/O

LIV

IA M

AN

NIN

GΗ

ΤΡ

ΙΛΟ

ΓΙΑ

ΤΟ

Υ Λ

ΕΒ

ΑΝ

ΤΕ

/

Η Βρετανίδα Olivia Manning

(Ολίβια Μάννινγκ 1908-1980)

ήταν μυθιστοριογράφος, ποιήτρια,

συγγραφέας και κριτικός. Στα έργα

της, λογοτεχνικά και μη, συνήθως

περιγράφει τα ταξίδια και τις προσωπικές

της οδύσσειες που διαδραματίζονται

τόσο στην Αγγλία και την Ιρλανδία όσο

και στην υπόλοιπη Ευρώπη και τη Μέση

Ανατολή. Τον Αύγουστο του 1939

παντρεύτηκε τον R. D. Smith, λέκτορα

του Βρετανικού Συμβουλίου, τον οποίο

ακολούθησε στο Βουκουρέστι και εν

συνεχεία στην Ελλάδα, την Αίγυπτο

και την Παλαιστίνη, καθώς οι Ναζί

επέλαυναν στην Ανατολική Ευρώπη. Στις

εμπειρίες της βασίστηκαν τα πιο γνωστά

της έργα, τα έξι μυθιστορήματα που

αποτελούν τη Βαλκανική Τριλογία και

την Τριλογία του Λεβάντε. Η δόξα και η

αναγνώριση ήρθαν, όπως το φοβόταν,

μετά τον θάνατό της το 1980, όταν οι

δύο τριλογίες της μεταφέρθηκαν στη

μικρή οθόνη με τον τίτλο Fortunes of

War και πρωταγωνιστές τους Κένεθ

Μπράνα και Έμμα Τόμσον.

Όπως ο Tolstoy στο Πόλεμος και Ειρήνη και ο Hemingway στον Αποχαιρετισμό στα όπλα και στο Για ποιον χτυπά η καμπάνα, η Manning δημιούργησε χαρακτήρες στη δίνη ενός σαρωτικού Ευρωπαϊκού πολέμου. Οι περιγραφές των μαχών και των βασάνων των αμάχων είναι εξίσου συναρπαστικές και βαθιές με αυτές των σπουδαίων της προκατόχων.

Jeffrey Meyers, συγγραφέας

Ο πόλεμος ανάμεσα στα δύο φύλα ενισχύεται από τον πραγματικό πόλεμο που μαίνεται παντού. Η Manning έχει την τρομερή ικανότητα να αποτυπώνει στα μυθιστορήματά της τις σύνθετες σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων και της εξουσίας, με τρόπο πνευματώδη και γεμάτο ευαισθησία, κατακτώντας έτσι τη θέση της ως μία από τις σημαντικότερες συγγραφείς του 20ού αιώνα.

The Daily Beast

Υπέροχα καυστικό. Διαβάζεται μονορούφι.

Sarah Waters, συγγραφέας

Δύο πράγματα χαρακτηρίζουν την Τριλογία του Λεβάντε – το εύρος της οπτικής της και η συγγραφική τόλμη. Τίποτα δεν φαίνεται να αποθαρρύνει τη Manning. Είτε μιλά για την Ανατολική Ευρώπη είτε για τη Μέση Ανατολή, καταφέρνει πάντα να πείσει τον αναγνώστη ότι η επιδεικτικότητα αλλά και η δυστυχία του κόσμου είναι ακριβώς όπως μας τις περιγράφει.

The New York Review of Books

Ο Γκάι και η Χάριετ Πρινγκλ, ένα νεαρό ζευ-γάρι Βρετανών, εγκαταλείπουν την Αθήνα τον Απρίλιο του 1941 για να γλιτώσουν από τη γερμανική εισβολή. Φτάνουν στην Αίγυπτο, καθώς οι δυνάμεις του Ρόμελ αργά αλλά σταθερά διασχίζουν τη Σαχάρα και προσεγ-γίζουν το Κάιρο. Οι Πρινγκλ βρίσκονται για άλλη μια φορά ενώπιον του πολέμου, ενώ την ίδια στιγμή έχουν και τις δικές τους προ-σωπικές μάχες να δώσουν, στον μονίμως πε-ρίπλοκο γάμο τους. Στους δρόμους, ο λαός βρίσκεται μπροστά στο ενδεχόμενο ενός

νέου κατακτητή, και οι Ευρωπαίοι πρόσφυγες και οι εύποροι Αγγλοαιγύπτιοι ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν την πόλη. Τα βράδια όμως, όλοι οι γνωστοί και σημαντικοί κάτοικοι της πόλης συρρέουν στα πολυτελή ξενοδοχεία και τα περίφημα καμπαρέ, για έναν τελευταίο χορό πριν από την εισβολή. Και μέσα σε όλα αυτά εμφανίζεται και ο Σάιμον Μπόλντερστοουν, ένας νεαρός αξιωματικός που θα γίνει μάρτυρας της τραγωδίας και της έντασης της ζωής στο μέτωπο, και που στο πρόσωπό του συνενώνονται η αστική και η πολεμική ζωή.

Η Manning, με την ίδια κοφτερή ματιά στην οποία οφείλει η Βαλκανική Τρι-λογία τους αφοσιωμένους αναγνώστες της, μας παραδίδει το χρονικό μιας ολόκληρης εποχής, όπου μπλέκονται το προσωπικό και το συλλογικό, το χάος και η ηρεμία, ο πόλεμος και η ειρήνη.

Το ωραιότερο μυθοπλαστικό χρονικό του πολέμου που έχει γράψει Βρετανός συγγραφέας.

Anthony Burgess, συγγραφέας

Αναμφισβήτητα από τα καλύτερα βιβλία για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που γράφτηκαν ποτέ.

Περιλαμβάνονται

τα μυθιστορήματα:

- Το δέντρο του κινδύνου

- Μάχη χαμένη και κερδισμένη

- Η σύνοψη των πραγμάτων

Η συγκλονιστική συνέχεια της Βαλκανικής Τριλογίας/ O L I V I A

M A N N I N GΗ Τ Ρ Ι Λ Ο Γ Ι Α Τ Ο Υ Λ Ε Β Α Ν Τ Ε /

Μετάφραση: Κλαίρη Παπαμιχαήλ

Το δέντρο του κινδύνου / Μάχη χαμένη και κερδισμένη / Η σύνοψη των πραγμάτων

Πραγματικό επίτευγμα… Μια εικόνα της Μέσης Ανατολής την εποχή του πολέμου στην οποία θα γυρνάμε ξανά και ξανά.

Τhe Listener

Κανείς δεν έχει περιγράψει καλύτερα από τη Manning τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την αίσθηση της μάχης και τη διάλυση που επιφέρει ο πόλεμος στις ζωές των καθημερινών, απλών ανθρώπων.

The New York Times

ISBN:978-618-03-2586-7

ΒΟΗΘ. ΚΩΔ. MHX/ΣΗΣ 82586

14565_TRILOGIA LEVANTE_CV.indd All Pages 16/06/2021 15:45

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

TOMOΣ 1 Το δέντρο του κινδύνου 7

TOMOΣ 2 Μάχη χαμένη και κερδισμένη 315

TOMOΣ 3 Η σύνοψη των πραγμάτων 575

ΤΟΜΟΣ 1

Το δέντρο του κινδύνου

Στον Ρέτζι, με αγάπη

1

ΟΣάιμον Μπόλντερστοουν, ετών είκοσι, πήγε στην Αίγυ­

πτο με την επιστράτευση. Για δύο μήνες σχεδόν, καθώς

η νηοπομπή κατηφόριζε από τη μια πλευρά της Αφρικής κι

ανέβαινε την άλλη, ήταν στριμωγμένος ανάμεσα σ’ ένα σωρό

άντρες. Όταν έφτασε στο Κάιρο, ήταν μόνος.

Είχε δύο φίλους στο πλοίο, τον Τρεντς και τον Κόντλι, που

ήταν η οικογένειά του, οι έμπιστοί του, οι πιο κοντινοί του

άνθρωποι στον κόσμο. Το αίσθημα πως οι τρεις τους ανήκαν

σε μια παρέα ήταν πιο βαθύ κι από την αγάπη. Κι έπειτα, στο

Σουέζ, συνέβη κάτι τρομερό. Τους έχασε.

Καθώς αποβιβάζονταν, ο Σάιμον είχε λάβει εντολή να φύ­

γει από τη φορτηγίδα και να αναλάβει ένα απόσπασμα στρα­

τιωτών που ο αξιωματικός τους είχε πάθει ίκτερο. «Θα σας δω

στη στεριά» φώναξε στον Τρεντς και στον Κόντλι προτού πάει

κοντά στους άντρες, οι οποίοι ήταν στημένοι όλο το πρωί σ’

έναν διάδρομο. Είχαν κουραστεί να περιμένουν κι έπρεπε να

περιμένουν κι άλλο. Ήταν πια καλό απόγευμα όταν ο Σάιμον

κατάφερε να φτάσει στην αποβάθρα και διαπίστωσε ότι οι φί­

λοι του είχαν φύγει. Κανείς δεν μπορούσε να του πει πού είχαν

πάει. Είχε κηρυχθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης και με το

που έφταναν τα καμιόνια γέμιζαν με άντρες που περίμεναν κι

έφευγαν. Ο Σάιμον δεν ήταν απλώς μόνος, είχε χάσει και το

μεταφορικό του μέσο. Επίσης, φαινόταν πως είχε φτάσει στο

πιο έρημο και άνυδρο μέρος πάνω στη γη.

Ο λοχίας στον οποίο μίλησε του είπε πως ο Τρεντς και ο

Κόντλι ίσως είχαν πάει στη Βάση Εκπαίδευσης Πεζικού ή σε

OL IV IA MANNING12

κάποιο από τα διάφορα στρατόπεδα προώθησης που υπήρχαν

γύρω από και μέσα στο Κάιρο.

«Όπου κι αν βρίσκονται» είπε ο λοχίας «δεν θα μείνουν εκεί

για πολύ. Τα πράγματα πάνε κατά διαόλου. Μόλις έμαθα ότι

έπεσε το Τομπρούκ. Ήθελα να ’ξερα τι άλλο θα συμβεί, που

να με πάρει και να με σηκώσει!». Έδωσε στον Σάιμον φύλλο

πορείας και οδηγίες να πάρει το απογευματινό τρένο για το

Κάιρο και να παρουσιαστεί στον στρατώνα της Αμπάσια.

«Να παρουσιαστώ σε κάποιον συγκεκριμένα;» Ο Σάιμον

έλπιζε να του πει κάποιο όνομα, θα ένιωθε πολύ πιο σίγουρος.

«Πήγαινε να δεις τον ταγματάρχη Πέρι στο Γραφείο Κίνη­

σης. Θα του τηλεφωνήσω εγώ. Καλός τύπος, θα σε τακτοποιή­

σει μια χαρά».

Περιμένοντας στον σταθμό, ο Σάιμον είχε μουδιάσει από

το αίσθημα αποξένωσης. Τα πάντα γύρω του –τα μικρά σπιτά­

κια στριμωγμένα ανάμεσα σε ξερούς λόφους που τα κύκλωναν

ασφυκτικά, η αστραφτερή λάμψη των δεξαμενών πετρελαίου,

τα άσπρα κτίρια στην προκυμαία που αντανακλούσαν τη ζέστη

του ήλιου, η αμμώδης γη πάνω στην οποία στεκόταν– έκαναν

ακόμα πιο έντονη την αγωνία και την καταρράκωσή του. Πρώ­

τη φορά στη ζωή του έβλεπε τέτοιον αγριότοπο ή αισθανόταν

τόση μοναξιά.

Το τρένο έφτασε, μια σειρά από παλιά βαγόνια που έζεχναν

από τη ζέστη και τις ανθρώπινες μυρωδιές. Διέσχισε αργά

τους φτωχομαχαλάδες του Σουέζ για να μπει στην έρημο. Ο

Σάιμον είδε μια λίμνη, εκπληκτικά γαλάζια, με άμμο ολόγυ­

ρά της, κι ύστερα απ’ αυτό μονάχα άμμο, που λαμπύριζε κα­

θώς βασίλευε ο ήλιος. Η λάμψη έσβησε, έπεσε το σκοτάδι – αν

και δεν είχε καμία σημασία, μια που δεν υπήρχε τίποτα να δει

κανείς. Προσπάθησε ν’ ανοίξει το παράθυρο, αλλά οι δύο

Αιγύπτιοι στο βαγόνι είπαν: «Όχι». Ο ένας, υψώνοντας προει­

δοποιητικά το δάχτυλό του, εξήγησε πως έτσι θα έμπαινε μέ­

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ Κ ΙΝΔΥΝΟΥ 13

σα άμμος. Καθώς το ταξίδι συνεχιζόταν αργά, η ζέστη έγινε

αφόρητη και ο Σάιμον ένιωσε να λιώνει μέσα στα ρούχα του.

Λαχταρούσε να κατέβει από το τρένο, γιατί φανταζόταν πως

το νυχτερινό αεράκι θα ήταν δροσερό, αλλά όταν έφτασε στο

Κάιρο η ατμόσφαιρα ήταν το ίδιο βαριά κι αποπνικτική όσο

και στο βαγόνι.

Περιμένοντας ταξί, εισέπνευσε την αψιά, ράθυμη ατμό­

σφαιρα της πόλης κι ένιωσε πόσο παράξενα ήταν όλα όσα τον

περιέβαλλαν. Οι λάμπες του δρόμου ήταν βαμμένες μπλε.

Φιγούρες με λευκές κελεμπίες σαν νυχτικά περνούσαν φευ­

γαλέα μες στο γαλάζιο σύθαμπο, με τις παντόφλες τους να

πλαταγίζουν ηχηρά χτυπώντας στις πατούσες τους. Οι γυναί­

κες, τυλιγμένες στα μαύρα τους ρούχα, σχεδόν δεν διακρίνο­

νταν. Η περιοχή φαινόταν άθλια και μάλλον θα ήταν βρόμικη,

αλλά πίστευε ότι στον στρατώνα θα βρισκόταν σε οικείο έδα­

φος. Έλπιζε ότι ο ταγματάρχης Πέρι θα ήταν εκεί να τον υπο­

δεχτεί. Όταν το ταξί τον άφησε μπροστά στην κεντρική πύλη,

διαπίστωσε πως ήταν απλώς ένας ακόμα νεαρός αξιωματικός,

ένα ακόμα πρόβλημα που είχε προστεθεί στην πολυπληθή

σύγχυση που επικρατούσε. Πρόφερε το όνομα του Πέρι, στο

οποίο είχε προσκολληθεί λες και ήταν σανίδα σωτηρίας, και

ανακάλυψε ότι δεν ασκούσε καμία μαγεία. Ο υπάλληλος στο

Γραφείο Κίνησης του είπε πως η μονάδα του έπρεπε να πα­

ρουσιαστεί στο Χελουάν. Ο στρατώνας είχε μετατραπεί σε

κέντρο διερχομένων. Και πού βρισκόταν ο ταγματάρχης Πέρι;

Ο υπάλληλος δεν γνώριζε. Μπορεί να ήταν στο Χελουάν, μπο­

ρεί να ήταν και στην Ηλιούπολη.

«Αυτές τις μέρες γίνεται χαμός» είπε ο υπάλληλος και σκού­

πισε ανυπόμονα με το μαντίλι του το ιδρωμένο μέτωπό του.

«Μπορείς όμως να με βολέψεις κάπου;» παρακάλεσε ο

Σάιμον.

«Θα προσπαθήσω». Ο άντρας κοίταξε τον Σάιμον λίγο πιο

OL IV IA MANNING14

προσεκτικά και πρόσθεσε σαν να το σκέφτηκε καλύτερα: «Κύ­

ριε ανθυπολοχαγέ».

Ο Σάιμον δεν περίμενε καλύτερη μεταχείριση. Είχε πάρει

προαγωγή πολύ νωρίς λόγω της συμμετοχής του στο Σώμα

Εκπαίδευσης Αξιωματικών στο πανεπιστήμιο, αλλά για τον

υπάλληλο, έναν δεκανέα που κόντευε να σαρανταρίσει, πρέπει

να έμοιαζε με μαθητούδι.

Περίμενε στον μισοφωτισμένο διάδρομο, ενώ γύρω του

κυκλοφορούσαν διάφοροι άντρες που ήξεραν πού πήγαιναν.

Πέρασε ένα τέταρτο προτού έρθει ένας απλός στρατιώτης για

να κουβαλήσει την εξάρτυσή του σε κάποιο δωμάτιο σ’ έναν

από τους επάνω ορόφους. Η έρημη κατήφεια των διαδρόμων

τού θύμισε το σχολείο και σκέφτηκε πως σύντομα θα μάθαινε

κι αυτός τα κατατόπια.

Ο στρατιώτης τον οδήγησε σ’ ένα δωμάτιο επιπλωμένο μ’

ένα κρεμαστό ντουλάπι και τρία κρεβάτια εκστρατείας, στον

τελευταίο όροφο του στρατώνα, όπου το ταβάνι ήταν πολύ

χαμηλό. Πάνω από το γυμνό ξύλινο πάτωμα κρεμόταν ένας

μοναδικός γλόμπος, βρόμικος και κίτρινος.

«Αν είστε τυχερός, κύριε ανθυπολοχαγέ, θα το έχετε όλο

δικό σας» είπε ο στρατιώτης.

«Δεν είναι κι άσχημα» παρατήρησε ο Σάιμον, έχοντας ακό­

μη το μυαλό του στο σχολείο «αλλά μυρίζει περίεργα». Η μυ­

ρωδιά έμοιαζε με αιθέριο έλαιο, σαν άρωμα σχεδόν, αλλά

υπερβολικά έντονη ώστε να είναι ευχάριστη, με μια σκληράδα

που έφερνε στον νου το κακό και τον θάνατο.

Καθώς ο Σάιμον οσμιζόταν διερευνητικά, ο στρατιώτης τού

εξήγησε:

«Κάνουν απολύμανση με καπνογόνα χημικά».

«Αλήθεια; Γιατί;»

«Κοιτάξτε, κύριε ανθυπολοχαγέ». Ο άντρας πλησίασε έναν

τοίχο που μπορεί να ήταν λευκός την εποχή του Κρόμερ και

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ Κ ΙΝΔΥΝΟΥ 15

του Γούλσλι, τώρα όμως ήταν ραγισμένος και γκρίζος από τη

βρόμα. «Ρίξτε μια ματιά».

Ο Σάιμον έσκυψε πάνω από μια ρωγμή και είδε στριμωγ­

μένα εκεί μέσα κάτι αντικείμενα σε μέγεθος φακής, σκουρο­

κόκκινα σαν αίμα και ακίνητα.

«Τι στην ευχή είναι αυτά;»

«Κοριοί. Ζούνε πολλούς αιώνες, λένε. Δεν μπορείς να τους

ξεφορτωθείς. Πού να δείτε τους νεοσύλλεκτους όταν έρχονται

εδώ. Πρήζονται ολόκληροι και κοκκινίζουν σαν ζελεδάκια. Κι

η φαγούρα είναι ανυπόφορη, μα τον Θεό! Μα εσείς δεν θα

’χετε πρόβλημα. Αυτή η απολύμανση τα ναρκώνει για δυο τρεις

μήνες».

Νιώθοντας το καπνογόνο να του γδέρνει τον λαιμό, πήγε

στο ανοιχτό παράθυρο και κοίταξε έξω σ’ ένα προαύλιο περί­

κλειστο από το κτίριο του στρατώνα με την επίπεδη πρόσοψη.

Κάτω από το παράθυρο εξείχε ένα μακρύ ξύλινο μπαλκόνι,

προέκταση του κάτω ορόφου, κι ο Σάιμον έβλεπε κατά δια­

στήματα διπλωμένες κουβέρτες, πράγμα που μαρτυρούσε ότι

οι κοιτώνες είχαν ξεχειλίσει.

«Φαίνεται να είναι εδώ πολλοί σε άδεια».

«Όχι ακριβώς άδεια, κύριε ανθυπολοχαγέ. Είναι πρώην

αδειούχοι, θα ’λεγε κανείς. Έχουν κολλήσει εδώ περιμένοντας

να μεταφερθούν, γιατί τα τρένα σταμάτησαν να κάνουν μα­

κρινά δρομολόγια».

«Για ποιον λόγο;»

«Η κατάσταση, βλέπετε. Οι οδηγοί είναι αραπάδες, βέ­

βαια, και φοβούνται. Ο πόλεμος έχει πλησιάσει πολύ και νο­

μίζουν πως θα βρεθούν στο πεδίο της μάχης και θα τους πυ­

ροβολήσουν. Αν θέλετε να τσιμπήσετε κάτι, εγώ στη θέση σας

θα κατέβαινα κάτω, κύριε ανθυπολοχαγέ. Η τραπεζαρία κλεί­

νει κατά τις εννιά».

***

OL IV IA MANNING16

Ο Σάιμον στάθηκε τυχερός, ήταν μόνος του στο δωμάτιο, όταν

όμως ξύπνησε μέσα στη νύχτα, θα χαιρόταν να είχε παρέα. Η

θανατερή μυρωδιά στην ατμόσφαιρα του θύμισε γιατί τον είχαν

φέρει εδώ. Είχε πάρει μέρος σε ψεύτικες μάχες στο Σόλσμπε­

ρι Πλέιν, τώρα όμως οι μάχες θα ήταν αληθινές. Οι πυροβολι­

σμοί θα ήταν πραγματικοί και οι σφαίρες θα μπορούσαν να

σκοτώσουν. Η ίδια η έρημος δεν του ήταν τόσο άγνωστη, επει­

δή ο αδελφός του βρισκόταν εκεί σχεδόν δεκαοχτώ μήνες. Ο

Χιούγκο στα γράμματα που έστελνε στο σπίτι έγραφε για τα

τσάγια που έφτιαχναν, για τα κοτόπουλα της ερήμου, για τις

κονσέρβες με το κορν μπιφ και τις μύγες. Τα περιέγραφε όλα

πολύ κωμικά. Έλεγε ότι, μόλις έπαιρνες το συσσίτιό σου, το

καπάκωνες αμέσως μ’ ένα τσίγκινο καπάκι, αλλά και πάλι

έβρισκες μέσα περισσότερες μύγες παρά φαγητό.

Ο Χιούγκο είχε επιβιώσει μια χαρά κι ο Σάιμον δεν πίστευε

ότι θα πέθαινε. Ωστόσο υπήρχαν άντρες που έχαναν τη ζωή

τους εκεί έξω. Νεαροί άντρες, σαν τον ίδιο και τον αδελφό του.

Ξυπνώντας τα χαράματα, ο Σάιμον είχε την τύχη να βρει

ένα στρατιωτικό καμιόνι που πήγαινε στο Χελουάν. Ενώ ο

απλός κόσμος κοιμόταν ακόμη, βγήκαν από το Κάιρο και κα­

τευθύνθηκαν πάλι προς την έρημο. Σ’ αυτή τη χώρα η έρημος

έμοιαζε να βρίσκεται παντού. Ο ήλιος ανέτειλε πάνω από τα

σπίτια και φώτισε τους δρόμους μ’ ένα χλωμό, άδροσο φως.

Ο οδηγός, αφήνοντάς τον στο στρατόπεδο έξω από το Χελουάν,

του είπε ότι, αν δεν έβρισκε κάποιο μεταφορικό μέσο να γυ­

ρίσει, θα μπορούσε να πάρει το τρένο. Εκείνος προχώρησε

ανάμεσα σε καλύβες, περπατώντας στην ποδοπατημένη, βρό­

μικη άμμο, ώσπου έφτασε σ’ ένα μεγάλο καφετί κτίριο που

έμοιαζε με κακοφτιαγμένο κέικ από λάσπη. Εδώ, σ’ ένα μικρό

δωμάτιο, μπροστά από ένα μικρό τραπέζι, βρήκε τον ταγμα­

τάρχη Πέρι.

Ο ταγματάρχης, που είχε παχύ ηλιοκαμένο πρόσωπο κι άσπρο

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ Κ ΙΝΔΥΝΟΥ 17

μουστάκι, βρισκόταν σε υπερβολική εγρήγορση κι έδειχνε σαν

να ανήκε σε κάποιον προηγούμενο πόλεμο. Μισοσηκώθηκε από

την καρέκλα του, του έτεινε το χέρι και είπε δυνατά:

«Με ειδοποίησαν για την τοποθέτησή σου – κάπου εδώ το

έχω το χαρτί. Θα το βρει ο δεκανέας». Κι ύστερα άρχισε ν’

απολογείται που ήταν μεγάλος σε ηλικία και παχύσαρκος.

«Μακάρι να είχα την τύχη σου. Πολύ θα ’θελα να ’μουν εκεί

έξω και να δώσω στους Γερμαναράδες να καταλάβουν. Θα

πρέπει να το κάνεις εσύ στη θέση μου. Άσχημη υπόθεση αυτή

η τελευταία! Τα ’μαθες; Έπεσε το Τομπρούκ».

«Μάλιστα, κύριε ταγματάρχα. Να υποθέσω πως τα πράγ­

ματα πάνε χάλια;»

«Ναι, διάολε, πολύ χάλια. Χάσαμε όλη τη φρουρά και θα

’μαστε τυχεροί αν δεν χάσουμε κι όλη τη Μέση Ανατολή. Όμως

δεν ηττηθήκαμε ακόμη. Από σένα εξαρτάται, Μπόλντερστοουν.

Νέο αίμα και νέα όπλα, αυτά χρειαζόμαστε. Δώσε μας και τα

δύο, και θα βρούμε τον τρόπο να τα καταφέρουμε. Εκείνοι

έχουν τη διαίσθηση του Χίτλερ κι εμείς την ανάμειξη του Τσόρ­

τσιλ: Φέρνει την κατάσταση στα ίσα, δεν συμφωνείς;»

Ο Σάιμον δεν μίλησε. Παραξενεύτηκε με την εξίσωση Χίτ­

λερ και Τσόρτσιλ και μπορούσε μόνο να υποθέσει ότι ο ταγμα­

τάρχης ήταν κομματάκι τρελός. Για να εκτρέψει τη συζήτηση,

ο Σάιμον είπε ότι δεν ήταν ιδιαίτερα ενημερωμένος. Είχε πε­

ράσει τους δύο τελευταίους μήνες στο Κουίν Μαίρη, όπου μά­

θαιναν τα νέα μόνο από τα ανακοινωθέντα μέσω ασυρμάτου.

Η τελευταία είδηση που θυμόταν μιλούσε για «στρατηγικές

υποχωρήσεις».

«Στρατηγικές, μη χέσω!» Ο Πέρι ρουθούνισε δυνατά, ανα­

δίνοντας μια έντονη μυρωδιά αλκοόλ, έτσι που ο Σάιμον συ­

νειδητοποίησε πως ο ταγματάρχης δεν ήταν τρελός αλλά με­

θυσμένος. Μάλλον είχε πέσει για ύπνο στουπί και δεν είχε

συνέλθει ακόμη, καθώς το ποτό τον βοηθούσε να τα βγάλει

OL IV IA MANNING18

πέρα σε μια κατάσταση που άγγιζε τα όρια του πανικού. «Εδώ

δεν μιλάμε, ξέρεις, για το μειονέκτημα του Ελ Σαλούμ – ήταν

σωστή καταστροφή, διάολε. Οι αναθεματισμένοι οι Φρίτσηδες

έρχονταν καταπάνω μας με τα δικά μας αναθεματισμένα

τανκς. Ο εξοπλισμός που μάζεψαν αυτοί οι μπάσταρδοι θα

’στελνε τον Ρόμελ πίσω στη Βεγγάζη».

«Άκουσα πως υπήρξε έλλειψη μεταφορικών μέσων, κύριε

ταγματάρχα».

«Έλλειψη μεταφορικών μέσων! Υπάρχει έλλειψη σε κάθε

αναθεματισμένο πράγμα που χρειάζεται ο στρατός. Πες το,

και δεν το ’χουμε. Εκτός από άντρες. Έχουμε ένα σωρό άντρες,

αλλά δεν έχουμε να τους εξοπλίσουμε. Ούτε τουφέκια ούτε

τανκς ούτε πυροβόλα. Και οι άντρες είναι εξαντλημένοι. Έχουν

φτάσει στα όριά τους, διάολε». Ο Πέρι έκανε μια παύση και

ξεφύσηξε, έτσι που ο Σάιμον είδε ότι το κάτω μέρος του μου­

στακιού του ήταν κιτρινισμένο από τη νικοτίνη. Αποφασίζο­

ντας πως είχε πει πολλά, χαμήλωσε τον τόνο της φωνής του.

«Νέο αίμα, αυτό θέλουμε. Πάρα πολλά παιδιά έχουν βρεθεί

εκεί έξω για πάρα πολύ καιρό, πηγαίνοντας συνεχώς πέρα

δώθε, έτσι που δεν ξέρουν πια αν προχωράνε μπροστά ή πίσω.

Εσύ τώρα, Μπόλντερστοουν, υπό κανονικές συνθήκες θα έμε­

νες έναν μήνα στο στρατόπεδο, αλλά αυτές εδώ δεν είναι κα­

νονικές συνθήκες. Σε χρειαζόμαστε στο πεδίο της μάχης.

Επισκευάζουμε ένα σωρό παλιά φορτηγά και σύντομα θα ορ­

γανώσουμε ένα κομβόι. Νομίζω πως μπορούμε να σε στείλου­

με εκεί στο τσάκα τσάκα».

«Αυτό θα ήθελα, κύριε ταγματάρχα».

«Ανυπομονείς, ε; Μπράβο σου. Ίσως καταφέρουμε να φύ­

γεις ως την Τρίτη».

«Και μέχρι τότε, κύριε ταγματάρχα; Έχω άδεια;»

«Άδεια; Γιατί όχι; Σαρανταοχτάωρη. Κάνε μου ένα τηλεφώ­

νημα στο ενδιάμεσο, και θα σ’ ενημερώσω πώς πάει. Πάρε

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ Κ ΙΝΔΥΝΟΥ 19

τον μισθό σου και πέρνα δυο τρία βράδια στην πόλη. Πώς σου

φαίνεται αυτό; Ξέρεις κανέναν στο Κάιρο;»

«Ο αδελφός μου έχει μια φίλη. Θα μπορούσα να πάω να τη

δω». Ο Σάιμον δεν είχε σκεφτεί να ψάξει την κοπέλα του Χιού­

γκο, μα τώρα που τη σκέφτηκε κοκκίνισε άθελά του και χα­

μογέλασε.

«Αχά!» Τα θολά γαλάζια μάτια του Πέρι, αεικίνητα μέσα

στις υγρές τους κόγχες, καρφώθηκαν τώρα στο νεανικό, ρο­

δαλό πρόσωπο του Σάιμον. «Ωραία, ωραία. Κι αν σου τύχει

και… θέλω να πω, αν σου προτείνει κανείς να σε φιλοξενήσει,

δεν υπάρχει θέμα, αρκεί να τηλεφωνήσεις στο Γραφείο Κίνη­

σης και να αποδεσμεύσεις το κατάλυμά σου. Ξέρω πως εσείς

οι νέοι νομίζετε ότι το Κάιρο είναι τo κέντρο της καλοπέρασης

και της ασωτίας, αλλά σε δύο πράγματα υπάρχει έλλειψη εδώ:

το ένα είναι το lebensraum*».

«Και το άλλο, κύριε ταγματάρχα;»

«Α­χα, α­χα, α­χα!» Ο Πέρι ρουθούνισε δυνατά κι ύστερα

του έτεινε πάλι το χέρι. «Εσύ δεν χρειάζεται ν’ ανησυχείς, όχι

με την εμφάνισή σου. Καλή τύχη, λοιπόν. Κοίτα να διασκεδά­

σεις όσο έχεις ακόμα ευκαιρία».

Η κοπέλα του Χιούγκο έμενε στο Γκάρντεν Σίτι. Ο Σάιμον,

αφήνοντας τα εξαθλιωμένα περίχωρα του σταθμού του Καΐρου

για την εξαθλιωμένη μεγαλοπρέπεια του κέντρου της πόλης,

νόμιζε ότι θα μπορούσε να το βρει μόνος του. Όλο και κάπου

θα το έβλεπε γραμμένο σε κάποια ταμπέλα.

Οι κεντρικοί δρόμοι τον εντυπωσίασαν και τον αποθάρρυ­

ναν. Τα πεζοδρόμια ήταν κατάμεστα και τα αυτοκίνητα κόρ­

ναραν για τον παραμικρό λόγο – ή χωρίς κανέναν απολύτως

λόγο. Εδώ οι Αιγύπτιοι φορούσαν ευρωπαϊκά ρούχα, τόσο οι

* Γερμανικά στο πρωτότυπο: ζωτικός χώρος. (Σ.τ.Μ.)

OL IV IA MANNING20

γυναίκες όσο και οι άντρες, ανάμεσά τους όμως βρίσκονταν

κι εκείνοι οι άλλοι Αιγύπτιοι τους οποίους είχε δει να πλατα­

γίζουν τις παντόφλες τους γύρω από τον σταθμό. Οι άντρες

έρχονταν για να πουλήσουν, οι γυναίκες για να ζητιανέψουν.

Και παντού υπήρχαν βρετανικά στρατεύματα, ξέμπαρκοι

άντρες που δεν είχαν τίποτε άλλο να κάνουν πέρα από το να

περιπλανιούνται στους δρόμους σέρνοντας τα πόδια τους και

γκρινιάζοντας, χωρίς να έχουν λεφτά και κάπου να πάνε.

Ήταν Κυριακή. Μερικά μαγαζιά ήταν ανοιχτά, μα στους

δρόμους επικρατούσε η ληθαργική ατμόσφαιρα της αργίας. Ο

Σάιμον είχε πάει κάποτε με το σχολείο του στο Παρίσι, και του

φαινόταν πως εδώ ήταν ένα άλλο Παρίσι, όχι ακριβώς πραγμα­

τικό, που κατασκευάστηκε υπερβολικά γρήγορα κι αφέθηκε να

αποσυντεθεί και να μαζέψει σκόνη. Δεν υπήρχε τίποτα που να

μοιάζει με κήπο ή να δικαιολογεί το όνομα Γκάρντεν Σίτι. Θα

έπρεπε να ζητήσει οδηγίες, αλλά ένιωθε νευρικότητα στην ιδέα

να προσεγγίσει ανθρώπους που ίσως να μη γνώριζαν τη γλώσσα

του και ντρεπόταν τους στρατιώτες, που ποτέ δεν ήξεραν πε­

ρισσότερα απ’ όσα έπρεπε. Έψαξε να βρει κάποιον αξιωματικό

στον οποίο θα μπορούσε να μιλήσει με άνεση. Έβλεπε αξιωμα­

τικούς απ’ όλες τις συμμαχικές χώρες –Πολωνούς, Ελεύθερους

Γάλλους, Ινδούς, Νεοζηλανδούς–, αλλά κανένας νεαρός χα­

μηλόβαθμος άγγλος αξιωματικός σαν εκείνον δεν περνούσε.

Η αίσθηση του νεοφερμένου που μάλλον απέπνεε ο Σάιμον,

ή ίσως η αβεβαιότητά του, μάζευε γύρω του ζητιάνους και

πλανόδιους πωλητές. Οι γυναίκες τον τραβολογούσαν δείχνο­

ντάς του μωρά με μάτια που του φαίνονταν βαμμένα με μαύ­

ρο μολύβι, αλλά κοιτώντας από πιο κοντά διαπίστωνε ότι ήταν

μύγες. Του έχωναν στη μούρη στρατιωτικά ραβδιά, μυγοσκο­

τώστρες, στιλό, λες και είχε υποχρέωση να τ’ αγοράσει. «Κλεμ­

μένα» ψιθύρισε αυτός που πουλούσε τα στιλό. «Κλεμμένα!» Ο

πωλητής των σερμπετιών βρόντηξε με πάταγο τους μπρούτζι­

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ Κ ΙΝΔΥΝΟΥ 21

νους δίσκους του μπροστά στο πρόσωπο του Σάιμον. Αγόρια

που δεν είχαν τίποτα να πουλήσουν του φώναζαν: «Ε, Τζορτζ,

εσύ θέλεις, εγώ φέρω. Όλα φέρω».

Στην αρχή τον διασκέδαζαν όλα αυτά, μετά όμως, καθώς

ο ήλιος μεσουρανούσε, βαρέθηκε. Στους δρόμους φυσούσε

ένας ζεστός αέρας γεμάτος άμμο και ιδρώτας κυλούσε στα

μάγουλά του. Ένας άντρας έχωσε κάτω από τη μύτη του ένα

καλάθι με βερίκοκα, όμως τον απέφυγε γνέφοντας αρνητικά.

Παρατώντας τον Σάιμον, ο πωλητής στριφογύρισε το καλάθι

του και το πίεσε πάνω σ’ έναν φαντάρο, που το έφτυσε. Ήταν

ένα όμορφο χρυσαφένιο καλάθι γεμάτο κεχριμπαρένια φρού­

τα κι ο πωλητής ένιωθε περήφανος γι’ αυτό. Επέμεινε: «Β’ρί­

κοκα, Τζορτζ, σκέτο λουκούμ’. Σήμ’ρα φτηνά πολύ». Ο φα­

ντάρος, χώνοντας το χέρι του κάτω από το καλάθι, το τίναξε

στον αέρα. Τα βερίκοκα κύλησαν στα πόδια των περαστικών

κι ο πωλητής έτρεξε να τα μαζέψει θρηνολογώντας, κλαίγοντας

με λυγμούς σχεδόν καθώς τα σήκωνε από το βρομερό πεζο­

δρόμιο. Ο φαντάρος έριξε μια λοξή ματιά στον Σάιμον, επιθε­

τική και ένοχη ταυτόχρονα, κι έσπευσε να χαθεί μες στο πλή­

θος. Αναρωτήθηκε αν έπρεπε να τον ακολουθήσει, να τον

μαλώσει, να σημειώσει τ’ όνομα και τον αριθμό του, μα πώς

ν’ αναγνωρίσει έναν βρετανό στρατιώτη ανάμεσα σε τόσους

πολλούς; Όλοι έμοιαζαν μεταξύ τους, λες και είχαν έρθει από

το ίδιο αγγλικό χωριό: Όχι ιδιαίτερα ψηλοί, με επιδερμίδα

κοκκινισμένη κι ιδρωμένη, με τα μαλλιά, τα σορτς και τα που­

κάμισά τους να έχουν πάρει την ίδια ξεθωριασμένη από τον

ήλιο κιτρινωπή απόχρωση, σουλατσάριζαν άσκοπα με ώμους

κυρτούς από την απόγνωση, τσατισμένοι διαρκώς.

Με την αυτάρκειά του να εξασθενεί όσο ανέβαινε η θερμο­

κρασία, ο Σάιμον πήρε τελικά ένα ταξί κι είπε στον οδηγό να

τον πάει στο Γκάρντεν Σίτι.

***

OL IV IA MANNING22

Η κοπέλα λεγόταν Εντουίνα Λιτλ και ο Χιούγκο γράφοντας

στον Σάιμον την περιέγραφε ως «το ωραιότερο κορίτσι σ’ όλο

το Κάιρο». Η φράση αυτή είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον του

Σάιμον, παρόλο που ετοιμαζόταν να παντρευτεί τη δική του

κοπέλα, την Ανν. Ο Χιούγκο του είχε πει να τραβήξει πέντε

λίρες από τον τραπεζικό του λογαριασμό και να αγοράσει ένα

μπουκάλι άρωμα από ένα κατάστημα στο Γουέστ Εντ. Το άρω­

μα, που του φάνηκε πανάκριβο, λεγόταν «Γαρδένια» και θα

ταξίδευε ως την Αίγυπτο μέσα στον διπλωματικό σάκο. Ο Σάι­

μον δεν ήξερε πώς να δικαιολογήσει την ανάρμοστη παρουσία

του στο Υπουργείο Εξωτερικών, όμως ο υπεύθυνος για τον

σάκο αντιμετώπισε το αίτημά του με ανεμελιά.

«Άλλη μια λατρευτική προσφορά για τη δεσποινίδα Λιτλ;»

«Δεν σας πειράζει, έτσι δεν είναι; Θέλω να πω, στ’ αλήθεια

δεν υπάρχει πρόβλημα;»

«Καθόλου. Καθόλου. Όλο και κάπου θα βρούμε να το χώ­

σουμε».

Εξαιτίας αυτής της ρομαντικής αποστολής, η Εντουίνα εί­

χε αποτυπωθεί στη σκέψη του ως ένα θεσπέσιο πλάσμα, εκλε­

κτό και επιθυμητό, που όμως ταίριαζε περισσότερο σ’ έναν

μεγαλύτερο αδελφό παρά σ’ έναν μικρό σαν εκείνον. Τα γράμ­

ματα ανάμεσα στην Αγγλία και στην Αίγυπτο καθυστερούσαν

τόσο πολύ, ώστε ο Χιούγκο δεν είχε ιδέα για την απόσπαση

του Σάιμον και δεν είχε την ευκαιρία να τον συστήσει στην

Εντουίνα. Πηγαίνοντας απροειδοποίητα, ο Σάιμον ένιωθε

τολμηρός, κι αυτό ενέτεινε την έξαψή του.

Ο δρόμος κατηφόρισε προς το ποτάμι κι ο ταξιτζής φώνα­

ξε μόλις έφτασαν στην όχθη:

«Πού πάει τώρα;».

«Στο Γκάρντεν Σίτι».

«Εντώ είμαι Γκάρντεν Σίτι». Ο ταξιτζής, ένας θεόρατος μαύ­

ρος, είχε την εριστικότητα των Σουδανών: «Τι αριτμό τέλει εσύ;»

ΤΟΜΟΣ 2

Μάχη χαμένη και κερδισμένη

Στην Πάρβιν και τον Μάικλ Λόρενς

1

ΟΣάιμον Μπόλντερστοουν, πηγαίνοντας στο Κάιρο για την

άδειά του, πέρασε δίπλα από τις Πυραμίδες στην Γκίζα

την ώρα που τις σκέπαζε η αχλή της μεσημεριανής ζέστης. Την

πρώτη φορά που τις είχε δει τον είχε κυριεύσει δέος μπροστά

στο θαύμα, ωστόσο τώρα δεν είχε απομείνει πια κανένα θαύμα

σ’ αυτόν τον κόσμο. Ο αδελφός του ο Χιούγκο είχε σκοτωθεί.

Εκείνο το ίδιο πρωί, λίγες ώρες προτού χαράξει, είχε πεθάνει

από ακατάσχετη αιμορραγία στη νεκρή ζώνη.

Ο Σάιμον είχε σταματήσει ένα καμιόνι στον παραλιακό δρό­

μο ανατολικά του Ελ Αλαμέιν και, ολομόναχος πίσω στην κα­

ρότσα, έκλαψε ώσπου τον πήρε ο ύπνος. Υποχρεωμένος τώρα

να αντικρίσει τους δύο φαντάρους που κάθονταν μπροστά,

προσπάθησε να σκουπίσει τα σημάδια από τα δάκρυα, μα δεν

τα κατάφερε καλά. Το καμιόνι σταμάτησε έξω από το ξενοδο­

χείο Μένα Χάους. Ο οδηγός στράφηκε προς τα πίσω για να

μιλήσει στον Σάιμον και τον κοίταξε καλά καλά.

«Σας έπιασε ο ήλιος, κύριε ανθυπολοχαγέ» είπε, λες και

δεν είχαν ψηθεί όλοι από τον ήλιο αυτούς τους ατέλειωτους

καλοκαιρινούς μήνες. «Θέλετε να σας αφήσουμε κάπου συ­

γκεκριμένα;»

«Σε κάποιο φτηνό ξενοδοχείο, αν ξέρεις κανένα». Ο οδηγός

πρότεινε το Ιντερνάσιοναλ και ο Σάιμον απάντησε: «Ωραία,

άφησέ με εκεί».

Διέσχισαν τα προάστια κι έφτασαν στο κέντρο του Καΐρου,

όπου το καμιόνι σταμάτησε πάλι. Βρίσκονταν σε μια μοντέρ­

να πλατεία στη συμβολή τριών μικρών δρόμων όπου τα παλιά

OL IV IA MANNING320

σπίτια κατεδαφίζονταν και στη θέση τους υψώνονταν τσιμε­

ντένια κτίρια. Ένα απ’ αυτά ήταν το Ιντερνάσιοναλ, που είχε

τη λιτή όψη της φτήνιας.

Πετώντας κάτω τον στρατιωτικό του σάκο, ο Σάιμον ευχα­

ρίστησε τους δύο φαντάρους κι ύστερα πήδηξε κι ο ίδιος στον

δρόμο. Έτσι όπως στεκόταν στο πεζοδρόμιο μες στο εκτυφλω­

τικό φως, έμοιαζε σαν υπνωτισμένος.

«Είστε καλά, κύριε ανθυπολοχαγέ;» ρώτησε ο οδηγός.

Ο Σάιμον έγνεψε καταφατικά και το καμιόνι έφυγε. Ολομό­

ναχος στη μέση της πλατείας, κοίταξε ένα φοινικόδεντρο που

φύτρωνε στη σταχτιά άμμο. Καθώς το περιεργαζόταν, άρχισε

να αισθάνεται μια απίστευτη θλίψη και για λίγα λεπτά δεν μπο­

ρούσε να κουνήσει ρούπι, καθώς, ξεχνώντας τον Χιούγκο, επι­

κέντρωσε τη δυστυχία του σ’ αυτό το μοναχικό φοινικόδεντρο.

Από το ύψος του κι από το μήκος των φύλλων του μάντευε πως

ήταν γέρικο και είχε αναπτυχθεί σε άλλες, πιο απλόχωρες επο­

χές. Βλέποντάς το τώρα εγκλωβισμένο από τα κτίρια σαν πουλί

σ’ ένα υπερβολικά μικρό κλουβί, η καρδιά του πλημμύρισε από

οίκτο, μολονότι το ίδιο το δέντρο δεν έδειχνε κανένα σημάδι

στέρησης. Ένας άνθρωπος σε μια παρόμοια κατάσταση θα βα­

ρυγκωμούσε για την ατυχία του, το φοινικόδεντρο όμως λικνι­

ζόταν στον ζεστό αέρα κι άπλωνε τα κλαδιά του σαν να απολάμ­

βανε τον άνεμο και το φως που έπεφταν πάνω του.

Νιώθοντας έτοιμος να βάλει πάλι τα κλάματα, αναρωτήθη­

κε μεγαλόφωνα:

«Τι μου συμβαίνει; Μήπως έχω αρχίσει να τρελαίνομαι;».

Και σήκωσε από κάτω τον στρατιωτικό του σάκο.

Το ξενοδοχείο, με τα παραθυρόφυλλα κλειστά για να μην

μπαίνει ο ήλιος, φαινόταν άδειο, αλλά στον προθάλαμο υπήρ­

χε ένας υπάλληλος που χάζευε βαριεστημένα τις γυάλινες

πόρτες της εισόδου. Βλέποντας τον Σάιμον, ζωντάνεψε.

«Ναι, παρακαλώ; Θες δωμάτιο; Θες μπάνιο;»

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 321

Ο Σάιμον, τσουρουφλισμένος από τον ήλιο, λουσμένος

στον ιδρώτα, αξύριστος, με τα μαλλιά και τα μάτια του γεμά­

τα άμμο, χρειαζόταν ένα μπάνιο, όμως ήταν τόσο βυθισμένος

στην οδύνη του, ώστε δεν αισθανόταν την παραμικρή επιθυμία

για οτιδήποτε. Ο υπάλληλος τον οδήγησε επάνω, σ’ ένα μικρό

δωμάτιο μ’ ένα μπάνιο τόσο στενό, που η μπανιέρα χωρούσε

ίσα ίσα, όπως το πόδι στο παπούτσι. Γέμισε την μπανιέρα και

βυθίστηκε στο χλιαρό νερό σε κωματώδη κατάσταση, μέχρι

που άκουσε το ξενοδοχείο να ξυπνάει.

Από το παράθυρο του δωματίου του μπορούσε να δει ότι

το έντονο κίτρινο χρώμα του απομεσήμερου είχε βαθύνει δί­

νοντας τη θέση του στην ώχρα του προχωρημένου απογεύμα­

τος. O χρόνος τού φαινόταν ότι είχε διασταλεί έτσι χαμένος

όπως ήταν στην οδύνη του, ωστόσο εξακολουθούσε να είναι

η μέρα που είχε σκοτωθεί ο Χιούγκο. Σ’ αυτόν τον ρυθμό, πώς

θα άντεχε την υπόλοιπη ζωή του; Και για αρχή, πώς θα κατά­

φερνε να βγάλει τη βδομάδα που είχε μπροστά του;

Κοιτάχτηκε στον καθρέφτη του ξυρίσματος, περιμένοντας

να δει τον εαυτό του σημαδεμένο από τα συναισθήματά του,

το πρόσωπο όμως που του αντιγύρισε το βλέμμα ήταν ακόμη

πολύ νέο, ηλιοκαμένο, κάπως τραχύ από τον άνεμο της ερή­

μου, αλλά ανέγγιχτο από τη θλίψη της ημέρας.

Ήταν είκοσι χρονών. Ο Χιούγκο ήταν έναν χρόνο μεγαλύ­

τερος κι έμοιαζαν σαν δίδυμοι. Καθώς φαντάστηκε το σώμα

του Χιούγκο να αποσυντίθεται στην άμμο, ένιωσε έναν σπασμό

έξαλλης αγανάκτησης για τον πρόωρο θάνατό του. Ύστερα

σκέφτηκε τους ανθρώπους που θα υπέφεραν μαζί του: τους

γονείς του, τους συγγενείς του κι εκείνη την κοπέλα, την

Εντουίνα, που τη σκεφτόταν ως το κορίτσι του Χιούγκο. Είχε

δει την Εντουίνα την πρώτη φορά που έφτασε στο Κάιρο και,

με τη διάθεσή του να φτιάχνει κάπως, συνειδητοποίησε πως

τώρα είχε έναν καλό λόγο να την ξαναδεί.

OL IV IA MANNING322

Έχοντας κάπου να πάει, κάτι να κάνει, ξυρίστηκε, ντύθηκε

προσεγμένα και βγήκε έξω σε δρόμους κουρασμένους από το

ζεστό και σκονισμένο αποκαλόκαιρο.

Οι υπάλληλοι γύριζαν στα γραφεία τους μετά τη μεσημε­

ριανή σιέστα. Συνωστίζονταν στα τραμ κρεμασμένοι σαν τσα­

μπιά από τις πόρτες, ενώ οι ανώτεροι αξιωματούχοι είχαν

αγκαζάρει όλα τα ταξί. Ο Σάιμον κατάφερε να βρει έναν άδειο

αραμπά, αλλά προχωρούσαν τόσο αργά μες στην κίνηση των

αυτοκινήτων, ώστε πιο γρήγορα θα πήγαινε με τα πόδια.

Η λάβρα βάραινε σαν ομίχλη την ατμόσφαιρα, μια χαλκό­

χρωμη αραιή ομίχλη χρωματισμένη από το φως του ήλιου που

έδυε. Όταν έφτασαν στον παραλιακό δρόμο, το ποτάμι χρύ­

σιζε έντονα, οδηγώντας τις φελούκες προς τη θάλασσα με

μικρούς κλυδωνισμούς. Στα δυτικά πρόβαλλαν οι Πυραμίδες,

μαύρα τρίγωνα μικρά όσο ένα νύχι.

Ανάμεσα στα ετοιμόρροπα σπίτια του Γκάρντεν Σίτι, ο Σάι­

μον εισέπνευσε το βραδινό άρωμα του γιασεμιού και αισθάν­

θηκε άθελά του μια έξαψη που βρισκόταν εκεί. Πριν φύγει για

την Αγγλία είχε πάρει ένα γράμμα από τον Χιούγκο που του

ζητούσε να αγοράσει ένα άρωμα για την Εντουίνα σε κάποιο

κατάστημα του Γουέστ Εντ. Το άρωμα θα ταξίδευε με τον δι­

πλωματικό σάκο και ο Σάιμον το είχε πάει αμήχανος στο

Υπουργείο Εξωτερικών, όπου ο νεαρός που το παρέλαβε είπε:

«Άλλη μια λατρευτική προσφορά για τη δεσποινίδα Λιτλ;». Το

άρωμα λεγόταν «Γαρδένια», μα οι γαρδένιες και το γιασεμί του

φαίνονταν το ίδιο και όλο το Γκάρντεν Σίτι ήταν γι’ αυτόν δια­

ποτισμένο από την εξαίσια γλυκύτητα της Εντουίνα Λιτλ.

Όταν ο αραμπάς έφτασε στον προορισμό του, ο Σάιμον

κοίταξε το μπαλκόνι από πάνω σαν να περίμενε ότι η Εντουίνα

θα εξακολουθούσε να στέκεται εκεί όπως εκείνη τη μέρα, τη

δεύτερη μέρα του στην Αίγυπτο. Καημένη Εντουίνα, κακόμοιρο

κορίτσι! σκέφτηκε, και το γεγονός πως θα υπέφερε κι εκείνη

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 323

από την κοινή τους απώλεια του πρόσφερε μια θλιβερή παρη­

γοριά.

Διάφοροι άνθρωποι έμεναν στο διαμέρισμα. Μια απ’ αυ­

τούς, κάποια νεαρή γυναίκα ονόματι Χάριετ Πρινγκλ, καθόταν

στο σαλόνι όταν μπήκε μέσα ο Σάιμον. Η κοπέλα ανακάθισε

σαστισμένη.

«Χιούγκο;» είπε, ξέροντας ότι δεν γινόταν να είναι ο Χιού­

γκο.

«Όχι, ο Σάιμον είμαι…»

Η φωνή του ράγισε και η Χάριετ, δίνοντάς του χρόνο να

ξαναβρεί την αυτοκυριαρχία του, είπε:

«Μα ναι, βέβαια, ο Σάιμον. Με θυμάσαι; Ανεβήκαμε παρέα

στη Μεγάλη Πυραμίδα».

Εκείνος εξακολουθούσε να μην μπορεί ν’ αρθρώσει λέξη

και η Χάριετ, που διαισθάνθηκε την αιτία του πόνου του, τον

έπιασε από το μπράτσο και τον οδήγησε σε μια καρέκλα. Ο

Σάιμον κάθισε, πεταρίζοντας τα βλέφαρά του για να συγκρα­

τήσει τα δάκρυα που κυλούσαν αργά κι οδυνηρά – όχι σαν το

άγριο ξέσπασμα των λυγμών που τον είχαν συνταράξει στην

καρότσα του καμιονιού. Σκούπισε τα μάγουλά του με το μα­

ντίλι του και απολογήθηκε για την αδυναμία του.

«Ήρθα να δω την Εντουίνα και να της πω… ότι ο Χιούγκο

σκοτώθηκε».

Ο Χασάν, ο υπηρέτης, ψοφώντας για δράματα, είχε χώσει

το κεφάλι του στο άνοιγμα της πόρτας. Η Χάριετ, που είχε

αναλάβει το νοικοκυριό, του είπε να φέρει το τρόλεϊ με τα

ποτά. Καθώς το τσουλούσε στο σαλόνι, ο Χασάν περιεργάστη­

κε τον Σάιμον με συγκαλυμμένη περιέργεια και η Χάριετ τον

διέταξε να φύγει.

Έπειτα έδωσε στον Σάιμον μισό ποτήρι ουίσκι κι εκείνος,

πίνοντάς το αργά, άρχισε να μιλάει κάπως πιο άνετα:

«Είχαν πάει με μια περίπολο να μαζέψουν τους τραυματίες.

OL IV IA MANNING324

Σκοτώθηκαν όλοι. Τα πόδια του Χιούγκο ανατινάχτηκαν και

πέθανε από ακατάσχετη αιμορραγία. Τον βρήκε η ορντινάντσα

του και κάθισε μαζί του μέχρι που ξεψύχησε. Είχε αμμοθύελ­

λα, οπότε ήταν αδύνατον να τον φέρουν πίσω. Έτσι κι αλλιώς,

ήταν πολύ αργά πια. Έμεινε εκεί που έπεσε, αιμορραγώντας

μέχρι θανάτου».

«Λυπάμαι». Η Χάριετ όντως λυπόταν πολύ, αλλά τα νέα δεν

τη σόκαραν. Στην τελευταία άδεια του Χιούγκο, καθώς τον

αποχαιρετούσε, μια φωνή στο μυαλό της της είχε πει: Δεν

πρόκειται να ξαναγυρίσει. Θα σκοτωθεί.

«Πρέπει να το πω στην Εντουίνα. Είναι τρομερό γι’ αυτήν».

«Και για όλους όσοι τον γνώριζαν».

«Εκείνη όμως ήταν ξεχωριστή. Θέλω να πω, ήταν το κορί­

τσι του Χιούγκο».

Η Χάριετ δεν απάντησε. Έμεινε σιωπηλή για λίγη ώρα κι

ύστερα σηκώθηκε.

«Θα πάω να τη βρω» ανακοίνωσε.

Καθώς άνοιγε την επενδυμένη με τσόχα πόρτα που οδη­

γούσε στον διάδρομο με τα υπνοδωμάτια, η Εντουίνα έβγαινε

από το μπάνιο μ’ ένα λευκό μπουρνούζι ριγμένο στους ώμους

της. Εργαζόταν στη Βρετανική Πρεσβεία, εκείνη τη μέρα όμως

είχε μείνει στο σπίτι με ημικρανία, όπως αποκαλούσε εκείνη

τον πονοκέφαλο από το μεθύσι της προηγούμενης νύχτας.

«Νιώθεις καλύτερα;»

«Α, πολύ καλύτερα». Η Εντουίνα χαμογέλασε πονηρά και

συνωμοτικά στη Χάριετ, γιατί, όσο άσχημος κι αν ήταν ο πο­

νοκέφαλός της, ένιωθε πάντα μια χαρά για να βγει το βράδυ.

Κατευθύνθηκε βιαστικά προς το δωμάτιό της λέγοντας: «Έλα

να τα πούμε όσο θα ντύνομαι. Ο Πίτερ θα ’ρθει όπου να ’ναι».

Στάθηκε γυμνή, ψηλή και καλλίγραμμη, με το δέρμα της

να γυαλίζει από το μπάνιο, και στέγνωσε το σώμα της μ’ ένα

πομπόν από πούπουλα κύκνου. Η Χάριετ, παρακολουθώντας

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 325

τη να ετοιμάζεται για τη βραδιά της με τον Πίτερ Λισντουν­

βάρνα, της είπε «Εντουίνα…» με μια προειδοποιητική έμφα­

ση που την έκανε να σταματήσει και να την κοιτάξει παρα­

ξενεμένη.

«Χάριετ, τι συμβαίνει;»

«Είναι εδώ ο Σάιμον Μπόλντερστοουν».

«Ο Χιούγκο εννοείς».

«Όχι, ο μικρότερος αδελφός του, ο Σάιμον. Έφερε άσχημα

νέα, Εντουίνα. Ο Χιούγκο σκοτώθηκε».

«Αχ, όχι! Ο Χιούγκο; Τι κρίμα! Πολύ λυπάμαι». Στάθηκε

συλλογισμένη για ένα λεπτό και μετά, κουνώντας θλιμμένα

το κεφάλι, πήγε στη σιφονιέρα της κι άρχισε να ψαχουλεύει

τα εσώρουχά της, που ήταν όλα από σατέν, μετάξι και δαντέ­

λα. «Πραγματικά λυπάμαι» επανέλαβε, όμως το μυαλό της

ήταν αλλού. Συμπαθούσε πολύ τον Χιούγκο, αλλά δεν μπο­

ρούσε να τον πενθήσει εκείνη τη στιγμή.

«Εντουίνα, άκουσέ με! Ο Σάιμον έχει την εντύπωση ότι ήσουν

το κορίτσι του Χιούγκο. Νομίζει πως θα ταραχτείς τρομερά».

«Φυσικά κι έχω ταραχτεί. Ο Χιούγκο ήταν από τα καλύτερα

παιδιά που έχω γνωρίσει: ευγενικός, γλυκός, γενναιόδωρος.

Τα πηγαίναμε καλά και περνούσαμε υπέροχα όποτε ερχόταν

με άδεια. Του είχα αδυναμία, αλήθεια σου λέω».

«Ο Σάιμον πιστεύει ότι ήσασταν ερωτευμένοι. Μην του

διαλύσεις αυτή την ψευδαίσθηση. Μην…» Η Χάριετ ετοιμα­

ζόταν να πει Μην τον πληγώσεις, αλλά τελικά είπε: «Μην τον

απογοητεύσεις».

Η Εντουίνα αναστέναξε, φόρεσε ένα μισοφόρι κι ύστερα

πλησίασε τη Χάριετ και, κλείνοντας τα χέρια της μέσα στα

δικά της, της είπε σιγανά με πειστικό ύφος:

«Αγάπη μου, δεν μπορώ να τον δω τώρα, από στιγμή σε

στιγμή θα ’ρθει ο Πίτερ. Κάνε μου τη χάρη και πες του πως

είμαι στο γραφείο. Ζήτησέ του να έρθει αύριο».

OL IV IA MANNING326

«Ξέρει ότι είσαι εδώ».

Η Εντουίνα αναστέναξε πάλι.

«Τι μπορώ να κάνω;» Άφησε τα χέρια της Χάριετ, πήγε στην

ντουλάπα κι έβγαλε ένα λευκό ντραπέ βραδινό φόρεμα. Το κρέ­

μασε στην πόρτα για να είναι έτοιμο και κοιτάχτηκε στον καθρέ­

φτη. «Το πρόσωπό μου… έχω τα χάλια μου!» Άγγιξε τα μάτια και

τα χείλη της, φόρεσε το φουστάνι και, επιστρέφοντας στη σιφο­

νιέρα, διάλεξε ένα άρωμα από μια σειρά μεγάλων περίτεχνων

μπουκαλιών. «Νομίζω πως μου χάρισε αυτό». Η ανάσα της κό­

πηκε κι έγειρε πίσω το κεφάλι, πασχίζοντας να συγκρατήσει τα

δάκρυά της. «Αυτά τα καημένα τα παιδιά!» μουρμούρισε καθώς

έβαζε άρωμα, εντείνοντας τη μυρωδιά γαρδένιας που πλανιόταν

στο δωμάτιο. «Τα γνωρίζεις… Τους δίνεις…» Δεν αποτέλειωσε

τη φράση της, γιατί ένιωσε πάλι την ανάσα της να κόβεται.

«Τους δίνεις την καρδιά σου;»

«Ναι. Κι έπειτα πάνε και σκοτώνονται». Η Εντουίνα έφερε

τα δάχτυλά της κάτω από τα ματοτσίνορά της για να μαζέψει

την υγρασία. «Ω Θεέ μου!» Αναστέναξε και ρούφηξε τη μύτη

της μ’ ένα μελαγχολικό χαμόγελο που ήταν σχόλιο τόσο για τη

ματαιότητα της θλίψης όσο και για τη δική της αδιόρθωτη

επιπολαιότητα. «Τι να γίνει; Να κλάψω μέχρι ν’ αρρωστήσω;

Σε τι θα ωφελήσει;» Μπορεί και ν’ αφηνόταν να κλάψει έτσι

και δεν περίμενε τον Πίτερ. Αντί γι’ αυτό, είπε αγχωμένη:

«Δεν πρέπει να τον αφήσω να με δει έτσι» κι άρχισε να διορ­

θώνει το μακιγιάζ της.

Η Χάριετ, νιώθοντας το άγχος της, σκέφτηκε πόσο αβέβαιη

πρέπει να ήταν η σχέση της με τον Πίτερ Λισντουνβάρνα αν

δεν τολμούσε να φανερώσει τη στενοχώρια της για τον θάνατο

ενός νεαρού. Και δεν έφταιγε το ότι Πίτερ ήταν επιρρεπής στη

ζήλια. Απλώς ήξερε πως οποιαδήποτε υποψία συμπάθειας για

έναν άλλον άντρα εκείνος θα τη χρησιμοποιούσε ως δικαιολο­

γία για τα δικά του τσιλημπουρδίσματα.

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 327

«Πώς είμαι;»

Ένα ρεύμα αέρα που έφερε στο ευωδιαστό δωμάτιο τη φρέ­

σκια μυρωδιά από τα αλμυρίκια ανάδευσε το λευκό φόρεμα

που έπεφτε σαν πέπλο από τους φαρδιούς ηλιοκαμένους

ώμους της Εντουίνα.

«Σαν άγαλμα της θεάς Αθηνάς».

«Αχ, Χάριετ!» Η Εντουίνα, που ήταν μια καλλονή αλλά όχι

με την κλασική έννοια, γέλασε μ’ αυτό το εγκώμιο. Έπειτα,

ακούγοντας τα βήματα του Πίτερ στον διάδρομο, στράφηκε

γεμάτη προσμονή, πλέκοντας τα χέρια της.

Ήταν ένας ευρύστερνος, βαρύς άντρας και το ξύλινο πάτω­

μα έτριζε κάτω από το βάρος του. Ανοίγοντας την πόρτα χωρίς

να χτυπήσει, ρώτησε μεγαλόφωνα:

«Τι συμβαίνει εδώ πέρα; Είναι ένας τύπος που κλαψουρίζει

στο σαλόνι».

«Μόλις σκοτώθηκε ο αδελφός του» εξήγησε η Χάριετ.

«Τι λες!» Ο Πίτερ χαμήλωσε τη φωνή του μετανιωμένος. «Τι

κακοτυχία!» Το μεγάλο του πρόσωπο με την πλακουτσωτή μύ­

τη και το μαύρο μουστάκι έδειχνε τόσο ενδιαφέρον όσο θα μπο­

ρούσε να αισθανθεί οποιοσδήποτε στρατιώτης ύστερα από τρία

χρόνια πολέμου στην έρημο. «Το πήρε βαριά ο κακομοίρης, ε;

Θα ’πρεπε να του έχω πει μερικές συμπονετικές κουβέντες».

Από το ύφος του ήταν προφανές ότι θεωρούσε πως η συ­

μπόνια του θα πρόσφερε περισσότερη παρηγοριά σ’ έναν κα­

τώτερο, μια που ήταν –όπως όλοι ήξεραν ή παρίσταναν ότι δεν

ήξεραν– ένας ιρλανδός αριστοκράτης. Όμως κατά τη διάρκεια

του πολέμου οι τίτλοι δεν χρησιμοποιούνταν –γεγονός που

αποτελούσε μεγάλη απογοήτευση για τις λεβαντίνες οικοδέ­

σποινες, που τους λάτρευαν– και ο Πίτερ συστηνόταν απλώς

ως συνταγματάρχης Λισντουνβάρνα.

Τώρα, κρίνοντας πως αρκετά είχε σκεφτεί την κατάσταση

του Σάιμον, σήκωσε κεφάτα το κεφάλι του:

OL IV IA MANNING328

«Έτοιμη, κοριτσάρα μου; Έκλεισα στο ρουφ γκάρντεν του

Κοντινένταλ. Σ’ αρέσει εκεί;».

«Το ξέρεις ότι μ’ αρέσει».

Ο Πίτερ οδήγησε τις δύο γυναίκες στο σαλόνι, όπου ο Σάι­

μον καθόταν μόνος κι απαρηγόρητος. Βλέποντας την Εντουί­

να, πετάχτηκε όρθιος και την κοίταξε με θαυμασμό που προς

στιγμήν υπερνίκησε την οδύνη του.

Η Εντουίνα πήγε κοντά του.

«Αχ, Σάιμον, λυπάμαι τόσο πολύ!» του είπε σιγανά, κι εκεί­

νος, λαχταρώντας να την αγγίξει, σήκωσε τα χέρια έτοιμος να

την αγκαλιάσει για να μοιραστούν τον πόνο τους. Όμως ο Πίτερ

προχώρησε μπροστά, σπρώχνοντάς τη στην άκρη, και πήρε τον

έλεγχο της κατάστασης σαν να ήταν αναφαίρετο δικαίωμά του.

«Λυπάμαι γι’ αυτό που έμαθα, φίλε μου» είπε κοφτά στον

Σάιμον. «Ξέρω πώς νιώθεις. Ταράζεσαι για ένα διάστημα,

όμως όλοι πρέπει να τ’ αντιμετωπίσουμε αυτά. Οι τύχες του

πολέμου, καταλαβαίνεις τώρα. Είσαι σε άδεια;»

«Έχω εφτά μέρες».

«Μπράβο σου. Θαύμα. Έχω κλείσει τραπέζι για φαγητό,

οπότε πρέπει να πηγαίνουμε, ελπίζω όμως να σε ξαναδώ». Ο

Πίτερ στράφηκε, πέρασε κτητικά το χέρι του γύρω από τον

ώμο της Εντουίνα και είπε: «Πάμε, κούκλα μου».

Ο Σάιμον, συνειδητοποιώντας την κυριαρχία του Πίτερ

πάνω της, στράφηκε προς την Εντουίνα με μια χαμένη, πα­

ραξενεμένη έκφραση, που την αναστάτωσε.

«Ξέχασα να πάρω το μαντιλάκι μου» δικαιολογήθηκε εκεί­

νη κι έτρεξε πίσω στο δωμάτιό της.

Ο Πίτερ έστρεψε την προσοχή του πάλι στον Σάιμον.

«Ξέρεις, σε ζηλεύω. Λαχταρώ να γυρίσω κι εγώ στο μέτωπο.

Δεν αντέχω να είμαι αξιωματικός της πολυθρόνας».

Ο Σάιμον απόμεινε να τον κοιτάζει για ένα λεπτό και μετά

έβαλε τα δυνατά του ν’ αποκριθεί:

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 329

«Δεν θα θέλατε να βρίσκεστε εκεί που είμαι, κύριε συνταγ­

ματάρχα». Του εξήγησε ότι η μονάδα του ήταν μια κινητή

φάλαγγα που έκανε περιπολίες στον νότιο τομέα της γραμμής:

«Οι μάχες γίνονται πάντα κάπου αλλού».

«Όπως και να ’χει, δεν είσαι σ’ ένα αναθεματισμένο ανόη­

το γραφείο. Κάνεις τη ζωή ενός άντρα».

Ο Σάιμον συμφώνησε. Είπε πως του ταίριαζε αυτή η ζωή.

Αν οι περιπολίες κυλούσαν χωρίς επεισόδια, τον αποζημίωνε

η συντροφικότητα των συστρατιωτών του.

Η Χάριετ, παρακολουθώντας τους να κουβεντιάζουν, πρό­

σεξε ότι ο Πίτερ απέφευγε να κοιτάξει ευθέως τον Σάιμον, του

οποίου τα μάτια ήταν ακόμη κοκκινισμένα, αν και ανακτούσε

λίγο λίγο τη ζωντάνια του. Ο χειρότερος και πιο άμεσος πόνος

της απώλειας άρχιζε να καταλαγιάζει και πολύ σύντομα ο Χιού­

γκο δεν θα ήταν παρά μια θλιμμένη ανάμνηση στο πίσω μέρος

του μυαλού όλων τους.

Ο Σάιμον έλεγε ότι υπήρχε ένα πράγμα που του άρεσε στην

έρημο: να βρίσκει τον προσανατολισμό του.

«Έχω με κάποιον αλλόκοτο τρόπο μια αίσθηση του χώρου.

Νιώθω ότι ανήκω εκεί». Το ίδιο πρωί, μες στην απελπισία του,

πολύ θα χαιρόταν να μην ξανάβλεπε ποτέ στα μάτια του την

έρημο. Τώρα, νιώθοντας τη ζήλια του Πίτερ και κολακευμένος

από την επιδοκιμασία του για τη ζωή εκεί, πρόσθεσε: «Να σας

πω την αλήθεια, θα χαρώ να ξαναγυρίσω. Πολύ θα ήθελα να

τους τσακίσω, τους αλήτες. Σκότωσαν τον αδελφό μου ενώ

ήταν με ένα ασθενοφόρο και μάζευαν τους τραυματίες. Τους

πυροβόλησαν παρόλο που ήξεραν πολύ καλά τι έκαναν. Νιώθω

πως τους το χρωστάω».

« Έτσι μπράβο!» Ο Πίτερ έβγαλε ένα ημερολόγιο από την

εσωτερική τσέπη του σακακιού του. «Αν θέλεις μετάθεση,

ίσως μπορώ να το κανονίσω. Κάποιος που ξέρει να προσα­

νατολίζεται είναι πολύ χρήσιμος στην έρημο. Θα μπορούσες

OL IV IA MANNING330

να γίνεις αξιωματικός σύνδεσμος. Τι λες, θα σου άρεσε κά­

τι τέτοιο;»

Ο Σάιμον, γεμάτος τύψεις που αυτή η μέρα δυστυχίας ίσως

γινόταν μια μέρα ευκαιριών για εκείνον, κοκκίνισε.

«Πάρα πολύ, κύριε συνταγματάρχα».

Η Εντουίνα επέστρεψε στο σαλόνι τη στιγμή που ο Πίτερ

σημείωνε το όνομα και τη θέση του Σάιμον στο μέτωπο. Την

ανακούφισε το γεγονός ότι οι δύο άντρες φαίνονταν να τα

πηγαίνουν καλά. Χαμογέλασε διαλλακτικά στον Σάιμον κι

ύστερα στάθηκε παρακολουθώντας τον Πίτερ να γράφει και

περιμένοντάς τον να τελειώσει με αφοσίωση και υπομονή.

«Εντάξει» είπε εκείνος, βάζοντας πάλι το ημερολόγιο στην

τσέπη του. «Θα το δρομολογήσω. Έλα, πάμε» φώναξε στην

Εντουίνα, που τον ακολούθησε υπάκουα έξω από το διαμέρι­

σμα.

Ο Σάιμον, παρακολουθώντας τους να φεύγουν, ξέχασε

αμέσως τη μετάθεση κι αισθανόταν μονάχα κατάπληξη που η

Εντουίνα, το κορίτσι του Χιούγκο, υποτασσόταν τώρα σ’ αυτόν

τον συνταγματάρχη με τα τραχιά χαρακτηριστικά. Είχε πιστέ­

ψει ότι όσο η Εντουίνα μοιραζόταν την αγάπη του για τον

Χιούγκο ο αδελφός του δεν ήταν εντελώς νεκρός. Φέρνοντας

στο μυαλό του το πρόσωπο του Χιούγκο, την ευγένειά του,

την απόλυτη καλοσύνη του, ένιωθε αυτά τα προσόντα περι­

φρονημένα. Κι ωστόσο σε τι θα της χρησίμευαν τώρα πια;

Η Χάριετ πρόσεξε τη μελαγχολική του έκφραση και τον

λυπήθηκε.

«Θα μείνεις για φαγητό, έτσι δεν είναι;» του πρότεινε.

«Όχι, όχι, ευχαριστώ». Το μόνο που ήθελε ήταν να ξεφύγει

απ’ αυτό το δωμάτιο όπου ακόμη πλανιόταν το άρωμα της

Εντουίνα, όμως δεν είχε ιδέα πού να πάει. Το διαμέρισμα

αυτό, επειδή ήταν ο χώρος όπου έμενε η Εντουίνα, είχε για

εκείνον μια ιδιαίτερη λάμψη, ένα θάλπος, και δεν γνώριζε

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 331

κανένα άλλο μέρος στο Κάιρο. Δεν ήξερε κανέναν δρόμο, εκτός

απ’ αυτόν που είχε ακούσει σε κάποιο στρατιωτικό τραγούδι:

Μπέρκα. Εκεί πήγαιναν οι άντρες για να βρουν κορίτσια.

«Πιες άλλο ένα ποτό προτού φύγεις».

Συνειδητοποιώντας πως δεν είχε όρεξη για κορίτσια εκείνο

το βράδυ, ο Σάιμον άφησε τη Χάριετ να του ξαναγεμίσει το

ποτήρι και ρώτησε:

«Ποιος είναι αυτός ο συνταγματάρχης Λισντουνβάρνα; Πο­

λύ ασυνήθιστο όνομα».

«Είναι ιρλανδικό. Βασικά, είναι ο λόρδος Λισντουνβάρνα,

όμως, όπως ξέρεις, δεν χρησιμοποιούμε τίτλους αυτή την εποχή».

«Κατάλαβα». Και όντως καταλάβαινε. Το γεγονός ότι ο Πί­

τερ έφερε τίτλο ευγενείας είχε διαλευκάνει ένα μυστήριο, όμως

η απάντηση ήταν πιο οδυνηρή από το σάστισμα που είχε νιώ­

σει νωρίτερα. Κάθισε σιωπηλός με το ποτήρι στο χέρι, χωρίς

να πίνει, ακούγοντας τον υπηρέτη να στρώνει τραπέζι για το

βραδινό φαγητό. Αν επρόκειτο να φύγει, θα έπρεπε να σηκω­

θεί τώρα, ωστόσο συνέχισε να κάθεται, τόσο αποκαρδιωμένος,

που αδυνατούσε να κάνει την οποιαδήποτε κίνηση.

Η εξώπορτα άνοιξε και μια άλλη ένοικος του διαμερίσματος

μπήκε στο σαλόνι. Μια γυναίκα μεγαλύτερη από την Εντουί­

να ή τη Χάριετ, λεπτοκαμωμένη, με μαύρα μάτια και ένα φίνο,

συμμετρικό πρόσωπο.

Έτσι όπως μπήκε με φόρα και χαιρέτησε αεράτα τη Χάριετ,

έδινε μια εντύπωση εγκάρδιας ευθυμίας που εξέπληξε τον Σάι­

μον, ο οποίος την αναγνώρισε αμέσως. Ήταν η λαίδη Χούπερ.

Ο ίδιος βρισκόταν ανάμεσα σε μια παρέα ανθρώπων που είχαν

βγει για πικνίκ και είχαν πάει απρόσκλητοι στο σπίτι των Χούπερ

στο Φαγιούμ, όπου άθελά τους έγιναν μάρτυρες μιας τραγωδίας.

«Άντζελα, θυμάσαι τον Σάιμον Μπόλντερστοουν;» τη ρώ­

τησε η Χάριετ.

«Ναι, τον θυμάμαι». Είτε η ανάμνηση ήταν οδυνηρή είτε

OL IV IA MANNING332

όχι, εκείνη χαμογέλασε κεφάτα στον Σάιμον, πήρε το χέρι του

και το κράτησε στο δικό της. «Είσαι ο νεαρός αξιωματικός που

βρισκόταν στο σαλόνι όταν έφερα το αγοράκι μου. Δεν ξέραμε,

βλέπεις, πως ήταν νεκρό – ή ίσως δεν αντέχαμε να το συνει­

δητοποιήσουμε. Πρέπει να ταράχτηκες πολύ. Λυπάμαι». Η

Άντζελα κοίταξε τον Σάιμον συνεχίζοντας να χαμογελάει και

περιμένοντας, λες και είχε σημασία που απολογούνταν τόσον

καιρό ύστερα απ’ αυτό το γεγονός.

«Πολύ φοβάμαι ότι ο Σάιμον έχει άλλον έναν λόγο να είναι

αναστατωμένος» εξήγησε η Χάριετ. «Σκοτώθηκε ο αδελφός του».

«Αχ, καημένο μου παιδί!» Η Άντζελα σκέπασε το χέρι του

και με την άλλη της παλάμη. «Ώστε πενθούμε και οι δύο! Θα

μείνεις μαζί μας, έτσι δεν είναι;» Στράφηκε στη Χάριετ και τη

ρώτησε: «Ποιος θα βρίσκεται απόψε στο σπίτι; Ο Γκάι;». Ο

Γκάι ήταν ο άντρας της Χάριετ.

Εκείνη έγνεψε αρνητικά.

«Ο Γκάι όχι, αυτό εξυπακούεται. Και η Εντουίνα έχει βγει

με τον Πίτερ. Ο Ντόμπσον έχει βάρδια στην πρεσβεία, οπότε

μένουμε εμείς και ο Πέρσι Γκίμπον».

«Ο Πέρσι Γκίμπον! Ω Θεέ μου, αυτός είναι ένας καλός λό­

γος για να πάμε έξω. Ας βγάλουμε αυτόν τον όμορφο νεαρό

στον κόσμο. Να τον δείξουμε παντού». Η Άντζελα γέλασε και

έσφιξε το χέρι του Σάιμον. «Πού θα ήθελες να πας;»

«Δεν ξέρω. Δεν έχω πάει πουθενά στο Κάιρο, ποτέ μου.

Ούτε καν στην Μπέρκα».

«Χα χα χα!» Η Άντζελα γέλασε τόσο πολύ, ώστε σωριάστη­

κε στον καναπέ, παρασέρνοντας και τον Σάιμον μαζί της.

«Απαίσιο πλάσμα, να θες να πας στην Μπέρκα!»

Εκείνος κοκκίνισε ολόκληρος μέσα στη σύγχυσή του.

«Δεν εννοούσα ότι ήθελα… Απλώς οι άντρες μιλάνε γι’ αυ­

τό. Είναι το μοναδικό όνομα δρόμου που ξέρω».

Τα λόγια του έκαναν την Άντζελα να ξεσπάσει πάλι σε γέλια

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 333

και ο Σάιμον, βλέποντάς τη να σκουπίζει τα μάτια της και ν’

αναφωνεί «Αχ Θεούλη μου, αχ Θεούλη μου!», ενοχλήθηκε από

αυτή την ευθυμία και απόρησε πώς μπορούσε να αποδιώχνει

με τόση ευκολία απ’ το μυαλό της τον θάνατο. Ωστόσο χαμο­

γέλασε, και η Χάριετ, που επίσης είχε ενοχληθεί από την επι­

πόλαιη συμπεριφορά της Άντζελα, ανακουφίστηκε βλέποντας

το χαμόγελό του.

«Ας στείλουμε τον Χασάν να μας φέρει ένα ταξί». Η Άντζε­

λα στράφηκε στη Χάριετ: «Αν πάμε να γλεντήσουμε, θα χρεια­

στούμε περισσότερους άντρες για να μας προστατέψουν. Πού

θα τους βρούμε; Τι λες για την Ένωση; Ποιος ενδέχεται να

είναι εκεί;»

«Ο Κάσλμπαρ, φαντάζομαι».

Η Άντζελα, που είχε εγκαταλείψει τον άντρα της μετά

τον θάνατο του γιου της, είχε έρθει να μείνει στο διαμέρισμα

του Ντόμπσον ελπίζοντας, όπως είπε, να βρει καλή παρέα.

Εκεί συνάντησε τη Χάριετ και μέσω εκείνης είχε γνωρίσει

τον Κάσλμπαρ. Η αναφορά σε αυτόν ήταν ένα ιδιωτικό αστείο

μεταξύ τους, και η Χάριετ εξήγησε στον Σάιμον:

«Ο Κάσλμπαρ βρίσκεται συνέχεια εκεί, λες κι είναι το στοι­

χειό της Ένωσης. Όταν δεν κάθεται στην πελούζα, είναι σαν

να ’χει κοπεί ένα γνώριμο δέντρο».

Ακούγοντάς την, η Άντζελα κυριεύτηκε από ανυπομονησία.

«Ελάτε» τους διέκοψε. «Πάμε να φύγουμε».

Όταν είπαν στον Χασάν να τους βρει ταξί, εκείνος γούρλω­

σε τα μάτια αγανακτισμένος.

«Όκι ανάγκη ταξί. Φαγκητό τώρα τραπέζι». Ωστόσο τον

πίεσαν να εκτελέσει αυτό που έβλεπε ως περιττή δουλειά και

γύρισε πίσω μ’ έναν αραμπά λέγοντάς τους: «Ταξί πουτενά».

Η Άντζελα, θεωρώντας δεδομένο ότι ο Σάιμον θα τις συνό­

δευε, τον οδήγησε κάτω στον αραμπά και κάθισε δίπλα του.

Καθώς έβγαιναν από το Γκάρντεν Σίτι στον κεντρικό δρόμο,

OL IV IA MANNING334

τον κρατούσε σφιχτά από το χέρι και του μιλούσε συνέχεια,

οπότε εκείνος δεν είχε την ευκαιρία να αρνηθεί, είτε ήθελε να

πάει μαζί τους είτε όχι.

Σαστισμένος με όλα όσα συνέβαιναν, ο Σάιμον τη θυμήθη­

κε να κουβαλάει το νεκρό παιδί στο σπίτι στο Φαγιούμ και

αισθάνθηκε να μην καταλαβαίνει. Προσπάθησε να αποτραβή­

ξει το χέρι του, όμως εκείνη δεν τον άφηνε, κι έτσι, πιασμένοι

χεράκι χεράκι σαν εραστές, διέσχισαν το σκοτεινό ποτάμι μέ­

χρι τα φώτα στις όχθες του νησιού Τζεζίρα.

Ήταν μια νύχτα δίχως φεγγάρι. Οι πρασιές της Αγγλο­Αι­

γυπτιακής Ένωσης φωτίζονταν από τα παράθυρα του κτιρίου

και τα δυνατά πρασινωπά φώτα της Λέσχης Αξιωματικών απέ­

ναντι. Στην άκρη της πελούζας γέρικα δέντρα που ορθώνονταν

πανύψηλα έπλεκαν τα κλαδιά τους σ’ έναν θόλο πάνω από τα

τραπέζια όπου κάθονταν τα μέλη.

Αφού οδήγησε τον Σάιμον στην Ένωση, η Άντζελα του

άφησε το χέρι και προχώρησε μπροστά ψάχνοντας, απ’ ό,τι

φαινόταν, κάποιον που δεν ήταν εκεί. Όταν κάθισαν σ’ ένα

τραπέζι, ήταν αμίλητη σαν να είχε απογοητευτεί.

Σε αντίθεση με τα άλλα μέλη, που έπιναν καφέ ή μπίρα

Stella, η Άντζελα παρήγγειλε ένα μπουκάλι ουίσκι και είπε

στον σερβιτόρο να φέρει μισή ντουζίνα ποτήρια. Η εμφάνισή

της στην Ένωση πριν από λίγες εβδομάδες είχε προκαλέσει

αίσθηση, αλλά όχι πια. Τα μέλη της Ένωσης ήταν καθηγητές

πανεπιστημίου, δάσκαλοι αγγλικών και λιγότερο εύποροι Άγ­

γλοι, ενώ η Άντζελα ήταν γνωστό πως ήταν πλούσια και συνα­

ναστρεφόταν την καλή κοινωνία του Καΐρου που έπαιζε τζόγο

και πόλο με άλογα. Στην αρχή οι σερβιτόροι ξαφνιάστηκαν που

κάθε βράδυ παράγγελνε ένα μπουκάλι ουίσκι, τώρα όμως το

έφερναν κατευθείαν.

Η Χάριετ ήπιε κρασί, επειδή δεν της άρεσε το ουίσκι, όμως

ο Σάιμον δέχτηκε το ποτήρι που του πρόσφεραν, αν και δεν

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 335

το ήπιε. Όταν σερβιρίστηκαν όλοι, το μπουκάλι τοποθετήθη­

κε σαν φάρος στη μέση του τραπεζιού, προσελκύοντας σχεδόν

αμέσως τον Κάσλμπαρ από το τραπέζι του μπιλιάρδου.

Αποκεί που καθόταν η Χάριετ μπορούσε να δει τη σιλουέτα

του να τρεμουλιάζει μέσα στις σκιές καθώς έκανε τον γύρο

των τραπεζιών επιφυλακτικά, πλησιάζοντας προσεκτικά το

μπουκάλι, σαν ζώο που φροντίζει να παραμένει στην προσή­

νεμη πλευρά του θηράματός του. Κοντοστάθηκε δυο τρία μέ­

τρα από το τραπέζι και η Άντζελα, έχοντας πάρει είδηση την

παρουσία του, χαμογέλασε μόνη της.

Μολονότι η φιλία τους έμοιαζε να έχει εδραιωθεί απόλυτα,

εκείνος προχώρησε με υποκριτικό δισταγμό, σαν να μην μπο­

ρούσε ακόμη να πιστέψει στην καλή του τύχη. Και καλά έκανε

και δίσταζε, συλλογίστηκε η Χάριετ, που αδυνατούσε να κα­

ταλάβει τι του έβρισκε η Άντζελα.

Και δεν ήταν η μόνη που επέκρινε αυτόν τον μεσόκοπο

καθηγητή­ποιητή που κυκλοφορούσε με τον αέρα εξαθλίωσης

ενός ανθρώπου για τον οποίο όσα χρήματα δεν ξοδεύονταν σε

ποτά και τσιγάρα ήταν χαραμισμένα. Καθώς τον παρατηρού­

σαν να πλησιάζει έτσι ύπουλα, οι θαμώνες στα διπλανά τρα­

πέζια άρχισαν να τον κουτσομπολεύουν ψιθυριστά με πρόσω­

πα γεμάτα περιέργεια και αποδοκιμασία. Καθώς εκείνος διέ­

σχιζε τα τελευταία μέτρα που τους χώριζαν, η Άντζελα στρά­

φηκε απότομα προς το μέρος του και γέλασε μ’ έναν τρόπο

λες και ο Κάσλμπαρ είχε φέρει εις πέρας ένα έξυπνο κόλπο.

«Γ­γ­γεια σας!» τραύλισε, προσπαθώντας ν’ ακουστεί

εγκάρδιος.

«Καλώς τον. Έλα να κάτσεις δίπλα μου. Πιες ένα ποτό».

Κάνοντας ό,τι του είπε η Άντζελα, ο Κάσλμπαρ μουρμού­

ρισε αποδοκιμαστικά:

«Πρέπει να μ’ αφήσεις να συνεισφέρω κι εγώ κάτι».

«Όχι. Εγώ κερνάω».

OL IV IA MANNING336

Ο Κάσλμπαρ δεν έφερε αντίρρηση. Ρούφηξε μια γουλιά

ουίσκι, την κράτησε στο στόμα του, τη στριφογύρισε απολαμ­

βάνοντάς τη στοχαστικά κι ύστερα την άφησε να γλιστρήσει

αργά στον λαιμό του. Έπειτα καταπιάστηκε με τη συνηθισμέ­

νη του τελετουργία, τοποθετώντας μπροστά του ένα πακέτο

με ένα τσιγάρο να προβάλλει πανέτοιμο, ώστε να μη χρειαστεί

να διακόψει στιγμή το κάπνισμα. Καθώς συγκεντρωνόταν στο

να στήσει το πακέτο με το τσιγάρο όρθιο, η Άντζελα χαμογέ­

λασε ανεκτικά. Μόλις εκείνος τα τακτοποίησε όλα όπως ήθε­

λε, ανασήκωσε τα πρησμένα και ξεθωριασμένα βλέφαρά του

και αντάλλαξαν ένα παρατεταμένο βλέμμα όλο νόημα.

«Κανένα νέο;» ρώτησε η Άντζελα.

«Έλαβα τηλεγράφημα. Λέει πως θα γυρίσει με οποιοδήπο­

τε μέσο».

Μιλούσαν για τη σύζυγο του Κάσλμπαρ, που είχε πάει για

διακοπές στην Αγγλία και είχε καθηλωθεί εκεί με το ξέσπασμα

του πολέμου. Η απειλή της επιστροφής της κρεμόταν πάνω

από την Άντζελα, η οποία είπε τώρα:

«Μα αποκλείεται να τα καταφέρει».

Ο Κάσλμπαρ χαχάνισε.

«Εί­εί­είναι α­α­αδίστακτη. Αν μπορεί κάποιος να τα κατα­

φέρει, είναι αυτή». Έμοιαζε περήφανος που είχε τέτοια σύζυ­

γο, και η Άντζελα, υψώνοντας τα φρύδια της, του γύρισε την

πλάτη ώσπου εκείνος να επανορθώσει. «Μην ανησυχείς. Θα

πατήσει επί πτωμάτων για να πάρει αυτό που θέλει, αυτή τη

φορά όμως δεν θα τα καταφέρει. Για ποιον λόγο να τη στείλουν

εδώ;» Ο Κάσλμπαρ γλίστρησε το χέρι του προς το μέρος της

πάνω στο τραπέζι κι αυτή έσκυψε και το φίλησε στα γρήγορα.

Αυτή η στενή οικειότητα έφερε σε αμηχανία τον Σάιμον, ο

οποίος κοίταξε αλλού, ενώ η Χάριετ, νιώθοντας παρείσακτη,

αισθάνθηκε ζήλια και μελαγχολία ταυτόχρονα. Ο Γκάι μπορεί

να ήταν τρυφερός, όμως ποτέ του δεν ξεχνούσε τον έξω κόσμο.

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 337

Γι’ αυτόν ήταν πάντα εκεί και οι απαιτήσεις του προκαλούσαν

ένταση ανάμεσά τους.

Αφήνοντας την Άντζελα και τον Κάσλμπαρ βυθισμένους

στη μυστηριακή τους επικοινωνία, ρώτησε τον Σάιμον για τη

ζωή του στον στρατό. Όταν είχαν σκαρφαλώσει μαζί στην πυ­

ραμίδα, είχαν καθίσει στην κορυφή κουβεντιάζοντας για τον

πόλεμο στην έρημο. «Δεν έχω ιδέα πώς είναι εκεί πέρα» της

είχε πει, τώρα όμως ήξερε, κι εκείνη τον ρώτησε πώς περνού­

σε τις μέρες του.

«Δεν κάνω πολλά πράγματα. Είμαστε τόσο μακριά από τις

κεντρικές θέσεις, ώστε δεν φαίνεται να έχει νόημα να βρισκό­

μαστε εκεί».

«Μα σίγουρα έχει νόημα».

«Α, ναι. Ρώτησα μια φορά τον λοχία μας: “Τι ωφελεί να

είμαστε εδώ, να βαριόμαστε αφόρητα και να μην κάνουμε

τίποτα;”. Κι εκείνος μου απάντησε: “Τι θα συνέβαινε αν δεν

ήμασταν;”. Μπορείς να καταλάβεις τι εννοούσε».

Ένα ταξί έφτασε στην πύλη και ο άντρας που κατέβηκε

πλήρωσε βιαστικά τον ταξιτζή και κατευθύνθηκε προς το ουί­

σκι λες και είχε δεχτεί το κάλεσμά του. Ο νεοφερμένος ήταν

ο φίλος του Κάσλμπαρ, ο Τζέικ Τζάκμαν, που περιέγραφε τον

εαυτό του ως ανεξάρτητο δημοσιογράφο, αλλά ούτε καν ο Κάσ­

λμπαρ δεν ήξερε τι έκανε στην πραγματικότητα. Το αετίσιο

του πρόσωπο, μολονότι δεν ήταν άσχημο, το χαλούσε η μονί­

μως κατσουφιασμένη έκφρασή του, που έγινε ακόμα πιο βλο­

συρή βλέποντας την Άντζελα και τον Κάσλμπαρ να κρατιούνται

από το χέρι. Ωστόσο εκείνη ήταν που πλήρωνε το μπουκάλι,

οπότε έπρεπε να αποδεχτεί την κατάσταση όπως ήταν. Ανα­

γκασμένος να της φερθεί με κάποια ευγένεια, χαμογέλασε

σφιγμένα και, ρωτώντας «Μπορώ να έρθω στην παρέα σας;»,

κάθισε προτού προλάβει εκείνη να του απαντήσει. Η Άντζελα

γέλασε κι έσπρωξε το μπουκάλι προς το μέρος του. Αφού ήπιε

OL IV IA MANNING338

ένα ποτό, ο Τζάκμαν έσκυψε μπροστά και, πασπατεύοντας τη

μακριά του μύτη που έμοιαζε με ράμφος, κοίταξε θυμωμένος

τον Σάιμον.

«Υποθέτω ότι κι εσύ αναρωτιέσαι γιατί δεν φοράω στολή;»

Ο Σάιμον έκανε να του πει πως δεν τον ενδιέφερε, όμως ο

Τζάκμαν δεν τον άκουγε. Αφού απέσπασε την προσοχή της

Άντζελα και του Κάσλμπαρ, τους είπε:

«Γνωρίζετε εκείνη την παλιόγρια τη Ράτερ; Που κολυμπάει

στο χρήμα; Την είδα σήμερα το απόγευμα στο Γκρόπι και τι

νομίζετε ότι μου είπε; “Νεαρέ, γιατί δεν φοράς στολή;” Ακούς

εκεί, η ξεδιάντροπη κατσίκα!».

Ο Κάσλμπαρ χαχάνισε.

«Και τι της απάντησες;»

«Της είπα: “Μαντάμ, αν νομίζετε πως θα θυσιάσω εγώ τη

ζωή μου για να προστατέψω εσάς και τον τραπεζικό σας λογα­

ριασμό, πλανάσθε πλάνην οικτράν”. Η γριά κότα ταράχτηκε

αφάνταστα. “Είσαι αγενέστατος, νεαρέ!” μου είπε. “ Έχετε

απόλυτο δίκιο, κυρία μου” συμφώνησα εγώ». Αφού διηγήθη­

κε την ιστορία του, ο Τζάκμαν ανακάθισε, πρόθυμος να σκε­

φτεί άλλα πράγματα: «Θα πάτε κάπου για φαγητό;».

Η Άντζελα κοίταξε τρυφερά τον Κάσλμπαρ.

«Τι θες να κάνουμε, Μπιλ;»

Εκείνος χαμογέλασε χαμηλώνοντας τα μάτια και αφήνοντας

έτσι να εννοηθούν τα μελλοντικά του σχέδια, ωστόσο προς το

παρόν δεν είχε πρόβλημα να φάει.

«Όλο και κάτι θα τσιμπήσουμε».

«Τότε, πάμε στο Εξτάζ» αποφάσισε η Άντζελα, και ο Τζάκ­

μαν πετάχτηκε όρθιος, έτοιμος για αναχώρηση.

Θα μπορούσαν να πάνε με τα πόδια μέχρι το Εξτάζ, που

βρισκόταν στην όχθη του ποταμού στο Μπουλάκ, η Άντζελα

όμως έκανε νόημα σ’ ένα ταξί στην είσοδο και αυτό τους πέ­

ρασε στην απέναντι πλευρά της γέφυρας. Το κόμιστρο ήταν

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 339

μερικές πιάστρες μόνο και η Άντζελα επέτρεψε στον Κάσλμπαρ

να το τακτοποιήσει, ενώ εκείνη μπήκε στο Εξτάζ για να πλη­

ρώσει τα εισιτήρια της εισόδου τους. Ο Σάιμον, ασυνήθιστος

στη γενναιοδωρία της, έτρεξε πίσω της δίνοντάς της το μερί­

διό του, αλλά εκείνη του έκλεισε το χέρι πάνω στα χαρτονομί­

σματα που κρατούσε και τον οδήγησε μέσα, έναν αιχμάλωτο

προσκεκλημένο.

Η Χάριετ είχε τον δικό της τρόπο να ξεπληρώνει τη φιλο­

ξενία της Άντζελα, το ίδιο, αναμφίβολα, και ο Κάσλμπαρ, ο

Τζάκμαν ωστόσο την αποδεχόταν ασυζητητί. Μάλιστα, μια

φορά είχε πει στη Χάριετ: «Αν η Άντζελα επιμένει να μας πη­

γαίνει σε μέρη όπου δεν έχουμε τη δυνατότητα να πάμε, άσ’

τη να επωμιστεί τα έξοδα. Ξέρει πολύ καλά ότι δεν έχω φράγκα

για τέτοια ξεφαντώματα». Αυτό μπορεί να ήταν αλήθεια, ωστό­

σο η Χάριετ είχε παρατηρήσει ότι τις περισσότερες φορές ο

Τζάκμαν αυτοπροσκαλούνταν.

Στο υπαίθριο νυχτερινό κέντρο υπήρχε το συνηθισμένο

πλήθος στρατιωτικών που συνόδευαν όποιες κοπέλες είχαν

μπορέσει να βρουν. Οι αξιωματικοί, οι περισσότεροι από τους

οποίους βρίσκονταν σε άδεια, ήταν μεθυσμένοι ή σχεδόν με­

θυσμένοι κι επικρατούσε μεγάλη βαβούρα.

Ενόσω περίμεναν στην ουρά για τραπέζι, η Χάριετ ρώτησε

την Άντζελα:

«Δεν σου προκαλεί ασφυξία όλος αυτός ο θόρυβος;».

Εκείνη γέλασε δυνατά.

« Ίσα ίσα, δεν τον χορταίνω».

Το Εξτάζ, επειδή βρισκόταν τόσο κοντά στο ποτάμι, το

θεωρούσαν πιο δροσερό από άλλα μέρη, ωστόσο οι λυχνίες

βολταϊκού τόξου διέχεαν θερμότητα πάνω στους πελάτες, οι

οποίοι, ερωτόληπτοι και ιδρωμένοι, ανάδιναν τη δική τους

θέρμη. Δεν ήταν ένα μέρος που άρεσε ιδιαίτερα στη Χάριετ.

Σε μια προηγούμενη επίσκεψή της είχε δει τον Γκάι με την

OL IV IA MANNING340

Εντουίνα και εξακολουθούσε να νιώθει σοκαρισμένη από την

ανάμνηση αυτή, παρότι ο Γκάι είχε διαμαρτυρηθεί ότι απλώς

την παρηγορούσε επειδή ήταν συντετριμμένη που ο Πίτερ την

είχε στήσει σ’ ένα ραντεβού τους. Κοιτώντας προς το τραπέζι

όπου κάθονταν, η Χάριετ μπήκε στον πειρασμό να το βάλει

στα πόδια, όμως δεν είχε πού να πάει και με ποιον.

Όταν ήρθε η σειρά τους να καθίσουν, η Άντζελα ξεφώνισε

ενθουσιασμένη και έδειξε αυτούς που βρίσκονταν στο διπλα­

νό τραπέζι. Η μια κοπέλα ήταν φίλη της και η Άντζελα απαί­

τησε να ενωθούν τα τραπέζια ώστε οι δύο παρέες να συγχω­

νευτούν. Σύστησε τη φίλη της ως «Μόρτιμερ». Η Μόρτιμερ,

μια άχαρη κοπέλα με ευχάριστη έκφραση και ηλιοκαμένη

επιδερμίδα, φορούσε ένα είδος στολής και είχε μαζί της δύο

νεαρούς λοχαγούς από το τάγμα που είχε το παρατσούκλι «Κε­

ρασοσυλλέκτες»*.

Κοιτώντας γύρω της στο διπλό τραπέζι, η Άντζελα σχο­

λίασε:

«Ωραία δεν είναι;».

Η Μόρτιμερ, χαλαρωμένη από το ποτό, συμφώνησε:

«Πολύ ωραία».

Οι υπόλοιποι ωστόσο δεν ανταποκρίθηκαν.

Μολονότι τα τραπέζια είχαν ενωθεί, οι παρέες παρέμειναν

χωρισμένες. Οι δύο ουσάροι, ο Τέρι και ο Τόνι, έπιναν σαμπά­

νια και είχαν έρθει στο κέφι. Δεν έδωσαν καμία σημασία στον

Σάιμον, όμως οι άλλοι δύο άντρες, ο Κάσλμπαρ κι ο Τζάκμαν,

ξύπνησαν μέσα τους μια εριστική ευθυμία. Τους κοιτούσαν

σαν να μην πίστευαν στα μάτια τους κι ύστερα αντάλλασσαν

* Ο λόγος για το 11ο Ιππικό Τάγμα Ουσάρων, που οφείλει το παρα­

τσούκλι αυτό στο γεγονός ότι κατά τον Πόλεμο της Ιβηρικής Χερσο­

νήσου κάποιοι στρατιώτες του έπεσαν σε ενέδρα ενώ έτρωγαν κερά­

σια από έναν οπωρώνα. (Σ.τ.Μ.)

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 341

βλέμματα και ξεσπούσαν σε γέλια που τους έφερναν δάκρυα

στα μάτια.

«Ελάτε τώρα, παιδιά!» τους μάλωσε η Μόρτιμερ, όμως ήταν

αδύνατον να τους ελέγξει.

Τα πράγματα χειροτέρεψαν όταν ένα ακόμα άτομο που δεν

υπηρετούσε στον στρατό και είχε γευτεί τη γενναιοδωρία της

Άντζελα στο παρελθόν πλησίασε την παρέα και στάθηκε σαν

επαίτης, εκλιπαρώντας να τον αφήσουν να καθίσει μαζί τους.

Ήταν ο ταγματάρχης Κούκσον, ο οποίος, έχοντας χάσει όλη

του την περιουσία στην Ελλάδα και έχοντας γνωρίσει μονάχα

μια ζωή γεμάτη απολαύσεις, τριγυρνούσε σε μέρη σαν το Εξ­

τάζ και έδινε στους μοναχικούς αξιωματικούς διάφορα τηλέ­

φωνα. Η Χάριετ, συναντώντας το ταπεινό, ικετευτικό βλέμμα

του, αισθάνθηκε άβολα, όμως δεν μπορούσε να τον καλέσει

η ίδια. Η Άντζελα ήταν πολύ απορροφημένη στην κουβέντα

της για να τον προσέξει, κι έτσι εκείνος συνέχισε να στέκεται

όρθιος, μια σκελετωμένη, εκθηλυμένη φιγούρα, παραγερα­

σμένος από την αλλαγή στις συνθήκες της ζωής του, με το

γεμάτο κόμπους μεταξωτό κουστούμι του μέσα στη βρόμα και

τα καστόρινα παπούτσια του, περισσότερο γκρίζα πλέον παρά

λευκά, να χάσκουν έχοντας ανοίξει στο πλάι.

Ο πόλεμος μας έχει ρημάξει όλους, συλλογίστηκε η Χάριετ, μο­

λονότι στην πραγματικότητα εκείνη και ο Γκάι είχαν σταθεί πιο

τυχεροί από πολλούς. Επειδή γνωρίζονταν με τον Ντόμπσον

από το Βουκουρέστι, είχαν ξεχωρίσει από τη μάζα των προ­

σφύγων και τους είχε προσφερθεί ένα δωμάτιο στο διαμέρισμα

της πρεσβείας. Κοίταξε τα δικά της άσπρα σανδάλια, που τα

γυάλιζαν καθημερινά οι υπηρέτες, και αισθάνθηκε ικανοποιη­

μένη. Τι περίεργο όμως που κάτι τέτοιο ενίσχυε την αυτοεκτί­

μησή της.

Η συμπεριφορά του Κούκσον κατά τη διάρκεια της εκκέ­

νωσης του ξένου πληθυσμού από την Ελλάδα δεν της έδινε

OL IV IA MANNING342

κανέναν λόγο να τον σέβεται, αλλά τώρα τον λυπήθηκε βλέ­

ποντάς τον γέρο, στραγγισμένο, ευάλωτο, εξαθλιωμένο, σαν

ένα φύκι που οι περιστάσεις το είχαν ξεβράσει στην παραλία.

Άγγιξε το μπράτσο της Άντζελα και της ψιθύρισε κάτι στο αυ­

τί. Εκείνη στράφηκε αμέσως και του φώναξε:

«Ταγματάρχη Κούκσον, θα κάτσετε μαζί μας;».

Αμέσως βρέθηκε μια καρέκλα και ο Κούκσον τακτοποιή­

θηκε ανάμεσα στη Χάριετ και στον Κάσλμπαρ. Άπλωσε το

ξερακιανό του χέρι προς τα τσιγάρα του Κάσλμπαρ, αλλά αυ­

τός, μ’ ένα οργισμένο βλέμμα πεινασμένου σκυλιού που

εντοπίζει κάποιον αντίπαλο, απομάκρυνε το πακέτο για να

μην το φτάνει.

Οι Κερασοσυλλέκτες βρήκαν τώρα καινούργιο στόχο για

την περιφρονητική τους συμπεριφορά. Κάτω από το επίμονο

βλέμμα τους, ο Κούκσον, που μάλλον τον έλκυε η αρρενωπή

και νεανική γοητεία τους, έγινε κατακόκκινος και χαμήλωσε

τα μάτια.

«Η λαίδη Χούπερ σας αποκάλεσε ταγματάρχη Κούκσον;»

ρώτησε ο Τέρι, σκύβοντας προς το μέρος του.

Εκείνος έκανε ένα κοφτό καταφατικό νεύμα με ύφος στε­

νοχωρημένο. Οι εχθροί του ισχυρίζονταν πως ο βαθμός του,

που τον είχε αποκτήσει στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν προ­

σωρινός και άμισθος.

«Στην Ταξιαρχία των Φρουρών δεν ήσασταν;» ρώτησε τώρα

ο Τέρι με προσποιητή ευγένεια.

Αυτή τη φορά ο Κούκσον έκανε ένα κοφτό αρνητικό νεύμα

με ύφος στενοχωρημένο.

Ο Τέρι κοίταξε τον Τόνι.

«Δεν υπήρχε ένας Κούκσον στη Φρουρά; Θα πρέπει να τον

ήξερες, έτσι δεν είναι;»

Ο Τόνι συμφώνησε ένθερμα.

«Ναι, φυσικά. Τον καλό μας τον Κούκσον. Τον φωνάζαμε

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 343

“Αδελφούλα”. Καθόταν κάπως περίεργα. Τα παιδιά ρωτούσαν:

“Γιατί η Αδελφούλα μοιάζει με μηχανή;”»

Ο Τέρι, γνωρίζοντας την απάντηση, σκέπασε τα μάτια με

την παλάμη του και ξέσπασε σε υστερικά γέλια.

Ο Σάιμον ήξερε επίσης την απάντηση και η νευρική απέ­

χθεια που αισθανόταν για τους ανθρώπους γύρω του έγινε

ακόμα πιο έντονη. Εξαιτίας του νεαρού της ηλικίας του και

της σιωπής του, οι περισσότεροι τον αγνοούσαν, όμως δεν

ήταν αυτό που τον προβλημάτιζε. Τον προβλημάτιζε που ήταν

τόσο παράξενοι και κεφάτοι. Δεν ήταν παρά μόνο οχτώ άτομα,

αλλά, με τη φασαρία που έκαναν, θα μπορούσαν να είναι και

δυο ντουζίνες. Ακόμα και οι Κερασοσυλλέκτες, στρατιώτες σε

άδεια όπως και ο ίδιος, του φαίνονταν εξωπραγματικοί με την

πρόστυχη αυθάδειά τους. Πρώτη φορά στη ζωή του έβλεπε

άντρες να συμπεριφέρονται τόσο άσχημα μπροστά σε κόσμο.

Ήταν σοκαρισμένος. Επίσης, θυμήθηκε ότι εξακολουθούσε

να είναι η μέρα που σκοτώθηκε ο Χιούγκο.

Μεσολάβησε μια παύση ενόσω ένα αγοράκι έβαζε ποτήρια

στο τραπέζι κι ένας σερβιτόρος από τη Νουβία, στάζοντας

ιδρώτα πάνω στους πελάτες, έφερε σαμπάνια μέσα σε μια

παγωνιέρα. Έσπασε το σύρμα με το χέρι του και άφησε τον

φελλό να τιναχτεί μακριά. Ο πάγος είχε λιώσει και η σαμπάνια,

μια τραχιά και γλυκερή γερμανική μάρκα, ήταν ζεστή. Το φα­

γητό ήρθε με την ίδια προχειρότητα. Ένα πιάτο μπριζόλα για

τον καθέναν τους.

«Δεν παραγγείλαμε μπριζόλα» διαμαρτυρήθηκε η Άντζελα.

«Ατό κρέας μόνο» απάντησε ο σερβιτόρος. «Όλοι ίντιο.

Πολλή ντουλειά ατό μέρος ατή ώρα».

Ο Σάιμον κατάλαβε ότι ήταν λάθος που είχε έρθει στο Κάι­

ρο. Οι άντρες μιλούσαν λες και η ζωή εδώ ήταν ένα αδιάκοπο

ξεφάντωμα, αλλά στα μάτια του φάνταζε σαν τρελοκομείο.

Ακόμα και οι σερβιτόροι ήταν τρελοί. Όταν έμαθε ότι ο Χιού­

OL IV IA MANNING344

γκο ήταν νεκρός, έπρεπε να διακόψει την άδειά του και να

επιστρέψει στη μονάδα του. Εκεί, αν μη τι άλλο, είχε την

παρηγοριά της γνώριμης ρουτίνας. Οι άντρες θα καταλάβαιναν

πώς ένιωθε. Εδώ κανείς δεν καταλάβαινε ούτε νοιαζόταν. Φυ­

σικά, μόνο δύο άτομα, η Χάριετ Πρινγκλ κι αυτή η αλλόκοτη,

ενθουσιώδης γυναίκα που λεγόταν λαίδη Χούπερ, ήξεραν για

τον θάνατο του αδελφού του. Κοίταξε τη Χάριετ, που του χα­

μογέλασε νιώθοντας τη μελαγχολία του. Της ανταπέδωσε το

χαμόγελο, ευγνώμων που εκείνη είχε δειπνήσει κάποτε με τον

Χιούγκο και ήξερε λίγα πράγματα γι’ αυτόν.

Μόλις σερβιρίστηκαν όλοι στο τραπέζι, οι Κερασοσυλλέκτες

άρχισαν πάλι. Συζητώντας για το αγαπημένο φρούτο της Αδελ­

φούλας, αποφάσισαν ότι ήταν τα σύκα. Όμως τα λευκά ή τα

μαύρα σύκα;

Η Χάριετ βαριόταν τους Κερασοσυλλέκτες, αλλά δεν ήξερε

ποιανού το μέρος να πάρει. Εκείνοι ήταν μάχιμοι και, σε αντί­

θεση με τον Τζάκμαν, έτοιμοι να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους

για τους άλλους. Τα παντελόνια τους ήταν σκουροκόκκινα

επειδή, όπως έλεγε ο μύθος, σε κάποια από τις πρώτες μάχες

είχαν πολεμήσει με το αίμα από τα τραύματά τους να ρέει σαν

ποτάμι στα πόδια τους. Μπορούσαν λοιπόν να ισχυριστούν ότι

είχαν κερδίσει με το σπαθί τους τη διασκέδασή τους, αλλά

ήταν άκομψο να τα βάζουν με τον καημένο τον Κούκσον.

Έτσι, έσπευσε να τον υπερασπιστεί.

«Τα αστεία σας είναι εντελώς νερόβραστα. Δεν μπορούμε

να μιλήσουμε για τίποτε άλλο;»

Εκείνοι την κοίταξαν με ανοιχτό το στόμα, βουβοί από την

κατάπληξη, ενώ η Μόρτιμερ έριξε μια ματιά στη Χάριετ και

έγνεψε επιδοκιμαστικά. Οι δύο γυναίκες άρχισαν να κουβε­

ντιάζουν, νιώθοντας ότι συμφωνούσαν απόλυτα. Η Μόρτιμερ,

όπως ανακάλυψε η Χάριετ, δεν ήταν ληθαργική από το αλκοόλ

αλλά από την έλλειψη ύπνου. Μαζί με μια συνοδηγό είχαν

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 345

ταξιδέψει μέχρι το Ιράκ και πίσω, παίρνοντας το τιμόνι εναλ­

λάξ, ώστε να μπορούν να ξεκλέβουν λίγο ύπνο χωρίς να στα­

ματήσουν καθόλου μέσα στη νύχτα. Κάτι τέτοιο, εξήγησε,

απαγορευόταν από τους κανονισμούς, όμως έτσι θα είχαν από

ένα εικοσιτετράωρο ελευθερίας όταν θα επέστρεφαν. Η συνο­

δηγός είχε πέσει κατευθείαν για ύπνο, η Μόρτιμερ όμως είχε

πάει στο μπαρ του ξενοδοχείου Σεμίραμις για ένα ποτό.

«Κι εκεί συνάντησα αυτούς τους δύο τύπους» κατέληξε μ’

ένα χασμουρητό και μάτια υγρά από την κούραση, προσπα­

θώντας να παραμείνει ξύπνια από καθαρή συντροφικότητα.

«Σε ζηλεύω» είπε η Χάριετ. «Ήμουν έτοιμη να καταταγώ

στo Γυναικείο Σώμα του Βασιλικού Ναυτικού, αλλά παντρεύ­

τηκα».

Συζήτησαν για τις μέρες λίγο πριν από τον πόλεμο, όταν

δεν υπήρχε πλέον καμία επιφύλαξη και καμία προσποίηση ότι

μπορούσε να αποφευχθεί η σύρραξη. Συνειδητοποιώντας πως

ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος, οι Άγγλοι μοιράζονταν όλοι

ένα αίσθημα τρομερής έξαψης.

«Ήμασταν όλοι καταδικασμένοι, ή έτσι νομίζαμε» παρα­

τήρησε η Χάριετ.

«Πώς βρέθηκες εδώ;» τη ρώτησε η Μόρτιμερ κι εκείνη της

εξήγησε ότι ο άντρας της, ενώ βρισκόταν σε άδεια, έλαβε

εντολή να επιστρέψει στα μαθήματά του στο Βουκουρέστι.

Παντρεύτηκαν βιαστικά και ταξίδεψαν μαζί προς τα ανατολι­

κά, διασχίζοντας χώρες που κινητοποιούσαν στρατεύματα,

για να καταλήξουν στο Βουκουρέστι τη μέρα που η Αγγλία

μπήκε στον πόλεμο.

Το ίδιο διάστημα η Μόρτιμερ βρισκόταν σ’ ένα οπλιταγωγό

σκάφος που έπλεε προς τη Μέση Ανατολή.

Θα μπορούσα να βρίσκομαι μαζί της, συλλογίστηκε η Χάριετ,

προτού συνεχίσει εξηγώντας της πώς είχαν αναγκαστεί να πά­

νε με τον Γκάι στην Ελλάδα κι έπειτα στην Αίγυπτο.

OL IV IA MANNING346

«Πώς είναι το μικρό σου όνομα;» τη ρώτησε.

Εκείνη γέλασε και χασμουρήθηκε ταυτόχρονα.

«Αυτόν τον καιρό έχω μονάχα ένα όνομα: είμαι η Μόρτιμερ».

Το στρογγυλό ηλιοκαμένο πρόσωπό της τονιζόταν από το

γαλάζιο φουλάρι της, προνομιακό σύμβολο μιας υπηρεσίας

που κάποτε ήταν εθελοντική κι εξακολουθούσε να χαρακτη­

ρίζεται από μια μάγκικη υπεροχή.

«Φαντάζομαι πως δεν θα μου επιτρεπόταν να καταταγώ

εδώ;» ρώτησε η Χάριετ.

«Όχι, δεν υπάρχουν κέντρα για εκπαίδευση».

«Δεν έχεις τα προσόντα, αγάπη μου» πετάχτηκε η Άντζελα.

«Για να μπεις στην ομάδα της πρέπει να είσαι ή πλούσια ή

μεθυσμένη ή Ιρλανδή».

Η Χάριετ περιεργάστηκε τη Μόρτιμερ με τα κοντά μαλλιά,

το τσαλακωμένο πουκάμισο και το βρόμικο βαμβακερό πα­

ντελόνι.

«Εσύ τι από τα τρία είσαι;»

«Εγώ; Πίνω».

Στη σκηνή είχε βγει ένας μικρόσωμος άντρας που φορούσε

φράκο και λευκό παπιγιόν. Ένωσε τα χέρια μπροστά του σαν

τραγουδιστής της όπερας, άνοιξε το στόμα του, αλλά πριν

προλάβει να βγάλει τον παραμικρό ήχο κάποιος από το κοινό

φώναξε δυνατά: «Ρωσικά». Αμέσως όλοι οι πελάτες άρχισαν

να επαναλαμβάνουν ρυθμικά: «Ρωσικά, ρωσικά, ρωσικά. Θέ­

λουμε ρωσικά». Ο άντρας άπλωσε τα χέρια του σε μια χειρο­

νομία απελπισίας.

«Τι γίνεται;» απόρησε ο Τόνι.

Η Άντζελα του εξήγησε ότι ο άντρας τραγουδούσε διάφορες

ασυναρτησίες κάνοντάς τες ν’ ακούγονται σαν οποιαδήποτε

γλώσσα διάλεγε το κοινό, όχι όμως ρωσικά. Οι Κερασοσυλλέ­

κτες κοιτάχτηκαν όλο ανησυχία και ο Τέρι είπε επιτηδευμένα:

«Όχι ρωσικά; Τι περίεργο, χρυσό μου!».

ΜΑΧΗ ΧΑΜΕΝΗ ΚΑ Ι ΚΕΡΔ ΙΣΜΕΝΗ 347

Ο Τζάκμαν, που όλη αυτή την ώρα ήταν σιωπηλός, καθώς

δεν τον ενδιέφερε καμία άλλη συζήτηση πέρα από τη δική του,

έχασε πια την υπομονή του.

«Πολύ κουραστικά αυτά τα χοντροκέφαλα φαντάρια μας!»

σχολίασε στον Κάσλμπαρ.

Ο Τέρι, χωρίς να έχει αντιληφθεί, προφανώς, πως αυτή η

παρατήρηση τον αφορούσε, ρώτησε:

«Κι εσύ τι κάνεις εδώ;».

«Είμαι πολεμικός ανταποκριτής».

Οι Κερασοσυλλέκτες τον περιεργάστηκαν, κατέγραψαν τη

μοχθηρή και εριστική έκφρασή του και, συνειδητοποιώντας

πως δεν τους έπαιρνε να τον περιγελάσουν, έστρεψαν την

προσοχή τους στον Κάσλμπαρ, που έμοιαζε λιγότερο τρομα­

κτικός.

«Εσύ με τι ασχολείσαι;»

«Είμαι π­π­ποιητής».

Οι δύο άντρες λύθηκαν στα γέλια, γραπώνοντας ο ένας τον

άλλον μέσα σ’ έναν παροξυσμό ευθυμίας, ενώ ο Κάσλμπαρ,

με τον απειλητικό του κυνόδοντα να σκεπάζει το κάτω χείλος

του, τους παρακολουθούσε κάτω από τα χαμηλωμένα του βλέ­

φαρα. Ετοιμαζόταν να μιλήσει, τον πρόλαβε όμως ο Τζάκμαν.

«Απορώ πώς δύο ανεκτίμητα ανθρώπινα δείγματα σαν εσάς

δεν έχουν τεθεί υπό την προστασία της ΥΔΚΑ». Πρόφερε όλα

τα γράμματα μαζί σε ένα εκρηκτικό φτύσιμο που έκοψε το

γέλιο τους μαχαίρι.

«Πώς το είπες αυτό;» ζήτησε να μάθει ο Τέρι.

«Υ­Δ­Κ­Α: Υπηρεσία Διατήρησης της Κληρονομικής Αρι­

στοκρατίας. Φέρνει όλους τους δούκες, τους λόρδους και τους

υπόλοιπους της κλάσης τους πίσω στις βάσεις για τη δική τους

ασφάλεια. Σκοτώθηκαν πάρα πολλοί από δαύτους στον Α΄

Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν γίνεται να επιτρέψουμε να ξανασυμ­

βεί κάτι τέτοιο, σωστά;»

/O

LIV

IA M

AN

NIN

GΗ

ΤΡ

ΙΛΟ

ΓΙΑ

ΤΟ

Υ Λ

ΕΒ

ΑΝ

ΤΕ

/

Η Βρετανίδα Olivia Manning

(Ολίβια Μάννινγκ 1908-1980)

ήταν μυθιστοριογράφος, ποιήτρια,

συγγραφέας και κριτικός. Στα έργα

της, λογοτεχνικά και μη, συνήθως

περιγράφει τα ταξίδια και τις προσωπικές

της οδύσσειες που διαδραματίζονται

τόσο στην Αγγλία και την Ιρλανδία όσο

και στην υπόλοιπη Ευρώπη και τη Μέση

Ανατολή. Τον Αύγουστο του 1939

παντρεύτηκε τον R. D. Smith, λέκτορα

του Βρετανικού Συμβουλίου, τον οποίο

ακολούθησε στο Βουκουρέστι και εν

συνεχεία στην Ελλάδα, την Αίγυπτο

και την Παλαιστίνη, καθώς οι Ναζί

επέλαυναν στην Ανατολική Ευρώπη. Στις

εμπειρίες της βασίστηκαν τα πιο γνωστά

της έργα, τα έξι μυθιστορήματα που

αποτελούν τη Βαλκανική Τριλογία και

την Τριλογία του Λεβάντε. Η δόξα και η

αναγνώριση ήρθαν, όπως το φοβόταν,

μετά τον θάνατό της το 1980, όταν οι

δύο τριλογίες της μεταφέρθηκαν στη

μικρή οθόνη με τον τίτλο Fortunes of

War και πρωταγωνιστές τους Κένεθ

Μπράνα και Έμμα Τόμσον.

Όπως ο Tolstoy στο Πόλεμος και Ειρήνη και ο Hemingway στον Αποχαιρετισμό στα όπλα και στο Για ποιον χτυπά η καμπάνα, η Manning δημιούργησε χαρακτήρες στη δίνη ενός σαρωτικού Ευρωπαϊκού πολέμου. Οι περιγραφές των μαχών και των βασάνων των αμάχων είναι εξίσου συναρπαστικές και βαθιές με αυτές των σπουδαίων της προκατόχων.

Jeffrey Meyers, συγγραφέας

Ο πόλεμος ανάμεσα στα δύο φύλα ενισχύεται από τον πραγματικό πόλεμο που μαίνεται παντού. Η Manning έχει την τρομερή ικανότητα να αποτυπώνει στα μυθιστορήματά της τις σύνθετες σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων και της εξουσίας, με τρόπο πνευματώδη και γεμάτο ευαισθησία, κατακτώντας έτσι τη θέση της ως μία από τις σημαντικότερες συγγραφείς του 20ού αιώνα.

The Daily Beast

Υπέροχα καυστικό. Διαβάζεται μονορούφι.

Sarah Waters, συγγραφέας

Δύο πράγματα χαρακτηρίζουν την Τριλογία του Λεβάντε – το εύρος της οπτικής της και η συγγραφική τόλμη. Τίποτα δεν φαίνεται να αποθαρρύνει τη Manning. Είτε μιλά για την Ανατολική Ευρώπη είτε για τη Μέση Ανατολή, καταφέρνει πάντα να πείσει τον αναγνώστη ότι η επιδεικτικότητα αλλά και η δυστυχία του κόσμου είναι ακριβώς όπως μας τις περιγράφει.

The New York Review of Books

Ο Γκάι και η Χάριετ Πρινγκλ, ένα νεαρό ζευ-γάρι Βρετανών, εγκαταλείπουν την Αθήνα τον Απρίλιο του 1941 για να γλιτώσουν από τη γερμανική εισβολή. Φτάνουν στην Αίγυπτο, καθώς οι δυνάμεις του Ρόμελ αργά αλλά σταθερά διασχίζουν τη Σαχάρα και προσεγ-γίζουν το Κάιρο. Οι Πρινγκλ βρίσκονται για άλλη μια φορά ενώπιον του πολέμου, ενώ την ίδια στιγμή έχουν και τις δικές τους προ-σωπικές μάχες να δώσουν, στον μονίμως πε-ρίπλοκο γάμο τους. Στους δρόμους, ο λαός βρίσκεται μπροστά στο ενδεχόμενο ενός

νέου κατακτητή, και οι Ευρωπαίοι πρόσφυγες και οι εύποροι Αγγλοαιγύπτιοι ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν την πόλη. Τα βράδια όμως, όλοι οι γνωστοί και σημαντικοί κάτοικοι της πόλης συρρέουν στα πολυτελή ξενοδοχεία και τα περίφημα καμπαρέ, για έναν τελευταίο χορό πριν από την εισβολή. Και μέσα σε όλα αυτά εμφανίζεται και ο Σάιμον Μπόλντερστοουν, ένας νεαρός αξιωματικός που θα γίνει μάρτυρας της τραγωδίας και της έντασης της ζωής στο μέτωπο, και που στο πρόσωπό του συνενώνονται η αστική και η πολεμική ζωή.

Η Manning, με την ίδια κοφτερή ματιά στην οποία οφείλει η Βαλκανική Τρι-λογία τους αφοσιωμένους αναγνώστες της, μας παραδίδει το χρονικό μιας ολόκληρης εποχής, όπου μπλέκονται το προσωπικό και το συλλογικό, το χάος και η ηρεμία, ο πόλεμος και η ειρήνη.

Το ωραιότερο μυθοπλαστικό χρονικό του πολέμου που έχει γράψει Βρετανός συγγραφέας.

Anthony Burgess, συγγραφέας

Αναμφισβήτητα από τα καλύτερα βιβλία για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που γράφτηκαν ποτέ.

Περιλαμβάνονται

τα μυθιστορήματα:

- Το δέντρο του κινδύνου

- Μάχη χαμένη και κερδισμένη

- Η σύνοψη των πραγμάτων

Η συγκλονιστική συνέχεια της Βαλκανικής Τριλογίας/ O L I V I A

M A N N I N GΗ Τ Ρ Ι Λ Ο Γ Ι Α Τ Ο Υ Λ Ε Β Α Ν Τ Ε /

Μετάφραση: Κλαίρη Παπαμιχαήλ

Το δέντρο του κινδύνου / Μάχη χαμένη και κερδισμένη / Η σύνοψη των πραγμάτων

Πραγματικό επίτευγμα… Μια εικόνα της Μέσης Ανατολής την εποχή του πολέμου στην οποία θα γυρνάμε ξανά και ξανά.

Τhe Listener

Κανείς δεν έχει περιγράψει καλύτερα από τη Manning τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την αίσθηση της μάχης και τη διάλυση που επιφέρει ο πόλεμος στις ζωές των καθημερινών, απλών ανθρώπων.

The New York Times

ISBN:978-618-03-2586-7

ΒΟΗΘ. ΚΩΔ. MHX/ΣΗΣ 82586

14565_TRILOGIA LEVANTE_CV.indd All Pages 16/06/2021 15:45