Αrsquo Αρσάκειο Λύκειο Ψυχικού Αrsquo

Σχολικό Έτος 2013-2014

Λυδία Κωνσταντοπούλου

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΦΥΛΑΚΗ

Αυτοβιογραφικές αναφορές του Ντοστογιέφσκι

και του Σολζενίτσιν με αφετηρία τα έργα

laquoΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ

ΠΕΘΑΜΕΝΩΝraquo και laquoΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΙΒΑΝ

ΝΤΕΝΙΣΟΒΙΤΣraquo

Υπεύθυνος καθηγητής κ Δ Μπαλτάς

2

ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ

Γεννήθηκε στις 11 Νοεμβρίου του 1821 στη Μόσχα Ο πατέρας του

Μιχαήλ Αντρέγεβιτς ήταν στρατιωτικός γιατρός Το 1838 γίνεται δεκτός

στη Στρατιωτική Ακαδημία Μηχανικών της Πετρούπολης στην οποία

έδωσε εξετάσεις διότι αυτό απαιτούσε ο πατέρας του και χωρίζεται από

τον αδελφό του Ο Μιχαήλ Αντρέγεβιτς δολοφονείται το 1839 στο κτήμα

της οικογένειας στην επαρχία της Τούλα Η δολοφονία του πατέρα

Ντοστογιέφσκι συνταράσσει τον Φιοντόρ Υπηρέτησε στο στρατό για

ένα μικρό χρονικό διάστημα αλλά τον εγκατέλειψε γρήγορα για να

αφοσιωθεί στη λογοτεχνία Μελέτησε την κοινωνία και τον κόσμο όχι

θεωρητικά αλλά στην πράξη Θέμα των έργων του η ίδια η ζωή Είδε

από κοντά τις υποβαθμισμένες συνοικίες γνώρισε τη φτώχεια τον πόνο

την εξαθλίωση των ταπεινών ανθρώπων και στη συνέχεια μετέφερε τις

εικόνες αυτές στα μυθιστορήματα του Ασχολήθηκε με τον άνθρωπο και

3

την κοινωνία και υπήρξε αγωνιστής και επαναστάτης Εναντιώθηκε στην

πολιτική του Τσάρου Νικολάου του Α΄ Αυτή του η στάση είχε

αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για συνωμοσία και να καταδικαστεί σε

τετραετή φυλάκιση Τα χρόνια του εγκλεισμού του στις φυλακές του

Όμσκ υπέφερε τρομερά βασανιστήρια και εξευτελισμούς Το 1857

νυμφεύεται τη Μαρία Ντμιτρίεβνα Ισάγιεβα και το 1859 μαζί με τη

σύζυγό του λαμβάνουν την άδεια που τους επιτρέπει να εγκατασταθούν

στην Ευρωπαϊκή Ρωσία Το 1859 εκδίδει στην Πετρούπολη μαζί με τον

αδελφό του δύο περιοδικά τα οποία όμως δεν σημείωσαν επιτυχία με

αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος Ο μόνος τρόπος

για να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η

συγγραφή Άρχισε λοιπόν να γράφει συνέχεια και ακούραστα με

αποτέλεσμα να καταφέρει να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του

σχετικά άνετα Σrsquo αυτό το διάστημα έγραψε τα καλύτερα του έργα Ο

παίχτης Οι αδερφοί Καραμάζωφ Έγκλημα και Τιμωρία Ο

Ηλίθιος Οι δαιμονισμένοι Όταν κατάφερε πλέον να ανασάνει από το

βάρος των χρεών ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού Πολίτης και

λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το δικό του περιοδικό Το Ημερολόγιο

ενός συγγραφέα που σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές

εμπειρίες σημείωσε τεράστια επιτυχία Στις 9 Φεβρουαρίου του 1881 ο

Φιοντόρ Μιχαΐλοβιτς Ντοστογέφσκι υπέκυπτε σε αγνώστου αιτίας

πνευμονική αιμορραγία Ετάφη στο κοιμητήριο της μονής Αλεξάντερ

Νιέφσκι στην Πετρούπολη Άλλα έργα του είναι τα μυθιστορήματα Ο

φτωχόκοσμος Λευκές νύχτες Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι

Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων Το υπόγειο Υπήρξε μέλος

της Ακαδημίας Επιστημών και η προσφορά του στην παγκόσμια

λογοτεχνία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη Θεωρείται ένας από τους

μεγαλύτερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών και τα έργα του

έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου

4

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ

Μυθιστορήματα

Oι φτωχοί (1846)

Ο σωσίας (1846)

Νιετόσκα Νιεζβάνοβα (1849)

Το όνειρο του θείου μου (1859)

Το χωριό Στεπαντσίκοβο και οι κάτοικοί του (1859)

Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων (1860-1862)

Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι (1861)

Σημειώσεις από το υπόγειο (1864)

Ο παίκτης (1866)

Έγκλημα και τιμωρία (1866)

Ο ηλίθιος (1868)

Ο αιώνιος σύζυγος (1870)

Οι δαιμονισμένοι (1871-1872)

Ο έφηβος (1875)

Αδελφοί Καραμαζώφ (1879-1880)

Διηγήματα

Ο κύριος Προχάρτσιν (1846)

Μυθιστόρημα σε εννέα γράμματα (1847)

Η σπιτονοικοκυρά (1847)

Η γυναίκα ενός άλλου και ο άντρας κάτω απrsquoτο κρεβάτι (1848)

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο και ο γάμος (1848)

Λευκές νύχτες (1848)

Πολζούνκωβ (1848)

Μια αδύναμη καρδιά (1848)

Ένας τίμιος κλέφτης (1848)

Ο μικρός ήρωας (γραμμένο το 1849 και δημοσιευμένο το 1857)

Μια αξιοθρήνητη ιστορία (1862)

Ο κροκόδειλος (1865)

Μπόμποκ (1873)

2

ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ

Γεννήθηκε στις 11 Νοεμβρίου του 1821 στη Μόσχα Ο πατέρας του

Μιχαήλ Αντρέγεβιτς ήταν στρατιωτικός γιατρός Το 1838 γίνεται δεκτός

στη Στρατιωτική Ακαδημία Μηχανικών της Πετρούπολης στην οποία

έδωσε εξετάσεις διότι αυτό απαιτούσε ο πατέρας του και χωρίζεται από

τον αδελφό του Ο Μιχαήλ Αντρέγεβιτς δολοφονείται το 1839 στο κτήμα

της οικογένειας στην επαρχία της Τούλα Η δολοφονία του πατέρα

Ντοστογιέφσκι συνταράσσει τον Φιοντόρ Υπηρέτησε στο στρατό για

ένα μικρό χρονικό διάστημα αλλά τον εγκατέλειψε γρήγορα για να

αφοσιωθεί στη λογοτεχνία Μελέτησε την κοινωνία και τον κόσμο όχι

θεωρητικά αλλά στην πράξη Θέμα των έργων του η ίδια η ζωή Είδε

από κοντά τις υποβαθμισμένες συνοικίες γνώρισε τη φτώχεια τον πόνο

την εξαθλίωση των ταπεινών ανθρώπων και στη συνέχεια μετέφερε τις

εικόνες αυτές στα μυθιστορήματα του Ασχολήθηκε με τον άνθρωπο και

3

την κοινωνία και υπήρξε αγωνιστής και επαναστάτης Εναντιώθηκε στην

πολιτική του Τσάρου Νικολάου του Α΄ Αυτή του η στάση είχε

αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για συνωμοσία και να καταδικαστεί σε

τετραετή φυλάκιση Τα χρόνια του εγκλεισμού του στις φυλακές του

Όμσκ υπέφερε τρομερά βασανιστήρια και εξευτελισμούς Το 1857

νυμφεύεται τη Μαρία Ντμιτρίεβνα Ισάγιεβα και το 1859 μαζί με τη

σύζυγό του λαμβάνουν την άδεια που τους επιτρέπει να εγκατασταθούν

στην Ευρωπαϊκή Ρωσία Το 1859 εκδίδει στην Πετρούπολη μαζί με τον

αδελφό του δύο περιοδικά τα οποία όμως δεν σημείωσαν επιτυχία με

αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος Ο μόνος τρόπος

για να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η

συγγραφή Άρχισε λοιπόν να γράφει συνέχεια και ακούραστα με

αποτέλεσμα να καταφέρει να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του

σχετικά άνετα Σrsquo αυτό το διάστημα έγραψε τα καλύτερα του έργα Ο

παίχτης Οι αδερφοί Καραμάζωφ Έγκλημα και Τιμωρία Ο

Ηλίθιος Οι δαιμονισμένοι Όταν κατάφερε πλέον να ανασάνει από το

βάρος των χρεών ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού Πολίτης και

λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το δικό του περιοδικό Το Ημερολόγιο

ενός συγγραφέα που σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές

εμπειρίες σημείωσε τεράστια επιτυχία Στις 9 Φεβρουαρίου του 1881 ο

Φιοντόρ Μιχαΐλοβιτς Ντοστογέφσκι υπέκυπτε σε αγνώστου αιτίας

πνευμονική αιμορραγία Ετάφη στο κοιμητήριο της μονής Αλεξάντερ

Νιέφσκι στην Πετρούπολη Άλλα έργα του είναι τα μυθιστορήματα Ο

φτωχόκοσμος Λευκές νύχτες Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι

Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων Το υπόγειο Υπήρξε μέλος

της Ακαδημίας Επιστημών και η προσφορά του στην παγκόσμια

λογοτεχνία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη Θεωρείται ένας από τους

μεγαλύτερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών και τα έργα του

έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου

4

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ

Μυθιστορήματα

Oι φτωχοί (1846)

Ο σωσίας (1846)

Νιετόσκα Νιεζβάνοβα (1849)

Το όνειρο του θείου μου (1859)

Το χωριό Στεπαντσίκοβο και οι κάτοικοί του (1859)

Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων (1860-1862)

Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι (1861)

Σημειώσεις από το υπόγειο (1864)

Ο παίκτης (1866)

Έγκλημα και τιμωρία (1866)

Ο ηλίθιος (1868)

Ο αιώνιος σύζυγος (1870)

Οι δαιμονισμένοι (1871-1872)

Ο έφηβος (1875)

Αδελφοί Καραμαζώφ (1879-1880)

Διηγήματα

Ο κύριος Προχάρτσιν (1846)

Μυθιστόρημα σε εννέα γράμματα (1847)

Η σπιτονοικοκυρά (1847)

Η γυναίκα ενός άλλου και ο άντρας κάτω απrsquoτο κρεβάτι (1848)

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο και ο γάμος (1848)

Λευκές νύχτες (1848)

Πολζούνκωβ (1848)

Μια αδύναμη καρδιά (1848)

Ένας τίμιος κλέφτης (1848)

Ο μικρός ήρωας (γραμμένο το 1849 και δημοσιευμένο το 1857)

Μια αξιοθρήνητη ιστορία (1862)

Ο κροκόδειλος (1865)

Μπόμποκ (1873)

3

την κοινωνία και υπήρξε αγωνιστής και επαναστάτης Εναντιώθηκε στην

πολιτική του Τσάρου Νικολάου του Α΄ Αυτή του η στάση είχε

αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για συνωμοσία και να καταδικαστεί σε

τετραετή φυλάκιση Τα χρόνια του εγκλεισμού του στις φυλακές του

Όμσκ υπέφερε τρομερά βασανιστήρια και εξευτελισμούς Το 1857

νυμφεύεται τη Μαρία Ντμιτρίεβνα Ισάγιεβα και το 1859 μαζί με τη

σύζυγό του λαμβάνουν την άδεια που τους επιτρέπει να εγκατασταθούν

στην Ευρωπαϊκή Ρωσία Το 1859 εκδίδει στην Πετρούπολη μαζί με τον

αδελφό του δύο περιοδικά τα οποία όμως δεν σημείωσαν επιτυχία με

αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος Ο μόνος τρόπος

για να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η

συγγραφή Άρχισε λοιπόν να γράφει συνέχεια και ακούραστα με

αποτέλεσμα να καταφέρει να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του

σχετικά άνετα Σrsquo αυτό το διάστημα έγραψε τα καλύτερα του έργα Ο

παίχτης Οι αδερφοί Καραμάζωφ Έγκλημα και Τιμωρία Ο

Ηλίθιος Οι δαιμονισμένοι Όταν κατάφερε πλέον να ανασάνει από το

βάρος των χρεών ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού Πολίτης και

λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το δικό του περιοδικό Το Ημερολόγιο

ενός συγγραφέα που σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές

εμπειρίες σημείωσε τεράστια επιτυχία Στις 9 Φεβρουαρίου του 1881 ο

Φιοντόρ Μιχαΐλοβιτς Ντοστογέφσκι υπέκυπτε σε αγνώστου αιτίας

πνευμονική αιμορραγία Ετάφη στο κοιμητήριο της μονής Αλεξάντερ

Νιέφσκι στην Πετρούπολη Άλλα έργα του είναι τα μυθιστορήματα Ο

φτωχόκοσμος Λευκές νύχτες Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι

Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων Το υπόγειο Υπήρξε μέλος

της Ακαδημίας Επιστημών και η προσφορά του στην παγκόσμια

λογοτεχνία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη Θεωρείται ένας από τους

μεγαλύτερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών και τα έργα του

έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου

4

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ

Μυθιστορήματα

Oι φτωχοί (1846)

Ο σωσίας (1846)

Νιετόσκα Νιεζβάνοβα (1849)

Το όνειρο του θείου μου (1859)

Το χωριό Στεπαντσίκοβο και οι κάτοικοί του (1859)

Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων (1860-1862)

Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι (1861)

Σημειώσεις από το υπόγειο (1864)

Ο παίκτης (1866)

Έγκλημα και τιμωρία (1866)

Ο ηλίθιος (1868)

Ο αιώνιος σύζυγος (1870)

Οι δαιμονισμένοι (1871-1872)

Ο έφηβος (1875)

Αδελφοί Καραμαζώφ (1879-1880)

Διηγήματα

Ο κύριος Προχάρτσιν (1846)

Μυθιστόρημα σε εννέα γράμματα (1847)

Η σπιτονοικοκυρά (1847)

Η γυναίκα ενός άλλου και ο άντρας κάτω απrsquoτο κρεβάτι (1848)

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο και ο γάμος (1848)

Λευκές νύχτες (1848)

Πολζούνκωβ (1848)

Μια αδύναμη καρδιά (1848)

Ένας τίμιος κλέφτης (1848)

Ο μικρός ήρωας (γραμμένο το 1849 και δημοσιευμένο το 1857)

Μια αξιοθρήνητη ιστορία (1862)

Ο κροκόδειλος (1865)

Μπόμποκ (1873)

4

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ

Μυθιστορήματα

Oι φτωχοί (1846)

Ο σωσίας (1846)

Νιετόσκα Νιεζβάνοβα (1849)

Το όνειρο του θείου μου (1859)

Το χωριό Στεπαντσίκοβο και οι κάτοικοί του (1859)

Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων (1860-1862)

Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι (1861)

Σημειώσεις από το υπόγειο (1864)

Ο παίκτης (1866)

Έγκλημα και τιμωρία (1866)

Ο ηλίθιος (1868)

Ο αιώνιος σύζυγος (1870)

Οι δαιμονισμένοι (1871-1872)

Ο έφηβος (1875)

Αδελφοί Καραμαζώφ (1879-1880)

Διηγήματα

Ο κύριος Προχάρτσιν (1846)

Μυθιστόρημα σε εννέα γράμματα (1847)

Η σπιτονοικοκυρά (1847)

Η γυναίκα ενός άλλου και ο άντρας κάτω απrsquoτο κρεβάτι (1848)

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο και ο γάμος (1848)

Λευκές νύχτες (1848)

Πολζούνκωβ (1848)

Μια αδύναμη καρδιά (1848)

Ένας τίμιος κλέφτης (1848)

Ο μικρός ήρωας (γραμμένο το 1849 και δημοσιευμένο το 1857)

Μια αξιοθρήνητη ιστορία (1862)

Ο κροκόδειλος (1865)

Μπόμποκ (1873)

5

Μικρές εικόνες(1873)

Το παιδί στο δένδρο του Χριστού (1876)

Μια γλυκιά γυναίκα (1876)

Ο χωρικός Μάρεϊ (1876)

Η αιωνόβια (1876)

Το όνειρο ενός γελοίου (1877)

Δοκίμια

Χειμερινές σημειώσεις σε καλοκαιρινές εντυπώσεις (1863)

Το Ημερολόγιο Ενός Συγγραφέα (1873-1877)

Ο λόγος για τον Πούσκιν (1880)

ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΣΟΛΖΕΝΙΤΣΙΝ

Ο Αλεξάντερ Σολζενίτσιν γεννήθηκε στον Καύκασο στις 11 Δεκεμβρίου

1918 σπούδασε φυσική και μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Ροστόφ και

υπηρέτησε στον Κόκκινο Στρατό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου

Πολέμου Το 1945 όμως καταδικάστηκε σε φυλάκιση οκτώ ετών σε

στρατόπεδο επειδή σε επιστολή που είχε στείλει σε ένα φίλο του

αμφισβήτησε τις πολεμικές ικανότητες του Στάλιν Αφέθηκε ελεύθερος

το 1953 λίγους μήνες πριν από το θάνατο του Στάλιν και εξορίστηκε

στην κεντρική Ασία όπου άρχισε να γράφει Στη συνέχεια

εγκαταστάθηκε στο Ριάζαν 200 χιλιόμετρα από τη Μόσχα και άρχισε να

διδάσκει

6

Τον Νοέμβριο του 1962 του δόθηκε η άδεια να δημοσιεύσει στη

λογοτεχνική επιθεώρηση Νόβι Μιρ το έργο του Μια ημέρα από τη

ζωή του Ιβάν Ντενίσοβιτς που αφορούσε έναν κρατούμενο στα

Γκούλαγκ Παρ ότι είχε σπάσει το ταμπού προκαλώντας σοκ στην ΕΣΣΔ

με τις περιγραφές του τα επόμενα έργα του όπως Ο πρώτος κύκλος

και το Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ κυκλοφόρησαν μόνο σε παράνομες

εκδόσεις ή στο εξωτερικό όπου γνώρισαν μεγάλη επιτυχία Το 1970

τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας όμως αρνήθηκε να μεταβεί

στη Στοκχόλμη για να το παραλάβει φοβούμενος ότι το σοβιετικό

καθεστώς δεν θα του επέτρεπε να επιστρέψει

Ωστόσο το 1974 του αφαιρέθηκε η σοβιετική υπηκοότητα και

υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη χώρα Έζησε διαδοχικά στη Γερμανία

στην Ελβετία και στις ΗΠΑ και επέστρεψε στη Ρωσία το 1994 μετά τη

διάλυση της ΕΣΣΔ Τιμήθηκε επίσης με το βραβείο του ρωσικού κράτους

για τα εξαιρετικά επιτεύγματά του στον ανθρωπιστικό τομέα από τον

τότε πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν Πέθανε στις 3 Αυγούστου

2008 στο σπίτι του στη Μόσχα σε ηλικία 89 ετών

ΑΠΟ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ

Το σπίτι της Μαρτιόνας και άλλα διηγήματα

Μια ημέρα με τον Ιβάν Ντενίσοβιτς

Πως θα αναδιοργανωσουμε τη Ρωσία μας

Τρία αριστουργήματα του Αλεξάντερ Σολζενίτσιν

Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ

7

8

Κεφάλαιο Βrsquo

Κοινωνικές συνθήκες το 19ο και 20

ο αιώνα στη Ρωσία

Φιόντορ Ντοστογιέφσκι (19ος

αιώνας)

Η κοινωνική εξέλιξη στη Ρωσία στο τέλος του 19ου αιώνα καθορίστηκε

αποφασιστικά από τη κατάργηση της δουλοπαροικίας με την

μεταρρύθμιση του 1861 Η καταργηθείσα αγγαρεία όμως

αντικαταστάθηκε από τις πληρωμές εξαγοράς δηλαδή οι

απελευθερωμένοι δουλοπάροικοι υποχρεώθηκαν να εξαγοράσουν από

τους γαιοκτήμονες το κομμάτι γης το οποίο καλλιεργούσαν (στο πλαίσιο

των σχέσεων δουλοπαροικίας) για τον εαυτό τους Για μια ολόκληρη

περίοδο μετά τη θεσμοθέτηση της μεταρρύθμισης οι αγρότες

υποχρεώνονταν να καταβάλλουν laquoδόσειςraquo σε χρήμα είδος ή εργασία

(αγγαρεία) προς τους γαιοκτήμονες μέχρι να εξοφλήσουν ολόκληρο το

ποσό της εξαγοράς Η μεταρρύθμιση της δεκαετίας του 1860 δεν

μετέβαλε εντούτοις σημαντικά το θεσμικό και κοινωνικό πλαίσιο

διαβίωσης της αγροτικής κοινότητας καθώς διατηρήθηκε η κρατική

ιδιοκτησία επί της κοινοτικής γης η υποχρεωτική διαβίωση των

αγροτών στις κοινότητες όπου ανήκαν αλλά και η κατοχή δηλαδή το

δικαίωμα χρήσης των κοινοτικών μέσων παραγωγής Πολύ σημαντική

αλλαγή ήταν η αναγνώριση του δικαιώματος μίσθωσης κοινοτικών

κλήρων μεταξύ των μελών της κοινότητας Η ρύθμιση αυτή επιτάχυνε τη

διαδικασία εκχρηματισμού της κοινοτικής γεωργίας στροφής των

γεωργικών νοικοκυριών από την αυτοκαταναλωτική στην εμπορευματική

οικονομία και δημιούργησε προϋποθέσεις πλουτισμού σε μερίδα των

αγροτών Νέες κοινωνικές σχέσεις και σχέσεις εκμετάλλευσης

αναπτύσσονταν λοιπόν στο εσωτερικό των κοινοτήτων οι οποίες

σταδιακά γίνονταν κυρίαρχες επικάλυπταν ή εκτόπιζαν τις

παλαιότερες Την ίδια δεκατία ο εκχρηματισμός και η εσωτερική αγορά

στην ρωσική κοινωνία είχαν επεκταθεί σημαντικά διαμορφώνοντας ένα

σοβαρό μοντέρνο καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα Μετά το 1890

άρχισε να αναπτύσεται σε μεγάλη κλίμακα η βιομηχανία και

επεκτάθηκαν οι πόλειςΗ βιομηχανική ανάπτυξη στην Τσαρική Ρωσία σε

πολύ μεγάλο βαθμό οργανώθηκε και ενισχύθηκε κεντρικά από το ίδιο το

κράτος Από πολλούς ιστορικούς τονίζεται ο ρόλος του υπουργού

Οικονομικών επί Αλεξάνδρου Β Σεργκέι Γιούλεβιτς Βίτε ο οποίος

συμμετέχοντας στη διαμάχη μεταξύ Δυτικόφιλων εκσυγχρονιστών και

Σλαβόφιλων παραδοσιακών προσπάθησε να αποδείξει πως ένα σύγχρονο

πολιτικό σώμα δε θα μπορούσε να είναι μεγάλο χωρίς μια καλά

9

αναπτυγμένη εθνική βιομηχανία

10

Αλεξάντερ Σολζενίτσιν (20ος

αιώνας)

Η Ρωσική Επανάσταση ήταν μια σειρά από μεγάλα ιστορικά

γεγονότα που συνέβησαν στη Ρωσία κατά το έτος 1917 και δεν

σφράγισαν μόνο την ιστορική πορεία της χώρας αυτής αλλά

επηρέασαν καθοριστικά ολόκληρη τη νεότερη παγκόσμια ιστορία

Έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά γεγονότα

της ανθρωπότητας Ουσιαστικά η Ρωσική Επανάσταση

συμπεριλαμβάνει τα γεγονότα που συνέβησαν κυρίως τους μήνες

Φεβρουάριο και Οκτώβριο του 1917

Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών

Η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών συντομογραφικά

αποκαλούμενη ΕΣΣΔ και συνηθέστερα Σοβιετική Ένωση

ήταν κράτος που βρισκόταν στην ανατολική Ευρώπη και τη βόρεια Ασία

το μεγαλύτερο σε έκταση στον κόσμο Η πρωτεύουσά του ήταν η Μόσχα

Υπήρξε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στην παγκόσμια ιστορία

Ιδρύθηκε το 1922 Διαλύθηκε το 1991 Καθοδηγητής και πυρήνας της

Σοβιετικής Κοινωνίας ήταν σύμφωνα με το άρθρο 6

του Συντάγματος της ΕΣΣΔ του 1977 το Κομμουνιστικό Κόμμα της

Σοβιετικής Ένωσης Έπειτα από τη διάλυσή της το 1991 την ΕΣΣΔ

αντικατέστησε η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών Η Μεγάλη

Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση του 1917 καθοδηγούμενη από

το Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Μπολσεβίκων εδραίωσε στην

επικράτεια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το πρώτο Σοσιαλιστικό σύστημα

Η Ρωσία μετά το τέλος του Εμφυλίου πολέμου προσπάθησε να

συνενώσει τα κράτη που κάποτε αποτελούσαν τη Ρωσική Αυτοκρατορία

βέβαια στα πλαίσια του σοσιαλιστικού συστήματος με λαϊκή εξουσία

Έτσι ο Βλαδίμηρος Λένιν πρότεινε τη δημιουργία της Ένωσης

Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών στη οποία θα εντάσσονταν η

Ρωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία η Ουκρανική ΣΣΔ η

Λευκορωσική ΣΣΔ και η Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική

Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας (αποτελούμενη από την Γεωργία την

Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν) Στις παραπάνω Δημοκρατίες οι εργάτες

και το κόμμα τους το Μπολσεβίκικο (κομμουνιστικό) είχαν ήδη

καταλάβει την εξουσία Τον Δεκέμβριο του 1922 η Ένωση Σοβιετικών

Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών αποτελούσε πλέον ιστορικό γεγονός

7

8

Κεφάλαιο Βrsquo

Κοινωνικές συνθήκες το 19ο και 20

ο αιώνα στη Ρωσία

Φιόντορ Ντοστογιέφσκι (19ος

αιώνας)

Η κοινωνική εξέλιξη στη Ρωσία στο τέλος του 19ου αιώνα καθορίστηκε

αποφασιστικά από τη κατάργηση της δουλοπαροικίας με την

μεταρρύθμιση του 1861 Η καταργηθείσα αγγαρεία όμως

αντικαταστάθηκε από τις πληρωμές εξαγοράς δηλαδή οι

απελευθερωμένοι δουλοπάροικοι υποχρεώθηκαν να εξαγοράσουν από

τους γαιοκτήμονες το κομμάτι γης το οποίο καλλιεργούσαν (στο πλαίσιο

των σχέσεων δουλοπαροικίας) για τον εαυτό τους Για μια ολόκληρη

περίοδο μετά τη θεσμοθέτηση της μεταρρύθμισης οι αγρότες

υποχρεώνονταν να καταβάλλουν laquoδόσειςraquo σε χρήμα είδος ή εργασία

(αγγαρεία) προς τους γαιοκτήμονες μέχρι να εξοφλήσουν ολόκληρο το

ποσό της εξαγοράς Η μεταρρύθμιση της δεκαετίας του 1860 δεν

μετέβαλε εντούτοις σημαντικά το θεσμικό και κοινωνικό πλαίσιο

διαβίωσης της αγροτικής κοινότητας καθώς διατηρήθηκε η κρατική

ιδιοκτησία επί της κοινοτικής γης η υποχρεωτική διαβίωση των

αγροτών στις κοινότητες όπου ανήκαν αλλά και η κατοχή δηλαδή το

δικαίωμα χρήσης των κοινοτικών μέσων παραγωγής Πολύ σημαντική

αλλαγή ήταν η αναγνώριση του δικαιώματος μίσθωσης κοινοτικών

κλήρων μεταξύ των μελών της κοινότητας Η ρύθμιση αυτή επιτάχυνε τη

διαδικασία εκχρηματισμού της κοινοτικής γεωργίας στροφής των

γεωργικών νοικοκυριών από την αυτοκαταναλωτική στην εμπορευματική

οικονομία και δημιούργησε προϋποθέσεις πλουτισμού σε μερίδα των

αγροτών Νέες κοινωνικές σχέσεις και σχέσεις εκμετάλλευσης

αναπτύσσονταν λοιπόν στο εσωτερικό των κοινοτήτων οι οποίες

σταδιακά γίνονταν κυρίαρχες επικάλυπταν ή εκτόπιζαν τις

παλαιότερες Την ίδια δεκατία ο εκχρηματισμός και η εσωτερική αγορά

στην ρωσική κοινωνία είχαν επεκταθεί σημαντικά διαμορφώνοντας ένα

σοβαρό μοντέρνο καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα Μετά το 1890

άρχισε να αναπτύσεται σε μεγάλη κλίμακα η βιομηχανία και

επεκτάθηκαν οι πόλειςΗ βιομηχανική ανάπτυξη στην Τσαρική Ρωσία σε

πολύ μεγάλο βαθμό οργανώθηκε και ενισχύθηκε κεντρικά από το ίδιο το

κράτος Από πολλούς ιστορικούς τονίζεται ο ρόλος του υπουργού

Οικονομικών επί Αλεξάνδρου Β Σεργκέι Γιούλεβιτς Βίτε ο οποίος

συμμετέχοντας στη διαμάχη μεταξύ Δυτικόφιλων εκσυγχρονιστών και

Σλαβόφιλων παραδοσιακών προσπάθησε να αποδείξει πως ένα σύγχρονο

πολιτικό σώμα δε θα μπορούσε να είναι μεγάλο χωρίς μια καλά

9

αναπτυγμένη εθνική βιομηχανία

10

Αλεξάντερ Σολζενίτσιν (20ος

αιώνας)

Η Ρωσική Επανάσταση ήταν μια σειρά από μεγάλα ιστορικά

γεγονότα που συνέβησαν στη Ρωσία κατά το έτος 1917 και δεν

σφράγισαν μόνο την ιστορική πορεία της χώρας αυτής αλλά

επηρέασαν καθοριστικά ολόκληρη τη νεότερη παγκόσμια ιστορία

Έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά γεγονότα

της ανθρωπότητας Ουσιαστικά η Ρωσική Επανάσταση

συμπεριλαμβάνει τα γεγονότα που συνέβησαν κυρίως τους μήνες

Φεβρουάριο και Οκτώβριο του 1917

Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών

Η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών συντομογραφικά

αποκαλούμενη ΕΣΣΔ και συνηθέστερα Σοβιετική Ένωση

ήταν κράτος που βρισκόταν στην ανατολική Ευρώπη και τη βόρεια Ασία

το μεγαλύτερο σε έκταση στον κόσμο Η πρωτεύουσά του ήταν η Μόσχα

Υπήρξε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στην παγκόσμια ιστορία

Ιδρύθηκε το 1922 Διαλύθηκε το 1991 Καθοδηγητής και πυρήνας της

Σοβιετικής Κοινωνίας ήταν σύμφωνα με το άρθρο 6

του Συντάγματος της ΕΣΣΔ του 1977 το Κομμουνιστικό Κόμμα της

Σοβιετικής Ένωσης Έπειτα από τη διάλυσή της το 1991 την ΕΣΣΔ

αντικατέστησε η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών Η Μεγάλη

Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση του 1917 καθοδηγούμενη από

το Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Μπολσεβίκων εδραίωσε στην

επικράτεια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το πρώτο Σοσιαλιστικό σύστημα

Η Ρωσία μετά το τέλος του Εμφυλίου πολέμου προσπάθησε να

συνενώσει τα κράτη που κάποτε αποτελούσαν τη Ρωσική Αυτοκρατορία

βέβαια στα πλαίσια του σοσιαλιστικού συστήματος με λαϊκή εξουσία

Έτσι ο Βλαδίμηρος Λένιν πρότεινε τη δημιουργία της Ένωσης

Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών στη οποία θα εντάσσονταν η

Ρωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία η Ουκρανική ΣΣΔ η

Λευκορωσική ΣΣΔ και η Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική

Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας (αποτελούμενη από την Γεωργία την

Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν) Στις παραπάνω Δημοκρατίες οι εργάτες

και το κόμμα τους το Μπολσεβίκικο (κομμουνιστικό) είχαν ήδη

καταλάβει την εξουσία Τον Δεκέμβριο του 1922 η Ένωση Σοβιετικών

Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών αποτελούσε πλέον ιστορικό γεγονός

8

Κεφάλαιο Βrsquo

Κοινωνικές συνθήκες το 19ο και 20

ο αιώνα στη Ρωσία

Φιόντορ Ντοστογιέφσκι (19ος

αιώνας)

Η κοινωνική εξέλιξη στη Ρωσία στο τέλος του 19ου αιώνα καθορίστηκε

αποφασιστικά από τη κατάργηση της δουλοπαροικίας με την

μεταρρύθμιση του 1861 Η καταργηθείσα αγγαρεία όμως

αντικαταστάθηκε από τις πληρωμές εξαγοράς δηλαδή οι

απελευθερωμένοι δουλοπάροικοι υποχρεώθηκαν να εξαγοράσουν από

τους γαιοκτήμονες το κομμάτι γης το οποίο καλλιεργούσαν (στο πλαίσιο

των σχέσεων δουλοπαροικίας) για τον εαυτό τους Για μια ολόκληρη

περίοδο μετά τη θεσμοθέτηση της μεταρρύθμισης οι αγρότες

υποχρεώνονταν να καταβάλλουν laquoδόσειςraquo σε χρήμα είδος ή εργασία

(αγγαρεία) προς τους γαιοκτήμονες μέχρι να εξοφλήσουν ολόκληρο το

ποσό της εξαγοράς Η μεταρρύθμιση της δεκαετίας του 1860 δεν

μετέβαλε εντούτοις σημαντικά το θεσμικό και κοινωνικό πλαίσιο

διαβίωσης της αγροτικής κοινότητας καθώς διατηρήθηκε η κρατική

ιδιοκτησία επί της κοινοτικής γης η υποχρεωτική διαβίωση των

αγροτών στις κοινότητες όπου ανήκαν αλλά και η κατοχή δηλαδή το

δικαίωμα χρήσης των κοινοτικών μέσων παραγωγής Πολύ σημαντική

αλλαγή ήταν η αναγνώριση του δικαιώματος μίσθωσης κοινοτικών

κλήρων μεταξύ των μελών της κοινότητας Η ρύθμιση αυτή επιτάχυνε τη

διαδικασία εκχρηματισμού της κοινοτικής γεωργίας στροφής των

γεωργικών νοικοκυριών από την αυτοκαταναλωτική στην εμπορευματική

οικονομία και δημιούργησε προϋποθέσεις πλουτισμού σε μερίδα των

αγροτών Νέες κοινωνικές σχέσεις και σχέσεις εκμετάλλευσης

αναπτύσσονταν λοιπόν στο εσωτερικό των κοινοτήτων οι οποίες

σταδιακά γίνονταν κυρίαρχες επικάλυπταν ή εκτόπιζαν τις

παλαιότερες Την ίδια δεκατία ο εκχρηματισμός και η εσωτερική αγορά

στην ρωσική κοινωνία είχαν επεκταθεί σημαντικά διαμορφώνοντας ένα

σοβαρό μοντέρνο καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα Μετά το 1890

άρχισε να αναπτύσεται σε μεγάλη κλίμακα η βιομηχανία και

επεκτάθηκαν οι πόλειςΗ βιομηχανική ανάπτυξη στην Τσαρική Ρωσία σε

πολύ μεγάλο βαθμό οργανώθηκε και ενισχύθηκε κεντρικά από το ίδιο το

κράτος Από πολλούς ιστορικούς τονίζεται ο ρόλος του υπουργού

Οικονομικών επί Αλεξάνδρου Β Σεργκέι Γιούλεβιτς Βίτε ο οποίος

συμμετέχοντας στη διαμάχη μεταξύ Δυτικόφιλων εκσυγχρονιστών και

Σλαβόφιλων παραδοσιακών προσπάθησε να αποδείξει πως ένα σύγχρονο

πολιτικό σώμα δε θα μπορούσε να είναι μεγάλο χωρίς μια καλά

9

αναπτυγμένη εθνική βιομηχανία

10

Αλεξάντερ Σολζενίτσιν (20ος

αιώνας)

Η Ρωσική Επανάσταση ήταν μια σειρά από μεγάλα ιστορικά

γεγονότα που συνέβησαν στη Ρωσία κατά το έτος 1917 και δεν

σφράγισαν μόνο την ιστορική πορεία της χώρας αυτής αλλά

επηρέασαν καθοριστικά ολόκληρη τη νεότερη παγκόσμια ιστορία

Έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά γεγονότα

της ανθρωπότητας Ουσιαστικά η Ρωσική Επανάσταση

συμπεριλαμβάνει τα γεγονότα που συνέβησαν κυρίως τους μήνες

Φεβρουάριο και Οκτώβριο του 1917

Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών

Η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών συντομογραφικά

αποκαλούμενη ΕΣΣΔ και συνηθέστερα Σοβιετική Ένωση

ήταν κράτος που βρισκόταν στην ανατολική Ευρώπη και τη βόρεια Ασία

το μεγαλύτερο σε έκταση στον κόσμο Η πρωτεύουσά του ήταν η Μόσχα

Υπήρξε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στην παγκόσμια ιστορία

Ιδρύθηκε το 1922 Διαλύθηκε το 1991 Καθοδηγητής και πυρήνας της

Σοβιετικής Κοινωνίας ήταν σύμφωνα με το άρθρο 6

του Συντάγματος της ΕΣΣΔ του 1977 το Κομμουνιστικό Κόμμα της

Σοβιετικής Ένωσης Έπειτα από τη διάλυσή της το 1991 την ΕΣΣΔ

αντικατέστησε η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών Η Μεγάλη

Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση του 1917 καθοδηγούμενη από

το Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Μπολσεβίκων εδραίωσε στην

επικράτεια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το πρώτο Σοσιαλιστικό σύστημα

Η Ρωσία μετά το τέλος του Εμφυλίου πολέμου προσπάθησε να

συνενώσει τα κράτη που κάποτε αποτελούσαν τη Ρωσική Αυτοκρατορία

βέβαια στα πλαίσια του σοσιαλιστικού συστήματος με λαϊκή εξουσία

Έτσι ο Βλαδίμηρος Λένιν πρότεινε τη δημιουργία της Ένωσης

Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών στη οποία θα εντάσσονταν η

Ρωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία η Ουκρανική ΣΣΔ η

Λευκορωσική ΣΣΔ και η Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική

Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας (αποτελούμενη από την Γεωργία την

Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν) Στις παραπάνω Δημοκρατίες οι εργάτες

και το κόμμα τους το Μπολσεβίκικο (κομμουνιστικό) είχαν ήδη

καταλάβει την εξουσία Τον Δεκέμβριο του 1922 η Ένωση Σοβιετικών

Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών αποτελούσε πλέον ιστορικό γεγονός

9

αναπτυγμένη εθνική βιομηχανία

10

Αλεξάντερ Σολζενίτσιν (20ος

αιώνας)

Η Ρωσική Επανάσταση ήταν μια σειρά από μεγάλα ιστορικά

γεγονότα που συνέβησαν στη Ρωσία κατά το έτος 1917 και δεν

σφράγισαν μόνο την ιστορική πορεία της χώρας αυτής αλλά

επηρέασαν καθοριστικά ολόκληρη τη νεότερη παγκόσμια ιστορία

Έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά γεγονότα

της ανθρωπότητας Ουσιαστικά η Ρωσική Επανάσταση

συμπεριλαμβάνει τα γεγονότα που συνέβησαν κυρίως τους μήνες

Φεβρουάριο και Οκτώβριο του 1917

Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών

Η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών συντομογραφικά

αποκαλούμενη ΕΣΣΔ και συνηθέστερα Σοβιετική Ένωση

ήταν κράτος που βρισκόταν στην ανατολική Ευρώπη και τη βόρεια Ασία

το μεγαλύτερο σε έκταση στον κόσμο Η πρωτεύουσά του ήταν η Μόσχα

Υπήρξε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στην παγκόσμια ιστορία

Ιδρύθηκε το 1922 Διαλύθηκε το 1991 Καθοδηγητής και πυρήνας της

Σοβιετικής Κοινωνίας ήταν σύμφωνα με το άρθρο 6

του Συντάγματος της ΕΣΣΔ του 1977 το Κομμουνιστικό Κόμμα της

Σοβιετικής Ένωσης Έπειτα από τη διάλυσή της το 1991 την ΕΣΣΔ

αντικατέστησε η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών Η Μεγάλη

Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση του 1917 καθοδηγούμενη από

το Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Μπολσεβίκων εδραίωσε στην

επικράτεια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το πρώτο Σοσιαλιστικό σύστημα

Η Ρωσία μετά το τέλος του Εμφυλίου πολέμου προσπάθησε να

συνενώσει τα κράτη που κάποτε αποτελούσαν τη Ρωσική Αυτοκρατορία

βέβαια στα πλαίσια του σοσιαλιστικού συστήματος με λαϊκή εξουσία

Έτσι ο Βλαδίμηρος Λένιν πρότεινε τη δημιουργία της Ένωσης

Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών στη οποία θα εντάσσονταν η

Ρωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία η Ουκρανική ΣΣΔ η

Λευκορωσική ΣΣΔ και η Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική

Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας (αποτελούμενη από την Γεωργία την

Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν) Στις παραπάνω Δημοκρατίες οι εργάτες

και το κόμμα τους το Μπολσεβίκικο (κομμουνιστικό) είχαν ήδη

καταλάβει την εξουσία Τον Δεκέμβριο του 1922 η Ένωση Σοβιετικών

Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών αποτελούσε πλέον ιστορικό γεγονός

10

Αλεξάντερ Σολζενίτσιν (20ος

αιώνας)

Η Ρωσική Επανάσταση ήταν μια σειρά από μεγάλα ιστορικά

γεγονότα που συνέβησαν στη Ρωσία κατά το έτος 1917 και δεν

σφράγισαν μόνο την ιστορική πορεία της χώρας αυτής αλλά

επηρέασαν καθοριστικά ολόκληρη τη νεότερη παγκόσμια ιστορία

Έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά γεγονότα

της ανθρωπότητας Ουσιαστικά η Ρωσική Επανάσταση

συμπεριλαμβάνει τα γεγονότα που συνέβησαν κυρίως τους μήνες

Φεβρουάριο και Οκτώβριο του 1917

Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών

Η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών συντομογραφικά

αποκαλούμενη ΕΣΣΔ και συνηθέστερα Σοβιετική Ένωση

ήταν κράτος που βρισκόταν στην ανατολική Ευρώπη και τη βόρεια Ασία

το μεγαλύτερο σε έκταση στον κόσμο Η πρωτεύουσά του ήταν η Μόσχα

Υπήρξε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στην παγκόσμια ιστορία

Ιδρύθηκε το 1922 Διαλύθηκε το 1991 Καθοδηγητής και πυρήνας της

Σοβιετικής Κοινωνίας ήταν σύμφωνα με το άρθρο 6

του Συντάγματος της ΕΣΣΔ του 1977 το Κομμουνιστικό Κόμμα της

Σοβιετικής Ένωσης Έπειτα από τη διάλυσή της το 1991 την ΕΣΣΔ

αντικατέστησε η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών Η Μεγάλη

Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση του 1917 καθοδηγούμενη από

το Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Μπολσεβίκων εδραίωσε στην

επικράτεια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το πρώτο Σοσιαλιστικό σύστημα

Η Ρωσία μετά το τέλος του Εμφυλίου πολέμου προσπάθησε να

συνενώσει τα κράτη που κάποτε αποτελούσαν τη Ρωσική Αυτοκρατορία

βέβαια στα πλαίσια του σοσιαλιστικού συστήματος με λαϊκή εξουσία

Έτσι ο Βλαδίμηρος Λένιν πρότεινε τη δημιουργία της Ένωσης

Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών στη οποία θα εντάσσονταν η

Ρωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία η Ουκρανική ΣΣΔ η

Λευκορωσική ΣΣΔ και η Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική

Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας (αποτελούμενη από την Γεωργία την

Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν) Στις παραπάνω Δημοκρατίες οι εργάτες

και το κόμμα τους το Μπολσεβίκικο (κομμουνιστικό) είχαν ήδη

καταλάβει την εξουσία Τον Δεκέμβριο του 1922 η Ένωση Σοβιετικών

Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών αποτελούσε πλέον ιστορικό γεγονός

11

Η ΕΣΣΔ ήταν ένα κράτος βασισμένο σε μια κυβέρνηση όπου το Πανενωσιακό

Κομμουνιστικό Κόμμα (Μπολσεβίκων) όπως τότε μετονομάστηκε το

Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Μπολσεβίκων καθιερώθηκε ως η

πολιτική δύναμη που συνένωνε πλατιές λαϊκές μάζες και κυβερνούσε Μετά

το θάνατο του Λένιν στις 21 Ιανουαρίου 1924 την ηγεσία της ΕΣΣΔ ανέλαβε

Ιωσήφ Στάλιν το 1927

Η πολιτική του Στάλιν (κατά τον ίδιο και τη σταλινική φράξια του κόμματος

συνεχιστής του έργου του Λένιν κατά πολλούς άλλους κομμουνιστές όχι)

βασίστηκε σε πολιτική κεντρικού ελέγχου στην οικονομία στην κοινωνία και

στο κόμμα Η Νέα Οικονομική Πολιτική εγκαταλείφθηκε και εφαρμόστηκε η

κρατικοποίηση όλων των μέσων παραγωγής Το 1928 για πρώτη φορά

καταρτίστηκε Πενταετές πρόγραμμα που προέβλεπε την Κολλεκτιβοποίηση

της αγροτικής γης δηλαδή να ανήκει σε συνεταιρισμούς και σε όλους τους

αγρότες και την κατάργηση της ιδιωτικής παραγωγής των κουλάκων και

τσιφλικάδων Από την άλλη εντατικοποιήθηκε και η εκβιομηχάνιση της ΕΣΣΔ

Η Κολεκτιβοποίηση αύξησε την παραγωγή και μείωσε τον αγροτικό

πληθυσμό δίδοντας καλύτερες συνθήκες στην αγροτική εργασία και

περισσότερα εργατικά χέρια στις πόλεις

Το 1936 η νέα ηγετική μονάδα υπό τον Στάλιν ξεκίνησε μαζικές εκκαθαρίσεις

κυρίως εσωκομματικών της αντιπάλων Στο διάστημα αυτό πολλοί

καλλιτέχνες της ρωσικής πρωτοπορίας που μετά την επικράτηση του

laquoσοσιαλιστικού ρεαλισμούraquo φυλακίστηκαν εξορίστηκαν και εκτελέστηκαν

Μέσα σε αυτούς βσισκόταν και ο Σολζενίτσιν ο οποίος με την

laquoαποσταλινοποίησηraquo μπόρεσε να επιστρέψει στα εδάφη της χώρας του Το

Μια ημέρα του Ιβάν Ντενίσοβιτς προκάλεσε σοκ τόσο στη σοβιετική όσο και

στην παγκόσμια κοινή γνώμη Δεν ήταν μόνο το ζήτημα της φρίκης των

γκούλαγκ που πραγματευόταν αλλά και το γεγονός ότι ένα τέτοιο βιβλίο με

τέτοιο περιεχόμενο κυκλοφορούσε ελεύθερα και αλογόκριστα στη Σοβιετική

Ένωση Σύντομα εκδόθηκε στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου κάνοντας

έτσι παγκοσμίως γνωστά ορισμένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα της

Σοβιετικής Ένωσης

12

Κεφάλαιο Γrsquo

Αυτοβιογραφικές αναφορές μέσα από τα έργα laquoΑναμνήσεις από το σπίτι

των πεθαμένωνraquo και laquoΜια ημέρα του Ιβάν Ντενίσοβιτςraquo

Στο κεφάλαιο αυτό θα εξετάσουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές

των δύο μεγάλων αυτών έργων Πρέπει να επισημανθεί το γεγονός ότι η

έκδοση και των δύο βιβλίων ( αν και έγινε σε διαφορετικές χρονικές

περιόδους ) τράβηξε το ενδιαφέρον του κοινού αφού αποτέλεσαν μια

σημαντική πηγή πληροφοριών τόσο της εποχής όσο και των ανθρώπων

και χάρισε τεράστια φήμη στους συγγραφείς Αρχίζοντας με τις

ομοιότητες αξιοσημείωτο είναι το ότι οι εποχή που εκδίδεται το κάθε

βιβλίο αποτελεί καμπή για την ιστορία της Ρωσίας ( το 1861 καταργείται

η δουλοπαροικία και το 1956 κλείνουν τα περισσότερα στρατόπεδα

συγκέντρωσης ) Στη συνέχει και οι δύο συγγραφείς είχαν βιώσει τις

καταστάσεις τις οποίες εξιστορούν στα βιβλία τους και έτσι οι δύο

πρωταγωνιστές μοιάζουν αρκετά όσων αφόρα τη σωματική αλλά και τη

ψυχική κούραση Και τους δύο νέους κατάδικους που γίνετε αναφορά

στα έργα ( Αλέι στο έργο του Ντοστογιέφσκι και Σούχωφ στο έργο του

Σολενίτσιν) οι συγγραφείς του περιγράφουν χρησιμοποιώντας επίθετα

και λέξεις όπως ανοιχτόκαρδος καθαρός σεμνός που υποδηλώνουν

αγνότητα και αθωότητα Τέλος προς το τέλος και των δύο έργων

γίνονται σχόλια για το πώς οι ζωές και τα όνειρα πολλών Ρώσων χάθηκαν

μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης συγκεκριμένα ο Ντοστογιέφσκι

σχολιάζει laquoΚαι πόσα νιάτα δεν έχουν θαφτεί για το τίποτα σrsquo αυτούς εδώ

τους τοίχους Πόσες τρομερές δυνάμεις δε χάθηκαν εδώ ανώφελα Πρέπει

να πω την αλήθεια Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήταν καλή πάστα Ίσως να

ήταν ποιο προικισμένοι οι ποιο δυνατοί μέσα σ΄ όλο τον λαό μας Μα οι

απέραντες δυνάμεις τους χάθηκαν ανώμαλα παράνομα ανεπανόρθωτα

μάταια Και ποιος φταίειraquo Ακομα το φαγητό περιγράφεται άθλιο και στις

δυο περιπτώσεις και η μονή περίπτωση για να καλυτερεύσει η ποιότητα

του ήταν ο κατάδικος να πληρώσει κάποια χρήματα ή αν είχε τη

δυνατότητα να λαμβάνει κάποιο δέμα από συγγενείς του έξω από την

φυλακή Επίσης οι συγγραφείς συμφωνούν ότι η πιο οδυνηρή στιγμή της

καταργητικής ζωής είναι το πρωινό ξύπνημα διότι γνωρίζουν ότι τους

περιμένει άλλη μια δύσκολη μέρα εργασίας όπως όλες οι υπόλοιπες

Επίπρόσθετα υπήρχε ένας κοινός νόμος ο οποίος όριζε ότι οι

κρατούμενοι έπρεπε να έχουν ξυρισμένα κεφάλια ανεξαρτήτως

θερμοκρασίας ή άλλων παραγόντων Τέλος ένα κοινό γνώρισμα των δύο

βιβλίων είναι η απαγόρευση κάθε μορφής αιχμηρών αντικειμένων καθώς

13

αν κάποια από αυτά βρίσκονταν στην κατοχή του κρατουμένου αυτός

τιμωρούταν παραδειγματικά

Συνεχίζοντας με τις διαφορές πρέπει να επισημανθεί πως ο

Ντοστογιέφσκι καταδικάστηκε σε ποινή τεσσάρων χρόνων

καταναγκαστικής εργασίας σε φυλακή του Ομσκ ενώ ο Σολζενίτσιν

εξέτισε ποινή δέκα χρόνων σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στην

Σιβηρία Επίσης ο Ντοστογιέφσκι περιγράφει όλα τα γεγονότα κατά την

περίοδο της φυλάκισης του ενώ ο Σολζενίτσιν αρκείται σε μια μόνο μέρα

από την ζωή του ηρώα του Και οι δυο όμως έχουν προσωπική εμπειρία

της ζωής και των γεγονότων που περιγράφουν Ο Ντοστογιέφσκι ήταν

αριστοκράτης που περνούσε αρκετή ώρα προσπαθώντας να εξηγήσει και

να ερμηνεύσει την ψυχολογική κατάσταση των κρατούμενων ενώ ο

ήρωας του Σολζενίτσιν ήταν ένας απλός αγρότης ο οποίος έβλεπε την

ζωή στο κάτεργο με την οπτική γωνία και αντίληψη ενός απλόυ και όχι

ιδιαίτερα μορφωμένου ανθρώπου της εποχής εκείνης Επιπλέον όσων

αφορά τους πρωταγωνιστές των δύο βιβλίων για τον Αλεξάντερ

Πέτροβιτς καταλαβαίνουμε πως έχει πραγματικά διαπράξει ένα αδίκημα

και για αυτό είναι πιο εύκολο για τον συγγραφέα να αναλύσει μερικούς

τομείς της ανθρώπινης σκέψης σε αντίθεση με τον Σούχωφ ο οποίος

όπως και η πλειοψηφία των καταδίκων της εποχής του είναι αθώος και

βασανίζεται άδικα καθώς φυλακίστηκε λόγο μιας δυσφήμισης Ακόμα ο

Πέτροβιτς είναι ένας ανυπεράσπιστος και μη μαθημένος στην δύσκολη

ζωή του κάτεργου μιας και προέρχεται από τα ανώτερα κοινωνικά

στρώματα έτσι εύκολα πέφτει θύμα εκμετάλλευσης από τους υπόλοιπους

κρατουμένους ενώ ο Σούχωφ είναι γεροδεμένος ένας από τους

καλύτερους εργάτες του κατέργου και μπορεί να ανταπεξέλθει πιο

εύκολα στις απαιτήσεις του κάτεργου αφού εξάλλου είναι ένας απλός

αγρότης μαθημένος να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες της ζωής μέσω αυτού

διαφαίνεται το γεγονός ότι ο Πέτροβιτς αποσπούσε τον σεβασμό μερικών

(μορφωμένων) συγκρατούμενών του ωστόσο απείχε αισθητά από τους

14

υπόλοιπους καταδίκους και πολλές φορές ένιωθε μοναξιά ενώ ο Σούχωφ

επειδή είχε ακριβώς αυτό το προσόν δεν αντιμετώπιζε κανένα απολύτως

πρόβλημα καθώς οι περισσότεροι τον φοβόντουσαν και μπορούσε

εύκολα να επιβληθεί

Μία ακόμη βασική διαφορά που τονίζεται έντονα είναι οι

συνθήκες διαβίωσης που επικρατούσαν στα ρώσικα κάτεργα το κάτεργο

στο οποίο είχε οριστεί να εκτίσει την ποινή του ο Ντοστογιέφσκι ήταν

πολύ ποιο αυστηρό από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο οποίο είχε

σταλεί ο Σολζενίτσιν Για παράδειγμα οι φυλακισμένοι στην εποχή του

Ντοστογιέφσκι ήταν υποχρεωμένοι να φορούν αλυσίδες στα ποδιά τους

ενώ στην εποχή του Σολζενίτσιν επιβαλλόταν απλώς να έχουν έναν

αριθμό στο σακάκι τους (στο γόνατο στην πλάτη και στο στήθος τους)

Επιπλέον οι κατάδικοι που ζούσαν στο ίδιο οίκημα τον 19ο αιώνα ήταν

περίπου τριάντα ενώ τον 20ο αιώνα ήταν τετρακόσιοι κάτι το οποίο

επέτρεπε στους φύλακες την εποχή του Ντοστογιέφσκι να επιτηρούν και

να ελέγχουν πιο εύκολα τους καταδίκους Γενικότερα όσων αφορά την

επιτήρηση στον τόπο της καταναγκαστικής εργασίας ήταν αρκετά

ηπιότερη στις φυλακές του 19ου

αιώνα από ότι του 20ου Αυτό φαίνεται

και από το γεγονός ότι στην πρώτη περίπτωση επιτρέπονταν οι

επισκέψεις ατόμων εκτός των φυλάκων και πραγματοποιούνταν

εξορμήσεις στην γύρω περιοχή έξω από τη φυλακή ενώ στην δεύτερη

απαγορευόταν ακόμα και να πλησιάσει κανείς στα στρατόπεδα

συγκέντρωσης Οι τιμωρίες των κρατουμένων στην εποχή του

Ντοστογιέφσκι ήταν φανερά περισσότερες και πιο βάναυσες από την

εποχή του Σολζενίτσιν Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι

σωματικές τιμωρίες που ασκούνταν στους καταδίκους στην πρώτη

15

περίπτωση ενώ στην δεύτερη η σοβαρότερη ποινή ήταν η απομόνωση

Από την άλλη οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πιο σκληρές και πιο

δύσκολες τον 20ο αιώνα από ότι 19

ο κι αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι

οι Κυριακές και γενικότερα οι μεγάλες γιορτές δεν θεωρούνταν αργίες

και οι κρατούμενοι συνέχιζαν να δουλεύουν χωρίς σταματημό όπως κάθε

άλλη μερα Αντίθετα στον 19ο αιώνα οι κρατούμενοι όχι μόνο δεν είχαν

εργασία άλλα έβρισκαν διαφόρους τρόπους για να ψυχαγωγηθούν να

ξεφύγουν από τη σκληρή καθημερινότητα αλλά και ορισμένοι από

αυτούς να αναδείξουν τυχόν ταλέντα τους μέσα από διαφόρους τρόπους

όπως πχ η θεατρική παράσταση που οργανώθηκε από τους καταδίκους

η ανατροφή μερικών κατοικίδιων ζώων κα Σχετικά με τις συνθήκες

ζωής ο Σολζενίτσιν αναφέρει χαρακτηριστικά ότι οι κατάδικοι δεν είχαν

ούτε ένα λεπτό μέσα στην ημέρα για τον εαυτό τους καθώς από το

πρωινό εγερτήριο μέχρι το βραδινό σιωπητήριο το μόνο που έκαναν

ήταν να δουλεύουν συνεχώς να περνούν από ελέγχους και να τρώνε το

άθλιο και ανεπαρκές φαγητό της φυλακής

16

Βιβλιογραφία

ΝτοστογιέφσκιhttpelwikipediaorgwikiCEA6CEB9

CEBFCEBDCF84CF8CCF81_CE9DCF

84CEBFCF83CF84CEBFCEB3CEB9C

EADCF86CF83CEBACEB9

ΣολζενίτσινhttpelwikipediaorgwikiCE91CEBBCE

B5CEBECEACCEBDCF84CF81_CEA

3CEBFCEBBCEB6CEB5CEBDCEAF

CF84CF83CEB9CEBD

ΕΣΣΔhttpelwikipediaorgwikiCE88CEBDCF89

CF83CEB7_CEA3CEBFCEB2CEB9CE

B5CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CEA

3CEBFCF83CEB9CEB1CEBBCEB9C

F83CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CE9

4CEB7CEBCCEBFCEBACF81CEB1C

F84CEB9CF8ECEBD

httpelwikipediaorgwikiΙστορία_της_Ρωσίας

httpraskolnikovgrblogspotgr2011091917html

ttpwwweaangrhistory73-october1917html

Μιχαήλο Μιχαήλωφ laquoΡωσικά θέματαraquo

Μετάφραση Ευάγγελος Γεωργίου Αθήνα 1972

Αντρέι Σινιάφσκι laquoΤο βλέμμα του καταδίκου σε κάτεργαraquo

Μετάφραση Νίκος Μακρής Αθήνα

13

αν κάποια από αυτά βρίσκονταν στην κατοχή του κρατουμένου αυτός

τιμωρούταν παραδειγματικά

Συνεχίζοντας με τις διαφορές πρέπει να επισημανθεί πως ο

Ντοστογιέφσκι καταδικάστηκε σε ποινή τεσσάρων χρόνων

καταναγκαστικής εργασίας σε φυλακή του Ομσκ ενώ ο Σολζενίτσιν

εξέτισε ποινή δέκα χρόνων σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στην

Σιβηρία Επίσης ο Ντοστογιέφσκι περιγράφει όλα τα γεγονότα κατά την

περίοδο της φυλάκισης του ενώ ο Σολζενίτσιν αρκείται σε μια μόνο μέρα

από την ζωή του ηρώα του Και οι δυο όμως έχουν προσωπική εμπειρία

της ζωής και των γεγονότων που περιγράφουν Ο Ντοστογιέφσκι ήταν

αριστοκράτης που περνούσε αρκετή ώρα προσπαθώντας να εξηγήσει και

να ερμηνεύσει την ψυχολογική κατάσταση των κρατούμενων ενώ ο

ήρωας του Σολζενίτσιν ήταν ένας απλός αγρότης ο οποίος έβλεπε την

ζωή στο κάτεργο με την οπτική γωνία και αντίληψη ενός απλόυ και όχι

ιδιαίτερα μορφωμένου ανθρώπου της εποχής εκείνης Επιπλέον όσων

αφορά τους πρωταγωνιστές των δύο βιβλίων για τον Αλεξάντερ

Πέτροβιτς καταλαβαίνουμε πως έχει πραγματικά διαπράξει ένα αδίκημα

και για αυτό είναι πιο εύκολο για τον συγγραφέα να αναλύσει μερικούς

τομείς της ανθρώπινης σκέψης σε αντίθεση με τον Σούχωφ ο οποίος

όπως και η πλειοψηφία των καταδίκων της εποχής του είναι αθώος και

βασανίζεται άδικα καθώς φυλακίστηκε λόγο μιας δυσφήμισης Ακόμα ο

Πέτροβιτς είναι ένας ανυπεράσπιστος και μη μαθημένος στην δύσκολη

ζωή του κάτεργου μιας και προέρχεται από τα ανώτερα κοινωνικά

στρώματα έτσι εύκολα πέφτει θύμα εκμετάλλευσης από τους υπόλοιπους

κρατουμένους ενώ ο Σούχωφ είναι γεροδεμένος ένας από τους

καλύτερους εργάτες του κατέργου και μπορεί να ανταπεξέλθει πιο

εύκολα στις απαιτήσεις του κάτεργου αφού εξάλλου είναι ένας απλός

αγρότης μαθημένος να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες της ζωής μέσω αυτού

διαφαίνεται το γεγονός ότι ο Πέτροβιτς αποσπούσε τον σεβασμό μερικών

(μορφωμένων) συγκρατούμενών του ωστόσο απείχε αισθητά από τους

14

υπόλοιπους καταδίκους και πολλές φορές ένιωθε μοναξιά ενώ ο Σούχωφ

επειδή είχε ακριβώς αυτό το προσόν δεν αντιμετώπιζε κανένα απολύτως

πρόβλημα καθώς οι περισσότεροι τον φοβόντουσαν και μπορούσε

εύκολα να επιβληθεί

Μία ακόμη βασική διαφορά που τονίζεται έντονα είναι οι

συνθήκες διαβίωσης που επικρατούσαν στα ρώσικα κάτεργα το κάτεργο

στο οποίο είχε οριστεί να εκτίσει την ποινή του ο Ντοστογιέφσκι ήταν

πολύ ποιο αυστηρό από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο οποίο είχε

σταλεί ο Σολζενίτσιν Για παράδειγμα οι φυλακισμένοι στην εποχή του

Ντοστογιέφσκι ήταν υποχρεωμένοι να φορούν αλυσίδες στα ποδιά τους

ενώ στην εποχή του Σολζενίτσιν επιβαλλόταν απλώς να έχουν έναν

αριθμό στο σακάκι τους (στο γόνατο στην πλάτη και στο στήθος τους)

Επιπλέον οι κατάδικοι που ζούσαν στο ίδιο οίκημα τον 19ο αιώνα ήταν

περίπου τριάντα ενώ τον 20ο αιώνα ήταν τετρακόσιοι κάτι το οποίο

επέτρεπε στους φύλακες την εποχή του Ντοστογιέφσκι να επιτηρούν και

να ελέγχουν πιο εύκολα τους καταδίκους Γενικότερα όσων αφορά την

επιτήρηση στον τόπο της καταναγκαστικής εργασίας ήταν αρκετά

ηπιότερη στις φυλακές του 19ου

αιώνα από ότι του 20ου Αυτό φαίνεται

και από το γεγονός ότι στην πρώτη περίπτωση επιτρέπονταν οι

επισκέψεις ατόμων εκτός των φυλάκων και πραγματοποιούνταν

εξορμήσεις στην γύρω περιοχή έξω από τη φυλακή ενώ στην δεύτερη

απαγορευόταν ακόμα και να πλησιάσει κανείς στα στρατόπεδα

συγκέντρωσης Οι τιμωρίες των κρατουμένων στην εποχή του

Ντοστογιέφσκι ήταν φανερά περισσότερες και πιο βάναυσες από την

εποχή του Σολζενίτσιν Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι

σωματικές τιμωρίες που ασκούνταν στους καταδίκους στην πρώτη

15

περίπτωση ενώ στην δεύτερη η σοβαρότερη ποινή ήταν η απομόνωση

Από την άλλη οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πιο σκληρές και πιο

δύσκολες τον 20ο αιώνα από ότι 19

ο κι αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι

οι Κυριακές και γενικότερα οι μεγάλες γιορτές δεν θεωρούνταν αργίες

και οι κρατούμενοι συνέχιζαν να δουλεύουν χωρίς σταματημό όπως κάθε

άλλη μερα Αντίθετα στον 19ο αιώνα οι κρατούμενοι όχι μόνο δεν είχαν

εργασία άλλα έβρισκαν διαφόρους τρόπους για να ψυχαγωγηθούν να

ξεφύγουν από τη σκληρή καθημερινότητα αλλά και ορισμένοι από

αυτούς να αναδείξουν τυχόν ταλέντα τους μέσα από διαφόρους τρόπους

όπως πχ η θεατρική παράσταση που οργανώθηκε από τους καταδίκους

η ανατροφή μερικών κατοικίδιων ζώων κα Σχετικά με τις συνθήκες

ζωής ο Σολζενίτσιν αναφέρει χαρακτηριστικά ότι οι κατάδικοι δεν είχαν

ούτε ένα λεπτό μέσα στην ημέρα για τον εαυτό τους καθώς από το

πρωινό εγερτήριο μέχρι το βραδινό σιωπητήριο το μόνο που έκαναν

ήταν να δουλεύουν συνεχώς να περνούν από ελέγχους και να τρώνε το

άθλιο και ανεπαρκές φαγητό της φυλακής

16

Βιβλιογραφία

ΝτοστογιέφσκιhttpelwikipediaorgwikiCEA6CEB9

CEBFCEBDCF84CF8CCF81_CE9DCF

84CEBFCF83CF84CEBFCEB3CEB9C

EADCF86CF83CEBACEB9

ΣολζενίτσινhttpelwikipediaorgwikiCE91CEBBCE

B5CEBECEACCEBDCF84CF81_CEA

3CEBFCEBBCEB6CEB5CEBDCEAF

CF84CF83CEB9CEBD

ΕΣΣΔhttpelwikipediaorgwikiCE88CEBDCF89

CF83CEB7_CEA3CEBFCEB2CEB9CE

B5CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CEA

3CEBFCF83CEB9CEB1CEBBCEB9C

F83CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CE9

4CEB7CEBCCEBFCEBACF81CEB1C

F84CEB9CF8ECEBD

httpelwikipediaorgwikiΙστορία_της_Ρωσίας

httpraskolnikovgrblogspotgr2011091917html

ttpwwweaangrhistory73-october1917html

Μιχαήλο Μιχαήλωφ laquoΡωσικά θέματαraquo

Μετάφραση Ευάγγελος Γεωργίου Αθήνα 1972

Αντρέι Σινιάφσκι laquoΤο βλέμμα του καταδίκου σε κάτεργαraquo

Μετάφραση Νίκος Μακρής Αθήνα

14

υπόλοιπους καταδίκους και πολλές φορές ένιωθε μοναξιά ενώ ο Σούχωφ

επειδή είχε ακριβώς αυτό το προσόν δεν αντιμετώπιζε κανένα απολύτως

πρόβλημα καθώς οι περισσότεροι τον φοβόντουσαν και μπορούσε

εύκολα να επιβληθεί

Μία ακόμη βασική διαφορά που τονίζεται έντονα είναι οι

συνθήκες διαβίωσης που επικρατούσαν στα ρώσικα κάτεργα το κάτεργο

στο οποίο είχε οριστεί να εκτίσει την ποινή του ο Ντοστογιέφσκι ήταν

πολύ ποιο αυστηρό από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο οποίο είχε

σταλεί ο Σολζενίτσιν Για παράδειγμα οι φυλακισμένοι στην εποχή του

Ντοστογιέφσκι ήταν υποχρεωμένοι να φορούν αλυσίδες στα ποδιά τους

ενώ στην εποχή του Σολζενίτσιν επιβαλλόταν απλώς να έχουν έναν

αριθμό στο σακάκι τους (στο γόνατο στην πλάτη και στο στήθος τους)

Επιπλέον οι κατάδικοι που ζούσαν στο ίδιο οίκημα τον 19ο αιώνα ήταν

περίπου τριάντα ενώ τον 20ο αιώνα ήταν τετρακόσιοι κάτι το οποίο

επέτρεπε στους φύλακες την εποχή του Ντοστογιέφσκι να επιτηρούν και

να ελέγχουν πιο εύκολα τους καταδίκους Γενικότερα όσων αφορά την

επιτήρηση στον τόπο της καταναγκαστικής εργασίας ήταν αρκετά

ηπιότερη στις φυλακές του 19ου

αιώνα από ότι του 20ου Αυτό φαίνεται

και από το γεγονός ότι στην πρώτη περίπτωση επιτρέπονταν οι

επισκέψεις ατόμων εκτός των φυλάκων και πραγματοποιούνταν

εξορμήσεις στην γύρω περιοχή έξω από τη φυλακή ενώ στην δεύτερη

απαγορευόταν ακόμα και να πλησιάσει κανείς στα στρατόπεδα

συγκέντρωσης Οι τιμωρίες των κρατουμένων στην εποχή του

Ντοστογιέφσκι ήταν φανερά περισσότερες και πιο βάναυσες από την

εποχή του Σολζενίτσιν Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι

σωματικές τιμωρίες που ασκούνταν στους καταδίκους στην πρώτη

15

περίπτωση ενώ στην δεύτερη η σοβαρότερη ποινή ήταν η απομόνωση

Από την άλλη οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πιο σκληρές και πιο

δύσκολες τον 20ο αιώνα από ότι 19

ο κι αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι

οι Κυριακές και γενικότερα οι μεγάλες γιορτές δεν θεωρούνταν αργίες

και οι κρατούμενοι συνέχιζαν να δουλεύουν χωρίς σταματημό όπως κάθε

άλλη μερα Αντίθετα στον 19ο αιώνα οι κρατούμενοι όχι μόνο δεν είχαν

εργασία άλλα έβρισκαν διαφόρους τρόπους για να ψυχαγωγηθούν να

ξεφύγουν από τη σκληρή καθημερινότητα αλλά και ορισμένοι από

αυτούς να αναδείξουν τυχόν ταλέντα τους μέσα από διαφόρους τρόπους

όπως πχ η θεατρική παράσταση που οργανώθηκε από τους καταδίκους

η ανατροφή μερικών κατοικίδιων ζώων κα Σχετικά με τις συνθήκες

ζωής ο Σολζενίτσιν αναφέρει χαρακτηριστικά ότι οι κατάδικοι δεν είχαν

ούτε ένα λεπτό μέσα στην ημέρα για τον εαυτό τους καθώς από το

πρωινό εγερτήριο μέχρι το βραδινό σιωπητήριο το μόνο που έκαναν

ήταν να δουλεύουν συνεχώς να περνούν από ελέγχους και να τρώνε το

άθλιο και ανεπαρκές φαγητό της φυλακής

16

Βιβλιογραφία

ΝτοστογιέφσκιhttpelwikipediaorgwikiCEA6CEB9

CEBFCEBDCF84CF8CCF81_CE9DCF

84CEBFCF83CF84CEBFCEB3CEB9C

EADCF86CF83CEBACEB9

ΣολζενίτσινhttpelwikipediaorgwikiCE91CEBBCE

B5CEBECEACCEBDCF84CF81_CEA

3CEBFCEBBCEB6CEB5CEBDCEAF

CF84CF83CEB9CEBD

ΕΣΣΔhttpelwikipediaorgwikiCE88CEBDCF89

CF83CEB7_CEA3CEBFCEB2CEB9CE

B5CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CEA

3CEBFCF83CEB9CEB1CEBBCEB9C

F83CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CE9

4CEB7CEBCCEBFCEBACF81CEB1C

F84CEB9CF8ECEBD

httpelwikipediaorgwikiΙστορία_της_Ρωσίας

httpraskolnikovgrblogspotgr2011091917html

ttpwwweaangrhistory73-october1917html

Μιχαήλο Μιχαήλωφ laquoΡωσικά θέματαraquo

Μετάφραση Ευάγγελος Γεωργίου Αθήνα 1972

Αντρέι Σινιάφσκι laquoΤο βλέμμα του καταδίκου σε κάτεργαraquo

Μετάφραση Νίκος Μακρής Αθήνα

15

περίπτωση ενώ στην δεύτερη η σοβαρότερη ποινή ήταν η απομόνωση

Από την άλλη οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πιο σκληρές και πιο

δύσκολες τον 20ο αιώνα από ότι 19

ο κι αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι

οι Κυριακές και γενικότερα οι μεγάλες γιορτές δεν θεωρούνταν αργίες

και οι κρατούμενοι συνέχιζαν να δουλεύουν χωρίς σταματημό όπως κάθε

άλλη μερα Αντίθετα στον 19ο αιώνα οι κρατούμενοι όχι μόνο δεν είχαν

εργασία άλλα έβρισκαν διαφόρους τρόπους για να ψυχαγωγηθούν να

ξεφύγουν από τη σκληρή καθημερινότητα αλλά και ορισμένοι από

αυτούς να αναδείξουν τυχόν ταλέντα τους μέσα από διαφόρους τρόπους

όπως πχ η θεατρική παράσταση που οργανώθηκε από τους καταδίκους

η ανατροφή μερικών κατοικίδιων ζώων κα Σχετικά με τις συνθήκες

ζωής ο Σολζενίτσιν αναφέρει χαρακτηριστικά ότι οι κατάδικοι δεν είχαν

ούτε ένα λεπτό μέσα στην ημέρα για τον εαυτό τους καθώς από το

πρωινό εγερτήριο μέχρι το βραδινό σιωπητήριο το μόνο που έκαναν

ήταν να δουλεύουν συνεχώς να περνούν από ελέγχους και να τρώνε το

άθλιο και ανεπαρκές φαγητό της φυλακής

16

Βιβλιογραφία

ΝτοστογιέφσκιhttpelwikipediaorgwikiCEA6CEB9

CEBFCEBDCF84CF8CCF81_CE9DCF

84CEBFCF83CF84CEBFCEB3CEB9C

EADCF86CF83CEBACEB9

ΣολζενίτσινhttpelwikipediaorgwikiCE91CEBBCE

B5CEBECEACCEBDCF84CF81_CEA

3CEBFCEBBCEB6CEB5CEBDCEAF

CF84CF83CEB9CEBD

ΕΣΣΔhttpelwikipediaorgwikiCE88CEBDCF89

CF83CEB7_CEA3CEBFCEB2CEB9CE

B5CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CEA

3CEBFCF83CEB9CEB1CEBBCEB9C

F83CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CE9

4CEB7CEBCCEBFCEBACF81CEB1C

F84CEB9CF8ECEBD

httpelwikipediaorgwikiΙστορία_της_Ρωσίας

httpraskolnikovgrblogspotgr2011091917html

ttpwwweaangrhistory73-october1917html

Μιχαήλο Μιχαήλωφ laquoΡωσικά θέματαraquo

Μετάφραση Ευάγγελος Γεωργίου Αθήνα 1972

Αντρέι Σινιάφσκι laquoΤο βλέμμα του καταδίκου σε κάτεργαraquo

Μετάφραση Νίκος Μακρής Αθήνα

16

Βιβλιογραφία

ΝτοστογιέφσκιhttpelwikipediaorgwikiCEA6CEB9

CEBFCEBDCF84CF8CCF81_CE9DCF

84CEBFCF83CF84CEBFCEB3CEB9C

EADCF86CF83CEBACEB9

ΣολζενίτσινhttpelwikipediaorgwikiCE91CEBBCE

B5CEBECEACCEBDCF84CF81_CEA

3CEBFCEBBCEB6CEB5CEBDCEAF

CF84CF83CEB9CEBD

ΕΣΣΔhttpelwikipediaorgwikiCE88CEBDCF89

CF83CEB7_CEA3CEBFCEB2CEB9CE

B5CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CEA

3CEBFCF83CEB9CEB1CEBBCEB9C

F83CF84CEB9CEBACF8ECEBD_CE9

4CEB7CEBCCEBFCEBACF81CEB1C

F84CEB9CF8ECEBD

httpelwikipediaorgwikiΙστορία_της_Ρωσίας

httpraskolnikovgrblogspotgr2011091917html

ttpwwweaangrhistory73-october1917html

Μιχαήλο Μιχαήλωφ laquoΡωσικά θέματαraquo

Μετάφραση Ευάγγελος Γεωργίου Αθήνα 1972

Αντρέι Σινιάφσκι laquoΤο βλέμμα του καταδίκου σε κάτεργαraquo

Μετάφραση Νίκος Μακρής Αθήνα

17