ΕΝ ΒΟΥΛΗΙ ΜΑΝΤΙΘΕΩΙ ΔΟΚΙΜΑΖΟΜΕΝΩΙ ΑΠΟΛΟΓΙΑ

ΠΡΟΟΙΜΙΟ 1-3 laquoἜστι δὲ προοίμιον καθόλου μὲν εἰπεῖν ἀκροατῶν παρασκευὴ καὶ τοῦ πράγματος ἐν κεφαλαίῳ μὴ

είδόσι δήλωσις ἵνα γιγνώσκωσι περὶ ὧν ὁ λόγος παρακολουθοῦσί τε τῇ ὑποθέσει καὶ ἐπὶ τὸ

προσέχειν παρακαλέσαι καὶ καθ ὅσον τῷ λόγῳ δυνατὸν εὔνους ἡμῖν αὐτοὺς ποιῆσαιraquo

Αναξιμένης ο Λαμψακηνός 29 1 1436α 33

[1] Εἰ μὴ συνῄδη ὦ βουλή τοῖς κατηγόροις βουλομένοις ἐκ

παντὸς τρόπου κακῶς ἐμὲ ποιεῖν πολλὴν ἂν αὐτοῖς χάριν

εἶχον ταύτης τῆς κατηγορίας ἡγοῦμαι γὰρ τοῖς ἀδίκως

διαβεβλημένοις τούτους εἶναι μεγίστων ἀγαθῶν αἰτίους οἵτινες

ἂν αὐτοὺς ἀναγκάζωσιν εἰς ἔλεγχον τῶν αὐτοῖς βεβιωμένων

καταστῆναι [2] ἐγὼ γὰρ οὕτω σφόδρα ἐμαυτῷ πιστεύω ὥστ᾽

ἐλπίζω καὶ εἴ τις πρός με τυγχάνει ἀηδῶς [ἢ κακῶς] διακείμενος

ἐπειδὰν ἐμοῦ λέγοντος ἀκούσῃ περὶ τῶν

πεπραγμένων μεταμελήσειν αὐτῷ καὶ πολὺ βελτίω με εἰς τὸν

λοιπὸν χρόνον ἡγήσεσθαι [3] ἀξιῶ δέ ὦ βουλή ἐὰν μὲν τοῦτο

μόνον ὑμῖν ἐπιδείξω ὡς εὔνους εἰμὶ τοῖς καθεστηκόσι πράγμασι

καὶ ὡς ἠνάγκασμαι τῶν αὐτῶν κινδύνων μετέχειν ὑμῖν μηδέν

πώ μοι πλέον εἶναι ἐὰν δὲ φαίνωμαι περὶ τὰ ἄλλα μετρίως

βεβιωκὼς καὶ πολὺ παρὰ τὴν δόξαν καὶ [παρὰ] τοὺς λόγους τοὺς

τῶν ἐχθρῶν δέομαι ὑμῶν ἐμὲ μὲν δοκιμάζειν τούτους δὲ

ἡγεῖσθαι χείρους εἶναι πρῶτον δὲ ἀποδείξω ὡς οὐχ ἵππευον

οὔδ᾽ ἐπεδήμουν ἐπὶ τῶν τριάκοντα οὐδὲ μετέσχον τῆς τότε

πολιτείας

Ο Μαντίθεος ελπίζει

στην έγκριση της

βουλευτικής του

εκλογής

Το κατηγορητήριο

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Κύριοι βουλευτές αν δε γνώριζα ότι οι κατήγοροι θέλουν να με κακοποιούν με κάθε τρόπο θα

τους χρωστούσα μεγάλη ευγνωμοσύνη γιrsquo αυτή την κατηγορία Γιατί νομίζω ότι για όσους έχουν

συκοφαντηθεί άδικα αυτοί είναι αίτιοι πολύ μεγάλων αγαθών που θα τους ανάγκαζαν να λογοδοτήσουν για τις μέχρι τώρα πράξεις της ζωής τους

Γιατί εγώ έχω τόσο μεγάλη πεποίθηση στον εαυτό μου ώστε έχω την ελπίδα και αν

κάποιος τυχαία φέρεται απέναντι μου εχθρικά όταν με ακούσει να μιλάω για όσα έχουν πραχθεί

από μένα ότι θα μετανιώσει και θα με θεωρήσει πολύ καλύτερο στο μέλλον

Έχω λοιπόν την αξίωση κύριοι βουλευτές αν σας αποδείξω μόνο αυτό ότι δηλαδή διάκειμαι

φιλικά προς το υπάρχον (δημοκρατικό) πολίτευμα και ότι έχω αναγκαστεί να μετέχω στους ίδιους

κινδύνους με σας να μην υπάρχει ακόμη κάποια ωφέλεια σε μένα Αν όμως φαίνομαι ότι έχω ζήσει

τίμια και σχετικά με τα υπόλοιπα και πολύ διαφορετικά από τη φήμη (που επικρατεί) και αντίθετα

από τις διαδόσεις των αντιπάλων (μου) σας παρακαλώ εμένα να εγκρίνετε για βουλευτή κι αυτούς

να θεωρείτε ότι είναι φαύλοι Πρώτα λοιπόν θα σας αποδείξω ότι δεν ήμουν στην τάξη των

ιππέων ούτε ζούσα στην πόλη κατά την περίοδο των τριάκοντα ούτε πήρα μέρος στο τότε

καθεστώς

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

Α ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ-ΙΣΤΟΡΙΚΑ sectsect1-3

sect1

ὦ βουλή

Η αναφορά είναι στη Βουλή των Πεντακοσίων Μέλη της Βουλής μπορούσαν να είναι οι γνήσιοι

πολίτες εφόσον είχαν συμπληρώσει το 30ό έτος της ηλικίας τους Κάθε χρόνο στις 14 του μήνα

Σκιροφοριώνος (περίπου Ιούλιο ή Αύγουστο) οι 10 φυλές της Αττικής εξέλεγαν από 100 πολίτες η

καθεμιά Από τους 1000 υποψηφίους (προκρίτους) κληρώνονταν οι 500 (Οι υπόλοιποι ήταν

επιλαχόντες που αντικαθιστούσαν όποιον βουλευτή έχανε το αξίωμα του) Η βουλευτική αποζημίωση

την εποχή του Αριστοτέλη (4ος αι πΧ) ήταν μόλις 5 οβολοί την ημέρα για έναν απλό βουλευτή και 1

δραχμή την ήμερα για τους πρυτάνεις όσο δηλαδή η ημερήσια αμοιβή ενός εργάτη Αφού η αποζημίωση

ήταν ασήμαντη βασική προϋπόθεση για την ανάθεση ενός τόσο σημαντικού καθήκοντος στους πολίτες

ήταν το πραγματικό ενδιαφέρον τους για τα κοινά

Η προηγούμενη Βουλή κάθε χρόνο ήλεγχε τα στοιχεία της προσωπικότητας των υποψηφίων βουλευτών

με τη διαδικασία της δοκιμασίας Μεταξύ των στοιχείων που λαμβάνονταν υπ όψιν για το σκοπό

αυτό ήταν

bull εντιμότητα

bull ευσέβεια

bull η συμπεριφορά απέναντι στους γονείς

bull η εκπλήρωση των στρατιωτικών υποχρεώσεων

bull η ανταπόκριση στις φορολογικές υποχρεώσεις απέναντι στην πόλη

Οι 50 βουλευτές της κάθε φυλής όταν αναλάμβαναν τα καθήκοντα τους ονομάζονταν πρυτάνειςmiddot

αποτελούσαν μια μορφή κυβέρνησης που διαρκούσε για 35-36 ημέρες κάθε χρόνο Κάθε μέρα

κληρωνόταν ένας ως επιστάτης των πρυτάνεων Αυτός κρατούσε τη δημόσια σφραγίδα και τα

κλειδιά των ιερών όπου βρίσκονταν τα αρχεία της πόλης και το θησαυροφυλάκιο Η πρυτανεύουσα

φυλή συγκαλούσε καθημερινά τη Βουλή σε συνεδριάσεις στο βουλευτήριο το οποίο βρισκόταν στο

χώρο της αγοράς Τις συνεδριάσεις της Βουλής παρακολουθούσαν οι στρατηγοί καθώς και κάποιοι

πολίτες ύστερα από σχετική άδεια

Οι αρμοδιότητες της Βουλής ήταν νομοθετικού και διοικητικού χαρακτήραmiddot είχε ωστόσο και το δικαίωμα

να ελέγχει μεγάλο μέρος της πολιτικής ζωής Συγκεκριμένες δραστηριότητες της ήταν

α) η έκδοση προβουλευμάτων (επεξεργασία των θεμάτων που επρόκειτο να συζητηθούν στην Εκκλησία

του δήμου)

β) ο γενικός συντονισμός της κρατικής μηχανής και η συνεργασία με τους ανώτερους άρχοντες σε

θέματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής

γ) ο έλεγχος των αρχόντων που διαχειρίζονταν τους θησαυρούς των ναών

δ) ο συντονισμός των λατρευτικών εκδηλώσεων

ε) η εποπτεία των δημόσιων οικονομικών και η εξεύρεση χρημάτων σε καιρό πολέμου

στ) η φροντίδα για το στόλο και για τις προπαρασκευές πριν από την ανάληψη ναυτικών επιχειρήσεων

και

ζ) η προκαταρκτική δοκιμασία των πολιτών που επρόκειτο να αναλάβουν τα αξιώματα των εννέα

αρχόντων

sect3

τοῖς καθεστηκόσι πράγμασι

Η λέξη πράγματα συχνά σημαίνει την κυβέρνηση το καθεστώς Εδώ η αναφορά είναι στη δημοκρατία

τῶν αὐτῶν κινδύνων

Οι δημοκρατικοί Αθηναίοι μιλούσαν με υπερηφάνεια για τους κίνδυνους που είχαν διατρέξει κατά τη

διάρκεια της εξορίας τους την εποχή των Τριάκοντα τυράννων Εδώ ωστόσο ο Μαντίθεος αναφέρεται

στους κινδύνους που διέτρεξε κατά τη διάρκεια του Κορινθιακού πολέμου με τη συμμετοχή του σε

αυτόν βοήθησε τη δημοκρατία που μόλις είχε αποκατασταθεί και επέδειξε πίστη στο πολίτευμα

ἀξιῶ δέ ὦ βουλή ἐὰν μὲν hellip πλέον εἶναι ἐὰν δὲ helliphellip χείρους εἶναι

Αν και τα δημοκρατικά φρονήματα (ιδίως σε χαλεπούς καιρούς όπως η εποχή των Τριάκοντα)του υπό

δοκιμασίαν άρχοντα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο για την εκλογή του έπρεπε να πληρούνται και άλλες

προϋποθέσεις ο εκλεγμένος άρχοντας όφειλε να διαθέτει χρηστό ήθος

μετρίως βεβιωκώς

Βασικό ιδανικό για τον τρόπο σκέψης των αρχαίων Ελλήνων ήταν το μέτρον απέφευγαν καθετί ακραίο

στις ιδιωτικές και τις δημόσιες σχέσεις τους σε στοιχεία της καθημερινής ζωής τους ακόμα και στην

τέχνη ή τη λογοτεχνία τους Το ιδανικό του μέτρου προσδιοριζόταν με το αφηρημένο ουσιαστικό

σωφροσύνη και με την παροιμιακή έκφραση μηδέν άγαν Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Αθηναίοι απαιτούσαν

τη ζωή με μέτρο ιδίως από τους πιο ευκατάστατους ή πιο προικισμένους συμπολίτες τους προκειμένου

να αποφεύγεται η περιθωριοποίηση των λιγότερο χαρισματικών πολιτών

δοκιμάζειν

Η δοκιμασία των αιρετών και κληρωτών αρχόντων αποτελούσε βασικό θεσμό για τη διασφάλιση του

δημοκρατικού πολιτεύματος στην κλασική Αθήνα Κάθε Αθηναίος πολίτης προκείμενου να ασκήσει ένα

αξίωμα μετά την εκλογή του υφίστατο μια υποχρεωτική εξέταση που αποσκοπούσε στο να διαπιστωθεί

αν πληρούνταν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την ανάληψη των καθηκόντων του Η διαδικασία της

δοκιμασίας είχε την εξής μορφή

α) Στην αρχή υποβάλλονταν ορισμένες καθιερωμένες ερωτήσεις που ως στόχο είχαν να εξακριβωθεί η

καταγωγή του δοκιμαζόμενου και να διαπιστωθεί αν ήταν Αθηναίος πολίτης (συγκεκριμένα

αφορούσαν τα ονόματα του πατέρα της μητέρας των 2 παππούδων καθώς και των δήμων ατό τους

οποίους κατάγονταν)

β) Στη συνέχεια έπρεπε να διαπιστωθεί αν σεβόταν τους γονείς του και αν απέδιδε τις πρέπουσες τιμές

στους τάφους τουςmiddot επίσης αν είχε εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις αν πλήρωνε

τακτικά τους φόρους και αν λάτρευε τους θεούς της πόλης Οι δηλώσεις του εξεταζόμενου σχετικά με

τα ερωτήματα αυτά έπρεπε να επιβεβαιώνονται από μάρτυρες

γ) Τέλος όποιος ήθελε είχε τη δυνατότητα να απευθύνει κατά του εξεταζόμενου κάποια κατηγορία

την οποία μπορούσε εκείνος να αντικρούσει με επιχειρήματα

δ) Μετά και από αυτό η Βουλή ή οι δικαστές αποφάσιζαν για την αποδοχή ή την απόρριψή του

Η δοκιμασία δεν ήταν πάντα μια συνοπτική και τυπική διαδικασία αλλά μπορούσε να είναι περισσότερο

λεπτομερής και χρονοβόρα γιατί περιελάμβανε έναν ευρύτερο και εξονυχιστικότερο έλεγχο της

προσωπικότητας του δοκιμαζόμενου με σκοπό να διαπιστωθεί αν ήταν άξιος του λειτουργήματος στο

sect3

τοῖς καθεστηκόσι πράγμασι

Η λέξη πράγματα συχνά σημαίνει την κυβέρνηση το καθεστώς Εδώ η αναφορά είναι στη δημοκρατία

τῶν αὐτῶν κινδύνων

Οι δημοκρατικοί Αθηναίοι μιλούσαν με υπερηφάνεια για τους κίνδυνους που είχαν διατρέξει κατά τη

διάρκεια της εξορίας τους την εποχή των Τριάκοντα τυράννων Εδώ ωστόσο ο Μαντίθεος αναφέρεται

στους κινδύνους που διέτρεξε κατά τη διάρκεια του Κορινθιακού πολέμου με τη συμμετοχή του σε

αυτόν βοήθησε τη δημοκρατία που μόλις είχε αποκατασταθεί και επέδειξε πίστη στο πολίτευμα

ἀξιῶ δέ ὦ βουλή ἐὰν μὲν hellip πλέον εἶναι ἐὰν δὲ helliphellip χείρους εἶναι

Αν και τα δημοκρατικά φρονήματα (ιδίως σε χαλεπούς καιρούς όπως η εποχή των Τριάκοντα)του υπό

δοκιμασίαν άρχοντα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο για την εκλογή του έπρεπε να πληρούνται και άλλες

προϋποθέσεις ο εκλεγμένος άρχοντας όφειλε να διαθέτει χρηστό ήθος

μετρίως βεβιωκώς

Βασικό ιδανικό για τον τρόπο σκέψης των αρχαίων Ελλήνων ήταν το μέτρον απέφευγαν καθετί ακραίο

στις ιδιωτικές και τις δημόσιες σχέσεις τους σε στοιχεία της καθημερινής ζωής τους ακόμα και στην

τέχνη ή τη λογοτεχνία τους Το ιδανικό του μέτρου προσδιοριζόταν με το αφηρημένο ουσιαστικό

σωφροσύνη και με την παροιμιακή έκφραση μηδέν άγαν Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Αθηναίοι απαιτούσαν

τη ζωή με μέτρο ιδίως από τους πιο ευκατάστατους ή πιο προικισμένους συμπολίτες τους προκειμένου

να αποφεύγεται η περιθωριοποίηση των λιγότερο χαρισματικών πολιτών

δοκιμάζειν

Η δοκιμασία των αιρετών και κληρωτών αρχόντων αποτελούσε βασικό θεσμό για τη διασφάλιση του

δημοκρατικού πολιτεύματος στην κλασική Αθήνα Κάθε Αθηναίος πολίτης προκείμενου να ασκήσει ένα

αξίωμα μετά την εκλογή του υφίστατο μια υποχρεωτική εξέταση που αποσκοπούσε στο να διαπιστωθεί

αν πληρούνταν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την ανάληψη των καθηκόντων του Η διαδικασία της

δοκιμασίας είχε την εξής μορφή

α) Στην αρχή υποβάλλονταν ορισμένες καθιερωμένες ερωτήσεις που ως στόχο είχαν να εξακριβωθεί η

καταγωγή του δοκιμαζόμενου και να διαπιστωθεί αν ήταν Αθηναίος πολίτης (συγκεκριμένα

αφορούσαν τα ονόματα του πατέρα της μητέρας των 2 παππούδων καθώς και των δήμων ατό τους

οποίους κατάγονταν)

β) Στη συνέχεια έπρεπε να διαπιστωθεί αν σεβόταν τους γονείς του και αν απέδιδε τις πρέπουσες τιμές

στους τάφους τουςmiddot επίσης αν είχε εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις αν πλήρωνε

τακτικά τους φόρους και αν λάτρευε τους θεούς της πόλης Οι δηλώσεις του εξεταζόμενου σχετικά με

τα ερωτήματα αυτά έπρεπε να επιβεβαιώνονται από μάρτυρες

γ) Τέλος όποιος ήθελε είχε τη δυνατότητα να απευθύνει κατά του εξεταζόμενου κάποια κατηγορία

την οποία μπορούσε εκείνος να αντικρούσει με επιχειρήματα

δ) Μετά και από αυτό η Βουλή ή οι δικαστές αποφάσιζαν για την αποδοχή ή την απόρριψή του

Η δοκιμασία δεν ήταν πάντα μια συνοπτική και τυπική διαδικασία αλλά μπορούσε να είναι περισσότερο

λεπτομερής και χρονοβόρα γιατί περιελάμβανε έναν ευρύτερο και εξονυχιστικότερο έλεγχο της

προσωπικότητας του δοκιμαζόμενου με σκοπό να διαπιστωθεί αν ήταν άξιος του λειτουργήματος στο

οποίο είχε αναδειχθεί Η δοκιμασία γινόταν ενώπιον της Βουλής των Πεντακοσίων middot αργότερα όσοι

ασκούσαν έφεση μετά την αποδοκιμασία της Βουλής περνούσαν και από ένα δεύτερο στάδιο ενώπιον

της Ηλιαίας

οὐχ ἵππευον

Πριν από τον Πελοποννησιακό πόλεμο στην Αθήνα χρησιμοποιούνταν ελάχιστα το ιππικό Ωστόσο από

το 431 και έως το τέλος του 4ου αι πΧ υπήρχε στην πόλη δύναμη 1000 ιππέων Οι ιππείς αυτοί δεν

πρέπει να συγχέονται με τη δεύτερη κοινωνικοοικονομική τάξη των Αθηναίων πολιτών το όνομα της

οποίας ήταν κατάλοιπο από την εποχή που όλοι οι αριστοκράτες ήταν ιππείς Οι ιππείς ήταν μέλη από

τις δύο ανώτερες κοινωνικοοικονομικές τάξεις (πεντακοσιομέδιμνους και τριακοσιομέδιμνους) τα

οποία επέλεγαν δέκα καταλογείς Το ιππικό μετείχε στον πόλεμο έπαιζε όμως σημαντικό ρόλο και στις

γιορτές της πόλης Ήταν τιμή η εμφάνιση στις γιορτές με άψογα εκπαιδευμένα άλογα και άρτιο

εξοπλισμό Το γεγονός αυτό όπως και το ότι στην περίοδο του πολέμου η θητεία ήταν λιγότερο επι-

κίνδυνη ωθούσε τους πιο φιλόδοξους νέους ευγενείς να αναζητούν συμμετοχή στο ιππικό σπάνια

κάποιοι ζητούσαν από τη Βουλή να εξαιρεθούν για ένα ή περισσότερα χρόνια Τα νέα μέλη του ιππικού

κάθε χρόνο περνούσαν από δοκιμασία

Κάθε ιππέας εξόπλιζε το άλογο του από μόνος του και σε καιρό ειρήνης το κρατούσε σε δικό του

στάβλο Ωστόσο και σε περίοδο ειρήνης και κατά τη διάρκεια του πολέμου εισέπραττε ένα

προκαθορισμένο ποσό για τη φύλαξη του αλόγου Επίσης το κράτος του εξασφάλιζε κι ένα επιπλέον

ποσό (κατάστασις) για τον απαραίτητο εξοπλισμό

ἐπὶ τῶν τριάκοντα

Μετά την τελική επικράτηση της Σπάρτης στον Πελοποννησιακό πόλεμο (431- 404 πΧ)

εγκαθιδρύθηκαν ολιγαρχικά πολιτεύματα σε ολόκληρη την περιοχή της σπαρτιατικής ηγεμονίας και στην

Αθήνα Καθώς υπήρχε πάντοτε στην πόλη ισχυρό ολιγαρχικό κόμμα οι φανατικότεροι οπαδοί του

έσπευσαν στηριγμένοι στην εύνοια της Σπάρτης να εκμεταλλευτούν τη συμφορά της πόλης τους και να

πρωταγωνιστήσουν στην επικράτηση ενός πολιτεύματος που συγκέντρωνε την εμπιστοσύνη των

νικητών τον Αύγουστο ή Σεπτέμβριο του 404 πΧ Πρόκειται για το πολίτευμα των Τριάκοντα

τυράννων Η Εκκλησία του δήμου και η Ηλιαία καταργήθηκαν ενώ στην πόλη επικράτησε η

τρομοκρατία οι τύραννοι έχοντας την προστασία της σπαρτιατικής φρουράς που είχε εγκατασταθεί

στην Ακρόπολη επιχείρησαν ακόμα και ανηλεή σφαγή των δημοκρατικών Δήμευσαν περιουσίες

απαγόρευσαν την ανώτερη εκπαίδευση και εξόρισαν τους μισούς σχεδόν Αθηναίους Η τυραννίδα αυτή

διήρκεσε μόλις οκτώ μήνες Η σύντομη πτώση της οφειλόταν στη σκληρότητα της Τη δημοκρατία

αποκατέστησε ο Θρασύβουλος το Σεπτέμβριο του 403 πΧ

Β ΥΦΟΛΟΓΙΚΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ sectsect1-3

Η ενότητα Α (sectsect 1-3) αποτελεί το προοίμιον του λόγου Το προοίμιο είναι η αρχή του ρητορικού λόγου

όπου με συντομία ο ομιλητής ενημερώνει τους ακροατές επί του θέματος και προσπαθεί να επιτύχει την

πρόσεξίν τους (= την προσοχή τους) να κερδίσει την εὔνοιάν τους και να τους κατατοπίσει (ευμάθεια) Στο

τέλος του προοιμίου υπάρχει η πρόθεσις η σύντομη δηλαδή έκθεση του θέματος

Το προοίμιο του συγκεκριμένου λόγου δεν έχει ρητορικούς εξωραϊσμούς Η γλώσσα είναι επιβλητική

πειστική και φυσική

sect1

Η πρώτη ημιπερίοδος (Εἰ μὴ συνῄδη hellip τῆς κατηγορίας) εκφράζει τη βεβαιότητα του Μαντίθεου

για την πρόθεση της κατηγορίας δίνοντας μια πρώτη εικόνα της αυτοπεποίθησης του η οποία είναι διάχυτη

σε όλο το λόγο Με τον τρόπο αυτό ο ομιλητής προσπαθεί να μειώσει τους κατηγόρους του

Επιπλέον χρησιμοποιείται ένα έξυπνο παράδοξον στοιχείο πρωτοτυπίας και εντυπωσιασμού

προκειμένου ο ομιλητής να εξασφαλίσει την εύνοια και την προσοχή των βουλευτών-ακροατών εκφράζει την

(υπό προϋποθέσεις) ευγνωμοσύνη του προς τους κατηγόρους

Η δεύτερη ημιπερίοδος (ἡγοῦμαι γὰρhelliphellip καταστῆναι) αιτιολογεί και αποσαφηνίζει την

προηγούμενη οι κατήγοροι έστω και άθελα τους προσφέρουν στον κατηγορούμενο τη δυνατότητα να

αποδείξει την αθωότητα του μιλώντας δημόσια για τη ζωή του και συγχρόνως να καταδείξει το ποιόν των

αντιπάλων του

sect2

Στη δεύτερη παράγραφο του προοιμίου (ἐγὼ γὰρ οὕτω σφόδρα ἐμαυτῷ πιστεύω ὥστ᾽

ἐλπίζω hellipἡγήσεσθαι) ο Μαντίθεος εκφράζει την αυτοπεποίθηση του και την ελπίδα του ότι θα

μεταστρέψει την εις βάρος του δυσμενή εντύπωση Με τον τρόπο αυτό προσπαθεί να προϊδεάσει τους

βουλευτές και να δημιουργήσει εύλογο ενδιαφέρον για όσα πρόκειται να εκθέσει στη συνέχεια

sect3

Η τρίτη παράγραφος ξεκινά ως μέρος του προοιμίου (ἀξιῶ δέ ὦ βουλή ἐὰν μέν hellipπλέον εἶναι ἐὰν δὲ hellip

χείρους εἶναι) Μέσα από δύο αντιθέσεις που αλληλοεμπλέκονται (1 ἐὰν μέν hellipπλέον εἶναι ἐὰν δὲ

φαίνωμαι hellip2 ἐμὲ μὲν δοκιμάζειν τούτους δὲ ἡγεῖσθαι χείρους εἶναι) επιχειρεί να καταδείξει

α ότι είναι άξιος της συμμετοχής του στο βουλευτικό αξίωμα όχι μόνο λόγω δημοκρατικής διαγωγής

αλλά -κυρίως- λόγω του σωστού χαρακτήρα (ήθος) του

β ότι ο ίδιος είναι ανώτερος από τους κατηγόρους του

Η τελευταία περίοδος της τρίτης παραγράφου (πρῶτον δὲ πολιτείας) είναι η πρόθεσις Εδώ

εκθέτει με συντομία το κατηγορητήριο για το οποίο θα αποδείξει ότι δεν ευσταθεί

Β ΥΦΟΛΟΓΙΚΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ sectsect1-3

Η ενότητα Α (sectsect 1-3) αποτελεί το προοίμιον του λόγου Το προοίμιο είναι η αρχή του ρητορικού λόγου

όπου με συντομία ο ομιλητής ενημερώνει τους ακροατές επί του θέματος και προσπαθεί να επιτύχει την

πρόσεξίν τους (= την προσοχή τους) να κερδίσει την εὔνοιάν τους και να τους κατατοπίσει (ευμάθεια) Στο

τέλος του προοιμίου υπάρχει η πρόθεσις η σύντομη δηλαδή έκθεση του θέματος

Το προοίμιο του συγκεκριμένου λόγου δεν έχει ρητορικούς εξωραϊσμούς Η γλώσσα είναι επιβλητική

πειστική και φυσική

sect1

Η πρώτη ημιπερίοδος (Εἰ μὴ συνῄδη hellip τῆς κατηγορίας) εκφράζει τη βεβαιότητα του Μαντίθεου

για την πρόθεση της κατηγορίας δίνοντας μια πρώτη εικόνα της αυτοπεποίθησης του η οποία είναι διάχυτη

σε όλο το λόγο Με τον τρόπο αυτό ο ομιλητής προσπαθεί να μειώσει τους κατηγόρους του

Επιπλέον χρησιμοποιείται ένα έξυπνο παράδοξον στοιχείο πρωτοτυπίας και εντυπωσιασμού

προκειμένου ο ομιλητής να εξασφαλίσει την εύνοια και την προσοχή των βουλευτών-ακροατών εκφράζει την

(υπό προϋποθέσεις) ευγνωμοσύνη του προς τους κατηγόρους

Η δεύτερη ημιπερίοδος (ἡγοῦμαι γὰρhelliphellip καταστῆναι) αιτιολογεί και αποσαφηνίζει την

προηγούμενη οι κατήγοροι έστω και άθελα τους προσφέρουν στον κατηγορούμενο τη δυνατότητα να

αποδείξει την αθωότητα του μιλώντας δημόσια για τη ζωή του και συγχρόνως να καταδείξει το ποιόν των

αντιπάλων του

sect2

Στη δεύτερη παράγραφο του προοιμίου (ἐγὼ γὰρ οὕτω σφόδρα ἐμαυτῷ πιστεύω ὥστ᾽

ἐλπίζω hellipἡγήσεσθαι) ο Μαντίθεος εκφράζει την αυτοπεποίθηση του και την ελπίδα του ότι θα

μεταστρέψει την εις βάρος του δυσμενή εντύπωση Με τον τρόπο αυτό προσπαθεί να προϊδεάσει τους

βουλευτές και να δημιουργήσει εύλογο ενδιαφέρον για όσα πρόκειται να εκθέσει στη συνέχεια

sect3

Η τρίτη παράγραφος ξεκινά ως μέρος του προοιμίου (ἀξιῶ δέ ὦ βουλή ἐὰν μέν hellipπλέον εἶναι ἐὰν δὲ hellip

χείρους εἶναι) Μέσα από δύο αντιθέσεις που αλληλοεμπλέκονται (1 ἐὰν μέν hellipπλέον εἶναι ἐὰν δὲ

φαίνωμαι hellip2 ἐμὲ μὲν δοκιμάζειν τούτους δὲ ἡγεῖσθαι χείρους εἶναι) επιχειρεί να καταδείξει

α ότι είναι άξιος της συμμετοχής του στο βουλευτικό αξίωμα όχι μόνο λόγω δημοκρατικής διαγωγής

αλλά -κυρίως- λόγω του σωστού χαρακτήρα (ήθος) του

β ότι ο ίδιος είναι ανώτερος από τους κατηγόρους του

Η τελευταία περίοδος της τρίτης παραγράφου (πρῶτον δὲ πολιτείας) είναι η πρόθεσις Εδώ

εκθέτει με συντομία το κατηγορητήριο για το οποίο θα αποδείξει ότι δεν ευσταθεί

Γ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ

- συνῄδη -gt σύνοιδα lt οἶδα lt εἴδω = βλέπω γνωρίζω

θέματα ειδ- ίδmiddot

α) θέμα ειδ-

ΡΗΜΑΤΑ ειδικεύομαι ειδοποιώ συνειδητοποιώ

ΟΥΣ1ΑΣΤΙΚΑ είδος είδωλο ειδώλιο (= αγαλματίδιο) ειδύλλιο (= λογοτεχνικό είδος -μορφή

επυλλίου- της αρχαιοελληνικής λογοτεχνίας) ειδήμων (= γνώστης) είδηση ειδικότητα

ειδίκευση ειδωλολάτρης συνείδηση - συνειδητοποίηση ασυνειδησία ευσυνειδησία

ειδησεογραφία ειδοποίηση

ΕΠΙΘΕΤΑ ειδικός ειδυλλιακός ειδοποιός ωο-ειδής συνειδητός ασυνείδητος ευσυνείδητος

ειδησεογραφικός

β) θέμα ιδ-

ΡΗΜΑΤΑ ιστορώ εξ-ιδανικεύω εξ-ιστορώ ιστοριοδιφώ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ιδέα το ιδεώδες το ιδανικό ίστωρ (= έμπειρος γνώστης) ιστορία ιστορικότητα

ιστορικός ιδεολογία ιδεολογικός εξιδανίκευση φιλίστωρ ιστοριογράφος ιστοριογραφία

ιστοριοδίφης μυθιστοριογραφία

ΕΠΙΘΕΤΑ ιδεώδης ιδανικός ιδεολογικός

- διαβεβλημένος -gt διαβάλλω lt βάλλω = ρίχνω από μακριά εξακοντίζω χτυπώ

θέματα βαλ- βολ- βελ- βλη-

α) θέμα βαλ-

ΡΗΜΑΤΑ βάλλω αναβάλλω υποβάλλω προσβάλλω μεταβάλλω προβάλλω υπερβάλλω

παραβάλλω περιβάλλω αμφιβάλλω καταβάλλω διαβάλλω εισβάλλω αποβάλλω εμβάλλω

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ περιβάλλον

ΕΠΙΘΕΤΑ βαλλιστικός περιβαλλοντικός

β) θέμα βολ-

ΡΗΜΑΤΑ βολιδοσκοπώ

ΟΥΣΙΑΣΤ1ΚΑ βολή βόλι βολίδα αναβολή - αναβολέας υποβολή - υποβολέας προσβολή

μεταβολή προβολή - προβολέας υπερβολή παραβολή παράβολο περιβολή περίβολος περιβόλι

αμφιβολία καταβολή διαβολή διάβολος εισβολή - εισβολέας αποβολή εμβολή έμβολο

εμβόλιο

ΕΠΙΘΕΤΑ προβολικός υπερβολικός παραβολικός αμφίβολος αναμφίβολος εμβόλιμος

γ) θέμα βελ-

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ βέλος βελόνι (βελόνα) εμβέλεια

δ) θέμα βλη-

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ βλήμα πρόβλημα περίβλημα αναβλητικότητα υποβλητικότητα

προσβλητικότητα μεταβλητότητα (τα) απόβλητα

ΕΠΙΘΕΤΑ βλητικός αναβλητικός υποβλητικός προσβλητικός μεταβλητός ευμετάβλητος

αμετάβλητος προβληματικός ανυπέρβλητος καταβλητικός διαβλητός

- φαίνωμαι gtφαίνω = φέρνω στο φως φανερώνω

θέματα φα- φαν-

ΡΗΜΑΤΑ φαίνομαι εμφαίνω προφαίνω αναφαίνομαι διαφαίνομαι επιφαίνομαι αποφαίνομαι

καταφαίνομαι φανερώνω φαντάζω - φαντάζομαι εμφανίζω προφασίζομαι αποφασίζω

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ φανός φανάρι φάση φάσμα φαινόμενο φως (φά-ος) αφάνεια Θεοφάνεια

έμπαση έκφανση πρόφαση διαφάνεια επιφάνεια επίφαση απόφαση απόφανση φανέρωση

φανέρωμα φαντασία φάντασμα εμφάνιση

ΕΠΙΘΕΤΑ φανερός αφανής άφαντος πρωτοφανής εμφανής προφανής διαφανής διάφανος

επιφανής καταφανής περιφανής φανταστικός φαινομενικός φαιδρός φαεινός επιφανειακός

αποφασιστικός

ΕΠΙΡΡΗΜΑ αναφανδόν