Γλώσσα Ε΄. Ενότητα 2. Κεφάλαιο 1: ΄΄Η γειτονιά της...

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

http://e-taksh.blogspot.gr/

Γλώσσα Ε΄- Ενότητα 2 - Κεφάλαιo 1 :

΄΄ Η γειτονιά της πόλης ΄΄

http://e-taksh.blogspot.gr/

Ενότητα 2η: Η ζωή στην πόλη

Ο εκπαιδευτικός: Τουλιόπουλος Φώτης

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 1

Στόχοι της ενότητας

• Δίνουμε οδηγίες για να ζούμε καλύτερα στην πόλη και να μετακινούμαστε σ’ αυτήν

• Μαθαίνουμε τις εγκλίσεις του ρήματος

• Κλίνουμε θηλυκά ουσιαστικά σε –ος • Κλίνουμε επίθετα σε –ης, -ης, -ες


Η γειτονιά της

πόλης


Η Ρόδος του χθες και του σήμερα


Εγκλίσεις του ρήματος Οι εγκλίσεις είναι μορφές που παίρνει το ρήμα ανάλογα με το τι θέλει να δηλώσει το πρόσωπο που ενεργεί: βεβαιότητα, επιθυμία ή προσταγή. Οι εγκλίσεις είναι οι εξής τρεις: οριστική, υποτακτική και προστακτική Με την οριστική εκφράζουμε το βέβαιο, το πραγματικό. π.χ. Ο Ήλιος είναι ένα αστέρι. Με την υποτακτική εκφράζουμε ευχή ή επιθυμία. π.χ. Ας έρθει ο Γιάννης να παίξουμε το απόγευμα. Με την προστακτική εκφράζουμε μια εντολή, μια οδηγία. π.χ. Διάβασε τα μαθήματά σου. Οριστική έχουν όλοι οι χρόνοι, υποτακτική ο Ενεστώτας, ο Αόριστος και ο Παρακείμενος, ενώ προστακτική μόνο ο Ενεστώτας και ο Αόριστος.


Εγκλίσεις του ρήματος

Οριστική Υποτακτική Προστακτική

Ενεστώτας Παίζω Να παίζω Παίζε- παίζετε

Αόριστος Έπαιξα Να παίξω Παίξε- παίξτε

Παρακείμενος Έχω παίξει Να έχω παίξει -

Προσοχή!! Οι υπόλοιποι χρόνοι έχουν μόνο

οριστική έγκλιση.


Οδηγίες

Για να δώσουμε οδηγίες χρησιμοποιούμε: Οριστική ενεστώτα: Γράφω την ορθογραφία μου. Συνοπτική προστακτική: Γράψε την ορθογραφία. Εξακολουθητική προστακτική: Γράφε την

ορθογραφία. Συνοπτική υποτακτική: Να γράψεις την

ορθογραφία. Εξακολουθητική υποτακτική: Να γράφεις την

ορθογραφία.


Ορθογραφία ρημάτων (-είτε, -είται, -ήστε ή είστε)

-είτε: στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής σε όλες τις εγκλίσεις (εσείς θεωρείτε, να θεωρείτε, θεωρείτε) και στον β΄ πληθυντικό του παθητικού αορίστου στην υποτακτική και προστακτική (να θεωρηθείτε) -είται: στο γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα της παθητικής φωνής (αυτός θεωρείται) -ήστε: στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου στην ενεργητική φωνή των ρημάτων της β΄ συζυγίας (όσων τονίζονται στη λήγουσα). (θεωρήστε) -είστε: β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα της παθητικής φωνής. (εσείς θεωρείστε)


Ορθογραφία προστακτικής Η προστακτική Αορίστου στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο τελειώνει: 1. στην ενεργητική φωνή σε: -ήστε: τα ρήματα της β συζυγίας (όσα τονίζονται στη λήγουσα) π.χ. νικήστε, μιλήστε, θεωρήστε, φιλήστε, ... -ίστε: τα ρήματα σε –ίζω π.χ. σκουπίστε, γυρίστε, -είστε: τα ρήματα της α συζυγίας (όσα δεν τονίζονται στη λήγουσα) π.χ. κλείστε, πείστε, -οίστε: ρήματα σε –οίζω (αθροίστε) -ύστε: ρήματα σε –ύζω (δακρύστε, ...) 2. στην παθητική φωνή σε: -είτε: όλα τα ρήματα (συγκεντρωθείτε, μαζευτείτε, σκεφτείτε, ...) Προσοχή!

Σε –είστε λήγουν τα ρήματα στο β’ πληθυντικό της οριστικής και υποτακτικής του αορίστου της παθητικής φωνής ( Θεωρείστε οι καλύτεροι)

Σε –ήστε το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής αορίστου της ενεργητικής φωνής (Θεωρήστε πως είναι σωστό)


Πηγή: eva-edu


Πηγή: eva-edu

Η γειτονιά της πόλης

Πριν από πολλά χρόνια, το 1930, τα σπίτια στις πόλεις ήταν μικρά και δεν

υπήρχαν πολυκατοικίες. Στο δρόμο που είχε χώμα και όχι τσιμέντο έπαιζαν

παιδιά όλη την ημέρα γιατί δεν περνούσαν πολλά αυτοκίνητα. Ο ψαράς, ο

παγοπώλης και ο γαλατάς πουλούσαν τα προϊόντα τους στους δρόμους

Όταν δίνουμε οδηγίες σε κάποιον για το τι πρέπει να κάνει γράφουμε το

ρήμα σε

Οριστική ενεστώτα δεν πετάμε δεν φωνάζουμε

Εξακολουθητική προστακτική μην πετάτε .............................................

Εξακολουθητική υποτακτική να μην πετάτε .............................................

Συνοπτική προστακτική μην πετάξετε ............................................

Συνοπτική υποτακτική να μην πετάξετε .............................................

Ήχος+γράφω=....................................................................................

Ήχος+μονωση=.................................................................................

Γράψαμε το πρόγραμμά σου σε οριστική ενεστώτα. Γράψτο δίπλα σε

συνοπτική προστακτική

1) πηγαίνω σχολείο .......πήγαινε σχολείο.........

2) γυρίζω σπίτι ................................................................................

3) τρώω φαγητό ..............................................................................

4) διαβάζω τα μαθήματα.................................................................

5) βγαίνω βόλτα .................................................................................

Ένωσε τις 2 λέξεις και φτιάξε μια σύνθετη λέξη


Πηγή: eva-edu

Πότε έγινε;.................................................................................................................

...................................................................................................................................

Πού έγινε;..................................................................................................................

...................................................................................................................................

Τί έγινε;.....................................................................................................................

...................................................................................................................................

Ποιά άλλα ζωάκια ήταν μαζί;....................................................................................

...................................................................................................................................

Πώς έγιναν τα πράγματα;..........................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Γιατί έγιναν έτσι;.......................................................................................................

..................................................................................................................................

...................................................................................................................................

Τί έγινε μετά;.............................................................................................................

..................................................................................................................................

............................................................................................................................

Τί σκεφτόταν ο Τίτος;................................................................................................

.................................................................................................................................

Πώς ένιωθε ο Τίτος;................................................................................................

...................................................................................................................................

Γράψε μια ιστορία που έγινε στα ψέμματα

με το σκυλάκι σου τον Τίτο


ÈõìÞóïõ!ÏñéóôéêÞ ÕðïôáêôéêÞ ÐñïóôáêôéêÞÅíåóôþôáò Åíåóôþôáò ÅíåóôþôáòÐáñáôáôéêüò Áüñéóôïò ÁüñéóôïòÁüñéóôïò ÐáñáêåßìåíïòÌÝëëïíôáòÐáñáêåßìåíïòÕðåñóõíôÝëéêïò

28

Ïé åãêëßóåéò ôïõ ñÞìáôïòÏé åãêëßóåéò öáíåñþíïõí ôéò äéáöïñïðïéÞóåéò ôïõ ñÞìáôïò áðü ôïí ïìéëç-ôÞ. Ïé åãêëßóåéò ôïõ ñÞìáôïò åßíáé ôñåéò: ç ïñéóôéêÞ, ç õðïôáêôéêÞ êáé ç ðñï-óôáêôéêÞ.

• ÏñéóôéêÞ (Äçëþíåé ôï ðñáãìáôéêü, êÜôé âÝâáéï)• ÕðïôáêôéêÞ (Äçëþíåé ôï åðéèõìçôü, ôï ðñïóäïêþìåíï)• ÐñïóôáêôéêÞ (Äçëþíåé ôçí åíôïëÞ, ôçí ðñïóôáãÞ)

Ó÷çìáôéóìüò ôùí åãêëßóåùí ÕðïôáêôéêÞò êáé ÐñïóôáêôéêÞò

Ç õðïôáêôéêÞ ó÷çìáôßæåôáé ìå ôéò êáôáëÞîåéò ôçò ÏñéóôéêÞò ðáßñíïíôáò ìðñïóôÜ áðüôï ñÞìá ôá ìüñéá áò, íá

Íá ðáßæù - íá ðáßîù- íá Ý÷ù ðáßîåéÍá ðëÝíïìáé- íá ðëõèþ- íá Ý÷ù ðëõèåß

ÊÅÖÁËÁÉÏ 1ï Ç æùÞ óôçí ðüëçÅÍÏÔÇÔÁÅÍÏÔÇÔÁ 2ç 2ç Ç ãåéÇ ãåéôïíéÜ ôçò ðüëçòôïíéÜ ôçò ðüëçò

13-148.qxp 29/8/2006 10:44 Page 28


29

Ç ðñïóôáêôéêÞ Ý÷åé ìüíï ôýðïõò ãéá ôï äåýôåñï ðñüóùðï åíéêïýêáé ðëçèõíôéêïý

ÅíåñãçôéêÞ ÖùíÞÁ’´ óõæõãßá

Åíåóôþôáò

ãñÜö- åãñÜö- åôå

Áüñéóôïò

ãñÜø- åãñÜø- ôå

Â’´ Óõæõãßá

1ç Êáôçãïñßá

ìßë- á ìéë-Üôå

ìßëçó- å ìéëÞó- ôå

2ç êáôçãïñßá

(ïäÞã-åé)ïäçã- åßôå

ïäÞãçó- åïäçãåßó- ôå

ÐáèçôéêÞ ÖùíÞÁ’´ óõæõãßá

Åíåóôþôáò

ãñÜö- ïõãñÜö- åóôå

Áüñéóôïò

ãñÜø- ïõãñáöô- åßôå

Â’´ Óõæõãßá

1ç Êáôçãïñßá

êïõíÞó- ïõêïõíçè- åßôå

2ç êáôçãïñßá

ïäçãÞ-óïõïäçãçè- åßôå

Ç æùÞ óôçí ðüëç

13-148.qxp 29/8/2006 10:44 Page 29


30

1

2

3

Íá ãñÜøåéò óå ðïéá Ýãêëéóç âñßóêïíôáé ôá ñÞìáôá ôùí ðáñáêÜôù ðñïôÜóåùí:

á) áò åñ÷üóïõí ãñçãïñüôåñá [__________________]â) êÜíå êáëýôåñá ãñÜììáôá [__________________]ã) Ý÷áóá ôï ôñÝíï [__________________]ä) êëåßóå ôï ðáñÜèõñï[__________________]

Íá õðïãñáììßóåéò ôá ñÞìáôá ôïõ ðáñáêÜôù êåéìÝíïõ:

Ï Êþóôáò äåí êáôÜëáâå ðüôå ðÝñáóå ç þñá êáé Ý÷áóå ôï ìÜèçìá.ÁìÝóùò âãÞêå óôï äñüìï êáé êáôåõèýíèçêå ðñïò ôï ó÷ïëåßï ôïõ.Êáèþò äéÝó÷éæå ôçí åßóïäï ôïõ ó÷ïëåßïõ, åßäå üëá ôá ðáéäéÜ óõãêå-íôñùìÝíá óôçí áõëÞ. Ôé Ýãéíå, áíáñùôÞèçêå êáé ñþôçóå Ýíá óõììá-èçôÞ ôïõ. Åêåßíïò ôïõ åßðå ãåìÜôïò ÷áñÜ üôé èá ðÜíå åêäñïìÞ!

Íá âñåéò ðïéá ëÝîç óôéò ðáñáêÜôù ïìÜäåò ëÝîåùí äåí ôáéñéÜæåé

èÜëáóóá, äþñï, ðåñéôýëéãìá, êïñäÝëáñïý÷á, êáôÜóôçìá, åêðôþóåéò, èñáíßïÝíåóç, êáñÝêëá, ôñáðÝæé, êáöåíåßïáåñïðëÜíï, åéóéôÞñéï, ðïíôßêé, âáëßôóá


13-148.qxp 29/8/2006 10:44 Page 30


31

Ç ðáëéÜ ãåéôïíéÜ

Ç óõããñáöÝáò ìå ôç öáíôáóßá ôçò ãõñßæåé ôï ÷ñüíï ðßóù êáé áíáðï-ëåß ôéò óôéãìÝò ðïõ ç óõíïéêßá ôçò, ôï ÊïëùíÜêé, Þôáí ìéá üìïñöçðåñéï÷Þ. Ïé Üíèñùðïé Þôáí ößëïé ìåôáîý ôïõò êáé ôá óðßôéá ôïõòíåïêëáóéêÜ. Ôá ðáéäéÜ Ýðáéæáí åõôõ÷éóìÝíá êáé îÝíïéáóôá óôï äñüìï÷ùñßò ôï öüâï ôùí áõôïêéíÞôùí . Ìáæåýïíôáí óôï óðßôé áñãÜ ôïâñÜäõ ìåôÜ áðü ôéò öùíÝò ôùí ìáìÜäùí ôïõò.

ÁðáíôÞóåéò óôéò íïçìáôéêÝò áóêÞóåéò ôïõ âéâëßïõ

Åêöþíçóç 1 óåë 25

ÍåïêëáóéêÜ óðßôéá (ìïíïêáôïéêßåò)

ÊÜèå ðüñôá êé Ýíáò ößëïò

×ùìáôüäñïìïé

Ðëáíüäéïé ðùëçôÝò

Ôá ðáéäéÜ ðáßæïõí óôïõò äñü-ìïõò (äåí ðåñíÜíå áõôïêßíçôá)

Ðïëõþñïöåò ðïëõêáôïéêßåò

ÁðïîÝíùóç ôùí åíïßêùí ôùíäéðëáíþí äéáìåñéóìÜôùí

ÁóöáëôïóôñùìÝíïé äñüìïé

ÌåãÜëá ðïëõêáôáóôÞìáôá

Ôá ðáéäéÜ ðåñéïñßæïíôáé óôáäéáìåñßóìáôá ãéáôß äåí õðÜñ-÷ïõí ÷þñïé ãéá ðáé÷íßäé


13-148.qxp 29/8/2006 10:44 Page 31


32



Ôé ðáñáôçñåßôå; Ìå ðïéá Ýãêëéóç ÷ñçóéìïðïéïýìå ôï äå(í) êáé ìå ðïéá ôï ìç(í);

Ôï äå(í) ôï ÷ñçóéìïðïéïýìå óôçí ïñéóôéêÞ ôïõ åíåóôþôáÔï ìç Þ ìçí ôï ÷ñçóéìïðïéïýìå óôçí ðñïóôáêôéêÞ ôïõ åíåóôþôá êáé ôçí õðïôáêôéêÞ

Åíåóôþôáò ïñéóôéêÞò

Äåí áêïýìåÄå âëÝðïõìåÄå öùíÜæïõìåÔçñåßôå×áìçëþíåôå

Åíåóôþôáò ðñïóôáêôéêÞò

Ìçí áêïýôåìç âëÝðåôåìç öùíÜæåôåôçñåßôå÷áìçëþóôå

Åíåóôþôáò õðïôáêôéêÞò

(íá) ìçí áêïýôåíá ìçí âëÝðåôåíá ìçí öùíÜæåôåíá ôçñåßôå

Ìéêñüò ïäçãüò êáôÜ ôçò ç÷ïñýðáíóçò

Ìçí áêïýôå ìïõóéêÞ ìå ôïí Þ÷ï óôç äéáðáóþí.

Íá ìçí áêïýôå ìïõóéêÞ ìå ôïí Þ÷ï óôç äéáðáóþí.

Äåí áêïýìå ìïõóéêÞ ìå ôïí Þ÷ï óôç äéáðáóþí. ×áìçëþóôå ôçí Ýíôáóç.

Íá ìç âëÝðåôå ôçëåüñáóç óôï ìðáëêüíé óáò, ãéáôß ïé ãåßôïíåò åíï÷ëïýíôáé áðü ôï èüñõâï.

Äå âëÝðïõìå ôçëåüñáóç óôï ìðáëêüíé ìáò, ãéáôß åíï÷ëïýíôáé áðü ôï èüñõâï ïé ãåßôïíåò.

Íá ìç öùíÜæåôå äõíáôÜ üôáí åßóôå óå ÷þñï ìå Üëëïõò áíèñþðïõò.

Äå öùíÜæïõìå äõíáôÜ üôáí åßìáóôå ìå Üëëïõò áíèñþðïõò óå êÜðïéï ÷þñï.

Íá ôçñåßôå ôïí êáíïíéóìü ãéá ôéò þñåò êïéíÞò çóõ÷ßáò.

ÔçñÞóôå ôïí êáíïíéóìü ãéá ôéò þñåò êïéíÞò çóõ÷ßáò.


13-148.qxp 29/8/2006 10:44 Page 32


33

Åêöþíçóç 4 óåë. 27

ÄéáëÝîôå áðü ôéò ëÝîåéò ðïõ öôéÜîáìå áõôÝò ðïõ ôáéñéÜæïõí êáé óõìðëçñþóôå ôï êåßìåíï:

Ôï óôïýíôéï åßíáé Ýíáò ÷þñïò ìå ðïëý êáëÞ ç÷ïìüíùóç ãéá íá ìçí áêïýãïíôáé Þ÷ïé áðü ôï ðåñé-âÜëëïí ôçí þñá ôçò ç÷ïëçøßáò. Ï ç÷ïëÞðôçò åßíáé õðåýèõíïò ãéá ôçí åããñáöÞ ôïõ Þ÷ïõ ìéá ôçëå-ïðôéêÞò åêðïìðÞò Þ ìéáò êéíçìáôïãñáöéêÞò ôáéíßáò áëëÜ êáé ãéá íá ç÷ïãñáöÞóåé Ýíáí øçöéáêüäßóêï (óéíôß) ìïõóéêÞò ðñïóÝ÷ïíôáò ôçí ðïéüôçôá ôïõ Þ÷ïõ. Óôç äéÜèåóÞ ôïõ Ý÷åé ðïëëÜ üñãáíá,üðùò ôï ç÷üìåôñï, ìå ôï ïðïßï õðïëïãßæåé ôï ýøïò, ôçí Ýíôáóç êáé ôçí äéÜñêåéá ôïõ Þ÷ïõ.

Á’´ óõíèåôéêü¹÷ïò¹÷ïò¹÷ïò¹÷ïò¹÷ïò

Â’´ óõíèåôéêü

ãñÜöùìüíùóç÷ñþìáìÝôñïëÞðôçò

óýíèåôåò ëÝîåéò

Ç÷ïãñáöþÇ÷ïìüíùóçÇ÷ü÷ñùìáÇ÷üìåôñïÇ÷ïëÞðôçò

êáé ç óçìáóßá ôçò

êáôáãñÜöù Þ÷ïõòç÷çôéêÞ áðïìüíùóçç ðïéüôçôá ôïõ Þ÷ïõüñãáíï ãéá ôçí êáôáãñáöÞ ôùí ìïõóéêþí Þ÷ùíï åéäéêüò ðïõ áó÷ïëåßôáé ìå ôçí êáôáãñáöÞ ôïõ Þ÷ïõ


13-148.qxp 29/8/2006 10:44 Page 33


© Γρηγόρης Ζερβός 1

Θα φύγω το Σάββατο το πρωί.

Πρέπει να φύγεις τώρα.

Φύγε γρήγορα από το σπίτι.

Οι κύριες εγκλίσεις των ρηµάτων είναι

η ορ ιστ ικήορ ιστ ικήορ ιστ ικήορ ιστ ική , η υποτακτ ικήυποτακτ ικήυποτακτ ικήυποτακτ ική και η προστακτ ικήπροστακτ ικήπροστακτ ικήπροστακτ ική .

ΟΡΙΣΤΙΚΗΟΡΙΣΤΙΚΗΟΡΙΣΤΙΚΗΟΡΙΣΤΙΚΗ

Η ορ ιστ ικήορ ιστ ικήορ ιστ ικήορ ιστ ική φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα είναι κάτι το βέβαιο και

πραγµατικό, είτε είναι κατάφαση είτε είναι άρνηση είτε είναι ερώτηση.

Π.χ.: Θα βρέξει αύριο. (κατάφαση)

∆ε θα βρέξει αύριο. (άρνηση)

Θα βρέξει αύριο; (ερώτηση)

Η οριστική παίρνει άρνηση δε(ν).

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

Η υποτακτ ικήυποτακτ ικήυποτακτ ικήυποτακτ ική φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα είναι κάτι που θέ-

λουµε να γίνει ή περιµένουµε να γίνει.

Π.χ.: Θέλω να έρθεις.

Ας ξεκουραστούµε λίγο.

Όταν ένα ρήµα βρίσκεται στην υποτακτική, συνοδεύεται ή από έναν από τους

συνδέσµους για να, όταν, πριν, αν, άµα, ή από τα µόρια να, ας.

Η υποτακτική παίρνει άρνηση µη(ν).

Το ρήµα το χρησιµοποιούµε µε διάφορες µορφές µέσα

στις προτάσεις.

Οι µορφές που παίρνει το ρήµα, για να φανερώσει τον τρόπο µε τον οποίο θέλουµε να παρουσιάσουµε αυτό που σηµαίνει (το ρήµα) λέγονται εγκλ ίσε ι ςεγκλ ίσε ι ςεγκλ ίσε ι ςεγκλ ίσε ι ς .



ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

Η προστακτ ικήπροστακτ ικήπροστακτ ικήπροστακτ ική φανερώνει πως αυτό που σηµαίνει το ρήµα είναι προσταγή, ε-

πιθυµία, ευχή.

Π.χ.: Έλα αµέσως. (προσταγή)

Φέρε µου ένα ποτήρι νερό, σε παρακαλώ. (επιθυµία)

Βοήθησέ µε, Παναγιά µου! (ευχή)

Ως εγκλίσεις λογαριάζονται επίσης το απαρέµφατοαπαρέµφατοαπαρέµφατοαπαρέµφατο και η µετοχήµετοχήµετοχήµετοχή .

Το απαρέµφατοαπαρέµφατοαπαρέµφατοαπαρέµφατο δεν κλίνεται, δε συνηθίζεται µόνο του και χρησιµεύει για να

σχηµατίζονται οι συντελεσµένοι χρόνοι του ρήµατος.

Π.χ.: δένω απαρέµφατο: δέσει / δένοµαι απαρέµφατο: δεθεί

Ενεργητική φω-

νή Παθητική φωνή

Παρακείµενος έχω δέσει έχω δεθεί

Υπερσυντέλικος είχα δέσει είχα δεθεί

Συντελεσµένος Μέλλ.

θα έχω δέσει θα έχω δεθεί

Η µετοχήµετοχήµετοχήµετοχή είναι ένας ρηµατικός τύπος άλλοτε άκλιτος (τραγουδώντας) και άλλο-

τε κλιτός µε τρία γένη (δεµένος, δεµένη, δεµένο).



Υποτακτ ικήΥποτακτ ικήΥποτακτ ικήΥποτακτ ική έγκλιση έχουν τρεις χρόνοι: ο ενεστώτας, ο αόριστος και ο παρα-

κείµενος της ενεργητικής και της παθητικής φωνής.

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή

Ενεστώτας να στολίζω να στολίζοµαι

Αόριστος να στολίσω να στολιστώ

Παρακείµενος να έχω στολίσει να έχω στολιστεί

Προστακτ ικήΠροστακτ ικήΠροστακτ ικήΠροστακτ ική έγκλιση έχουν δύο χρόνοι: ο ενεστώτας και ο αόριστος της ε-

νεργητικής και της παθητικής φωνής. Επίσης η προστακτική έχει µόνο δύο πρόσωπα:

το β΄ ενικό και το β΄ πληθυντικό.

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή

Ενεστώτας στόλιζε στολίζου

στολίζετε στολίζετε

Αόριστος στόλισε στολίσου

στολίστε στολιστείτε

ΑπαρέµφατοΑπαρέµφατοΑπαρέµφατοΑπαρέµφατο έχει µόνο ο αόριστος της ενεργητικής και της παθητικής φωνής.

Π.χ.: στολίσει - στολιστεί

ΜετοχήΜετοχήΜετοχήΜετοχή έχει στην ενεργητική φωνή ο ενεστώτας (στολίζοντας), και στην παθη-

τική φωνή ο παρακείµενος (στολισµένος, στολισµένη, στολισµένο).

Υπάρχει και η παθητική µετοχή του ενεστώτα η οποία όµως είναι σπάνια (εργα-

ζόµενος, εργαζόµενη, εργαζόµενο).

…καικαικαικαι κάτικάτικάτικάτι ακόµαακόµαακόµαακόµα γιαγιαγιαγια τιςτιςτιςτις εεεεγκλίσειςγκλίσειςγκλίσειςγκλίσεις....


∂∂∂∂¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞∞∞ 111111000000::::: KKKKKK¿¿¿¿ÓÓÓÓ¿Ó¿Ó¿Óˆ ÎÎÎÎ¿¿¿¿Î¿Î¿Î¿ÙÙÙÙ¿Ù¿ÙÈÈÈ,,, ··ııı·ı·ı··ı·ı·›››ÓÓˆ ÎÎ¿ÙÈ ‹ ‚Ú›ÛÎÔÌ·È ÛÂ ÌÈ· Î·Ù¿ÛÙ·ÛË

141

ÃÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ÁÈ· Ó· ‰Â›ÍÔ˘ÌÂ ·Ó Ë Ú¿ÍË Ô˘

ÂÚÈÁÚ¿ÊÔ˘ÌÂ Â›Ó·È Ú·ÁÌ·ÙÈÎ‹/‚¤‚·ÈË (ÔÚÈÛÙÈÎ‹) ‹ ÂÈı˘ÌËÙ‹/·‚¤‚·ÈË (˘ÔÙ·ÎÙÈÎ‹) ‹

·ÎfiÌ· ·Ó ··ÈÙÔ‡ÌÂ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛ‹ ÙË˜ (ÚÔÛÙ·ÎÙÈÎ‹). √È ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ› ·˘ÙÔ›

ÚËÌ·ÙÈÎÔ› Ù‡ÔÈ Ï¤ÁÔÓÙ·È ÂÁÎÏ›ÛÂÈ˜.

√ Î˘Ú ¶¤ÙÚÔ˜ ¤ÏÂÁÂ Û˘¯Ó¿ ÛÙÔÓ ÁÈÔ ÙÔ˘ «ŸÙ·Ó ÌÂÁ·ÏÒÛÂÈ˜,

ÛÔ‡‰·ÛÂ ·ÛÙÚÔÓ·‡ÙË˜!»

¶ƒ√™∆∞∫∆π∫∏: Û˘Ì‚Ô˘Ï‹/··›ÙËÛË

√ Î˘Ú ¶¤ÙÚÔ˜ ‹ıÂÏÂ Ó· ÛÔ˘‰¿ÛÂÈ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ·ÛÙÚÔÓ·‡ÙË˜.

À¶√∆∞∫∆π∫∏: Î¿ÙÈ ÙÔ ÂÈı˘ÌËÙfi/·‚¤‚·ÈÔ

√ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ Î˘Ú ¶¤ÙÚÔ˘ ÛÔ˘‰¿˙ÂÈ ·ÛÙÚÔÓ·‡ÙË˜.

√ƒπ™∆π∫∏: Î¿ÙÈ ÙÔ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi/‚¤‚·ÈÔ

¢. ŒÁÎÏÈÛË¢... ŒÁÁÁÎÁÎÎÎÏÏÏÏÏÎÏÈÛË


™™™¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙ˆ ÏÏ¤¤

ÍÍÍÂÂÈÈ˜

142

∏ ¿ÚÓËÛË ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈÎ‹ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÌÂ ÙÔ ÌfiÚÈÔ ‰Â(Ó),

ÂÓÒ ÛÙËÓ ˘ÔÙ·ÎÙÈÎ‹ ÌÂ ÙÔ ÌfiÚÈÔ ÌË(Ó).

¶.¯. √ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ Î˘Ú ¢ËÌ‹ÙÚË ‰Â ÛÔ˘‰¿˙ÂÈ ·ÛÙÚÔÓ·‡ÙË˜.

√ Î˘Ú ¢ËÌ‹ÙÚË˜ Â¤ÌÂÓÂ Ó· ÌË ÛÔ˘‰¿ÛÂÈ ·ÛÙÚÔÓ·‡ÙË˜ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘.

¶ÚÔÛ¤¯ˆ ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÁÎÏ›ÛÂˆÓ:

ñ ŸÙ·Ó ÂÚÈÁÚ¿Êˆ Î¿ÙÈ ˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi/‚¤‚·ÈÔ, ÙÔ ÙÔÔıÂÙÒ ÛÙË ÚÔÓÈ-

Î‹ ‚·ıÌ›‰· ÛÙËÓ ÔÔ›· Û˘Ó¤‚Ë/Û˘Ì‚·›ÓÂÈ/ı· Û˘Ì‚Â› (‰ËÏ. ·ÚfiÓ/·-

ÚÂÏıfiÓ/Ì¤ÏÏÔÓ). °È’ ·˘Ùfi Î·È Ë ÔÚÈÛÙÈÎ‹ ¤ÁÎÏÈÛË Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÈ Ù‡Ô˘˜

ÛÙÔ˘˜ ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ (ÔÚÈÛÙÈÎ‹ ÂÓÂÛÙÒÙ·, ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡, ·ÔÚ›-

ÛÙÔ˘, Û˘ÓÔÙÈÎÔ‡ Ì¤ÏÏÔÓÙ·, ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıËÙÈÎÔ‡ Ì¤ÏÏÔÓÙ·, ·Ú·ÎÂÈÌ¤-

ÓÔ˘, ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘, Û˘ÓÙÂÏÂÛÌ¤ÓÔ˘ Ì¤ÏÏÔÓÙ·).

ñ ŸÙ·Ó ÂÚÈÁÚ¿Êˆ Î¿ÙÈ ˜ ÂÈı˘ÌËÙfi/·‚¤‚·ÈÔ ‹ ··ÈÙÒ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔ-

Ô›ËÛ‹ ÙÔ˘, ‰ÂÓ ÙÔ ÙÔÔıÂÙÒ ÛÂ ÚÔÓÈÎ‹ ‚·ıÌ›‰·. ŒÙÛÈ, Ë ÔÙ·ÎÙÈÎ‹

Î·È Ë ÚÔÛÙ·ÎÙÈÎ‹ Â›Ó·È ¿¯ÚÔÓÂ˜ ÂÁÎÏ›ÛÂÈ˜.

– √È ‚·ÛÈÎÔ› Î·È ÈÔ Û˘ÓËıÈÛÌ¤ÓÔÈ Ù‡ÔÈ ÙË˜ ÔÙ·ÎÙÈÎ‹˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È

ÌÂ ÙÔ Ó· + ÙÔ˘˜ ÙÚÂÈ˜ ·ÏÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ ÔÈÔ‡ ÂÓÂÚÁÂ›·˜ (ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıË-

ÙÈÎfi – Â·Ó·Ï·Ì‚·ÓfiÌÂÓÔ, Û˘ÓÔÙÈÎfi – ÛÙÈÁÌÈ·›Ô, Û˘ÓÙÂÏÂÛÌ¤ÓÔ):

.¯. Ó· ÁÚ¿Êˆ – Ó· ÁÚ¿„ˆ – Ó· ¤¯ˆ ÁÚ¿„ÂÈ.

À¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ¿ÏÏÔÈ Ù‡ÔÈ ÔÙ·ÎÙÈÎ‹˜ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È Â›ÛË˜ ÌÂ ÙÔ

Ó·:

.¯. Ó· ¤ÁÚ·Ê· – Ó· ¤ÁÚ·„· – Ó· Â›¯· ÁÚ¿„ÂÈ.

– ∏ ÚÔÛÙ·ÎÙÈÎ‹ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÌÂ ÙÔÓ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıËÙÈÎfi – Â·Ó·Ï·Ì‚·-

ÓfiÌÂÓÔ Î·È ÌÂ ÙÔÓ Û˘ÓÔÙÈÎfi – ÛÙÈÁÌÈ·›Ô Ù‡Ô ÙÔ˘ ÔÈÔ‡ ÂÓÂÚÁÂ›·˜:

.¯. ÁÚ¿ÊÂ – ÁÚ¿„Â.


Οδηγίες © Γρηγόρης Ζερβός 1

Ο∆ΗΓΙΕΣ

Οδηγίες δίνονται σε πολλές περιπτώσεις στην καθηµερινή ζωή. Στόχος είναι να

εξυπηρετηθούν συγκεκριµένες ανάγκες των ανθρώπων.

Οδηγίες δίνονται σε κάποιους όταν θέλουµε:

να εφαρµοστούν νόµοι και κανόνες (κώδικας οδικής κυκλοφορίας, σχολικοί

κανόνες…),

να χρησιµοποιήσουµε σωστά µια συσκευή,

να κατασκευάσουµε κάτι,

να προσανατολιστούµε,

να παίξουµε σωστά ένα παιχνίδι.

Σύµφωνα µε τα παραπάνω, οι οδηγίες που συναντάµε συνήθως στην καθηµερι-

νή µας ζωή είναι:

οδηγίες συµπεριφοράς,

οδηγίες προσανατολισµού,

οδηγίες κατασκευής,

οδηγίες παιχνιδιού,

οδηγίες χρήσης και εφαρµογής.

Στις οδηγίες χρησιµοποιούµε:

Ενεστώτα οριστικής (α΄ πληθυντικό πρόσωπο).

Π.χ. Περνάµε το δρόµο από τις διαβάσεις.

Ενεστώτα ή αόριστο προστακτικής.

Π.χ. Πέρνα το δρόµο από τις διαβάσεις.

Π.χ. Πέρασε το δρόµο από τις διαβάσεις.

Ενεστώτα ή αόριστο υποτακτικής.

Π.χ. Να περνάς το δρόµο από τις διαβάσεις.

Π.χ. Να περάσεις το δρόµο από τις διαβάσεις.

Απρόσωπα ρήµατα ή εκφράσεις.

Π.χ. Πρέπει να περνάµε το δρόµο από τις διαβάσεις.

Οδηγίες είναι οι υποδείξεις που δίνονται

προφορικά ή γραπτά σε κάποιους για το πώς πρέπει να ενεργήσουν.



Οδηγίες συµπεριφοράς

Παρατήρησε προσεκτικά τις παρακάτω εικόνες που µας δείχνουν τι πρέπει να

κάνουµε σε περίπτωση σεισµού. Προσπάθησε να γράψεις εσύ τις οδηγίες κάτω από

την κάθε εικόνα. Χρησιµοποίησε οριστική ενεστώτα (α΄ πληθυντικό πρόσωπο) και

υποτακτική αορίστου (β’ πληθυντικό πρόσωπο).

………………………………………………………… …………………………………………………………

………………………………………………………… …………………………………………………………

………………………………………………………… …………………………………………………………

………………………………………………………… …………………………………………………………

………………………………………………………… …………………………………………………………

………………………………………………………… …………………………………………………………



………………………………………………………… …………………………………………………………

………………………………………………………… …………………………………………………………

………………………………………………………… …………………………………………………………

………………………………………………………… …………………………………………………………

Όταν δίνουµε οδηγίες πρέπει

να εκφραζόµαστε µε σαφήνεια,

συντοµία και απλότητα.



Οδηγίες κατασκευής

Ο Πέτρος θέλει να εξηγήσει στους συµµαθητές του πώς να

φτιάξουν µια απλή αποκριάτικη µάσκα µε ένα χάρτινο πιάτο. Μπορείς

να τον βοηθήσεις να γράψει τις οδηγίες δίπλα από τις εικόνες;

Χρησιµοποίησε τα παρακάτω ρήµατα σε αόριστο προστακτικής.

(κόβω, ζωγραφίζω, τρυπώ, διακοσµώ, δένω)

................................... το πρόσωπο, στην πλάτη ενός χάρτινου πιάτου.

................................... τα µάτια, τη µύτη και το στόµα. ................................... το

υπόλοιπο µέρος µε ό,τι χρώµατα θέλετε.

................................... µια οπή σε κάθε πλευρά της µάσκας µε διατρητική

µηχανή.

................................... µία κλωστή ή ένα λαστιχάκι σε κάθε πλευρά της

µάσκας.

Μπράβο! Τα κατάφερες

πολύ καλά!


1

∆ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Κείµενο: «∆ρακοπαραµύθι» (Αγγελικής Βαρελλά, «Με λογισµό και µ’ όνειρο», σελ. 57)

ΜΕΡΟΣ Α΄: Βάλε Ο δίπλα από τις ορθές προτάσεις και Λ δίπλα από τις λανθασµένες.

................... Ο ∆ράκος ήταν ένας πολύ εργατικός δράκος.

................... Όταν δεν έχει κανείς δουλειά, σκέφτεται κακά πράγµατα.

................... Ο Νεφ ήταν ένας µελαχρινός νεαρός.

................... Οι κάτοικοι της Αθήνας αγαπούσαν πολύ το Νεφ.

................... Ο Νεφ δέχτηκε να γίνει µέλος της συµµορίας, γιατί θα τους έδειχνε η τηλεόραση.

................... Ο Ντεσιµπέλ αγαπούσε τη µουσική.

ΜΕΡΟΣ Β΄: Βάλε αριθµούς από το 1-6 για να δείξεις µε ποια σειρά έγιναν τα γεγονότα.

…… Πλησίασε ένα µαυριδερό νεαρό, το Νεφ, και τον έπεισε να γίνει το πρώτο µέλος της συµµορίας.

…… Καθισµένος µπροστά στην τηλεόραση ο ∆ράκος αποφάσισε να κάνει µια συµµορία.

…… Μέχρι το βράδυ η συµµορία ήταν έτοιµη.

…… Ανέβηκε στη µοτοσικλέτα του και να σου τον στο στέκι των δράκων.

…… Το βράδυ συναντήθηκαν όλοι στην «Ντρακοντισκοτέκ» και τα είπαν κουτσοπίνοντας και

γελώντας.

…… Ο Νεφ προτείνει στο ∆ράκο πολλούς άλλους δράκους-συµµορίτες.

ΜΕΡΟΣ Γ΄: Να υπογραµµίσεις τη σωστή απάντηση που είναι µια κάθε φορά.

1. Τον πρωταγωνιστή της ιστορίας τον φώναζαν ∆ράκο, γιατί…

Α. φορούσε πιτζάµες. Γ. ήταν ο αρχηγός της συµµορίας.

Β. παρακολουθούσε όλα τα σίριαλ. ∆. δεν είχε άλλο όνοµα.

Όνοµα: ……………………………………………………… Ε΄

.......... /.......... ./............


2

2. Ποιο από τα παρακάτω πρόσωπα φορούσε για κοστούµι «αιθαλοµίχλη»;

Α. Ο ∆ράκος Β. Η Ρυπανσίν Γ. Ο Νεφ ∆. Ο Ντεσιµπέλ

3. Ποιο από τα παρακάτω πρόσωπα παρακολουθούσε πολύ τηλεόραση;

Α. Ο ∆ράκος Β. Η Ρυπανσίν Γ. Ο Νεφ ∆. Ο Ντεσιµπέλ

4. Ποια πρόταση είναι λανθασµένη;

Η Ρυπανσίν…

Α. ξαπλώνει τα πόδια της στην ακρογιαλιά. Γ. παίζει πεντόβολα µε κονσερβοκούτια.

Β. αφήνει τους ανθρώπους να κολυµπήσουν. ∆. βάζει στα µούτρα της βροµιές.

5. Πίσω από κάθε πρόσωπο της συµµορίας κρύβεται κάποιο πρόβληµα που αντιµετωπίζει σήµερα η

ανθρωπότητα. Πίσω από τον Ντεσιµπέλ κρύβεται:

Α. Η µόλυνση του περιβάλλοντος Γ. Η ηχορύπανση.

Β. Ο χουλιγκανισµός ∆. Η πείνα.

ΜΕΡΟΣ ∆΄: Να απαντήσεις όλες τις ερωτήσεις.

1. Να αντιστοιχίσετε τα ονόµατα της στήλης Α µε τις ενέργειες της στήλης Β.

ΟΝΟΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Πυρκαγέισον εξαφάνιζε τα γαλανά σύννεφα

Νεφ τουµπάνιαζε τις κοιλιές των παιδιών

Ανερζί έπαιρνε το ψωµί των ανθρώπων

Πεινάν εξαφάνιζε τη µέρα πέντε µε έξι δάση


3

2. Πώς ήταν το στέκι των δράκων; Τι όνοµα του έδωσαν;

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

3. Ποιοι αποτελούσαν τη συµµορία των δράκων;

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

4. Ποιο πρόβληµα κρύβεται πίσω από τη Χουλιγκάνα; Ποιες ενέργειες παρόµοιες µ’ αυτές της Χουλι-

γκάνα κάνουν σήµερα οι άνθρωποι;

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

Πηγή: Α.Κί.∆Α - ∆ιαµόρφωση: Γρηγόρης Ζερβός


Γλώσσα Ε΄. Ενότητα 2. Κεφάλαιο 1: ΄΄Η γειτονιά της...

Education

Transcript of Γλώσσα Ε΄. Ενότητα 2. Κεφάλαιο 1: ΄΄Η γειτονιά της...