απαντήσει με τη καταναλωτική του συμπεριφορά αν αποδέχεται ή όχι το οτι ltlt η ζωή ειναι μικρή για να ειναι θλιβερήgtgt φράση σημαία του Κωστόπουλικού lifestyle Βέβαια στην Ελλάδα της κρίσης μπορεί σήμερα να έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα να επιλύσουμε καθημερινά αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι για αρκετά χρόνια το lifestyle ανάγκασε τον οποιοδήποτε lsquolsquoμη coolrsquorsquoνα γίνει cool καταναλώνοντας και δείχνοντας μια εικόνα του εαυτού του που ίσως και να μην αντιπροσωπέυειΑπο την Ελλάδα της χούντας μεχρι και την κυριαρχία της ιδιωτικής τηλεόρασης σήμερα προβάλλοταν και προβάλλεται παντου ένας τρόπος ζωής που συνοψίζει το lifestyle όπως το ξέρουμε

Στη μετατροπή του lifestyle σε εθνική κουλτούρα συντέλεσε η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΜΕ με τους πολλαπλασιαζόμενους τίτλους περιοδικών και κυρίως και η ιδιωτική ραδιοτηλεόρασηΤέλος το πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο στην κατανάλωση αυτη καθαυτήη απόλαυση αγαθών δεν είναι εξορισμού καταδικαστέαΤο καταδικαστέο ειναι να προβάλλεται παντού γύρω μας τηλεόρασηπεριοδικά κτλΕιναι τρόπος χλιδάτης ζωής που μας δημιουργεί τεχνητές μα απεριόριστες ανάγκες για να είμαστε απόδεκτοι κι ευτυχισμένοι καταργώντας αξίες οπως μόρφωσηαξιοπρέπεια ανθρωπιά και συνείδηση

ΟΥΔΕΝ ΚΑΚΟ ΑΜΙΓΕΣ ΚΑΛΟΥ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Νέα δεδομένα στην κατανάλωση φέρνει η τρέχουσα οικονομική κρίση Το μοντέλο της υπερκατανάλωσης που κυριάρχησε κατά την προηγούμενη δεκαετία είναι πλέον ξεπερασμένο Οι πολίτες δεν είναι απλά αδύναμοι οικονομικά για να το υποστηρίξουν αλλά και απρόθυμοι (Σύμφωνα με

τα αποτελέσματα έρευνας της ldquoThe Boston Consulting Grouprdquo (BCG) που παρουσίασε το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο τον Σεπτέμβριο του 2011 για τη συμπεριφορά των καταναλωτών με τίτλο laquoΠλοήγηση στα Νέα Δεδομένα των Καταναλωτώνraquo) Λόγω της οικονομικής κρίσης στηv Ελλάδα παρατηρείται περισσότερη αγωνία για το μέλλον εργασιακή ανασφάλεια και μεγαλύτερη σχεδιαζόμενη μείωση δαπανών στο μέλλον Συνεπώς είναι λογικό συνακόλουθο των παραπάνω να επέλθουν αξιοσημείωτες αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών που έχoυν ως αποτέλεσμα να αποκτούν οι έλληνες ολοένα αυξανόμενη καταναλωτική συνείδηση σε σχέση με το παρελθόν Χαρακτηριστικό είναι πως στην παραπάνω έρευνα το 79 των ερωτηθέντων δηλώνει πως θα αναβάλλει τις αγορές που μπορούν να περιμένουν ενώ το 73 θα περιοριστεί στο να προμηθεύεται μόνο τα απολύτως απαραίτητα αγαθά ποσοστά που είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών κρατών Από την έρευνα της BCG προκύπτουν επίσης πέντε σημαντικές αλλαγές στην κατανάλωση

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 19: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

19

Πρώτον νέα δεδομένα στην κατανάλωση με μεγαλύτερη έμφαση και αναβάθμιση της κατανάλωσης στο σπίτι με την οικογένεια και φίλους Δεύτερον πρόθεση των καταναλωτών να ξοδέψουν περισσότερα υπό προϋποθέσεις και σε ορισμένες κατηγορίες (φρέσκα τρόφιμα γαλακτοκομικά παιδικός ρουχισμός κλπ) Επίσης ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που δίνουν στον καταναλωτή σημαντική τεχνική διαφορά ή καλύτερο αποτέλεσμα Τρίτον άμεση και πρακτική προσαρμογή των καταναλωτών στην κύρια τάση να ξοδεύουν λιγότερα Οι καταναλωτές κυνηγούν τις καλύτερες τιμές και νιώθουν ικανοποίηση όταν τις εντοπίζουν Τέταρτον εναρμόνιση της επικοινωνίας με τη σωστή σειρά αξιών Η ldquoεξοικονόμησηrdquo η ldquoυγείαrdquo και ldquoοι αγορές μου να αξίζουν τα χρήματα τουςrdquo είναι στη κορυφή της λίστας των καταναλωτικών αξιών Πέμπτον η ldquoέξυπνηrdquo αξιοποίηση του διαδικτύου και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτούς που μπορούν και το εκμεταλλεύονται καταλλήλως Η έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο - Απρίλιο του 2011 παράλληλα σε 21 χώρες όπου ερωτήθηκαν σχεδόν 25000 καταναλωτές και για πρώτη φορά συμπεριλήφθη και η Ελλάδα με 800 συμμετέχοντες Συγκρίνει τη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή στις συμμετέχουσες χώρες και υπογραμμίζει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και σημαντικές διαφορές

ΈΡΕΥΝΑ TO ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 3ΟΥ ΓΕΛ ΆΡΓΟΥΣ

ltltΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013gtgt

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας στηρίχτηκε σε ερωτηματολόγιο που διανεμήθηκε στους μαθητές του σχολείου μας τον Δεκέμβριο του 2013 Η ποσοτική και ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε για την πραγματοποίηση της έρευνας είναι αυτή του ερωτηματολογίου λόγω της πληθώρας των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει τα οποία αναφέρονται παρακάτω (Τοράκη 2005) Μέσω του ερωτηματολογίου

Λαμβάνονται οι απόψεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων

Έχουν δομημένη μορφή

Δίνονται συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις

Επιτυγχάνεται ουδετερότητα και αντικειμενικότητα στις απαντήσεις

Χρησιμοποιούνται στατιστικές μέθοδοι για την ανάλυση των δεδομένων του

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 20: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

20

Στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη στοιχεία όπως τα παρακάτω

Η γλώσσα και το μέγεθός του καθώς τα μεγάλα ερωτηματολόγια αποθαρρύνουν τους ερωτώμενους και απαιτούν χρόνο ανάλυσης

Η δομή ώστε από γενικότερες να μεταβαίνει σε ειδικότερες ερωτήσεις

Η μορφή των ερωτήσεων (κλειστές για συγκεκριμένη απάντηση)

Ο χρόνος και η διάρκεια διενέργειας της έρευνας

Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ερωτηματολογίου είναι

Η αποφυγή ερωτήσεων που σχετίζονται ήκαι προσβάλλουν τις ατομικές ελευθερίες των ερωτώμενων

Η αποφυγή ερωτήσεων με προφανείς απαντήσεις για παράδειγμα ερωτήσεις οι οποίες έχουν τεθεί με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζουν πάντα θετική απάντηση

Η χρήση σαφών και συγκεκριμένων ερωτήσεων

Η αποφυγή διπλών ερωτήσεων ή και ερωτήσεων με παρόμοιο ή συναφές περιεχόμενο

Στο σημείο αυτό σύμφωνα με τους κανόνες στατιστικής ανάλυσης χρειάζεται η λήψη τυχαίου

δείγματος από τον πληθυσμό που πρόκειται να ερευνηθεί Η σύνθεση και τα χαρακτηριστικά του δείγματος προσδιορίζονται από τα χαρακτηριστικά του προς μελέτη πληθυσμού και από τη μέθοδο δειγματοληψίας ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Xρόνος Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 Σκοπός Η διερεύνηση του καταναλωτικού προτύπου που υιοθετούν οι εφηβοι μαθητές του σχολείου μας Δομή ερωτηματολογίου Το μέγεθος του ερωτηματολογίου επιλέχθηκε να είναι μικρό ευέλικτο και προσιτό προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερο ποσοστό ανταπόκρισης από τους μαθητές δεδομένου ότι ο χρόνος τους είναι περιορισμένος με αποτέλεσμα πολλές και μακροσκελείς ερωτήσεις ενδεχομένως να αποτελούσαν αντικίνητρο για την συμπλήρωση του Η μορφή των ερωτήσεων επιλέχθηκε να είναι σε πίνακα για τους ίδιους λόγους

Προκειμένου για την αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της έρευνας το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε πιλοτικά σε άτομα από την ομάδα του προγράμματος (δυναμικότητας 16 μαθητών) και συναδέλφους εκπαιδευτικούς προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν λάθη και να επισημανθούν κενά ως προς το περιεχόμενο και τη δομή των ερωτήσεων

Στο ερωτηματολόγιο αυτό οι μαθητές καλούνται να δηλώσουν το βαθμό αποδοχής ή απόρριψης για μια σειρά απόψεις φράσεις θέματα στη βάση μιας αριθμητικής κλίμακας Οι κλίμακες χρησιμοποιούνται επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο για το αν τα υποκείμενα της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής (Μπεχράκης 1999) ) Συγκεκριμένα η κλίμακα που χρησιμοποιήσαμε είναι η πενταβάθμια κλίμακα Likert διότι είναι η πιο απλή στη δημιουργία και η πιο διαδεδομένη στις κοινωνικές και τις παιδαγωγικές έρευνες Στόχος της είναι η μέτρηση στάσεων ή απόψεων των υποκειμένων της οποίας καλούνται να επιλέξουν μια από τις δυνατές απαντήσεις σταθερής μορφής σε ένα σύνολο ερωτημάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν το προς μελέτη πρόβλημα Οι απαντήσεις αυτές εκφράζουν το μέγεθος συμφωνίας ή διαφωνίας σε μια ορισμένη δήλωση ο ερωτώμενος χρήστης καλείται να επιλέξει μεταξύ των απαντήσεων καθόλου μερικώς λίγο αρκετά πολύ ή ποιοτικές άλλες διαβαθμίσεις

Στους μαθητές διευκρινίστηκε ότι το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και τα αποτελέσματα θα χρισιμοποιηθούν μόνο για τη συγκεκριμένη Ερευνητική Εργασία

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 21: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

21

Ο πληθυσμός της έρευνας Τον πληθυσμό απετέλεσαν οι 244 μαθητές του σχολείου μας οι οποίοι απαρτίζονται από 100 αγόρια και 144 κορίτσια εκ των οποίων απrsquo την Αrsquo τάξη είναι 82 από την Βrsquo 80 και από την Γrsquo 82 και προέρχονται 59 μαθητές από το Άργος 59 από την Νέα Κίο και 126 από τις όμορες αγροτικές περιοχές Το δείγμα Στη συνέχεια επελέγη τυχαίο δείγμα 70 μαθητών από το σύνολο των 244 μαθητών του σχολείου μας εκ των οποίων τα ερωτηματολόγια συμπλήρωσαν 68 μαθητές 20 είναι τα αγόρια και 48 τα κορίτσια 20 μαθητές είναι από την Αrsquo τάξη 21 από την Βrsquo τάξη και 27 από την Γrsquo τάξη Το Δείγμα αντιστοιχεί στο 28 του πληθυσμού και κρίνεται επαρκές ΟΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα αφορά μόνο το 3Ο ΓΕΛ Άργους έγινε μέσα στο χώρο του σχολείου σε ώρα άλλου μαθήματος τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με excel και διαπιστώσαμε ότι κάποιες ερωτήσεις θα έπρεπε να αναλυθούν περισσότερο για να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες Τέλος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο διπλάσιος αριθμός κοριτσιών από τα αγόρια αν και έγινε τυχαία επιλογή και αυτό μπορεί να οφείλεται σε άρνηση των αγοριών να δώσουν στοιχεία εθελοντικά αν και ήταν ανώνυμα και αυτό πρέπει να διερευνηθεί περεταίρω

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ndashΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η παρουσίαση και η ανάλυση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν με σκοπό την εξαγωγή αποτελεσμάτων και την γραφική απεικόνιση αυτών Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 68 μαθητές έναντι 244 που φοιτούν στο 3Ο ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ Εδώ καταγράφεται το ποσοστό των συμμετεχόντων μαθητών ανάλογα την τάξη και το φύλο Τα αποτελέσματα είναι τα εξής

ΕΡΩΤΗΣΗ 1η Αριθμός ερωτώμενων ανάλογα με το φύλο

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 αγόρια και 48 κορίτσια

ΕΡΩΤΗΣΗ 2η Αριθμός ερωτώμενων ανά Λυκειακή τάξη

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν

20 μαθητές της Α Λυκείου 21 μαθητές της Β Λυκείου και 27 μαθητές της ΓΛυκείου

20 21

27

0

5

10

15

20

25

30

Α ΛΥΚΕΙΟΥ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

48

20

0

10

20

30

40

50

60

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 22: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

22

ΕΡΩΤΗΣΗ 3η Πώς σου αρέσει να διασκεδάζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 71 των ερωτηθέντων μαθητών προτιμά να βγαίνει κυρίως με φίλους ενώ το 18 διασκεδάζει με τη χρήση του ίντερνετ και του facebook και το 6 με παιχνιδομηχανές

ΕΡΩΤΗΣΗ 4η Τι φαγητό προτιμάς κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 36 προτιμά κρέας Το 29 λαδερά σαλάτες

όσπρια Το 24 Fast Food ενώ

υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό

4 που προτιμά φαγητό περιπτέρου(πατατάκια

σοκολάτες κρουασάν κλπ)

ΕΡΩΤΗΣΗ 5η Ποιο είναι το αγαπημένο σου ρόφημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το πιο αγαπημένο ρόφημα των μαθητών είναι τα αναψυκτικά τύπου κόλα με μικρή όμως διαφορά από τους φυσικούς χυμούς Τα αναψυκτικά κόλα και ο καφές αθροιστικά προτιμούνται έναντι των φυσικών χυμών και του γάλακτος

3

16

10

1920

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ

ΤΥΠΟΥ COLA

ΦΥΣΙΚΟΣ

ΧΥΜΟΣ

ΓΑΛΑ ΚΑΦΕΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ

ΑΥΤΆ

124

48

1 30

10

20

30

40

50

60

ΥΠ

ΟΛ

ΟΓ

ΙΣΤ

ΗΣ

-

ΙΝΤ

ΕΡ

ΝΕ

Τ-

FACEBOOK

ΠΑ

ΙΧΝ

ΙΔΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΕ

Σ

ΕΞ

ΟΔ

ΟΣ

ΜΕ

ΦΙΛ

ΟΥ

Σ

ΚΙΝ

ΗΤ

Ο

ΤΙΠ

ΟΤ

Α Α

ΠΌ

ΑΥ

ΤΆ

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 23: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

23

ΕΡΩΤΗΣΗ 6η Επηρεάζεσαι από τις διαφημίσεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 79 ΟΧΙ Το 21 ΝΑΙ

ΕΡΩΤΗΣΗ 7η Τι προτιμάς να βλέπεις στην τηλεόραση

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των μαθητών έχουν οι ελληνικές σειρέςndashέργα και ακολουθούν οι αμερικάνικες σειρές-έργα ενώ τα τηλεπαιχνίδια και εκπομπές με διαγωνιζόμενους βρίσκονται χαμηλά στις προτιμήσεις τους Τελευταία τέλος στις προτιμήσεις των μαθητών βρίσκονται τα τουρκικά σήριαλ

ΕΡΩΤΗΣΗ 8η Όταν αγοράζεις ένα εμπόρευμα τι προσέχεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 48την ημερομηνία λήξης το 26 τίποτα το 13 τη χώρα προέλευσης το 9 την ετικέτα

περιτυλίγματος και το 4 τα συστατικά των υλικών

21

79

ΝΑΙ

ΌΧΙ

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 24: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

24

ΕΡΩΤΗΣΗ 9η Κάνεις ανακύκλωση κυρίως

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Στην πλειοψηφία τους οι μαθητές δεν κάνουν ανακύκλωση κάποιοι μαθητές κάνουν ανακύκλωση του χαρτιού και ακόμη λιγότεροι πλαστικού και γυαλιού αλλά κανείς αλουμινίου

ΕΡΩΤΗΣΗ 10η Για το κινητό σου σκέφτεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία των μαθητών είναι ικανοποιημένη με το κινητό που ήδη έχει ενώ ένα μικρό ποσοστό θέλει να το αλλάξει

ΕΡΩΤΗΣΗ 11η Έχεις πρότυπο κάποιον σταρ(ηθοποιό-ποδοσφαιριστήτραγουδιστή κλπ)

Και αν ναι επηρεάζεται το στυλ σου απ αυτόνη

ΑΠΑΝΤΟΥΝ η πλειοψηφία απαντά ΟΧΙ

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 25: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

25

ΕΡΩΤΗΣΗ 12η Θέλεις να σπουδάσεις για

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 για χρήματα το 24 για καριέρα και το 24 για μόρφωση ενώ μόλις το 6 για κοινωνική καταξίωση

ΕΡΩΤΗΣΗ 13η Τι μουσική ακούς περισσότερο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 41 ακούει ελληνική έντεχνη μουσική ενώ το 30 ΗΙΡ ΗΟΡ και άλλη το 7ΡΟΚ και μόλις το 2 παραδοσιακή ελληνική μουσική

ΕΡΩΤΗΣΗ 14η

Είσαι ευτυχισμένοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 63 των μαθητών είναι ευτυχισμένοι όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Το 13 όταν αγοράζουν καινουρια ρούχα παπούτσια Το 10 όταν έχει πολλούς φίλους το 7 όταν είναι αγαπητοί στους συμμαθητές τους και το 4 όταν παίρνει μεγάλους βαθμούς από τους καθηγητές

24

36

24

6

10 ΜΟΡΦΩΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΑ

ΚΑΡΙΕΡΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

15 7

19

41

3

15

HIP-HOP

ROCK

POP

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΤΕΧΝΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

ΆΛΛΗ

63

13

74

10

3

ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΡΟΥΧΑ

ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΛΠ

ΣΤΗΝ ΟΙΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ-

ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΛΠ)ΕΙΣΑΙ ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΣΤΟΥΣ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΌΤΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

ΣΟΥ ΒΑΖΟΥΝ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΘΜΟΥΣ

ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΟΥ

ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΌ ΑΥΤΆ

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 26: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

26

ΕΡΩΤΗΣΗ 15η Νοιώθεις όμορφοςη όταν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ με σειρά σπουδαιότητας

1 Όταν εχουν φροντίσει

την εξωτερική τους εμφάνιση

2 Όταν είναι ο εαυτός τους 3 Όταν ξεχωρίζουν από

τους άλλους και 4 όταν ντύνονται σύμφωνα

με τις προσταγές της μόδας

ΕΡΩΤΗΣΗ 16η

Προσέχεις την εμφάνισή σου στο σχολείο

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Από αρκετά έως πολύ δηλώνει το 63 των ερωτηθέντων

Μερικώς έως λίγο το 29 και

Καθόλου το 8

ΕΡΩΤΗΣΗ 17η Πηγαίνεις φροντιστήρια

ΑΠΑΝΤΟΥΝ το 64 των ερωτηθέντων μαθητών πάει φροντιστήριο ως εξής To 21 σε ξενόγλωσσα Το 29 σε θετικά μαθήματα Το 13 σε θεωρητικά μαθήματα και Το 1 στο κοινωνικό φροντιστήριο το 33 δεν πάει καθόλου φροντιστήριο και το 3 θέλει να πάει σε περισσότερα αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα

69 10

32

11

0

5

10

15

20

25

30

35

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 27: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

27

ΕΡΩΤΗΣΗ 18η

Πόσο σημαντικό είναι για σένα να ακολουθείς τη μόδα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 43 δηλώνουν αρκετά

έως πολύ Το 36 μερικώς έως λίγο

και Το 21 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 19η

Με την οικονομική κρίση έχεις αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 33 των μαθητών

δηλώνουν ότι αρκετά έως πολύ έχουν αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες

Το 51 μερικώς έως λίγο Το 16 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 20η Ξοδεύεις περισσότερα ή λιγότερα χρήματα για ρούχα παπούτσια διασκέδαση σήμερα από

ότι στο παρελθόν

ΑΠΑΝΤΟΥΝ Το 36 λιγότερα Το 31 τα ίδια Το 21 περισσότερα ενώ Το 12 αποφεύγει να

απαντήσει

24

12

21

10

33

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΜΕΡΙΚΩΣ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

16

18

33

21

12

ΚΑΘΟΛΟΥ ΜΕΡΙΚΩΣ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ

21

12

31

36

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΛΙΓΟΤΕΡΑ

ΤΑ ΙΔΙΑ

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΔΕΝ

ΑΠΑΝΤΩ

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 28: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

28

ΕΡΩΤΗΣΗ 21η Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 42 1το μήνα ndash 1 το χρόνο

Το 28 προτιμά να ασχοληθεί με

κάτι άλλο

Το 21 δεν προλαβαίνει από τα

μαθήματα

Το 9 προτιμά την τηλεόραση ή τον

Ηλεκτρονικό υπολογιστή

ΕΡΩΤΗΣΗ 22η Είσαι φανατικός με κάποιο άθλημα

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 63 με ποδόσφαιρο ndashμπάσκετ-άλλο άθλημα

Το 37 δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

ΕΡΩΤΗΣΗ 23η

Πόσο συχνά γυμνάζεσαι

ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Το 40 αρκετά Το 25 πολύ Το 21 λίγο Το 9 πάρα πολύ Το 5 καθόλου

ΔΕΝ

ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ

ΑΠΌ ΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

21

ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΗΥ

9

1 ΤΟ ΜΗΝΑ-1

ΤΟ ΧΡΟΝΟ

42

ΠΡΟΤΙΜΩ ΝΑ

ΣΧΟΛΗΘΩ ΜΕ

ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ

28

63

37

ποδόσφαιρομπασκετ άλλο άθλημα

Δεν με ενδιαφέρει κανένα άθλημα

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 29: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

29

ΕΡΩΤΗΣΗ 24η Ενδιαφέρεσαι για την υγεία σου

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 44 πολύ Το 30 πάρα πολύ Το 19 αρκετά Το 5 λίγο Το 2 καθόλου

ΕΡΩΤΗΣΗ 25η Καταναλώνεις αλκοόλ

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 58 όχι Το 42 ναι

ΕΡΩΤΗΣΗ 26η Καπνίζεις

ΑΠΑΝΤΟΥΝ To 91 όχι Το 9 ναι

5

19

2

30

44

ΚΑΘΟΛΟΥ

ΛΙΓΟ

ΑΡΚΕΤΑ

ΠΟΛΎ

ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

ΝΑΙ

42

ΌΧΙ

58

ΌΧΙ

91

ΝΑΙ

9

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 30: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

30

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την μελέτη των σχεδιαγραμμάτων και των ποσοστών των απαντήσεων εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα που αφορούν το καταναλωτικο πρότυπο που υιοθετεί ο εφηβος μαθητής του 3ου ΓΕΛ ΑΡΓΟΥΣ έχει ως εξής

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Ο έφηβος μας διασκεδάζει κυρίως βγαίνοντας με φίλους και ασχολείται λιγότερο με το ιντερνετ και το facebook

Προτιμά να βλέπει τις ελληνικές σειρές και ταινίες στην τηλεόραση ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική που επιλέγει να ακούει είναι η έντεχνη ελληνική μουσική ενώ για την παραδοσιακή ελληνική μουσική ενδιαφέρεται ελάχιστα ακούει όμως εναλλακτικά και διαφορα είδη ξένης μουσικής

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ

Oι τέσσερεις στους δέκα εφήβους διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία ο ένας στους τρεις προτιμά να ασχοληθεί με κάτι άλλο ενώ ο ένας στους πέντε δεν διαβάζει γιατί δεν προλαβαίνει από τα μαθήματα

ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ Οι έξι στους δέκα εφήβους δηλώνουν φανατικοί με το ποδόσφαιρο το μπάσκετ ή άλλο

άθλημα ενώ οι τέσσερεις στου δέκα δεν ενδιαφέρονται καθόλου

ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΤΡΟΦΗ- ΑΣΚΗΣΗ

Ο έφηβός μας ενδιαφέρεται πολύ για την υγεία του Γυμνάζεται αρκετά έως πολύ Προτιμά να καταναλώνει κρέας και φαγητό σε φαστ φουντ και λιγότερο σαλάτες και σπιτικά

φαγητά όπως όσπρια και λαδερά Του αρέσει η κοκα κόλα τα συναφή αναψυκτικά και ο καφές περισσότερο από τους

φυσικούς χυμούς και το γάλα Οι έξι στους δέκα εφήβους δεν καταναλώνουν αλκοόλ Οι εννέα στους δέκα εφήβους δεν καπνίζουν ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Ο έφηβός μας θεωρεί σημαντικό να ακολουθεί τη μόδα Ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας δεν πηγαίνει φροντιστήριο οι άλλοι δύο στους

τρεις πηγαίνουν φροντιστήριο κυρίως για τις ξένες γλώσσες και τα θετικά μαθήματα Ο έφηβός μας όταν αγοράζει εμπορεύματα προσέχει κυρίως την ημερομηνία λήξης Δεν κάνει ανακύκλωση και αν κάνει η ανακύκλωση αφορά κυρίως το χαρτί Όσον αφορά το κινητό του δεν τον απασχολεί το μοντέλο αλλά η χρηστική του αξία

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 31: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

31

Δηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από τις διαφημίσεις και δεν μιμείται έχοντας ως πρότυπο κάποιον σταρ

Νοιώθει όμορφος όταν φροντίζει την εξωτερική του εμφάνιση άλλωστε προσέχει αρκετά την εμφανισή του στο σχολείο αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο ένας στους τρεις εφήβους στο σχολείο μας νοιώθει όμορφος όταν είναι ο εαυτός του

Θέλει να σπουδάσει κυρίως για τα χρήματα και την καριέρα και λιγότερο για την ίδια τη μόρφωση

Είναι ευτυχισμένος όταν δεν υπάρχουν προβλήματα στην οικογένεια (υγείαςανεργία κλπ) Βέβαια με την οικονομική κρίση έχει αλλάξει καταναλωτικές συνήθειες και πλέον ξοδεύει

λιγότερα για ρούχα παπούτσια και διασκέδαση

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Ο συνδυασμός του καταναλωτισμού με την πνευματικότητα του ανθρώπου ήταν προτό-τυπος και ασχοληθήκαμε με ενδιαφέρον όμως και πάλι είχαμε το χρόνο απέναντί μας να μας αγχώνει και να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε την εργασία στο βάθος και στην ποιότητα που θα θέλαμε

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ως γνωστόν στη σημερινή εποχή ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες σε μεγάλο ή μικρό βαθμό Σε μια τέτοια εποχή η επιθυμία για κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ψυχολογικών προβλημάτων και συνδρόμων κατωτερότητας λόγω της χαμηλής οικονομικής και ταξικής θέσης και πολλές φορές στην έξαρση της εγκληματικότητας ( κλοπές ληστείες φόνοι) Η ορθή αγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και του σχολείου ως αντιπρόσωπος της παιδείας είναι εκείνη που θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερές της ισορροπίες μεταξύ των καταναλωτικών τάσεων και της εντός λογικών πλαισίων κατανάλωσης Ως αγωγή μέσω της οικογένειας μπορεί να ληφθεί ο παραδειγματισμός των παιδιών από τους γονείς έτσι ώστε η ορθή στάση απέναντι στον καταναλωτισμό να γεννηθεί μέσα από μια διαδικασία μίμησης Μέσω της παιδείας τα παιδιά και οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους προσωπικότητα οξύνεται η κριτική τους ικανότητα μαθαίνουν να εξετάζουν σφαιρικά τα δεδομένα να κρίνουν και να επιλέγουν διατηρώντας την ελευθερία της βούλησής τους Είναι ανάγκη ο καθένας από εμάς να αποφεύγει την αποχαύνωση την παθητικότητα την αδρανοποίηση και την αλλοτρίωση γενικότερα Οι πατέρες της εκκλησίας θα πουν Ο καταναλωτισμός δημιουργεί ψευδαισθήσεις ευτυχίας Είναι κάτι που το βιώνουμε μετά την οικονομική κατάρρευση που μαστίζει την πατρίδα μας σήμερα Μας δημιούργησε το όραμα μιας ατελείωτης ευτυχίας και σήμερα ζούμε μία ομαδική δυστυχία που όπως φαίνεται δεν έχει τέλος Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να τον αποτινάξουμε ως στάση ζωής μπορούμε να διδαχθούμε από την ασκητικότητα των αγίων τη Εκκλησίας μας και να κάνουμε έστω και μικρά βήματα Βήματα εκούσια βέβαια που θα μας οδηγήσουν στην απεξάρτηση από ότι καταναλώνουμε και την ενασχόληση μrsquo αυτό που είμαστε πραγματικά Γιατί διαφορετικά η απληστία και η έλλειψη μέτρου θα μας κρατούν δέσμιους των παθών μας Και η κατανάλωση θα γίνεται μία μόνιμη παγίδα εγκλεισμού στον εαυτό μας μακριά από τη γνήσια και αυθεντική ζωή

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr

Page 32: ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - 3lyk-argous.arg ...3lyk-argous.arg.sch.gr/attachments/article/54/Καταναλωτικό πρότυπο... · 3 ΠΕΡΨ 8 Ο καταναλτισμς

32

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία

1 CALBRAITH JK Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΜΤΦ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 1970

2 ΚΟΝΡΑΝΤ ΛΟΡΕΝΤΣ ΤΑ ΟΚΤΩ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ΜΤΦ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΣΙΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΜΑΡΙ 1979

3 ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΡΥΚΝΕΡ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΜΤΦ ΛΟΊΣΚΑ ΑΒΑΓΙΑΝΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ 2002

4 Μπεχράκης Θ (1999) Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων Αθήνα laquoΝέα Σύνοραraquo - Α Α Λιβάνη

5 Τοράκη Κamp Παπαδάκης Γ (2004) Διδακτικές σημειώσεις στο γνωστικό αντικείμενο laquoΑξιολόγηση Πληροφοριακών Συστημάτωνraquo 1o εξάμηνο ΠΜΣ Αθηνών laquoΔιοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις νέες τεχνολογίεςraquo Αθήνα

Ιστοσελίδες

1 httpelwikipediaorg

2 httpwwwvliorasgrPhilologiaCompositionKatanalosihtm

3 http3gym-chanionchanschgroldisitetetradioscriptsxoliazepikdiafimisihtm

4 http wwwlifestylecomdiafimiseisgrelwikipediaorg

5 httpebooksedugrmodulesebookshowphpDSGL-A114547358415274

httplyk-dolianioaschgrwp-contentuploadsomada_apdf

6 http9lyk_patrasachschgrautoschjoomla15phocadownloadpnevmatikes_koinonikes_sinepies

7 httppatisialeonteiosedugrfilesdrasthriotitesereynhtikes_mathitwn2011-2012katanalvtismos_antikatan_2011-

2012 pdf

8 httpestiahuagr8080dspacebitstream1234567892321Metaptychiaki16pdf

Άρθρα

1 laquoΜεταξύ φίλωνraquo Γιώργος Επιτείδιος gepitigepiticom

2 laquoΤι είναι παγκοσμιοποίησηraquo του ΓΧ Παπαγεωργίου Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

3 laquoΗ χρονιά μας με λίγες εικόνεςraquo του ΘΠΛιανού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο ΟΠΑ Εφημερίδα το Βήμα

4 laquoΤο θύμα της μόδας και η έλλειψη αυτοπεποίθησηςraquo της Δρ Λίζα Βάρβογλη PhD Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας httpgreekpsychologypagesblogspotgr

5 laquoΨώνιζε και μη ερεύναraquo ή laquoπώς ο ασβέστης του καταναλωτισμού έσβησε το πρόσωπο του ανθρώπουraquo του Σαράντου Καργάκου δημοσιευμένο υπό τον τίτλο laquoH κατανάλωση τού ανθρώπουraquo στο τεύχος υπαριθμ 58 το΄υ καλού περιοδικού ΝΕΜΕCIC

6 Μεταμορφώσεις Λιβύου Του Κώστα Γεωργουσόπουλου ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 05032011 0700 ΤΑ ΝΕΑgr