Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

Ο Άγιος Φιλούμενος, κατά κόσμον Σοφοκλής Ορουντιώτης, ήταν γέννημα και θρέμμα τηςαγιοτόκου νήσου Κύπρου. Γεννήθηκε στις 15 του Οκτώβρη του έτους 1913 στην ενορία τουΑγίου Σάββα στη Λευκωσία. Η καταγωγή του όμως ήταν από το χωριό της επισκοπήςΜόρφου, Ορούντα. Γόνος ευλαβών γονέων –του Γεωργίου και της Μαγδαληνής Χασάπη- και«υποτακτικός» της ευλογημένης γιαγιάς του Αλεξάνδρας, ο Άγιος Φιλούμενος μυήθηκε απόπολύ νωρίς σ’ ένα μοναχικό τυπικό ζωής.

Παιδιόθεν έμαθε να προσεύχεται, να νηστεύει, να εκκλησιάζεται και να μελετά την ΑγίαΓραφή και τα συναξάρια με τους βίους των Αγίων. Ιδιαίτερα του άρεσε να διαβάζει το βίοτου Αγίου Ιωάννου του Καλυβίτου, του οποίου η βιοτή τόσο τον είχε θέλξει, ώστε άναψεμέσα του έντονη η επιθυμία να αναχωρήσει εκ του κόσμου για να ζήσει την κατά Θεόμοναχική ζωή.

Έτσι, το Καλοκαίρι του 1927 εγκατέλειψε, μαζί με τον αδελφό του Αλέξανδρο (τονμετέπειτα ιερομόναχο Ελπίδιο), το πατρικό του σπίτι και πήγε στο Σταυροβούνι όπουπαρέμεινε για 5 χρόνια υποτασσόμενος «εν παντί» στον τότε ηγούμενο, μοναχό Βαρνάβα.

Το 1934 -Θεού τη νεύση- αναχώρησε, μαζί με τον αδελφό του, από τη Μονή  τουΣταυροβουνιού και μετέβη στα Ιεροσόλυμα για να εγγραφεί στο Γυμνάσιο του εκείΠατριαρχείου.Στον τρίτο χρόνο φοίτησής του στο Γυμνάσιο εκάρη μοναχός, από τον τότε

1 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

Πατριάρχη Τιμόθεο Θέμελη και λίγους μήνες μετά χειροτονήθηκε διάκονος. Το 1943χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και έξι χρόνια αργότερα έλαβε και το οφφίκιο τουΑρχιμανδρίτη.

Αποφοιτώντας από τη Σχολή του Πατριαρχείου ο Άγιος Φιλούμενος, παρέμεινε σταΙεροσόλυμα όπου υπηρέτησε, ως μέλος της Αγιοταφικής αδελφότητας, για 45 συνεχήχρόνια. Σ’ αυτά τα χρόνια διορίστηκε ως ηγούμενος σε διάφορα προσκυνήματα –στηνΤιβεριάδα, στην Ιόππη, στη Μονή του Αρχαγγέλου, στη Ραμάλλα,

στον Αββά Θεοδόσιο, στον Προφήτη Ηλία, στο Φρέαρ του Ιακώβ- απ’ όπου διακόνησε μεπολλή αγάπη και πόνο το εκάστοτε ποίμνιό του.

Ο κόσμος, και κυρίως οι απλοί άνθρωποι με τους οποίους συναναστρεφόταν καθημερινά,στηρίζοντάς τους πνευματικά και υλικά, τον αγαπούσαν και τον σέβονταν. Πολλοί μάλιστατον ευλαβούνταν από τον καιρό που ήταν εν ζωή, αφού από πολύ νωρίς απέκτησε τη φήμηενός εξαιρετικού ιερομονάχου και πνευματικού.

Η ζωή του ήταν απλή και ταπεινή – σύμφωνη, όσο ήταν δυνατόν, με το αυστηρό μοναχικότυπικό που ως παρακαταθήκη παρέλαβε από τους πρώτους πνευματικούς του πατέρες στοΣταυροβούνι. Ο ίδιος ήταν πολύ αυστηρός νηστευτής –συνήθως έτρωγε ελάχιστα και χωρίςνα έχει απαιτήσεις για το είδος του φαγητού. Το ίδιο αυστηρός ήταν και στο θέμα τηςπροσευχής και της τέλεσης των ακολουθιών (Στις ακολουθίες ήθελε το τυπικό και ηεκκλησιαστική τάξη να τηρείται με πολλή ακρίβεια).

Αγαπούσε τη μελέτη –γι’ αυτό και ήταν καλά καταρτισμένος θεολογικά- και του άρεσε ναδιηγείται κομμάτια από τα βιβλία που διάβαζε στους προσκυνητές που τον επισκέπτονταν.Πολλές φορές του είχαν προτείνει να φύγει από τα Ιεροσόλυμα για να σπουδάσει καιεπιστρέφοντας να ανεβεί σε μια ψηλότερη εκκλησιαστική τάξη. Ο Άγιος όμως πάντοτε

2 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

αρνιόταν, αφού η μόνη του φιλοδοξία ήταν να αντιπροσωπεύει καλά το Μοναστήρι σταηγουμενεία που διοριζόταν, όντας ένας σωστός μοναχός.

Το τελευταίο προσκύνημα στο οποίο διορίστηκε ήταν στο Φρέαρ του Ιακώβ. Εκεί είχε νααντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες γιατί συχνά τον επισκέπτονταν φανατικοί Σιωνιστέςαπαιτώντας να αφαιρέσει τις εικόνες και το Σταυρό από το ναό. Πολλές φορές μάλιστατον απειλούσαν ότι θα τον σκότωναν αν δεν έφευγε από το προσκύνημα, αλλά αυτός είχεπάρει την απόφαση να παραμείνει εκεί ό,τι και αν συνέβαινε.

Το απόγευμα της 29ης Νοεμβρίου του 1979, μέρα που η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη τουΑγίου μάρτυρος Φιλουμένου –του εν Αγκύρα μαρτυρήσαντος εν έτη 270- «άγνωστοι»εισήλθαν στο Φρέαρ του Ιακώβ και επιτέθηκαν στον Άγιο. Τον σκότωσαν κτυπώντας τον μετσεκούρι στο πρόσωπο, στα χέρια και στα πόδια. Στη συνέχεια βεβήλωσαν την εκκλησία,ενώ φεύγοντας έριξαν  και μια χειροβομβίδα καταστρέφοντας το χώρο σχεδόν ολοσχερώς.

Το σκήνωμα του Αγίου μεταφέρθηκε για νεκροψία στο Τελ Αβίβ και παρόλο που οι αρχέςτο έδωσαν στους πατέρες του Πατριαρχείου μετά από 5 μέρες, δεν παρουσίαζε νεκρικήακαμψία αλλά ήταν μαλακό και ευλύγιστο σαν να ήταν εν ζωή.

Η κηδεία έγινε στο ναό της Αγίας Θέκλας (στις 4 Δεκεμβρίου του 1979), παρόντων τωνΑγιοταφιτών πατέρων, συγγενών του Αγίου και πλήθους κόσμου, όχι μόνο ορθοδόξων αλλάκαι ετεροδόξων και μουσουλμάνων. Λίγο αργότερα έγινε και η ταφή του μάρτυρος στοκοιμητήριο της Αγιοταφικής αδελφότητας στην Αγία Σιών.

Τέσσερα περίπου χρόνια μετά το θάνατο του Αγίου Φιλουμένου, στις 30 Νοεμβρίου του

3 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

1983, πάρθηκε η απόφαση από το Πατριαρχείο να γίνει η ανακομιδή των οστών του. Όσοιήταν παρόντες όμως βρέθηκαν μπροστά σε ένα θαυμαστό γεγονός: όταν ανοίχτηκε ο τάφοςτο σώμα του μάρτυρος ήταν άφθορο και ευωδιάζων, ως άνωθεν επισφράγιση της ένταξήςτου «εν σκηναίς Αγίων».

Στη συνέχεια ξανακλείστηκε ο τάφος και άνοιξε ξανά στις 26 Δεκεμβρίου του 1984. Τοσκήνωμά του Αγίου βρέθηκε και πάλι να ευωδιάζει και να διατηρεί μερική αφθαρσία. Τότε,οι Αγιοταφίτες το τοποθέτησαν στο Ιερό Βήμα του ναού της Αγίας Σιών. Στις μέρες μαςέχει ολοκληρωθεί στον τόπο μαρτυρίου του Αγίου περικαλλής τρίκλιτος ναός, του οποίουτο ένα κλίτος  είναι αφιερωμένο στον Άγιο Φιλούμενο. Εκεί μεταφέρθηκε το 2008 και τοσκήνωμά του. Σ’ αυτό προστρέχουν και πολλοί που ευλαβούνται τον Άγιο –όχι μόνοορθόδοξοι αλλά και άραβες ακόμη και ετερόδοξοι- ζητώντας τις προς τον Κύριο πρεσβείεςτου.  Στις  29 Νοεμβρίου του 2009 έχει γίνει από τη Σύνοδο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμωνη επίσημη Αγιοκατάταξη του Αγίου.

Πηγή: «Ο Άγιος Νέος Ιερομάρτυς Φιλούμενος ο Κύπριος», έκδ. Ιεράς Μονής ΑγίουΝικολάου Ορούντας, Ορούντα - Κύπρος 2007.

4 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

 

 

 

 

 

 

5 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

 

 

_______________________________________________________

Αγιοκατάταξη Αγίου Φιλουμένου

 

του Μάριου Δημητρίου*

Ο Φιλούμενος για οκτώ χρόνια που ασκήτευε, δεν κάθισε ποτέ σε τραπέζι για να φάει,αλλά έτρωγε όρθιος και μέσα σε κατσαρόλα, για άσκηση και απλότητα.

Έγινε την προπερασμένη Κυριακή, 29 Νοεμβρίου, στο Φρέαρ του Ιακώβ στηνπαλαιστινιακή πόλη Ναπλούς, τον ιερό χώρο όπου υπηρέτησε και μαρτύρησε τελικά οΚύπριος Αρχιμανδρίτης Φιλούμενος, η λειτουργία και Πράξη της αγιοκατάταξής του, τηςκατάταξής του δηλαδή στο επίσημο αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στην τελετήπροέστη ο Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος αφού ο Φιλούμενος, που δολοφονήθηκε στις29 Νοεμβρίου 1979 από φανατικούς Εβραίους, καταγόταν από το χωριό Ορούντα πουυπάγεται στη Μητρόπολη Μόρφου. Μας είπε σχετικά ο Μητροπολίτης Μόρφου: «Θυμάμαιτο 1979, ενώ ήμουν στο καράβι πηγαίνοντας στην Αθήνα να σπουδάσω, διάβασα ότι οΑρχιμανδρίτης Φιλούμενος Ορουντιώτης δολοφονήθηκε από Εβραίους στο Φρέαρ του Ιακώβκαι μου έκανε εντύπωση. Πού να ήξερα ότι θα γίνω Επίσκοπος στο χωριό του και ότι θα βρωαυτήν την τιμή να εμπλακώ στην αγιοκατάταξή του...».

Έμπρακτη αγιοποίηση από το λαό

6 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

Την απόφαση αγιοκατάταξης του Φιλουμένου έλαβε το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων μετάαπό σύσταση της Μητρόπολης Μόρφου. Ο Μητροπολίτης Νεόφυτος, σε συνομιλία πουείχαμε μαζί του χθες Κυριακή, μετά που τέλεσε τρισάγιο στον τάφο των γονιών του ΑγίουΦιλουμένου, στην Ορούντα, μας ανέφερε: «Από το 2000 διαπιστώσαμε ότι ο λαός σε όλητην Κύπρο και όχι μόνο στο χωριό του την Ορούντα, τον θεωρούσε ως Άγιο και ως τέτοιοτον τιμούσε. Του έκαναν εικόνες και λειτουργίες, του κάναμε Ακολουθία κι εμείς ωςΜητρόπολη Μόρφου. Στην ουσία αναγνωρίστηκε Άγιος έμπρακτα από το λαό όπως γίνεταισε όλη την Ορθοδοξία. Αναγνωρίστηκε ότι αυτός ο άνθρωπος είχε κάτι ξεχωριστό, ότι μετάθάνατον ακούει, ότι ζει μετά θάνατον και ακούει προσευχές, δεήσεις και παρακλήσεις.Εμείς μαζέψαμε τα στοιχεία, εκδώσαμε ένα βιβλίο για τον Άγιο, τα στείλαμε σταΙεροσόλυμα και πληροφορήσαμε σχετικά το Πατριαρχείο. Το Πατριαρχείο ανταποκρίθηκεθετικά, και αφού προηγήθηκαν συναντήσεις μας με τον Πατριάρχη Θεόφιλο τα τελευταίατρία χρόνια. Η Σύνοδος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων παμψηφεί αποφάσισε να τονκατατάξει επίσημα πια στους Αγίους, αφού ο λαός προέτρεξε κι εμείς συμφωνήσαμε μεαυτόν».

Από εύπορη οικογένεια της Λευκωσίας

Σύμφωνα με τον ερευνητή Κωστή Κοκκινόφτα, ο Σοφοκλής Χασάπης, όπως ήταν το λαϊκόόνομα του πατρός Φιλουμένου, γεννήθηκε το 1913 στην ενορία Αγίου Σάββα στη Λευκωσία.Ήταν δίδυμος αδελφός με τον Αλέξανδρο, τον μετέπειτα Αρχιμανδρίτη Ελπίδιο, έναν άλλοεξέχοντα Κύπριο κληρικό του 20ού αιώνα. Οι γονείς τους, Γιώργος και Μαγδαληνή Χασάπηή Ορουντιώτη όπως ήταν γνωστότεροι, αφού κατάγονταν από το χωριό Ορούντα,απέκτησαν 13 παιδιά από τα οποία επέζησαν τελικά τα 10, 7 αγόρια και 3 κορίτσια. Ηοικογένεια διέμενε σε ιδιόκτητο σπίτι στην ενορία του Αγίου Σάββα, ήταν αρκετά εύπορηκαι συντηρείτο από την εργασία του πατέρα, που είχε στην ιδιοκτησία του φούρνο καιπανδοχείο. Η μητέρα είχε ως μοναδική της απασχόληση τη φροντίδα του σπιτικού, όπωςβέβαια και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Άνθρωποι ευλαβέστατοι, μετέτρεψαν ένα απότα δωμάτια του σπιτιού τους σε εικονοστάσι και προσευχητάριο, στο οποίο κατέφευγανόλα τα μέλη της οικογένειας.

Σταυροβούνι και Παλαιστίνη

Όπως αναφέρει ο Κωστής Κοκκινόφτας, λίγα χρόνια μετά την αποφοίτησή τους από τοδημοτικό σχολείο τον Ιούλιο 1928, χωρίς να ενημερώσουν τους γονείς τους, τα δίδυμααδέλφια έφυγαν κρυφά από τους γονείς τους στο ιστορικό μοναστήρι του Σταυροβουνιού,ξακουστό για την ησυχαστική και ασκητική του παράδοση. Ο πατέρας τους τούςεπισκέφθηκε δύο ημέρες μετά και τους έδωσε την ευχή του, όταν διαπίστωσε ότι ήθελαν να

7 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

παραμείνουν στο μοναστήρι.

Η ζωή τους, όμως, έμελλε να πάρει διαφορετική πορεία όταν το 1934 επισκέφθηκε τομοναστήρι ο τότε Αρχιεπίσκοπος Ιορδάνου Τιμόθεος Θέμελης (1878-1955), μετέπειταΠατριάρχης Ιεροσολύμων. Ο Θέμελης πρότεινε στον ηγούμενο Βαρνάβα και στον πατέρατων διδύμων αδελφών να τους πάρει μαζί του στα Ιεροσόλυμα, όπου και θα φοιτούσαν στοεκεί Γυμνάσιο. Ο πατέρας των παιδιών έδωσε και πάλι την ευχή του, αφού αυτή ήταν και ηεπιθυμία τους. Την ίδια χρονιά αναχώρησαν για την Παλαιστίνη. Ο Αλέξανδρος το 1937κάρηκε μοναχός και μετονομάσθηκε σε Ελπίδιο. Πέθανε στο Άγιον Όρος το 1983, αφού είχευπηρετήσει σε διάφορα μέρη, στην Αθήνα, στο Λονδίνο, στην Οδησσό και στην Κύπρο.

Αθόρυβη και ταπεινή ζωή

Ο πατήρ Φιλούμενος είχε μια εντελώς διαφορετική πορεία από τον αδελφό του, αφούπαρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του στο χώρο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Κάρηκεμοναχός το 1937 και το 1948 προχειρίσθηκε σε Αρχιμανδρίτη. Υπηρέτησε σε πολλάδιακονήματα και προσκυνήματα στην Παλαιστίνη. Τελικά στις 8 Μαΐου 1979 διορίστηκε στοΦρέαρ του Ιακώβ, όπου και μαρτύρησε. Όπως έγραψε ο Κ. Κοκκινόφτας, σε όλη τη διάρκειατης υπηρεσίας του ως μέλος της Αγιοταφίτικης αδελφότητας, ο πατήρ Φιλούμενος έζησεαθόρυβα και ταπεινά. Η ασκητική ζωή και η ακρίβεια της τήρησης των μοναχικών ιδεωδών,ήταν τα κυριότερα χαρακτηριστικά που τον διέκριναν. Πολλές φορές έκανε και τον σαλό(Σ.Σ τον «σαλεμένο») για να κρύβεται από τον κόσμο. («Έκανε μερικές χαζομάρες για να μηδείξει την αγιότητά του», όπως το διατύπωσε ο Μητροπολίτης Νεόφυτος). Αναφέρεταιανάμεσα στα άλλα πως για οκτώ χρόνια που ασκήτευε μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο ΛύδδηςΥμέναιο δεν κάθισαν ποτέ σε τραπέζι για να φάνε, αλλά έτρωγαν όρθιοι και μέσα σεκατσαρόλα, για άσκηση και απλότητα.

«Αυτός που ήταν ο πιο αφανής, τον φανέρωσε ο Θεός»

Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος: «Για την Εκκλησία το σημαντικό είναι να γεννά Αγίους.Η ενέργεια του Θεού είναι η αγιότητα, όπως του ηλεκτρισμού η θερμότητα και του ήλιου ηλάμψη. Στο μέτρο που ένας άνθρωπος γίνεται άγιος τότε έχει λόγο να υπάρχει η Εκκλησία.Τα εθνικά και τα ηθικά κηρύγματα είναι δευτερεύοντα για την Εκκλησία. Το πρωτεύον είναινα γεννά Αγίους. Και πρέπει να πω ότι με συγκινούσε πολύ που ο Άγιος Φιλούμενος ήταναφανής. Στις φωτογραφίες που έχουμε, είναι πάντα χωσμένος. Κι αυτός που ήταν ο πιοχωσμένος, τον φανέρωσε ο Θεός».

8 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

Ένας Άγιος σε κάσα διπλοκάμπινου

Μητροπολίτης Μόρφου: «Πέρσι τον Αύγουστο μεταφέραμε το λείψανο του ΑγίουΦιλουμένου από την Ιερατική Σχολή της Σιών, στον τόπο του μαρτυρίου του στο Φρέαρ τουΙακώβ, στη Ναπλούς, αφού περάσαμε δύο οδοφράγματα Ισραηλινών στρατιωτών. Σκέψουέναν Άγιο και τον είχαμε σε μια κάσα διπλοκάμπινου για απόκρυψη. Δεν μπορούσαμε ναπούμε ότι είναι ο Άγιος που σκότωσαν οι Εβραίοι. Μας ρώτησαν "τι σας είναι ονεκρός;". Τους είπαμε ότι είναι συγγενής μας και πατέρας μας - και βεβαίως λέγαμεαλήθεια γιατί πνευματικά είναι συγγενής και πατέρας μας.... Ο Πατριάρχης μάς έδωσε ένατεμάχιο από το λείψανο του Αγίου και το φέραμε στο γυναικείο μοναστήρι του ΑγίουΝικολάου Ορούντας, που αναβίωσε τα τελευταία δέκα χρόνια και είναι το κέντρο της τιμήςτου».

*Άρθρο στην Εφημερίδα "Σημερινή", 7/12/2009

Βλέπε σχετικά:

1. ΆγιοςΦιλούμενος (1913-1979)

2.  Οικία ΑγίουΦιλουμένου  (α) και Οικία ΑγίουΦιλουμένου(β)

3.  Σύγχρονεςοσιακέςμορφές.Ιερομάρτυρας

9 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

Φιλούμενος.Παιδικά χρόνια.ΓιαγιάΛωξανδρού (Α΄Μέρος).

4.  Σύγχρονεςοσιακέςμορφές.ΙερομάρτυραςΦιλούμενος. (Β΄Μέρος).

5.  Ο ΆγιοςΦιλούμενος (1913-1979)

6.  Ο ΜητροπολίτηςΜόρφου μιλά γιατο προφητικόμαρτύριο τουαγίου νέουιερομάρτυραΦιλούμενου

{youtube}tjb3MzBWr1Y?rel=0{/youtube}

BINTEO: ΛΙΤΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΚΗΝΩΜΑΤΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΑΓΙΟΥΦΙΛΟΥΜΕΝΟΥ, ΠΡΟΕΞΑΡΧΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΟΡΦΟΥ ΝΕΟΦΥΤΟΥ,ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΑΓΙΑΣ ΦΩΤΕΙΝΗΣ, ΦΡΕΑΡ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒ  2009.

{youtube}RNXTubDdIcQ?rel=0{/youtube}

10 / 11

Βίος Αγίου Φιλουμένου (1913-1979), τιμάται 29 Νοεμβρίου

 

11 / 11