τρΙμηνη ΠΕρΙοΔΙκη ςυγκομΙΔη

γρΑμμΑτων κΑΙ τΕχνων

04 Αρθρο 06 ΕΙκΑςτΙκΑ 09 ΖΙΖΑνΙο 10 κΙνημΑτογρΑφος 14 ΔΙηγημΑ 15 μονοςτυλο

16 ΕΙςΑγωγη ςτη φοΙνΙκΙΑ 24 ΠοΙηςη 30 μΕτΑφρΑςη 31 νΕΕς ΕκΔοςΕΙς 32 ΕκθΕςη βΙβλΙου

ΙουνΙος - Αυγουςτος 2012Τευχοσ 12 - Ετος 3

Ηλίας ΛάγιοςΕισαγωγή στη Φοινικιά

του Κωστή Παλαμάσελ 16

ISSN 2241-2212

ISSN 2241-2212

οΜΑΔΑ εΚΔοσΗσΔημήτρης Δικαίος

μαρία ροδοπούλουμπατίστας μαλαματένιος

ματθαίος ματθαιάδης

υπεύθυνη ύληςμαρία ροδοπούλου

σύνταξη - σελιδοποίησηΔημήτρης Δικαίος

Γραφιστική επιμέλειαΆννα ςτράνη

εξώφυλλο τεύχουςκωστής Παλαμάς

Γλωσσική επιμέλεια - Διόρθωσημπατίστας μαλαματένιος

Φωτογραφίαμ λεσσές - Δ μακαρώνας

Comix και σκίτσοEfkarpos - γ Ασημακόπουλος

ιστοσελίδα περιοδικούsodeianet

ηλεκτρονικό ταχυδρομείοsodeiaymailcom

τηλέφωνο επικοινωνίας694 717 600 5

Κατηγορία εντύπουσυγκομιδή και προώθηση

λογοτεχνικών κειμένων

Έδρα παραγωγήςςπέτσες

Ταχυδρομική διεύθυνσηπεριοδικό σοδειά

Έλλη τζιάμουςπέτσες τκ180 50

επιμέλεια προεκτύπωσηςματθαίος ματθαιάδης

εκτύπωση - Βιβλιοδεσίαγραφικές τέχνες ASO

Ι amp Ε ςαββογλίδου οΕχίου 49 Αθήνα τκ104 39

Μπατίστας Μαλαματένιος Μα-

γδαληνή Καφετζοπούλου Ζιzά-

νιο Γιώργος Ρούσσος baphomet

Νικόλαος Σμυρνάκης Efkarpos

Νίκη Ηλιοπούλου Κατερίνα Γε-

ωργαρά Ασημίνα Ξηρογιάννη

Αθανάσιος Πάσχος Γιώργος Τζα-

βλάκης Νίκος Σφαμένος Μαρία

Ροδοπούλου Άγγελος Θεοχάρης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος Μίνα

Παπανικολάου Δημήτρης Δι-

καίος Babak Sadegh Khanjani

τεύχος 12

συγγραφική ομάδακατά σειρά θεμάτων

Εισαγωγή στη

Φοινικιά του Παλαμά

Ευχαριστούμε θερμά

τον εκδοτικό οίκο

ldquoΙδεόγραμμαrdquo

και τον κΔάρρα

για την παραχώρηση

του δικαιώματος

της δημοσίευσης

Επιτρέπεται η αναπαραγωγή ολόκλη-ρου ή μέρος κειμένου μόνο όταν ανα-φέρεται η πηγή του τα ενυπόγραφακείμενα εκφράζουν την άποψη των αρ-θρογράφων τους και όχι του περιοδι-κού στο σύνολό του καλή ανάγνωση

το επόμενο τεύχος από τις 159 στα βιβλιοπωλεία

περιεχόμενα

04 άρθροτο παραβάν της δημοκρατίας

09 zιzάνιοτο λουκέτο του μυαλού

14 διήγημαο Αναρχικός δάσκαλος

15 μονόστυλοοι κυβερνήσεις πέφτουνε

24 ποιητικός Λόγοςσυγκομιδή δέκα ποιημάτων

31 βιβλίονέες εκδοτικές απόπειρες

32 τελευταία σελίδαέκθεση βιβλίου στις ςπέτσες

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Rene Magritteεικαστικά

10

06

Casablanca - MCurtiz (1942)κινηματογράφος

Εισαγωγή στη ldquoΦοινικιάrdquoποίηση

Fuad Rifkaμετάφραση

1630

4

εικα

στι

κά

σημαίες συνθήματα κάμερες στη-μένες σε κατάλληλες γωνίες λεωφο-ρεία με οπαδούς laquoσταυρωμέναraquoψηφοδέλτια για να ξορκίσουν τουςαντίπαλους δαίμονες διακινούνταιαπό χέρι σε χέρι η πλατεία έχει φωτα-γωγηθεί το πάλκο έχει στηθεί ο laquoαρ-χηγόςraquo αποκαλύπτει τη ρητορική τουδεινότητα χειροκρότημα

η διαδικασία των προεκλογικών συ-γκεντρώσεων μοιάζει με ευλαβικάεπαναλαμβανόμενα βήματα ταοποία φαίνεται πως ακολουθούν κά-ποιο λατρευτικό τυπικό Απαράλλα-

κτα εδώ και πολλά χρόνια Έλλειψηφαντασίας και έμπνευσης για τιςοποίες δεν ευθύνεται μόνο η ανικα-νότητα των επικοινωνιακών επιτε-λείων των κομμάτων αλλά κυρίωςένα πέπλο οκνηρίας που μας κατα-ποντίζει σταδιακά στη μονοτονία στησυνήθεια και εντέλει στην ομοιομορ-φία Ένα σεβαστό μέρος της ελληνικήςκοινωνίας μοιάζει συμβιβασμένο ndashανόχι εκπαιδευμένο από το κατεστη-μένο- με την τυποποίηση και την επα-νάληψη μοιάζει να έχει κυριευθείαπό την αίσθηση ότι laquoτα πράγματα

Το παραβάντης δημοκρατίας

άρθρο τουΜπατίστα Μαλαματένιου

άρ

θρ

ο

ldquoΤο επικαλούμενο σύστημα συντηρεί με

πρωτοφανή δεξιοτεχνία το laquoθεσμό της στέρησης

της δημοκρατίαςraquo Πότε με γκλοπ και χημικά πότε με ανεργία και laquoκού-

ρεμαraquo των πόθων μας πότε με το ίδιο το εκπαι-

δευτικό του σύστημα καιπότε με γενικευμένες

ενέσεις απαξίωσης τωνδυνατοτήτων μαςrdquo

σκίτσοEfkarpos

5

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

δεν μπορούν να αλλάξουνraquo και ότικάθε προσπάθεια είναι μάταιη καιανώφελη Ένα μεγάλο μέρος της ελ-ληνικής κοινωνίας επιβιώνει αλλά δυ-σκολεύεται να αναπτυχθεί διότιπορεύεται με τη ψευδαίσθηση ότι οιθεσμοί που η ίδια δημιούργησε δενμπορούν να εξελιχθούν να μεταβλη-θούν και να προσαρμοστούν στοδικό της σήμερα Είναι εκείνο που οκορνήλιος καστοριάδης χαρακτηρί-ζει ως καθεστώς της ετερονομίαςη πλατεία έχει φωταγωγηθεί τοπάλκο έχει στηθεί ο laquoαρχηγόςraquo απο-καλύπτει τη ρητορική του δεινότηταμιλάει για δημοκρατία για το ένδοξοδημοκρατικό παρελθόν της χώραςlaquoεδώ γεννήθηκε η δημοκρατίαraquo υπο-γραμμίζει επιτηδευμένα μας φέρνειστον πέμπτο αιώνα προ χριστούυπολογίζοντας ξιπασμένα ότι εμείςαγνοούμε το ουσιώδες περιεχόμενοτης δημοκρατίας Ποντάροντας επι-πλέον στην ιστορική πορεία του ελ-ληνικού λαού ο οποίος έχει στερηθείβίαια εκείνο που ο laquoαρχηγόςraquo εγκω-μιάζει και διαφημίζει σαν ντόπιοπροϊόν προστατευμένης ονομασίαςπροέλευσηςη αλήθεια είναι ότι ως λαός έχουμεστερηθεί τη δημοκρατία για μεγάλαχρονικά διαστήματα με αποτέλεσμααυτή η μακροχρόνια και ομοιόμορφηεπανάληψη στέρησης τείνει να λάβειμια τυπική μορφή Εν ολίγοις να γίνειθεσμός ο οποίος δεν αγγίζεται και δεθίγεται από κανένα

η ανίχνευση της στέρησης της δημο-κρατίας σε αυτό εδώ τον τόπο δενπροϋποθέτει ιστορική έρευνα στο μα-κρινό παρελθόν είναι μέσα στα σπί-

τια μας μπορεί να μας τη διηγηθεί οπαππούς μας ο πατέρας μας οισχολικές φωτογραφίες των γονιώνμας και τα μαθητικά τους τετράδια τηστέρηση της δημοκρατίας μπορούμενα τη ψηλαφίσουμε πάνω τους ςτασημάδια από τις σφαίρες του εμφυ-λίου στους εφιάλτες που τους δημι-ούργησε η εξορία στις ουλές πουφύτεψε στο σώμα τους η παρανιάτων βασανιστών τη στέρηση της δη-μοκρατίας μπορούμε να τη ψηλαφί-σουμε πάνω μας ςτα δικά μαςσώματα της λεγόμενης νέας γενιάςτο επικαλούμενο σύστημα συντηρείμε πρωτοφανή δεξιοτεχνία το laquoθεσμότης στέρησης της δημοκρατίαςraquoΠότε με γκλοπ και χημικά πότε μεανεργία και laquoκούρεμαraquo των πόθωνμας πότε με το ίδιο το εκπαιδευτικότου σύστημα και πότε με γενικευμένεςενέσεις απαξίωσης των δυνατοτήτωνμας με συνοπτικές διαδικασίες μαςμεταβάλλει σε ανθρώπους πολιτικάαπαθείς που ζούμε με τη ψευδαί-σθηση ότι τα πράγματα δε μπορούννα αλλάξουν και κρυβόμαστε μέσασε παραβάν για να ψηφίσουμε εκείνοπου το σύστημα ξεδιάντροπα μαςεπιβάλλει φανερά να επιλέξουμεΠιθανώς η πραγματική δημοκρατίαθα είναι εκείνη που δε θα έχει ανάγκηγια να αντέξει από παραβάν και φα-κέλους οι οποίοι κρύβουν τις επιλο-γές μας και διαιωνίζουν την έλλειψησεβασμού στη διαφορετικότηταΖούμε σε μια υβριδική δημοκρατίαπου έχει καταφέρει να καταχωνιάσειμέσα σε ένα μπλε παραβάν την παρ-ρησία την ισότητα τη δυνατότητααλλαγής την ουσιαστική έννοια τουπολίτηά

ρθ

ρο

6

εικα

στι

κά

ο Ρενέ Μαγκρίτ (1898-1967) γεννή-θηκε στο Βέλγιο στην πόλη Λεσσίνσπούδασε στην Βασιλική ΑκαδημίαΚαλών Τεχνών στις Βρυξέλλες για δυοχρόνια (1916-1918) όπου η διδασκαλίατου φαινόταν στείρα Από το 1918 έωςτο 1924 ζωγράφιζε κυρίως γυναικείαγυμνά με επιρροές από τον Φουτουρι-σμό και τον Κυβισμό Το 1922 παντρεύ-τηκε την Ζωρζέτ Μπερζέ και μέχρι το1926 δούλεψε ως σχεδιαστής σε εργο-στάσιο ταπετσαρίας ως σχεδιαστήςαφίσας και διαφημιστής Το 1926 συν-δέθηκε με άλλους Βέλγους μουσικούςσυγγραφείς και καλλιτέχνες σχηματί-ζοντας μια άτυπη ομάδα ανάλογη τωνσουρεαλιστών του Παρισιού Την ίδιαχρονιά ζωγράφισε το πρώτο του σου-ρεαλιστικό έργο με το οποίο συμμετείχεστην πρώτη του έκθεση στις Βρυξέλ-λες οι κριτικοί κατέκριναν την έκθεσηκαι ο Μαγκρίτ αποθαρρυμένος μετα-κόμισε στο Παρίσι όπου γνώρισε καιανέπτυξε φιλία με τον Αντρέ Μπρετόνκαι πήρε μέρος σε όλες τις εκδηλώσειςτων σουρεαλιστών Το 1930 τρομαγμέ-νος από την πολεμική ατμόσφαιρα τουΠαρισιού επέστρεψε στις Βρυξέλλεςόπου έζησε ως το τέλος της ζωής του

ο Ρενέ Μαγκρίτ δεν είναι το πρώτοόνομα που έρχεται στο μυαλό μετο άκουσμα της λέξης ςουρεαλι-σμός ίσως επειδή έφυγε το 1930από το Παρίσι που αποτελούσε τοκέντρο της δράσης των ςουρεαλι-στών και δεν γνώρισε την αναγνώ-ριση που θα του άξιζε Ίσως πάλιεπειδή το έργο του έχει κάτι το ξεχω-ριστό ο ςουρεαλισμός στην ζωγραφικήχωρίστηκε σε δυο κατευθύνσειςΠρώτη κατεύθυνση ήταν αυτή τουοργανικού ή απόλυτου σουρεαλι-σμού με εκπροσώπους τους MiroMasson και Matta και κυρίαρχοστοιχείο αυτό του laquoαυτοματισμούraquoχωρίς τον έλεγχο της λογικής σκέ-ψης Αντίθετα η δεύτερη κατεύ-θυνση αφορούσε στην ρεαλιστικήαπεικόνιση σκηνών και αντικειμέ-νων που αφαιρεμένα από το φυ-σικό τους περιβάλλονπαραμορφώνονται και συνδυάζο-νται με απίθανους τρόπου όπωςστα όνειρα ο Magritte ανήκει μαζίμε τους Roy Dali Tanguy και Del-vaux σrsquo αυτήν την δεύτερη κατεύ-θυνση Όμως τα έργα του Magritte πέρααπό τα τυπικά στοιχεία αυτής τηςκατεύθυνσης του ςουρεαλισμούδιακρίνονται κι από άλλες αρετέςΕίναι έργα που συνομιλούν άμεσαμε την φαντασία και το φαντα-στικό ςτους πίνακες του όλα είναιπιθανά μια πόλη να βρίσκεται σειπτάμενο βράχο πάνω από την θά-λασσα άνθρωποι αόρατοι μεμόνο σημάδι πίσω τους το σχήματους οάσεις να ξεπηδάνε από τρα-πέζια και πολλές άλλες απρόσμε-νες εικόνες Όλα αυτά δοσμένα μεέναν απίστευτα λεπτομερειακό ρε-αλισμό που αγγίζει τα όρια τηςοφθαλμικής απάτης

Rene

Mag

ritt

e

κεί

μεν

οΜ

άγ

δα

Κα

φετ

ζοπ

ού

λο

υ

7

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

εικα

στι

κά

ο Magritte με το ιδιαίτερο ύφος τουκαι τις φανταστικές συνθέσεις καθη-μερινών αντικειμένων δημιουργεί έναπαρακλάδι του σουρεαλισμού τονμαγικό ρεαλισμό το κίνημα ανθεί το1930-40 στην Ευρώπη και στην Αμε-ρική με κύριο χαρακτηριστικό τηνακριβή και λεπτομερειακή παρου-σίαση μιας συνηθισμένης σκηνήςχωρίς παραμορφώσεις το μαγικόπροκύπτει από την συνένωση αντι-κειμένων ή γεγονότων που είναι πα-ράδοξο να συνυπάρχουν Πολλοίσουρεαλιστές χρησιμοποιούν την τε-χνική του μαγικού ρεαλισμού όμωςο Magritte μαζί με τον Pierre Royήταν οι κύριοι εμπνευστές αυτής τηςπροσέγγισης Πράγματι τα έργα του Magritte είναιμαγικά κυρίως γιατί κατασκευάζειαπρόσμενες εικόνες με μεγάλη μαε-στρία αλλά και γιατί εκφράζει με εύ-γλωττο τρόπο σχόλια ςχολιάζειάλλοτε τον τρόπο που βλέπουμε τηνπραγματικότητα άλλοτε την ίδια τηνζωγραφική τέχνη ως στοιχείο αυτοα-ναφορικότητας και κάποιες φορέςκαι για τα δύο Έργα όπως το Golconde όπου οισταγόνες της βροχής αντικαθιστώ-νται από μια laquoβροχήraquo ανθρώπων τηςχαρακτηριστικής του φιγούρας

αλλά και το Empire of Light που τοτοπίο παιχνιδίζει ανάμεσα στο φωςτης νύχτας και της μέρας σχολιά-ζουν το ορατό Ακροβατούν ανά-μεσα στο πραγματικό και τοφανταστικό και μας προσφέρουνέναν κόσμο ανασκευασμένο μέσααπό την ματιά της φαντασίας

το The Human Condition (πίνακαςεπόμενης σελίδας) είναι ένα από ταπολλά έργα που αναφέρονται στηντέχνη της ζωγραφικής ςχολιάζεται οτρόπος που η ζωγραφική laquoμιμείταιraquoτην πραγματικότητα και το πραγμα-τικό εισχωρεί στην τέχνη

8

εικα

στι

κά

ςτοιχεία αυτοαναφορικότητας αλλάκαι διαλόγου με την δημιουργίαάλλου ζωγράφου παρουσιάζει τοέργο τέχνης με τίτλο Προοπτική ηΜαντάμ Ρεκαμιέ του David

ο τίτλος αποτελεί την κατευθυντήριαγραμμή για ερμηνεία αν και η ανα-φορά στο έργο του David Portrait ofMadame Reacutecamier (παρακάτω ει-κόνα) είναι εμφανής

το σχόλιο στην δεδομένη περίπτωσηείναι διττό καθώς αφορά και τηνμοίρα της κυρίας ρεκαμιέ αλλά καιτην ζωγραφική του Davidτο υπέροχο στα έργα του Magritteείναι ότι ο ζωγράφος παίζει με τομυαλό του θεατή μέσα από τους συ-νειρμούς που προκαλεί τα έργα τέ-χνης του διακρίνονται από έναανεκτίμητο στοιχείο το χιούμορ Είναιτο σημείο που σπάει ο ορίζονταςπροσδοκιών του θεατή και στομυαλό του ανατρέπονται τα πάνταΈνα τέτοιο έργο του Magritte πουπροσωπικά μου προκαλεί το ενδια-φέρον κάθε φορά είναι το Ή απάτη(ή δολιότητα) των εικόνων (εικόνα)

Ζωγραφίζει μια ξύλινη πίπα με άψογηλεπτομέρεια και από κάτω της επι-γράφει με γραμματοσειρά που θυμί-ζει διαφήμιση την φράση Αυτή δενείναι μια πίπα προβληματίζοντας τονθεατή αν η φράση αναφέρεται στοαντικείμενο ή στην εικόνα ο μοναδικός τρόπος εικονοπλασίαςτου Magritte σε μεταφέρει σε μιαάλλη διάσταση όπου η φαντασίαδεν έχει όρια διαχέεται σαρωτικάμέσα στο πραγματικό και το ανα-σκευάζει το όνειρο είναι κοντά καιόλα είναι πιθανά ως δια μαγείας Αξί-ζει πραγματικά να δείτε τα έργα τουκαι να γνωρίσετε αυτό τον μάγο τηςεικόνας τον Reneacute Magritte

Rene

Magritte

zιzά

νιο

9

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

Όταν ήμουν παιδί αισθανόμουν ότιόλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκε-ται στην παιδική χαρά της γειτο-νιάς μου

Μετά έβαλαν κάγκελα αλυσίδεςλουκέτα και ωράριο λειτουργίας

Για να μην αντιδράσω μου αγόρα-σαν το video game που είχα δει στηδιαφήμιση Η ελευθερία πλέον έγινεεικονική και περιορίζονταν στηνέκταση μιας πολύχρωμης οθόνης

Όμως το video game το βαρέθηκακάπως γρήγορα Έκανα βόλτες μέσαστο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτιενδιαφέρον Μετά από τα πολλάπήρα ένα σκαμπό το έβαλα μπρο-στά στη βιβλιοθήκη ανέβηκαεπάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλοναπό περιέργεια Αφού διάβασα λίγοαισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευ-θερία του κόσμου

Συναντήθηκα με τους φίλους μουκαι πήγαμε πάλι στην παιδικήχαρά laquoΜα πώςraquo αναρωτήθηκανlaquoέχει αλυσίδα στην πόρταraquo laquoΑλυ-σίδα έχουμε εδώraquo είπα και τουέδειξα το κεφάλι μου

Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώ-σαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμεμέσα στην παιδική χαρά Οι υπόλοι-ποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυ-γαν

Μερικά χρόνια μετά στο πανεπι-στήμιο πια έβαλα μια σκάλα μπρο-στά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκηςόμως αυτή τη φορά λουκέτα κά-γκελα αλυσίδες και ωράριο λει-τουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη

το

λο

υκ

έτο

του

μυ

αλο

ύ

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

ISSN 2241-2212

οΜΑΔΑ εΚΔοσΗσΔημήτρης Δικαίος

μαρία ροδοπούλουμπατίστας μαλαματένιος

ματθαίος ματθαιάδης

υπεύθυνη ύληςμαρία ροδοπούλου

σύνταξη - σελιδοποίησηΔημήτρης Δικαίος

Γραφιστική επιμέλειαΆννα ςτράνη

εξώφυλλο τεύχουςκωστής Παλαμάς

Γλωσσική επιμέλεια - Διόρθωσημπατίστας μαλαματένιος

Φωτογραφίαμ λεσσές - Δ μακαρώνας

Comix και σκίτσοEfkarpos - γ Ασημακόπουλος

ιστοσελίδα περιοδικούsodeianet

ηλεκτρονικό ταχυδρομείοsodeiaymailcom

τηλέφωνο επικοινωνίας694 717 600 5

Κατηγορία εντύπουσυγκομιδή και προώθηση

λογοτεχνικών κειμένων

Έδρα παραγωγήςςπέτσες

Ταχυδρομική διεύθυνσηπεριοδικό σοδειά

Έλλη τζιάμουςπέτσες τκ180 50

επιμέλεια προεκτύπωσηςματθαίος ματθαιάδης

εκτύπωση - Βιβλιοδεσίαγραφικές τέχνες ASO

Ι amp Ε ςαββογλίδου οΕχίου 49 Αθήνα τκ104 39

Μπατίστας Μαλαματένιος Μα-

γδαληνή Καφετζοπούλου Ζιzά-

νιο Γιώργος Ρούσσος baphomet

Νικόλαος Σμυρνάκης Efkarpos

Νίκη Ηλιοπούλου Κατερίνα Γε-

ωργαρά Ασημίνα Ξηρογιάννη

Αθανάσιος Πάσχος Γιώργος Τζα-

βλάκης Νίκος Σφαμένος Μαρία

Ροδοπούλου Άγγελος Θεοχάρης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος Μίνα

Παπανικολάου Δημήτρης Δι-

καίος Babak Sadegh Khanjani

τεύχος 12

συγγραφική ομάδακατά σειρά θεμάτων

Εισαγωγή στη

Φοινικιά του Παλαμά

Ευχαριστούμε θερμά

τον εκδοτικό οίκο

ldquoΙδεόγραμμαrdquo

και τον κΔάρρα

για την παραχώρηση

του δικαιώματος

της δημοσίευσης

Επιτρέπεται η αναπαραγωγή ολόκλη-ρου ή μέρος κειμένου μόνο όταν ανα-φέρεται η πηγή του τα ενυπόγραφακείμενα εκφράζουν την άποψη των αρ-θρογράφων τους και όχι του περιοδι-κού στο σύνολό του καλή ανάγνωση

το επόμενο τεύχος από τις 159 στα βιβλιοπωλεία

περιεχόμενα

04 άρθροτο παραβάν της δημοκρατίας

09 zιzάνιοτο λουκέτο του μυαλού

14 διήγημαο Αναρχικός δάσκαλος

15 μονόστυλοοι κυβερνήσεις πέφτουνε

24 ποιητικός Λόγοςσυγκομιδή δέκα ποιημάτων

31 βιβλίονέες εκδοτικές απόπειρες

32 τελευταία σελίδαέκθεση βιβλίου στις ςπέτσες

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Rene Magritteεικαστικά

10

06

Casablanca - MCurtiz (1942)κινηματογράφος

Εισαγωγή στη ldquoΦοινικιάrdquoποίηση

Fuad Rifkaμετάφραση

1630

4

εικα

στι

κά

σημαίες συνθήματα κάμερες στη-μένες σε κατάλληλες γωνίες λεωφο-ρεία με οπαδούς laquoσταυρωμέναraquoψηφοδέλτια για να ξορκίσουν τουςαντίπαλους δαίμονες διακινούνταιαπό χέρι σε χέρι η πλατεία έχει φωτα-γωγηθεί το πάλκο έχει στηθεί ο laquoαρ-χηγόςraquo αποκαλύπτει τη ρητορική τουδεινότητα χειροκρότημα

η διαδικασία των προεκλογικών συ-γκεντρώσεων μοιάζει με ευλαβικάεπαναλαμβανόμενα βήματα ταοποία φαίνεται πως ακολουθούν κά-ποιο λατρευτικό τυπικό Απαράλλα-

κτα εδώ και πολλά χρόνια Έλλειψηφαντασίας και έμπνευσης για τιςοποίες δεν ευθύνεται μόνο η ανικα-νότητα των επικοινωνιακών επιτε-λείων των κομμάτων αλλά κυρίωςένα πέπλο οκνηρίας που μας κατα-ποντίζει σταδιακά στη μονοτονία στησυνήθεια και εντέλει στην ομοιομορ-φία Ένα σεβαστό μέρος της ελληνικήςκοινωνίας μοιάζει συμβιβασμένο ndashανόχι εκπαιδευμένο από το κατεστη-μένο- με την τυποποίηση και την επα-νάληψη μοιάζει να έχει κυριευθείαπό την αίσθηση ότι laquoτα πράγματα

Το παραβάντης δημοκρατίας

άρθρο τουΜπατίστα Μαλαματένιου

άρ

θρ

ο

ldquoΤο επικαλούμενο σύστημα συντηρεί με

πρωτοφανή δεξιοτεχνία το laquoθεσμό της στέρησης

της δημοκρατίαςraquo Πότε με γκλοπ και χημικά πότε με ανεργία και laquoκού-

ρεμαraquo των πόθων μας πότε με το ίδιο το εκπαι-

δευτικό του σύστημα καιπότε με γενικευμένες

ενέσεις απαξίωσης τωνδυνατοτήτων μαςrdquo

σκίτσοEfkarpos

5

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

δεν μπορούν να αλλάξουνraquo και ότικάθε προσπάθεια είναι μάταιη καιανώφελη Ένα μεγάλο μέρος της ελ-ληνικής κοινωνίας επιβιώνει αλλά δυ-σκολεύεται να αναπτυχθεί διότιπορεύεται με τη ψευδαίσθηση ότι οιθεσμοί που η ίδια δημιούργησε δενμπορούν να εξελιχθούν να μεταβλη-θούν και να προσαρμοστούν στοδικό της σήμερα Είναι εκείνο που οκορνήλιος καστοριάδης χαρακτηρί-ζει ως καθεστώς της ετερονομίαςη πλατεία έχει φωταγωγηθεί τοπάλκο έχει στηθεί ο laquoαρχηγόςraquo απο-καλύπτει τη ρητορική του δεινότηταμιλάει για δημοκρατία για το ένδοξοδημοκρατικό παρελθόν της χώραςlaquoεδώ γεννήθηκε η δημοκρατίαraquo υπο-γραμμίζει επιτηδευμένα μας φέρνειστον πέμπτο αιώνα προ χριστούυπολογίζοντας ξιπασμένα ότι εμείςαγνοούμε το ουσιώδες περιεχόμενοτης δημοκρατίας Ποντάροντας επι-πλέον στην ιστορική πορεία του ελ-ληνικού λαού ο οποίος έχει στερηθείβίαια εκείνο που ο laquoαρχηγόςraquo εγκω-μιάζει και διαφημίζει σαν ντόπιοπροϊόν προστατευμένης ονομασίαςπροέλευσηςη αλήθεια είναι ότι ως λαός έχουμεστερηθεί τη δημοκρατία για μεγάλαχρονικά διαστήματα με αποτέλεσμααυτή η μακροχρόνια και ομοιόμορφηεπανάληψη στέρησης τείνει να λάβειμια τυπική μορφή Εν ολίγοις να γίνειθεσμός ο οποίος δεν αγγίζεται και δεθίγεται από κανένα

η ανίχνευση της στέρησης της δημο-κρατίας σε αυτό εδώ τον τόπο δενπροϋποθέτει ιστορική έρευνα στο μα-κρινό παρελθόν είναι μέσα στα σπί-

τια μας μπορεί να μας τη διηγηθεί οπαππούς μας ο πατέρας μας οισχολικές φωτογραφίες των γονιώνμας και τα μαθητικά τους τετράδια τηστέρηση της δημοκρατίας μπορούμενα τη ψηλαφίσουμε πάνω τους ςτασημάδια από τις σφαίρες του εμφυ-λίου στους εφιάλτες που τους δημι-ούργησε η εξορία στις ουλές πουφύτεψε στο σώμα τους η παρανιάτων βασανιστών τη στέρηση της δη-μοκρατίας μπορούμε να τη ψηλαφί-σουμε πάνω μας ςτα δικά μαςσώματα της λεγόμενης νέας γενιάςτο επικαλούμενο σύστημα συντηρείμε πρωτοφανή δεξιοτεχνία το laquoθεσμότης στέρησης της δημοκρατίαςraquoΠότε με γκλοπ και χημικά πότε μεανεργία και laquoκούρεμαraquo των πόθωνμας πότε με το ίδιο το εκπαιδευτικότου σύστημα και πότε με γενικευμένεςενέσεις απαξίωσης των δυνατοτήτωνμας με συνοπτικές διαδικασίες μαςμεταβάλλει σε ανθρώπους πολιτικάαπαθείς που ζούμε με τη ψευδαί-σθηση ότι τα πράγματα δε μπορούννα αλλάξουν και κρυβόμαστε μέσασε παραβάν για να ψηφίσουμε εκείνοπου το σύστημα ξεδιάντροπα μαςεπιβάλλει φανερά να επιλέξουμεΠιθανώς η πραγματική δημοκρατίαθα είναι εκείνη που δε θα έχει ανάγκηγια να αντέξει από παραβάν και φα-κέλους οι οποίοι κρύβουν τις επιλο-γές μας και διαιωνίζουν την έλλειψησεβασμού στη διαφορετικότηταΖούμε σε μια υβριδική δημοκρατίαπου έχει καταφέρει να καταχωνιάσειμέσα σε ένα μπλε παραβάν την παρ-ρησία την ισότητα τη δυνατότητααλλαγής την ουσιαστική έννοια τουπολίτηά

ρθ

ρο

6

εικα

στι

κά

ο Ρενέ Μαγκρίτ (1898-1967) γεννή-θηκε στο Βέλγιο στην πόλη Λεσσίνσπούδασε στην Βασιλική ΑκαδημίαΚαλών Τεχνών στις Βρυξέλλες για δυοχρόνια (1916-1918) όπου η διδασκαλίατου φαινόταν στείρα Από το 1918 έωςτο 1924 ζωγράφιζε κυρίως γυναικείαγυμνά με επιρροές από τον Φουτουρι-σμό και τον Κυβισμό Το 1922 παντρεύ-τηκε την Ζωρζέτ Μπερζέ και μέχρι το1926 δούλεψε ως σχεδιαστής σε εργο-στάσιο ταπετσαρίας ως σχεδιαστήςαφίσας και διαφημιστής Το 1926 συν-δέθηκε με άλλους Βέλγους μουσικούςσυγγραφείς και καλλιτέχνες σχηματί-ζοντας μια άτυπη ομάδα ανάλογη τωνσουρεαλιστών του Παρισιού Την ίδιαχρονιά ζωγράφισε το πρώτο του σου-ρεαλιστικό έργο με το οποίο συμμετείχεστην πρώτη του έκθεση στις Βρυξέλ-λες οι κριτικοί κατέκριναν την έκθεσηκαι ο Μαγκρίτ αποθαρρυμένος μετα-κόμισε στο Παρίσι όπου γνώρισε καιανέπτυξε φιλία με τον Αντρέ Μπρετόνκαι πήρε μέρος σε όλες τις εκδηλώσειςτων σουρεαλιστών Το 1930 τρομαγμέ-νος από την πολεμική ατμόσφαιρα τουΠαρισιού επέστρεψε στις Βρυξέλλεςόπου έζησε ως το τέλος της ζωής του

ο Ρενέ Μαγκρίτ δεν είναι το πρώτοόνομα που έρχεται στο μυαλό μετο άκουσμα της λέξης ςουρεαλι-σμός ίσως επειδή έφυγε το 1930από το Παρίσι που αποτελούσε τοκέντρο της δράσης των ςουρεαλι-στών και δεν γνώρισε την αναγνώ-ριση που θα του άξιζε Ίσως πάλιεπειδή το έργο του έχει κάτι το ξεχω-ριστό ο ςουρεαλισμός στην ζωγραφικήχωρίστηκε σε δυο κατευθύνσειςΠρώτη κατεύθυνση ήταν αυτή τουοργανικού ή απόλυτου σουρεαλι-σμού με εκπροσώπους τους MiroMasson και Matta και κυρίαρχοστοιχείο αυτό του laquoαυτοματισμούraquoχωρίς τον έλεγχο της λογικής σκέ-ψης Αντίθετα η δεύτερη κατεύ-θυνση αφορούσε στην ρεαλιστικήαπεικόνιση σκηνών και αντικειμέ-νων που αφαιρεμένα από το φυ-σικό τους περιβάλλονπαραμορφώνονται και συνδυάζο-νται με απίθανους τρόπου όπωςστα όνειρα ο Magritte ανήκει μαζίμε τους Roy Dali Tanguy και Del-vaux σrsquo αυτήν την δεύτερη κατεύ-θυνση Όμως τα έργα του Magritte πέρααπό τα τυπικά στοιχεία αυτής τηςκατεύθυνσης του ςουρεαλισμούδιακρίνονται κι από άλλες αρετέςΕίναι έργα που συνομιλούν άμεσαμε την φαντασία και το φαντα-στικό ςτους πίνακες του όλα είναιπιθανά μια πόλη να βρίσκεται σειπτάμενο βράχο πάνω από την θά-λασσα άνθρωποι αόρατοι μεμόνο σημάδι πίσω τους το σχήματους οάσεις να ξεπηδάνε από τρα-πέζια και πολλές άλλες απρόσμε-νες εικόνες Όλα αυτά δοσμένα μεέναν απίστευτα λεπτομερειακό ρε-αλισμό που αγγίζει τα όρια τηςοφθαλμικής απάτης

Rene

Mag

ritt

e

κεί

μεν

οΜ

άγ

δα

Κα

φετ

ζοπ

ού

λο

υ

7

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

εικα

στι

κά

ο Magritte με το ιδιαίτερο ύφος τουκαι τις φανταστικές συνθέσεις καθη-μερινών αντικειμένων δημιουργεί έναπαρακλάδι του σουρεαλισμού τονμαγικό ρεαλισμό το κίνημα ανθεί το1930-40 στην Ευρώπη και στην Αμε-ρική με κύριο χαρακτηριστικό τηνακριβή και λεπτομερειακή παρου-σίαση μιας συνηθισμένης σκηνήςχωρίς παραμορφώσεις το μαγικόπροκύπτει από την συνένωση αντι-κειμένων ή γεγονότων που είναι πα-ράδοξο να συνυπάρχουν Πολλοίσουρεαλιστές χρησιμοποιούν την τε-χνική του μαγικού ρεαλισμού όμωςο Magritte μαζί με τον Pierre Royήταν οι κύριοι εμπνευστές αυτής τηςπροσέγγισης Πράγματι τα έργα του Magritte είναιμαγικά κυρίως γιατί κατασκευάζειαπρόσμενες εικόνες με μεγάλη μαε-στρία αλλά και γιατί εκφράζει με εύ-γλωττο τρόπο σχόλια ςχολιάζειάλλοτε τον τρόπο που βλέπουμε τηνπραγματικότητα άλλοτε την ίδια τηνζωγραφική τέχνη ως στοιχείο αυτοα-ναφορικότητας και κάποιες φορέςκαι για τα δύο Έργα όπως το Golconde όπου οισταγόνες της βροχής αντικαθιστώ-νται από μια laquoβροχήraquo ανθρώπων τηςχαρακτηριστικής του φιγούρας

αλλά και το Empire of Light που τοτοπίο παιχνιδίζει ανάμεσα στο φωςτης νύχτας και της μέρας σχολιά-ζουν το ορατό Ακροβατούν ανά-μεσα στο πραγματικό και τοφανταστικό και μας προσφέρουνέναν κόσμο ανασκευασμένο μέσααπό την ματιά της φαντασίας

το The Human Condition (πίνακαςεπόμενης σελίδας) είναι ένα από ταπολλά έργα που αναφέρονται στηντέχνη της ζωγραφικής ςχολιάζεται οτρόπος που η ζωγραφική laquoμιμείταιraquoτην πραγματικότητα και το πραγμα-τικό εισχωρεί στην τέχνη

8

εικα

στι

κά

ςτοιχεία αυτοαναφορικότητας αλλάκαι διαλόγου με την δημιουργίαάλλου ζωγράφου παρουσιάζει τοέργο τέχνης με τίτλο Προοπτική ηΜαντάμ Ρεκαμιέ του David

ο τίτλος αποτελεί την κατευθυντήριαγραμμή για ερμηνεία αν και η ανα-φορά στο έργο του David Portrait ofMadame Reacutecamier (παρακάτω ει-κόνα) είναι εμφανής

το σχόλιο στην δεδομένη περίπτωσηείναι διττό καθώς αφορά και τηνμοίρα της κυρίας ρεκαμιέ αλλά καιτην ζωγραφική του Davidτο υπέροχο στα έργα του Magritteείναι ότι ο ζωγράφος παίζει με τομυαλό του θεατή μέσα από τους συ-νειρμούς που προκαλεί τα έργα τέ-χνης του διακρίνονται από έναανεκτίμητο στοιχείο το χιούμορ Είναιτο σημείο που σπάει ο ορίζονταςπροσδοκιών του θεατή και στομυαλό του ανατρέπονται τα πάνταΈνα τέτοιο έργο του Magritte πουπροσωπικά μου προκαλεί το ενδια-φέρον κάθε φορά είναι το Ή απάτη(ή δολιότητα) των εικόνων (εικόνα)

Ζωγραφίζει μια ξύλινη πίπα με άψογηλεπτομέρεια και από κάτω της επι-γράφει με γραμματοσειρά που θυμί-ζει διαφήμιση την φράση Αυτή δενείναι μια πίπα προβληματίζοντας τονθεατή αν η φράση αναφέρεται στοαντικείμενο ή στην εικόνα ο μοναδικός τρόπος εικονοπλασίαςτου Magritte σε μεταφέρει σε μιαάλλη διάσταση όπου η φαντασίαδεν έχει όρια διαχέεται σαρωτικάμέσα στο πραγματικό και το ανα-σκευάζει το όνειρο είναι κοντά καιόλα είναι πιθανά ως δια μαγείας Αξί-ζει πραγματικά να δείτε τα έργα τουκαι να γνωρίσετε αυτό τον μάγο τηςεικόνας τον Reneacute Magritte

Rene

Magritte

zιzά

νιο

9

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

Όταν ήμουν παιδί αισθανόμουν ότιόλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκε-ται στην παιδική χαρά της γειτο-νιάς μου

Μετά έβαλαν κάγκελα αλυσίδεςλουκέτα και ωράριο λειτουργίας

Για να μην αντιδράσω μου αγόρα-σαν το video game που είχα δει στηδιαφήμιση Η ελευθερία πλέον έγινεεικονική και περιορίζονταν στηνέκταση μιας πολύχρωμης οθόνης

Όμως το video game το βαρέθηκακάπως γρήγορα Έκανα βόλτες μέσαστο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτιενδιαφέρον Μετά από τα πολλάπήρα ένα σκαμπό το έβαλα μπρο-στά στη βιβλιοθήκη ανέβηκαεπάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλοναπό περιέργεια Αφού διάβασα λίγοαισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευ-θερία του κόσμου

Συναντήθηκα με τους φίλους μουκαι πήγαμε πάλι στην παιδικήχαρά laquoΜα πώςraquo αναρωτήθηκανlaquoέχει αλυσίδα στην πόρταraquo laquoΑλυ-σίδα έχουμε εδώraquo είπα και τουέδειξα το κεφάλι μου

Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώ-σαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμεμέσα στην παιδική χαρά Οι υπόλοι-ποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυ-γαν

Μερικά χρόνια μετά στο πανεπι-στήμιο πια έβαλα μια σκάλα μπρο-στά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκηςόμως αυτή τη φορά λουκέτα κά-γκελα αλυσίδες και ωράριο λει-τουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη

το

λο

υκ

έτο

του

μυ

αλο

ύ

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

περιεχόμενα

04 άρθροτο παραβάν της δημοκρατίας

09 zιzάνιοτο λουκέτο του μυαλού

14 διήγημαο Αναρχικός δάσκαλος

15 μονόστυλοοι κυβερνήσεις πέφτουνε

24 ποιητικός Λόγοςσυγκομιδή δέκα ποιημάτων

31 βιβλίονέες εκδοτικές απόπειρες

32 τελευταία σελίδαέκθεση βιβλίου στις ςπέτσες

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

Rene Magritteεικαστικά

10

06

Casablanca - MCurtiz (1942)κινηματογράφος

Εισαγωγή στη ldquoΦοινικιάrdquoποίηση

Fuad Rifkaμετάφραση

1630

4

εικα

στι

κά

σημαίες συνθήματα κάμερες στη-μένες σε κατάλληλες γωνίες λεωφο-ρεία με οπαδούς laquoσταυρωμέναraquoψηφοδέλτια για να ξορκίσουν τουςαντίπαλους δαίμονες διακινούνταιαπό χέρι σε χέρι η πλατεία έχει φωτα-γωγηθεί το πάλκο έχει στηθεί ο laquoαρ-χηγόςraquo αποκαλύπτει τη ρητορική τουδεινότητα χειροκρότημα

η διαδικασία των προεκλογικών συ-γκεντρώσεων μοιάζει με ευλαβικάεπαναλαμβανόμενα βήματα ταοποία φαίνεται πως ακολουθούν κά-ποιο λατρευτικό τυπικό Απαράλλα-

κτα εδώ και πολλά χρόνια Έλλειψηφαντασίας και έμπνευσης για τιςοποίες δεν ευθύνεται μόνο η ανικα-νότητα των επικοινωνιακών επιτε-λείων των κομμάτων αλλά κυρίωςένα πέπλο οκνηρίας που μας κατα-ποντίζει σταδιακά στη μονοτονία στησυνήθεια και εντέλει στην ομοιομορ-φία Ένα σεβαστό μέρος της ελληνικήςκοινωνίας μοιάζει συμβιβασμένο ndashανόχι εκπαιδευμένο από το κατεστη-μένο- με την τυποποίηση και την επα-νάληψη μοιάζει να έχει κυριευθείαπό την αίσθηση ότι laquoτα πράγματα

Το παραβάντης δημοκρατίας

άρθρο τουΜπατίστα Μαλαματένιου

άρ

θρ

ο

ldquoΤο επικαλούμενο σύστημα συντηρεί με

πρωτοφανή δεξιοτεχνία το laquoθεσμό της στέρησης

της δημοκρατίαςraquo Πότε με γκλοπ και χημικά πότε με ανεργία και laquoκού-

ρεμαraquo των πόθων μας πότε με το ίδιο το εκπαι-

δευτικό του σύστημα καιπότε με γενικευμένες

ενέσεις απαξίωσης τωνδυνατοτήτων μαςrdquo

σκίτσοEfkarpos

5

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

δεν μπορούν να αλλάξουνraquo και ότικάθε προσπάθεια είναι μάταιη καιανώφελη Ένα μεγάλο μέρος της ελ-ληνικής κοινωνίας επιβιώνει αλλά δυ-σκολεύεται να αναπτυχθεί διότιπορεύεται με τη ψευδαίσθηση ότι οιθεσμοί που η ίδια δημιούργησε δενμπορούν να εξελιχθούν να μεταβλη-θούν και να προσαρμοστούν στοδικό της σήμερα Είναι εκείνο που οκορνήλιος καστοριάδης χαρακτηρί-ζει ως καθεστώς της ετερονομίαςη πλατεία έχει φωταγωγηθεί τοπάλκο έχει στηθεί ο laquoαρχηγόςraquo απο-καλύπτει τη ρητορική του δεινότηταμιλάει για δημοκρατία για το ένδοξοδημοκρατικό παρελθόν της χώραςlaquoεδώ γεννήθηκε η δημοκρατίαraquo υπο-γραμμίζει επιτηδευμένα μας φέρνειστον πέμπτο αιώνα προ χριστούυπολογίζοντας ξιπασμένα ότι εμείςαγνοούμε το ουσιώδες περιεχόμενοτης δημοκρατίας Ποντάροντας επι-πλέον στην ιστορική πορεία του ελ-ληνικού λαού ο οποίος έχει στερηθείβίαια εκείνο που ο laquoαρχηγόςraquo εγκω-μιάζει και διαφημίζει σαν ντόπιοπροϊόν προστατευμένης ονομασίαςπροέλευσηςη αλήθεια είναι ότι ως λαός έχουμεστερηθεί τη δημοκρατία για μεγάλαχρονικά διαστήματα με αποτέλεσμααυτή η μακροχρόνια και ομοιόμορφηεπανάληψη στέρησης τείνει να λάβειμια τυπική μορφή Εν ολίγοις να γίνειθεσμός ο οποίος δεν αγγίζεται και δεθίγεται από κανένα

η ανίχνευση της στέρησης της δημο-κρατίας σε αυτό εδώ τον τόπο δενπροϋποθέτει ιστορική έρευνα στο μα-κρινό παρελθόν είναι μέσα στα σπί-

τια μας μπορεί να μας τη διηγηθεί οπαππούς μας ο πατέρας μας οισχολικές φωτογραφίες των γονιώνμας και τα μαθητικά τους τετράδια τηστέρηση της δημοκρατίας μπορούμενα τη ψηλαφίσουμε πάνω τους ςτασημάδια από τις σφαίρες του εμφυ-λίου στους εφιάλτες που τους δημι-ούργησε η εξορία στις ουλές πουφύτεψε στο σώμα τους η παρανιάτων βασανιστών τη στέρηση της δη-μοκρατίας μπορούμε να τη ψηλαφί-σουμε πάνω μας ςτα δικά μαςσώματα της λεγόμενης νέας γενιάςτο επικαλούμενο σύστημα συντηρείμε πρωτοφανή δεξιοτεχνία το laquoθεσμότης στέρησης της δημοκρατίαςraquoΠότε με γκλοπ και χημικά πότε μεανεργία και laquoκούρεμαraquo των πόθωνμας πότε με το ίδιο το εκπαιδευτικότου σύστημα και πότε με γενικευμένεςενέσεις απαξίωσης των δυνατοτήτωνμας με συνοπτικές διαδικασίες μαςμεταβάλλει σε ανθρώπους πολιτικάαπαθείς που ζούμε με τη ψευδαί-σθηση ότι τα πράγματα δε μπορούννα αλλάξουν και κρυβόμαστε μέσασε παραβάν για να ψηφίσουμε εκείνοπου το σύστημα ξεδιάντροπα μαςεπιβάλλει φανερά να επιλέξουμεΠιθανώς η πραγματική δημοκρατίαθα είναι εκείνη που δε θα έχει ανάγκηγια να αντέξει από παραβάν και φα-κέλους οι οποίοι κρύβουν τις επιλο-γές μας και διαιωνίζουν την έλλειψησεβασμού στη διαφορετικότηταΖούμε σε μια υβριδική δημοκρατίαπου έχει καταφέρει να καταχωνιάσειμέσα σε ένα μπλε παραβάν την παρ-ρησία την ισότητα τη δυνατότητααλλαγής την ουσιαστική έννοια τουπολίτηά

ρθ

ρο

6

εικα

στι

κά

ο Ρενέ Μαγκρίτ (1898-1967) γεννή-θηκε στο Βέλγιο στην πόλη Λεσσίνσπούδασε στην Βασιλική ΑκαδημίαΚαλών Τεχνών στις Βρυξέλλες για δυοχρόνια (1916-1918) όπου η διδασκαλίατου φαινόταν στείρα Από το 1918 έωςτο 1924 ζωγράφιζε κυρίως γυναικείαγυμνά με επιρροές από τον Φουτουρι-σμό και τον Κυβισμό Το 1922 παντρεύ-τηκε την Ζωρζέτ Μπερζέ και μέχρι το1926 δούλεψε ως σχεδιαστής σε εργο-στάσιο ταπετσαρίας ως σχεδιαστήςαφίσας και διαφημιστής Το 1926 συν-δέθηκε με άλλους Βέλγους μουσικούςσυγγραφείς και καλλιτέχνες σχηματί-ζοντας μια άτυπη ομάδα ανάλογη τωνσουρεαλιστών του Παρισιού Την ίδιαχρονιά ζωγράφισε το πρώτο του σου-ρεαλιστικό έργο με το οποίο συμμετείχεστην πρώτη του έκθεση στις Βρυξέλ-λες οι κριτικοί κατέκριναν την έκθεσηκαι ο Μαγκρίτ αποθαρρυμένος μετα-κόμισε στο Παρίσι όπου γνώρισε καιανέπτυξε φιλία με τον Αντρέ Μπρετόνκαι πήρε μέρος σε όλες τις εκδηλώσειςτων σουρεαλιστών Το 1930 τρομαγμέ-νος από την πολεμική ατμόσφαιρα τουΠαρισιού επέστρεψε στις Βρυξέλλεςόπου έζησε ως το τέλος της ζωής του

ο Ρενέ Μαγκρίτ δεν είναι το πρώτοόνομα που έρχεται στο μυαλό μετο άκουσμα της λέξης ςουρεαλι-σμός ίσως επειδή έφυγε το 1930από το Παρίσι που αποτελούσε τοκέντρο της δράσης των ςουρεαλι-στών και δεν γνώρισε την αναγνώ-ριση που θα του άξιζε Ίσως πάλιεπειδή το έργο του έχει κάτι το ξεχω-ριστό ο ςουρεαλισμός στην ζωγραφικήχωρίστηκε σε δυο κατευθύνσειςΠρώτη κατεύθυνση ήταν αυτή τουοργανικού ή απόλυτου σουρεαλι-σμού με εκπροσώπους τους MiroMasson και Matta και κυρίαρχοστοιχείο αυτό του laquoαυτοματισμούraquoχωρίς τον έλεγχο της λογικής σκέ-ψης Αντίθετα η δεύτερη κατεύ-θυνση αφορούσε στην ρεαλιστικήαπεικόνιση σκηνών και αντικειμέ-νων που αφαιρεμένα από το φυ-σικό τους περιβάλλονπαραμορφώνονται και συνδυάζο-νται με απίθανους τρόπου όπωςστα όνειρα ο Magritte ανήκει μαζίμε τους Roy Dali Tanguy και Del-vaux σrsquo αυτήν την δεύτερη κατεύ-θυνση Όμως τα έργα του Magritte πέρααπό τα τυπικά στοιχεία αυτής τηςκατεύθυνσης του ςουρεαλισμούδιακρίνονται κι από άλλες αρετέςΕίναι έργα που συνομιλούν άμεσαμε την φαντασία και το φαντα-στικό ςτους πίνακες του όλα είναιπιθανά μια πόλη να βρίσκεται σειπτάμενο βράχο πάνω από την θά-λασσα άνθρωποι αόρατοι μεμόνο σημάδι πίσω τους το σχήματους οάσεις να ξεπηδάνε από τρα-πέζια και πολλές άλλες απρόσμε-νες εικόνες Όλα αυτά δοσμένα μεέναν απίστευτα λεπτομερειακό ρε-αλισμό που αγγίζει τα όρια τηςοφθαλμικής απάτης

Rene

Mag

ritt

e

κεί

μεν

οΜ

άγ

δα

Κα

φετ

ζοπ

ού

λο

υ

7

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

εικα

στι

κά

ο Magritte με το ιδιαίτερο ύφος τουκαι τις φανταστικές συνθέσεις καθη-μερινών αντικειμένων δημιουργεί έναπαρακλάδι του σουρεαλισμού τονμαγικό ρεαλισμό το κίνημα ανθεί το1930-40 στην Ευρώπη και στην Αμε-ρική με κύριο χαρακτηριστικό τηνακριβή και λεπτομερειακή παρου-σίαση μιας συνηθισμένης σκηνήςχωρίς παραμορφώσεις το μαγικόπροκύπτει από την συνένωση αντι-κειμένων ή γεγονότων που είναι πα-ράδοξο να συνυπάρχουν Πολλοίσουρεαλιστές χρησιμοποιούν την τε-χνική του μαγικού ρεαλισμού όμωςο Magritte μαζί με τον Pierre Royήταν οι κύριοι εμπνευστές αυτής τηςπροσέγγισης Πράγματι τα έργα του Magritte είναιμαγικά κυρίως γιατί κατασκευάζειαπρόσμενες εικόνες με μεγάλη μαε-στρία αλλά και γιατί εκφράζει με εύ-γλωττο τρόπο σχόλια ςχολιάζειάλλοτε τον τρόπο που βλέπουμε τηνπραγματικότητα άλλοτε την ίδια τηνζωγραφική τέχνη ως στοιχείο αυτοα-ναφορικότητας και κάποιες φορέςκαι για τα δύο Έργα όπως το Golconde όπου οισταγόνες της βροχής αντικαθιστώ-νται από μια laquoβροχήraquo ανθρώπων τηςχαρακτηριστικής του φιγούρας

αλλά και το Empire of Light που τοτοπίο παιχνιδίζει ανάμεσα στο φωςτης νύχτας και της μέρας σχολιά-ζουν το ορατό Ακροβατούν ανά-μεσα στο πραγματικό και τοφανταστικό και μας προσφέρουνέναν κόσμο ανασκευασμένο μέσααπό την ματιά της φαντασίας

το The Human Condition (πίνακαςεπόμενης σελίδας) είναι ένα από ταπολλά έργα που αναφέρονται στηντέχνη της ζωγραφικής ςχολιάζεται οτρόπος που η ζωγραφική laquoμιμείταιraquoτην πραγματικότητα και το πραγμα-τικό εισχωρεί στην τέχνη

8

εικα

στι

κά

ςτοιχεία αυτοαναφορικότητας αλλάκαι διαλόγου με την δημιουργίαάλλου ζωγράφου παρουσιάζει τοέργο τέχνης με τίτλο Προοπτική ηΜαντάμ Ρεκαμιέ του David

ο τίτλος αποτελεί την κατευθυντήριαγραμμή για ερμηνεία αν και η ανα-φορά στο έργο του David Portrait ofMadame Reacutecamier (παρακάτω ει-κόνα) είναι εμφανής

το σχόλιο στην δεδομένη περίπτωσηείναι διττό καθώς αφορά και τηνμοίρα της κυρίας ρεκαμιέ αλλά καιτην ζωγραφική του Davidτο υπέροχο στα έργα του Magritteείναι ότι ο ζωγράφος παίζει με τομυαλό του θεατή μέσα από τους συ-νειρμούς που προκαλεί τα έργα τέ-χνης του διακρίνονται από έναανεκτίμητο στοιχείο το χιούμορ Είναιτο σημείο που σπάει ο ορίζονταςπροσδοκιών του θεατή και στομυαλό του ανατρέπονται τα πάνταΈνα τέτοιο έργο του Magritte πουπροσωπικά μου προκαλεί το ενδια-φέρον κάθε φορά είναι το Ή απάτη(ή δολιότητα) των εικόνων (εικόνα)

Ζωγραφίζει μια ξύλινη πίπα με άψογηλεπτομέρεια και από κάτω της επι-γράφει με γραμματοσειρά που θυμί-ζει διαφήμιση την φράση Αυτή δενείναι μια πίπα προβληματίζοντας τονθεατή αν η φράση αναφέρεται στοαντικείμενο ή στην εικόνα ο μοναδικός τρόπος εικονοπλασίαςτου Magritte σε μεταφέρει σε μιαάλλη διάσταση όπου η φαντασίαδεν έχει όρια διαχέεται σαρωτικάμέσα στο πραγματικό και το ανα-σκευάζει το όνειρο είναι κοντά καιόλα είναι πιθανά ως δια μαγείας Αξί-ζει πραγματικά να δείτε τα έργα τουκαι να γνωρίσετε αυτό τον μάγο τηςεικόνας τον Reneacute Magritte

Rene

Magritte

zιzά

νιο

9

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

Όταν ήμουν παιδί αισθανόμουν ότιόλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκε-ται στην παιδική χαρά της γειτο-νιάς μου

Μετά έβαλαν κάγκελα αλυσίδεςλουκέτα και ωράριο λειτουργίας

Για να μην αντιδράσω μου αγόρα-σαν το video game που είχα δει στηδιαφήμιση Η ελευθερία πλέον έγινεεικονική και περιορίζονταν στηνέκταση μιας πολύχρωμης οθόνης

Όμως το video game το βαρέθηκακάπως γρήγορα Έκανα βόλτες μέσαστο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτιενδιαφέρον Μετά από τα πολλάπήρα ένα σκαμπό το έβαλα μπρο-στά στη βιβλιοθήκη ανέβηκαεπάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλοναπό περιέργεια Αφού διάβασα λίγοαισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευ-θερία του κόσμου

Συναντήθηκα με τους φίλους μουκαι πήγαμε πάλι στην παιδικήχαρά laquoΜα πώςraquo αναρωτήθηκανlaquoέχει αλυσίδα στην πόρταraquo laquoΑλυ-σίδα έχουμε εδώraquo είπα και τουέδειξα το κεφάλι μου

Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώ-σαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμεμέσα στην παιδική χαρά Οι υπόλοι-ποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυ-γαν

Μερικά χρόνια μετά στο πανεπι-στήμιο πια έβαλα μια σκάλα μπρο-στά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκηςόμως αυτή τη φορά λουκέτα κά-γκελα αλυσίδες και ωράριο λει-τουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη

το

λο

υκ

έτο

του

μυ

αλο

ύ

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

4

εικα

στι

κά

σημαίες συνθήματα κάμερες στη-μένες σε κατάλληλες γωνίες λεωφο-ρεία με οπαδούς laquoσταυρωμέναraquoψηφοδέλτια για να ξορκίσουν τουςαντίπαλους δαίμονες διακινούνταιαπό χέρι σε χέρι η πλατεία έχει φωτα-γωγηθεί το πάλκο έχει στηθεί ο laquoαρ-χηγόςraquo αποκαλύπτει τη ρητορική τουδεινότητα χειροκρότημα

η διαδικασία των προεκλογικών συ-γκεντρώσεων μοιάζει με ευλαβικάεπαναλαμβανόμενα βήματα ταοποία φαίνεται πως ακολουθούν κά-ποιο λατρευτικό τυπικό Απαράλλα-

κτα εδώ και πολλά χρόνια Έλλειψηφαντασίας και έμπνευσης για τιςοποίες δεν ευθύνεται μόνο η ανικα-νότητα των επικοινωνιακών επιτε-λείων των κομμάτων αλλά κυρίωςένα πέπλο οκνηρίας που μας κατα-ποντίζει σταδιακά στη μονοτονία στησυνήθεια και εντέλει στην ομοιομορ-φία Ένα σεβαστό μέρος της ελληνικήςκοινωνίας μοιάζει συμβιβασμένο ndashανόχι εκπαιδευμένο από το κατεστη-μένο- με την τυποποίηση και την επα-νάληψη μοιάζει να έχει κυριευθείαπό την αίσθηση ότι laquoτα πράγματα

Το παραβάντης δημοκρατίας

άρθρο τουΜπατίστα Μαλαματένιου

άρ

θρ

ο

ldquoΤο επικαλούμενο σύστημα συντηρεί με

πρωτοφανή δεξιοτεχνία το laquoθεσμό της στέρησης

της δημοκρατίαςraquo Πότε με γκλοπ και χημικά πότε με ανεργία και laquoκού-

ρεμαraquo των πόθων μας πότε με το ίδιο το εκπαι-

δευτικό του σύστημα καιπότε με γενικευμένες

ενέσεις απαξίωσης τωνδυνατοτήτων μαςrdquo

σκίτσοEfkarpos

5

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

δεν μπορούν να αλλάξουνraquo και ότικάθε προσπάθεια είναι μάταιη καιανώφελη Ένα μεγάλο μέρος της ελ-ληνικής κοινωνίας επιβιώνει αλλά δυ-σκολεύεται να αναπτυχθεί διότιπορεύεται με τη ψευδαίσθηση ότι οιθεσμοί που η ίδια δημιούργησε δενμπορούν να εξελιχθούν να μεταβλη-θούν και να προσαρμοστούν στοδικό της σήμερα Είναι εκείνο που οκορνήλιος καστοριάδης χαρακτηρί-ζει ως καθεστώς της ετερονομίαςη πλατεία έχει φωταγωγηθεί τοπάλκο έχει στηθεί ο laquoαρχηγόςraquo απο-καλύπτει τη ρητορική του δεινότηταμιλάει για δημοκρατία για το ένδοξοδημοκρατικό παρελθόν της χώραςlaquoεδώ γεννήθηκε η δημοκρατίαraquo υπο-γραμμίζει επιτηδευμένα μας φέρνειστον πέμπτο αιώνα προ χριστούυπολογίζοντας ξιπασμένα ότι εμείςαγνοούμε το ουσιώδες περιεχόμενοτης δημοκρατίας Ποντάροντας επι-πλέον στην ιστορική πορεία του ελ-ληνικού λαού ο οποίος έχει στερηθείβίαια εκείνο που ο laquoαρχηγόςraquo εγκω-μιάζει και διαφημίζει σαν ντόπιοπροϊόν προστατευμένης ονομασίαςπροέλευσηςη αλήθεια είναι ότι ως λαός έχουμεστερηθεί τη δημοκρατία για μεγάλαχρονικά διαστήματα με αποτέλεσμααυτή η μακροχρόνια και ομοιόμορφηεπανάληψη στέρησης τείνει να λάβειμια τυπική μορφή Εν ολίγοις να γίνειθεσμός ο οποίος δεν αγγίζεται και δεθίγεται από κανένα

η ανίχνευση της στέρησης της δημο-κρατίας σε αυτό εδώ τον τόπο δενπροϋποθέτει ιστορική έρευνα στο μα-κρινό παρελθόν είναι μέσα στα σπί-

τια μας μπορεί να μας τη διηγηθεί οπαππούς μας ο πατέρας μας οισχολικές φωτογραφίες των γονιώνμας και τα μαθητικά τους τετράδια τηστέρηση της δημοκρατίας μπορούμενα τη ψηλαφίσουμε πάνω τους ςτασημάδια από τις σφαίρες του εμφυ-λίου στους εφιάλτες που τους δημι-ούργησε η εξορία στις ουλές πουφύτεψε στο σώμα τους η παρανιάτων βασανιστών τη στέρηση της δη-μοκρατίας μπορούμε να τη ψηλαφί-σουμε πάνω μας ςτα δικά μαςσώματα της λεγόμενης νέας γενιάςτο επικαλούμενο σύστημα συντηρείμε πρωτοφανή δεξιοτεχνία το laquoθεσμότης στέρησης της δημοκρατίαςraquoΠότε με γκλοπ και χημικά πότε μεανεργία και laquoκούρεμαraquo των πόθωνμας πότε με το ίδιο το εκπαιδευτικότου σύστημα και πότε με γενικευμένεςενέσεις απαξίωσης των δυνατοτήτωνμας με συνοπτικές διαδικασίες μαςμεταβάλλει σε ανθρώπους πολιτικάαπαθείς που ζούμε με τη ψευδαί-σθηση ότι τα πράγματα δε μπορούννα αλλάξουν και κρυβόμαστε μέσασε παραβάν για να ψηφίσουμε εκείνοπου το σύστημα ξεδιάντροπα μαςεπιβάλλει φανερά να επιλέξουμεΠιθανώς η πραγματική δημοκρατίαθα είναι εκείνη που δε θα έχει ανάγκηγια να αντέξει από παραβάν και φα-κέλους οι οποίοι κρύβουν τις επιλο-γές μας και διαιωνίζουν την έλλειψησεβασμού στη διαφορετικότηταΖούμε σε μια υβριδική δημοκρατίαπου έχει καταφέρει να καταχωνιάσειμέσα σε ένα μπλε παραβάν την παρ-ρησία την ισότητα τη δυνατότητααλλαγής την ουσιαστική έννοια τουπολίτηά

ρθ

ρο

6

εικα

στι

κά

ο Ρενέ Μαγκρίτ (1898-1967) γεννή-θηκε στο Βέλγιο στην πόλη Λεσσίνσπούδασε στην Βασιλική ΑκαδημίαΚαλών Τεχνών στις Βρυξέλλες για δυοχρόνια (1916-1918) όπου η διδασκαλίατου φαινόταν στείρα Από το 1918 έωςτο 1924 ζωγράφιζε κυρίως γυναικείαγυμνά με επιρροές από τον Φουτουρι-σμό και τον Κυβισμό Το 1922 παντρεύ-τηκε την Ζωρζέτ Μπερζέ και μέχρι το1926 δούλεψε ως σχεδιαστής σε εργο-στάσιο ταπετσαρίας ως σχεδιαστήςαφίσας και διαφημιστής Το 1926 συν-δέθηκε με άλλους Βέλγους μουσικούςσυγγραφείς και καλλιτέχνες σχηματί-ζοντας μια άτυπη ομάδα ανάλογη τωνσουρεαλιστών του Παρισιού Την ίδιαχρονιά ζωγράφισε το πρώτο του σου-ρεαλιστικό έργο με το οποίο συμμετείχεστην πρώτη του έκθεση στις Βρυξέλ-λες οι κριτικοί κατέκριναν την έκθεσηκαι ο Μαγκρίτ αποθαρρυμένος μετα-κόμισε στο Παρίσι όπου γνώρισε καιανέπτυξε φιλία με τον Αντρέ Μπρετόνκαι πήρε μέρος σε όλες τις εκδηλώσειςτων σουρεαλιστών Το 1930 τρομαγμέ-νος από την πολεμική ατμόσφαιρα τουΠαρισιού επέστρεψε στις Βρυξέλλεςόπου έζησε ως το τέλος της ζωής του

ο Ρενέ Μαγκρίτ δεν είναι το πρώτοόνομα που έρχεται στο μυαλό μετο άκουσμα της λέξης ςουρεαλι-σμός ίσως επειδή έφυγε το 1930από το Παρίσι που αποτελούσε τοκέντρο της δράσης των ςουρεαλι-στών και δεν γνώρισε την αναγνώ-ριση που θα του άξιζε Ίσως πάλιεπειδή το έργο του έχει κάτι το ξεχω-ριστό ο ςουρεαλισμός στην ζωγραφικήχωρίστηκε σε δυο κατευθύνσειςΠρώτη κατεύθυνση ήταν αυτή τουοργανικού ή απόλυτου σουρεαλι-σμού με εκπροσώπους τους MiroMasson και Matta και κυρίαρχοστοιχείο αυτό του laquoαυτοματισμούraquoχωρίς τον έλεγχο της λογικής σκέ-ψης Αντίθετα η δεύτερη κατεύ-θυνση αφορούσε στην ρεαλιστικήαπεικόνιση σκηνών και αντικειμέ-νων που αφαιρεμένα από το φυ-σικό τους περιβάλλονπαραμορφώνονται και συνδυάζο-νται με απίθανους τρόπου όπωςστα όνειρα ο Magritte ανήκει μαζίμε τους Roy Dali Tanguy και Del-vaux σrsquo αυτήν την δεύτερη κατεύ-θυνση Όμως τα έργα του Magritte πέρααπό τα τυπικά στοιχεία αυτής τηςκατεύθυνσης του ςουρεαλισμούδιακρίνονται κι από άλλες αρετέςΕίναι έργα που συνομιλούν άμεσαμε την φαντασία και το φαντα-στικό ςτους πίνακες του όλα είναιπιθανά μια πόλη να βρίσκεται σειπτάμενο βράχο πάνω από την θά-λασσα άνθρωποι αόρατοι μεμόνο σημάδι πίσω τους το σχήματους οάσεις να ξεπηδάνε από τρα-πέζια και πολλές άλλες απρόσμε-νες εικόνες Όλα αυτά δοσμένα μεέναν απίστευτα λεπτομερειακό ρε-αλισμό που αγγίζει τα όρια τηςοφθαλμικής απάτης

Rene

Mag

ritt

e

κεί

μεν

οΜ

άγ

δα

Κα

φετ

ζοπ

ού

λο

υ

7

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

εικα

στι

κά

ο Magritte με το ιδιαίτερο ύφος τουκαι τις φανταστικές συνθέσεις καθη-μερινών αντικειμένων δημιουργεί έναπαρακλάδι του σουρεαλισμού τονμαγικό ρεαλισμό το κίνημα ανθεί το1930-40 στην Ευρώπη και στην Αμε-ρική με κύριο χαρακτηριστικό τηνακριβή και λεπτομερειακή παρου-σίαση μιας συνηθισμένης σκηνήςχωρίς παραμορφώσεις το μαγικόπροκύπτει από την συνένωση αντι-κειμένων ή γεγονότων που είναι πα-ράδοξο να συνυπάρχουν Πολλοίσουρεαλιστές χρησιμοποιούν την τε-χνική του μαγικού ρεαλισμού όμωςο Magritte μαζί με τον Pierre Royήταν οι κύριοι εμπνευστές αυτής τηςπροσέγγισης Πράγματι τα έργα του Magritte είναιμαγικά κυρίως γιατί κατασκευάζειαπρόσμενες εικόνες με μεγάλη μαε-στρία αλλά και γιατί εκφράζει με εύ-γλωττο τρόπο σχόλια ςχολιάζειάλλοτε τον τρόπο που βλέπουμε τηνπραγματικότητα άλλοτε την ίδια τηνζωγραφική τέχνη ως στοιχείο αυτοα-ναφορικότητας και κάποιες φορέςκαι για τα δύο Έργα όπως το Golconde όπου οισταγόνες της βροχής αντικαθιστώ-νται από μια laquoβροχήraquo ανθρώπων τηςχαρακτηριστικής του φιγούρας

αλλά και το Empire of Light που τοτοπίο παιχνιδίζει ανάμεσα στο φωςτης νύχτας και της μέρας σχολιά-ζουν το ορατό Ακροβατούν ανά-μεσα στο πραγματικό και τοφανταστικό και μας προσφέρουνέναν κόσμο ανασκευασμένο μέσααπό την ματιά της φαντασίας

το The Human Condition (πίνακαςεπόμενης σελίδας) είναι ένα από ταπολλά έργα που αναφέρονται στηντέχνη της ζωγραφικής ςχολιάζεται οτρόπος που η ζωγραφική laquoμιμείταιraquoτην πραγματικότητα και το πραγμα-τικό εισχωρεί στην τέχνη

8

εικα

στι

κά

ςτοιχεία αυτοαναφορικότητας αλλάκαι διαλόγου με την δημιουργίαάλλου ζωγράφου παρουσιάζει τοέργο τέχνης με τίτλο Προοπτική ηΜαντάμ Ρεκαμιέ του David

ο τίτλος αποτελεί την κατευθυντήριαγραμμή για ερμηνεία αν και η ανα-φορά στο έργο του David Portrait ofMadame Reacutecamier (παρακάτω ει-κόνα) είναι εμφανής

το σχόλιο στην δεδομένη περίπτωσηείναι διττό καθώς αφορά και τηνμοίρα της κυρίας ρεκαμιέ αλλά καιτην ζωγραφική του Davidτο υπέροχο στα έργα του Magritteείναι ότι ο ζωγράφος παίζει με τομυαλό του θεατή μέσα από τους συ-νειρμούς που προκαλεί τα έργα τέ-χνης του διακρίνονται από έναανεκτίμητο στοιχείο το χιούμορ Είναιτο σημείο που σπάει ο ορίζονταςπροσδοκιών του θεατή και στομυαλό του ανατρέπονται τα πάνταΈνα τέτοιο έργο του Magritte πουπροσωπικά μου προκαλεί το ενδια-φέρον κάθε φορά είναι το Ή απάτη(ή δολιότητα) των εικόνων (εικόνα)

Ζωγραφίζει μια ξύλινη πίπα με άψογηλεπτομέρεια και από κάτω της επι-γράφει με γραμματοσειρά που θυμί-ζει διαφήμιση την φράση Αυτή δενείναι μια πίπα προβληματίζοντας τονθεατή αν η φράση αναφέρεται στοαντικείμενο ή στην εικόνα ο μοναδικός τρόπος εικονοπλασίαςτου Magritte σε μεταφέρει σε μιαάλλη διάσταση όπου η φαντασίαδεν έχει όρια διαχέεται σαρωτικάμέσα στο πραγματικό και το ανα-σκευάζει το όνειρο είναι κοντά καιόλα είναι πιθανά ως δια μαγείας Αξί-ζει πραγματικά να δείτε τα έργα τουκαι να γνωρίσετε αυτό τον μάγο τηςεικόνας τον Reneacute Magritte

Rene

Magritte

zιzά

νιο

9

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

Όταν ήμουν παιδί αισθανόμουν ότιόλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκε-ται στην παιδική χαρά της γειτο-νιάς μου

Μετά έβαλαν κάγκελα αλυσίδεςλουκέτα και ωράριο λειτουργίας

Για να μην αντιδράσω μου αγόρα-σαν το video game που είχα δει στηδιαφήμιση Η ελευθερία πλέον έγινεεικονική και περιορίζονταν στηνέκταση μιας πολύχρωμης οθόνης

Όμως το video game το βαρέθηκακάπως γρήγορα Έκανα βόλτες μέσαστο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτιενδιαφέρον Μετά από τα πολλάπήρα ένα σκαμπό το έβαλα μπρο-στά στη βιβλιοθήκη ανέβηκαεπάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλοναπό περιέργεια Αφού διάβασα λίγοαισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευ-θερία του κόσμου

Συναντήθηκα με τους φίλους μουκαι πήγαμε πάλι στην παιδικήχαρά laquoΜα πώςraquo αναρωτήθηκανlaquoέχει αλυσίδα στην πόρταraquo laquoΑλυ-σίδα έχουμε εδώraquo είπα και τουέδειξα το κεφάλι μου

Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώ-σαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμεμέσα στην παιδική χαρά Οι υπόλοι-ποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυ-γαν

Μερικά χρόνια μετά στο πανεπι-στήμιο πια έβαλα μια σκάλα μπρο-στά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκηςόμως αυτή τη φορά λουκέτα κά-γκελα αλυσίδες και ωράριο λει-τουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη

το

λο

υκ

έτο

του

μυ

αλο

ύ

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

5

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

δεν μπορούν να αλλάξουνraquo και ότικάθε προσπάθεια είναι μάταιη καιανώφελη Ένα μεγάλο μέρος της ελ-ληνικής κοινωνίας επιβιώνει αλλά δυ-σκολεύεται να αναπτυχθεί διότιπορεύεται με τη ψευδαίσθηση ότι οιθεσμοί που η ίδια δημιούργησε δενμπορούν να εξελιχθούν να μεταβλη-θούν και να προσαρμοστούν στοδικό της σήμερα Είναι εκείνο που οκορνήλιος καστοριάδης χαρακτηρί-ζει ως καθεστώς της ετερονομίαςη πλατεία έχει φωταγωγηθεί τοπάλκο έχει στηθεί ο laquoαρχηγόςraquo απο-καλύπτει τη ρητορική του δεινότηταμιλάει για δημοκρατία για το ένδοξοδημοκρατικό παρελθόν της χώραςlaquoεδώ γεννήθηκε η δημοκρατίαraquo υπο-γραμμίζει επιτηδευμένα μας φέρνειστον πέμπτο αιώνα προ χριστούυπολογίζοντας ξιπασμένα ότι εμείςαγνοούμε το ουσιώδες περιεχόμενοτης δημοκρατίας Ποντάροντας επι-πλέον στην ιστορική πορεία του ελ-ληνικού λαού ο οποίος έχει στερηθείβίαια εκείνο που ο laquoαρχηγόςraquo εγκω-μιάζει και διαφημίζει σαν ντόπιοπροϊόν προστατευμένης ονομασίαςπροέλευσηςη αλήθεια είναι ότι ως λαός έχουμεστερηθεί τη δημοκρατία για μεγάλαχρονικά διαστήματα με αποτέλεσμααυτή η μακροχρόνια και ομοιόμορφηεπανάληψη στέρησης τείνει να λάβειμια τυπική μορφή Εν ολίγοις να γίνειθεσμός ο οποίος δεν αγγίζεται και δεθίγεται από κανένα

η ανίχνευση της στέρησης της δημο-κρατίας σε αυτό εδώ τον τόπο δενπροϋποθέτει ιστορική έρευνα στο μα-κρινό παρελθόν είναι μέσα στα σπί-

τια μας μπορεί να μας τη διηγηθεί οπαππούς μας ο πατέρας μας οισχολικές φωτογραφίες των γονιώνμας και τα μαθητικά τους τετράδια τηστέρηση της δημοκρατίας μπορούμενα τη ψηλαφίσουμε πάνω τους ςτασημάδια από τις σφαίρες του εμφυ-λίου στους εφιάλτες που τους δημι-ούργησε η εξορία στις ουλές πουφύτεψε στο σώμα τους η παρανιάτων βασανιστών τη στέρηση της δη-μοκρατίας μπορούμε να τη ψηλαφί-σουμε πάνω μας ςτα δικά μαςσώματα της λεγόμενης νέας γενιάςτο επικαλούμενο σύστημα συντηρείμε πρωτοφανή δεξιοτεχνία το laquoθεσμότης στέρησης της δημοκρατίαςraquoΠότε με γκλοπ και χημικά πότε μεανεργία και laquoκούρεμαraquo των πόθωνμας πότε με το ίδιο το εκπαιδευτικότου σύστημα και πότε με γενικευμένεςενέσεις απαξίωσης των δυνατοτήτωνμας με συνοπτικές διαδικασίες μαςμεταβάλλει σε ανθρώπους πολιτικάαπαθείς που ζούμε με τη ψευδαί-σθηση ότι τα πράγματα δε μπορούννα αλλάξουν και κρυβόμαστε μέσασε παραβάν για να ψηφίσουμε εκείνοπου το σύστημα ξεδιάντροπα μαςεπιβάλλει φανερά να επιλέξουμεΠιθανώς η πραγματική δημοκρατίαθα είναι εκείνη που δε θα έχει ανάγκηγια να αντέξει από παραβάν και φα-κέλους οι οποίοι κρύβουν τις επιλο-γές μας και διαιωνίζουν την έλλειψησεβασμού στη διαφορετικότηταΖούμε σε μια υβριδική δημοκρατίαπου έχει καταφέρει να καταχωνιάσειμέσα σε ένα μπλε παραβάν την παρ-ρησία την ισότητα τη δυνατότητααλλαγής την ουσιαστική έννοια τουπολίτηά

ρθ

ρο

6

εικα

στι

κά

ο Ρενέ Μαγκρίτ (1898-1967) γεννή-θηκε στο Βέλγιο στην πόλη Λεσσίνσπούδασε στην Βασιλική ΑκαδημίαΚαλών Τεχνών στις Βρυξέλλες για δυοχρόνια (1916-1918) όπου η διδασκαλίατου φαινόταν στείρα Από το 1918 έωςτο 1924 ζωγράφιζε κυρίως γυναικείαγυμνά με επιρροές από τον Φουτουρι-σμό και τον Κυβισμό Το 1922 παντρεύ-τηκε την Ζωρζέτ Μπερζέ και μέχρι το1926 δούλεψε ως σχεδιαστής σε εργο-στάσιο ταπετσαρίας ως σχεδιαστήςαφίσας και διαφημιστής Το 1926 συν-δέθηκε με άλλους Βέλγους μουσικούςσυγγραφείς και καλλιτέχνες σχηματί-ζοντας μια άτυπη ομάδα ανάλογη τωνσουρεαλιστών του Παρισιού Την ίδιαχρονιά ζωγράφισε το πρώτο του σου-ρεαλιστικό έργο με το οποίο συμμετείχεστην πρώτη του έκθεση στις Βρυξέλ-λες οι κριτικοί κατέκριναν την έκθεσηκαι ο Μαγκρίτ αποθαρρυμένος μετα-κόμισε στο Παρίσι όπου γνώρισε καιανέπτυξε φιλία με τον Αντρέ Μπρετόνκαι πήρε μέρος σε όλες τις εκδηλώσειςτων σουρεαλιστών Το 1930 τρομαγμέ-νος από την πολεμική ατμόσφαιρα τουΠαρισιού επέστρεψε στις Βρυξέλλεςόπου έζησε ως το τέλος της ζωής του

ο Ρενέ Μαγκρίτ δεν είναι το πρώτοόνομα που έρχεται στο μυαλό μετο άκουσμα της λέξης ςουρεαλι-σμός ίσως επειδή έφυγε το 1930από το Παρίσι που αποτελούσε τοκέντρο της δράσης των ςουρεαλι-στών και δεν γνώρισε την αναγνώ-ριση που θα του άξιζε Ίσως πάλιεπειδή το έργο του έχει κάτι το ξεχω-ριστό ο ςουρεαλισμός στην ζωγραφικήχωρίστηκε σε δυο κατευθύνσειςΠρώτη κατεύθυνση ήταν αυτή τουοργανικού ή απόλυτου σουρεαλι-σμού με εκπροσώπους τους MiroMasson και Matta και κυρίαρχοστοιχείο αυτό του laquoαυτοματισμούraquoχωρίς τον έλεγχο της λογικής σκέ-ψης Αντίθετα η δεύτερη κατεύ-θυνση αφορούσε στην ρεαλιστικήαπεικόνιση σκηνών και αντικειμέ-νων που αφαιρεμένα από το φυ-σικό τους περιβάλλονπαραμορφώνονται και συνδυάζο-νται με απίθανους τρόπου όπωςστα όνειρα ο Magritte ανήκει μαζίμε τους Roy Dali Tanguy και Del-vaux σrsquo αυτήν την δεύτερη κατεύ-θυνση Όμως τα έργα του Magritte πέρααπό τα τυπικά στοιχεία αυτής τηςκατεύθυνσης του ςουρεαλισμούδιακρίνονται κι από άλλες αρετέςΕίναι έργα που συνομιλούν άμεσαμε την φαντασία και το φαντα-στικό ςτους πίνακες του όλα είναιπιθανά μια πόλη να βρίσκεται σειπτάμενο βράχο πάνω από την θά-λασσα άνθρωποι αόρατοι μεμόνο σημάδι πίσω τους το σχήματους οάσεις να ξεπηδάνε από τρα-πέζια και πολλές άλλες απρόσμε-νες εικόνες Όλα αυτά δοσμένα μεέναν απίστευτα λεπτομερειακό ρε-αλισμό που αγγίζει τα όρια τηςοφθαλμικής απάτης

Rene

Mag

ritt

e

κεί

μεν

οΜ

άγ

δα

Κα

φετ

ζοπ

ού

λο

υ

7

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

εικα

στι

κά

ο Magritte με το ιδιαίτερο ύφος τουκαι τις φανταστικές συνθέσεις καθη-μερινών αντικειμένων δημιουργεί έναπαρακλάδι του σουρεαλισμού τονμαγικό ρεαλισμό το κίνημα ανθεί το1930-40 στην Ευρώπη και στην Αμε-ρική με κύριο χαρακτηριστικό τηνακριβή και λεπτομερειακή παρου-σίαση μιας συνηθισμένης σκηνήςχωρίς παραμορφώσεις το μαγικόπροκύπτει από την συνένωση αντι-κειμένων ή γεγονότων που είναι πα-ράδοξο να συνυπάρχουν Πολλοίσουρεαλιστές χρησιμοποιούν την τε-χνική του μαγικού ρεαλισμού όμωςο Magritte μαζί με τον Pierre Royήταν οι κύριοι εμπνευστές αυτής τηςπροσέγγισης Πράγματι τα έργα του Magritte είναιμαγικά κυρίως γιατί κατασκευάζειαπρόσμενες εικόνες με μεγάλη μαε-στρία αλλά και γιατί εκφράζει με εύ-γλωττο τρόπο σχόλια ςχολιάζειάλλοτε τον τρόπο που βλέπουμε τηνπραγματικότητα άλλοτε την ίδια τηνζωγραφική τέχνη ως στοιχείο αυτοα-ναφορικότητας και κάποιες φορέςκαι για τα δύο Έργα όπως το Golconde όπου οισταγόνες της βροχής αντικαθιστώ-νται από μια laquoβροχήraquo ανθρώπων τηςχαρακτηριστικής του φιγούρας

αλλά και το Empire of Light που τοτοπίο παιχνιδίζει ανάμεσα στο φωςτης νύχτας και της μέρας σχολιά-ζουν το ορατό Ακροβατούν ανά-μεσα στο πραγματικό και τοφανταστικό και μας προσφέρουνέναν κόσμο ανασκευασμένο μέσααπό την ματιά της φαντασίας

το The Human Condition (πίνακαςεπόμενης σελίδας) είναι ένα από ταπολλά έργα που αναφέρονται στηντέχνη της ζωγραφικής ςχολιάζεται οτρόπος που η ζωγραφική laquoμιμείταιraquoτην πραγματικότητα και το πραγμα-τικό εισχωρεί στην τέχνη

8

εικα

στι

κά

ςτοιχεία αυτοαναφορικότητας αλλάκαι διαλόγου με την δημιουργίαάλλου ζωγράφου παρουσιάζει τοέργο τέχνης με τίτλο Προοπτική ηΜαντάμ Ρεκαμιέ του David

ο τίτλος αποτελεί την κατευθυντήριαγραμμή για ερμηνεία αν και η ανα-φορά στο έργο του David Portrait ofMadame Reacutecamier (παρακάτω ει-κόνα) είναι εμφανής

το σχόλιο στην δεδομένη περίπτωσηείναι διττό καθώς αφορά και τηνμοίρα της κυρίας ρεκαμιέ αλλά καιτην ζωγραφική του Davidτο υπέροχο στα έργα του Magritteείναι ότι ο ζωγράφος παίζει με τομυαλό του θεατή μέσα από τους συ-νειρμούς που προκαλεί τα έργα τέ-χνης του διακρίνονται από έναανεκτίμητο στοιχείο το χιούμορ Είναιτο σημείο που σπάει ο ορίζονταςπροσδοκιών του θεατή και στομυαλό του ανατρέπονται τα πάνταΈνα τέτοιο έργο του Magritte πουπροσωπικά μου προκαλεί το ενδια-φέρον κάθε φορά είναι το Ή απάτη(ή δολιότητα) των εικόνων (εικόνα)

Ζωγραφίζει μια ξύλινη πίπα με άψογηλεπτομέρεια και από κάτω της επι-γράφει με γραμματοσειρά που θυμί-ζει διαφήμιση την φράση Αυτή δενείναι μια πίπα προβληματίζοντας τονθεατή αν η φράση αναφέρεται στοαντικείμενο ή στην εικόνα ο μοναδικός τρόπος εικονοπλασίαςτου Magritte σε μεταφέρει σε μιαάλλη διάσταση όπου η φαντασίαδεν έχει όρια διαχέεται σαρωτικάμέσα στο πραγματικό και το ανα-σκευάζει το όνειρο είναι κοντά καιόλα είναι πιθανά ως δια μαγείας Αξί-ζει πραγματικά να δείτε τα έργα τουκαι να γνωρίσετε αυτό τον μάγο τηςεικόνας τον Reneacute Magritte

Rene

Magritte

zιzά

νιο

9

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

Όταν ήμουν παιδί αισθανόμουν ότιόλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκε-ται στην παιδική χαρά της γειτο-νιάς μου

Μετά έβαλαν κάγκελα αλυσίδεςλουκέτα και ωράριο λειτουργίας

Για να μην αντιδράσω μου αγόρα-σαν το video game που είχα δει στηδιαφήμιση Η ελευθερία πλέον έγινεεικονική και περιορίζονταν στηνέκταση μιας πολύχρωμης οθόνης

Όμως το video game το βαρέθηκακάπως γρήγορα Έκανα βόλτες μέσαστο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτιενδιαφέρον Μετά από τα πολλάπήρα ένα σκαμπό το έβαλα μπρο-στά στη βιβλιοθήκη ανέβηκαεπάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλοναπό περιέργεια Αφού διάβασα λίγοαισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευ-θερία του κόσμου

Συναντήθηκα με τους φίλους μουκαι πήγαμε πάλι στην παιδικήχαρά laquoΜα πώςraquo αναρωτήθηκανlaquoέχει αλυσίδα στην πόρταraquo laquoΑλυ-σίδα έχουμε εδώraquo είπα και τουέδειξα το κεφάλι μου

Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώ-σαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμεμέσα στην παιδική χαρά Οι υπόλοι-ποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυ-γαν

Μερικά χρόνια μετά στο πανεπι-στήμιο πια έβαλα μια σκάλα μπρο-στά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκηςόμως αυτή τη φορά λουκέτα κά-γκελα αλυσίδες και ωράριο λει-τουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη

το

λο

υκ

έτο

του

μυ

αλο

ύ

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

6

εικα

στι

κά

ο Ρενέ Μαγκρίτ (1898-1967) γεννή-θηκε στο Βέλγιο στην πόλη Λεσσίνσπούδασε στην Βασιλική ΑκαδημίαΚαλών Τεχνών στις Βρυξέλλες για δυοχρόνια (1916-1918) όπου η διδασκαλίατου φαινόταν στείρα Από το 1918 έωςτο 1924 ζωγράφιζε κυρίως γυναικείαγυμνά με επιρροές από τον Φουτουρι-σμό και τον Κυβισμό Το 1922 παντρεύ-τηκε την Ζωρζέτ Μπερζέ και μέχρι το1926 δούλεψε ως σχεδιαστής σε εργο-στάσιο ταπετσαρίας ως σχεδιαστήςαφίσας και διαφημιστής Το 1926 συν-δέθηκε με άλλους Βέλγους μουσικούςσυγγραφείς και καλλιτέχνες σχηματί-ζοντας μια άτυπη ομάδα ανάλογη τωνσουρεαλιστών του Παρισιού Την ίδιαχρονιά ζωγράφισε το πρώτο του σου-ρεαλιστικό έργο με το οποίο συμμετείχεστην πρώτη του έκθεση στις Βρυξέλ-λες οι κριτικοί κατέκριναν την έκθεσηκαι ο Μαγκρίτ αποθαρρυμένος μετα-κόμισε στο Παρίσι όπου γνώρισε καιανέπτυξε φιλία με τον Αντρέ Μπρετόνκαι πήρε μέρος σε όλες τις εκδηλώσειςτων σουρεαλιστών Το 1930 τρομαγμέ-νος από την πολεμική ατμόσφαιρα τουΠαρισιού επέστρεψε στις Βρυξέλλεςόπου έζησε ως το τέλος της ζωής του

ο Ρενέ Μαγκρίτ δεν είναι το πρώτοόνομα που έρχεται στο μυαλό μετο άκουσμα της λέξης ςουρεαλι-σμός ίσως επειδή έφυγε το 1930από το Παρίσι που αποτελούσε τοκέντρο της δράσης των ςουρεαλι-στών και δεν γνώρισε την αναγνώ-ριση που θα του άξιζε Ίσως πάλιεπειδή το έργο του έχει κάτι το ξεχω-ριστό ο ςουρεαλισμός στην ζωγραφικήχωρίστηκε σε δυο κατευθύνσειςΠρώτη κατεύθυνση ήταν αυτή τουοργανικού ή απόλυτου σουρεαλι-σμού με εκπροσώπους τους MiroMasson και Matta και κυρίαρχοστοιχείο αυτό του laquoαυτοματισμούraquoχωρίς τον έλεγχο της λογικής σκέ-ψης Αντίθετα η δεύτερη κατεύ-θυνση αφορούσε στην ρεαλιστικήαπεικόνιση σκηνών και αντικειμέ-νων που αφαιρεμένα από το φυ-σικό τους περιβάλλονπαραμορφώνονται και συνδυάζο-νται με απίθανους τρόπου όπωςστα όνειρα ο Magritte ανήκει μαζίμε τους Roy Dali Tanguy και Del-vaux σrsquo αυτήν την δεύτερη κατεύ-θυνση Όμως τα έργα του Magritte πέρααπό τα τυπικά στοιχεία αυτής τηςκατεύθυνσης του ςουρεαλισμούδιακρίνονται κι από άλλες αρετέςΕίναι έργα που συνομιλούν άμεσαμε την φαντασία και το φαντα-στικό ςτους πίνακες του όλα είναιπιθανά μια πόλη να βρίσκεται σειπτάμενο βράχο πάνω από την θά-λασσα άνθρωποι αόρατοι μεμόνο σημάδι πίσω τους το σχήματους οάσεις να ξεπηδάνε από τρα-πέζια και πολλές άλλες απρόσμε-νες εικόνες Όλα αυτά δοσμένα μεέναν απίστευτα λεπτομερειακό ρε-αλισμό που αγγίζει τα όρια τηςοφθαλμικής απάτης

Rene

Mag

ritt

e

κεί

μεν

οΜ

άγ

δα

Κα

φετ

ζοπ

ού

λο

υ

7

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

εικα

στι

κά

ο Magritte με το ιδιαίτερο ύφος τουκαι τις φανταστικές συνθέσεις καθη-μερινών αντικειμένων δημιουργεί έναπαρακλάδι του σουρεαλισμού τονμαγικό ρεαλισμό το κίνημα ανθεί το1930-40 στην Ευρώπη και στην Αμε-ρική με κύριο χαρακτηριστικό τηνακριβή και λεπτομερειακή παρου-σίαση μιας συνηθισμένης σκηνήςχωρίς παραμορφώσεις το μαγικόπροκύπτει από την συνένωση αντι-κειμένων ή γεγονότων που είναι πα-ράδοξο να συνυπάρχουν Πολλοίσουρεαλιστές χρησιμοποιούν την τε-χνική του μαγικού ρεαλισμού όμωςο Magritte μαζί με τον Pierre Royήταν οι κύριοι εμπνευστές αυτής τηςπροσέγγισης Πράγματι τα έργα του Magritte είναιμαγικά κυρίως γιατί κατασκευάζειαπρόσμενες εικόνες με μεγάλη μαε-στρία αλλά και γιατί εκφράζει με εύ-γλωττο τρόπο σχόλια ςχολιάζειάλλοτε τον τρόπο που βλέπουμε τηνπραγματικότητα άλλοτε την ίδια τηνζωγραφική τέχνη ως στοιχείο αυτοα-ναφορικότητας και κάποιες φορέςκαι για τα δύο Έργα όπως το Golconde όπου οισταγόνες της βροχής αντικαθιστώ-νται από μια laquoβροχήraquo ανθρώπων τηςχαρακτηριστικής του φιγούρας

αλλά και το Empire of Light που τοτοπίο παιχνιδίζει ανάμεσα στο φωςτης νύχτας και της μέρας σχολιά-ζουν το ορατό Ακροβατούν ανά-μεσα στο πραγματικό και τοφανταστικό και μας προσφέρουνέναν κόσμο ανασκευασμένο μέσααπό την ματιά της φαντασίας

το The Human Condition (πίνακαςεπόμενης σελίδας) είναι ένα από ταπολλά έργα που αναφέρονται στηντέχνη της ζωγραφικής ςχολιάζεται οτρόπος που η ζωγραφική laquoμιμείταιraquoτην πραγματικότητα και το πραγμα-τικό εισχωρεί στην τέχνη

8

εικα

στι

κά

ςτοιχεία αυτοαναφορικότητας αλλάκαι διαλόγου με την δημιουργίαάλλου ζωγράφου παρουσιάζει τοέργο τέχνης με τίτλο Προοπτική ηΜαντάμ Ρεκαμιέ του David

ο τίτλος αποτελεί την κατευθυντήριαγραμμή για ερμηνεία αν και η ανα-φορά στο έργο του David Portrait ofMadame Reacutecamier (παρακάτω ει-κόνα) είναι εμφανής

το σχόλιο στην δεδομένη περίπτωσηείναι διττό καθώς αφορά και τηνμοίρα της κυρίας ρεκαμιέ αλλά καιτην ζωγραφική του Davidτο υπέροχο στα έργα του Magritteείναι ότι ο ζωγράφος παίζει με τομυαλό του θεατή μέσα από τους συ-νειρμούς που προκαλεί τα έργα τέ-χνης του διακρίνονται από έναανεκτίμητο στοιχείο το χιούμορ Είναιτο σημείο που σπάει ο ορίζονταςπροσδοκιών του θεατή και στομυαλό του ανατρέπονται τα πάνταΈνα τέτοιο έργο του Magritte πουπροσωπικά μου προκαλεί το ενδια-φέρον κάθε φορά είναι το Ή απάτη(ή δολιότητα) των εικόνων (εικόνα)

Ζωγραφίζει μια ξύλινη πίπα με άψογηλεπτομέρεια και από κάτω της επι-γράφει με γραμματοσειρά που θυμί-ζει διαφήμιση την φράση Αυτή δενείναι μια πίπα προβληματίζοντας τονθεατή αν η φράση αναφέρεται στοαντικείμενο ή στην εικόνα ο μοναδικός τρόπος εικονοπλασίαςτου Magritte σε μεταφέρει σε μιαάλλη διάσταση όπου η φαντασίαδεν έχει όρια διαχέεται σαρωτικάμέσα στο πραγματικό και το ανα-σκευάζει το όνειρο είναι κοντά καιόλα είναι πιθανά ως δια μαγείας Αξί-ζει πραγματικά να δείτε τα έργα τουκαι να γνωρίσετε αυτό τον μάγο τηςεικόνας τον Reneacute Magritte

Rene

Magritte

zιzά

νιο

9

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

Όταν ήμουν παιδί αισθανόμουν ότιόλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκε-ται στην παιδική χαρά της γειτο-νιάς μου

Μετά έβαλαν κάγκελα αλυσίδεςλουκέτα και ωράριο λειτουργίας

Για να μην αντιδράσω μου αγόρα-σαν το video game που είχα δει στηδιαφήμιση Η ελευθερία πλέον έγινεεικονική και περιορίζονταν στηνέκταση μιας πολύχρωμης οθόνης

Όμως το video game το βαρέθηκακάπως γρήγορα Έκανα βόλτες μέσαστο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτιενδιαφέρον Μετά από τα πολλάπήρα ένα σκαμπό το έβαλα μπρο-στά στη βιβλιοθήκη ανέβηκαεπάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλοναπό περιέργεια Αφού διάβασα λίγοαισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευ-θερία του κόσμου

Συναντήθηκα με τους φίλους μουκαι πήγαμε πάλι στην παιδικήχαρά laquoΜα πώςraquo αναρωτήθηκανlaquoέχει αλυσίδα στην πόρταraquo laquoΑλυ-σίδα έχουμε εδώraquo είπα και τουέδειξα το κεφάλι μου

Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώ-σαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμεμέσα στην παιδική χαρά Οι υπόλοι-ποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυ-γαν

Μερικά χρόνια μετά στο πανεπι-στήμιο πια έβαλα μια σκάλα μπρο-στά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκηςόμως αυτή τη φορά λουκέτα κά-γκελα αλυσίδες και ωράριο λει-τουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη

το

λο

υκ

έτο

του

μυ

αλο

ύ

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

7

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

εικα

στι

κά

ο Magritte με το ιδιαίτερο ύφος τουκαι τις φανταστικές συνθέσεις καθη-μερινών αντικειμένων δημιουργεί έναπαρακλάδι του σουρεαλισμού τονμαγικό ρεαλισμό το κίνημα ανθεί το1930-40 στην Ευρώπη και στην Αμε-ρική με κύριο χαρακτηριστικό τηνακριβή και λεπτομερειακή παρου-σίαση μιας συνηθισμένης σκηνήςχωρίς παραμορφώσεις το μαγικόπροκύπτει από την συνένωση αντι-κειμένων ή γεγονότων που είναι πα-ράδοξο να συνυπάρχουν Πολλοίσουρεαλιστές χρησιμοποιούν την τε-χνική του μαγικού ρεαλισμού όμωςο Magritte μαζί με τον Pierre Royήταν οι κύριοι εμπνευστές αυτής τηςπροσέγγισης Πράγματι τα έργα του Magritte είναιμαγικά κυρίως γιατί κατασκευάζειαπρόσμενες εικόνες με μεγάλη μαε-στρία αλλά και γιατί εκφράζει με εύ-γλωττο τρόπο σχόλια ςχολιάζειάλλοτε τον τρόπο που βλέπουμε τηνπραγματικότητα άλλοτε την ίδια τηνζωγραφική τέχνη ως στοιχείο αυτοα-ναφορικότητας και κάποιες φορέςκαι για τα δύο Έργα όπως το Golconde όπου οισταγόνες της βροχής αντικαθιστώ-νται από μια laquoβροχήraquo ανθρώπων τηςχαρακτηριστικής του φιγούρας

αλλά και το Empire of Light που τοτοπίο παιχνιδίζει ανάμεσα στο φωςτης νύχτας και της μέρας σχολιά-ζουν το ορατό Ακροβατούν ανά-μεσα στο πραγματικό και τοφανταστικό και μας προσφέρουνέναν κόσμο ανασκευασμένο μέσααπό την ματιά της φαντασίας

το The Human Condition (πίνακαςεπόμενης σελίδας) είναι ένα από ταπολλά έργα που αναφέρονται στηντέχνη της ζωγραφικής ςχολιάζεται οτρόπος που η ζωγραφική laquoμιμείταιraquoτην πραγματικότητα και το πραγμα-τικό εισχωρεί στην τέχνη

8

εικα

στι

κά

ςτοιχεία αυτοαναφορικότητας αλλάκαι διαλόγου με την δημιουργίαάλλου ζωγράφου παρουσιάζει τοέργο τέχνης με τίτλο Προοπτική ηΜαντάμ Ρεκαμιέ του David

ο τίτλος αποτελεί την κατευθυντήριαγραμμή για ερμηνεία αν και η ανα-φορά στο έργο του David Portrait ofMadame Reacutecamier (παρακάτω ει-κόνα) είναι εμφανής

το σχόλιο στην δεδομένη περίπτωσηείναι διττό καθώς αφορά και τηνμοίρα της κυρίας ρεκαμιέ αλλά καιτην ζωγραφική του Davidτο υπέροχο στα έργα του Magritteείναι ότι ο ζωγράφος παίζει με τομυαλό του θεατή μέσα από τους συ-νειρμούς που προκαλεί τα έργα τέ-χνης του διακρίνονται από έναανεκτίμητο στοιχείο το χιούμορ Είναιτο σημείο που σπάει ο ορίζονταςπροσδοκιών του θεατή και στομυαλό του ανατρέπονται τα πάνταΈνα τέτοιο έργο του Magritte πουπροσωπικά μου προκαλεί το ενδια-φέρον κάθε φορά είναι το Ή απάτη(ή δολιότητα) των εικόνων (εικόνα)

Ζωγραφίζει μια ξύλινη πίπα με άψογηλεπτομέρεια και από κάτω της επι-γράφει με γραμματοσειρά που θυμί-ζει διαφήμιση την φράση Αυτή δενείναι μια πίπα προβληματίζοντας τονθεατή αν η φράση αναφέρεται στοαντικείμενο ή στην εικόνα ο μοναδικός τρόπος εικονοπλασίαςτου Magritte σε μεταφέρει σε μιαάλλη διάσταση όπου η φαντασίαδεν έχει όρια διαχέεται σαρωτικάμέσα στο πραγματικό και το ανα-σκευάζει το όνειρο είναι κοντά καιόλα είναι πιθανά ως δια μαγείας Αξί-ζει πραγματικά να δείτε τα έργα τουκαι να γνωρίσετε αυτό τον μάγο τηςεικόνας τον Reneacute Magritte

Rene

Magritte

zιzά

νιο

9

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

Όταν ήμουν παιδί αισθανόμουν ότιόλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκε-ται στην παιδική χαρά της γειτο-νιάς μου

Μετά έβαλαν κάγκελα αλυσίδεςλουκέτα και ωράριο λειτουργίας

Για να μην αντιδράσω μου αγόρα-σαν το video game που είχα δει στηδιαφήμιση Η ελευθερία πλέον έγινεεικονική και περιορίζονταν στηνέκταση μιας πολύχρωμης οθόνης

Όμως το video game το βαρέθηκακάπως γρήγορα Έκανα βόλτες μέσαστο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτιενδιαφέρον Μετά από τα πολλάπήρα ένα σκαμπό το έβαλα μπρο-στά στη βιβλιοθήκη ανέβηκαεπάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλοναπό περιέργεια Αφού διάβασα λίγοαισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευ-θερία του κόσμου

Συναντήθηκα με τους φίλους μουκαι πήγαμε πάλι στην παιδικήχαρά laquoΜα πώςraquo αναρωτήθηκανlaquoέχει αλυσίδα στην πόρταraquo laquoΑλυ-σίδα έχουμε εδώraquo είπα και τουέδειξα το κεφάλι μου

Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώ-σαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμεμέσα στην παιδική χαρά Οι υπόλοι-ποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυ-γαν

Μερικά χρόνια μετά στο πανεπι-στήμιο πια έβαλα μια σκάλα μπρο-στά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκηςόμως αυτή τη φορά λουκέτα κά-γκελα αλυσίδες και ωράριο λει-τουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη

το

λο

υκ

έτο

του

μυ

αλο

ύ

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

8

εικα

στι

κά

ςτοιχεία αυτοαναφορικότητας αλλάκαι διαλόγου με την δημιουργίαάλλου ζωγράφου παρουσιάζει τοέργο τέχνης με τίτλο Προοπτική ηΜαντάμ Ρεκαμιέ του David

ο τίτλος αποτελεί την κατευθυντήριαγραμμή για ερμηνεία αν και η ανα-φορά στο έργο του David Portrait ofMadame Reacutecamier (παρακάτω ει-κόνα) είναι εμφανής

το σχόλιο στην δεδομένη περίπτωσηείναι διττό καθώς αφορά και τηνμοίρα της κυρίας ρεκαμιέ αλλά καιτην ζωγραφική του Davidτο υπέροχο στα έργα του Magritteείναι ότι ο ζωγράφος παίζει με τομυαλό του θεατή μέσα από τους συ-νειρμούς που προκαλεί τα έργα τέ-χνης του διακρίνονται από έναανεκτίμητο στοιχείο το χιούμορ Είναιτο σημείο που σπάει ο ορίζονταςπροσδοκιών του θεατή και στομυαλό του ανατρέπονται τα πάνταΈνα τέτοιο έργο του Magritte πουπροσωπικά μου προκαλεί το ενδια-φέρον κάθε φορά είναι το Ή απάτη(ή δολιότητα) των εικόνων (εικόνα)

Ζωγραφίζει μια ξύλινη πίπα με άψογηλεπτομέρεια και από κάτω της επι-γράφει με γραμματοσειρά που θυμί-ζει διαφήμιση την φράση Αυτή δενείναι μια πίπα προβληματίζοντας τονθεατή αν η φράση αναφέρεται στοαντικείμενο ή στην εικόνα ο μοναδικός τρόπος εικονοπλασίαςτου Magritte σε μεταφέρει σε μιαάλλη διάσταση όπου η φαντασίαδεν έχει όρια διαχέεται σαρωτικάμέσα στο πραγματικό και το ανα-σκευάζει το όνειρο είναι κοντά καιόλα είναι πιθανά ως δια μαγείας Αξί-ζει πραγματικά να δείτε τα έργα τουκαι να γνωρίσετε αυτό τον μάγο τηςεικόνας τον Reneacute Magritte

Rene

Magritte

zιzά

νιο

9

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

Όταν ήμουν παιδί αισθανόμουν ότιόλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκε-ται στην παιδική χαρά της γειτο-νιάς μου

Μετά έβαλαν κάγκελα αλυσίδεςλουκέτα και ωράριο λειτουργίας

Για να μην αντιδράσω μου αγόρα-σαν το video game που είχα δει στηδιαφήμιση Η ελευθερία πλέον έγινεεικονική και περιορίζονταν στηνέκταση μιας πολύχρωμης οθόνης

Όμως το video game το βαρέθηκακάπως γρήγορα Έκανα βόλτες μέσαστο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτιενδιαφέρον Μετά από τα πολλάπήρα ένα σκαμπό το έβαλα μπρο-στά στη βιβλιοθήκη ανέβηκαεπάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλοναπό περιέργεια Αφού διάβασα λίγοαισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευ-θερία του κόσμου

Συναντήθηκα με τους φίλους μουκαι πήγαμε πάλι στην παιδικήχαρά laquoΜα πώςraquo αναρωτήθηκανlaquoέχει αλυσίδα στην πόρταraquo laquoΑλυ-σίδα έχουμε εδώraquo είπα και τουέδειξα το κεφάλι μου

Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώ-σαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμεμέσα στην παιδική χαρά Οι υπόλοι-ποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυ-γαν

Μερικά χρόνια μετά στο πανεπι-στήμιο πια έβαλα μια σκάλα μπρο-στά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκηςόμως αυτή τη φορά λουκέτα κά-γκελα αλυσίδες και ωράριο λει-τουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη

το

λο

υκ

έτο

του

μυ

αλο

ύ

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

zιzά

νιο

9

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

Όταν ήμουν παιδί αισθανόμουν ότιόλη η ελευθερία του κόσμου βρίσκε-ται στην παιδική χαρά της γειτο-νιάς μου

Μετά έβαλαν κάγκελα αλυσίδεςλουκέτα και ωράριο λειτουργίας

Για να μην αντιδράσω μου αγόρα-σαν το video game που είχα δει στηδιαφήμιση Η ελευθερία πλέον έγινεεικονική και περιορίζονταν στηνέκταση μιας πολύχρωμης οθόνης

Όμως το video game το βαρέθηκακάπως γρήγορα Έκανα βόλτες μέσαστο σπίτι ψάχνοντας να βρω κάτιενδιαφέρον Μετά από τα πολλάπήρα ένα σκαμπό το έβαλα μπρο-στά στη βιβλιοθήκη ανέβηκαεπάνω και πήρα ένα βιβλίο μάλλοναπό περιέργεια Αφού διάβασα λίγοαισθάνθηκα και πάλι όλη την ελευ-θερία του κόσμου

Συναντήθηκα με τους φίλους μουκαι πήγαμε πάλι στην παιδικήχαρά laquoΜα πώςraquo αναρωτήθηκανlaquoέχει αλυσίδα στην πόρταraquo laquoΑλυ-σίδα έχουμε εδώraquo είπα και τουέδειξα το κεφάλι μου

Δύο φίλοι μου κι εγώ σκαρφαλώ-σαμε από τα κάγκελα και πηδήξαμεμέσα στην παιδική χαρά Οι υπόλοι-ποι το θεώρησαν επικίνδυνο κι έφυ-γαν

Μερικά χρόνια μετά στο πανεπι-στήμιο πια έβαλα μια σκάλα μπρο-στά από τα ράφια μιας βιβλιοθήκηςόμως αυτή τη φορά λουκέτα κά-γκελα αλυσίδες και ωράριο λει-τουργίας είχε η ίδια η βιβλιοθήκη

το

λο

υκ

έτο

του

μυ

αλο

ύ

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

10

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

ldquoΘα έχουμε πάντα το Παρίσιrdquo

Casablanca Michael Curtiz (1942)

στη δίνη του Βrsquo Παγκοσμίου Πολέ-μου η εξωτική Καζαμπλάνκα στοΜαρόκο αποτελεί σταυροδρόμι τωνλαών που ψάχνουν μια διέξοδο απότα δεινά της ευρώπης κι ένα εισιτή-ριο προς την ελεύθερη Αμερική εδώβρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρό-σφυγες τυχοδιώκτες απατεώνεςκαταζητούμενοι καιροσκόποι αντι-στασιακοί ένα σωρό διαφορετικοίάνθρωποι που όλοι τους αναζητούνμια ελπίδα για επιβίωση εδώ βρίσκε-ται και ο Ρικ ένας Αμερικανός ιδιο-κτήτης νυχτερινού κλαμπ ο Ρικ είναικυνικός απόμακρος και επιφανει-ακά σκληρός Μια μέρα όμως εμ-φανίζεται στο κλαμπ του η πρώηναγαπημένη του Ίλσα με την οποίαέζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Πα-ρίσι λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμοςΗ Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανε-ξήγητα Τώρα η ξαφνική της επανεμ-φάνιση τον αναστατώνει καθώς οέρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώ-νει ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι ηΊλσα τον άφησε τότε από υποχρέ-ωση στο σύζυγό της Βίκτωρ Λάζλοέναν θρυλικό αντιστασιακό που κα-ταζητείται από τους ναζί ο Ρικ θααντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δί-λημμα να διεκδικήσει ξανά τον με-γάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί γιαχάρη ενός ανώτερου σκοπού όπωςείναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντιαστον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βί-κτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουνστην Αμερική

Αλήθεια τι μπορεί να πει κανείς γιααυτήν την ταινία Ότι και να ειπωθείείναι ελάχιστο μπροστά σ΄αυτό τομνημειώδες φιλμ μια ταινία που κα-ταλαμβάνει δικαίως περίοπτη θέσηστην ανθολογία του παγκόσμιου σι-νεμά διδάσκεται σε κινηματογραφι-κές σχολές και επηρέασε όσο λίγεςεκατοντάδες δημιουργούςμια ταινία σεναρίου με απογειωτικήαρχή που κορυφώνεται σ ένα απότα καλύτερα φινάλε στην ιστορία της7ης τέχνης υπέροχη μουσική (υπο-ψήφια για το αντίστοιχο όσκαρ) μα-γικά σκηνικά και κουστούμια ενώ

κείμενο Γιώργος Ρούσσοςbaphomet

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

11

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υπο-ψήφια επίσης για Όσκαρ) προκαλείαπλά δέος με το μοντάζ (και αυτόυποψήφιο για Όσκαρ) να είναι θέμασεμιναρίου άφησα επίτηδες για τοτέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες τουχάμφρει της Ίνγκριντ αλλά και όλουτου υπόλοιπου cast Πιθανώς ναπρόκειται και για το καλύτερο καστπου έγινε ποτέ στον κινηματογράφοκαι κατά ειρωνικό τρόπο δεν κέρδι-σαν Όσκαρ (με τους μπόγκι καικλοντ ρέινς ωστόσο να έχουν προ-ταθεί)

το Αμερικανικό ςυνδικάτο ςεναριο-γράφων την έχει βραβεύσει ως τοlaquoκαλύτερο σενάριο όλων των επο-χώνraquo ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτοκινηματογράφου την έχει αναδείξειως την 3η καλύτερη αμερικανική ται-νία όλων των εποχών πίσω μόνοαπό το laquoΠολίτης κέινraquo και το laquoονονόςraquo

Casablanca μια ταινία μύθος μιαμεγάλη ερωτική ιστορία που συνεχί-ζει να συγκινεί γενιές και γενιές ς ένα

ονειρικό κοσμοπολίτικο φόντο στηνεξωτική Αφρική με διεθνείς ίντριγκεςαντιστασιακούς αλλά και αδίστα-κτους vαζί μια περίπλοκη συναρ-παστική ιστορία με έντονο πολιτικόαλλά και πατριωτικό παρασκήνιοπου περιγράφεται αριστοτεχνικάμέσα από τη λιτή αφήγηση του σκη-νοθέτη μάικλ κερτίζ κι ένα πρωτα-γωνιστικό δίδυμο φωτιά αυτό τωνχάμφρει μπόγκαρτ και Ίνγκριντμπέργκμαν Ένα ζευγάρι που η κινη-ματογραφική τους χημεία ζωντάνεψεστην μεγάλη οθόνη έναν έρωτα πουήταν γραφτό να μη σβήσει ποτέο ικανότατος μάικλ κερτίζ συν ταί-

ριαξε σε σωστές δόσεις το δράμα τομελόδραμα την κωμωδία και τηνίντριγκα δημιουργώντας ένα σφιχτο-δεμένο σύνολο Όλα τα στοιχεία στηνCasablanca το σενάριο η ηθοποιίαη φωτογραφία η σκηνοθεσία η μου-σική βρίσκονται μεταξύ τους σε υπέ-ροχη αρμονία χωρίς κανένα ναεπικρατεί και να υπερτερεί του άλλουδίνοντας ένα εκπληκτικό σύνολο

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

12

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

η ταινία βασίστηκε στο θεατρικό τωνμάρεϊ μπάρνετ-τζόαν ΆλισονlaquoEverybody comes to Ricksraquo Ξεκί-νησε σαν ένα συνηθισμένο φιλμπροπαγάνδας αλλά τελικά έγινε μίααπό τις πιο ρομαντικές ταινίες όλωντων εποχών Παρά την αρχική φήμηότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχεο ρόναλντ ρίγκαν ο παραγωγός τηςταινίας χαλ ουόλις είχε τον μπό-γκαρτ στο μυαλό του από την πρώτηστιγμή Επίσης οι παραγωγοί είχανσκεφτεί αρχικά στο ρόλο της Ίλσα τηγαλλίδα σταρ μισέλ μοργκάν Επέ-λεξαν όμως τελικά την Ίνγκριντ μπέρ-γκμαν και αυτή ήταν μια απόφασηπου δεν θα τη μετάνιωναν ποτέόπως απέδειξε η ιστορία

Εκτός όμως από τις επιτυχημένεςεπιλογές του πρωταγωνιστικού ζευ-

γαριού και οι υπόλοιπες προσθήκεςτου καστ διαδραμάτισαν πολύ ση-μαντικό ρόλο στην επιτυχία της ται-νίας Πραγματικά πολύ δύσκολαμπορούμε να φανταστούμε κάποιονάλλο ως γάλλο διοικητή ρενό από τονκλοντ ρέινς Όπως επίσης έξοχοιήταν και οι Πίτερ λόρε και ςίντνεϊγκρίνστριτ που είχαν συνεργαστείξανά με τον μπόγκαρτ στο γεράκιτης μάλτας Όλοι οι χαρακτήρες ζω-ντάνεψαν έξοχα σε αυτή την ταινία κιαυτό γιατί το στούντιο της WarnerBros Pictures είχε διαθέσιμο ένανπλούτο καταξιωμένων ηθοποιών οοποίος είχε αυξηθεί ακόμα περισσό-τερο λόγω του πόλεμο με πολλούςΕυρωπαίους ldquoπρόσφυγεςrdquo ηθοποι-ούς ηθοποιοί που ήταν αστέριαστην Ευρώπη δέχθηκαν με χαρά μι-

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

13

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

κιν

ημ

ατο

γρ

άφ

ος

μικρούς ρόλους εδώ λόγω των συν-θηκών δίνοντας εξαιρετική υποκρι-τική ποιότητα στην ταινία Έτσιλοιπόν 34 περίπου εθνικότητεςαπαρτίζουν συνολικά το καστ τηςταινίας και μας θυμίζουν πώς πραγ-ματικά ήταν η καζαμπλάνκα τηνεποχή του πολέμου

Μόνο τυχαίο λοιπόν δεν είναι το γε-γονός πως 6 ατάκες της ταινίας μαςβρίσκονται στη λίστα με τις κλασικό-τερες όλων των εποχών στον πίνακατου Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινη-ματογράφου Ας τις θυμηθούμεπαρέα

laquoHeres looking at you kidraquo - Καλήσου τύχη μικρή (5η θέση)laquoLouis I think this is the beginning of

a beautiful friendshipraquo - Λούι νομίζωότι αυτή είναι η αρχή μιας υπέροχηςφιλίας (20η)

laquoPlay it Sam Play ldquoAs Time GoesByrdquoraquo - Παίξrsquo το Σαμ Παίξε το τραγούδιldquoAs Time Goes Byrdquo (28η)

laquoRound up the usual suspectsraquo -Μαζέψτε τους συνήθεις ύποπτους(32η)

laquoWe ll always have Parisraquo - Θαέχουμε πάντα το Παρίσι (43η)

laquoOf all the gin joints in all the townsin all the world she walks into mineraquo- Απrsquo όλα τα μπαρ σε όλες τις πόλειςτου κόσμου αυτή μπαίνει στο δικόμου (67η)

τη μουσική της ταινίας έγραψε οβραβευμένος με Όσκαρ συνθέτηςμαξ ςτάινερ με κορυφαία στιγμή τηlaquoμάχη των τραγουδιώνraquo όπου ςύμ-μαχοι και γερμανοί αντιπαρατίθενταισυμβολικά στο κλαμπ του ρικ τρα-γουδώντας οι μεν τη laquoμασσαλιώ-

τιδαraquo οι δε έναν ναζιστικό ύμνο καιφυσικά μία από τις κορυφαίες στιγ-μές της ταινίας είναι και το τραγούδιlaquoAs Time Goes Byraquo του χέρμαν χάπ-φελντ πάνω στο οποίο ο ςτάινερέχτισε όλο του το μουσικό θέμα κά-νοντάς το μία από τις πιο κλασικέςμελωδίες στην ιστορία του σινεμά τοτραγούδι αυτό όχι μόνο ήταν τοερωτικό θέμα του ζευγαριού αλλάκαι το κύριο συνδετικό τέχνασμα τουςτάινερ για τους χαρακτήρες ςυνδέειτον ρικ με την Ίλσα το παρόν με τοπαρελθόν το κοινό με τους χαρακτή-ρεςΕίναι γνωστό ότι το κείμενο διαμορ-

φώθηκε με την συνδρομή πολλώνσεναριογράφων που έφτιαξαν αξε-πέραστους διαλόγους κι ένα από ταεπιτυχημένα σενάρια που έγινανποτέ το οποίο τιμήθηκε με ΌσκαρΕίναι επίσης γνωστό ότι το σενάριοδουλευόταν και κατά τη διάρκεια τωνγυρισμάτων ώστε να προκύψει τοπιο άρτιο και εμπνευσμένο αποτέλε-σμα που να ταίριαζε ρεαλιστικά στααδιέξοδα των ηρώων η ταινία χαρα-κτηρίζεται από την αβεβαιότητα πουαποπνέουν τα πλάνα της και ακόμαπερισσότερο από την αγωνία και τηνανασφάλεια στα μάτια της μπέρ-γκμαν η οποία μέχρι και την τελευταίαστιγμή δεν ήξερε ποιον από τους δύοήρωες θα ακολουθούσε τελικά ηΊλσα Όμως αυτή η αβεβαιότηταείναι που έδωσε τελικά τη συναρπα-στική νουάρ ατμόσφαιρα που καθη-λώνει τους θεατές

bap h om et

Καλή σας

προβολή

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

14

διή

γη

μα

Δεκάδες άνθρωποι συ-νωστίζονταν γύρω από τοδάσκαλο κατάπιε τοσάλιο του πήρε μια βαθιά

ανάσα και μίλησε να τι είπεlaquoοι πλειοψηφίες είναι ικανές μόνο γιανα ρίχνουν στην πυρά τις πιο πρω-τότυπες ιδέες και μετά από καιρό ναφτιάχνουν βωμούς και αγάλματα μετα αποκαΐδια τους Αν η πλειοψηφίαείναι στοιχείο δημοκρατίας τότε η μει-οψηφία ή ακόμα η μονάδα είναιστοιχείο ανατροπής του σκοταδι-σμού που δημιουργούν χρόνιες πλει-οψηφίες

ωραία η δημοκρατία σοφή η δικαι-οσύνη αλλά πού είναι Αν μου τιςβρείτε θα τις προσκυνήσω πρώτοςκανείς δεν μας απαγορεύει να διαβά-σουμε την εφημερίδα της αρεσκείαςμας αλλά ρωτώ

οι εφημερίδες που ελεύθερα επιλέ-γουμε μας λένε την αλήθεια κανείςδεν μας διώχνει από το σπίτι μας μετη βία αλλά δεν μας το παίρνουνκομμάτι-κομμάτι με τα δάνεια που έμ-μεσα μας αναγκάζουν να πάρουμεκανείς δε μας συλλαμβάνει δε μαςδένει δε μας ανακρίνει για τις απόψειςμας αλλά δεν ξέρουν ανά πάσαστιγμή τι γράφουμε στο διαδίκτυο τιψωνίζουμε τις αξίες που ενστερνιζό-μαστε

Πόσους ενόχους βλέπουμε νιώ-θουμε ή φανταζόμαστε ότι κυκλοφο-ρούν ελεύθεροι είτε γιατί έχουνψηφίσει άσυλο για τον εαυτό τουςείτε γιατί εξαγοράζουν την ελευθερίατους

Δεν υπάρχει δικαιοσύνη και δημο-κρατία στην πρωτότυπη στην πλα-τωνική μορφή τους κάθε εποχήμεταφράζει τη δικαιοσύνη μεταφρά-ζει τη δημοκρατία κατά πώς βολεύειαυτούς που ασκούν την εξουσίατους άρχοντες τους βασιλείς τουςπολιτικούς

η πλειοψηφία έχει λάθος γιατί ακο-λουθεί τις αξίες - μάλλον - την μετά-φραση των αξιών που εξυπηρετούντους λίγους Αυτοί οι ίδιοι είναι πουεπέβαλλαν την κρίση για να πλουτί-σουν σε βάρος των πολλών ςεβάρος μαςraquo

Ποτέ ξανά μια τόσο ξεκάθαρηάποψη ενάντια στη μορφή που έχειπάρει η σύγχρονη δημοκρατία δενέβρισκε τόση αποδοχή Αξίες που χτί-ζονται χίλια χρόνια μπορεί να κατα-πέσουν σε μια μέρα φτάνει αυτόςπου τις αμφισβητεί να απευθύνεταιστο κατάλληλο κοινό ςε ανθρώπουςμε ψαλιδισμένους μισθούς και κομ-ματιασμένα όνειρα

Ο Νικόλας Σμυρνάκης αλλού γεννήθηκεκι αλλού ζει Έχει τιμηθεί με τρία λογοτε-χνικά βραβεία (ποίησης μυθιστορήμα-τος διηγήματος) ενώ πρόσφατα έλαβεδύο βραβεία διαδικτύου (e-awards) στιςκατηγορίες άρθρο 2011 (Ο αναρχικός δά-σκαλος) και συγγραφικό έργο 2011(Δήγμα Γραφής-συλλογικό e-book) Έργατου διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο(wwwIslandofManme) ενώ σύντομα θαεκδοθεί το πρώτο του μυθιστόρημα

ο Αναρχικός δάσκαλοςτου Νικόλα σμυρνάκη

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

15

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

στο

μο

νό

στυ

λο

Co

mix

Νίκη Ηλιοπούλουsodeianetαρχείο τευχών

Η πρώτη εκλογική αναμέτρησηάφησε πίσω της μουδιασμένο τονέο πολιτικό σκηνικό που διαμορ-φώθηκε μετά την 6η μαΐου ςτηνΕλλάδα του 2012(μελοδραματικάλες και laquoστην Ελλάδα του μνημο-νίουraquo) Δημοσκοπήσεις πρόθεσηψήφου παράσταση νίκης μετακι-νήσεις ψηφοφόρων Πάνε μερικέςμέρες που ηρεμήσαμε από δαύτατο σημαντικότερο κομμάτιωστόσο βρίσκεται στις μετακινή-σεις ψηφοφόρων Όχι όμως με τημορφή που το παρουσιάζουν δη-μοσιογράφοι δημοσκόποι και πο-λιτικοί αναλυτές καθότι ηlaquoαπρόσωπηraquo μέχρι χθες μετακί-νηση ψηφοφόρου σήμερα παίρ-νει σάρκα και οστά καιμετουσιώνεται σε αυτό που λέμεάνθρωπος κοινώς αλλαγή γνώ-μης του πολίτη - ανθρώπου Πουμέχρι χθες δεν είχε κανένα ουσια-στικό ρόλο στην διαμόρφωση τουαποτελέσματος ςτην καθημερινότητα μας πια δεχρειάζονται πολιτικές αναλύσειςφτάνει να ρωτήσεις τον διπλανόσου τι ψήφισε χθες και τι θα ψηφί-σει αύριο Αυτό από μόνο τουείναι μια μικρή δημοσκόπηση καιπολύ πιο εύστοχη από αυτές πουκυκλοφορούν στα μμΕΠόσοι όμως σήμερα ψηφίζουν μεορθή πολιτική κρίση Ένα μεγάλοερώτημα που πρόσφατα κρίθηκεεκ του αποτελέσματος μένει ναμην επαναληφθεί

οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η Ελλάδα μένει

Rotten Services

by Efkarpos

τι μας φοβίζειΗ ισοπαλία του αγώνα μεταξύ ΜεγΒρεττανίας - Αφγανιστάν

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

16

ΕΙς

Αγω

γη σ

την

ldquoφ

οιν

ικιά

rdquo το

υ Κ

Π

αλα

μά

οὗ γάρ πω τοιόνδε ίδον βροτὸν ὀφθαλμῖσινοὒτrsquo ἂνδρrsquo οὔτε γυναῖκαbull σέβας μrsquo ἔχει εἰσορόωντα

Δήλῳ δὴ ποτε τοῖον Ἀπόλλωνος παρὰ βωμῷφοίνικος νέον ἔρνος ἀνερχόμνενον ἐνόησαbull

ἦλθον γὰρ καί κεῖσε πολύς δε μοι ἒσπετο λαόςτήν οδόν ἦ δή μέλλειν ἐμοί κακά κήδεrsquo ἒσεσθαι

ὦς δrsquoαὒτως καί κεῖνο ἰδών ἐτεθήπεα θυμῷδήν ἐπεί οὒ πω τοῖον ἀνήλυθεν ἐκ δόρυ γαίης

ὡς σε γύναι ἂγαμαι τε τέθηπά τε δείδια δrsquo αἰνῶςγούνων ἂψασθαιbull χαλεπόν δε με πένθος ἱκάνει

Ὀδύσσεια Ζ 160 ndash 169

Ὅταν καὶ ὁ τρίτος δερβίσης ἔπαψε νὰ μιλᾶ ὁ Χαλίφης στράφηκε στὸν Ὀμὰρ Ναζαράτ αὐτὸν ποῦ τὸν ἔλεγαν Ὀμὰρ ὁ Ἐξηγητὴς

καὶ τὸν ρώτησε ποιὸς ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἑρμήνευσε σωστὰ τὸ ἱερὸ Κοράνιο Αὐτὸς τοῦ ἀπάντησε Κύριέ μου τὰ λόγια καὶ

τῶν τριῶν ἦταν σοφά Ὅμως αὐτὸ τὸ ὁποῖο ὁ ἑρμηνεύει τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ εἶναι μόνον ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ

Χάτζι ἀλ Δηούμ laquoΠαροιμίες

στον Ίσκιο της ΦοινικιάςΣτην μνήμη του Ηλία Λάγιου

που την αγάπησε

Κω

στή

ς Π

αλ

αμ

άς

(18

59 -

194

3)

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

17

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Α Ὁ τόπος τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ φοινικιὰ γράφεται τὸ 1900 κατὰ τὴν ρητὴ χρονολόγηση τοῦ ποιητῆ Θὰ πρωτοδημοσιευθῆ τὸ 1904 στὴν Ἀσάλευτη ζωή

πέμπτη ἀπὸ τὶς ἐννέα ἑνότητες στὶς ὁποῖες ὑποδιαιρεῖται ἡ συλλογὴ(πλὴν βεβαίως τοῦ προλογικοῦ καὶ τοῦ ἐπιλογικου ποιήματος) Το-

ποθετημένη ἀκόμη καὶ χρονολογικὰ στὸ κέντρο τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς(τὰ ὑπόλοιπα ποιήματα κατανέμονται ἀπὸ τὸ 1896 ἕως καὶ τὸ 1904)δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θεωρηθῆ ἐκδοτικὰ ὁ πυρήνας ὁ καταλύτης της

συνθέσεως Αὐτὸ φανερώνουν τὰ ἐκδοτικὰ γεγονότα κι αὐτὴ δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ ἦταν καὶ ἡ βούληση τοῦ Παλαμᾶ Θὰ δοῦμε ὅτιπράγματι εἶναι ὁ πυρήνας τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς (ἀλλὰ καὶ ὅλης τηςπαλαμικῆς ποιήσεως) ὅμως μὲ ἕναν τρόπο πολὺ περισσότερο δρᾶ-

ματικὸ ἀπrsquo ὅτι ὁ Παλαμᾶς θὰ ἤθελε Μετὰ τὴν Φοινικιὰ κάθε ποίημἀτου θὰ εἶναι καταδικασμένο νὰ κρίνεται καὶ νὰ ἀποτιμᾶται σὲ σχέση μὲ τὸν βαθμὸ συγγενείας του ὡς πρὸς αὐτὴν Τελείως σχηματικὰ θὰἔλεγα ὅτι τὸ ποιητικὸ σύμπαν του Παλαμᾶ εἶναι ἕνα ἡλιακὸ σύστη-

μα μὲ τὴν Φοινικιὰ ἀπλανῆ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα ποιήματά του νὰπεριστρέφονται καθὼς πλανῆτες γύρω της Καὶ γιὰ νὰ φτάσουμε τὸ

σχῆμα στὰ ἄκρα του θὰ ἔπρεπε νὰ θεωρήσουμε ὡς laquoκαλόνraquo τὴν θέρ-μότητα τοῦ ἀπλανοῦς Ὅσο πιὸ μακριὰ ἀπὸ αὐτὸν ἕνας πλανήτης τό-

σὸ λιγότερη καὶ ἡ ζέστη ποὺ δέχεται Καὶ δυστυχῶς σrsquo αὐτὸ τὸπλανητικὸ σύστημα ἐγγὺς τοῦ ἡλίου τῆς Φοινικιᾶς θὰ συναντήσουμε

μόνο τοὺς ἀστεροειδεῖς κάποιων μικρῶν λυρικῶν του Οἱ τροχιὲς τῶν μεγάλων του laquoσυνθέσεωνraquo ( Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ Ὁ Δωδε-

κάλογος τοῦ Γύφτου) ἐγγράφονται στὴν παγωμένη περιφέρεια ἢστὴν καλύτερη περίπτωση ( Ἀσκραῖος Τὸ ἀεροπλάνο ) παρομοιά-

ζουν μὲ κομῆτες οἱ ὁποῖοι ἄλλοτε πλησιάζουν τὸν ἥλιο καὶ ἄλλοτε ἀπομακρύνονται ἀπὸ αὐτόν

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

18

ΕΙς

Αγω

γη

Β Ἡ φωνὴ τῆς Φοινικιᾶς

Ἡ Φοινικιὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ 312 ἰαμβικοὺς δεκατρισύλλαβους κατανεμημένους σὲ 39 ὀκτάστιχες στροφές Ἂς τὰ δοῦμε ἕνα πρὸς ἕνα

Ὁ ἰαμβικὸς δεκατρισύλλαβος ἂν καὶ πρωτοχρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Ραγκαβὴ καὶ τοὺς ποιητὲς τῆς καθαρεύουσας ἄνθισε στὰ χέρια

τοῦ Ἰάκωβου Πολυλᾶ Δυὸ σονέτα τοῦ (ἰδίως ὁ λαμπρὸς Ἐρα-σιτέχνης ) καὶ πρωτίστως αὐτὴ ἡ μετάφραση τοῦ Ἀμλετ μας χᾶ-ρισαν ἕναν μελωδικό εὐλίγιστο ἀλλὰ καὶ εὔρωστο στίχο ὁ ὁποῖοςδιατηρώντας τὴν ταχύτητα τοῦ ἑνδεκασυλλάβου θὰ ἔχει ὡς γνώρι-

σμὰ μία ἄνεση μία εὐρυχωρία θὰ ἔλεγα τὴν ὁποία συναντοῦμε μό-νὸν στὸν δεκαπεντασύλλαβο Τέλος τὸ καθrsquo ὁλοκληρίαν πεποιημένον

τοῦ θὰ ἀφήση στοὺς χειριστὲς τοῦ τὰ περιθώρια γιὰ μία ποικιλίατομῶν καὶ παρατονισμῶν στὸ ἐσωτερικό του ποὺ θὰ τὸν ἀναδείξουν

ὡς τὸν κατrsquoἐξοχὴν δραματικὸ στίχο τῆς ποίησής μας Ἔτσι μπορού-μέ λοιπόν νὰ δοῦμε τὸ σονέτο τοῦ Παλαμᾶ Ὅταν πέθανε ὁ Πολυλᾶς( γραμμένο ἀσφαλῶς σὲ ἰαμβικὸ δεκατρισύλλαβο ) ὡς στάση ἠθικήπράξη δικαιοσύνης Ὁ Παλαμᾶς θὰ ἀνακαλύψη τὸν δεκατρισύλλαβο

τὸ 1894 καὶ μέχρι τὴν Φοινικὶα θὰ τὸν ἐπεξεργαστὴ διεξοδικὰ στὶςδυὸ πρῶτες ἑνότητες τῆς Ἀσάλευτης ζωῆς ( Πατρίδες ndash πλὴν τέσ- σαρων ποιημάτων τὸ ἕνα γραμμένο μεταγενέστερα Γυρισμὸς )

Ὁ ἴδιος θὰ καλύψη ὅλο τὸ κενὸ στὴν καλλιέργεια τοῦ δεκατρισύλ-λαβου ἀνάμεσα στὸν Πολυλὰ (καὶ τὶς μεταφράσεις τοῦ Καλοσγοῦ-

ροῦ ) καὶ τὴν δικιά του Φοινικιὰ (νὰ σημειωθοῦν ἐδῶ καὶ τὰ θαυμάσια Ἀγάπης λόγια του Ἐφταλιώτη)

Λίγα καὶ γιὰ τὴν ὀκτάστιχη στροφή τὴν στροφὴ ποὺ καθιέρωσεκαὶ νομιμοποίησε στὴν γλώσσα μας ὁ Σολωμὸς μὲ τὸν Λάμπρο τὴν

laquoὀχτάβαraquo Ὑπακούοντας στὸ αὐστηρὸ ἰταλικὸ σχῆμα ὁμοιοκαταλη-ξίας (αβαβαβγγ) ἔχει τὸ πλεονέκτημα τῆς τριπλῆς ἐπαναλήψεως τῶν

δυὸ πρώτων καταλήξεων (ἄβ) ἐνορχηστρωμένων σrsquo ἕνα μουσικὸἀφηγηματικὸ τέμπο ὅσο καὶ τὴν δραματικὴ ἀνακοπῆ του ἀπὸ τὸ

ὁμοιοτέλευτο δίστιχο

Χρησιμοποιώντας τὸν συνδιασμὸ ἰαμβικοῦ δεκατρισύλλαβου καὶ ὀχτάβας (ἀναδεχόμενος διπλὴ τὴν ἐπτανήσια κληρονομία ) ὁ Πά-

λάμας δημιουργεῖ τὴν ἰδανικὴ μορφὴ γιὰ τὴν Φοινικιά Ἔχουμε πιὰτὸ ὄργανο γιὰ νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ ἀκουστῆ ἕνα ποίημα βαθύτατα

ὑποστασιακό νὰ ἀποτυπωθοῦν οἱ λεπτὲς διακυμάνσεις ἑνὸς ὑπαρ-ξιακοὺ μονολόγου οἱ ἀποχρώσεις ἑνὸς δράματος τὸ ὁποῖο δὲν θὰ

ἀφηγηθῆ παρά ἐρρύθμος θὰ σχολιάση τὸν ἑαυτό του Εἶναι ἡ ὥρατῆς Φοινικιᾶς

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

Γ1 Ὁ χρόνος τῆς Φοινικιᾶς

Ὅπως ὀρθότατα παρατηρεῖ ὁ Νάσος Βαγενάς ἡ Φοινικιὰ πέραντοῦ νὰ εἶναι μεῖζον ποίημα (μαζὶ μὲ τὸν Κρητικὸ καὶ τὸ Μήτηρ Θεοῦ

εἶναι τὰ τρία μείζονα ὁλοκληρωμένα ndash προσοχὴ ndash ποιήματά του laquoπαραδοσιακοῦraquo στίχου ) φαντάζει καὶ ὡς μεῖζον ἱστορικὸ παράδοξο

Ἔρχεται περίπου ἀπὸ τὸ πουθενά ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παράσχου καὶ τοῦ Ὀρφανίδη (δὲν ἐννοῶ βιολογικά) ἤ ἂν θέλετε τοῦ Γρυπάρη καὶ

τοῦ Μαλακάση καί ἀκόμη αὐτοῦ τοῦ ἴδιου του Παλαμα σrsquo ἕνακλίμα ὅπου καλλιεργεῖται (στὴν καλύτερη περίπτωση ) ὁ ἐλάσσων

λυρισμὸς καὶ ἔρχεται τί Ἕνα ποίημα τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν ὀνειρευθεῖ ὁ ἀββᾶς Μπρεμὸν καὶ ὁ Παῦλος Βαλερὺ δέκα

μὲ εἴκοσι χρόνια ἀργότερα Ἕνα ποίημα χωρὶς ὑπολείμματαlaquoκαθαρόraquo μέχρι τὴν βιαιότητα ἕνα ποίημα

ποὺ ἐκ προοιμίου ἀπαρνεῖται τὴν ἐξιστόρησηlsquoΕδώ μία παρέκβαση

Δ1 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε γιὰ τὸν μύθο τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ὅτι ὁ Παλαμᾶς γράφει στὸν πρόλογό του

Μέσα σrsquo ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς κάποιαγαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλοῦσανε

Πέρασrsquo ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα) καὶ ρύθμισε τὸ μίλημα τοὺς ἔτσι

Καὶ μετά Τίποτε Μία λυρικὴ κατάφαση ἕνας τόνος ἀποδοχῆςΤὸ ποιῆμα δὲν εἶναι κὰν καρκινικό ἂν ἦταν θὰ βάδιζε ἐπὶ κύκλω

ἔστω γιὰ νὰ ἐπιστρέψη Ὅμως στὴν Φοινικιὰ τίποτε ἀπολύτως τί-πότε δὲν κινεῖται Ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ σημεῖο ἐπὶ γῆς ()

ἀκίνητο καὶ προαιώνιο καὶ μία τραγωδία ποὺ δὲν καταδέχεται τὴνἀρχιτεκτονικήΜόνη δομὴ τῆς Φοινικιᾶς εἶναι ἡ Φοινικιά

19

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

ΕΙς

Αγω

γη

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

Ε Τὸ χρῶμα τῆς Φοινικιᾶς

Κατrsquo ἀρχὰς

Τὰ καταχωνίαζε ὅλα γύρω τὸ λιοπύρι (στ 9)Λαμποκοπάει ἀνάσταση τὸ περιβόλι (στ 17)

Ὢ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε (στ 82)Ὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σrsquoἐσᾶς φῶς εἶναι (στ 84)Ἀπὸ τὸ βιὸς τοῦ ἥλιου ὅλα ἀραδιάστε τὰ ὄξω (στ97)Ἥλιε τὰ μαῦρα ὀνείρατα παρrsquo τὰ καὶ πνιχrsquo τὰ (στ241)Ξημέρωσε Τὸ φῶς χίλια σου σπέρνει μάτια (στ249)

Ἀλλὰ καὶ

Πές μας τὴ φωτερὴ ταερινοὺ ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ πούμrsquo ἐμεῖς τὸ συναξάρι (στ273)

Καὶ ἡ laquoλύσηraquo

Ὢ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέρι (στ1)Καὶ μήτrsquo ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρη (στ312)

Δ2 Ὁ μύθος τῆς Φοινικιᾶς

Ὕπαρχουν ἀναμφίβολα ναί κάποιοι τύποι ἀφήγησης Ὅποιοςἀγάπησε τὴν Νεαρὴ Μοίρα (παρὰ τὶς ἑρμηνεῖες τοῦ Ἀλλαὶν ) ἢ

τὴν Στέρνα τοῦ Σεφέρη (ὡς πρόθεση) καταλαβαίνει τὴν ἀφήγη-σὴ τῆς Φοινικιᾶς Τὸ ποιῆμα ἀφηγεῖται μία ὀδυνηρὴ μοναδικότητα

Τὴν ἅπαξ παρουσία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ

20

ΕΙς

Αγω

γη

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

21

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianetΕΙς

Αγω

γη

Γ2 Ὁ χρόνος τῆς φοινικιᾶς

Καὶ τώρα καταλαβαίνουμε τὸ laquoπώςraquo τοῦ καιροῦ της Ἢ Φοινικιὰεἶναι τὸ ἔγκεντρον ὁ Παλαμᾶς ὅλη καὶ μόνη ἡ ὁριστικὴ πραγματικό-

τῆς του Ὃ Παλαμᾶς ὑψώθηκε σιγὰ σιγὰ πρὸς ἑαυτὸν καὶ αὐτήνΧρειάστηκε χειρωνακτική ὀδυνηρὴ προετοιμασία ἐτῶν πόση ἄραγε

ἐσωτερικὴ ζωή γιὰ νὰ ὑπάρξη ἡ μία ἡ ἀκριβῆ στιγμή ὅπου ἔγινε ὁ ἐαυτός τουΦαντάζομαι τὸν Παλαμὰ τὴν ὥρα τῆς εὐλογίας Ἐκεῖ μᾶλλον

θὰ ἀποδέχτηκε τὰ πάντα πίκρες καὶ χαρές τὴν Φοινικιὰ ἢν ὑπῆρξεκαὶ ποτὲ πλέον μία πρόστυχη μουσικὴ ἀπὸ τουμπερλέκια

καὶ φλογέρες καὶ ζουρνάδες καί πρὶν ἀπαρνηθῆ τὸν Κωστη Παλαμὰ νά ψιθύρισε

Ἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὢ κρίνεἈπό της εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τrsquoἀστέρι

Τὸ πιὸ λευκὸνὪ Φοινικιά κrsquo ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

Ηλίας ΛάγιοςἸούλιος 1997

Η ldquoΦοινικιάrdquo δημοσιεύ-τηκε στην Ασάλευτη Ζωή καιέγινε αυτόνομο βιβλίο απότις Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

και τον Χρήστο Αχιλλέως

Δάρρα όπου και τον ευχαρι-στούμε για την παραχώρησητου δικαιώματος της δημοσί-ευσης στη 12η σοδειά

Ο Ηλίας Λάγιος για τις εκ-δόσεις Ιδεόγραμμα έχει γρά-ψει ακόμη την Εισαγωγή σταέργα ΄Ο Τάφος ΣατυρικάΓυμνάσματα καθώς επίσηςσυνέταξε και το Γλωσσάριον60 σελίδων στην ΑσάλευτηΖωή του Κωστή Παλαμά

συγκομιδή κειμένωνεπιμέλεια θέματος

Ματθαίος Ματθαιάδης

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

22

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Kωστὴς Παλαμᾶςη Φοινικιά

Στὸ Δροσίνη ποὺ τὸ πρωτάκουσε

Mέσα σ᾿ ἕνα περιβόλι γύρω στὸν ἴσκιο μιᾶς φοινικιᾶς

κάποια γαλανὰ λουλουδάκια ἐδῶ κατάβαθα

καὶ κεῖ πιὸ ἀνοιχτά μιλούσανε

Πέρασ᾿ ἕνας ποιητής (ποὺ πέθανε τώρα)

καὶ ρύθμισε τὸ μίλημά τους ἔτσι

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔρριξεν ἐδῶ ἕνα χέριτὸ χέρι τό ῾βαλε καταραμένη Μοῖρα

τὸ πῆγε νοῦς καλοπροαίρετος Ποιὸς ξέρειἈπὸ ἑνὸς ὕπνου κάτου τὸν καταποτήρα

ποιὰ ὁρμὴ μᾶς ἄδραξε καὶ ποιὸς μᾶς ἔχει φέρειΤάχ᾿ ἀπὸ χαλαστῆ γιὰ τάχ᾿ ἀπὸ Σωτῆρα

Νά μας ἀσάλευτα στὸν ἴσκιο σου ἀποκάτουὁ ἴσκιος σου εἶναι τῆς ζωῆς ἢ τοῦ θανάτου

Τὸ πρόσταξε θεὸς Ἀπρίλης ἀνθομάλλης―ὦ μοσκοβόλισμα ἄλλαξε καὶ λάμψη γίνε

Γιὰ τοῦτο ἀμύριστα εἶστε ρόδα τῆς Βεγγάληςὅλων τῶν ἄλλων ἡ εὐωδιὰ σ᾿ ἐσᾶς φῶς εἶναι

K᾿ ἐσὺ ποὺ στέκεις τῶν ἀνθὼν ὡς νὰ εἶσαι ὁ κράληςἀπὸ ποιὸν κόσμο παραστράτισες ὦ κρῖνε

Ἀπὸ τῆς εὐωδιᾶς τὴ μάννα ἀπὸ τ᾿ ἀστέριτὸ πιὸ λευκόν

Ὦ Φοινικιά κ᾿ ἐμεῖς Ποιὸς ξέρει

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

23

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

απ

οσ

πά

σμ

ατα

έρ

γο

υ

Σύγνεφο γίνε μίλα μὲ τ᾿ ἀστραποβόλικορυδαλλός καὶ λάλησε Πόθε μεγάλεκαὶ ὑψώσου πρὸς ἀστέρινο ἄλλο περιβόλιὍλη τη μουσικὴ μὲς στὴν ἀγάπη βάλεκαὶ βάλε τῶν παιδιῶν τὴν ἀθῳότητα ὅληκαὶ βάλε κι ὅλη σου τὴν ὀμορφιά καὶ πάλεθά ῾χῃς τὸν ἴσκιο τῆς ἀγάπης ὄχι ἐκείνηἐκείνη λάμπει καίει φωτίζει καὶ δὲ σβήνει

Πές μας τὴ φωτερὴ τ᾿ ἀέρινου ἱστορίατοῦ μαύρου θὰ σοῦ ποῦμ᾿ ἐμεῖς τὸ συναξάρικ᾿ ἔλα νὰ τὰ ταιριάσουμε τὰ δυὸ στοιχεῖατὴ δύναμή σου ἐσὺ μὲ τὴ δική μας χάρηΣτ᾿ ἄφαντα στὰ μικρά στ᾿ ἀνήλιαγα στὰ κρύαζοῦν ἕνας κόσμος δουλευτάδες καὶ κουρσάροικ᾿ ἔχουν οἱ δρόμοι καὶ τὰ ἔργα τους καὶ οἱ μέρεςκι ὅσα δὲν ἔχουν τῶν ἀπέραντων οἱ αἰθέρες

Ὦ Φοινικιά μᾶς ἔσπειρεν ἐδῶ ἕνα χέρικαὶ θὰ ξαναπλωθῇ καὶ θὰ μᾶς ξερριζώσῃκαὶ θὰ πεθάνουμε τὸ κῦμα καὶ τ᾿ ἀγέρικαὶ τὸ νερὸ ἀνελεήμονα θὰ μᾶς σαρώσῃκαὶ δὲ θὰ κλάψῃ μας τ᾿ ὁλόανθο καλοκαῖρικ᾿ ἡ πλατιὰ πλάση τὸ χαμό μας δὲ θὰ νιώσῃκαὶ κάτου ἀπὸ τοῦ ἴσκιου σου τὰ μάγια πάλιθ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλληΚαὶ μήτε θὰ βρεθῇ γιὰ μᾶς κανένα μνῆματοῦ διάβα μας τὸ φάντασμα νὰ συγκρατήσῃμονάχα ὁλόφωτο τριγύρω σου ἕνα ντύμαμὲ νέα μία λάμψη ἀχάλαστη θὰ σὲ στολίσῃκαὶ θὰ εἶναι ἡ σκέψη μας κι ὁ λόγος μας καὶ ἡ ρίμαΚαὶ θὰ φανῆς ἐσὺ στὴν ξαφνισμένη χτίσησὰν ἕνα χρυσοπράσινο καινούριο ἀστέριΚαὶ μήτ᾿ ἐσύ μήτε κανεὶς δὲ θὰ μᾶς ξέρῃ

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

24

ΠοιητικόςΠοιητικός ΛΛόγοςόγος

Η Μαγική Παραλία

Σε μια παραλία μια ιστορία ζειμε τον γαλάζιο ουρανό και την φωτεινή αυγήΆνθρωποι κολυμπάνε και παίζουν εκείΗ παραλία με γαλάζιο ουρανό

με συννεφάκια για στολίδια άσπρατα κύματα για μουσική και οι αφροί συνοδοίΤα κοχύλια χορευτές και τα ψάρια τραγουδιστές

Κατερίνα Γεωργαρά 9 ετών

Η Άρνησή σου

Την άρνησή σου την έκανα καράβιπου θα με ταξιδεύει στα χρόνια που θα΄ ρθουν

Κυματάκι της θάλασσας που πάνω του θα χαϊδεύομαιΦωνούλα μέσα μου που τραγουδάει για αθωότητα

Την άρνησή σου την έκανα στίχους ηχηρούςτην έκανα στιγμή ολόκληρη γεμάτη από σέναελπίδα ότι μπροστά μου θα σταθείς μια μέρα

Κι εγώελεύθερη

θα σου ψιθυρίζω την αλήθεια μαςκι εσύ

για πρώτη φοράθα την αποδέχεσαι

Ασημίνα Ξηρογιάννη Από το βιβλίο laquoΠληγέςraquo εκδΓαβριηλίδη 2011

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

25

Ιούνιος - Αύγουστος 2012sodeianet

πο

ίησ

η

Σώμα εξαπτέρυγο

Σώμα που έγινες πουλί εξαπτέρυγο Μ΄ έξι φτερά σαν άνεμοςμια αστραπή αμείλικτηΣτη χώρα της ανατέλλουσας σιωπήςΝύχτα που κρύφτηκε στους μικρούς δείχτες σαν μεγάλη τελείαΕνός σταματημένου ρολογιούΚαι εγώ το ρυθμίζω να δείχνει μόνο μέραΜόνο το πέρασμα του ανέμουΑπό το κεφάλι βελόνας γιαΜικρές δόσεις ευτυχίας που ξεφυλλίζουνΤις εποχές και ανοίγουνΤα κλειστά παράθυρα των σπιτιώνΓια το κελάηδισμα του κοκκινολαίμηΣώμα εξαπτέρυγο Αντάμωσες τη μελωδία των μεγάλων ωρώνΤων θερισμένων άστρων την αντανάκλασηΈρωτα απροσμάχητου

Αθανάσιος Πάσχος

Τοίχοι

αργά τη νύχτακαθαρός ουρανός

καιπολύχρωμα

αστέριατα παιδιάγυρίζουν

στα σπίτια τουςενώ ονειρεύονται

λιβάδιαεκείνη

τον περιμένειστη πόρτα

με τονυχτικό της

ανεβαίνει τις σκάλες

της δίνει ένα φιλί και

την αγκαλιάζεισφιχτά

καθώς έναςάνδρας

γέρνει στουςτοίχους

Νίκος Σφαμένος

Νωθρός Σεπτέμβρης

Άμμος ψιλή που εισχωρεί σε κάθε χαραμάδα του μυαλούΣε ένα κορμί ριγμένο ξύλο από κέδρο λευκό κι αλμυρόΤο κύμανα βουίζει στους λαβυρίνθους του οστράκουπου κρέμασε στο αυτί σουΚι ένα ερώτημανα κρέμεται στην τρίτη ακτίνα του ήλιου

Γιώργος Τζαβλάκης

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

26

Αγαπημένε μου

Κάποτεθα σε αναζητήσωμακριάαπό τις απώλειεςσαρκοφάγων ημερών

θα σε διεκδικήσω πάλιμακριάαπό τις σκευωρίεςνεκρών αναμνήσεων

Κάποτεθα ξεφύγωμακριά- Θεέ μου πολύ μακριά -από τις τυπικές διαδικασίεςαναπαράστασης ζωής

μακριάαπό τα υποταγμένατου χρόνου ανάκλιντρα

Και εσύΕσύκάποτε θα έρθεις να με βρεις

Μακριά από των ανθρώπων τα εφήμερα

Μαρία ΡοδοπούλουlaquoΤο Βιβλίο των ΝεκρώνΟ όγδοος Ορίζονταςraquo εκδΣυμπαντικές Διαδρομές 2008

Κόρη

Κόρηαρχαία κι ακίνητη

σαν του τυφώνα τrsquo αγέρια πλέουν

γύρω σου

Ψηλή στην άκρη σκιάστο τέλος αργά

κρεμασμένηΣτις πλέξεις σου

ομορφιά και μόνητου χρόνου σιγή

Στις κόρες σουχώμα και υγρή

του πόνου μνήμη

Κόρηξόανο εσύ

και εγώ πηγήστις σκέψεις σου

χθόνια να τρέχω

Άγγελος Θεοχάρης Ακρόπολη 30122010

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

27

sodeianet

πο

ίησ

ηΙούνιος - Αύγουστος 2012

Ο Παλιατζής

Κάπου παράπεσε το χιούμορ μουΈφαγα τον κόσμο μα δεν το βρήκαΣτα συρτάρια των παιδικών μου χρόνων έψαξακαι κάτω από τα μαξιλάρια της συνειδήσεωςαλλά μόνο κάτι αδιάφορα πράγματα ξέθαψαόπως ραγισμένες αγκαλιές και στραπατσαρισμένα χαμόγελακι άλλες θλίψεις που είχαν σκιστεί κι είχα ξεχάσει ότι υπήρχαν

Τις μάζεψα όλες σε ένα κουτί παλιό παπουτσιώνπου άφησα έξω από την πόρτα μουμέχρι να έρθει ο παλιατζής της γειτονιάς Και μόλις πέρασε επιτέλους με τη σακαράκα τουτου το έδωσα στο χέρι αυτοπροσώπωςμην πέσει κι ανοίξεικαι φορτωθεί με δεύτερο κουτί της Πανδώρας η ανθρωπότητα

Μα πριν κάνει να φύγει στάθηκε και με κοίταξε καλάΟρίστε μου είπε αν δεν κάνω λάθος αυτό είναι δικό σαςΚι άφησε στο χαλάκι με το laquoκαλωσήρθατεraquo κάποια τρίμματα από αστεία διάθεσηΤο μάζεψα συνέχισε καθώς απομακρυνόταν από την εξώπορτα της επίγνωσης

Χρήστος Αρμάντο Γκέζος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

28

Mοίρα

Οι λέξειςξεχύθηκαν απ΄ τασυρτάρια της μνήμηςξέπνοες

Καρτερούσανν΄ ανοίξει ένα γέρικο παράθυρο

Τα μάτια τουςείχαν δει αιώνων άνθηνα ανταμώνουντον ξαφνιασμένο από το θάρρος ήλιοτο κουρασμένο απ΄ το ξενύχτι φεγγάρι

Η μοίρα της Άνοιξηςόμοια με τη μοίρα των ανθρώπωνΝα ξεφεύγουν απ΄ταχέρια του χειμώνανα ορθώνουν ανάστημα παιδιούπου μεγαλώνει ξαφνικάγια να βαδίσει σ΄ απόρθητα κάστρα

ΛέξηΆνοιξηΠαράθυρο και ΜοίραΌμοια αγέρωχααπέναντι στη μάταιη αυθάδεια του χρόνου

Μίνα Παπανικολάου

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

29

Ιούνιος - Αύγουστος 2012

πο

ίησ

η

Απόνερα

Ένα ποτάμι καθαρής βροχήςστάλα τη στάλα απέρριψετο νοικοκυρεμένο σώμαΦιλοξενεί το στόμααπόστημα ειρήνης

Πλύμα ανούσιων επιλογών σήκωσε κακοσμία όσηη ανέχεια συνηγορείστα όρια να τεντωθείη δουλοπρέπειά της

Το αναντίρρητο συλλάβισα Εγώ -πιθαμή προς πιθαμή-μη και κάποιο μου τελώνιουφέσιμο ή λόγιορομαντικά με laquoσπάσειraquo

Το ανυπόδητο βρομόπαιδοπεριχρίω με σκελετώδηεπιθυμία διαφυγήςΑυθορμησία συλλογήςκακών λυμάτων

Δημήτρης Δικαίος

sodeianet

βότσαλα Σπέτσες

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

Η γη στρώμα τουο καιρός κουβέρτα του

και μέσα στα δύο πιάνουν φωτιά τα χέρια του

Γεννιέσαι το πρωίμεγαλώνεις το μεσημέρι

γερνάς το βράδυκαι σαν απαλυνθεί το φως

ςτο έσχατο ύψοςΠεθαίνεις φίλε μου

ςαν πρωινό λουλούδι

Παλτό

Δροσιάμισοσκόταδο ελαφρό

Πάνω στων κοιλάδων τα δέντρακαι πάνω στο βουνό

κάτω από την ακτίνα τρεμουλιαστήυφαίνει σύννεφα η σεπτεμβριανή βελόνα

ςrsquoένα χειμερινό παλτό

(από Φουάντ Ρίφκα Fuad Rifka)

30

βμ

ετα

φρ

άσ

εις

Fuad Rifka απόδοση στα ελληνικά Babak Sadegh Khanjani

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

31

sodeianet

βκαλοκαίρι 2012

Ασημίνα ΞηρογιάννηΗ προφητεία του ανέμου

εκδόσεις Δωδώνη

Ελένη ΝανοπούλουΗ μνήμη των γυμνών λέξεων

εκδόσεις Δρόμων

Μαρία ΤσιράκουεπιΣτροφή από την απόΣταση

εκδόσεις Μανδραγόρας

Λένα ΔιβάνηΕγώ ο Ζάχος Ζάχαρηςεκδόσεις Καστανιώτη

Δημοσθένης ΜιχαλακόπουλοςΗμερολόγιο Στρώμαtoςκομ

Αυτοέκδοση

Χρήστος ΧωμενίδηςΟ κόσμος στα μέτρα του

εκδόσεις Πατάκης

Νίκος ΜπονιόπουλοςΕίναι ο Καπιταλισμός ηλίθιε

εκδόσεις Λιβάνη

Τζ Ντ ΣάλιντζερΟ φύλακας στη σίκαλη

εκδόσεις Γράμματα

Jo NesboΟ λυτρωτής

εκδόσεις Μεταίχμιο

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

πο

ιητι

κή

συ

λλ

ογ

ή

ελλ

ην

ική

πεζ

ογ

ρα

φία

πο

λιτ

ικές

επ

ιστή

μες

μυ

θισ

τόρ

ημ

α

ξέν

η λ

ογ

οτε

χν

ία

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος

Αθήνα θεσσαλονίκη Πειραιάς Άργος βόλος ηράκλειο

κεφαλονιά λαμία λάρισα λασίθι μυτιλήνη ναύπλιο

Πάρος Πάτρα ρέθυμνο ςέρρες ςπέτσες τρίκαλα χανιά

info wwwsodeianet

ηφωνήσου

Σπέτσες Έκθεση Βιβλίου

Ιούλιος - Αύγουστος 2012

Στο νοτιότερο νησί του Αργοσαρωνικού με τις αυλές τα σοκάκια τις πλατείες με τα φη-

μισμένα βοτσαλωτά τις γραφικές εκκλησίες την έντονη τουριστική κίνηση και την αξιό-

λογη καλλιτεχνική δραστηριότητα διοργανώνεται η Έκθεση Βιβλίου που αποτελεί πλέον

θεσμό για την περιοχή Η σοδειά θα έχει δυναμική παρουσία στην Έκθεση και φέτος