7/18/2019 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ β Λυκείου 2014

http://slidepdf.com/reader/full/-2014-56d62828014ce 1/4

2ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΩ

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ – Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

Το μοιρολόγι της φώκιας 

Κάτω από τον κρημνόν, οπού βρέχουν τα κύματα, όπου κατέρχεται το μονοπάτι, το

αρχίζον από τον ανεμόμυλον του Μαμογιάννη, οπού αντικρίζει τα Μνημούρια, και

δυτικώς, δίπλα εις την χαμηλήν προεοχήν του γιαλού, την οποίαν τα μαγκόπαιδα του

χωρίου, οπού δεν παύουν από πρωίας μέχρις ε!πέρας, όλον το "έρος, να κολυμβούν

εκεί τριγύρω, ονομάζουν το Κοχύλι #$αίνεται να έχη τοιούτον !χήμα# κατέβαινετο βράδυ βράδυ η γρια%&ούκαινα, μία χαροκαμένη πτωχή γραία, κρατού!α υπό την

μα!χάλην μίαν αβα!ταγήν, δια να πλύνη τα μάλλινα !ινδόνιά της εις το κύμα το

αλμυρόν, είτα να τα εγλυκάνη εις την μικράν βρύ!ιν, το 'λυ$ονέρι, οπού δακρύζει

από τον βράχον του !χι!τολί"ου, και χύνεται ηρέμα εις τα κύματα( Κατέβαινε !ιγά

τον κατή$ορον, το μονοπάτι, και με )ί"υρον $ωνήν έμελπεν εν πέν"ιμον βα"ύ

μοιρολόγι, $έρου!α άμα την παλάμην εις το μέτωπόν της, δια να !κεπά!η τα όμματα

από το "άμβος του ηλίου, οπού εβα!ίλευεν εις το βουνόν αντικρύ, κι αι ακτίνες του

ε"ώπευον κατέναντί της τον μικρόν περίβολον και τα μνήματα των νεκρών,

πάλλευκα, α!βε!τωμένα, λάμποντα εις τας τελευταίας του ακτίνας(

*ν"υμείτο τα πέντε παιδιά της, τα οποία είχε "ά)ει εις το αλώνι εκείνο του χάρου, ειςτον κήπον εκείνον της $"οράς, το εν μετά το άλλο, προ χρόνων πολλών, όταν ήτο νέα

ακόμη( +ύο κορά!ια και τρία αγόρια, όλα εις μικράν ηλικίαν της είχε "ερί!ει ο χάρος

ο αχόρτα!τος(

ελευταίον επήρε και τον άνδρα της, και της είχον μείνει μόνον δύο υιοί,

ενιτευμένοι τώρα- ο εις είχεν υπάγει, της είπον, εις την .υ!τραλίαν, και δεν είχε

!τείλει γράμμα από τριών ετών- αυτή δεν ήευρε τι είχεν απογίνει- ο άλλος ο

μικρότερος εταίδευε με τα καράβια εντός της Με!ογείου, και κάποτε την εν"υμείτο

ακόμη( ης είχε μείνει και μία κόρη, υπανδρευμένη τώρα, με μι!ήν δωδεκάδα παιδιά(

/λη!ίον αυτής, η γρια%&ούκαινα ε"ήτευε τώρα, εις το γήρας της, και δι0 αυτήνεπήγαινε τον κατή$ορον, το μονοπάτι, δια να πλύνη τα χράμια1 και άλλα

διά$ορα !κουτιά εις το κύμα το αλμυρόν, και να τα εγλυκάνη !το 'λυ$ονέρι(

2 γραία έκυ)εν εις την άκρην χ"αμαλού, "αλα!!ο$αγωμένου βράχου, και ήρχι!ε να

πλύνη τα ρούχα( +ειά της κατήρχετο ομαλώτερος, πλαγια!τός, ο κρημνός του

γηλό$ου, ε$0 ου ήτο το Κοιμητήριον, και εις τα κλίτη του οποίου εκυλίοντο αενάως

προς την "άλα!!αν την πανδέγμονα τεμάχια !απρών ύλων από εχώματα, ήτοι

ανακομιδάς αν"ρωπίνων !κελετών, λεί)ανα από χρυ!ές γόβες ή χρυ!οκέντητα

 υποκάμι!α νεαρών γυναικών, !υντα$έντα ποτέ μαζί των, βό!τρυχοι από κόμας

αν"άς, και άλλα του "ανάτου λά$υρα( 3περάνω της κε$αλής της, ολίγον προς τα

δειά, εντός μικράς κρυπτής λάκκας, παραπλεύρως του Κοιμητηρίου, είχε κα"ί!ει νεαρός βο!κός, επι!τρέ$ων με το μικρόν κοπάδι του από τους αγρούς, και, χωρίς ν0

1

7/18/2019 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ β Λυκείου 2014

http://slidepdf.com/reader/full/-2014-56d62828014ce 2/4

αναλογι!"ή το πέν"ιμον του τόπου, είχε βγάλει το !ουραύλι από το μαρ!ίπιόν του,

και ήρχι!ε να μέλπη $αιδρόν ποιμενικόν ά!μα( ο μοιρολόγι της γραίας εκόπα!εν εις

τον "όρυβον του αυλού, και οι επι!τρέ$οντες από τους αγρούς την ώραν εκείνην # 

είχε δύ!ει εν τω μεταύ ο ήλιος# ήκουον μόνον την $λογέραν, κι εκοίταζον να ιδώ!ι

πού ήτο ο αυλητής, ό!τις δεν ε$αίνετο, κρυμμένος μεταύ των "άμνων, μέ!α εις το

βα"ύ κοίλωμα του κρημνού(

 

Μία γολέτα ήτο !ηκωμένη !τα πανιά, κι έκαμνε βόλτες εντός του λιμένος( .λλά δεν

έπαιρναν τα πανιά της, και δεν έκαμπτε ποτέ τον κάβον τον δυτικόν( Μία $ώκη,

βο!κού!α εκεί πλη!ίον, εις τα βα"ιά νερά, ήκου!εν ί!ως το !ιγανόν μοιρολόγι της

γραίας, ε"έλχ"η από τον "ορυβώδη αυλόν του μικρού βο!κού, και ήλ"ε παραέω, εις

τα ρηχά, κι ετέρπετο εις τον ήχον, κι ελικνίζετο εις κύματα( Μία μικρά κόρη, ήτο η

μεγαλυτέρα εγγονή της γραίας, η .κριβούλα, εννέα ετών, ί!ως την είχε !τείλει η

μάνα της, ή μάλλον είχε εκλε$"ή από την άγρυπνον επιτήρη!ίν της, και μα"ού!α ότι

η μάμμη ευρί!κετο εις το Κοχύλι, πλύνου!α εις τον αιγιαλόν, ήλ"ε να την εύρη, δια να παίη ολίγον εις τα κύματα( .λλά δεν ήευρεν όμως πό"εν ήρχιζε το μονοπάτι,

από του Μαμογιάννη τον μύλον, αντικρύ !τα Μνημούρια, και άμα ήκου!ε την

$λογέραν, επήγε προς τα εκεί και ανεκάλυ)ε τον κρυμμένον αυλητήν και α$ού

εχόρτα!ε ν0 ακούη το όργανόν του και να καμαρώνη τον μικρόν βο!κόν, είδεν εκεί

που, εις την αμ$ιλύκην του νυκτώματος, εν μικρόν μονοπάτι, πολύ απότομον, πολύ

κατη$ορικόν, κι ενόμι!εν ότι αυτό ήτο το μονοπάτι, και ότι εκεί"εν είχε κατέλ"ει η

γραία η μάμμη της- κι επήρε το κατη$ορικόν απότομον μονοπάτι δια να $"ά!η εις

τον αιγιαλόν να την ανταμώ!η( Και είχε νυκτώ!ει ήδη(

2 μικρά κατέβη ολίγα βήματα κάτω, είτα είδεν ότι ο δρομί!κος εγίνετο ακόμη πλέον

απόκρημνος( 4βαλε μίαν $ωνήν, κι επρο!πά"ει ν0 αναβή, να επι!τρέ)η οπί!ω(*υρί!κετο επάνω εις την ο$ρύν ενός προεέχοντος βράχου, ως δύο ανα!τήματα

ανδρός υπεράνω της "αλά!!ης( 5 ουρανός ε!κοτείνιαζε, !ύννε$α έκρυπταν τα

ά!τρα, και ήτον !την χά!ιν του $εγγαριού( *προ!πά"η!ε και δεν εύρι!κε πλέον τον

δρόμον πό"εν είχε κατέλ"ει( *γύρι!ε πάλιν προς τα κάτω, κι εδοκίμα!ε να καταβή(

*γλί!τρη!ε κι έπε!ε, μπλουμ6 εις το κύμα( 7το τό!ον βα"ύ ό!ον και ο βράχος

 υ)ηλός( +ύο οργυιές ως έγγι!τα(1 5 "όρυβος του αυλού έκαμε να μη ακου!"ή η

κραυγή( 5 βο!κός ήκου!εν ένα πλαταγι!μόν, αλλά εκεί"εν όπου ήτο, δεν έβλεπε την

βά!ιν του βράχου και την άκρην του γιαλού( 8λλως δεν είχε προ!έει εις την μικράν

κόρην και !χεδόν δεν είχεν αι!"αν"ή την παρου!ίαν της(

 Κα"ώς είχε νυκτώ!ει ήδη, η γραία &ούκαινα είχε κάμει την αβα!ταγήν της, και

ήρχι!ε ν0 ανέρχεται το μονοπάτι, επι!τρέ$ου!α κατ0 οίκον( *ις την μέ!ην του

δρομί!κου ήκου!ε τον πλαταγι!μόν, ε!τρά$η κι εκοίταεν εις το !κότος, προς το

μέρος όπου ήτο ο αυλητής(

 # Κείνος ο 9ουραυλής "α είναι, είπε, διότι τον εγνώριζε( +εν του $τάνει να υπνά

τους πε"αμένους με τη $λογέρα του, μόνο ρίχνει και βράχια !το γιαλό για να

χαζεύη((( 9ημαδιακός κι αταίρια!τος είναι(

Κι εηκολού"η!ε τον δρόμον της(

 

2

7/18/2019 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ β Λυκείου 2014

http://slidepdf.com/reader/full/-2014-56d62828014ce 3/4

Κι η γολέτα εηκολού"ει ακόμη να βολταντζάρη εις τον λιμένα( Κι ο μικρός βο!κός

εηκολού"ει να $υ!ά τον αυλόν του εις την !ιγήν της νυκτός(

Κι η $ώκη, κα"ώς είχεν έλ"ει έω εις τα ρηχά, ηύρε το μικρόν πνιγμένον !ώμα της

πτωχής .κριβούλας, και ήρχι!ε να το περιτριγυρίζη και να το μοιρολογά, πριν

αρχί!η τον ε!περινόν δείπνον της(

ο μοιρολόγι της $ώκης, το οποίον μετέ$ρα!εν εις αν"ρώπινα λόγια εις γέρων

)αράς, εντριβής1εις την ά$ωνον γλώ!!αν των $ωκών, έλεγε περίπου τα εής:

 Αυτή ήτον η Ακριβούλα

η εγγόνα της γρια-Λούκαινας.

Φύκια 'ναι τα στεφάνια της,

κοχύλια τα προικιά της...

κι η γριά ακόμη μοιρολογά

τα γεννοβόλια της τα παλιά.

 αν να 'χαν ποτ! τελει"μό

τα πά#ια κι οι καημο$ του κόσμου.

1. ;α εντοπί!ετε δύο ρεαλι!τικά%η"ογρα$ικά !τοιχεία του διηγήματος(

Μονάδ! 1"

2. ;α ανα$έρετε δύο εικόνες του διηγήματος(

  Μονάδ! 20

 #. 9το διήγημα, προς το τέλος, μετά τον πνιγμό της .κριβούλας, παρατηρούμε τηνεπανάλη)η του ρήματος <εηκολού"ει= που ανα$έρεται κατά !ειρά !τη γριά

&ούκαινα, !τη γολέτα, !το βο!κό( /οιο νομίζετε ότι είναι το νόημα αυτής της

επανάλη)ης>

Μονάδ! 20

4. ο διήγημα αρχίζει με μοιρολόγι ?της γριάς &ούκαινας@ και τελειώνει με μοιρολόγι

?της $ώκιας@( /οιο μεταδίδει ι!χυρότερη !υγκίνη!η> Μπορείτε να εηγή!ετε γιατί>

Μονάδ! 2"

". Μελετώντας το παρακάτω κείμενο να εντοπί!ετε μία δια$ορά και μία ομοιότηταμε το <Μοιρολόγι της $ώκιας=( 

Μονάδ! 20

Α$%&'νδ(ο! Π')'δ*'+άν,-! Η Μ'/(ο+'ν,-$ο

%& σκόπελος ο καλούμενος αυρομαντηλού (εν #) απ!χει πλε$ονας ή τριάκοντα

οργυιάς από της παραλ$ας, όπου ανο$γεται γραφική "ρα$α αγκάλη περιβάλλουσα το

κύμα ορμητικόν κατά της ακτής χ"ρούν, αμβλύ προσπ$πτον επ$ της άμμου και υπ)

αυτής καταπινόμενον.

  *κε$ βλ!πει χ"ρικήν γυνα$κα κύπτουσαν επ$ τον αιγιαλόν, πλύνουσαν ράκη τινά παράτην άκραν της αμμου(ιάς, εις την ρ$+αν ενός βράχου, ε!χοντος προς την #άλασσαν,

3

7/18/2019 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ β Λυκείου 2014

http://slidepdf.com/reader/full/-2014-56d62828014ce 4/4

επικαμπούς επ$ το κύμα, όπου τα νερά ήρχι+ον να βα#ύν"νται. & βράχος ούτος

εκαλε$το %ύτικας και ήτο ε εκε$ν"ν, αφ) "ν οι κολυμβητα$ κατά το #!ρος

συνη#$+ουσι να εκτελσι τα εκπληκτικά εκε$να εις την #άλασσαν άλματα.

  & υιός της γυναικός ταύτης, παι($ον επταετ!ς, (ιαλα#ν την προσοχήν της μητρός,

ε$χεν αναρριχη#ε$ επιτη(ε$"ς εις το ύ/ος του βράχου.

  Α$φνης η μήτηρ του, αισ#αν#ε$σα όπισ#!ν της εκ του αορ$στου κενού την απουσ$αν

του παι($ου, στρ!φεται, υ/νει την κεφαλήν και τον βλ!πει επ$ της κορυφής του

 βράχου, τε$νοντα εις τα εμπρός τους γρόν#ους, κύπτοντα την κεφαλήν, και παι(ικούς

γρυλλισμούς εκβάλλοντα.

  & μικρός, όστις ε$χεν ι(ε$ κατά το προλαβόν #!ρος καολυμβητάς πη(ντας αφ)

ύ/ους του βράχου τούτου, εετ!λει μιμικήν, ότι τάχα ή#ελε να (σει βουτιά από τον

 ύτικα, "ς κάμνουσιν οι !φηβοι και οι ακμα$οι νεαν$σκοι.

  0 μήτηρ του ήρχισε να τον καλε$ πλησ$ον της. & 1ιαννιός, όστις εσκάλι+ε με την

αρπάγην του π!ρι της αυρομαντηλούς, ήκουε τας φ"νάς της γυναικός ταύτης2%3ατ!βα, αρ! (α$μονα, αρ! λύκε ι(άτε4

  Αλλ) ο μικρός εκφευεν. *κε$, κα#ς επ!μενε να εκτελε$ τους μ$μους του ο μικρός,

α(ιαφορν προς τας κραυγάς της μητρός του, κύπτ"ν ολ$γον βα#ύτερον, ολισ#α$νει,

εκβάλλει πεπνιγμ!νην κραυγήν, και π$πτει μετά πλαταγισμού εις την #άλασσαν.

+A*3B3;29 +A+.9Κ539*9

  .B.;.9.Κ5/53&53 .(

  /*C*D53 +(

4