ΚΕΦΑΛΑΙΟ 05

ΔΕΗ Α.Ε.

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-1

ECHMES Ltd.

5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ – ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Η παρούσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αναφέρεται στο έργο της εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, με βάση τα νεότερα κοιτασματολογικά δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία αναθεωρούνται τα τελικά όρια, καθώς και ο σχεδιασμός της ανάπτυξης των επιμέρους ορυχείων τα οποία λειτουργούν σήμερα. Η σκοπιμότητα υλοποίησης του προτεινόμενου Έργου τεκμηριώνεται και από το σκεπτικό που αναπτύσσεται στην Α.Ε.Π.Ο. Ορυχείου Μαυροπηγής (Β-Δυτικό Πεδίο) (ΚΥΑ 142453/753/23.02.2006) σύμφωνα με το οποίο: «Το γεγονός ότι η ύπαρξη πλούσιων κοιτασμάτων λιγνίτη στην περιοχή του έργου καθιστά την εκμετάλλευσή τους, αφ’ ενός μεν, μοχλό της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας και ειδικότερα της περιοχής, και, αφ’ ετέρου, λόγω του ότι το εξεταζόμενο λιγνιτωρυχείο αποτελεί συνέχεια / αντικατάσταση άλλων που βρίσκονται υπό εξόφληση ή ήδη έχει ολοκληρωθεί η εκμετάλλευσή τους, η εκμετάλλευση του εν θέματι ορυχείου καθίσταται αναγκαία και επιτακτική για τη συνέχεια τροφοδοσίας του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, τη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας και ως εκ τούτου συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος». Η λιγνιτοφόρος λεκάνη της Πτολεμαΐδας αποτελεί τμήμα της επιμήκους νεογενούς λεκάνης, η οποία ξεκινάει από το Μοναστήρι της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (Π.Γ.Δ.Μ. – FYROM) και διαμέσου της Φλώρινας, του Αμυνταίου και της Πτολεμαΐδας φτάνει μέχρι την Κοζάνη (βλ. Σχήμα 5.1-1). Η Δ/νση Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας (Δ.Λ.Κ.Δ.Μ) που αποτελεί Υπηρεσιακή Μονάδα (Βασικό Οργανικό Κλιμάκιο, ΒΟΚ) της ΔΕΗ Α.Ε. έχει την ευθύνη για την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων στους νομούς Κοζάνης και Φλώρινας. Συγκεκριμένα πρόκειται για το Κύριο Πεδίο (που περιλαμβάνει τα Ορυχεία Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου, και Μαυροπηγής), το Πεδίο Καρδιάς, (που περιλαμβάνει τα Ορυχεία Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη, και Οικισμού Κομάνου), το Νότιο Πεδίο (που περιλαμβάνει το Ορυχείο Νότιου Πεδίου), το Πεδίο Αμυνταίου και το μικρό ορυχείο Κλειδιού. Τα προαναφερόμενα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έχουν αδειοδοτηθεί με διάφορες Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, όπως αυτές αναλύονται στην Ενότητα 2.3 της παρούσης μελέτης. Η έναρξη των εκσκαφών στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έγινε το 1957 στο Ορυχείο Κύριου Πεδίου. Στους Πίνακες 5.1-1 έως 5.1-3 παρουσιάζονται τα απολογιστικά στοιχεία λειτουργίας των Ορυχείων Πτολεμαΐδας από το 1957 μέχρι το 2008, όσον αφορά τον όγκο των συνολικών εκσκαφών, την παραγωγή λιγνίτη και τη σχέση εκμετάλλευσης (όγκος εξορυσσόμενων αγόνων σε m3 ανά t παραγόμενου λιγνίτη), αντίστοιχα.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.1-1: Χάρτης λιγνιτικών κοιτασμάτων Δ. Μακεδονίας και Θεσσαλίας

Ορυχεία

Πτολεμαΐδας

Ορυχείο Κυρίου Πεδίου

ΜΕΛΙΤΗΣ

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.1-1: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2008) ως προς τον όγκο των συνολικών εκσκαφών (106 Fm3)

ΟΡΥΧΕΙΟ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΈΤΟΣ ΒΟΡΕΙΟ

ΠΕΔΙΟ ΚΟΜΑΝΟΣ ΜΑΥΡΟ-ΠΗΓΗ

ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΜΕΑΣ 6

ΟΡΥΧΕΙΟ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ

ΣΥΝΟΛΟ

1957 0,21 0,21 1958 0,40 0,40 1959 1,80 1,80 1960 3,46 3,46 1961 3,44 3,44 1962 4,34 4,34 1963 4,48 4,48 1964 6,58 6,58 1965 7,36 7,36 1966 9,80 9,80 1967 8,46 8,46 1968 15,19 15,19 1969 22,61 22,61 1970 24,06 1,19 25,24 1971 24,87 3,37 28,24 1972 22,36 8,97 31,34 1973 21,98 15,71 37,69 1974 23,55 14,63 38,18 1975 24,99 18,55 43,54 1976 24,35 19,21 43,56 1977 21,73 23,61 45,34 1978 18,68 25,65 44,33 1979 21,91 24,26 0,78 46,95 1980 2,43 4,26 24,71 31,40 6,33 69,14 1981 3,05 7,24 21,18 32,81 11,44 75,72 1982 11,31 9,62 7,53 35,97 15,95 80,37 1983 13,78 16,89 2,11 35,50 21,01 89,28 1984 17,76 16,91 3,21 37,17 20,14 95,18 1985 17,33 22,59 0,10 42,45 23,14 105,60 1986 16,98 13,93 0,57 41,45 24,91 97,83 1987 17,17 15,10 39,88 0,56 27,24 99,95 1988 18,86 11,76 32,41 3,69 34,38 101,09 1989 17,02 14,61 30,39 11,85 37,17 111,03 1990 15,69 12,49 21,43 17,36 45,52 112,49 1991 15,26 16,87 19,50 16,55 48,23 116,42 1992 22,11 18,72 20,27 21,94 67,29 150,33 1993 16,60 14,32 15,02 26,17 69,80 141,90 1994 17,09 14,37 12,32 29,03 69,19 142,00 1995 15,31 17,76 2,66 35,08 73,98 144,79 1996 17,41 20,71 43,40 68,81 150,33 1997 23,61 20,52 44,04 80,15 168,32 1998 19,78 20,54 53,22 85,48 169,02 1999 20,07 15,60 42,39 87,01 165,07 2000 14,73 18,02 49,23 87,62 169,60 2001 12,52 21,13 0,75 50,78 85,36 170,54 2002 12,69 21,91 4,57 53,04 78,34 170,56 2003 9,12 16,60 5,39 58,09 78,37 167,57 2004 7,63 21,40 16,17 71,01 91,96 208,17 2005 6,04 20,62 22,05 85,11 112,13 245,94 2006 4,08 13,07 26,89 83,14 111,26 238,43 2007 6,32 33,12 80,73 118,84 239,00 2008 6,32 34,77 69,57 114,97 225,63 Σύνολο 385,41 450,17 143,71 376,03 605,77 935,97 1796,80 4693,86

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.1-2: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2008) ως προς την παραγωγή λιγνίτη (106 t)

ΟΡΥΧΕΙΟ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΈΤΟΣ ΒΟΡΕΙΟ




ΣΥΝΟΛΟ

1957 0 1958 0,01 0,01 1959 0,42 0,42 1960 1,37 1,37 1961 1,39 1,39 1962 1,60 1,60 1963 2,44 2,44 1964 2,86 2,86 1965 4,17 4,17 1966 4,12 4,12 1967 3,39 3,39 1968 3,61 3,61 1969 6,07 6,07 1970 6,14 6,14 1971 6,09 0,03 6,11 1972 6,00 0,47 6,47 1973 5,22 2,54 7,76 1974 6,78 2,07 8,85 1975 7,11 4,64 11,75 1976 7,34 7,82 15,16 1977 6,61 9,50 16,11 1978 6,60 8,83 15,43 1979 8,50 7,53 16,03 1980 8,36 6,85 0,15 15,36 1981 0,05 0,01 9,55 9,17 0,09 18,87 1982 1,37 2,57 5,31 12,38 0,18 21,81 1983 2,09 4,22 1,77 13,03 0,78 21,89 1984 3,03 3,62 1,44 15,21 0,41 23,72 1985 3,85 5,56 0,09 17,01 0,81 27,31 1986 5,32 4,13 0,39 17,59 1,96 29,39 1987 6,00 4,14 17,38 4,67 32,20 1988 4,24 3,84 13,56 10,97 32,61 1989 4,16 5,12 12,30 14,43 36,01 1990 5,43 4,16 10,57 0,14 14,88 35,18 1991 5,18 4,95 8,07 1,60 13,75 33,55 1992 4,62 4,94 6,107 2,98 14,93 33,64 1993 3,56 3,14 3,92 3,48 17,73 31,83 1994 4,12 5,34 3,64 3,31 18,50 34,91 1995 3,47 3,69 1,89 8,46 16,60 34,11 1996 3,62 3,02 14,94 14,90 36,48 1997 4,21 1,94 15,42 16,51 38,08 1998 5,02 1,18 14,92 18,33 39,45 1999 4,51 0,85 15,43 18,59 39,37 2000 4,58 1,60 14,86 20,97 42,01 2001 2,80 1,54 18,43 20,39 43,16 2002 3,19 2,48 0,96 23,34 17,27 47,24 2003 3,81 2,20 0,65 22,62 15,99 45,26 2004 3,92 2,50 1,63 21,67 16,36 46,08 2005 2,41 2,52 3,04 15,99 19,52 43,48 2006 1,11 2,78 3,25 12,52 20,56 40,22 2007 1,16 6,51 11,65 21,98 41,29 2008 0,85 7,49 11,26 21,28 40,87 Σύνολο 95,66 84,04 23,52 124,73 212,15 233,02 373,47 1146,59

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.1-3: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2008) ως προς τη σχέση εκμετάλλευσης (m3 άγονων/t λιγνίτη)

ΟΡΥΧΕΙΟ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑΣ ΈΤΟΣ ΒΟΡΕΙΟ




ΣΥΝΟΛΟ

1957 0 1958 26,40 26,40 1959 3,47 3,47 1960 1,70 1,70 1961 1,65 1,65 1962 1,89 1,89 1963 1,00 1,00 1964 1,47 1,47 1965 0,93 0,93 1966 1,55 1,55 1967 1,66 1,66 1968 3,37 3,37 1969 2,89 2,89 1970 3,09 3,28 1971 3,25 128,82 3,79 1972 2,89 18,34 4,01 1973 3,38 5,34 4,02 1974 2,64 6,25 3,48 1975 2,68 3,17 2,87 1976 2,48 1,62 2,04 1977 2,45 1,65 1,98 1978 2,00 2,07 2,04 1979 1,74 2,39 2,10 1980 2,12 3,75 40,82 3,67 1981 61,45 1,38 2,74 122,22 3,18 1982 7,42 2,91 0,59 2,07 88,75 2,85 1983 5,76 3,17 0,36 1,89 26,14 3,25 1984 5,03 3,84 1,39 1,61 47,93 3,18 1985 3,67 3,23 0,35 1,66 27,87 3,03 1986 2,36 2,54 0,62 1,52 11,88 2,50 1987 2,03 2,81 1,46 5,00 2,27 1988 3,61 2,23 1,56 2,30 2,27 1989 3,26 2,02 1,64 1,74 2,25 1990 2,06 2,17 1,20 2,23 2,36 1991 2,11 2,58 1,58 9,49 2,68 2,64 1992 3,95 2,96 2,45 6,52 3,67 3,64 1993 3,83 3,73 3,00 6,69 3,10 3,63 1994 3,31 1,86 2,55 7,94 2,91 3,23 1995 3,58 3,98 0,57 3,31 3,62 3,41 1996 3,98 6,02 2,07 3,78 3,29 1997 4,77 9,74 2,02 4,02 3,59 1998 3,11 16,57 2,06 3,83 3,45 1999 3,62 17,61 1,91 3,85 3,36 2000 2,38 10,46 2,48 3,34 3,20 2001 3,64 12,89 1,92 3,35 3,12 2002 3,14 7,99 3,93 1,44 3,70 2,78 2003 1,56 6,73 7,47 1,74 4,07 2,87 2004 1,11 7,73 9,09 2,44 4,79 3,68 2005 1,68 7,36 6,42 4,49 4,91 4,82 2006 2,85 3,86 7,45 5,81 4,58 5,10 2007 4,61 4,26 6,10 4,57 4,95 2008 6,58 3,81 5,35 4,57 4,69 Σύνολο 3,20 4,52 5,28 2,18 2,02 3,18 3,98 3,26

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Στο διάγραμμα του Σχήματος 5.1-2 παρουσιάζεται η εξέλιξη των συνολικών εκσκαφών, της παραγωγής λιγνίτη και της σχέσης εκμετάλλευσης κατά τα ίδια έτη (1957-2008). Συνολικά, από την έναρξη της εκμετάλλευσης στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έως το τέλος του 2008, οι συνολικές εκσκαφές ανήλθαν σε 4.693,86x106 m3 και η παραγωγή λιγνίτη σε 1.146,59x106 t. Στο πλαίσιο του προτεινόμενου Έργου η εκμετάλλευση των Ορυχείων Πτολεμαΐδας θα επεκταθεί με στόχο την αξιοποίηση των συνολικών κοιτασμάτων λιγνίτη που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή των οικισμών Μαυροπηγής και Ποντοκώμης (Νοτιοδυτικό Πεδίο) και τα οποία ανήκουν στην ίδια λιγνιτοφόρο λεκάνη με τα υφιστάμενα υπό εκμετάλλευση λιγνιτικά κοιτάσματα. Τα συνολικά αποθέματα στην περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας προβλέπεται να καλύψουν μέρος των αναγκών του προγραμματισμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ Α.Ε. έως το 2050 περίπου.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.1-2: Διάγραμμα εξέλιξης εκσκαφών, παραγωγής λιγνίτη και σχέσης εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, κατά τα έτη 1957-2008

Σχέση εκμετάλλευσης (κυβ. μέτρα αγόνων/τόνο λιγνίτη)

Σχέση εκμετάλλευσης

(m3 αγόνω

ν/t λιγνίτη

)

Συνολικές εκσκαφές (εκατ. κυβ.)

Λιγνίτης (εκατ. τόνοι.)

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πιο συγκεκριμένα, στον Πίνακα 5.1-4 παρουσιάζονται ανά λιγνιτικό πεδίο των Ορυχείων Πτολεμαΐδας συγκεντρωτικά η παραγωγή λιγνίτη, καθώς και οι απομένουσες εκσκαφές και αποθέματα λιγνίτη από 1.1.2009. Ο πίνακας περιλαμβάνει, επίσης, τις αντίστοιχες σχέσεις εκμετάλλευσης και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των απομένοντων αποθεμάτων λιγνίτη. Από τον Πίνακα 5.1-4 προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:

Τα περισσότερα απομένοντα αποθέματα λιγνίτη εντοπίζονται στο Ορυχείο Νοτίου Πεδίου του ομώνυμου Πεδίου (432,7x106 t).

Σημαντικά αποθέματα λιγνίτη (411,7x106 t) απομένουν και στο Πεδίο Καρδιάς, εκ των οποίων 388,2x106 t στο Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη και 23,5x106 t στο Ορυχείο Οικισμού Κομάνου.

Στο Κύριο Πεδίο τα απομένοντα αποθέματα λιγνίτη ανέρχονται συνολικά σε 187,6x106 t και εντοπίζονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο Ορυχείο Πεδίου Μαυροπηγής. Ειδικότερα στο Ορυχείο Πεδίου Μαυροπηγής εντοπίζονται 181,7x106 t και τα υπόλοιπα 5,9x106 t στο Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου.

Αναλυτικότερα, για την αξιοποίηση των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων λιγνίτη του Πίνακα 5.1-4, τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας θα αναπτυχθούν ως εξής (βλ. Σχήμα 5.1-3):

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.1-4: Ανάπτυξη Ορυχείων Πτολεμαΐδας και αντίστοιχα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη από 1.1.2009 με αντίστοιχες σχέσεις εκμετάλλευσης και ποιοτικά χαρακτηριστικά λιγνίτη, ανά λιγνιτικό πεδίο

ΟΡΥΧΕΙΟ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΙΜΑ

ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΛΙΓΝΙΤΗ(106 t)

ΕΚΣΚΑΦΕΣ (106 m3)

ΣΧΕΣΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ

(m3/t)

ΜΕΣΗ ΤΕΦΡΑ ΕΠΙ ΞΗΡΟΥ

(%)

ΜΕΣΗ ΥΓΡΑΣΙΑ

(%)

ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤ. ΘΕΡΜΟΓ. ΔΥΝΑΜΗ

(kcal/kg)

Πεδίο Μαυροπηγής 181,7 874,0 4,0 29,2 56,6 1280

Ανατολική Επέκταση Κομάνου 5,9 34,0 4,9 31,5 53,1 1215 ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ

Σύνολο Κύριου Πεδίου 187,6 908,0 4,0 29,3 56,5 1278

Νοτιοδυτικό Πεδίο - Υψηλάντη 388,2 2140,0 4,7 26,9 55,3 1314

Οικισμός Κομάνου 23,5 77,0 2,4 27,8 56,8 1373 ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ

Σύνολο Πεδίου Καρδιάς 411,7 2217,0 4,6 26,9 55,4 1317

ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ Ορυχείου Νότιου Πεδίου 432,7 3019,0 6,1 28,4 55,7 1299

ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ 1032,0 6144,0 5,1 28,0 55,7 1302

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.1-3: Απομένοντα αποθέματα λιγνίτη στα κοιτάσματα της λιγνιτοφόρου λεκάνης Πτολεμαΐδας (01.01.2009)

• Στο Κύριο Πεδίο η εκμετάλλευση θα συνεχιστεί στο Ορυχείο Μαυροπηγής (Κυρίως

Πεδίο), για την απόληψη 181,7x106 t λιγνίτη, και στο Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου, για την απόληψη 5,9 x106 t λιγνίτη. Για τον σκοπό αυτό απαιτείται η μετεγκατάσταση του οικισμού Μαυροπηγής, η καθαίρεση των Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας και Λ.Κ.Δ.Μ. καθώς και των εγκαταστάσεων του γειτονικού Βιομηχανικού Συγκροτήματος.

• Στο Νότιο Πεδίο η εκμετάλλευση θα συνεχιστεί κανονικά στο Ορυχείο Νότιου Πεδίου, για την απόληψη 432,7 x106 t λιγνίτη.

• Στο Πεδίο Καρδιάς, η εκμετάλλευση θα συνεχιστεί στο Ορυχείο Νοτιοδυτικό Πεδίο– Υψηλάντη, για την απόληψη 388,2 x106 t λιγνίτη, και στο Ορυχείο Οικισμού Κομάνου, για την απόληψη 23,5 x106 t λιγνίτη. Για τον σκοπό αυτό απαιτείται η εκτροπή της κοίτης του ρέματος Σουλού μέσω των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, η μετεγκατάσταση του Οικισμού Ποντοκώμης, και η παραλλαγή (προσωρινή και τελική) της υφιστάμενης γραμμής ΟΣΕ και της παλιάς Εθνικής Οδού Πτολεμαΐδας – Κοζάνης με όδευση αντίστοιχη με εκείνη της νέας κοίτης του ρέματος Σουλού, καθώς και η καθαίρεση του Α.Η.Σ. Καρδιάς και του Κέντρου Υψηλής Τάσης (Κ.Υ.Τ.).

(181,7 εκατ. τόνοι)




ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Συνεπώς, στην παρούσα μελέτη αναπτύσσεται η εκμετάλλευση των Πεδίων: Κύριου Πεδίου (Ορυχεία Μαυροπηγής & Ανατολικής Επέκτασης Ορυχείου Κομάνου), Πεδίου Καρδιάς (Ορυχείων Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη & Οικισμού Κομάνου) και Νότιου Πεδίου.(Ορυχείου Νοτίου Πεδίου) Η εκμετάλλευση του ορυχείων αυτών αναμένεται να διαρκέσει περίπου έως τα έτη 2039, 2050 και 2044, αντίστοιχα. 5.2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην παρούσα ενότητα προήλθαν από την Τεχνική Μελέτη1 εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, και αναφέρονται στην εξέλιξη της εκμετάλλευσης των ήδη λειτουργούντων Ορυχείων (Κύριου Πεδίου, Πεδίου Καρδιάς και Νότιου Πεδίου), με συνολικά αποθέματα λιγνίτη 1.032x106 t και διάρκεια ζωής έως το έτος 2050. Τα ορυχεία αυτά τροφοδοτούν και τους υφιστάμενους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς Παραγωγής Ηλεκτρικής ενέργειας (Α.Η.Σ.) Πτολεμαΐδας, Καρδιάς, Αγ. Δημητρίου και Λ.Κ.Δ.Μ., συνολικής ισχύος 3.509 MW, και πρόκειται να τροφοδοτήσουν και τον υπό ανέγερση ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V, ισχύος 550 -660 MW, ο οποίος προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία το 2015. Σημειώνεται ότι οι τέσσερις πρώτοι προβλέπεται να ολοκληρώσουν την λειτουργία τους το 2016, 2026, 2044, και 2010 αντίστοιχα. Είναι προφανές ότι ο πραγματικός χρόνος έναρξης λειτουργίας της νέας Μονάδας ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V θα είναι δυνατόν να οριστικοποιηθεί επακριβώς, μόνον όταν θα έχει υπογραφεί από τον Ανάδοχο η σχετική Σύμβαση και θα έχουν προχωρήσει και οι διαδικασίες αδειοδότησης. Σημειώνεται ότι, για την εκπόνηση της παρούσας Μ.Π.Ε. ελήφθη ως ημερομηνία έναρξης της Εμπορικής Λειτουργίας της νέας Μονάδας η 01/01/2015 και με βάση αυτήν καταρτίστηκαν, τόσο οι πίνακες παραγωγής των Ορυχείων, όσο και εκείνοι της τροφοδοσίας όλων των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών της περιοχής (ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου). Η ως άνω τεχνική μελέτη βασίστηκε:

στην πλήρη μελέτη για το στρατηγικό σχεδιασμό των ορυχείων (Technical Mine Master Plan), η οποία εκπονήθηκε από τον γερμανικό οίκο Rheinbraun Engineering και την ΔΕΗ Α.Ε. (1993-1996) και η οποία ακολουθείται στις βασικές της αρχές, και

σε διαδοχικές αντίστοιχες μελέτες που εκπονήθηκαν σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα, ως αναθεώρηση των αντίστοιχων σημείων της μελέτης Technical Mine Master Plan.

Τονίζεται ότι οι εκμεταλλεύσεις των Ορυχείων Πτολεμαΐδας παρουσιάζουν δυναμικό χαρακτήρα και, κατά συνέπεια, οι σχετικές μελέτες αναθεωρούνται σε τακτά διαστήματα βάσει των νεότερων κάθε φορά δεδομένων (αποτελέσματα νέων γεωτρήσεων, επανεκτιμήσεις αποθεμάτων, μετακινήσεις εξοπλισμού, αλλαγή στο ρυθμό εκμετάλλευσης κλπ.).

1 Ρούμπος Χρ. (2009). Τεχνική Περιγραφή Εκμετάλλευσης Λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας, ΔΕΗ Α.Ε

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.2.1. Μέθοδος εκμετάλλευσης Τα κοιτασματολογικά χαρακτηριστικά των πολυστρωματικών κοιτασμάτων της λιγνιγοφόρου λεκάνης Πτολεμαΐδας, αποτελούμενα από εναλλασσόμενες στρώσεις λιγνίτη και αγόνων ποικίλου πάχους, απαιτούν για την εκμετάλλευσή τους εκλεκτική εξόρυξη του λιγνίτη. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τους αναγκαίους υψηλούς ρυθμούς παραγωγής, επέβαλε από την έναρξη της εξορυκτικής δραστηριότητας στην περιοχή την επιλογή της μεθόδου επιφανειακής εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων με την εφαρμογή της συνεχούς εκσκαφής, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων. Η μέθοδος αυτή συνδυάζει τη χρησιμοποίηση ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων μεγάλης δυναμικό-τητας και συνεχούς λειτουργίας, τόσο κατά την εκσκαφή (καδοφόροι εκσκαφείς), όσο και κατά τη μεταφορά (ταινιόδρομοι) και την απόθεση (αποθέτες) τόσο του λιγνίτη όσο και των αγόνων (υπερκειμένων και λιγνιτικών ενδιάμεσων αγόνων ενστρώσεων). Η μέθοδος εφαρμόζεται με επιτυχία για περισσότερα από 50 έτη στη λειτουργία των ορυχείων της περιοχής και από την εφαρμογή της έχει αποκτηθεί σημαντική εμπειρία. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται, επίσης, συστηματικά και σε ευρεία κλίμακα, στις εκμεταλλεύσεις λιγνιτών της Γερμανίας, αλλά και άλλων χωρών της Ευρώπης2,3,4. Το πεδίο εφαρμογής της είναι οι επιφανειακές εκμεταλλεύσεις πολυστρωματικών κοιτασμάτων μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης και μεγάλου πάχους που καλύπτονται από νεότερους γεωλογικά υπερκείμενους σχηματισμούς, μεγάλου πάχους, ενώ, παράλληλα, οι σχηματισμοί αυτοί είναι χαλαρά συνδεδεμένοι, έτσι ώστε να είναι δυνατή η εξόρυξή τους με μηχανικά μέσα (καδοφόρους εκσκαφείς συνεχούς λειτουργίας) και η μεταφορά τους με ταινιοδρόμους. Στις περιπτώσεις αυτές τα άγονα υπερκείμενα και ενδιάμεσα μεταφέρονται και αποτίθενται είτε σε εξωτερικό χώρο (εξωτερική απόθεση) κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του ορυχείου ή στον εξοφλημένο κενό χώρο του ορυχείου5,6, (εσωτερική απόθεση αγόνων σε κοιλότητες, όταν έχει δημιουργηθεί επαρκής χώρος για την υποδοχή τους). Η απόθεση των αγόνων διενεργείται μέσω των αποθετών, με κατάλληλο σχεδιασμό, έτσι ώστε να εναρμονίζεται με το γενικότερο τοπογραφικό ανάγλυφο της περιοχής. Αρχικά, κατά την απόθεση αγόνων εκτός του ορυχείου, επιλέγονται κενοί χώροι (κοιλότητες) άλλων εξοφλημένων ορυχείων ή

2 Τερεζόπουλος Ν. (2001). Μέθοδοι Υπαιθρίων Εκμεταλλεύσεων, ΕΜΠ. 3 Golosinski T, Boehm F. (1987). Continuous Surface Mining, proceedings of an International symposium, Edmonton, Trans Tech Publications. 4 Leontidis M., Roumpos Ch. (2000). Lignite production - utilisation and technologies in Greece. Seminar V, Coal Utilisation and Technology, Turkey, 14-15 April. 5 Hustrulid W., Kuchta, M. (1998). Open Pit Mine Planning and Design, Balkema, Rotterdam. 6 Leontidis M., Roumpos Ch., Dadswell J. (2001). Planning problems posed by unusual geological sequences [A question of geology], World Coal,10(8):49-50.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

άλλες κατάλληλες περιοχές, ενώ στη συνέχεια, όταν δημιουργείται κενός χώρος εντός του ορυχείου, η απόθεση διενεργείται εσωτερικά, έτσι ώστε η απόσταση μεταξύ εκσκαφής και απόθεσης να είναι η ελάχιστη δυνατή. Η εσωτερική απόθεση αγόνων ακολουθεί τις εκσκαφές του ορυχείου για λόγους ευστάθειας των πρανών, αλλά και για λόγους κατάλληλης περιβαλλοντικής αποκατάστασης παράλληλα με την εξέλιξη της εκμετάλλευσης. Τα κύρια βασικά χαρακτηριστικά της μεθόδου εκμετάλλευσης είναι:

Η εκλεκτική απόληψη του κοιτάσματος Η συνεχής ροή των εξορυσσόμενων υλικών

Στο ακόλουθο Σχήμα 5.2-1 εμφανίζονται τα διαδοχικά στάδια της εκμετάλλευσης ενός ορυχείου με τη μέθοδο της επιφανειακής εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης. Στα Σχήματα 5.2-2 και 5.2-3 παρουσιάζεται σχηματικά ο τρόπος εφαρμογής της μεθόδου σε κάτοψη και σε τομή, αντίστοιχα.

1) ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΟΡΙΑ ΟΡΥΧΕΙΟΥ - ΦΥΣΙΚΟ ΕΔΑΦΟΣ

2) ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΕΚΣΚΑΦΗ ΓΙΑ ΕΝΑΡΞΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ

3) ΕΝΑΡΞΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ

4) ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ

5) ΠΕΡΑΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ (ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΛΙΜΝΗΣ Ή ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΛΛΟΥ ΕΙΔΟΥΣ)

Σχήμα 5.2-1: Στάδια εξέλιξης της εκμετάλλευσης ορυχείου

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Ο κύριος (πάγιος) εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την εκμετάλλευση είναι: οι καδοφόροι εκσκαφείς, με μεγάλες δυνατότητες εκσκαφής αγόνων υλικών και λιγνίτη, οι ταινιόδρομοι για τη μεταφορά των εξορυσσόμενων υλικών και οι αποθέτες για την απόθεση των αγόνων.

Σχήμα 5.2-2: Εκμετάλλευση κοιτασμάτων μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης με τη μέθοδο επιφανειακής εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης και απόθεσης με σύστημα βαθμίδων –

Κάτοψη

Φυσικό έδαφος

Υπερκείμενα

Λιγνίτης

Ενδιάμεσα

Υποκείμενα

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.2-3: Ενδεικτική διάταξη εξοπλισμού για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης με τη μέθοδο επιφανειακής εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης και απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων – Τομή

Υποκείμενα

Χαμηλή

Υψηλή

Απόθεση 1η Φάση

2η Φάση

Υπόμνημα Ε1: Εκσκαφέας προτομής Ε2: Εκσκαφέας κύριας τομής υπερκειμένων Ε3…Ε6: Εκσκαφείς λιγνιτικών τομών Α1: Αποθέτης 1ης φάσης εσωτερικής απόθεσης (χαμηλή απόθεση) Α2: Αποθέτης 2ης φάσης εσωτερικής απόθεσης (υψηλή απόθεση)

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Όπως προαναφέρθηκε, ο εξοπλισμός αυτός είναι ηλεκτροκίνητος, με συνέπεια την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του. Παράλληλα με τη λειτουργία του βασικού εξοπλισμού (εκσκαφείς, ταινιόδρομοι και αποθέτες), χρησιμοποιείται και βοηθητικός εξοπλισμός που περιλαμβάνει μηχανικά και υδραυλικά πτύα, φορτωτές, φορτηγά αυτοκίνητα μεταφοράς, αποξεστήρες, κλπ.. Ο βοηθητικός εξοπλισμός χρησιμοποιείται όπου κρίνεται αναγκαίο, για την εξόρυξη και μεταφορά μέρους των αγόνων υλικών και του λιγνίτη. Σημειώνεται ότι η μεταφορά των εξορυσσόμενων υλικών με ταινιοδρόμους αποτελεί τη Βέλτιστη Διαθέσιμη Τεχνική (Best Available Technique) σύμφωνα με το εγχειρίδιο Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών για τις μεγάλες εγκαταστάσεις καύσης (BREF – LCP)7 . Για την εξόρυξη των σκληρών υπερκείμενων σχηματισμών που απαντώνται στο Ορυχείο Νοτίου Πεδίου και καθιστούν την εκμετάλλευση του λιγνίτη με τη μέθοδο της συνεχούς λειτουργίας δυσχερή ή/και αδύνατη, εφαρμόζονται μέθοδοι ασυνεχούς λειτουργίας, με τη χρήση συμβατικού εξοπλισμού (φορτωτών, μηχανικών ή υδραυλικών πτύων (shovels), φορτηγών αυτοκινήτων, ανατρεπόμενων οχημάτων (dumpers) κλπ.) με την χρήση ή μη εκρηκτικών υλών. Οι βασικές παράμετροι που επηρεάζουν αποφασιστικά τον επιτυχή προγραμματισμό και εκτέλεση του συνολικού έργου της εκμετάλλευσης ενός ορυχείου είναι:

Ο επιτυχής σχεδιασμός του ορυχείου. Η πιστή εφαρμογή του ως άνω σχεδιασμού. Η βελτίωση και ο εκσυγχρονισμός του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού. Η άρτια συντήρηση του μηχανικού εξοπλισμού. Η κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού.

Τελικός δείκτης της επιτυχούς υλοποίησης των παραπάνω αποτελεί ο βαθμός αξιοποίησης του εξοπλισμού που εντάσσεται στο ορυχείο. Έτσι, η επιλογή των καδοφόρων εκσκαφέων γίνεται με κριτήρια που σχετίζονται με τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες των εκσκαφέων, καθώς και με τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του κοιτάσματος. Επισημαίνεται ότι διεθνώς, κατά τον σχεδιασμό των ορυχείων, θεωρείται ικανοποιητικός, από οικονομικής άποψης, ένας βαθμός απόδοσης (για εξοπλισμό παρόμοιου τύπου) μεγαλύτερος του 70% της μέγιστης εκσκαπτικής δυναμικότητας, κατά τη φάση της πλήρους ένταξης του εξοπλισμού. Οι εκτάσεις γης που δεσμεύονται για την ανάπτυξη του ορυχείου ελευθερώνονται σταδιακά με την πρόοδο της εκμετάλλευσης. Η διαδικασία αποκατάστασης και αναδιαμόρφωσης του αναγλύφου με την πλήρωση των κοιλοτήτων που δημιουργούνται από την εξόρυξη με άγονα, και την αναδιαμόρφωση των εσωτερικών και των εξωτερικών αποθέσεων, καθώς και των κενών που

7 BREF-LCP: Best Available Technique Reference Documents – Large Combustion Plants

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

αναπόφευκτα θα απομείνουν μετά την ολοκλήρωση της εκμετάλλευσης, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των λιγνιτικών εκμεταλλεύσεων. Οι νέες εκτάσεις που προκύπτουν είτε αποδίδονται για γεωργικές ή κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, είτε αποτελούν τον βασικό χώρο για την ανάπτυξη δασών και λιμνών σε μεγάλη κλίμακα8,9. Τέλος, στον Πίνακα 5.2-1 συνοψίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής μεθόδου εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων, που εφαρμόζεται και στα κοιτάσματα λιγνίτη του προτεινόμενου Έργου.

Πίνακας 5.2-1: Βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής μεθόδου εκμετάλλευσης συνεχούς όρυξης, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα βαθμίδων, που εφαρμόζεται στα Λιγνιτωρυχεία

Πτολεμαΐδας

ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΕΞΟΡΥΞΗΣ, ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΣΗΣ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΒΑΘΜΙΔΩΝ

Πεδίο εφαρμογής Κοιτάσματα πολυστρωματικά μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης, για τα οποία απαιτείται εκλεκτική εξόρυξη

Μετατόπιση της τάφρου εκμετάλλευσης διαχρονικά

Ανάπτυξη του ορυχείου - διακινήσεις υλικών Μετά το στάδιο της απόθεσης σε κοιλότητες εξοφλημένων ορυχείων ή σε περιοχές εξωτερικής απόθεσης, απόθεση των αγόνων εσωτερικά, παράλληλα προς την τάφρο εκμετάλλευσης

Χαρακτηριστικά ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού

Ο εξοπλισμός εξασφαλίζει: - την εκλεκτική απόληψη των κοιτασμάτων, και - τη συνεχή ροή του εξορυσσόμενου υλικού.

Βασικά μηχανήματα

• ΚΑΔΟΦΟΡΟΣ ΕΚΣΚΑΦΕΑΣ (εξόρυξη και φόρτωση αγόνων και λιγνίτη)

• ΤΑΙΝΙΟΔΡΟΜΟΣ (μεταφορά αγόνων και λιγνίτη) • ΑΠΟΘΕΤΗΣ (απόθεση αγόνων)

5.2.2. Φάση κατασκευής

Γενικά, σε κάθε λιγνιτικό κοίτασμα προηγείται ο χρονικός προγραμματισμός έρευνας και μελέτης του κοιτάσματος, ο οποίος παρουσιάζεται με τη μορφή διαγράμματος Gantt στον Πίνακα 5.2-2. Στη συνέχεια, ακολουθεί η φάση κατασκευής του ορυχείου για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος.

8 Azapagic A. (2004). Developing a framework for sustainable development indicators for the mining and minerals industry, Journal of Cleaner Production, 12, 639-662. 9 Mining, Minerals and Sustainable Development (MMSD) Project (2002). Published by Earthscan for IIED and WBCSD.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Ως φάση κατασκευής ενός λιγνιτωρυχείου στην περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας μπορεί να θεωρηθεί η κατασκευή του κόμβου ταινιοδρόμων (Τ/Δ), η κατασκευή των απαραίτητων κτιριακών υποδομών και συνοδών έργων, (πύργος ελέγχου ταινιοδρόμων (ΠΕΤ), γραφεία, μηχανουργεία, συνεργεία συντήρησης κλπ.), τα έργα προσπέλασης για την αρχική διάνοιξη των ορυχείων, όπως επίσης και οι χωματουργικές εργασίες αρχικής διάνοιξης κάθε ορυχείου. Δεδομένου ότι στα ορυχεία που αποτελούν το αντικείμενο της παρούσας μελέτης η εκμετάλλευση έχει ήδη ξεκινήσει σε προηγούμενες φάσεις αδειοδότησης, έχουν προχωρήσει αντίστοιχα και τα έργα που περιλαμβάνονται στη φάση κατασκευής κάθε ορυχείου. Στο Σχήμα 5.2-4 δίνεται το τοπογραφικό διάγραμμα των Ορυχείων Πτολεμαΐδας που αποτελούν το αντικείμενο του παρόντος Έργου και η στάθμη εργασιών σε αυτά κατά τον Μάρτιο 2009.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.2-2: Χρονικός προγραμματισμός (διάγραμμα Gantt) έρευνας και αξιοποίησης λιγνιτικών κοιτασμάτων

ΕΤΗ ΜΕΛΕΤΕΣ

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Α. Μελέτες Γεωλογικές - Κοιτασματολογικές - Ποιότητας Λιγνίτη

1. Κοιτασματολογική έρευνα (πρόγραμμα) με γεωτρήσεις πυρηνοληψίας

2. Στατιστική επεξεργασία ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών λιγνίτη

3. Καθορισμός γεωλογικού μοντέλου κοιτάσματος Β. Υποστηρικτικές Μελέτες 1. Εδαφοτεχνική μελέτη 2. Υδρογεωλογική μελέτη Γ. Προμελέτη Εκμετάλλευσης

1. Μεταλλευτική διερεύνηση για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος - Εναλλακτικές λύσεις εκμ/σης

2. Σύγκριση εναλλακτικών λύσεων - Λήψη τελικής απόφασης

3. Σχεδιασμός βέλτιστης εκσκαφής ορυχείου - Αρχική εκτίμηση κόστους εκμετάλλευσης - Μελέτη Σκοπιμότητας

Δ. Μελέτη Εκμετάλλευσης

1. Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός εκμετάλλευσης ορυχείου - Δάπεδα λειτουργίας

2. Ισοζύγιο μαζών - Χρονοδιαγράμματα διακινήσεων & παραγωγής

3. Σχεδιασμός αποθέσεων αγόνων (εσωτερικών & εξωτερικών) - Ισοζύγιο μαζών

Ε. Παράλληλες Βοηθητικές Μελέτες

1. Μελέτες έργων υποδομής και αποκαταστάσεων ευρύτερης περιοχής

2. Μελέτες έργων αποκατάστασης περιβάλλοντος

3. Μελέτες έργων μεταφοράς καυσίμου στην αυλή λιγνίτη του Α.Η.Σ.

ΣΤ. Οικονομικές Μελέτες

1. Εκτίμηση απαιτούμενου προσωπικού για στελέχωση του ορυχείου

2. Μελέτη υπολογισμού απαιτούμενων επενδύσεων 3. Μελέτη υπολογισμού κόστους εκμετάλλευσης 4. Αξιολόγηση της επένδυσης

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.2-4: Τοπογραφικό διάγραμμα Ορυχείων Πτολεμαΐδας και στάθμη εργασιών σε αυτά τον Μάρτιο 2009

(Απόσπασμα από Χάρτη 2, Παράρτημα Ι)

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.2.3. Φάση λειτουργίας 5.2.3.1. Σχεδιασμός των ορυχείων Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.1-5, στο προτεινόμενο Έργο που αφορά στην ανάπτυξη των Ορυχείων Πτολεμαΐδας κατά την επόμενη 40ετία, θα λειτουργούν 3 (τρία) πεδία:

Το Κύριο Πεδίο, το οποίο περιλαμβάνει εκτός από το Ορυχείο Μαυροπηγής και το Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου.

Το Πεδίο Καρδιάς, το οποίο περιλαμβάνει το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη και το Ορυχείο Οικισμού Κομάνου.

Το υφιστάμενο Νότιο Πεδίο το οποίο περιλαμβάνει το Ορυχείο Νότιου Πεδίου, που θα συνεχίσει κανονικά τη λειτουργία του.

Οι λόγοι που επιβάλουν στην παρούσα φάση την αναθεώρηση του σχεδιασμού της ανάπτυξης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας είναι οι ακόλουθοι:

Τα νεότερα κοιτασματολογικά δεδομένα από την υλοποίηση του νέου ερευνητικού προγράμματος. Από τα δεδομένα αυτά συμπεραίνεται ότι οι οικισμοί Ποντοκώμης και Μαυροπηγής δεσμεύουν σημαντική ποσότητα λιγνιτικού αποθέματος και συνεπώς, κρίνεται απαραίτητη η επέκταση των αντίστοιχων ορυχείων στις περιοχές των οικισμών αυτών, μετά την μετεγκατάστασή τους.

Ένταξη σύγχρονης Νέας Λιγνιτικής Μονάδας Πτολεμαΐδα V, ισχύος 550-660 MW, στην περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας. Η τροφοδοσία της νέας αυτής μονάδας, σε συνδυασμό με τη λειτουργία και την σταδιακή απόσυρση των υφιστάμενων μονάδων, επιβάλλει τον κατάλληλο διαχρονικό, ποσοτικό και ποιοτικό, προγραμματισμό της εκμετάλλευσης των αντίστοιχων ορυχείων.

Ο σχεδιασμός των ως άνω Ορυχείων παρουσιάζεται στις ενότητες που ακολουθούν. Τονίζεται ότι σχεδιασμός αυτός δεν συνεπάγεται τη διάνοιξη και λειτουργία νέων ορυχείων αλλά τη φυσική μετεξέλιξη των ήδη υφιστάμενων εν λειτουργία ορυχείων, για τα οποία έχουν εκδοθεί οι απαραίτητες Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, (Α.Ε.Π.Ο.). Στο Σχήμα 5.2-5 δίνεται η σχεδιαζόμενη συνέργεια των Ορυχείων Πτολεμαΐδας και των αντίστοιχων Α.Η.Σ.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.2-5: Σχεδιαζόμενη συνέργεια Ορυχείων Πτολεμαΐδας και των αντίστοιχων Α.Η.Σ.

Κλίσεις πρανών εκσκαφών και αποθέσεων αγόνων Οι κλίσεις των πρανών εκσκαφής σε κάθε βαθμίδα είναι 45ο (1:1), οι γενικές τελικές κλίσεις πρανών εκσκαφής κυμαίνονται από 1:2 έως 1:5 και οι γενικές κλίσεις λειτουργίας των πρανών εκσκαφής από 1:4 έως 1:6, εξαρτώμενες από το βάθος, τη φύση των υλικών και την κλίση των στρωμάτων σε σχέση με το πρανές.

Α.Η.Σ. ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ

(620 MW) 1959-2014

ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ

2009-2038 (187,6x106 t)

Α.Η.Σ. KΑΡΔΙΑΣ (1260 MW) 1975-2026

Α.Η.Σ. ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

(1586 MW) 1984-2044

ΝΕΑ ΜΟΝΑΔΑ (550-660 MW)

2015-2050

ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ

2009-2050 (411,7x106 t)

ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ

2009-2044 (432,7x106 t)

21,6x106 t 2009-2014

57,0x106 t 2011-2026

28,9x106 t 2011-2020

80,1x106 t 2015-2039

150,5x106 t 2015-2050

148,2x106 t 2009-2035

106,3x106 t 2009-2026

6,7x106 t 2012-2014

85,3x106 t 2009-2025

347,4x106 t 2009-2044

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Οι κλίσεις των πρανών αποθέσεων αγόνων σε κάθε βαθμίδα είναι 1:1,5, οι γενικές τελικές κλίσεις κυμαίνονται από 1:3 έως 1:8, ενώ οι γενικές κλίσεις λειτουργίας κυμαίνονται από 1:4 έως 1:10 εξαρτώμενες από το ύψος, τη φύση των υλικών καθώς και από το υλικό του υποβάθρου. 5.2.3.1.1 Σχεδιασμός Κύριου Πεδίου Περιλαμβάνει τις εκμεταλλεύσεις του Ορυχείου Μαυροπηγής και του Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου. Το Ορυχείο Μαυροπηγής αποτελεί την προς τα δυτικά και βορειοδυτικά συνέχεια των κοιτασμάτων του Κύριου Πεδίου. Η λειτουργία του ξεκίνησε το 2001, προκειμένου να εξασφαλισθεί η τροφοδοσία του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας, λόγω εξάντλησης των αποθεμάτων των κοιτασμάτων Βόρειου Πεδίου (2005/2006) και του Πεδίου Κομάνου (2012/2013). Εντός των ορίων της περιοχής των εκσκαφών του Ορυχείου Μαυροπηγής βρίσκονται:

ο οικισμός Κομάνου, η απαλλοτρίωση του οποίου συντελέστηκε το 1999 με την παρακατάθεση του επιδικασθέντος ποσού, και

ο οικισμός Μαυροπηγής, η απαλλοτρίωση του οποίου κρίνεται αναγκαία στα πλαίσια της παρούσης μελέτης καθώς προβλέπεται να προσβληθεί από την ανάπτυξη του ορυχείου το 2018.

Ο πλησιέστερος οικισμός, εκτός των οικισμών Κομάνου και Μαυροπηγής, που επηρεάζεται από τη λειτουργία του ορυχείου είναι του Προαστίου. Η συνολική συμπληρωματική έκταση προς τα Δ. που κρίνεται αναγκαία για την ανάπτυξη του Ορυχείου Μαυροπηγής, ως προς την αρχική αδειοδότηση10, ανέρχεται σε 4.186 στρ. περίπου. Σημειώνεται ότι για την πλήρη εκμετάλλευση του Ορυχείου Μαυροπηγής θα απαιτηθεί, επίσης, και η καθαίρεση των Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας και Λ.Κ.Δ.Μ., που δεσμεύουν τμήματα του προς εκμετάλλευση κοιτάσματος. Με την προτεινόμενη επέκταση του Ορυχείου Μαυροπηγής τα εκμεταλλεύσιμα λιγνιτικά αποθέματα του κοιτάσματος (έως και το έτος 2039) υπολογίζονται σε 181,7x106 t λιγνίτη (που αντιστοιχούν στο 17,6% των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας), με συνολικές εκσκαφές 874,4x106 m3 και μέση σχέση εκμετάλλευσης (όγκος αγόνων που πρέπει να διακινηθούν για την παραγωγή 1 τόνου λιγνίτη) 4,0:1 m3/t.

10 ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΑΝ – Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – ΥΠΠΟ: Έγκριση περιβαλλοντικών όρων για το έργο της εκμετάλλευσης κοιτασμάτων λιγνίτη του λιγνιτωρυχείου «ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ (Β.-Δυτικό Πεδίο)» συνολικής έκτασης 11.998.815,85 τ.μ., που βρίσκεται στην περιοχή Δήμου Πτολεμαΐδας, Νομού Κοζάνης, από την εταιρεία ΔΕΗ Α.Ε. και των συνοδών αυτού έργων, Αρ. Πρωτ. οικ. 142453/753/23-02-2006.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σημειώνεται ότι στα παραπάνω λιγνιτικά αποθέματα δεν περιλαμβάνεται το κοίτασμα του Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου, στο οποίο ο εκμεταλλεύσιμος λιγνίτης έχει υπολογιστεί σε 5,9x106 t, με συνολικές εκσκαφές 34,4 x106 m3 και σχέση εκμετάλλευσης 4,9:1 m3/t. Η ετήσια παραγωγή του Ορυχείου Μαυροπηγής θα κυμανθεί, κατά την πλήρη ανάπτυξή του, από 7x106 έως 11x106 t λιγνίτη. Με τη ποσότητα αυτή παράγεται ηλεκτρική ενέργεια που καλύπτει περίπου το 7,3% έως 11,5% των συνολικών τρεχουσών αναγκών της χώρας, με βάση τα σημερινά δεδομένα. Οι σχετικοί υπολογισμοί έγιναν θεωρώντας ότι η ετήσια παραγωγή λιγνίτη των Ορυχείων Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 43,2 εκατ. τον. και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τους τροφοδοτούμενους ΑΗΣ καλύπτει το 45% των ενεργειακών αναγκών της χώρας. Συνεπώς, το Ορυχείο Μαυροπηγής αποτελεί βασικό πεδίο εκμετάλλευσης λιγνίτη για την τροφοδοσία των λιγνιτικών μονάδων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα επόμενα 30 χρόνια και η συμμετοχή του στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική. Σημειώνεται ότι όσον αφορά τις αποθέσεις, αρχικά τα άγονα του ορυχείου θα καλύψουν κενά (κοιλότητες) των εξοφλημένων εκμεταλλεύσεων του Βόρειου Πεδίου και του Πεδίου Κομάνου, και στη συνέχεια, περί το 2014 που θα έχει αποκαλυφθεί το τεχνικό πέρας του κοιτάσματος, η απόθεση αγόνων θα διενεργείται εσωτερικά, εντός του Ορυχείου Μαυροπηγής. Παράλληλα, με συμβατικό εξοπλισμό, θα διενεργείται εσωτερική απόθεση στην περιοχή καθώς και εξωτερική απόθεση, δυτικά του αρχικού, στην περιοχή του Προαστίου.

5.2.3.1.2 Σχεδιασμός Πεδίου Καρδιάς

Περιλαμβάνει την εκμετάλλευση του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη και την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ορυχείου Οικισμού Κομάνου. Το κοίτασμα Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη βρίσκεται Δ. του εξοφλημένου Ορυχείου Πεδίου Καρδιάς και Β.Δ. του Ορυχείου Νότιου Πεδίου. Η εκμετάλλευση του κοιτάσματος απαιτείται για να διασφαλιστεί η τροφοδοσία των Α.Η.Σ. Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου καθώς και του νέου ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V. Η εξόφληση του κοιτάσματος του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη έχει ορίζοντα το έτος 2050 και η πλήρης εκμετάλλευσή του θα απαιτήσει σε πρώτη φάση την απαλλοτρίωση του οικισμού της Ποντοκώμης, ο οποίος προσβάλλεται το 2022 και αργότερα (2026) την καθαίρεση του Α.Η.Σ. Καρδιάς, που δεσμεύουν τμήματα του εκμεταλλεύσιμου κοιτάσματος. Εκτός της Ποντοκώμης οι πλησιέστεροι ως προς το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη οικισμοί είναι της Μαυροπηγής και του Μαυροδενδρίου.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Η συνολική συμπληρωματική έκταση που απαιτείται προς τα Δ. για την ανάπτυξη του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη, ως προς την αρχική αδειοδότηση του Νοτιοδυτικού Πεδίου11, ανέρχεται σε 4.890 στρ. περίπου. Με την προγραμματιζόμενη επέκταση του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα του κοιτάσματος (έως και το έτος 2050) έχουν εκτιμηθεί σε 388,2x106 t, (που αντιστοιχούν στο 37,6% των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας), ενώ οι συνολικές εκσκαφές θα ανέλθουν σε 2.140,2x106 m3 με μέση σχέση εκμετάλλευσης, 4,7:1 m3/t. Στο Πεδίο Καρδιάς εντάσσεται και η εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ορυχείου Οικισμού Κομάνου. Συνεπώς, στα παραπάνω λιγνιτικά αποθέματα θα πρέπει να περιληφθεί και το κοίτασμα του Ορυχείου Οικισμού Κομάνου στο οποίο ο εναπομένων εκμεταλλεύσιμος λιγνίτης έχει υπολογιστεί σε 23,5x106 t, με συνολικές εκσκαφές 77x106 m3 και μέση σχέση εκμετάλλευσης 2,4 m3/t. Το Πεδίο Καρδιάς έχει σχεδιαστεί να λειτουργήσει κατά τη χρονική περίοδο 2009-2050 με ετήσια παραγωγή που θα κυμαίνεται από 5x106 έως 17x106 t λιγνίτη. Με την ποσότητα αυτή παράγεται ηλεκτρική ενέργεια που καλύπτει περίπου το 5,2% έως 17,7% των συνολικών τρεχουσών αναγκών της χώρας. Συνεπώς, το Πεδίο Καρδιάς συνιστά βασικό πεδίο εκμετάλλευσης λιγνίτη για την τροφοδοσία των λιγνιτικών μονάδων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα επόμενα περίπου 40 χρόνια και η συμμετοχή του στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική. Τέλος σημειώνεται ότι η απόθεση των εξορυσσόμενων αγόνων από το Πεδίο Καρδιάς μέχρι το τέλος της λειτουργίας του θα είναι εσωτερική.

5.2.3.1.3 Σχεδιασμός Νότιου Πεδίου

Το Νότιο Πεδίο αποτελεί την προς Ν. συνέχεια των κοιτασμάτων του Κύριου Πεδίου. Το Ορυχείο Νότιου Πεδίου ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1980 και μέχρι σήμερα έχει αναπτυχθεί σε μια έκταση 7.647 στρ. περίπου (περιοχή εκσκαφών), ενώ στην τελική του μορφή (2044) θα καλύπτει συνολική έκταση περίπου 19.304,5 στρ. Αποτελεί το μεγαλύτερο εν ενεργεία ορυχείο της ΔΕΗ.

11 ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΑΝ – Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων-ΥΠ.ΠΟ., με Αρ. Πρωτ. οικ.189708/3440/23-9-2008 με θέμα: «Τροποποίηση της υπ. αρ. πρωτ. οικ 114084/3671/23-10-2003 ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΑΝ – Υπ. Γεωργίας για την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων για την εμετάλλευση του λιγνιτορυχείου Πτολεμαΐδας έκτασης 110.889.837 τ.μ. της ΔΕΗ Α.Ε. που βρίσκεται σε περιοχή του Νομού Κοζάνης».

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη του Ορυχείου Νότιου Πεδίου προς ΒΑ., στην περιοχή του οικισμού Πτελαιώνα, απαιτείται συνολική έκταση 3.125 στρ. περίπου, για τις εξωτερικές αποθέσεις αγόνων. Τα απομένοντα εκμεταλλεύσιμα λιγνιτικά αποθέματα του κοιτάσματος Νότιου Πεδίου έχουν υπολογιστεί σε 432,7x106 t λιγvίτη, (που αντιστοιχούν στο 41,9% των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας μέχρι το τέλος της λειτουργίας τους το 2050), με συνολικές εκσκαφές 3.019x106 m3 και μέση σχέση εκμετάλλευσης 6,1:1 m3/t. Όσον αφορά τις αποθέσεις αγόνων κατά την παρούσα χρονική στιγμή τα άγονα αποτίθενται και εσωτερικά του ορυχείου, και εξωτερικά στο εξαντλημένο ορυχείο της Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου και σε περιοχή κοντά στην Ακρινή. Από το έτος 2018 περίπου η απόθεση των αγόνων του ορυχείου θα συνεχιστεί αποκλειστικά στο εσωτερικό του ορυχείου (εσωτερική απόθεση). Η ετήσια παραγωγή του Νότιου Πεδίου θα κυμανθεί από 10x106 έως 20x106 t λιγνίτη. Με τη ποσότητα αυτή παράγεται ηλεκτρική ενέργεια που καλύπτει περίπου το 10,4 έως 20,8% των συνολικών τρεχουσών αναγκών της χώρας. Συνεπώς, το Νότιο Πεδίο αποτελεί το πιο σημαντικό από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας για τα επόμενα 40 χρόνια και η λειτουργία του κρίνεται ιδιαιτέρως σημαντική στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας. Οι πλησιέστεροι οικισμοί που επηρεάζονται από την λειτουργία του Νοτίου Πεδίου είναι της Ακρινής και του Αγ. Δημητρίου στα ΝΑ. και της Σπηλιάς στα ΒΑ. 5.2.3.2. Aνάπτυξη των ορυχείων H διαχρονική εξέλιξη της ανάπτυξης ενός ορυχείου προκύπτει από τα διαχρονικά προγράμματα διακίνησης υλικών του ορυχείου και τα αντίστοιχα ισοζύγια εκσκαφών-αποθέσεων που περιλαμβάνονται στην Τεχνική Μελέτη Εκμετάλλευσης. Στα Σχήματα 5.2-6, 5.2-7, και 5.2-8, που αποτελούν αποσπάσματα των Χαρτών 12, 13, και 14, του Παραρτήματος Ι, παρουσιάζονται οι στάθμες εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος των ετών 2015, 2020, και 2053 τελική κατάσταση μετά την αποκατάσταση, αντίστοιχα. 5.2.3.2.1 Ανάπτυξη Κύριου Πεδίου Όπως προαναφέρθηκε, το Κύριο Πεδίο περιλαμβάνει τις εκμεταλλεύσεις του Ορυχείου Πεδίου Μαυροπηγής και του Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου. Η έναρξη εργασιών στο ορυχείο αυτό πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του έτους 2001. Στο Σχήμα 5.2-9 παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση (03/2009) και το γενικό σχέδιο ανάπτυξης του Ορυχείου Μαυροπηγής κατά τα επόμενα χρόνια.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.2-6: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2015


ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.2-7: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2020


ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.2-8: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2053 (τελική διαμόρφωση)


ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.2-9: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Ορυχείου Μαυροπηγής

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Όπως φαίνεται στο Σχήμα 5.2-9, στις αρχές του έτους 2009 η ανάπτυξη του ορυχείου περιλαμβάνει:

• Δύο (2) τομές υπερκειμένων (1η και 2η Τομή Υ/Κ), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία δύο (2) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε1 & Ε1Α).

• Τέσσερις (4) τομές λιγνίτη (1η, 2η, 3η & 4η Λιγνιτική Τομή), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία, αντίστοιχα, τέσσερις (4) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε2, Ε3, Ε4 & Ε5), ενώ κατά την πλήρη ανάπτυξη του ορυχείου προβλέπεται η εγκατάσταση δυο (2) επιπλέον εκσκαφέων.

Στην παρούσα κατάσταση, στο ορυχείο Μαυροπηγής τα άγονα εξορύσσονται με καδοφόρους εκσκαφείς, που στη συνέχεια τροφοδοτούν μέσω ταινιοδρόμων τους τρεις αποθέτες, που βρίσκονται:

• Δύο (2) αποθέτες στην περιοχή του εξοφλημένου Ορυχείου Βόρειου Τομέα. • Ένας (1) αποθέτης στο εξοφλημένο Ορυχείο Κομάνου

Σημειώνεται ότι εκτός των αποθετών, διενεργείται με συμβατικό εξοπλισμό αφενός εξωτερική απόθεση στην περιοχή Προαστίου, και αφετέρου εσωτερική απόθεση στο ορυχείο Μαυροπηγής, εκεί όπου έχει αποκαλυφθεί το πέρας του κοιτάσματος. Για την εκμετάλλευση του ορυχείου Ανατολική Επέκταση Κομάνου χρησιμοποιείται συμβατικός εξοπλισμός και τα άγονα αποτίθενται στο εξαντλημένο ορυχείο Κομάνου. Επίσης, κατά την περίοδο 2014-2017, οι τρεις αποθέτες θα ενταχθούν σταδιακά στην εσωτερική απόθεση. Το Ορυχείο Μαυροπηγής εκτιμάται ότι θα προσβάλλει τον οικισμό Μαυροπηγής περί το έτος 2018 και η λειτουργία του θα διαρκέσει έως το έτος 2039. 5.2.3.2.2 Ανάπτυξη Πεδίου Καρδιάς Όπως προαναφέρθηκε, το Πεδίο Καρδιάς περιλαμβάνει εκτός από την εκμετάλλευση του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη και την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ορυχείου Οικισμού Κομάνου. Το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη αποτελεί συνέχεια προς τα Δ. της υφιστάμενης εκμετάλλευσης του Ορυχείου Τομέα 6 του Πεδίου Καρδιάς, αλλά αναπτύσσεται ουσιαστικά ως νέο ορυχείο, με νέο κόμβο ταινιοδρόμων και νέες σύγχρονες εγκαταστάσεις (Πύργος Ελέγχου Ταινιοδρόμων, Υποσταθμός κ.λπ.), αλλά και με προσθήκη νέου εξοπλισμού. Στο Σχήμα 5.2-10 παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση (03/2009) και το γενικό σχέδιο ανάπτυξης του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη κατά τα επόμενα χρόνια.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πιο συγκεκριμένα, το κυρίως ορυχείο έχει χωριστεί σε 5 Τομείς: Β & ΒΔ Πρανή, 6Α1, 7, 8 & 9. Σήμερα η εκμετάλλευση διενεργείται στους Τομείς 6Α1 και στα Βόρεια Πρανή του ορυχείου και όπως φαίνεται στο Σχήμα 5.2-10, η ανάπτυξη του πεδίου περιλαμβάνει:

Σχήμα 5.2-10: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Πεδίου Καρδιάς

• Δύο (2) τομές υπερκειμένων, στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία δύο (2) καδοφόροι

εκσκαφείς Ε1 και Ε8.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

• Έξι (6) τομές λιγνίτη (2, 3, 4, 5, 6 & 7), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία πέντε (5) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε3, Ε4, Ε5, Ε6 & Ε7) του συστήματος.

Στο Νοτιοδυτικό πεδίο – Υψηλάντη, οι εκσκαφείς των υπερκειμένων είναι διασυνδεδεμένοι με τρεις αποθέτες (Α1, Α2 & Α3) στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου, ενώ υπό ένταξη βρίσκεται και τέταρτος αποθέτης (Α4). Κατά την πλήρη ανάπτυξη του ορυχείου προβλέπεται η λειτουργία εννέα (9) εκσκαφέων συνολικά. Σημειώνεται ότι μέχρι το τέλος της ζωής του ως άνω ορυχείου δεν θα γίνουν εξωτερικές αποθέσεις αγόνων, και το σύνολο των αγόνων θα πληρώνει τις δημιουργούμενες κοιλότητες. Με την ολοκλήρωση της εκμετάλλευσης του Τομέα 6Α1 και των Β.-ΒΔ. πρανών του ορυχείου, η εκμετάλλευση θα προχωρήσει στους υπόλοιπους Τομείς 7, 8 και 9, με αριστερόστροφη στροφική λειτουργία. Οι ανάγκες εκμετάλλευσης του Τομέα 7 επιβάλουν τη μετατόπιση της σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ (Σ.Γ.), η οποία διχοτομεί τον Τομέα 7. Εκτιμάται ότι περί το τέλος του έτους 2011 θα προσβληθεί η σημερινή θέση του ρέματος Σουλού και στη συνέχεια η σιδηροδρομική γραμμή. Το έτος 2011 η σιδηροδρομική γραμμή θα μετατοπιστεί δυτικότερα στην περιοχή του Τομέα 8 και θα λειτουργήσει σε αυτή τη θέση ως προσωρινή παραλλαγή μέχρι το 2017, περίπου. Σημειώνεται ότι η προσωρινή παραλλαγή της γραμμής του ΟΣΕ γίνεται μέχρι το 2012, διότι η κατασκευή της τελικής θέσης της γραμμής που διέρχεται πάνω από αποθέσεις αγόνων δεν μπορεί να γίνει άμεσα, δεδομένου ότι οι εν λόγω αποθέσεις ολοκληρώνονται μέσα στο 2010 και απαιτείται παρέλευση 6-7 ετών προκειμένου αυτές οι αποθέσεις να “ωριμάσουν” και να εξασφαλισθεί η σταθερότητά τους. Το έτος 2015 περίπου η εκμετάλλευση θα προχωρήσει στον Τομέα 8. Οι ανάγκες εκμετάλλευσης του Τομέα 8 επιβάλλουν νέα μετατόπιση της σιδηροδρομικής γραμμής (το 2017) ανατολικότερα, επί της εσωτερικής απόθεσης αγόνων του Τομέα 6. Σε αυτή τη νέα θέση θα ακολουθεί παράλληλη πορεία με το ρέμα Σουλού, η κοίτη του οποίου μετά από μια σειρά εκτροπών μικρής κλίμακας θα έχει οριστικοποιηθεί. Όσον αφορά τις απαιτούμενες για την εκμετάλλευση εκτροπές μικρής κλίμακας του ρέματος Σουλού, εκτενής αναφορά γίνεται στην Ενότητα 5.10. Τα όρια του πεδίου έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται απόσταση ασφαλείας από τη νέα εθνική οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας (τουλάχιστον 50 m, όπως προβλέπει ο Κ.Μ.Λ.Ε.). Στο Ορυχείο Οικισμού Κομάνου η εκμετάλλευση διενεργείται με συμβατικό εξοπλισμό. Εκτός από μία μικρή ποσότητα αγόνων (της τάξης του 1,0 εκ. m3), η οποία θα οδηγηθεί στο χώρο του εξοφλημένου Ορυχείου Κομάνου, η υπόλοιπη ποσότητα αγόνων θα οδηγηθεί στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.2.3.2.3 Ανάπτυξη Νότιου Πεδίου Όπως προαναφέρθηκε, το Νότιο Πεδίο αποτελεί το μεγαλύτερο εν ενεργεία ορυχείο της ΔΕΗ. Στο Σχήμα 5.2-11 παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση (03/2009) και το γενικό σχέδιο ανάπτυξης του Νότιου Πεδίου κατά τα επόμενα χρόνια. Περιλαμβάνει το Ορυχείο Νοτίου Πεδίου. Το Ορυχείο έχει χωριστεί σε έντεκα (11) Τομείς λειτουργίας (με αρίθμηση 1 έως 11) και σήμερα η ανάπτυξή του βρίσκεται στον Τομέα 5, ενώ η εξόφλησή του μέχρι και τον Τομέα 6 έχει προγραμματιστεί με τους σημερινούς κόμβους Τ/Δ (υπάρχουν χωριστοί κόμβοι Τ/Δ για τη διακίνηση των υπερκειμένων αγόνων και του λιγνιτικού κοιτάσματος) με δεξιόστροφη στροφική λειτουργία. Όπως φαίνεται στο Σχήμα 5.2-11, η υφιστάμενη ανάπτυξη του ορυχείου περιλαμβάνει:

• Πέντε (5) τομές υπερκειμένων (1Α, 1Β, 2Α, 2Β & 3), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία πέντε (5) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε1, Ε1Β, Ε2, Ε2Β & Ε3) του συστήματος.

• Πέντε (5) τομές λιγνίτη (4, 5, 6Α, 6Β & 7), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία, αντίστοιχα, πέντε (5) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε4, Ε5, Ε6, Ε6Β & Ε7) του συστήματος.

Στο Ορυχείο Νοτίου Πεδίου, οι καδοφόροι εκσκαφείς είναι διασυνδεδεμένοι με έξι (6) αποθέτες (Α1, Α2, Α3, Α5, Α6 & Α7). Συγκεκριμένα, οι καδοφόροι εκσκαφείς είναι διασυνδεδεμένοι με τρεις (3) αποθέτες (Α1, Α2 & Α3) στην εσωτερική απόθεση αγόνων του ορυχείου και με τρεις επίσης αποθέτες (Α5, Α6 & Α7) στην εξωτερική απόθεση. Οι αποθέτες Α6 και Α7 λειτουργούν στην περιοχή της Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου και όταν ολοκληρώσουν τη λειτουργία τους θα ενταχθούν στην εσωτερική απόθεση αγόνων του ορυχείου τα έτη 2016 και 2017, αντίστοιχα. Ο αποθέτης Α5, μετά την ολοκλήρωση της λειτουργίας του στην περιοχή της σημερινής του θέσης, κοντά στην Ακρινή, θα μεταφερθεί στην περιοχή του οικισμού Πτελαιώνα, το 2012, και περί το έτος 2019 θα ενταχθεί στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου. Η ανάπτυξη του Ορυχείου στους Τομείς 7 έως 11 θα γίνει με νέο κόμβο ταινιοδρόμων. Οι χωματουργικές εργασίες για τη διάνοιξη του νέου κόμβου προβλέπεται να ολοκληρωθούν μέχρι τις αρχές του 2010, οπότε και θα ξεκινήσουν τα δομικά και στη συνέχεια τα ηλεκτρομηχανολογικά έργα. Ο στόχος είναι ο κόμβος να τεθεί σε λειτουργία το 2012, οπότε σύμφωνα με τις μελέτες προβλέπεται να ξεκινήσει η ένταξη των εκσκαφέων στον Τομέα 7 μέσω του κόμβου. Σημειώνεται ότι ο εκσκαφέας Ε7, που θα ενταχθεί στον Τομέα 7 άμεσα, θα συνδεθεί απ’ ευθείας με την εξωτερική απόθεση αγόνων. Επειδή στο ορυχείο Νότιου Πεδίου παρατηρούνται αυξημένες ανάγκες διακίνησης σκληρών υπερκειμένων αγόνων υλικών, που εξορύσσονται με χρήση εκρηκτικών, οι εργασίες μεταφοράς αγόνων εκτελούνται με φορτηγά οχήματα σε ποσοστό 37% και οι υπόλοιπες ποσότητες μεταφέρονται με σύστημα ταινιοδρόμου. Σημειώνεται, ότι ένα μικρό ποσοστό των εξορυσσόμενων

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

αγόνων αποτίθεται στις εξωτερικές αποθέσεις στις περιοχές Πτελαιώνα και Ακρινής με συμβατικό εξοπλισμό.

Σχήμα 5.2-11: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Νοτίου Πεδίου

5.2.3.3. Παραγωγική διαδικασία Η παραγωγική διαδικασία της εκμετάλλευσης των ορυχείων συνίσταται από τις εξής δραστηριότητες:

1. Αποκάλυψη του κοιτάσματος. Η αποκάλυψη του κοιτάσματος γίνεται με την εκσκαφή υπερκειμένων αγόνων κυρίως με πάγιο εξοπλισμό (καδοφόροι εκσκαφείς) και υποβοηθητικά με συμβατικό εξοπλισμό.

2. Διακίνηση των αγόνων προς τους χώρους απόθεσης. Η διακίνηση αυτή από τους καδοφόρους εκσκαφείς προς τους αποθέτες γίνεται με μεταφορικές ταινίες. Όταν η

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

εκσκαφή διενεργείται με συμβατικό εξοπλισμό η διακίνηση αγόνων γίνεται με χωματουργικά αυτοκίνητα.

3. Εκλεκτική εξόρυξη του λιγνίτη από τα ενδιάμεσα άγονα υλικά, ώστε να πληρούνται τα ποιοτικά κριτήρια του καυσίμου.

4. Μεταφορά και αποθήκευση του λιγνίτη σε Υπαίθριες Αποθήκες (Αυλές). 5. Τροφοδοσία των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών από τις Αυλές

Στο Σχήμα 5.2-12 παρουσιάζεται το σύστημα της παραγωγικής διαδικασίας κατά την εκμετάλλευση ενός λιγνιτικού κοιτάσματος με τη μορφή διαγράμματος ροής.

Σχήμα 5.2-12: Διάγραμμα ροής της παραγωγικής διαδικασίας κατά την εκμετάλλευση ενός λιγνιτικού κοιτάσματος

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.2.3.4. Πάγιος και Βοηθητικός εξοπλισμός Ο πάγιος εξοπλισμός συνεχούς λειτουργίας των ορυχείων περιλαμβάνει τους καδοφόρους εκσκαφείς, τους ταινιοδρόμους και τους αποθέτες. Στις Ενότητες 5.2.3.4.1 έως 5.2.3.4.3. που ακολουθούν παρουσιάζεται αναλυτικά ο πάγιος εξοπλισμός κάθε ορυχείου. Πέραν του εξοπλισμού αυτού, χρησιμοποιείται και ένας μεγάλος αριθμός ντιζελοκίνητων οχημάτων και μηχανημάτων, ως βοηθητικός εξοπλισμός. Ειδικότερα, χρησιμοποιούνται διάφοροι τύποι οχημάτων για τη μεταφορά του προσωπικού λειτουργίας και συντήρησης, την υποστήριξη της λειτουργίας του πάγιου εξοπλισμού, την πραγματοποίηση των μεταθέσεων – επιμηκύνσεων – μετασκευών των ταινιοδρόμων και τη λειτουργία των εργοταξίων σε επιλεγμένες περιοχές, όπως επιβατικά επίβλεψης και λεωφορεία, ελκυστήρες, μεταθέτες ταινιοδρόμων, γερανοί και ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη, εκσκαφείς, υδραυλικά πτύα, φορτωτές, φορτηγά, προωθητές, γαιών ισοπεδωτές γαιών κλπ. Στις Εικόνες 5.2-1 και 5.2-2 παρουσιάζονται η χρήση καδοφόρου εκσκαφέα και ταινιοδρόμου για την εξόρυξη λιγνίτη και μεταφορά του και η χρήση συμβατικού εξοπλισμού για απομάκρυνση αγόνων, αντίστοιχα.

Εικόνα 5.2-1: Χρήση καδοφόρου εκσκαφέα και ταινιοδρόμου για την εξόρυξη και

μεταφορά του λιγνίτη

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Εικόνα 5.2-2: Χρήση συμβατικού εξοπλισμού για απομάκρυνση αγόνων

5.2.3.4.1 Εξοπλισμός Κύριου Πεδίου Ο πάγιος εξοπλισμός του Κύριου Πεδίου παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-3. Στον ίδιο πίνακα παρουσιάζεται η ετήσια δυναμικότητα των εκσκαφέων και των αποθετών, καθώς και το ορυχείο προέλευσής τους και η χωρητικότητα κάδου.

Πίνακας 5.2-3: Πάγιος εξοπλισμός Κύριου Πεδίου

ΤΥΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ(Lm3/h)

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΔΟΥ (Lm3)

ΑΡΙΘΜΟΣ

ΕΚΣΚΑΦΕΙΣ

SchRs 600 / 3,3 x 21 THYSSENKRUPP 2.232 0,450 2


SchRs 350 / 5 x 21 THYSSENKRUPP 1.801 0,420 2

SRs 1800 / 3 x 21 B/W 2.090 0,660 1

C700 THYSSENKRUPP 2.667 0,700 3

ΑΠΟΘΕΤΕΣ

A2Rs B 4500-60 KOTHEN 4.200 1

ZPG 700 STOJEXPOR 1

ARs B 4000-60 LAUCHHAMMER 4.500 1

ΤΑΙΝΙΟΔΡΟΜΟΙ (Τ/Δ)

33,6 km Τ/Δ πλάτους: 1,2 – 1,6 – 1,8 m

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Επίσης, σε μικρή κλίμακα και για λόγους εκλεκτικής απόληψης του λιγνίτη, στο ορυχείο λειτουργούν δύο καδοφόροι εκσκαφείς (C700), μη διασυνδεδεμένοι με αποθέτες, το προϊόν εξόρυξης των οποίων φορτώνεται, μεταφέρεται και αποτίθεται με συμβατικό εξοπλισμό (μικτή εκμετάλλευση). Στη περιοχή του Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου οι διακινήσεις των υλικών διενεργούνται με συμβατικό εξοπλισμό και με μικτή εκμετάλλευση. Η εκσκαφή, κατά τη μικτή εκμετάλλευση, γίνεται με καδοφόρο εκσκαφέα (C700), ενώ η φόρτωση, η μεταφορά και η απόθεση αγόνων με συμβατικό εξοπλισμό. Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό που περιγράφηκε παραπάνω, το ορυχείο διαθέτει και ντιζελοκίνητο βοηθητικό εξοπλισμό, ο οποίος αναλύεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-4 (για το έτος 2009). Παράλληλα, στο ορυχείο αυτό διακινούνται υλικά και με τη χρήση συμβατικού εξοπλισμού.

Πίνακας 5.2-4: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισμός Κύριου Πεδίου (έτους 2009) ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

D-8 2

D-9 11

Τροχοφόροι 2

Γερανοφόροι 5

Προωθητές

Μεταφοράς καλωδίων 2

Ελαστιχοφόροι 4

Καθαρισμού 4 Φορτωτές

Καθαρισμού βοηθητικοί 9

Με Σφύρα 1

Λοιποί εκσκαφείς 11 Καθαρισμού Τ/Δ – Ερπυστριοφόροι 5

Εκσκαφείς

Καθαρισμού Τ/Δ – Ελαστιχοφόροι 4

Ισοπεδωτές 4

Χωματουργικά TEREX 2 Λοιπός εξοπλισμός Αυτοκίνητα διαβροχής 4

5.2.3.4.2 Εξοπλισμός Πεδίου Καρδιάς Ο πάγιος εξοπλισμός του Πεδίου Καρδιάς παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-5.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.2-5: Πάγιος εξοπλισμός Πεδίου Καρδιάς

ΤΥΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ

(Lm3/h) ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΔΟΥ

(Lm3) ΑΡΙΘΜΟΣ

ΕΚΣΚΑΦΕΙΣ

SchRs 2300 / 5 x 32 THYSSENKRUPP 6.072 2,30 2



ΑΠΟΘΕΤΕΣ

A2Rs 1800 / (30+40 x 14) KRUPP-O.K. 5.600 2

A2Rs-B6700-60 TAKRAF 6.700 1

B2400 FAM 11.000 1


33 km Τ/Δ πλάτους: 1,2 – 1,8 m

Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό που περιγράφηκε παραπάνω, το πεδίο διαθέτει και ντιζελοκίνητο βοηθητικό εξοπλισμό, ο οποίος αναλύεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-6 (για το έτος 2009).

Πίνακας 5.2-6: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισμός Πεδίου Καρδιάς (έτους 2009)

ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ερπυστριοφόροι 18

Γερανοφόροι 7 Προωθητές

Ελαστιχοφόροι 2

Εργοταξίου 4 Φορτωτές

Καθαρισμού 13

Εργοταξίου 11

Καθαρισμού 8 Εκσκαπτικά

Με σφύρα 1

Ισοπεδωτές 2

Χωματουργικά 5

Φορτηγά 3

Unimog 65

Γερανοί 2

Λοιπός εξοπλισμός

Βυτία νερού 5

(L/R) NISSAN 4

Μικρά φορτηγά (MITSUBISHI) 7 Επιβατηγά οχήματα

TERRANO (NISSAN) 11

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.2.3.4.3 Εξοπλισμός Νότιου Πεδίου Ο πάγιος εξοπλισμός του Νότιου Πεδίου παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-7. Στο Νότιο Πεδίο εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό του Πίνακα 5.2-7 περιλαμβάνονται επίσης 2 ηλεκτροκίνητα Shovel P&H, BLE 2100.

Πίνακας 5.2-7: Πάγιος εξοπλισμός Νότιου Πεδίου

ΤΥΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ(Lm3/h)

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΔΟΥ (Lm3) ΑΡΙΘΜΟΣ

ΕΚΣΚΑΦΕΙΣ

SRs 2000 / 5 x 32 TAKRAF 4.170/6.050 2,10 4

SRs 2000 / 3 x 33 TAKRAF 3.970/5.760 2,00 2

SchRs 2300 / 5 x 32 THYSSENKRUPP 4.188/6.072 2,30 1

SchRs 1760 / 5 x 32 THYSSENKRUPP 4.207/6.100 1,76 2

SchRs 3700 / 2,5 x 30 THYSSENKRUPP 7.586/11.100 3,70 1

ΑΠΟΘΕΤΕΣ

ARs 2400 / (40+70 x 18) ΜΑΝ 11.000 3

A2Rs-B6700-60 TAKRAF 6.700 3


93 km Τ/Δ πλάτους: 1,2 – 1,8 – 2,4 m

Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό που περιγράφηκε παραπάνω, το πεδίο διαθέτει και ντιζελοκίνητο βοηθητικό εξοπλισμό, ο οποίος αναλύεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-8 (για το έτος 2009).

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.2-8: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισμός Νότιου Πεδίου (έτους 2009)

ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ CAT D11 4 KOMATCU κλάσης D11 νέοι 4 KOMATCU κλάσης D11 παλαιοί 4 D9 27 D8 3 Τροχοφόροι 5

Προωθητές

Γερανοφόροι 7 MARATHON 2 Εργοταξίων 5 m3 - Τροχοφόροι 4 Εργοταξίων 5 m3 - Ερπυστριοφόροι 1

Φορτωτές

Καθαρισμού 12 Shovels Liebherr 994 παλαιά 3 Shovels Liebherr 994 νέα 1 Τσάπα Liebherr 984 1 Shovel Demag 1

Εκσκαπτικά

Shovels O & K 21 m3 1 Ε/Η 8 U/R 6 TEREX 90 t 10 TEREX 85 t 20

Χωματουργικά

TEREX 50 t 3 Διατρητικά TAMROCK 6

VOLVO 2 Champion 750 A 2 Ισοπεδωτές KOMATCU GD 823 3 Τροχοφόρα 4

Μηχανήματα Καθαρισμού Ερπυστριοφόρα 9 Τροχοφόρα 8 Εκσκαπτικά βοηθητικών εργασιών

(τσάπες) Ερπυστριοφόρα 7 Unimog 25

Οχήματα μεταφοράς προσωπικού DAG 11 Unimog μονής καμπίνας 40 Unimog διπλής καμπίνας 21 Οχήματα επίβλεψης Επιβατικά (L/R – MITS – TERRANO) 35

5.2.3.4.4 Χρήση εκρηκτικών υλών

Η χρήση εκρηκτικών υλών γίνεται στις περιπτώσεις σκληρών και συνεκτικών σχηματισμών υπό την ευθύνη του Τομέα Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών (Τ.Δ.Σ.Σ.) του Νότιου Πεδίου. Ο Τ.Δ.Σ.Σ. διενεργεί ανατινάξεις στο Νότιο Πεδίο, και ειδικότερα στην εξόρυξη των σκληρών

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

πετρωμάτων που συναντώνται στα υπερκείμενα στρώματα, αλλά και σε ορισμένες θέσεις στο Πεδίο Καρδιάς και στο Κύριο Πεδίο. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των ανατινάξεων για τα έτη 1999-2003 συνοψίζονται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-9. Πίνακας 5.2-9: Τεχνικά χαρακτηριστικά ανατινάξεων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας (έτη 1999-

2003)

ΕΤΟΣ

1999 2000 2001 2002 2003

Συνολική κατανάλωση εκρηκτικών υλών (t)

1.293,5 1.248,6 2.289,0 2.413,6 2.453,1

Ειδική κατανάλωση εκρηκτικών υλών (kg/Fm3)

0,244 0,243 0,270 0,286 0,291

Αριθμός ανατινάξεων ανά ημέρα 2-8

Αριθμός διατρημάτων ανά ανατίναξη ≤ 100

Βάθος διατρημάτων (m) 1 – 8

Διάμετρος διατρημάτων (in) 6,5 – 9

Κάνναβος διατρημάτων (m x m) 4 x 5 – 6 x 6

Κλίση διατρημάτων Κατακόρυφη

Δονησιομετρικός έλεγχος Βάσει Μελέτης Ε.Μ.Π. 1999

Δονησιογράφος S-7 Οίκου SLOPE INDICATOR Inc.

Δεδομένου ότι ο τύπος εκρηκτικής ύλης που χρησιμοποιείται είναι το ANFO, για τη μεταφορά των πρώτων υλών για την επιτόπου παρασκευή του χρησιμοποιούνται τρία (3) οχήματα γόμωσης διατρημάτων. Συγκεκριμένα τα οχήματα διακινούνται από την Αποθήκη Νιτρικού Αμμωνίου στα μέτωπα ανατινάξεων που βρίσκονται σε συγκεκριμένες θέσεις κυρίως εντός του Νότιου Πεδίου. Στον χάρτη του Σχήματος 5.2-13 αποτυπώνεται ενδεικτικά η διαδρομή που ακολουθείται από τα ως άνω οχήματα. Τα οχήματα γόμωσης διατρημάτων είναι σύγχρονης τεχνολογίας και βασίζονται στην πρακτική της μεταφοράς μόνο αδρανών ασφαλών υλικών. Δεν παρασκευάζουν γαλακτώματα (slurries) που περιέχουν TNT, αλλά μόνο ANFO και H.ANFO (Heavy ANFO, δηλ. βαρύ ANFO). Η λογική της λειτουργίας τους βασίζεται στην παρασκευή του ANFO επιτόπου στο υπό γόμωση διάτρημα και με τη γόμωσή του την τελευταία στιγμή, χωρίς να χρειάζεται μεταφορά από απόσταση. Η γόμωση γίνεται από έναν αδειούχο χειριστή ο οποίος βρίσκεται πάνω από το διάτρημα και οδηγεί την εκρηκτική ύλη σε αυτό μέσω κοχλία. Μ’ αυτό τον τρόπο το μηχάνημα που οδηγείται δίπλα στα υπό γόμωση διατρήματα δεν μεταφέρει εκρηκτικές ύλες παρά μόνον αδρανείς ύλες.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Οι πρώτες ύλες παρασκευής του ANFO (νιτρικό αμμώνιο και γαλακτώματα) αποθηκεύονται σε δύο διακριτούς χώρους του Νοτίου Πεδίου, στην περιοχή του εγκαταλελειμμένου οικισμού Χαραυγής. Τα υλικά που αποθηκεύονται σε αυτές δεν αποτελούν εκρηκτικές ύλες και ως εκ τούτου η πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος που να συνοδεύεται με ανατίναξη είναι μηδενική. Τα υλικά που φυλάσσονται στα δύο κτίρια είναι τα εξής:

• νιτρικό αμμώνιο υψηλών προδιαγραφών για παραγωγή ANFO, και • γαλάκτωμα νιτρικού αμμωνίου (μη εκρηγνυόμενο μητρικό διάλυμα) για παραγωγή Ηeavy

ANFO. Στην Ενότητα 5.8.13 παρουσιάζονται εκτενώς οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης εκρηκτικών και αδρανών πρώτων υλών και καψυλίων. Ο εξοπλισμός διαχείρισης των εκρηκτικών υλών και των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για την επιτόπου παρασκευή εκρηκτικών και ειδικότερα τα οχήματα γόμωσης διατρημάτων πληρούν όλες τις προβλεπόμενες προδιαγραφές και διαθέτουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά για την εκτέλεση των σχετικών εργασιών σε επιφανειακά ορυχεία.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.2-13: Κίνηση οχημάτων γόμωσης διατρημάτων στο Ορυχείου Νότιου Πεδίου

5.2.3.5. Διακίνηση υλικών

EK

NA

Αποθήκη εκρηκτικών

Αποθήκη καψυλίων

Αποθήκη Ν. Αμμωνίας

1 2 Μέτωπα ανατινάξεων

Διαδρομές οχημάτων γόμωσης

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Από τις εκπονηθείσες μελέτες εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, έχουν καταρτιστεί τα διαχρονικά προγράμματα διακίνησης αγόνων και παραγωγής λιγνίτη. Στους Πίνακες 5.2-10 και 5.2-11 που ακολουθούν παρουσιάζεται η εξέλιξη των συνολικών εκσκαφών και της παραγωγής λιγνίτη για το σύνολο των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, με ένταξη και της Νέας Μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V, ισχύος 550-660 MW. Πίνακας 5.2-10: Πρόβλεψη συνολικής διακίνησης υλικών Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε 106

Fm3), με τη Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδα V (550-660 MW) (2009-2050) ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΕΤΟΣ ΟΡΥΧΕΙΟ ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ

ΑΝΑΤ. ΕΠΕΚΤ. ΚΟΜΑΝΟΥ

ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟ

ΠΕΔΙΟ (ΥΨΗΛΑΝΤΗ)

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΚΟΜΑΝΟΥ

ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ

2009 30 7 37 59 16 75 125 237

2010 32 9 41 55 17 72 121 234

2011 24 10 34 57 17 74 113 221

2012 28 8 36 42 15 57 112 205

2013 34 34 41 12 53 120 207

2014 52 52 50 50 131 233

2015 66 66 80 80 137 283

2016 52 52 97 97 133 282

2017 54 54 105 105 131 290

2018 52 52 108 108 128 288

2019 53 53 108 108 112 273

2020 37 37 108 108 116 261

2021 35 35 90 90 121 246

2022 40 40 80 80 132 252

2023 38 38 90 90 134 262

2024 39 39 66 66 128 233

2025 37 37 66 66 103 206

2026 31 31 55 55 95 181

2027 14 14 47 47 100 161

2028 14 14 47 47 100 161

2029 14 14 47 47 107 168

2030 11 11 47 47 104 162

2031 11 11 47 47 103 161

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ






ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ

2032 12 12 46 46 99 157

2033 12 12 28 28 71 111

2034 12 12 26 26 43 81

2035 10 10 25 25 26 61

2036 10 10 17 17 9 36

2037 10 10 17 17 9 36

2038 6 6 29 29 10 45

2039 4 4 25 25 9 38

2040 34 34 9 43

2041 34 34 9 43

2042 34 34 8 42

2043 29 29 7 36

2044 32 32 4 36

2045 32 32 32

2046 32 32 32

2047 28 28 28

2048 28 28 28

2049 27 27 27

2050 25 25 25

ΣΥΝΟΛΟ 874 34 908 2140 77 2217 3019 6144

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.2-11: Πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε 106 t), με τη Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδα V (550-660MW) (2009-2050)







ΣΥΝΟΛΟ

ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ

2009 6,2 1,2 7,4 10,8 4,0 14,8 21,0 43,2

2010 5,9 1,5 7,4 11,7 3,5 15,2 20,2 42,8

2011 4,1 1,8 5,9 9,7 5,5 15,2 17,5 38,6

2012 4,7 1,4 6,1 8,0 5,8 13,8 17,5 37,4

2013 5,6 5,6 9,7 4,7 14,4 18,0 38,0

2014 9,5 9,5 10,9 10,9 15,5 35,9

2015 11,0 11,0 16,2 16,2 15,3 42,5

2016 10,6 10,6 17,6 17,6 14,1 42,3

2017 11,0 11,0 17,2 17,2 14,2 42,4

2018 10,7 10,7 17,7 17,7 14,0 42,4

2019 10,8 10,8 17,7 17,7 14,0 42,5

2020 8,8 8,8 17,7 17,7 16,0 42,5

2021 7,6 7,6 15,2 15,2 18,4 41,2

2022 7,6 7,6 15,2 15,2 18,4 41,2

2023 7,4 7,4 14,8 14,8 17,0 39,2

2024 7,3 7,3 11,4 11,4 17,0 35,7

2025 7,0 7,0 11,4 11,4 13,7 32,1

2026 6,9 6,9 9,0 9,0 12,6 28,5

2027 3,1 3,1 8,3 8,3 13,2 24,6

2028 3,1 3,1 8,3 8,3 13,2 24,6

2029 3,1 3,1 8,3 8,3 13,2 24,6

2030 3,1 3,1 8,3 8,3 13,2 24,6

2031 3,1 3,1 8,4 8,4 13,0 24,5

2032 3,2 3,2 8,2 8,2 13,2 24,6

2033 3,2 3,2 5,0 5,0 12,8 21,0

2034 3,2 3,2 4,7 4,7 9,4 17,3

2035 3,2 3,2 4,6 4,6 5,8 13,6

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.







ΣΥΝΟΛΟ


2036 3,2 3,2 3,1 3,1 3,7 10,0

2037 3,2 3,2 3,1 3,1 3,7 10,0

2038 2,7 2,7 3,4 3,4 3,7 9,8

2039 1,6 1,6 4,5 4,5 3,7 9,8

2040 6,1 6,1 3,7 9,8

2041 6,1 6,1 3,7 9,8

2042 6,1 6,1 3,7 9,8

2043 6,1 6,1 3,7 9,8

2044 7,5 7,5 1,7 9,2

2045 6,1 6,1 6,1

2046 6,1 6,1 6,1

2047 6,1 6,1 6,1

2048 6,1 6,1 6,1

2049 6,1 6,1 6,1

2050 5,7 5,7 5,7

ΣΥΝΟΛΟ 181,7 5,9 187,6 388,2 23,5 411,7 432,7 1.032,0

Αναφορικά με την εξέλιξη των αποθέσεων αγόνων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας σημειώνονται τα εξής: • Στο Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου (Κύριο Πεδίο) και στο Ορυχείο Οικισμού

Κομάνου (Πεδίο Καρδιάς) οι αποθέσεις διενεργούνται εσωτερικά, στα εξοφλημένα τμήματα των ορυχείων με χρήση συμβατικού εξοπλισμού.

• Στο Ορυχείο Μαυροπηγής (Κύριο Πεδίο) λειτουργούν τρεις (3) αποθέτες, για την απόθεση σε κοιλότητες, στην περιοχή των εξοφλημένων Ορυχείων Βόρειου Τομέα (2 αποθέτες) και Πεδίου Κομάνου (1 αποθέτης) (βλ. Σχήμα 5.2-9). Οι αποθέτες του ορυχείου θα ενταχθούν στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου την περίοδο 2014-2017. Με συμβατικό εξοπλισμό διενεργείται εσωτερική απόθεση καθώς και εξωτερική απόθεση αγόνων στην περιοχή Προαστίου, δυτικά του Ορυχείου. Επίσης, με συμβατικό εξοπλισμό μεταφέρονται μικρές ποσότητες, (της τάξης 1 εκ. m3), στην περιοχή του εξοφλημένου Ορυχείου Κομάνου.

• Στο Πεδίο Καρδιάς που αποτελεί συνέχεια του Ορυχείου Τομέα 6 (Πεδίο Καρδιάς) οι αποθέσεις διενεργούνται εσωτερικά με τρεις (3) αποθέτες (βλ. Σχήμα 5.2-10), ενώ στις εσωτερικές αποθέσεις προβλέπεται να ενταχθεί κι ένας τέταρτος αποθέτης.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

• Στο Νότιο Πεδίο έξι (6) αποθέτες λειτουργούν ήδη ή θα ενταχθούν σταδιακά στις εσωτερικές αποθέσεις (βλ. Σχήμα 5.2-11). Παράλληλα, με συμβατικό εξοπλισμό διενεργείται εξωτερική απόθεση αγόνων στην περιοχή της Ακρινής καθώς και εσωτερική απόθεση εντός του Ορυχείου.

Στα Σχήματα 5.2-6 έως 5.2-8, (βλ. Χάρτη 16, Παραρτήματος Ι), παρουσιάζονται οι χάρτες για τις προβλεπόμενες στάθμες εργασιών κατά τα έτη 2015, 2020 και της προβλεπόμενης τελικής κατάστασης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για το έτος 2053, αντίστοιχα. Στην Εικόνα 5.2-3 παρουσιάζεται απόθεση αγόνων με χρήση αποθέτη. Χώροι απόθεσης τέφρας Οι κοιλότητες των ορυχείων αποτελούν και χώρους συνδιαχείρισης της τέφρας των Α.Η.Σ., η οποία αναμιγνύεται με τα άγονα υλικά της εκσκαφής και αποτίθεται από τους αποθέτες. Στο Σχήμα 5.2-14 παρουσιάζονται οι περιοχές απόθεσης τέφρας, καθώς και οι χρησιμοποιούμενοι ταινιόδρομοι, (σωληνωτοί ή συμβατικού τύπου) μεταφοράς της τέφρας. Αναλυτικά στοιχεία για τη διαχείριση της τέφρας και των αγόνων δίνονται στην Ενότητα 5.6 της παρούσης

Εικόνα 5.2-3: Χρήση αποθέτη για απόθεση αγόνων.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.2-14: Περιοχές συναπόθεσης αγόνων και τέφρας έως το 2020 και ταινιόδρομοι μεταφοράς της τέφρας

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.2.4. Προσωπικό Το Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.Δ.Μ.) αποτελεί τη μεγαλύτερη υπηρεσιακή Μονάδα της ΔΕΗ. Το προσωπικό που απασχολείται εκεί είναι ειδικευμένο και στις προσπάθειές του στηρίζεται η μεγάλη ανάπτυξη που εμφανίζει το πρώτο Λιγνιτικό Κέντρο της χώρας μας τα τελευταία χρόνια. Η ανάπτυξη αυτή επιτρέπει στη ΔΕΗ να συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλυτέρων παραγωγών ορυκτών ανθράκων παγκοσμίως, κατέχοντας σήμερα τη δεύτερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την πέμπτη στην Ευρώπη και την έκτη στον κόσμο. Στον Πίνακα 5.2-12 παρουσιάζεται η ανάλυση απασχόλησης του τακτικού προσωπικού της ΔΕΗ στο Λ.Κ.Δ.Μ. ανά ορυχείο, τομέα απασχόλησης και βάρδια. Από τον Πίνακα αυτό προκύπτει ότι το προσωπικό που απασχολείται στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 3.750 άτομα. Σημειώνεται ότι η λειτουργία των ορυχείων είναι συνεχής. Εκτός από το ως άνω τακτικό προσωπικό, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας απασχολείται και μεγάλος αριθμός εργαζομένων στα συνεργεία των εργολάβων των ορυχείων. Εκτιμάται ότι αυτό το προσωπικό των εργολάβων ανέρχεται σε περίπου 2.000 άτομα. Τέλος, στον Πίνακα 5.2-13 παρουσιάζεται το προσωπικό, (ως τακτικό, έκτακτο και προσωπικό εργολάβων) της ΔΕΗ που απασχολείται στους Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή. Με βάση τον πίνακα αυτό το προσωπικό των ΑΗΣ της ΔΕΗ ανέρχεται σε 2.066 άτομα και των εργολάβων σε 255 άτομα. Συνεπώς η συνολική άμεση απασχόληση που στηρίζεται από την λειτουργία των Ορυχείων Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 5.816 άτομα ως προσωπικό ΔΕΗ και 2.255 ως προσωπικό εργολάβων, δηλαδή συνολικά 8.071 άτομα.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.2-12: Ανάλυση απασχόλησης τακτικού προσωπικού ΔΕΗ στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.Δ.Μ.) (στοιχεία Δεκεμβρίου 2008)

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΑΔΟΣ

ΒΑΡΔΙΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΒΑΡΔΙΑ ΣΥΝΟΛΟ

ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ Εκμετάλλευσης 366 43 409 Μηχανολογικής Συντήρησης 48 127 175 Ηλεκτρολογικής Συντήρησης 13 37 50 Μεταλ. Μελετών Σχεδιασμού & Απόδοσης 8 8 Εκμετάλλευσης Κοιτασμάτων Φλώρινας 44 7 51 Διοικητικοοικονομικού & Πληροφορικής 21 21

ΤΟΜΕΑΣ

Σύνολο 471 243 714

ΟΡΥΧΕΙΟ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ Εκμετάλλευσης 342 53 395 Μηχανολογικής Συντήρησης 15 87 102 Ηλεκτρολογικής Συντήρησης 18 29 47 Μεταλ. Μελετών Σχεδιασμού & Απόδοσης 16 16 Διεύθυνσης 1 1 Διοικητικοοικονομικού & Πληροφορικής 13 13

ΤΟΜΕΑΣ

Σύνολο 375 199 574

ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑΣ Εκμετάλλευσης 275 53 328 Μηχανολογικής Συντήρησης 15 118 133 Ηλεκτρολογικής Συντήρησης 15 35 50 Μεταλ. Μελετών Σχεδιασμού & Απόδοσης 9 9 Διεύθυνσης 5 5 Διοικητικοοικονομικού & Πληροφορικής 10 10

ΤΟΜΕΑΣ

Σύνολο 305 230 535

ΟΡΥΧΕΙΟ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ Εκμετάλλευσης 476 57 533 Μηχανολογικής Συντήρησης 63 136 199 Ηλεκτρολογικής Συντήρησης 24 68 92 Μεταλλευτικών Μελετών Σχεδιασμού & Απόδοσης

22 22

Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών. 185 14 199 Συντήρησης Ντιζελοκίνητου Εξοπλισμού 19 57 76 Διοικητικοοικονομικού & Πληροφορικής 25 25

ΤΟΜΕΑΣ

Σύνολο 767 379 1.146

ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΥΧΕΙΩΝ 1.918 1.051 2.969

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.


ΒΑΡΔΙΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΒΑΡΔΙΑ ΣΥΝΟΛΟ

Η/Μ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Διοίκησης 6 6 Συνεργείων Πάγιου Εξοπλισμού 125 125 Ηλεκτρομηχανολογικών Μελετών 8 8 Συντήρησης Ντιζελοκίνητου Εξοπλισμού 59 59 Ιμάντων 31 13 44

ΤΟΜΕΑΣ

Σύνολο 31 211 242

Μ.Ο Υ. Προμηθειών 5 64 69 Συμβάσεων 14 14 Οικονομικού 20 20 ΤΟ

ΜΕΑΣ

Σύνολο 5 98 103

Μ.Π.Π. & ΑΠ. Τοπογραφικού & Απαλλοτριώσεων 8 8 Φ-Χ. Εργαστηρίου 11 11 Προστασίας Περιβάλλοντος & Αποκατάστασης Εδαφών 42 42 Γεωτρήσεων 55 55 ΤΟ

ΜΕΑΣ

Σύνολο 116 116

Μ.Π.Σ. Συμβάσεων Έργων 0 Οικονομικής Παρακολούθησης Συμβάσεων Έργων 6 6 Δομικών Έργων 39 39 ΤΟ

ΜΕΑΣ


Μ.Υ&ΑΣ. Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία & Εκπαίδευσης Ορυχείων Πτολεμαΐδας

20 13 33

Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία & Εκπαίδευσης Ορυχείων Αμυνταίου & Φλώρινας

0 ΤΟΜΕΑΣ


ΛΟΙΠΟΙ ΤΟΜΕΙΣ Βιομηχανικού Συγκροτήματος. 74 15 89 Μ.Ο. 816 50 50 Φύλαξης 35 35 Ανθρώπινου Δυναμικού & Διοικητικής Μέριμνας 27 27 ΚΛΙ.ΜΕ 16 7 23

Προγραμματισμού & Παρακολούθησης Αποτελεσμάτων

13 13

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.


ΒΑΡΔΙΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΒΑΡΔΙΑ ΣΥΝΟΛΟ Μελετών 5 5

Σύνολο 125 117 242

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΛΚΔΜ 2.099 1.651 3.750

Πίνακας 5.2-13: Συνολικό προσωπικό μονάδων Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΔΕΗ ΜΟΝΑΔΑ Α.Η.Σ.

ΤΑΚΤΙΚΟ ΈΚΤΑΚΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΡΓΟΛΑΒΩΝ ΣΥΝΟΛΟ

Πτολεμαΐδας 451 155 105 711

Καρδιάς 469 175 - 644

Αγ. Δημητρίου 666 150 150 966

Σύνολο 1586 480 255 2321

5.2.5. Βοηθητικές ύλες και ανταλλακτικά λειτουργίας Λόγω της φύσης της εξορυκτικής δραστηριότητας δε γίνεται χρήση πρώτων υλών για την παραγωγική λειτουργία του ορυχείων, πέραν της περιορισμένης χρήσης εκρηκτικών υλών. Οι εκρηκτικές ύλες χρησιμοποιούνται σε περιορισμένες θέσεις κυρίως στο Ορυχείο Νότιου Πεδίου, για την εξόρυξη των σκληρών υπερκειμένων (βλ. Ενότητα 5.2.3.4.4 της παρούσας μελέτης). Από τα τηρούμενα στοιχεία η ειδική κατανάλωση εκρηκτικών υλών επί των σκληρών υπερκειμένων κυμαίνεται μεταξύ 0,243 kg/Fm3 και 0,291 kg/Fm3. Αντίστοιχα, η ετήσια κατανάλωση εκρηκτικών υλών κυμαίνεται μεταξύ 1.293,5 t και 2.453,1 t. Για την λειτουργία των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, τα υλικά που είναι απαραίτητα αφορούν στα καύσιμα, τα έλαια και λιπαντικά που χρησιμοποιούνται από τον ντιζελοκίνητο εξοπλισμό, ενώ στα κύρια ανταλλακτικά περιλαμβάνονται τα ράουλα και οι ιμάντες των μεταφορικών ταινιών, τα ελαστικά επίσωτρα και οι μπαταρίες του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού μεταφοράς λιγνίτη και αγόνων. Στον Πίνακα 5.2-14 δίνεται για το 2008 η μέση ετήσια κατανάλωση σε υλικά λειτουργίας και ανταλλακτικά των Ορυχείων Πτολεμαΐδας.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.2-14: Ετήσιες καταναλώσεις υλικών λειτουργίας και ανταλλακτικών στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά το έτος 2008

ΥΛΙΚΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Πετρέλαιο ντίζελ 26196 kL

Βενζίνη 299 kL

Έλαια και Λιπαντικά 1617 kL

ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ

Ιμάντες Μ.Τ. (καινούργιοι) 79.783 m

- Αντικατάσταση κατεστραμμένων ή φθαρμένων 50.743 m

- Τοποθετήσεις καινούργιων ιμάντων σε νέους Τ/Δ, κυρίως στο Ορυχείο Νοτιοδυτικό Πεδίο - Υψηλάντη

29.040 m

Ιμάντες Μ.Τ. επισκευασμένοι, που είτε μπαλώθηκαν είτε συγκολλήθηκαν στα συνεργεία της ΔΕΗ

11.104 m

Ράουλα Μ.Τ. 145.000 τεμ.

-Καινούργια 120.000 τεμ.

-Επισκευασμένα 25.000 τεμ.

Ελαστικά επίσωτρα Φ<1,4m 1299 τεμ.

Ελαστικά επίσωτρα Φ>1,4m 332 τεμ.

ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ

Αυτοκινήτων 786 τεμ.

Φορητές μπαταρίες 10683 τεμ.

Δεδομένου ότι την περίοδο 2009-2020 η εξορυκτική δραστηριότητα θα κυμανθεί πρακτικά στα ίδια επίπεδα με αυτή του 2008, οι ως άνω ετήσιες καταναλώσεις αντιπροσωπεύουν και την περίοδο 2009-2020. 5.2.6. Διακίνηση υλικών και παραγωγή λιγνίτη Στους Πίνακες 5.2-10 και 5.2-11 παρουσιάζεται αντίστοιχα το ετήσιο πρόγραμμα συνολικής διακίνησης υλικών και παραγωγής λιγνίτη για κάθε ένα από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της ΔΕΗ Α.Ε. για το διάστημα 2009-2050. Στον Πίνακα 5.1-5 παρουσιάζονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του λιγνίτη για τα εναπομείναντα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη (από 1.1.2009) σε καθένα από τα ορυχεία. Σημειώνεται ότι ο λιγνίτης στα κοιτάσματα της Λεκάνης Πτολεμαΐδας ανήκει στην κατηγορία των φτωχών στερεών καυσίμων.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Στους Πίνακες 5.2-15 και 5.2-16 παρουσιάζεται αντίστοιχα το συνοπτικό πρόγραμμα συνολικής διακίνησης υλικών και παραγωγής λιγνίτη για κάθε ένα από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της ΔΕΗ Α.Ε. για το διάστημα 2009-2050. Πίνακας 5.2-15: Συνοπτική πρόβλεψη συνολικής διακίνησης υλικών Ορυχείων Πτολεμαΐδας

(σε 106 Fm3), με τη Νέα Μονάδα Α.Η.Σ. (550-660 MW) (2009-2050) ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΟΡΥΧΕΙΟ

ΜΑΥΡΟ-ΠΗΓΗΣ



ΠΕΔΙΟ -

ΥΨΗΛΑΝΤΗ

ΟΙΚ. ΚΟΜΑΝΟ

Υ ΣΥΝΟΛΟ

ΝΟΤΙΟ

ΠΕΔΙΟ ΓΕΝΙΚΟ

ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΣΗ

ΕΤΗΣΙΑ

ΜΕΣΗ

ΜΗΝΙΑΙ

Α

2009-2020 514 34 548 910 77 987 1479 3014 273,9 22,8

2021-2050 360 0 360 1230 0 1230 1540 3130 104,4 8,7

ΣΥΝΟΛΟ 874 34 908 2140 77 2217 3019 6144

Πίνακας 5.2-16: Συνοπτική πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε 106 t), με τη Νέα Μονάδα Α.Η.Σ. (550-660 MW) (2009-2050)


ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΟΡΥΧΕΙΟ

ΜΑΥΡΟ-ΠΗΓΗΣ



ΠΕΔΙΟ -ΥΨΗΛΑΝΤΗ

ΟΙΚ. ΚΟΜΑΝΟΥ

ΣΥΝΟΛΟ

ΝΟΤΙΟ

ΠΕΔΙΟ ΓΕΝΙΚΟ

ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΣΗ

ΕΤΗΣΙΑ ΜΕΣΗ

ΜΗΝΙΑΙΑ

2009-2020 98,9 5,9 104,8 164,9 23,5 188,4 197,3 490,5 44,6 3,7

2021-2050 82,8 0,0 82,8 223,3 0,0 223,3 235,4 541,5 18,0 1,5 ΣΥΝΟΛΟ 181,7 5,9 187,6 388,2 23,5 411,7 432,7 1032,0

Σημειώνεται ότι στους χώρους εξόρυξης των λιγνιτών δεν γίνεται καμιά επεξεργασία ή εμπλουτισμός τους και δεν παράγονται ουσίες δυνητικά επικίνδυνες για το περιβάλλον. Ο εξορυγμένος λιγνίτης μεταφέρεται με χρήση κυρίως πάγιου και δευτερευόντως συμβατικού εξοπλισμού (δηλ. ταινιοδρόμων και φορτηγών αυτοκινήτων, αντίστοιχα) στις Αυλές Λιγνίτη των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών. 5.2.7. Χρονικός προγραμματισμός Έργου Το πρόγραμμα παραγωγής λιγνίτη των Ορυχείων Πτολεμαΐδας κατά την 40ετία (βλ. Πίνακα 5.2-10) και κατ’ επέκταση και το αντίστοιχο πρόγραμμα εξόρυξης αγόνων υλικών (βλ. Πίνακα 5.2-11) καταρτίστηκε βάσει των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων των ορυχείων, του προγραμματισμού λειτουργίας των υφιστάμενων και της νέας μονάδας Α.Η.Σ. της περιοχής και των αντίστοιχων αναγκών των Α.Η.Σ. σε κατανάλωση λιγνίτη. Στον Πίνακα 5.2-17 παρουσιάζεται ενδεικτικό πρόγραμμα απόσυρσης των μονάδων Α.Η.Σ. στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, με βάση τα αποθέματα και τον προγραμματισμό παραγωγής των ορυχείων.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σύμφωνα με τον πίνακα αυτό, η μέση διάρκεια ζωής των μονάδων Α.Η.Σ. της περιοχής της Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 48 έτη περίπου.

Πίνακας 5.2-17: Ενδεικτικό πρόγραμμα απόσυρσης των Α.Η.Σ. στο Λ.Κ.Δ.Μ.

Α.Η.Σ. MΟΝΑΔΑ ΙΣΧΥΣ (MW)

ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΛΙΓΝΙΤΗ (106 t)

ΕΤΟΣ ΕΝΑΡΞΗΣ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΕΤΟΣ ΑΠΟΣΥΡΣΗΣ

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

(EΤΗ)

I 10 0,9 1959 2010 52 Α.Η.Σ. ΛΚΔΜ +ΕΛΠ (ΛΙΠΤΟΛ) II 33 0,9 1965 2010 46

Ι 70 0,8 1959 2011 53

ΙΙ 125 1,4 1962 2011 50

ΙΙΙ 125 1,4 1965 2011 47 Α.Η.Σ. ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ

ΙV 300 3,2 1971 2016 44

ΝΕΑ ΜΟΝΑΔΑ (ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ V) 550-660 5,0 2015 2050 36

Ι 300 3,6 1975 2023 49

ΙΙ 300 3,6 1975 2024 50

ΙΙΙ 330 4,0 1980 2025 46 Α.Η.Σ. ΚΑΡΔΙΑΣ

ΙV 330 4,0 1981 2026 46

Ι 300 4,0 1984 2032 49

ΙΙ 300 4,0 1984 2033 50

ΙΙΙ 310 4,2 1985 2034 50

ΙV 310 4,2 1986 2035 50

Α.Η.Σ. ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

V 366 4,9 1997 2044 48

Μέση Διάρκεια Λειτουργίας 48

Το πρόγραμμα τροφοδοσίας των Μονάδων Α.Η.Σ. από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας δίνεται στον Πίνακα 5.2-18.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.2-18: Πρόγραμμα τροφοδοσίας με λιγνίτη των Α.Η.Σ. στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας (σε 106 t λιγνίτη) ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ* ΝΔ. ΠΕΔΙΟ (ΥΨΗΛΑΝΤΗ) ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΛΙΓΝΙΤΗ

EΤΟΣ ΠΤΟΛ. ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΓ.ΔΗΜ. ΝΕΑ ΜΟΝ. ΣΥΝΟΛ

Ο ΠΤΟΛ. ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΓ. ΔΗΜ. ΝΕΑ ΜΟΝ. ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΓ. ΔΗΜ. ΣΥΝΟΛΟ ΠΤΟΛ. ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΓ. ΔΗΜ. ΠΤΟΛ V ΣΥΝΟΛΟ

2009 7,4 7,4 0,7 8,1 6,0 14,8 6,3 14,7 21,0 8,1 14,4 20,7 43,2 2010 7,4 7,4 9,2 6,0 15,2 6,0 14,2 20,2 7,4 15,2 20,2 42,8 2011 3,2 1,5 1,2 5,9 8,7 6,5 15,2 5,0 12,5 17,5 3,2 15,2 20,2 38,6 2012 1,2 2,0 2,9 6,1 2,0 5,8 6,0 13,8 6,0 11,5 17,5 3,2 13,8 20,4 37,4 2013 1,2 2,7 1,7 5,6 2,0 6,8 5,6 14,4 6,0 12,0 18,0 3,2 15,5 19,3 38,0 2014 1,2 4,7 3,6 9,5 2,0 4,9 4,0 10,9 5,0 10,5 15,5 3,2 14,6 18,1 35,9 2015 4,7 4,3 2,0 11,0 5,9 5,3 5,0 16,2 5,2 10,1 15,3 15,8 19,7 7,0 42,5 2016 6,5 3,1 1,0 10,6 4,6 7,0 6,0 17,6 4,5 9,6 14,1 15,6 19,7 7,0 42,3 2017 6,0 3,9 1,1 11,0 4,0 7,3 5,9 17,2 5,7 8,5 14,2 15,7 19,7 7,0 42,4 2018 6,3 3,4 1,0 10,7 3,8 7,9 6,0 17,7 5,5 8,5 14,0 15,6 19,8 7,0 42,4 2019 6,2 3,4 1,2 10,8 4,0 7,9 5,8 17,7 5,5 8,5 14,0 15,7 19,8 7,0 42,5 2020 6,2 1,4 1,2 8,8 4,0 7,9 5,8 17,7 5,5 10,5 16,0 15,7 19,8 7,0 42,5 2021 4,2 3,4 7,6 2,9 8,9 3,4 15,2 8,0 10,4 18,4 15,1 19,3 6,8 41,2 2022 4,2 3,4 7,6 2,9 8,9 3,4 15,2 8,0 10,4 18,4 15,1 19,3 6,8 41,2 2023 0,7 6,7 7,4 12,1 2,7 14,8 1,4 15,6 17,0 14,2 18,3 6,7 39,2 2024 0,6 6,7 7,3 9,0 2,4 11,4 1,1 15,9 17,0 10,7 18,3 6,7 35,7 2025 0,3 6,7 7,0 6,2 5,2 11,4 0,6 13,1 13,7 7,1 18,3 6,7 32,1 2026 0,2 6,7 6,9 3,4 5,6 9,0 12,6 12,6 3,6 18,2 6,7 28,5 2027 3,1 3,1 5,1 3,2 8,3 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6 2028 3,1 3,1 5,1 3,2 8,3 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6 2029 3,1 3,1 5,1 3,2 8,3 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6 2030 3,1 3,1 5,1 3,2 8,3 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6 2031 3,1 3,1 5,2 3,2 8,4 13,0 13,0 18,2 6,3 24,5 2032 3,2 3,2 5,1 3,1 8,2 13,2 13,2 18,3 6,3 24,6 2033 3,2 3,2 1,9 3,1 5,0 12,8 12,8 14,7 6,3 21,0 2034 3,2 3,2 1,6 3,1 4,7 9,4 9,4 11,0 6,3 17,3 2035 3,2 3,2 1,5 3,1 4,6 5,8 5,8 7,3 6,3 13,6 2036 3,2 3,2 3,1 3,1 3,7 3,7 3,7 6,3 10,0 2037 3,2 3,2 3,1 3,1 3,7 3,7 3,7 6,3 10,0 2038 2,7 2,7 3,4 3,4 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8 2039 1,6 1,6 4,5 4,5 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8 2040 6,1 6,1 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8 2041 6,1 6,1 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8 2042 6,1 6,1 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8 2043 6,1 6,1 3,7 3,7 3,7 6,1 9,8 2044 1,4 6,1 7,5 1,7 1,7 3,1 6,1 9,2 2045 6,1 6,1 6,1 6,1 2046 6,1 6,1 6,1 6,1 2047 6,1 6,1 6,1 6,1 2048 6,1 6,1 6,1 6,1 2049 6,1 6,1 6,1 6,1 2050 5,7 5,7 5,7 5,7 ΣΥΝ. 21,6 57,0 28,9 80,1 187,6 6,7 106,3 148,2 150,5 411,7 85,3 347,4 432,7 28,3 248,6 524,5 230,6 1032,0

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

* Το Κύριο Πεδίο περιλαμβάνει το κυρίως το Πεδίο Μαυροπηγής (χωρίς τον οικισμό Κομάνου, ο οποίος περιλαμβάνεται στο ορυχείο Υψηλάντη) και την Ανατολική Επέκταση Κομάνου

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.3. ΧΡΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 5.3.1. Χρήση νερού 5.3.1.1. Γενικά στοιχεία διαχείρισης νερών στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας Όπως αναλυτικά περιγράφεται στην Ενότητα 4.2.1.5.3, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας για την ασφαλή διεξαγωγή των εξορυκτικών εργασιών, εκτελούνται συστηματικά αντλήσεις υπόγειων και επιφανειακών νερών. Πιο συγκεκριμένα, για την προστασία των εκσκαφών από την είσοδο υπόγειων νερών στα δάπεδα των βαθμίδων, για τη βελτίωση της ευστάθειας των πρανών των ορυχείων και την αποφυγή φαινομένων κατολισθήσεων, ορύσσονται περιμετρικά των ορυχείων υδρογεωτρήσεις αποστράγγισης, στις οποίες εκτελείται συστηματική και συνεχής άντληση των υπόγειων νερών, πριν αυτά εισέλθουν στο χώρο της εκσκαφής, με στόχο τον έλεγχο της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα (υποβιβασμός της στάθμης). Στην περιοχή των ορυχείων λειτουργούν, επίσης, υδρογεωτρήσεις ύδρευσης (πόσιμου νερού) και νερού βιομηχανικής χρήσης, για την κάλυψη των αναγκών των Ορυχείων και του Βιομηχανικού Συγκροτήματος της ΔΕΗ. Το νερό που αντλείται από τις υδρογεωτρήσεις αποστράγγισης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας διατίθεται κατά σειρά σπουδαιότητας: σε αρδεύσεις αγρών, στην υδροδότηση της πόλης της Κοζάνης, των κτιριακών εγκαταστάσεων των ορυχείων και των όμορων οικισμών. Η εκάστοτε πλεονάζουσα ποσότητα διατίθεται στον φυσικό αποδέκτη (ρέμα Σουλού). Στον Πίνακα 5.3-1 παρουσιάζεται η διαχείριση του νερού των υδρογεωτρήσεων αποστράγγισης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα έτη 2006-2008. Από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι η αντλούμενη ποσότητα νερού από τις υδρογεωτρήσεις αποστράγγισης την τριετία 2006-2008 κινήθηκε ποσοτικά από 19,07 σε 15,33 Χ 106m3 και κατά μέσο όρο ανήλθε σε 17,58 Χ 106m3 ετησίως. Τέλος, επισημαίνεται ότι η ανάγκη ανάπτυξης προς τα νοτιοδυτικά του ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη, επιβάλλει την εκτροπή της κοίτης του ρέματος Σουλού, για την οποία γίνεται αναφορά στην Ενότητα 5.10.7.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.3-1: Διαχείριση νερού υδρογεωτρήσεων αποστράγγισης (υπόγειων νερών) Ορυχείων Πτολεμαΐδας (2006-2008),

Ποσότητες σε 103 m3

Ορυχεία Κύριου Πεδίου* Καρδιάς Νότιου Πεδίου Σύνολα

Έτος 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008 Αντλήσεις

2.318 1965 2283 5.402 3.333 2.895 11.350 13.055 10.149 19.070 18.353 15.326 Αξιοποίηση

Άρδευση αγρών 6.577 5.550 4.202 6.577 5.550 4.202 Πόσιμο νερό κτιριακών εγκ/σεων ορυχείων 383 279 277 1.627 1.719 1.244 1.193 1.193 1.179 3.203 3.191 2.700 Διαβροχή δρόμων 255 156 468 201 213 251 457 370 718 Υδροδότηση Κοζάνης 2.581 5.288 3.979 2.581 5.288 3.979 Υδροδότηση Δ.Δ. (Κόμανου ή/και Παλαιάς Χαραυγής ή/και Κλείτου) 864 765 605 999 1.023 788 1.863 1.788 1.393

Διάθεση Ρέμα Σουλού 1.680 1.530 1.539 2.710 636 795 4.390 2.167 2.334

Σύνολα 2.318 1.965 2.283 5.402 3.333 2.895 11.350 13.055 10.149 19.070 18.353 15.326

* Ορυχείο Βόρειου Τομέα, Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου και Ορυχείο Μαυροπηγής

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Η ποιότητα του αντλούμενου νερού στις ως άνω υδρογεωτρήσεις συσχετίζεται άμεσα με τα υδροχημικά χαρακτηριστικά του υδροφόρου ορίζοντα, με την πετρογραφία των περιβαλλόντων πετρωμάτων περιορεινής ζώνης και την πετρογραφική σύσταση των κλαστικών ιζημάτων της τεκτονικής τάφρου. Αντλήσεις επιφανειακών νερών πραγματοποιούνται από τα αντλιοστάσια αποστράγγισης που βρίσκονται στα δάπεδα όλων των εν λειτουργία Ορυχείων Πτολεμαΐδας. Τα νερά των αντλιοστασίων προέρχονται από τα νερά φυσικής αποστράγγισης των πρανών των ορυχείων, από τα μετεωρολογικά κατακρημνίσματα (βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις) και από τα νερά της λεκάνης απορροής του ορυχείου. Η άντληση του νερού από τα οργανωμένα αντλιοστάσια διατίθεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της στο ρέμα Σουλού (φυσικός αποδέκτης της ευρύτερης υδρολογικής λεκάνης Πτολεμαΐδας), ενώ μικρό τμήμα τους διατίθεται για τη διαβροχή των χωμάτινων εργοταξιακών δρόμων των ορυχείων. Η ποιότητα νερού των αντλιοστασίων, περιβαλλοντικά συνδέεται με τον επιφανειακό αποδέκτη του ρέματος Σουλού και το ρέμα Σουλού με τη λίμνη Βεγορίτιδα, κείμενη 30 km βόρεια των Ορυχείων Πτολεμαΐδας. Τα επιφανειακά νερά, τα οποία είναι κατά βάση όμβρια νερά που συγκεντρώνονται στα δάπεδα των ορυχείων, μεταβάλλονται, ανάλογα με το ύψος των βροχοπτώσεων. Τα αντλούμενα υπόγεια νερά, τα οποία προέρχονται από την αποστράγγιση του υδροφορέα υπερκειμένων, μεταβάλλονται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του υδροφορέα και το ύψος των βροχοπτώσεων. Σημειώνεται ότι η αποστράγγιση είναι μια δυναμική διαδικασία η οποία μεταβάλλεται από έτος σε έτος με την εξέλιξη της εκμετάλλευσης και κατά συνέπεια δεν είναι δεδομένη η προεξόφληση μιας σταθερής παροχής αντλούμενου νερού σε βάθος χρόνου. Στον Πίνακα 5.3-2 παρουσιάζεται η διαχείριση του νερού των αντλιοστασίων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα έτη 2006-2008. Από τα στοιχεία του εν λόγω πίνακα προκύπτει ότι οι αντλούμενες ποσότητες επιφανειακών νερών από τα αντλιοστάσια των Ορυχείων την τριετία 2006-2008 κυμάνθηκαν από 7,38 έως 8,35 Χ 106m3 και κατά μέσο όρο σε 7,68 Χ 106m3 ετησίως.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.3-2: Διαχείριση νερού αντλιοστασίων (επιφανειακών νερών) Ορυχείων Πτολεμαΐδας (2006-2008) Ποσότητες σε 103 m3

ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ* ΚΑΡΔΙΑΣ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΣΥΝΟΛΑ

ΈΤΟΣ 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008

ΑΝΤΛΗΣΕΙΣ

1.735 1.818 1.962 575 1.660 2.065 5.069 3.829 4.326 7.380 7.307 8.353

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ

Διαβροχή δρόμων, άρδευση αγρών & λοιπών χώρων

1.045 1.244 1.182 470 498 585 1.500 1.500 1.500 3.015 3.241 3.268

Άρδευση αγρών 0 0 0

ΔΙΑΘΕΣΗ

Ρέμα Σουλού 690 575 780 105 1.162 1.480 3.569 2.329 2.826 4.365 4.066 5.086

ΣΥΝΟΛΑ 1.735 1.818 1.962 575 1.660 2.065 5.069 3.829 4.326 7.380 7.307 8.353

• Ορυχείο Βόρειου Τομέα, Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου και Ορυχείο Μαυροπηγής

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.3.1.2. Χρήσεις νερού στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας Η χρήση νερού για την κάλυψη των λειτουργικών απαιτήσεων των ορυχείων περιλαμβάνει τις ακόλουθες εργασίες:

• Ανάγκες προσωπικού σε πόσιμο νερό (ύδρευση εγκαταστάσεων ορυχείων). Οι σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται από αντλούμενα υπόγεια νερά υδρογεωτρήσεων αποστράγγισης.

• Άρδευση στον περιβάλλοντα χώρο • Άρδευση φυτωρίων, οπωρώνα, καθώς και για τη συντήρηση των φυτεύσεων στις περιοχές

όπου έχει γίνει αποκατάσταση, κυρίως κατά τη διάρκεια της ξηροθερμικής περιόδου. Οι σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται από τα αντλούμενα επιφανειακά νερά των αντλιοστασίων των ορυχείων.

• Ανάγκες σε νερό για πυρόσβεση και λοιπές χρήσεις. Στις τελευταίες περιλαμβάνονται η συντήρηση και ο καθαρισμός του Η/Μ εξοπλισμού, καθώς και η λειτουργία του διατρητικού εξοπλισμού. Οι σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται, επίσης, από αντλούμενα υπόγεια νερά αποστραγγιστικών υδρογεωτρήσεων.

• Διαβροχή των χωμάτινων εργοταξιακών δρόμων για την καταστολή της σκόνης, με χρήση κατάλληλων βυτιοφόρων οχημάτων. Οι σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται κυρίως από αντλούμενα υπόγεια νερά αποστραγγιστικών γεωτρήσεων και δευτερεόντως από τα επιφανειακά νερά των αντλιοστασίων των ορυχείων.

Λαμβάνοντας υπόψη τις χρήσεις νερού για τις ανάγκες των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, όπως αυτές διαμορφώθηκαν κατά τα έτη 2006-2008, και την κατανομή της κατανάλωσης στις διάφορες χρήσεις των ορυχείων κατά το ίδιο διάστημα (βλ. Πίνακες 5.3-1 και 5.3-2), η εκτιμώμενη μέση ημερήσια κατανάλωση νερού για την περίοδο 2009-2020 που απαιτείται για τις ανωτέρω εργασίες και για το σύνολο των ορυχείων, ανέρχεται σε 16.055 m3 και αναλύεται στον Πίνακα 5.3-3. Οι υψηλές ανάγκες νερού κατά τη ξηροθερμική περίοδο για:

• τη διαβροχή των χωμάτινων εργοστασιακών δρόμων για την καταστολή της σκόνης • την συντήρηση των φυτεύσεων τα δύο (2) πρώτα έτη μετά τη φύτευσή τους

έχουν ως αποτέλεσμα, η μέγιστη εκτιμώμενη ημερήσια κατανάλωση νερού για το διάστημα 2009-2020 να ανέρχεται σε 33.549 m3

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.3-3: Προβλεπόμενη εκτιμώμενη μέση και μέγιστη ημερήσια κατανάλωση νερού για τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2009-2020 (Κ.Υ.Α. 69269/5387/90, Πίνακας α)

Μέγιστη Κατανάλωση (m3/ημέρα) Μέση Κατανάλωση* (m3/ημέρα)

Προελεύσεις

ΔΙΚΤΥ

Ο

ΕΠΙΦ

. ΥΔΑ

ΤΑ

ΥΠΟΓ.

ΥΔΑ

ΤΑ

ΑΝΑΚΥΚ

ΛΩΣΗ

Σ:1+

2+3-

4

ΘΑΛΑΣΣ

Α

ΔΙΚΤΥ

Ο

ΕΠΙΦ

. ΥΔΑ

ΤΑ

ΥΠΟΓ.

ΥΔΑ

ΤΑ

ΑΝΑΚΥΚ

ΛΩΣΗ

Σ:1+

2+3-

4

ΘΑΛΑΣΣ

Α

Προορισμός 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 Ανάγκες προσωπικού (ύδρευση ορυχείων)

535 535 535 535

Περιβάλλων Χώρος 1.680 1.680 700 700

Άρδευση φυτών αποκατάστασης(1)

4.176 4.176 1.740 1.740

Πυρόσβεση & Άλλες Χρήσεις (συντήρηση – καθαριότητα)

7.070 7.070 7.070 7.070

Διαβροχή εργοταξιακών δρόμων(1)

20.088 20.088 8.370 8.370

ΣΥΝΟΛΟ 20.088 13.461 33.549 8.370 10.045 16.055 Σημειώσεις:

*Η εκτιμώμενη μέση ημερήσια κατανάλωση προκύπτει από την εκτιμώμενη μέση ετήσια κατανάλωση (σταθμισμένη ως προς το ύψος της συνολικής ετήσιας παραγωγής αγόνων και λιγνίτη), λαμβάνοντας υπόψη ότι τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν 365 ημέρες/έτος. (1) Η διαβροχή των εργοταξιακών δρόμων και η άρδευση των φυτών αποκατάστασης αφορά στη θερινή περίοδο (5 μήνες)

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.3.2. Χρήση ενέργειας Οι ενεργειακές απαιτήσεις για τη λειτουργία των Ορυχείων Πτολεμαΐδας αφορούν σε:

• Ηλεκτρική ενέργεια για τη λειτουργία του πάγιου εξοπλισμού και των βοηθητικών εγκαταστάσεων των ορυχείων.

• Καύσιμα για τη λειτουργία του συμβατικού εξοπλισμού. 5.3.2.1. Ηλεκτρική ενέργεια Στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, το σύνολο του εγκατεστημένου πάγιου εξοπλισμού (εκσκαφείς, αποθέτες, ταινιόδρομοι μεταφοράς αγόνων και λιγνίτη) λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια. Ηλεκτρική ενέργεια καταναλώνεται, επίσης, για τη λειτουργία των αντλιοστασίων, των βοηθητικών εγκαταστάσεων (φωτισμός), καθώς και για τη λειτουργία των ταινιοδρόμων μεταφοράς τέφρας από τους ΑΗΣ μέχρι τα σημεία ανάμιξής της με τα άγονα προς συνδιαχείριση υλικά. Στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν δίκτυα υψηλής (150 kV), μέσης (15 & 20 kV) και χαμηλής τάσης (400 V), τα οποία εξυπηρετούν τις ανάγκες λειτουργίας των ορυχείων και των βοηθητικών εγκαταστάσεων. Πιο συγκεκριμένα, ο πάγιος εξοπλισμός των ορυχείων τροφοδοτείται από τον ΑΗΣ Λ.Κ.Δ.Μ. (ΛΙΠΤΟΛ), μέσω του δικτύου μέσης τάσης, ως εξής:

• Κύριο Πεδίο: 15 kV • Πεδίο Καρδιάς: 15 kV • Νότιο Πεδίο: 15 & 20 kV

Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς κάθε Πεδίου, έχει ως εξής:

• Κύριο Πεδίο: 49.354 kW • Πεδίο Καρδιάς: 69.948 kW • Νότιο Πεδίο: 243.465 kW

Συνεπώς, η συνολική μέγιστη εγκατεστημένη ισχύς των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, κατά την πλήρη λειτουργία των ορυχείων, ανέρχεται σε 362.767 kW (12/2008). Στον Πίνακα 5.3-4 παρουσιάζεται αναλυτικά η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (σε kWh) στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας για το έτος 2008.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.3-4: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά το έτος 2008, (σε kWh)

ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑΣ –

ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ (ΥΨΗΛΑΝΤΗ)

ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΥΧΕΙΩΝ

Εκσκαφή 11.200.598 17.941.992 39.930.761 69.073.351Μεταφορά 62.763.501 74.017.157 251.436.420 388.217.078Απόθεση αγόνων 7.323.250 6.020.206 49.009.605 62.353.061Βοηθητικές Εγκαταστάσεις 9.061.387 1.341.537 60.444.987 70.847.911

Σύνολο 90.348.736 99.320.892 400.821.773 590.491.401

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, στον ακόλουθο Πίνακα 5.3-5 παρουσιάζεται η εκτιμώμενη εγκατεστημένη ισχύς ηλεκτρικής ενέργειας στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2009-2020.

Πίνακας 5.3-5: Εκτιμώμενη εγκατεστημένη ισχύς – μέση κατανάλωση ενέργειας - τάση λειτουργίας στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας

κατά τα έτη 2009-2020 (Κ.Υ.Α. 69269/5387/90, Πίνακας β)

ΟΡΥΧΕΙΟ ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ –

ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ (ΥΨΗΛΑΝΤΗ)


Εγκατεστημένη ισχύς (kW) 49.354 69.948 243.465

Μέση κατανάλωση ενέργειας (kWh/ημέρα)* 247.530 272.112 1.098.141

Τάση δικτύου χαμηλή (kV) 0,4 0,4 0,4

Τάση δικτύου μέση (kV) 15 15 15 & 20

Τάση δικτύου υψηλή (kV) 150 150 150

* Η μέση ημερήσια κατανάλωση προκύπτει από τη μέση ετήσια κατανάλωση, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν 365 ημέρες/έτος. Η ως άνω εκτιμώμενη ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για την περίοδο 2009-2020 βασίζεται στα διαθέσιμα στοιχεία κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2008, με την παραδοχή ότι την περίοδο 2009-2020 η κατανάλωση θα κυμανθεί πρακτικά στα ίδια επίπεδα με αυτή του 2008. Σημειώνεται ότι τα στοιχεία του Πίνακα 5.3-5 δύναται να τροποποιηθούν, ανάλογα με την εξέλιξη του προγράμματος παραγωγής των ορυχείων και τη μεταβολή της απόδοσης, της λειτουργικότητας και της διαθεσιμότητας του πάγιου εξοπλισμού. Τέλος θα πρέπει να σημειωθεί ότι την περίοδο 1999-2009 στα Ορυχεία της ΔΕΗ Α.Ε. πραγματοποιήθηκαν από την Δ/νση Μελετών και Ανάπτυξης Ορυχείων (ΔΜΑΟΡ) έργα με σχεδιασμό του Τομέα Ηλεκτρολογικών Μελετών που είχαν ως στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας. Το συνολικό κόστος των επενδύσεων για τα Ορυχεία του Λ.Κ.Δ.Μ ανήλθε σε 43,9 εκατ. ΕΥΡΩ.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Τα έργα αυτά είναι:

1. 1999-2007: Βελτίωση του συντελεστού ισχύος (συνφ) στις εγκαταστάσεις των Υποσταθμών 150/20 kV, 150/15 kV και 15/6kV των Ορυχείων των Λιγνιτικών Κέντρων Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης από 0,85 σε τιμή 0,95.

2. 2006-2008: Μελέτη, προμήθεια, εγκατάσταση, δοκιμές και θέση σε λειτουργία στο Λ.Κ.Δ.Μ., υποσταθμών κίνησης ταινιοδρόμων (ταινιοσταθμών), για την ηλεκτρική τροφοδότηση κινητήρων βραχυκυκλωμένου δρομέα, ελεγχόμενων από συστήματα οδήγησης κινητήρων (AC Drives) με μετατροπείς συχνότητας με IGBT (ανορθωτικές μονάδες και μονάδες αντιστροφέων), σε αντικατάσταση των υφιστάμενων δακτυλιοφόρων κινητήρων 6kV με συγκροτήματα αντιστάσεων εκκίνησης.

3. 2006-2009: Μελέτη, προμήθεια, εγκατάσταση, δοκιμές και θέση σε λειτουργία στα Λ.Κ. Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης, εκσυγχρονισμένου συστήματος ελέγχου λειτουργίας των ταινιοδρόμων με PLC, τοπικά στους ταινιοδρόμους και κεντρικά στις αίθουσες ελέγχου των Πύργων Ελέγχου των ταινιοδρόμων, τα οποία θα επικοινωνούν με εκτεταμένο δίκτυο επικοινωνίας INDUSTRIAL ETHERNET (που θα υλοποιείται με καλώδια οπτικών ινών), με συστήματα εικόνας – ήχου (VIDEO & VoIP) και με Σύστημα Εποπτικού Ελέγχου και Επεξεργασίας Δεδομένων (SCADA), εγκατεστημένο στους Πύργους Ελέγχου Ταινιοδρόμων κάθε Ορυχείου (σε αντικατάσταση του υφιστάμενου συστήματος ελέγχου με συμβατικό αυτοματισμό ή PLC).

Στον Πίνακα 5.3-6 που ακολουθεί δίνεται η ετήσια εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας που επιτυγχάνεται από την υλοποίηση των έργων αυτών. Η εξοικονόμηση ενέργειας οδηγεί σε μείωση της κατανάλωσης φυσικών πόρων και των εκπομπών των αέριων ρύπων, δεδομένου ότι οι αέριοι ρύποι που προκύπτουν από τη λειτουργία του συστήματος παραγωγής – μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ανάλογοι προς την παραγόμενη ενέργεια. Συνεπώς μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, οδηγεί σε μείωση της παραγωγής και επομένως μείωση των αερίων αυτών ρύπων.

Πίνακας 5.3-6: Ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας και ετήσια μείωση εκπομπών αέριων ρύπων από επενδύσεις Δ.Μ.Α.ΟΡ. στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας την περίοδο 1999-2009

Ετήσια μείωση εκπομπών αέριων ρύπων ΕΡΓΟ

Ετήσια εξοικονόμηση

ενέργειας (kWh/y) CO2

(kg/y) SO2

(kg/y) NOx

(kg/y) Σωματίδια

(kg/y) 1 10.516.000 12.820.055 91.489 18.929 14.722

2 28.886.614 35.215.671 251.313 51.996 40.441

3 29.895.013 36.445.010 260.087 53.811 41.853

ΣΥΝΟΛΟ 69.297.627 84.480.736 606.889 124.736 97.016

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.3.2.2. Καύσιμα

Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας χρησιμοποιείται και ντιζελοκίνητος ιδιόκτητος εξοπλισμός (προωθητές, φορτωτές, εκσκαπτικά, χωματουργικά, ισοπεδωτές, γερανοί, φορτηγά, οχήματα μεταφοράς προσωπικού κ.λπ.) (βλ. Ενότητα 5.2.3.4 της παρούσας μελέτης). Για τη λειτουργία του εν λόγω εξοπλισμού χρησιμοποιούνται πετρέλαιο κίνησης και βενζίνη. H εκτίμηση της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης πετρελαίου κίνησης (ντίζελ) για την εξεταζόμενη περίοδο λειτουργίας των ορυχείων παρουσιάζει δυσκολίες, για τους ακόλουθους λόγους:

• Ο συμβατικός (ντιζελοκίνητος) εξοπλισμός διαφέρει τόσο ως προς τον τύπο, όσο και ως προς τον αριθμό μεταξύ των επιμέρους ορυχείων (βλ. Πίνακες 5.2-3 έως 5.2-8).

• Το ποσοστό των εξορυσσόμενων υλικών που διακινούνται με ίδιο ή εργολαβικό συμβατικό εξοπλισμό διαφέρει σημαντικά μεταξύ των επιμέρους ορυχείων, αλλά και κατά τη χρονική εξέλιξη της εκμετάλλευσης.

• Η διαθεσιμότητα και η λειτουργικότητα του εξοπλισμού (ποσοστό του εξοπλισμού που είναι κάθε φορά διαθέσιμο προς χρήση) μεταβάλλεται στη διάρκεια του έτους, αλλά και κατά τη χρονική εξέλιξη της εκμετάλλευσης.

• Οι αποστάσεις μεταφοράς των διακινούμενων υλικών διαφέρουν μεταξύ των επιμέρους ορυχείων (εσωτερική ή εξωτερική απόθεση), αλλά και κατά τη χρονική εξέλιξη της εκμετάλλευσης.

Για τους παραπάνω λόγους η εκτίμηση της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης ντίζελ βασίζεται σε στοιχεία των τεχνικών εκθέσεων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, για το σύνολο του έτους 2008. Στον ακόλουθο Πίνακα 5.3-7 παρουσιάζεται μία εκτίμηση για τα έτη 2009-2020 όσον αφορά τη μέση μηνιαία κατανάλωση καυσίμων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας βασισμένη σε στοιχεία του 2008.

Πίνακας 5.3-7: Εκτιμώμενη μέση μηνιαία κατανάλωση καυσίμων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2009-2020 (στοιχεία του 2008)

ΕΙΔΟΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (Lt/μήνα)

ΆΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ (Lt/μήνα)

ΣΥΝΟΛΟ (Lt/μήνα)

Βενζίνη 30.000 - 30.000 Πετρέλαιο κίνησης (ντίζελ) 2.183.000 16.831* 2.199.831

Μαζούτ 1.500΄΄ - - - Μαζούτ 3.500΄΄ - - - Υγραέριο - - - Φωταέριο - - - Φυσικό Αέριο - - - Στερεά καύσιμα - - -

* Diesel κίνησης οχημάτων εντός οδικών αξόνων

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.4. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ

5.4.1. Γενικά Οι πιθανές πηγές επιβάρυνσης της ποιότητας του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή από τη λειτουργία του Έργου παρουσιάζονται αναλυτικά στις επόμενες παραγράφους. Λόγω της φύσης της προτεινόμενης δραστηριότητας, κύριο αέριο ρύπο συνιστούν η σκόνη και τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10).

5.4.2. Σκόνη - Αιωρούμενα σωματίδια (PM10) Στα εξεταζόμενα ορυχεία πηγές αιωρούμενων σωματιδίων αποτελούν, όπως και στην υφιστάμενη κατάσταση, οι εργασίες εκσκαφών και αποθέσεων, η μεταφορά των υλικών, η χρήση εκρηκτικών, αλλά και η αιολική διάβρωση στις μη αποκατεστημένες περιοχές και τις ανοιχτές εκσκαφές. Επίσης, αιωρούμενα σωματίδια παράγονται από τη λειτουργία του ντιζελοκίνητου εργοταξιακού εξοπλισμού των ορυχείων. Αν και το είδος των δραστηριοτήτων (και επομένως των πηγών αέριας ρύπανσης) παραμένουν ως έχουν στην υφιστάμενη κατάσταση, με τον προγραμματιζόμενο σχεδιασμό ανάπτυξης των ορυχείων αναμένεται διαχρονικά περιορισμός των σχετικών εκπομπών αιωρούμενων σωματιδίων, αφού σύμφωνα με την περιγραφή του Έργου η μελλοντική δραστηριότητα σε σχέση με την υφιστάμενη παρουσιάζει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: • Η έκταση των περιοχών επέμβασης περιορίζεται σταδιακά και σε σημαντικό βαθμό μετά το

2023. • Η εξορυκτική δραστηριότητα καταλαμβάνει πολύ μικρότερη έκταση ενεργών επιφανειών. • Τα Ορυχεία διαθέτουν σημαντικά μικρότερο μήκος ταινιοδρόμων για τη μεταφορά των

προϊόντων εκσκαφής. • Απαιτούνται κατά πολύ μικρότερες διακινήσεις με συμβατικό εξοπλισμό (φορτηγά

αυτοκίνητα, φορτωτές κ.λπ.), ενώ μειώνεται δραστικά και το συνολικό μήκος των απαιτούμενων διαδρομών των φορτηγών μεταφοράς.

• Προγραμματίζονται εκτεταμένα έργα αποκατάστασης με γεωργικές καλλιέργειες και δενδροφυτεύσεις που στο στάδιο της τελικής διαμόρφωσης, 2053.

• Για τη μεταφορά της ιπτάμενης τέφρας του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου διερευνάται η εγκατάσταση σωληνωτού ταινιοδρόμου εντός της επόμενης πενταετίας, ενώ η νέα μονάδα του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V θα λειτουργήσει επίσης με σωληνωτό ταινιόδρομο. Σημειώνεται πως για τη μεταφορά της ιπτάμενης τέφρας του ΑΗΣ Καρδιάς λόγω του περιορισμένου μήκους διαδρομής Τ/Δ (περίπου 1,5 km), της αποτελεσματικής διαβροχής που έχει ως συνέπεια τον περιορισμό των εκπομπών σκόνης και την προγραμματισμένη καθαίρεση του ΑΗΣ το 2026, εφαρμόζεται συμβατικός ταινιόδρομος

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον προγραμματιζόμενο σχεδιασμό ανάπτυξης των Ορυχείων θα εφαρμόζονται όλα τα σχετικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος. Ενδεικτικά αναφέρονται τα παρακάτω:

• Με εξαίρεση το Ν. Πεδίο, στα υπόλοιπα μέτωπα εκμετάλλευσης δε απαιτείται η συστηματική χρήση εκρηκτικών, καθώς η απόληψή του λιγνίτη γίνεται με τη χρήση μηχανικών μέσων.

• Για την πρόληψη δημιουργίας σκόνης κατά τους ξηροθερμικούς μήνες, οι δρόμοι διέλευσης (χωμάτινοι μεταλλευτικοί δρόμοι) θα διαβρέχονται καταλλήλως με ειδικού τύπου υδροφόρα οχήματα. Η ταχύτητα μετακίνησης των φορτηγών μεταφοράς θα είναι απολύτως ελεγχόμενη (<30km/h), τόσο για λόγους ασφαλείας, όσο και για λόγους πρόληψης δημιουργίας σκόνης.

• Οι εκπομπές σωματιδίων κατά την εξόρυξη, φόρτωση μεταφορά και εκφόρτωση λιγνίτη και αγόνων είναι περιορισμένες, λόγω της φυσικής υγρασίας των υλικών αυτών και της αδρομερούς κοκκομετρίας τους. Παράλληλα, στο ίδιο αποτέλεσμα συμβάλλει και το γεγονός ότι η μεταφορά της τέφρας (στο βαθμό που γίνεται οδικώς) και του λιγνίτη που μεταφέρεται από τους χώρους προσωρινής αποθήκευσης, γίνεται με σκεπασμένα φορτηγά, γεγονός που εμποδίζει την δημιουργία εκπομπών σκόνης12.

• Όπως προαναφέρθηκε, για τη μεταφορά της ιπτάμενης τέφρας του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου διερευνάται η εγκατάσταση σωληνωτού ταινιοδρόμου εντός της επόμενης πενταετίας, ενώ η νέα μονάδα του ΑΗΣ θα λειτουργήσει επίσης με σωληνωτό ταινιόδρομο

• Η απουσία γειτονικών με τα ορυχεία οικισμών προς νότο, που αποτελεί και την επικρατέστερη διεύθυνση του ανέμου, διασφαλίζει την προστασία των ευαίσθητων δεκτών από ενδεχόμενες αυξημένες συγκεντρώσεις σωματιδιακών και λοιπών αέριων ρύπων. Σημειώνεται πως δεδομένης της μετεγκατάστασης των οικισμών της Ποντοκώμης και της Μαυροπηγής, πλησιέστερος οικισμός νότια της περιοχής επέμβασης είναι το Μαυροδένδρι στα 2km. Σε αυτή την απόσταση η διασπορά των PM10 και των λοιπών σωματιδίων είναι τέτοια, που οι συγκεντρώσεις τους αναμένεται να είναι κατώτερες των σχετικών θεσμοθετημένων ορίων, και ανάλογες αυτών του υποβάθρου. Τα ίδια συμπεράσματα ισχύουν και για την πόλη της Κοζάνης, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 10 km.

Ως εκ τούτου, όλα τα παραπάνω συντελούν σε μειωμένα επίπεδα εκπομπών και κατ’ επέκταση συγκεντρώσεων σκόνης και αιωρούμενων σωματιδίων κατά την προγραμματιζόμενη ανάπτυξη των ορυχείων Πτολεμαΐδας σε σύγκριση με την υφιστάμενη κατάσταση. Το ίδιο ισχύει εκτός των PM10 και για τους υπόλοιπους αέριους ρύπους (SO2, NOX κτλ).

12 Τα φορτηγά που μεταφέρουν λιγνίτη μένουν ακάλυπτα στην περίπτωση μόνο που μεταφέρουν λιγνίτη από το μέτωπο

εξόρυξης, διότι ο λιγνίτης έχει αρκετή υγρασία από τη φύση του (περίπου 40% - 50%) και συγκρατεί η υγρασία τη

σκόνη

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.4.3. Αέριες εκπομπές εκτός PM10 Οι εκπομπές αέριων ρύπων που δυνητικά διαχέονται στον περιβάλλοντα χώρο των ορυχείων περιλαμβάνουν, εκτός των PM10, κυρίως τα καυσαέρια από τη λειτουργία των μεταλλευτικών ντιζελοκίνητων μηχανημάτων. Τα αέρια από τη χρήση εκρηκτικών είναι περιορισμένα, και αφορούν στην εξόρυξη των σκληρών πετρωμάτων που συναντώνται στα υπερκείμενα στρώματα κυρίως στο ορυχείο Ν. Πεδίου, και σε πολύ περιορισμένο βαθμό στα Ορυχεία Καρδιάς και Κύριου Πεδίου. Στα υπόλοιπα μέτωπα εκμετάλλευσης των ορυχείων Πτολεμαΐδας δεν απαιτείται η χρήση εκρηκτικών, καθώς η απόληψή του λιγνίτη και των λιγνιτικών ενδιαμέσων μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη χρήση μηχανικών μέσων. Όσον αφορά τη λειτουργία των ντιζελοκίνητων μηχανημάτων, σύγχρονης τεχνολογίας, με προδιαγραφές εκπομπής καυσαερίων εντός των θεσμοθετημένων ορίων που προβλέπει η σχετική ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, σε συνδυασμό με τις μικρές αποστάσεις διακίνησης των υλικών εξόρυξης, λόγω κατάλληλης διάταξης των επιμέρους εγκαταστάσεων του Έργου, περιορίζουν στο ελάχιστο δυνατό την κατανάλωση καυσίμων, και ως εκ τούτου, τις εκπομπές των σχετικών αέριων ρύπων. Σημειώνεται ότι, μικρό μέρος της μεταφοράς των εξορυσσόμενων υλικών πραγματοποιείται με φορτηγά οχήματα. Έτσι, από την εξορυσσόμενη ποσότητα λιγνίτη στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας μόλις το 18% περίπου μεταφέρεται με φορτηγά, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό μεταφοράς αγόνων με φορτηγά οχήματα ανέρχεται στο 37% επί της συνολικής ποσότητας των αγόνων. Όπως άλλωστε αναφέρεται και στο Κεφάλαιο 9, όπου συνοψίζονται τα σχετικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, οι εκπομπές καυσαερίων από τον Η/Μ εξοπλισμό των ορυχείων, καθώς και ο βαθμός αποδοτικής λειτουργίας τους, θα ελέγχονται σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα, ενώ θα διενεργείται προληπτική συντήρηση του βασικού χωματουργικού εξοπλισμού. Παράλληλα, για τα βενζινοκίνητα οχήματα και τα μικρά οχήματα επίβλεψης και μεταφοράς προσωπικού με κινητήρες diesel θα γίνεται εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας για τις κάρτες ελέγχου καυσαερίων (ΚΕΚ). Έτσι, εξασφαλίζεται η ελάχιστη δυνατή κατανάλωση καύσιμου, και, κατά συνέπεια, εκπομπών καυσαερίων στην ατμόσφαιρα. Σε ποσοτική προσέγγιση, η μέση μηνιαία κατανάλωση πετρελαίου diesel και βενζίνης για το σύνολο του μηχανολογικού εξοπλισμού όλων των προτεινόμενων εργοταξίων ανέρχεται σε 2.200.000 lt/month και 30.000 lt/month αντίστοιχα (βλ. Κεφάλαιο 5.3.2.2). Η εν λόγω κατανάλωση, σύμφωνα με τους συντελεστές εκπομπών13 για σχετικό εργοταξιακό εξοπλισμό, αντιστοιχεί στις ακόλουθες εκπομπές (t/month):

13 Εκπομπές: CO: 18,6 gr/kg fuel H/C: 8,1 gr/kg fuel

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

• Οξείδια του αζώτου (ΝΟx): 64,4 t/month • Υδρογονάνθρακες (H/C): 14,4 t/month • Οξείδια του άνθρακα (COx): 33,2 t/month

Oι ως άνω εκπομπές, καθώς αντιστοιχούν σε μια μεγάλη έκταση, αλλά και δεδομένου ότι λόγω της φύσης του Έργου δεν αποτελούν κύρια πηγή αέριας ρύπανσης αφού προέρχονται μόνο από τον ντιζελοκίνητο εξοπλισμό και όχι από τις υπόλοιπες δραστηριότητες του Έργου (εκσκαφή, μεταφορά, απόθεση αγόνων), αντιστοιχούν σε ιδιαίτερα χαμηλές μέσες συγκεντρώσεις, αρκετά χαμηλότερες των θεσμοθετημένων ορίων. Χαρακτηριστικά αναφέρονται το διοξείδιο και οξείδια του αζώτου (ΝΟ2, NOx), τα επίπεδα των οποίων σύμφωνα με τις υφιστάμενες μετρήσεις (βλ. Ενότητα 4.2.7.3), είναι σημαντικά χαμηλότερα των ορίων έως και μηδενικά.

5.5. ΥΔΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΥΓΡΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Τα υδατικά και άλλα υγρά απόβλητα των Ορυχείων Πτολεμαΐδας περιλαμβάνουν:

• Υδατικά αστικά απόβλητα (αστικά λύματα εγκαταστάσεων υγιεινής συγκροτημάτων κτηρίων και συνεργείων και λύματα από τη λειτουργία των συνεργείων που δεν περιέχουν ελαιώδεις και χημικές ουσίες και έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών).

• Υδατικά απόβλητα με μεγάλες συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών, ελαιωδών και χημικών ουσιών.

• Χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και λιπαντικά. • Πλεονάζοντα Επιφανειακά νερά αντλιοστασίων ορυχείων που διατίθενται στο ρέμα

Σουλού.

Στις ακόλουθες Ενότητες 5.5.1 έως 5.5.4 παρουσιάζεται συνοπτικά οι διαδικασίες διαχείρισης των ως άνω αναφερθέντων τύπων υδατικών αποβλήτων, καθώς και ο τρόπος διαχείρισης των επιφανειακών και υπόγειων νερών στην περιοχή των ορυχείων.

5.5.1. Υδατικά αστικά απόβλητα Τα υδατικά αστικά απόβλητα περιλαμβάνουν τα αστικά λύματα των εγκαταστάσεων υγιεινής των συγκροτημάτων κτηρίων και συνεργείων και τα υδατικά απόβλητα από τη λειτουργία των συνεργείων που δεν περιέχουν ελαιώδεις ή/και χημικές ουσίες και έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις σε αιωρούμενα στερεά. Αυτά τα υδατικά αστικά απόβλητα υφίστανται επεξεργασία στις ακόλουθες Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων – Ε.Ε.Λ. (βιολογικοί καθαρισμοί) που βρίσκονται εντός των χώρων των ορυχείων (βλ. Χάρτη 11, Συνοδών Έργων, Παράρτημα Ι): NOx: 36,1 gr/kg fuel

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

• Στο Κύριο Πεδίο λειτουργούν δύο (2) Ε.Ε.Λ. στην περιοχή του Ορυχείου Βόρειου Τομέα

και στην περιοχή του Ορυχείου Κομάνου. • Στο Πεδίο Καρδιάς, Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου (Υψηλάντη) λειτουργεί μια (1) Ε.Ε.Λ. • Στο Νότιο Πεδίο λειτουργεί μια (1) Ε.Ε.Λ.

Οι ως άνω Ε.Ε.Λ. κατασκευάστηκαν και λειτουργούν σε εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Στοιχεία για τις ως άνω μονάδες δίνονται στην Ενότητα 5.9 της παρούσης μελέτης. Τα υγρά επεξεργασμένα απόβλητα από τις Ε.Ε.Λ. των Ορυχείων Πτολεμαΐδας διατίθενται μέσω δικτύου σωληνώσεων σε κανάλια και μέσω αυτών οδηγούνται στο ρέμα Σουλού. Για τις ως άνω εγκαταστάσεις έχουν εκδοθεί Άδειες Διάθεσης Λυμάτων σύμφωνα με τις με αρ. Πρωτ. 11395/21-10-1988, 6510/1-12-2005, 13574/31-9-1987, ΔΥΠ 5622 /07.06.2009 Αποφάσεις του Νομάρχη Κοζάνης. (βλ. Πίνακα 5.9-1). Οι εν λόγω Άδειες καθορίζουν, επίσης τα ανώτατα όρια συγκεντρώσεων ρύπων στα επεξεργασμένα λύματα που εξέρχονται των εγκαταστάσεων των βιολογικών καθαρισμών. Ως τελικός αποδέκτης των επεξεργασμένων λυμάτων έχει ορισθεί το ρέμα Σουλού και τηρούνται τα όρια διάθεσης που αναφέρονται στις οικείες διατάξεις14. Η τεχνική επίβλεψη λειτουργίας και συντήρησης των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων, Ε.Ε.Λ, πραγματοποιείται όπως προβλέπεται στο Π.Δ. 274/1997 [Χαρακτηρισμός των χημικών εγκαταστάσεων κατ’ εφαρμογή του άρθρου 4 του Ν. 6422/34 (412/Α). Από τις μέχρι τώρα μετρήσεις προκύπτει ότι η ποιότητα των υγρών επεξεργασμένων αποβλήτων από τις εγκαταστάσεις, είναι εντός των ορίων που προβλέπονται από τις ισχύουσες Άδειες Διάθεσης και γενικώς έχουν πολύ χαμηλά ρυπαντικά φορτία. Η επεξεργασία της ιλύος γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε η επεξεργασμένη ιλύς να είναι πλήρως σταθεροποιημένη, όπως προκύπτει από τις σχετικές χημικές αναλύσεις, προκειμένου να διατίθεται σε κατάλληλους χώρους υποδοχής, που η χωροθέτηση, μελέτη κατασκευή και λειτουργία τους συνιστά αρμοδιότητα Ν.Α. Κοζάνης. Τα στραγγίδια από την ξήρανση της ιλύος επιστρέφουν από το φρεάτιο συλλογής τους στη δεξαμενή εξισορόπησης.

14 [ΚΥΑ 15782/1849/01, ΦΕΚ797/Β/01, Ειδικό Πρόγραμμα μείωσης της ρύπανσης των νερών των Λιμνών Βεγορίτιδας,

και Πετρών, και του ποταμού Σουλού από απορρίψεις ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στο Παράρτημα Ι

παραγ. Β του άρθρου 6 της υπ' αριθ. 2/1.2.2001 Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου "Καθορισμός των κατευθυντήριων και

οριακών τιμών ποιότητας των νερών από απορρίψεις ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στον Κατάλογο ΙΙ

της οδηγίας 76/464/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 4ης Μαΐου 1976" (Α΄ 15)]. Η εν λόγω Π.Υ.Σ. έχει τροποποιηθεί με την

Απόφαση 50388/2704/Ε 103.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Στις Ε.Ε.Λ γίνεται έγκαιρη και τακτική αποκομιδή των εσχαρισμάτων, της άμμου και των λιπών έτσι ώστε να μη δημιουργούνται εστίες συγκέντρωσης εντόμων ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες. Εκτενέστερη περιγραφή των Ε.Ε.Λ. δίνεται στην Ενότητα 5.9 της παρούσας μελέτης.

5.5.2. Λοιπά υγρά απόβλητα Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται τα πάσης φύσης υγρά απόβλητα που παράγονται από την παραγωγική διαδικασία και περιέχουν ελαιώδεις ή/και χημικές ουσίες. Αυτά τα υγρά απόβλητα υφίστανται επεξεργασία στην Ειδική Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων (Ε.Μ.Ε.Υ.Α.), σύμφωνα με μελέτη εγκεκριμένη από το Τμήμα Υγιεινής της Νομαρχίας Κοζάνης, για την οποία οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας της έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Εκτενέστερη περιγραφή της Ε.Μ.Ε.Υ.Α δίνεται στην Ενότητα 5.9.2.2 της παρούσας μελέτης.

5.5.3. Χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και λιπαντικά Η διαχείριση των αποβλήτων αυτού του τύπου που αποτελούν εν δυνάμει επικίνδυνα απόβλητα (πετρελαιοειδή κατάλοιπα, υδραυλικά υγρά κ.λπ.) είναι η ακόλουθη:

- Όλες οι θέσεις διαχείρισης των ως άνω αποβλήτων είναι εφοδιασμένες με στεγανά δάπεδα δίκτυο συλλογής των απορροών σε ειδική δεξαμενή συλλογής.

- Τα ως άνω απόβλητα συλλέγονται σε κατάλληλες δεξαμενές και σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

- Οι δεξαμενές περιβάλλονται από προστατευτικό τοιχίο/ανάχωμα κατάλληλου ύψους, ώστε να μπορεί να συγκρατήσει το σύνολο των αποβλήτων σε περίπτωση που σημειωθεί κάποια διαρροή.

- Οι απορροές από τις θέσεις των ως άνω δεξαμενών, καθώς και τυχόν διαρροές συλλέγονται και υφίστανται επεξεργασία μέσω ελαιοδιαχωριστή υψηλής απόδοσης πριν την τελική τους διάθεση.

Τα συνεργεία που εξυπηρετούν όλα τα ορυχεία τηρούν τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους λειτουργίας των Ορυχείων Πτολεμαΐδας (ΚΥΑ οικ. 189708/3440/23.09.2008), οι οποίοι προβλέπουν μεταξύ άλλων την ύπαρξη στεγανών δαπέδων για την πρόληψη της ρύπανσης του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα. Κατά τις αλλαγές ή συμπληρώσεις λιπαντικών που γίνονται επιτοπίως στο δάπεδο των κατά τόπους ορυχείων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη και περιορισμό των

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

διαρροών και την συλλογή των χρησιμοποιημένων λιπαντικών. Για το σκοπό αυτό έχουν κατασκευασθεί εξειδικευμένα συνεργεία λιπαντικών και μετασκευάστηκαν ειδικά οχήματα που διαθέτουν τα απαραίτητα αντλητικά συγκροτήματα για την ταυτόχρονη διαχείριση καθαρών και χρησιμοποιημένων λιπαντικών. Σε περιπτώσεις που σημειώνονται διαρροές λιπαντικών στο έδαφος του ορυχείου, γίνεται συλλογή του ρυπασμένου εδάφους χειρωνακτικά ή με μηχανικά μέσα. Σημειώνεται ότι σε ουδεμία περίπτωση, επιτρέπεται η κάθε μορφής καύση τέτοιων υλικών στην περιοχή των ορυχείων ή η απόρριψή τους επί του εδάφους. Τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και λιπαντικά συλλέγονται σε ειδικές δεξαμενές από όπου προωθούνται για ανακύκλωση μέσω πιστοποιημένων εταιριών με Άδεια Διαχείρισης (συλλογή, μεταφορά και προσωρινή αποθήκευση) σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (Π.Δ. 82/2004, ΦΕΚ 64/Α/04). Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία λειτουργίας και συντήρησης, το εγκατεστημένο σύστημα διαχείρισης επιτυγχάνει ανακύκλωση του 40% των χρησιμοποιούμενων ορυκτελαίων ενώ το 60% καταναλώνεται κατά τη διάρκεια λειτουργίας των μηχανημάτων.

5.5.4. Διαχείριση επιφανειακών νερών αντλιοστασίων Όπως έχει ήδη αναφερθεί στην ενότητα 5.3 της παρούσης, κατά την εκμετάλλευση των ορυχείων και για την προστασία των εκσκαφών από τις επιφανειακές απορροές λαμβάνονται τα ακόλουθα μέτρα:

• Κατασκευή περιμετρικής τάφρου για την αποφυγή εισροής όμβριων νερών στον χώρο της κάθε εκσκαφής από την άμεση γειτονική περιοχή που την περιβάλλει.

• Λειτουργία αντλιοστασίων στο βαθύτερο σημείο του ορυχείου ή πιθανώς και σε άλλα σημεία στα δάπεδα της εκσκαφής.

Σκοπός των ως άνω έργων είναι η συγκέντρωση στο βαθύτερο σημείο του ορυχείου των νερών φυσικής αποστράγγισης των πρανών των ορυχείων, των μετεωρολογικών κατακρημνισμάτων (βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις), αλλά και των υπογείων νερών που εκρέουν στο χώρο της εκσκαφής από μικρούς υδροφορείς που δεν επιτεύχθηκε η αποστράγγισή τους από τις αποστραγγιστικές υδρογεωτρήσεις, και στη συνέχεια η άντληση και απομάκρυνσή τους. Τα νερά αυτά περιέχουν αιωρούμενα σωματίδια τα οποία είναι γαιώδεις ύλες και σκόνη λιγνίτη. Για την απομάκρυνση των αιωρούμενων σωματιδίων επιδιώκεται η παραμονή τους για εύλογο χρονικό διάστημα εντός του χώρου συλλογής του αντλιοστασίου, με τη βοήθεια κατάλληλων διαστάσεων διαδοχικών δεξαμενών καθίζησης και διαύγασης για την απομάκρυνση των αιωρούμενων στερεών.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μέρος των αντλούμενων επιφανειακών νερών διατίθεται για τη διαβροχή των εργοταξιακών δρόμων των ορυχείων, την άρδευση των φυτεύσεων στις αποκατεστημένες επιφάνειες των ορυχείων και των λοιπών νησίδων πρασίνου στον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και την άρδευση όμορων προς τα ορυχεία αγροτεμαχίων των Δημοτικών Διαμερισμάτων της λεκάνης της Πτολεμαΐδας. Οι πλεονάζουσες ποσότητες των αντλούμενων από τα ορυχεία νερών διατίθενται δια μέσου επιφανειακών μεταλλικών και ελαστικών αγωγών στον φυσικό αποδέκτη (ρέμα Σουλού), τηρουμένων των ορίων διάθεσης που αναφέρονται στις οικείες διατάξεις. Στον Πίνακα 5.3-2 παρουσιάζεται η διαχείριση του νερού των αντλιοστασίων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2006-2007. Από τα στοιχεία αυτά συνάγεται ότι ετησίως διατίθενται στο ρέμα Σουλού 12.1888 - 13.403 x 103 m3 αντλούμενων επιφανειακών νερών, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των οποίων ικανοποιούν τα όρια του αποδέκτη. Για τον έλεγχο της ποιότητας και ποσότητας των επιφανειακών νερών των αντλιοστασίων έχει εγκατασταθεί τηλεμετρικό σύστημα συνεχούς παρακολούθησης και τα σχετικά στοιχεία που έχουν προκύψει παρατίθενται στο κεφάλαιο των επιπτώσεων

5.6. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΟΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Α.Η.Σ.

5.6.1. Διαχείριση Αγόνων Κατά την εξόρυξη του λιγνίτη υλοποιείται ταυτόχρονα και εξόρυξη αγόνων υλικών (υπερκείμενα και ενδιάμεσα). Τα υλικά αυτά μεταφέρονται στις κοιλότητες εξοφλημένων ορυχείων και σε κοιλότητες που δημιουργούνται σταδιακά κατά την εξόρυξη του λιγνίτη (εσωτερικές αποθέσεις) για την αποκατάσταση των κοιλοτήτων αυτών. Με αυτόν τον τρόπο, πληρούνται τα κενά που δημιουργεί η εξόρυξη, πρακτική που εξυπηρετεί με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο τις ανάγκες της Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης. Σύμφωνα με το σχεδιασμό του έργου, για την περίοδο 2009-2020, το ποσοστό των αγόνων που επαναφέρεται στις κοιλότητες εκσκαφής ανέρχεται σε 95% επί της συνολικά παραγόμενης ποσότητας. Κατά το εξεταζόμενο διάστημα, μικρό ποσοστό (5%) του συνόλου των αγόνων αποτίθεται σε εξωτερικούς των λιγνιτωρυχείων χώρους (εξωτερικές αποθέσεις). Tα άγονα πετρώματα, τα οποία εξορύσσονται παράλληλα με το λιγνίτη στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας περιλαμβάνουν υπερκείμενα και ενδιάμεσα. Τα υπερκείμενα των λιγνιτοφόρων στρωμάτων αποτελούνται από κλαστικά ιζήματα και αργιλο-μαργαϊκές αποθέσεις. Μεταξύ των λιγνιτοφόρων στρωμάτων παρεμβάλλονται ενδιάμεσες ενστρώσεις αργίλου, μαργών και λιμναίας κρητίδος, ενώ

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

μεταξύ της ανώτερης και της κατώτερης λιγνιτοφόρας στοιβάδας παρεμβάλλεται ενδιάμεση στοιβάδα στείρων ιζημάτων, όπου επικρατούν μάργες με φακοειδείς ενστρώσεις λιμναίας κρητίδος. Η διαχείριση των αγόνων στα εξεταζόμενα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, Κυρίου Πεδίου, Καρδιάς και Νοτίου Πεδίου, συνοψίζεται στη συνέχεια. Όπως έχει ήδη αναπτυχθεί στην Ενότητα 5.2.3.2 τα άγονα που εξορύσσονται στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας μεταφέρονται με ταινιοδρόμους και αποθέτες στις κοιλότητες των εξοφλημένων εκμεταλλεύσεων. Στους Πίνακες 5.6-1 έως 5.6-4 παρουσιάζονται τα στοιχεία της ΔΕΗ σχετικά με την πρόβλεψη διακίνησης αγόνων από τα Ορυχεία Κυρίου Πεδίου, Πεδίου Καρδιάς και Νοτίου Πεδίου τη χρονική περίοδο 2009-2020. Πίνακας 5.6-1: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Κυρίου Πεδίου την

χρονική περίοδο 2009-2020, σε εκατ. m3 ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ

ΕΤΟΣ ΟΡΥΧ. ΜΑΥΡΟ-ΠΗΓΗΣ

ΑΝΑΤ. ΕΠΕΚΤ.

ΚΟΜΑΝΟΥ

(α)

ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ

ΣΕ

ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ

ΘΕΣΗ ΚΟΙΛΟ- ΤΗΤΩΝ

ΕΞΩΤΕ- ΡΙΚΕΣ ΑΠΟΘΕ- ΣΕΙΣ

ΘΕΣΗ ΑΠΟΘΕ- ΣΕΩΝ

2009 24,8 6,0 30,8 28,8 4 , 5 2,0 1

2010 27,0 7,8 34,7 29,7 4 , 5 5,0 1

2011 20,6 8,5 29,1 24,1 4 , 5 5,0 1

2012 23,8 6,9 30,7 25,7 4 , 5 5,0 1

2013 29,7 29,7 24,7 4 5,0 1

2014 44,1 52,0 47,0 4 5,0 1

2015 56,6 56,6 51,6 4 , 9 5,0 1

2016 43,1 43,1 38,1 4 , 9 5,0 1

2017 44,7 44,7 39,7 9 5,0 1

2018 43,5 43,5 38,5 9 5,0 1

2019 43,9 43,9 38,9 9 5,0 1

2020 29,6 29,6 29,6 9

ΣΥΝΟΛΟ 431,3 29,2 468,4

(100%) 416,4 (89%)

52,0

(11%)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1:Περιοχή Προαστίου 2:Περιοχή Ακρινής 3:Περιοχή Πτελαιώνα 4:Περιοχή Βορείου Τομέα 5:Περιοχή Ορυχ. Κομάνου 6:Περιοχή Ορυχ. Καρδιάς 7:Περιοχή Ορυχ. Ρηχού Κομάνου

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

8:Περιοχή Ορυχ. Νοτίου Πεδίου 9:Περιοχή Ορυχ. Μαυροπηγής ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ (α) Όλα τα άγονα αποτίθενται στη θέση 5

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.6-2: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Πεδίου Καρδιάς την χρονική περίοδο 2009-2020, σε εκατ. m3

ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΕΤΟΣ ΝΔ ΠΕΔΙΟ-ΥΨΗΛΑΝΤΗ

(β)

ΟΙΚΙΣΜΟΣ. ΚΟΜΑΝΟΥ

(γ) ΣΥΝΟΛΟ

ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΕ


ΘΕΣΗ ΚΟΙΛΟ- ΤΗΤΩΝ

ΕΞΩΤΕ- ΡΙΚΕΣ ΑΠΟΘΕ- ΣΕΙΣ

ΘΕΣΗ ΑΠΟΘΕ- ΣΕΩΝ

2009 50,0 12,7 62,7 62,7 5 , 6 , 7 - -

2010 45,5 14,1 59,5 59,5 6 , 7 - -

2011 48,7 12,4 61,1 61,1 6 , 7 - -

2012 35,7 10,2 45,8 45,8 6 , 7 - -

2013 33,1 8,1 41,2 41,2 6 , 7 - -

2014 40,9 50,0 50,0 6 - -

2015 66,5 66,5 66,5 6 - -

2016 82,5 82,5 82,5 6 - -

2017 90,7 90,7 90,7 6 - -

2018 93,3 93,3 93,3 6 - -

2019 93,3 93,3 93,3 6 - -

2020 93,3 93,3 93,3 6 - -

ΣΥΝΟΛΟ 773,4 57,4 839,9 (100%) 839,9 (100%) 0 (0%)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1:Περιοχή Προαστίου 2:Περιοχή Ακρινής 3:Περιοχή Πτελαιώνα 4:Περιοχή Βορείου Τομέα 5:Περιοχή Ορυχ. Κομάνου 6:Περιοχή Ορυχ. Καρδιάς 7:Περιοχή Ορυχ. Ρηχού Κομάνου 8:Περιοχή Ορυχ. Νοτίου Πεδίου 9:Περιοχή Ορυχ. Μαυροπηγής ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ (β) Όλα τα άγονα στη θέση 6 (γ) Τα άγονα στη θέση 7 εκτός από μικρή ποσότητα στη θέση 5 το έτος 2009

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.6-3: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Νοτίου Πεδίου την χρονική περίοδο 2009-2020, σε εκατ. m3


ΕΤΟΣ ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ

ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΕ


ΘΕΣΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΩΝ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ

ΘΕΣΗ ΑΠΟΘΕΣΕΩΝ

2009 107,0 98,0 5 , 8 9,0 2

2010 104,0 95,0 5 , 8 9,0 2

2011 98,5 89,5 5 , 8 9,0 2

2012 96,9 87,9 5 , 8 9,0 2

2013 104,5 95,5 5 , 8 9,0 3

2014 117,9 108,9 5 , 8 9,0 3

2015 125,0 116,0 5 , 8 9,0 3

2016 121,2 112,2 5 , 8 9,0 3

2017 119,0 110,0 5 , 8 9,0 3

2018 116,3 107,3 8 9,0 3

2019 100,3 100,3 8

2020 102,2 102,2 8

ΣΥΝΟΛΟ 1.312,7 (100%)

1.222,7 (93%) 90,0

(7%)

5:Περιοχή Ορυχ. Κομάνου 8:Περιοχή Ορυχ. Νοτίου Πεδίου

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, στον Πίνακα 5.6-4 συνοψίζονται οι εκτιμώμενες ποσότητες των αγόνων το διάστημα 2009-2020. Τα στοιχεία τεκμηριώνουν ότι από τα παραγόμενα άγονα ποσότητα 95% αξιοποιείται για την πλήρωση κοιλοτήτων, και τη συνακόλουθη αποκατάσταση των περιοχών εξόρυξης.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.6-4: Προβλέψεις συνολικής διακίνησης αγόνων Ορυχείων Πτολεμαΐδας τη χρονική περίοδο 2009-2020, σε εκατ. m3

ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΕ ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΤΟΣ ΚΥΡΙΟ

ΠΕΔΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΚΥΡΙΟ

ΠΕΔΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ


ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΟΝΩΝ

2009 28,8 62,7 98,0 189,5 2,0 - 9,0 11,0 200,5

2010 29,7 59,5 95,0 184,2 5,0 - 9,0 14,0 198,2

2011 24,1 61,1 89,5 174,6 5,0 - 9,0 14,0 188,6

2012 25,7 45,8 87,9 159,4 5,0 - 9,0 14,0 173,4

2013 24,7 41,2 95,5 161,3 5,0 - 9,0 14,0 175,3

2014 47,0 50,0 108,9 205,9 5,0 - 9,0 14,0 219,9

2015 51,6 66,5 116,0 234,0 5,0 - 9,0 14,0 248,0

2016 38,1 82,5 112,2 232,8 5,0 - 9,0 14,0 246,8

2017 39,7 90,7 110,0 240,4 5,0 - 9,0 14,0 254,4

2018 38,5 93,3 107,3 239,1 5,0 - 9,0 14,0 253,1

2019 38,9 93,3 100,3 232,6 5,0 - 5,0 237,6

2020 29,6 93,3 102,2 225,1 225,1

ΣΥΝΟΛΟ 416,4 839,9 1.222,7 2.479,0 52,0 0,0 90,0 142,0 2.621,0

ΠΟΣΟΣΤΟ 94,6% 5,4% 100,0%

Οι χώροι απόθεσης αγόνων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας στην παρούσα κατάσταση και κατά τα έτη 2015 και 2020 φαίνονται στους Χάρτες 2, 12 και 13 του σχετικού Παραρτήματος.

5.6.2. Συνδιαχείριση Στερεών Υποπροϊόντων ΑΗΣ Η ιπτάμενη τέφρα, μαζί με το μικρό ποσοστό της υγρής τέφρας, και τη γύψο που θα παράγεται από το συγκρότημα αποθείωσης των καυσαερίων στην προγραμματιζόμενη νέα μονάδα ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V, αποτελούν τα στερεά υποπροϊόντα της καύσης του λιγνίτη στις μονάδες των ΑΗΣ. Στον Πίνακα 5.6-5, παρουσιάζονται τα στοιχεία της ΔΕΗ σχετικά με την πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη και αγόνων από τα εξεταζόμενα ορυχεία, την χρονική περίοδο 2009-2020, όπως επίσης και των αντίστοιχων παραγόμενων ποσοτήτων τέφρας από τους ΑΗΣ των Ορυχείων Πτολεμαΐδας.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.6-5: Προβλέψεις παραγωγής λιγνίτη και αγόνων Ορυχείων Πτολεμαΐδας και ιπτάμενης τέφρας ΑΗΣ (2009-2020).

ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΙΓΝΙΤΗ 10 6 (t)

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΟΝΩΝ* 10 6 (t)

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΕΦΡΑΣ 10 6 (t)

2009-2015 282,3 2.527,02 35.3

2016-2020 211,8 2.190,78 26.5

ΣΥΝΟΛΟ 2009-2020 494,1 4.717,80 61.8

(1,3%κ.β) στο σύνολο των αγόνων * ειδικό βάρος αγόνων: 1,8 tn/m3 Σημειώνεται ότι, η ποσότητα της γύψου που θα παράγεται από τη νέα μονάδα του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V μετά την έναρξη λειτουργίας του ανέρχεται σε 0.2 x 10 6 (t) ετησίως. Από τα ως άνω στοιχεία συνάγεται ότι οι παραγόμενες ποσότητες αγόνων προς απόθεση είναι πολλαπλάσιες των ποσοτήτων ιπτάμενης τέφρας και της περιορισμένης ποσότητας γύψου που παράγονται από τους ΑΗΣ Πτολεμαΐδας. Η τέφρα στην παρούσα κατάσταση αξιοποιείται ως ποζολανικό υλικό, υψηλής αλκαλικότητας σε ποσοστό 90% στους χώρους των ορυχείων, ενώ το υπόλοιπο 10% διατίθεται στην Ελληνική Τσιμεντοβιομηχανία ως ασθενές ποζολανικό υλικό. Σύμφωνα με την ισχύουσα σήμερα και εφαρμοζόμενη επί δεκαετίες πρακτική, η τέφρα των ΑΗΣ, αναμιγνύεται με τα άγονα υλικά της εκσκαφής και από κοινού αποτίθενται στις κοιλότητες των ορυχείων ενισχύοντας την γεωτεχνική ευστάθεια και την σταθερότητα των αποκατεστημένων κοιλοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό, η τέφρα που παράγεται από τους λιγνιτικούς ΑΗΣ που τροφοδοτούνται από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας προγραμματίζεται να αποτίθεται ως εξής: • Κύριο Πεδίο (ΑΗΣ Πτολεμαΐδας – Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδας V)

2009-2014: Εντός του εξοφλημένου Ορυχείου Βόρειου Τομέα 2015-2016: Κατά 50% εντός του εξοφλημένου Ορυχείου Βόρειου Τομέα και κατά

50% στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Μαυροπηγής 2017 έως τέλος: Στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Μαυροπηγής

• Πεδίο Καρδιάς (ΑΗΣ Καρδιάς)

2009 έως τέλος: Στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη

• Νότιο Πεδίο (ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου)

2009-2012: Εντός της κοιλότητας του εξαντλημένου Ορυχείου Κομάνου 2013-2017: Κατά 50% εντός του εξοφλημένου Ορυχείου Κομάνου και κατά 50%

στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Νοτίου Πεδίου.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

2017 έως τέλος: Στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Νοτίου Πεδίου. Η τέφρα της Νέας Μονάδας ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V θα μεταφέρεται με σωληνωτό ταινιόδρομο μέχρι το σύμπλεγμα ταινιοδρόμων του ορυχείου Μαυροπηγής όπου θα αναμιγνύεται με τα άγονα του ορυχείου. Στη συνέχεια το μίγμα (τέφρας – αγόνων) θα οδηγείται στην εσωτερική απόθεση του Ορυχείου Μαυροπηγής, αφού τότε (2015) θα έχουν ήδη ενταχθεί δύο αποθέτες στην εσωτερική απόθεση. Τονίζεται ότι λαμβάνεται μέριμνα ώστε το μίγμα τέφρας με άγονα να οδηγείται από τη δεύτερη φάση απόθεσης και άνω, έτσι ώστε η τέφρα να είναι σε επίπεδα με υψόμετρο πάνω από το υψόμετρο της στάθμης του νερού των τελικών λιμνών που θα δημιουργηθούν στην περιοχή των ορυχείων μετά το τέλος της εκμετάλλευσής τους. Στην ως άνω εσωτερική απόθεση θα μεταφέρεται, με κατάλληλη διαχείριση, και η γύψος από τη μονάδα αποθείωσης καυσαερίων του ως άνω ΑΗΣ. Παράλληλα σημειώνεται ότι στους ΑΗΣ που τροφοδοτούνται από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργεί Συγκρότημα Κατεργασίας Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΣΚΥΒΑ), όπου συγκεντρώνονται και κατεργάζονται με κροκίδωση και καθίζηση τα υδατικά απόβλητα από τον καθαρισμό των μηχανημάτων και φορτηγών. Η ιλύς που παράγεται από το ΣΚΥΒΑ συνίσταται κυρίως από λιγνίτη και σε μικρότερο ποσοστό από τεφρά, περιέχει δε και σε μικροποσότητες το αδρανές κροκιδωτικό, θειικό αργίλιο, και ανθρακικό ασβέστιο από τις ρητίνες αποσκλήρυνση νερού. Η ιλύς μεταφέρεται σε δεξαμενές, όπου και παραμένει για την απομάκρυνση της υγρασίας. Με συχνότητα 1 ή δύο φορές το χρόνο, η ιλύς μεταφέρεται στους χώρους των εξοφλημένων ορυχείων όπου γίνεται η συνδιαχείριση των στερεών υποπροίόντων των ΑΗΣ με τα άγονα. Σημειώνεται ότι η συνολική ποσότητα της ιλύος ανέρχεται σε 0.02 x 10 6 (t) ετησίως, συνιστά δηλ. ιδιαίτερα περιορισμένη ποσότητα συγκρινόμενη με τα συναποτιθέμενα άγονα, τέφρα και γύψο, η δε σύσταση της είναι ανάλογη του λιγνίτη και της τέφρας. Στο Σχήμα 5.2-14 φαίνονται οι θέσεις συναπόθεσης αγόνων - τέφρας για τα επόμενα δέκα (10) χρόνια, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας. Η μέθοδος της συνδιαχείρισης της τέφρας με τα άγονα υλικά των ορυχείων παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα. Συγκεκριμένα:

• Ενισχύει τις μηχανικές ιδιότητες των αγόνων υλικών και καθιστά την απόθεση περισσότερο ασφαλή όσον αφορά την γεωτεχνική της ευστάθεια.

• Συμβάλει στη σταθεροποίηση των πρανών και ως εκ τούτου στην αποφυγή κατολισθήσεων και ενισχύει την αποτελεσματικότητα των έργων αποκατάστασης.

• Συμβάλλει στην μείωση της διαπερατότητας των αποθέσεων εντός των κοιλοτήτων συμβάλλοντας στην προστασία των ποιοτικών χαρακτηριστικών των υδάτινων πόρων.

• Αποφεύγεται και προλαμβάνεται η δημιουργία διάχυτων εκπομπών σκόνης, που αναπόφευκτα θα δημιουργούνταν σε περίπτωση χωριστής απόθεσης της τέφρας.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

• Αποφεύγεται η δέσμευση μεγάλων εκτάσεων των ορυχείων για τη διαχείριση της τέφρας χωριστά από αυτή των αγόνων όπως επίσης και των περιορισμένων ποσοτήτων γύψου.

• Οι τελικές επιφάνειες μπορούν εύκολα να αποκατασταθούν • Η εφαρμοζόμενη μέθοδος συνδιαχείρισης συνιστά τη βέλτιστη περιβαλλοντικά τεχνική

εξασφαλίζοντας την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, όπως τεκμηριώνεται από τις εκτεταμένες περιβαλλοντικές μετρήσεις που εκπονούνται στο πλαίσιο του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, πιστοποιημένο κατά το διεθνές πρότυπο ISO 14001 που εφαρμόζεται στα Ορυχεία του Λ.Κ.Δ.Μ. Ανάλογα είναι τα συμπεράσματα που προκύπτουν από ερευνητικά προγράμματα που έχουν ολοκληρωθεί και εκπονούνται στην περιοχή από έγκριτους επιστημονικούς φορείς, ΑΕΙ, ΤΕΙ, Ερευνητικοί Φορείς (ΙΓΜΕ, ΕΘΙΑΓΕ κ.α), και αναπτύσσονται στη σχετική ενότητα του Κεφαλαίου 8 της παρούσας Μελέτης.

Υπογραμμίζεται ότι η χρήση της ιπτάμενης Τέφρας ως συνδετικού υλικού για τη σταθεροποίηση των αποθέσεων αγόνων προβλέπεται από το Εγχειρίδιο Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών σχετικά με τη Διαχείριση των στείρων και των Τελμάτων κατεργασίας που προκύπτουν από τις εξορυκτικές δραστηριότητες, (Reference Document on Best Available Techniques for «Management of Tailings and Waste-Rock in Mining Activities», Ιανουάριος 2009), Παρ. 4.5.1.8. Αντίστοιχη αναφορά για τις θετικές επιπτώσεις της συνδιαχείρισης της τέφρας στη ευστάθεια των αποθέσεων αγόνων γίνεται και Εγχειρίδιο Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών, για Μεγάλες Εγκαταστάσεις Καύσης (Large Combustion Plants), BREF LCP, όπου σημειώνεται «Η ιπτάμενη τέφρα χρησιμοποιείται πολύ συχνά για την ενίσχυση των πρανών των αποθέσεων των υπερκειμένων κατά την εξόρυξη λιγνίτη», σελ 191, Πίνακας 4.2. Επιπροσθέτως, το γεωλογικό υπόβαθρο των ορυχείων (μεγάλο πάχος αργιλικών υλικών χαμηλής διαπερατότητας) καθιστά περιβαλλοντικά ασφαλή τον τρόπο αυτό συνδιαχείρισης. Τα παραπάνω τεκμηριώνονται και από τα αποτελέσματα των αναλύσεων των υπόγειων νερών, που συστηματικά εκτελεί η ΔΕΗ. Οι δυνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, και η ανάλυση κινδύνου από την συναπόθεση τέφρας και αγόνων εξετάστηκαν επίσης σε Ερευνητικό Πρόγραμμα που ανέθεσε η Δ/νση Περιβάλλοντος Παραγωγής της ΔΕΗ στο Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας και Περιβαλλοντικής Μεταλλευτικής του ΕΜΠ, 2007. Αντικείμενο του Ερευνητικού Έργου αποτέλεσε η διερεύνηση των επιπτώσεων του χώρου εξωτερικής απόθεσης του Νότιου Πεδίου στο υπόγειο υδατικό δυναμικό της εγγύς περιοχής. Τα αποτελέσματα του ως άνω ερευνητικού Προγράμματος αναπτύσσονται στην σχετική ενότητα του Κεφαλαίου 8, που αναφέρονται στην Αξιολόγηση των Δυνητικών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του εξεταζόμενου έργου στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.7. ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ – ΙΛΥΕΣ - ΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Τα πάσης φύσης στερεά απορρίμματα που παράγονται κατά τη λειτουργία των Ορυχείων Πτολεμαΐδας περιλαμβάνουν:

• Ιλύες από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (Ε.Ε.Λ.). • Βιομηχανικά απόβλητα που χρήζουν ειδικής διαχείρισης. • Αστικά απορρίμματα.

5.7.1. Ιλύες Περιορισμένες ποσότητες ιλύος παράγονται από τις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων – Ε.Ε.Λ. (βιολογικοί καθαρισμοί) των κτιριακών εγκαταστάσεων των ορυχείων. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων (ΕΚΑ) (Απόφαση 2000/532/ΕΚ), οι ιλύες που παράγονται ταξινομούνται ως μη επικίνδυνα απόβλητα, όπως φαίνεται στον Πίνακα 5.7-1.

Πίνακας 5.7-1: Ταξινόμηση παραγόμενων ιλύων Ορυχείων Πτολεμαΐδας, σύμφωνα με Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων

ΕΙΔΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΙΛΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

10 01 21 ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ

ΙΛΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ 19 08 05 ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ

Η επεξεργασία της ιλύος που παράγεται στις Ε.Ε.Λ. γίνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε η επεξεργασμένη ιλύς να είναι πλήρως σταθεροποιημένη, όπως προκύπτει από τις σχετικές χημικές αναλύσεις, προκειμένου να διατίθεται σε κατάλληλους χώρους υποδοχής.

5.7.2. Βιομηχανικά απόβλητα που χρήζουν ειδικής διαχείρισης Κατά τη λειτουργία των ορυχείων παράγονται οι ακόλουθοι τύποι στερεών αποβλήτων που χρήζουν ειδικής διαχείρισης:

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

• Συσκευασίες λιπαντικών: Συγκεντρώνονται και διαχειρίζονται σύμφωνα με όσα προβλέπονται από τον Ν. 2939/2001 για τη διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας, και το Π.Δ. 82/2004, ΦΕΚ 64/Α/04 για την διαχείριση ελαίων και λιπαντικών. Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας ορίζονται ειδικοί χώροι για τη συγκέντρωση και προσωρινή αποθήκευση των αποβλήτων συσκευασίας ελαιολιπαντικών (βλ. Χάρτης 11).

• Συσκευές με λιπαντικά που περιέχουν PCBs: Η ΔΕΗ έχει σταματήσει να προμηθεύεται

μετασχηματιστές και πυκνωτές που περιέχουν PCBs από το 1980. Προκειμένου να διαπιστωθεί εάν οι μετασχηματιστές που είχαν αποκτηθεί πριν τη συγκεκριμένη χρονολογία περιείχαν λιπαντικά με PCBs σε περιεκτικότητες πάνω από το προβλεπόμενο όριο, πραγματοποιήθηκε σειρά δειγματοληψιών και αναλύσεων, τόσο στον Τομέα Φυσικοχημικού Εργαστηρίου του Λ.Κ.Δ.Μ., όσο και στο Γενικό Χημείο του Κράτους. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων κατέδειξαν ότι το σύνολο των μετασχηματιστών περιέχει λιπαντικά με PCBs σε περιεκτικότητες κάτω από το όριο.

• Πυκνωτές: Σε ό,τι αφορά τους πυκνωτές, δεδομένου ότι αυτοί είναι κλειστού τύπου και η

δειγματοληψία λιπαντικού είναι αδύνατη, όταν τίθενται εκτός λειτουργίας αποσύρονται με τις διαδικασίες που προβλέπονται για συσκευές «πιθανά περιέχουσες PCBs». Το σύνολο των συσκευών αυτών με ευθύνη του Τομέα Ασφάλειας Εργασίας & Εκπαίδευσης (Τ.Α.Ε.&Ε.) της ΔΕΗ διατίθενται σε εταιρεία κατάλληλα αδειοδοτημένη σύμφωνα με τις διατάξεις των ΚΥΑ 72751/3054/85 και 19396/1546/97.

• Φθαρμένα ελαστικά: Οι επισκευές και αντικαταστάσεις των ελαστικών εκτελούνται στα

Συνεργεία Συντήρησης Οχημάτων και Ντιζελοκίνητου Εξοπλισμού των Ορυχείων Πτολεμαΐδας τα οποία λειτουργούν σύμφωνα με τους Εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς Όρους λειτουργίας των Ορυχείων Πτολεμαΐδας (ΚΥΑ οικ. 189708/3440/23.09.2008). Τα φθαρμένα ελαστικά οδηγούνται σε κατάλληλους χώρους προσωρινής συγκέντρωσης (Χάρτης 11), από όπου διατίθενται ως εξής:

o Τα ελαστικά μικρής διαμέτρου (<140 cm) διατίθενται προς ανακύκλωση μέσω αδειοδοτημένων εταιρειών διαχείρισης.

o Τα ελαστικά μεγάλης διαμέτρου (>140 cm) με ευθύνη του Λ.Κ.Δ.Μ. διατίθενται σε κατάλληλα αδειοδοτημένο εργολάβο.

• Σιδηρούχα και μη σιδηρούχα μηχανήματα ή εξαρτήματα που τίθενται εκτός λειτουργίας: Τα εν

λόγω στερεά απόβλητα που παράγονται στα ορυχεία οδηγούνται σε κατάλληλα διαμορφωμένες αυλές προσωρινής αποθήκευσης, Χάρτης 11 και από εκεί εκποιούνται σε κατάλληλα αδειοδοτημένους εργολάβους.

• Ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές: Τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας συμμετέχουν στο πρόγραμμα

εναλλακτικής διαχείρισης των ηλεκτρικών στηλών που εφαρμόζει το Λ.Κ.Δ.Μ., παρά το ότι οι σχετικές ποσότητες που παράγονται είναι περιορισμένες.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Οι συσσωρευτές μετά την αντικατάστασή τους συγκεντρώνονται σε κατάλληλους κάδους τοποθετημένους στα Ηλεκτροτεχνεία – Ηλεκτρολογεία των ορυχείων, από όπου συλλέγονται και διατίθενται μέσω συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης συσσωρευτών.

• Οχήματα μετά το τέλος του κύκλου ζωής τους: Τα οχήματα που κριθεί ότι δεν επιδέχονται

περαιτέρω επισκευής, οδηγούνται σε ειδικό χώρο συγκέντρωσης που χωροθετείται στα όρια των Ορυχείων Πτολεμαΐδας και από εκεί εκποιούνται, σε συνεργασία με κατάλληλα αδειοδοτημένους εργολάβους.

• Απόβλητα που περιέχουν αμίαντο: Πρόκειται για προϊόντα αμιαντοτσιμέντου τα οποία

προκύπτουν από τις εργασίες κατεδάφισης/αποξήλωσης δομικών στοιχείων και αποκομιδής/διαχείρισης υλικών από αμιαντοτσιμέντο που εκτελούνται στα ορυχεία. Το Ορυχείο Κυρίου Πεδίου έχει ήδη αποξηλώσει και διαθέσει τα περισσότερα δομικά στοιχεία που είχαν κατασκευαστεί από αμιαντοτσιμέντο στον Χώρο Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων (Χ.Δ.Β.Α.), ο οποίος έχει κατασκευαστεί και λειτουργεί σε απομονωμένη περιοχή του Ορυχείου Καρδιάς, σύμφωνα με την ΚΥΑ ΕΠΟ 124258/07.05.2004. Στην περίπτωση που στο μέλλον εντοπιστούν στην περιοχή των Ορυχείων τυχόν εναπομείναντα δομικά στοιχεία που περιέχουν αμιαντοτσιμένο θα διατεθούν σύμφωνα με τις κείμενες νομοθετικές διατάξεις στον ως άνω χώρο.

• Ανακυκλώσιμα Επικίνδυνα υλικά: Τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας συμμετέχουν ενεργά σε

προγράμματα ανακύκλωσης και άλλων τύπων αποβλήτων που θεωρούνται ως επικίνδυνα, όπως ηλεκτρονικός εξοπλισμός, δοχεία μελάνης κ.λπ.

Τέλος, σημειώνεται ότι πέρα από την καλή λειτουργία των υποδομών και του κατάλληλου εξοπλισμού για την υποστήριξη όλων των δράσεων που αφορούν στη διαχείριση ειδικών αποβλήτων, διεξάγονται από τον αρμόδιο για την εκπαίδευση του προσωπικού Τομέα του Λ.Κ.Δ.Μ. σε τακτική βάση προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του προσωπικού, για την ενεργό συμμετοχή του στο σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στερεών αποβλήτων.

5.7.3. Αστικά απορρίμματα Η διαχείριση και τελική διάθεση των απορριμμάτων αστικής σύστασης που παράγονται στις κτιριακές εγκαταστάσεις των ορυχείων (γραφεία, αποδυτήρια, κυλικεία κ.λπ.) γίνεται σύμφωνα με τα προβλέποντα στη σχετική Νομοθεσία και ειδικότερα την ΚΥΑ 114218/1997 που αφορά στην κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Για το σκοπό αυτό στους χώρους όπου παράγονται αστικά απορρίμματα τοποθετούνται κάδοι διαφόρων τύπων, από τους οποίους τα απορρίμματα μεταφέρονται από το προσωπικό

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

καθαριότητας σε πλαστικούς, κυλιόμενους κάδους που τοποθετούνται σε επιλεγμένα σημεία. Οι κάδοι αυτοί εκκενώνονται από ειδικό απορριμματοφόρο όχημα που διαθέτει ο Τομέας Προστασίας Περιβάλλοντος & Αποκατάστασης Εδαφών (ΤΠΠ&ΑΕ) του Λ.Κ.Δ.Μ σε ημερήσια βάση. Τα απορρίμματα οδηγούνται τελικά στον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) των Δήμων της Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ), ο οποίος βρίσκεται στην εσωτερική απόθεση του εξοφλημένου Ορυχείου Καρδιάς (βλ. Χάρτη 11, Συνοδών Έργων, Παράρτημα Ι). Οι Περιβαλλοντικοί Όροι κατασκευής, λειτουργίας και αποκατάστασης του εν λόγω ΧΥΤΑ έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ με αριθμ. Πρωτ. οικ. 61136/26.01.1999. Σε ό,τι αφορά στην εφαρμογή προγραμμάτων ανακύκλωσης αστικών απορριμμάτων, τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας συμμετέχουν σε πρόγραμμα ανακύκλωσης χαρτιού που λειτουργεί ο Δήμος Κοζάνης, στο οποίο συμμετέχουν και τα υπόλοιπα ορυχεία του Λ.Κ.Δ.Μ. Στον Πίνακα 5.7-2 παρατίθενται ενδεικτικά ποσότητες στερεών αποβλήτων και αποβλήτων λιπαντικών και ελαίων (ΑΛΕ) που εκποιήθηκαν ή διατέθηκαν κατά τα έτη 2006-2008 στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.7-2: Ποσότητες στερεών αποβλήτων που εκποιήθηκαν/διατέθηκαν στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2006-2007

ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΕΙΔΟΣ ΜΟΝΑΔΑ

ΜΕΤΡ. 2006 2007 2008 ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΕ

Απόβλητα Λιπαντικών

Ελαίων (ΑΛΕ) kg 246.790 443.520 432.830 ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ1 Απόβλητα

λιπαντικών - ορυκτελαίων Βαρέλια κενά τεμ. 9.023 4.551 6.300 ΚΕΠΕΔ2

Επίσωτρα <1,40 m τεμ. 3.490 10.375 268 ECOELASTIKA

Επίσωτρα >1,40 m τεμ. 336.930 899.645 Φθαρμένα ελαστικά

Ελαστικοί ιμάντες τεμ. 196,21 RECYCLON AE

Χρησ/μένοι συσσωρευτές μολύβδου

t 62,76 36,36 21,56 ΜΕΤΑΠΛΑΣΤ Ηλεκτρικές Στήλες &

Συσσωρευτές Μπαταρίες kg 198 295 TRIAS ECO

Σίδηρος ρετάλια kg 5.200.020 ΑΦΟΙ ΚΩΝ/ΝΙΔΗ ΑΒΒΕ & ΝΕ

Αγωγοί δικτύων ACSR kg 30.060 ΒΙΟΚΑΛΩΔΙΑ ΕΠΕ

Καλώδια χαλκού Χ.Τ. kg 378.150 ΑΝΑΚΥΚΛΩΤΙΚΗ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΑΕ Ρινίσματα φωσφ. Ορείχαλκου kg 2.040 ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ

Υ ΣΜ. Κυψέλες χαλκού kg 3.120

Ρετάλια αλουμινίου kg 1.240

Β. ΜΠΕΛΤΣΗΣ & ΣΙΑ

Σιδηρούχα και μη υλικά

Μεταλλικοί πυλώνες εναέριων

δικτύων kg 24.140 ΑΦΟΙ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗ ΟΕ

Οχήματα μετά το τέλος του κύκλου ζωής

Παροπλισμένα οχήματα – μηχανήματα

kg 422.080 1.820.650 ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ ΕΠΕ

Ηλεκτρονικά απόβλητα (Η/Υ, εκτυπωτές, οθόνες

κ.λπ.)

τεμ. 509

ΔΙΑΔΥΜΑ (για λογαριασμό της ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕ)

Ανακυκλώσιμα υλικά

Μελανοδοχεία τεμ. 71 315 DATACOM

Αστικά απορρίμματα

Με απορριμματοφόρο όχημα ΤΠΠ&ΑΕ

kg 209.120 241.840 ΧΥΤΑ ΔΙΑΔΥΜΑ

Χαρτί Προς ανακύκλωση t 27,37 ΔΙΑΔΥΜΑ

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α.Ε. (ΥΑ οικ. 105135/2004) 2 Σύστημα Συλλογικής Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών Ορυκτελαίων (ΥΑ οικ. 105857/2003)

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.8. ΘΟΡΥΒΟΣ - ΔΟΝΗΣΕΙΣ

5.8.1. Θόρυβος Κατά την εξορυκτική δραστηριότητα κυριότερες πηγές εκπομπής θορύβου αποτελούν η λειτουργία του μηχανολογικού εξοπλισμού, οι εργασίες φόρτωσης και μεταφοράς λιγνίτη και αγόνων και οι ανατινάξεις των εκρηκτικών υλών (αφορούν κυρίως το Νότιο Πεδίο). Με το προτεινόμενο Έργο, η στάθμη θορύβου από τις εργασίες εξόρυξης αναμένεται να διατηρείται στα υφιστάμενα επίπεδα, μετατοπισμένη προφανώς στις περιοχές προς τις οποίες επεκτείνεται η εξορυκτική δραστηριότητα. Έτσι, τα αναμενόμενα επίπεδα θορύβου θα κυμαίνονται περίπου στα ίδια επίπεδα, σε σχέση με το θόρυβο, όπως αυτός καταγράφεται στα πλαίσια των Ετήσιων Εκθέσεων Ποιότητας Περιβάλλοντος Περιοχής Ν. Κοζάνης και Φλώρινας, από τις οποίες αντλήθηκαν στοιχεία για τις περιόδους 2005-2006 και 2006-2007. Όπως αναφέρεται στην Ενότητα 4.2.9.1 της παρούσας μελέτης, τα επίπεδα θορύβου στους προσκείμενους στα ορυχεία οικισμούς (Μαυροπηγή, Ποντοκώμη, Αγ. Χριστόφορος, Καρυοχώρι, Σπηλιά, Πτελαιώνας, Ακρινή) δεν ξεπερνούν το σχετικό όριο των 55 dΒ(Α) για περιοχές που επικρατεί εξίσου το βιομηχανικό και το αστικό στοιχείο (Π.Δ. 1180/1981). Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις (Αγ. Χριστόφορος, Σπηλιά), ο θόρυβος δεν υπερβαίνει τα 45 dΒ(Α) ενώ αρκετές μετρήσεις βρίσκονται κάτω από τα 35 dΒ(Α) (βλ. Κεφάλαιο 4, Σχήματα 4.2-30 έως 4.2-37). Πιο συγκεκριμένα, και όσον αφορά τις περιοχές που επεκτείνεται η εξορυκτική δραστηριότητα σημειώνονται τα εξής:

• Λόγω της επέκτασης των Ορυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού Πεδίου, προβλέπεται η απαλλοτρίωση των οικισμών της Ποντοκώμης και της Μαυροπηγής την περίοδο 2018 και 2022 αντίστοιχα, και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα ακουστικής όχλησης των ως άνω οικισμών.

• Με τις προτεινόμενες επεκτάσεις, ο Οικισμός της ΔΕΗ που βρίσκεται δυτικά του Κύριου Πεδίου, πλέον θα εφάπτεται με τα νέα όρια της περιοχής επέμβασης. Επίσης με την υλοποίηση του Έργου, τα όρια της περιοχής επέμβασης θα πλησιάσουν το Προάστιο από τα 1.000m στα 720m. Ως εκ τούτου, η μετατόπιση της περιοχής επέμβασης προς τους συγκεκριμένους οικισμούς, θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων θορύβου. Γενικά, ισχύει αύξηση των επιπέδων θορύβου σε λιγότερο από 6 dΒ με τον υποδιπλασιασμό της απόστασης του δέκτη από την ηχητική πηγή15. Πάρα ταύτα, δεν είναι δυνατή η σύγκριση των επιπέδων θορύβου, καθώς στους συγκεκριμένους οικισμούς δεν υπάρχουν διαθέσιμες μετρήσεις.

15 Lp=Lw-20logR-8, όπου:

Lp: η στάθμη θορύβου σε απόσταση R από την πηγή και

Lw: η ηχητική στάθμη στην πηγή

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

• Σύμφωνα με το σχεδιασμό του προτεινόμενου Έργου, τα όρια της περιοχής επέμβασης θα επεκταθούν προς τον οικισμό Ασβεστόπετρα που βρίσκεται νοτιοδυτικά των ορυχείων και βορειοδυτικά του Μαυροδενδρίου, και σε απόσταση 2,1 km από τον οικισμό. Η εν λόγω απόσταση, επαρκεί για την εξασθένιση του θορύβου σε επίπεδα ανάλογα του ηχητικού υποβάθρου της περιοχής του οικισμού. Το ίδιο ισχύει και για τον οικισμό του Μαυροδενδρίου, ο οποίος απέχει πλέον 1,5 km από την περιοχή επέμβασης που συνιστά επίσης σημαντική απόσταση για την εξασθένιση του θορύβου σε επίπεδα υποβάθρου και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα ακουστικής όχλησης λόγω των δραστηριοτήτων του Έργου στα όρια του οικισμού. Σημειώνεται πως στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν διαθέσιμες μετρήσεις θορύβου στους οικισμούς της Ασβεστόπετρας και του Μαυροδενδρίου.

• Με τις προτεινόμενες επεκτάσεις, η απόσταση της άμεσης περιοχής επέμβασης από τον

οικισμό του Δρεπάνου, νοτιοδυτικά του ορυχείου Νότιου Πεδίου, θα είναι 3,7km, που συνιστά αρκετά μεγάλη απόσταση και ως εκ τούτου το ακουστικό περιβάλλον του οικισμού δεν επηρεάζεται από το Έργο. Όπως και παραπάνω, δεν υπάρχουν μετρήσεις θορύβου στον εν λόγω οικισμό.

• Όσον αφορά τους οικισμούς Αγ. Χριστόφορος, Καρυοχώρι και Σπηλιά, προς τα Βόρεια,

σημειώνεται ότι τα όρια της περιοχής επέμβασης των ορυχείων προς τους συγκεκριμένους οικισμούς παραμένουν ως έχουν, με εξαίρεση την επέκταση προς τον οικισμό του Πτελαιώνα και αφορά τη δημιουργία νέου χώρου εξωτερικών αποθέσεων. Η εν λόγω επέκταση, ενδέχεται δυνητικά να επιβαρύνει το ακουστικό περιβάλλον μόνο για τον οικισμό της Σπηλιάς, για τον οποίο όμως τα υφιστάμενα επίπεδα θορύβου είναι χαμηλά και δεν υπερβαίνουν τα 45 dB (βλ. Σχήμα 4.2-35). Αντίθετα, όσον αφορά τον Αγ. Χριστόφορο και το Καρυοχώρι, λόγω της σχετικής τους θέσης και του τοπογραφικού αναγλύφου που μεσολαβεί με την νέα περιοχή των αποθέσεων αγόνων (ηχοφράγμα Καρυοχωρίου και αποθέσεις εξοφλημένου Ορυχείου Β. Τομέα), δεν αναμένεται καμία περαιτέρω επιβάρυνση του ακουστικού περιβάλλοντος των οικισμών από την προτεινόμενη επέκταση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στον Πτελαιώνα, λόγω των μέτρων προστασίας του ακουστικού περιβάλλοντος που εφαρμόζονται, παρά τις εργασίες απόθεσης αγόνων στο γειτονικό Ορυχείο του Κομάνου, οι μετρήσεις θορύβου στο δυτικό όριο του οικισμού (πλησίον των αποθέσεων) δεν έχoυν υπερβεί ποτέ τα 50 dB. Επομένως, τα επίπεδα θορύβου στον Αγ. Χριστόφορο και το Καρυοχώρι παραμένουν ως έχουν (<45 dΒ(Α)).

Συνολικά, όσον αφορά στις προτεινόμενες εκμεταλλεύσεις, σημειώνεται πως η διάδοση του θορύβου από την εξόρυξη και μεταφορά του λιγνίτη και των αγόνων, περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό, λόγω των ακόλουθων χαρακτηριστικών της εξορυκτικής δραστηριότητας:

• Χρήση εξοπλισμού σύγχρονης τεχνολογίας, με ειδικές προδιαγραφές για τον περιορισμό του θορύβου.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

• Περιορισμός των σχετικών αποστάσεων διακίνησης των υλικών, λόγω κατάλληλης χωροθέτησης των χώρων απόθεσης των αγόνων και της εγγύτητας των ΑΗΣ. Άλλωστε, τα δρομολόγια των φορτηγών δε συνιστούν συνεχή, γραμμική πηγή θορύβου, αλλά μεμονωμένα, βραχείας διαρκείας “γεγονότα” θορύβου, περιορισμένης έκτασης και έντασης.

Παράλληλα, η υφιστάμενη και σχεδιαζόμενη βλάστηση της περιοχής που δρουν ως πετάσματα στη διάδοση των ηχητικών κυμάτων από τα ορυχεία στους γειτονικούς οικισμούς, συμβάλλουν στην προστασία του ακουστικού περιβάλλοντος και προλαμβάνουν δυσμενείς επιπτώσεις για τους κατοίκους της άμεσης περιοχής του Έργου, όπως επίσης αποκλείουν τη διατάραξη της πανίδας της γύρω περιοχής.

5.8.2. Δονήσεις Όπως έχει ήδη αναφερθεί, σχεδόν στο σύνολο των μετώπων εκμετάλλευσης των ορυχείων Πτολεμαΐδας δεν απαιτείται η χρήση εκρηκτικών, καθώς η απόληψή του λιγνίτη μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη χρήση μηχανικών μέσων. Ως εκ τούτου, τα σημεία μέτρησης δονήσεων περιορίζονται στον εγκαταλειμμένο οικισμό του Κλείτου ο οποίος αποτελεί και τον πλησιέστερο οικισμό προς την πλευρά του Νότιου Πεδίου, στο οποίο πραγματοποιούνται ανατινάξεις σχεδόν σε καθημερινή βάση, για την εξόρυξη των «σκληρών» σχηματισμών που συναντώνται στα υπερκείμενα στρώματα. Στο πλαίσιο των ανατινάξεων γίνεται επιτόπου παρασκευή εκρηκτικών υλών, οι οποίες και μεταφέρονται από τις Αποθήκες Νιτρικού Αμμωνίου και γαλακτωμάτων (υγρού νιτρικού αμμωνίου), στα μέτωπα ανατινάξεων που βρίσκονται εντός του Νοτίου Πεδίου. Οι εν λόγω αποθήκες βρίσκονται στην περιοχή του εγκαταλελειμμένου χωριού της Χαραυγής, σε απόσταση 1,2 km από τα κτίρια του Νοτίου Πεδίου (βλ. Εικόνα 5.8-1). Τα υλικά που αποθηκεύονται σε αυτές δεν αποτελούν εκρηκτικές ύλες και ως εκ τούτου η πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος που να συνοδεύεται από ανατίναξη είναι αμελητέα. Τα υλικά που φυλάσσονται στα δύο κτίρια είναι: 1. Νιτρικό αμμώνιο υψηλών προδιαγραφών για παραγωγή ANFO, και 2. Γαλάκτωμα νιτρικού αμμωνίου (μη εκρηγνυόμενο μητρικό διάλυμα) για παραγωγή ΗEAVY ANFO.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Εικόνα 5.8-1: Αποθήκες αδρανών πρώτων υλών στη Χαραυγή

Όπως αναλύεται στην Ενότητα 5.9.13, στις αποθέσεις του παλιού κλάδου Ορυχείου Καρδιάς, υπάρχει αποθήκη εκρηκτικών, στην οποία αποθηκεύονται φυσίγγια γαλακτώματος, αμμωνίτιδας και ζελατινοδυναμίτιδας και ακαριαία θρυαλλίδα, όλα συσκευασμένα σε κιβώτια και παλέτες.

Επίσης, η συγκεκριμένη περιοχή φιλοξενεί την αποθήκη καψυλίων Τα οχήματα γόμωσης διατρημάτων είναι σύγχρονης τεχνολογίας και βασίζονται στην πρακτική της μεταφοράς μόνο αδρανών ασφαλών υλικών. Δεν παρασκευάζουν γαλακτώματα (slurries) που περιέχουν TNT, αλλά μόνο AN/FO και H.AN/FO (Heavy AN/FO δηλ. βαρύ AN/FO). Η λογική της λειτουργίας τους βασίζεται στην παρασκευή του AN/FO επιτόπου στο διάτρημα και της γόμωσής του την τελευταία στιγμή, χωρίς να χρειάζεται μεταφορά από απόσταση. Στο συγκεκριμένο τμήμα του Ορυχείου που πραγματοποιούνται οι εκρήξεις εφαρμόζονται οι προβλεπόμενοι περιορισμοί από τον Κανονισμό Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (Κ.Μ.Λ.Ε.), καθώς και σύγχρονες τεχνικές χρήσης εκρηκτικών. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες μετρήσεις στο παρουσιάστηκαν στο Κεφάλαιο 4, στην Ενότητα 4.2.9.2, για τις περιόδους 2005-2006 και 2006-2007 δεν έχει σημειωθεί ουδέποτε υπέρβαση στη μέγιστη ταχύτητα δόνησης του ορίου των 50mm/s κατά Κ.Μ.Λ.Ε., καθώς και των 5mm/s για κατοικημένες περιοχές (DIN4150, Environmental Protection Agency-Αυστραλία). Παράλληλα, υπέρβαση του ορίου των 3mm/s που ισχύει για ευαίσθητες κατασκευές (DIN4150) σημειώθηκε μόνο σε μία μέτρηση. Είναι προφανές πως εφόσον οι δονήσεις στον Κλείτο είναι εντός των επιτρεπτών ορίων, δεν τίθεται θέμα όχλησης στους οικισμούς της Ακρινής και του Αγ. Δημητρίου, αφού ακόμα και μετά την προτεινόμενη επέκταση του Ορυχείου Νοτίου Πεδίου προς νότο (δηλ. προς την κατεύθυνση των οικισμών), οι εν λόγω οικισμοί θα απέχουν αντίστοιχα 520m και 1000m από τα όρια του ορυχείου, που συνιστά απόσταση ικανοποιητική για την εκμηδένιση των όποιων δονήσεων. Όσον αφορά τους οικισμούς που βρίσκονται περιμετρικά των υπόλοιπων ορυχείων της περιοχής και των προτεινόμενων επεκτάσεων αυτών, δεν τίθεται θέμα δονήσεων, αφού η απόληψη του

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

λιγνίτη θα συνεχίσει να γίνεται όπως και σήμερα, με τη χρήση μηχανικών μέσων, χωρίς να απαιτείται η χρήση εκρηκτικών. Σημειώνεται άλλωστε πως στα πλαίσια της επέκτασης του Ορυχείου του νοτιοδυτικού πεδίου νοτιοδυτικά, θα γίνει μετεγκατάσταση των οικισμών της Ποντοκώμης και της Μαυροπηγής, ενώ ο οικισμός του Μαυροδενδρίου θα απέχει περί τα 5km από τα όρια της εκμετάλλευσης. Ως εκ τούτου δεν υφίσταται ζήτημα όχλησης από τις δονήσεις από την εν λόγω επέκταση.

5.9. ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ – ΣΥΝΟΔΑ ΕΡΓΑ

5.9.1. Εισαγωγή Στην παρούσα Ενότητα της Μ.Π.Ε. περιγράφονται αναλυτικά οι βοηθητικές εγκαταστάσεις και τα συνοδά έργα, που είναι απαραίτητα για την Περιβαλλοντικά συμβατή και ασφαλή λειτουργία και εκμετάλλευση των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. 1. Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων

α. Εγκαταστάσεις επεξεργασίας υδατικών αστικών αποβλήτων K. Πεδίου, Πεδίου Καρδιάς και Νότιου Πεδίου

β. Ειδική μονάδα επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων (αποβλήτων με μεγάλες συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών, ελαιοειδών και χημικών ουσιών)

2. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) 3. Χώρος Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων (Χ.Δ.Β.Α.) (προϊόντων αμιαντοτσιμέντου

καθώς και άλλων βιομηχανικών αποβλήτων) 4. Πρατήρια υγρών καυσίμων Πεδίου Καρδιάς, Κυρίου Πεδίου, Νότιου Πεδίου και Τομέα

Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών Νότιου Πεδίου 5. Συνεργεία συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου εξοπλισμού (Κεντρικό Συγκρότημα

Συνεργείων, Συνεργεία Νότιου Πεδίου και Συνεργείο Πεδίου Καρδιάς) 6. Μηχανουργεία (Κεντρικό Μηχανουργείο, Μηχανουργείο Κ. Πεδίου, Μηχανουργείο Νότιου

Πεδίου και Μηχανουργείο Πεδίου Καρδιάς) 7. Ηλεκτροτεχνεία – Ηλεκτρολογεία (Κεντρικό Ηλεκτροτεχνείο, Ηλεκτροτεχνείο Κ. Πεδίου,

Ηλεκτροτεχνείο Νότιου Πεδίου και Ηλεκτροτεχνείο Πεδίου Καρδιάς) 8. Συνεργείο ιμάντων 9. Συνεργείο ραούλων 10. Συνεργείο κάδων 11. Αποθήκες εκρηκτικών – καψυλίων – αδρανών πρώτων υλών 12. Πλυντήρια εργολαβικών αυτοκινήτων

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σημειώνεται ότι για την πλειονότητα των βοηθητικών εγκαταστάσεων και συνοδών έργων έχουν εγκριθεί οι αντίστοιχοι Περιβαλλοντικοί Όροι κατασκευής και λειτουργίας και οι σχετικές ΑΕΠΟ παρατίθενται στις Ενότητες που περιγράφεται κάθε επιμέρους εγκατάσταση. Στο Χάρτη 11, Συνοδών Έργων, Παράρτημα Ι, (κλίμακα 1:50.000) δίνονται οι θέσεις εγκατάστασης όλων των ως άνω έργων.

5.9.2. Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Υδατικών Αποβλήτων

5.9.2.1. Εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων

5.9.2.1.1 Εισαγωγή

Τα υδατικά αστικά απόβλητα (αστικά λύματα καθώς και λύματα από τη λειτουργία των συνεργείων που δεν περιέχουν ελαιώδεις και χημικές ουσίες και έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών) των κτιριακών εγκαταστάσεων των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ επεξεργάζονται σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (βιολογικοί καθαρισμοί) που βρίσκονται εντός των χώρων των ορυχείων και περιλαμβάνουν: 1. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Κ. Πεδίου: Βρίσκεται 1km ανατολικά από το 24km της

παλαιάς οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας και πλησίον των κτιριακών εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Κύριου Πεδίου/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ (βλ. Χάρτη 11, σημείο 3).

2. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Ορυχείου Κομάνου: Βρίσκεται 5km ανατολικά από το 22km της παλαιάς οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας και πλησίον, 150m ΝΑ, των κτιριακών εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Κύριου Πεδίου/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ (βλ. Χάρτη 11, σημείο 9).

3. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Πεδίου Καρδιάς: Βρίσκεται 10km βόρεια των κτιριακών εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Πεδίου Καρδιάς/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ (βλ. Χάρτη 11, σημείο 15).

4. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Νότιου Πεδίου: Βρίσκεται 650m ΝΔ των κτιριακών εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Νοτίου Πεδίου/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ (βλ. Χάρτη 11, σημείο 29).

Για τις ως άνω Εγκαταστάσεις έχουν εγκριθεί οι περιβαλλοντικοί όροι κατασκευής και λειτουργίας (ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008). Οι Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων των ορυχείων Πτολεμαΐδας κατασκευάστηκαν και λειτουργούν σε εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Τα υδατικά απόβλητα των μονάδων Ορυχείου Βόρειου Τομέα, Ορυχείου Κομάνου και Πεδίου Καρδιάς μετά την επεξεργασία τους διατίθενται μέσω δικτύου σωληνώσεων στα κανάλια και μέσω αυτών οδηγούνται στο ρέμα Σουλού σύμφωνα με τις αποφάσεις της ΝΑ Κοζάνης με τις οποίες χορηγήθηκαν Άδειες Διάθεσης Λυμάτων για τις μονάδες αυτές (βλ. Πίνακα 5.9-1).

Πίνακας 5.9-1: Άδειες διάθεσης λυμάτων εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων ορυχείων Πτολεμαΐδας

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΆΔΕΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΛΥΜΑΤΩΝ Ορυχείο Βόρειου Τομέα Ν.Α. Κοζάνης, Δ/νση Υγείας και Κοινωνικής

Πρόνοιας, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής, Αρ. Πρωτ. 11395/21-10-1988

Ορυχείο Κομάνου Ν.Α. Κοζάνης, Δ/νση Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής,

Αρ. Πρωτ. 6510/01-12-2005 Πεδίο Καρδιάς

Ν.Α. Κοζάνης, Δ/νση Υγείας και Κοινωνικής

Πρόνοιας, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής, Αρ. Πρωτ. 13574/31-09-1987

Νότιο Πεδίο Ν.Α Κοζάνης, Δ/νση Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής, Αρ. Πρωτ. ΔΥΠ 5622 /07.06.2009

Ως τελικός αποδέκτης των επεξεργασμένων λυμάτων έχει ορισθεί το ρέμα Σουλού και τηρούνται εκτός περιορισμένων μετρήσεων για τις παραμέτρους P2O5, ολικό άζωτο και ολικά κολοβακτηριοειδή τα όρια διάθεσης που αναφέρονται στις οικείες διατάξεις.16 Υπεύθυνος για την τεχνικο-οικονομικά ορθή, ασφαλή και περιβαλλοντικά συμβατή λειτουργία των εγκαταστάσεων είναι ο εκάστοτε Προϊστάμενος του Τομέα Προστασίας Περιβάλλοντος της Δ/νσης Λ.Κ.Δ.Μ. συνεπικουρούμενος από το προσωπικό των αντίστοιχων μονάδων. Επίσης ο αρμόδιος φορέας λειτουργίας των εγκαταστάσεων είναι υπεύθυνος για την εκπαίδευση του προσωπικού, την τήρηση των μέτρων ασφάλειας και υγιεινής, τον τακτικό έλεγχο και τη συντήρηση του Η/Μ εξοπλισμού, την εκτέλεση τακτικών εργαστηριακών ελέγχων, την τήρηση έντυπου και ηλεκτρονικού αρχείου με εργαστηριακές αναλύσεις για όλα τα στάδια λειτουργίας των μονάδων και του προγράμματος παρακολούθησης της ποιότητας των επεξεργασμένων λυμάτων καθώς και την εξασφάλιση εξοπλισμού προστασίας έναντι συγκεκριμένων κινδύνων (π.χ. πτώση

16 ΚΥΑ 15782/1849/01, ΦΕΚ797/Β/01, Ειδικό Πρόγραμμα μείωσης της ρύπανσης των νερών των Λιμνών Βεγορίτιδας, και

Πετρών, και του ποταμού Σουλού από απορρίψεις ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στο Παράρτημα Ι παραγ.

Β του άρθρου 6 της υπ' αριθ. 2/1.2.2001 Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) "Καθορισμός των κατευθυντήριων και

οριακών τιμών ποιότητας των νερών από απορρίψεις ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που υπάγονται στον Κατάλογο ΙΙ της

οδηγίας 76/464/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 4ης Μαΐου 1976" (Α΄ 15). Η εν λόγω ΠΥΣ έχει τροποποιηθεί και συμπληρωθεί

με την Απόφαση 50388/2704/E 103.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

κεραυνών, κ.λπ.). Δεδομένου ότι η σωστή λειτουργία των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων έχει στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, η τεχνική επίβλεψη λειτουργίας και συντήρησης των μονάδων γίνεται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Π.Δ. 274/1997 Σε μηνιαία βάση εκτελούνται μετρήσεις των κύριων παραμέτρων των λυμάτων που έχουν σχέση με τη βιολογική κατεργασία (pH, θερμοκρασία, COD, ΒΟD5, διαλυμένο οξυγόνο, αιωρούμενα στερεά, ολικό άζωτο, αμμωνιακό άζωτο, ολικός φωσφόρος, ολικός οργανικός άνθρακας, κλπ.). Τα αποτελέσματα των μετρήσεων περιλαμβάνονται στην Ετήσια Έκθεση Ποιότητας Περιβάλλοντος Ορυχείων η οποία υποβάλλεται στο ΥΠΕΧΩΔΕ και στη Ν.Α. Κοζάνης. Από τις μέχρι τώρα μετρήσεις τεκμηριώνεται ότι η ποιότητα των επεξεργασμένων αποβλήτων ικανοποιεί απαρέγκλιτα τα όρια που προβλέπονται από τις ισχύουσες Άδειες Διάθεσης και γενικώς καταγράφονται πολύ χαμηλά ρυπαντικά φορτία. Η επεξεργασία της παραγόμενης ιλύος γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πλήρως σταθεροποιημένη, όπως προκύπτει από τις σχετικές χημικές αναλύσεις. Τα στραγγίδια από την ξήρανση της ιλύος επιστρέφουν από το φρεάτιο συλλογής στη δεξαμενή εξισορρόπησης.

5.9.2.1.2 Τεχνική περιγραφή εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων

Τα βασικά τεχνικά, γεωμετρικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά των κτιριακών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων καθορίστηκαν με βάση τις εγκεκριμένες σχετικές μελέτες (Στατική, Αρχιτεκτονική, Χημικοτεχνική και Ηλεκτρομηχανολογική) και η λειτουργία των εγκαταστάσεων παρακολουθείται από εξειδικευμένο προσωπικό του Τομέα Περιβάλλοντος του Λ.Κ.Δ.Μ. Κάθε εγκατάσταση επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων είναι σύστημα βιολογικού καθαρισμού λυμάτων που λειτουργεί με την αρχή «εκτεταμένου αερισμού ενεργού ιλύος» και περιλαμβάνει τις ακόλουθες εγκαταστάσεις: • Έργα εισόδου: φρεάτιο άφιξης, ανύψωση • Προκαταρκτική επεξεργασία: σύστημα εσχαρών, αμμοσυλλέκτες, λιποσυλλέκτης • Εγκατάσταση επεξεργασίας: δεξαμενή εξισορρόπησης, δεξαμενές αερισμού, δεξαμενές

καθίζησης – διαύγασης • Εγκατάσταση απολύμανσης με χλώριο • Εγκατάσταση επεξεργασίας ιλύος: χώνευση, πάχυνση, ξήρανση Στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων γίνεται έγκαιρη και τακτική αποκομιδή των εσχαρισμάτων, της άμμου και των λιπών έτσι ώστε να μη δημιουργούνται εστίες συγκέντρωσης εντόμων ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.9.2.2. Ειδική εγκατάσταση επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων

Τα υδατικά απόβλητα που παράγονται από τις διαδικασίες συντήρησης και καθαρισμού του εξοπλισμού, π.χ. πλύση των ραούλων, και περιέχουν αυξημένες συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών και ελαιοειδών ουσιών, τα υγρά που αφαιρούνται από τους συσσωρευτές μετά την εξουδετέρωσή τους με χημικά προϊόντα καθώς και πάσης φύσεως υγρά απόβλητα που παράγονται από την παραγωγική διαδικασία και περιέχουν ελαιώδεις και χημικές ουσίες υφίστανται επεξεργασία στην ειδική μονάδα επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 26). Οι Περιβαλλοντικοί Όροι λειτουργίας της μονάδας αυτής έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Η ως άνω εγκατάσταση περιλαμβάνει συστήματα επίπλευσης των ελαιοειδών ουσιών και καθίζησης των αιωρούμενων σωματιδίων με προσθήκη κροκιδωτικών μέσων. Τα ελαιώδη υλικά συγκεντρώνονται σε βαρέλια και η διαχείρισή τους γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 82/2004 (ΦΕΚ64/Α/04)17. Αντίστοιχα, τα στερεά σωματίδια που απομακρύνονται μετά την επεξεργασία με την καθίζηση, συγκεντρώνονται σε ειδικούς κάδους και διατίθενται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

5.9.3. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) Το Λ.Κ.Δ.Μ. φιλοξενεί τις εγκαταστάσεις του τον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) για τα στερεά δημοτικά απόβλητα των Δήμων της Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ). Ο ΧΥΤΑ βρίσκεται στη θέση Νότιο Πεδίο των λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. και καταλαμβάνει επιφάνεια 327 στρέμματα. Οι περιβαλλοντικοί όροι κατασκευής, λειτουργίας και επανένταξης του εν λόγω ΧΥΤΑ έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ με αρ. πρωτ. οικ. 61136/26-1-1999. Η προβλεπόμενη διάρκεια λειτουργίας του ΧΥΤΑ είναι τουλάχιστον 12,5 χρόνια και στο ΧΥΤΑ γίνονται δεκτά μόνο οικιακά και προσομοιάζοντα προς τα οικιακά απόβλητα (Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων ΕΚΑ, κεφ. 20.00, Απόφαση 94/3/ΕΚ) του άξονα Κοζάνης – Πτολεμαΐδας. Στον ΧΥΤΑ δε γίνονται αποδεκτά όσα απόβλητα εμπίπτουν στην ΚΥΑ 72751/3054/31-12-1985 «Τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα και εξάλειψη πολυχλωροδιαφαινυλίων και πολυχλωροτριφαινυλίων και 6-4-1976" (Β΄ 665)». Επίσης ο ΧΥΤΑ δε δέχεται δοχεία περιέχονται υγρά ή αέρια υπό πίεση και απόβλητα με υψηλό ποσοστό υγρασίας ή υγρών. Η συνολική εγκατάσταση του ΧΥΤΑ διαθέτει περίφραξη έτσι ώστε να οριοθετείται ο χώρος και να παρεμποδίζεται η είσοδος εντός του ΧΥΤΑ ζώων και αναρμόδιων με το έργο προσώπων. Επίσης 17 Αντικατάσταση της Κ.Υ.Α 98012/2001/96 «καθορισμός μέτρων και όρων για τη διαχείριση των χρησιμοποιημένων

ορυκτελαίων» (40/Β) «μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων»

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

εσωτερικά της περίφραξης υφίσταται περιμετρική δενδροφύτευση με κατάλληλα φυτά για την απομόνωση του ΧΥΤΑ από τη γύρω περιοχή. Εσωτερικά στο χώρο του έχει κατασκευαστεί δίκτυο δρόμων, με την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση στο ανάγλυφο του εδάφους, και σηματοδότηση δικτύου σύμφωνα τις ισχύουσες οδηγίες κυκλοφορίας. Ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας του ΧΥΤΑ είναι σε συμφωνία με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους και υφίστανται επίσης διαδικασίες ελέγχου, παρακολούθησης και επιτήρησης της εγκατάστασης. Τυχόν αστοχίες και τυχόν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον που ενδεχομένως διαπιστωθούν κατά τις διαδικασίες ελέγχου και παρακολούθησης, γνωστοποιούνται άμεσα στις αρμόδιες αρχές της Ν.Α. Κοζάνης και του ΥΠΕΧΩΔΕ προκειμένου να ληφθούν κατάλληλα επανορθωτικά μέτρα. Ο αρμόδιος φορέας λειτουργίας του ΧΥΤΑ είναι υπεύθυνος για: • Πρόσληψη ειδικευμένου προσωπικού για την παρακολούθηση της λειτουργίας, τη συντήρηση

και τον έλεγχο της απόδοσης της μονάδας • Εκπαίδευση του προσωπικού λειτουργίας της μονάδας • Τακτικό έλεγχο για τη συντήρηση του εξοπλισμού της μονάδας • Συστηματική τήρηση αρχείου σχετικά με τη λειτουργία και την παρακολούθηση της μονάδας.

5.9.4. Χώρος Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων Ο Χώρος ∆ιαχείρισης Βιοµηχανικών Αποβλήτων (Χ∆ΒΑ) καταλαµβάνει έκταση περίπου 260 στρεµµάτων και βρίσκεται εντός της ευρύτερης περιοχής των εξοφληµένων λιγνιτωρυχείων της Πτολεμαΐδας και συγκεκριµένα στο ορυχείο Καρδιάς, το οποίο απέχει 1 km από το 14ο χιλιόµετρο της Εθνικής Οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας, σε περιοχή όπου έχουν γίνει αποθέσεις αγόνων υλικών. Η κατασκευή και η λειτουργία του εν λόγω χώρου έχει εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ με Αρ. Πρωτ. οικ. 124528/7-05-2004. Επιπλέον, µε βάση τις ΚΥΑ 13588/725/2006 και 24944/1159/2006 έχει εκδοθεί η υπ' αριθµ. 38526/1261/19.04.2006 Άδεια Λειτουργίας του χώρου από το Γεν. Γραµµατέα της Περιφέρειας ∆υτ. Μακεδονίας Η χρονική διάρκεια λειτουργίας του χώρου έχει προσδιοριστεί στα 30 χρόνια. Ο χώρος είναι κατάλληλα περιφραγμένος, υφίσταται περιφερειακή δενδροφύτευση παράλληλα με την περίφραξη και περιμετρικά του χώρου έχει κατασκευαστεί δρόμος πλάτους 10m ο οποίος λειτουργεί και ως αντιπυρική ζώνη. Τα βιομηχανικά απόβλητα που διατίθενται στον χώρο είναι κυρίως προϊόντα αμιαντοτσιμέντου τα οποία προκύπτουν από εργασίες κατεδάφισης/αποξήλωσης και αποκομιδής/διαχείρισης υλικών από αμιαντοτσιμέντο των Α.Η.Σ. Η λειτουργία του Χ∆ΒΑ Καρδιάς είναι ασυνεχής και ακολουθεί το πρόγραµµα αποξήλωσης αµιαντοτσιµέντου από τους ΑΗΣ της περιοχής. Ο χώρος διαχείρισης είναι χωρισµένος σε δύο

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

επαρκώς αυτόνοµες περιοχές κυψελών (Κ1-Κ5 και Κ6-Κ8). Στην πρώτη περιοχή κατασκευάστηκαν (σταδιακά και ανάλογα µε τις ανάγκες απόθεσης) κυψέλες για τα απόβλητα αµιάντου (Κ1-Κ5). Στη δεύτερη περιοχή ενδεχοµένως να διαµορφωθούν µελλοντικά κυψέλες για απόθεση µη ανακυκλώσιµων βιοµηχανικών αποβλήτων, τα οποία ενδεχοµένως να προκύψουν, οπότε θα απαιτηθεί σχετική έγκριση από την Αρμόδια Υπηρεσία του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε, ΕΥΠΕ, κατόπιν υποβολής Ειδικής Τεχνικής Μελέτης Εφαρµογής. Τα φύλλα και οι σωληνώσεις αµιαντοτσιµέντου (δεσµευµένος, µη εύθρυπτος αµίαντος 5-10%) που αποξηλώνονται από τους ΑΗΣ της περιοχής, ψεκάζονται µε λεπτό στρώµα μίγματος νερού/ΡVA και µεταφέρονται µε φορτηγά στο Χ∆ΒΑ. Εκεί εναποτίθενται είτε σε εν λειτουργία είτε σε νέα κυψέλη, µε µία ελαφρά συµπύκνωση και µε διαβροχή. Μετά το πέρας των εργασιών σε µία κυψέλη και πριν την τελική πλήρωσή της γίνεται προσωρινή σφράγισή της µε άργιλο, η οποία αφαιρείται πριν την νέα απόθεση. Μετά το πέρας των εργασιών στο τέλος της ηµέρας, οι αποθέσεις καλύπτονται µε χώµα. Το έδαφος του χώρου διαµορφώνεται και συµπιέζεται κατάλληλα και γίνεται εκσκαφή της κυψέλης µε πρανή κατάλληλης κλίσης. Ο πυθµένας και τα πρανή της κυψέλης στεγανοποιούνται: µε γεωύφασµα κατάλληλων αντοχών, µε επίστρωση γεωλογικού φραγµού (άργιλο) (σε συµπιεσµένες στρώσεις), µε συνθετική µεµβράνη, µε προστατευτικό γεωύφασµα κατάλληλης αντοχής, µε θραυστό υλικό και µε στρώση χαλικώδους υλικού για την αποστράγγιση υδάτων. Αντίστοιχα η τελική επιφάνεια της κυψέλης, όταν αυτή πληρωθεί πλήρως καλύπτεται µε χωµάτινο κάλυµµα, γεωµεµβράνη καλυµµένη µε γεωύφασµα, άµµο, άργιλο, στρώση χαλικώδους υλικού καλυµµένη µε γεωύφασµα, λεπτόκοκκο υλικό και χώµα. Περιµετρικά της κυψέλης κατασκευάζεται τάφρος συλλογής οµβρίων. Ο Χ∆ΒΑ διαθέτει σύστηµα επεξεργασίας των απορροών των κυψελών. Έχει την ικανότητα να επεξεργάζεται 30 m3/h νερών (οµβρίων απορροών). Αποτελείται από τις αντλίες και τις σωληνώσεις τροφοδοσίας, τη δεξαµενή καθίζησης, το φίλτρο διατοµικής γης, τις αντλίες και τις σωληνώσεις αποµάκρυνσης των νερών αποστράγγισης. Το δίκτυο µεταφοράς στραγγισµάτων, που ενδεχοµένως προκύψουν κατά την περίοδο απόθεσης αποβλήτων στις κυψέλες, συνδέει τα φρεάτια συλλογής στον πυθµένα των κυψελών Κ2, Κ4 και Κ5 µε τη δεξαµενή συλλογής και καθίζησης. Το σύστηµα λειτουργεί κατά την περίοδο πλήρωσης των κυψελών. Τα στραγγίσματα οδηγούνται σε µία ανοικτή ηµι-υπόγεια δεξαµενή από οπλισµένο σκυρόδεµα, η οποία χωρίζεται σε δύο διαµερίσµατα µε διαχωριστικό. Η στέψη των περιµετρικών τοιχίων της δεξαµενής προεξέχει από τη στάθµη του περιβάλλοντος εδάφους τουλάχιστον 60 cm. Η στεγανοποίηση του εσωτερικού της δεξαµενής γίνεται µε µεµβράνη στεγανοποίησης από πολυαιθυλένιο HDPE (µε γεωύφασµα).

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Στο πρώτο διαµέρισµα (περίπου 180 m3) γίνεται η κατακράτηση των αιωρούµενων στερεών (πρωτογενής καθίζηση). Το νερό οδηγείται µε υπερχείλιση στο δεύτερο διαµέρισµα (περίπου 60 m3) και τελικά µέσω αντλιών οδηγείται για κατακράτηση των ινών αµιάντου στο φίλτρο διατοµικής γης (σκόνη από απολιθώµατα πυριτικών σκελετών διατόµων), µε αυτοκαθαριζόµενο στοιχείο φίλτρανσης, τοποθετημένο εντός οικίσκου. Η δεξαµενή καθίζησης φέρει αυτοµατισµό ελέγχου στάθµης. Στην είσοδο και έξοδο του φίλτρου υπάρχουν σηµεία δειγµατοληψίας νερού για την ανάλυσή του. Το νερό διέρχεται εντός του φίλτρου, οπότε κατακρατούνται οι ίνες αµιάντου και τα λοιπά αιωρούµενα σωµατίδια. Το στρώµα της διατοµικής γης µαζί µε τα σωματίδια που συγκράτησε, εκτινάσσονται σε σάκο µεγέθους πόρων max 1 µm και αποτίθενται στην εκάστοτε εν λειτουργία κυψέλη. Τυχόν ποσότητα νερού που διαφεύγει, επιστρέφει πίσω στη δεξαµενή καθίζησης. Η ιλύς που συλλέγεται στο πρώτο διαµέρισµα της δεξαµενής καθίζησης, µεταφέρεται και αποτίθεται µέσω αντλίας και σωληνώσεων στην εκάστοτε εν λειτουργία κυψέλη. Τα κατερ-γασµένα πλέον νερά αποστράγγισης οδηγούνται για διαβροχή στο Χ.Δ.Β.Α. Για την αντιµετώπιση εκτάκτων περιστατικών κατά τη διάρκεια της µεταφοράς και απόθεσης στερεών αποβλήτων αµιαντοτσιµέντου, υπάρχει ειδική οµάδα ασφαλείας σε επιφυλακή, επανδρωµένη µε το κατάλληλο προσωπικό ασφαλείας και εξοπλισµένη µε τα κατάλληλα µηχανικά µέσα. Για όλες τις περιπτώσεις έκτακτων περιστατικών (βλάβης οχηµάτων εν κινήσει, τροχαία ατυχήµατα µε ή χωρίς τραυµατισµούς, έκτακτες ασθένειες ή ατυχήµατα εργαζοµένων εν ώρα εργασίας, έκτακτη ανάγκη καθαρισµού και αποκοµιδής απορριµµάτων), αναφέρεται άµεσα το περιστατικό στον Προϊστάµενο του Εργοταξίου και ανάλογα µε τη φύση του περιστατικού γίνονται αµέσως οι κατάλληλες ενέργειες. Στις άµεσες αυτές ενέργειες περιλαµβάνονται ενδεικτικά η άµεση µετάβαση της οµάδας ασφαλείας στο σηµείο του περιστατικού µε το ανάλογο συνεργείο (σε περίπτωση βλάβης) ή τον ανάλογο µηχανικό εξοπλισµό, η κλήση αστυνοµικής αρχής ή ασθενοφόρου (σε περίπτωση ατυχήµατος), η κλήση πυροσβεστικής υπηρεσίας κλπ. Σημειώνεται ότι οι κυψέλες Κ1 και Κ3 είναι ήδη κατασκευασμένες και σφραγισμένες από το 2004, ενώ η κυψέλη Κ2 σφραγίστηκε το 2006. Οι κυψέλες Κ4 και Κ5 σφραγίστηκαν εντός του 2008.

5.9.5. Πρατήρια Υγρών Καυσίμων Ορυχείων Πτολεμαΐδας Σύμφωνα με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008, στα ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν τέσσερα (4) πρατήρια υγρών καυσίμων που βρίσκονται στο Πεδίο Καρδιάς (βλ. Χάρτη 11, σημείο 16), στο Κύριο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 2), στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

11, σημείο 24) και στον Τομέα Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών Νοτίου Πεδίου (βλ. Χάρτη 11, σημείο 40). Μέσω των πρατηρίων γίνεται η τροφοδοσία με καύσιμα του συνόλου του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού (χωματουργικά μηχανήματα, μηχανήματα εκσκαφής, φόρτωσης, επιβατηγά, μικρά φορτηγά, κ.λπ.) των ορυχείων. Το είδος των καυσίμων καθώς και ο αριθμός και ο όγκος των δεξαμενών (υπόγειων ή υπέργειων) παρουσιάζονται στους Πίνακες 5.9-2 έως 5.9-4. Υπογραμμίζεται ότι όπως προκύπτει από τους ως άνω Πίνακες, η αποθηκευτική ικανότητα για κάθε καύσιμο (βενζίνη, πετρέλαιο ντίζελ) στα πρατήρια καυσίμων, δεν εμπίπτει στις απαιτήσεις της Οδηγίας SEVESO II (ΚΥΑ 12044/613/2007)18. Η λειτουργία των πρατηρίων αφορά την παραλαβή, προσωρινή αποθήκευση σε υπόγειες ή υπέργειες δεξαμενές και τροφοδοσία υγρών καυσίμων στα παντός τύπου οχήματα και χωματουργικά μηχανήματα των ορυχείων.

Πίνακας 5.9-2: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε πετρέλαιο κίνησης στα ορυχεία Πτολεμαΐδας

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΣΕ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ

ΥΠΕΡΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ

ΘΕΣΗ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

(L)

ΣΥΝΟΛΙΚΗ


(L) ΑΡΙΘΜΟΣ


(L)

ΣΥΝΟΛΙΚΗ


(L) Ορυχείο Πεδίου Καρδιάς

4 30.000 120.000 2 10.000 20.000

Ορυχείο Κύριου Πεδίου

2 80.000 160.000 3 10.000 30.000

Ορυχείο Νότιου Πεδίου

2 80.000 160.000 3 10.000 30.000

Τομέας Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών ΟΝΠ

4 80.000 320.000 - - -

ΣΥΝΟΛΟ 12 760.000 8 80.000

18 ιδέτε και διορθώσεις σφαλμάτων του ΦΕΚ 2259/Β/22.11.2007

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.9-3: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε βενζίνη στα ορυχεία Πτολεμαΐδας

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΣΕ ΒΕΝΖΙΝΗ

ΒΕΝΖΙΝΗ SUPER (ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ)

ΑΜΟΛΥΒΔΗ ΒΕΝΖΙΝΗ (ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ)

ΘΕΣΗ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΧΩΡ/ΚΟΤΗΤΑ

(L)

ΣΥΝΟΛΙΚΗ


(L) ΑΡΙΘΜΟΣ

ΧΩΡ/ΚΟΤΗΤΑ

(L)

ΣΥΝΟΛΙΚΗ


(L) Ορυχείο Πεδίου Καρδιάς

2 10.000 20.000 - - -

Ορυχείο Κύριου Πεδίου

2 10.000 20.000 2 10.000 20.000

Ορυχείο Νότιου Πεδίου

3 10.000 30.000 1 10.000 10.000

ΣΥΝΟΛΟ 7 70.000 3 30.000

Πίνακας 5.9-4: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε πετρέλαιο θέρμανσης στα ορυχεία Πτολεμαΐδας

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΣΕ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

ΥΠΕΡΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ

ΘΕΣΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

(L)

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

(L) ΑΡΙΘΜΟΣ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

(L)

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

(L) Ορυχείο Νότιου Πεδίου

1 30.000 30.000 - - -

ΣΥΝΟΛΟ 1 30.000 - - -

Το πρατήριο υγρών καυσίμων που εξυπηρετεί τις ανάγκες του Τομέα Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών του Ορυχείου Νότιου Πεδίου λειτουργεί σε 24ωρη βάση και τροφοδοτεί τα χωματουργικά οχήματα. Τα υπόλοιπα πρατήρια λειτουργούν σε ημερήσια βάση (08.00-16.00) όλες τις ημέρες της εβδομάδας εκτός του πρατηρίου του ορυχείου Νότιου Πεδίου που λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή. Σε όλες τις εγκαταστάσεις πρατηρίων υγρών καυσίμων λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα πυροπροστασίας καθώς και πρόληψης διαρροής ποσότητας καυσίμων στο υπέδαφος από οποιαδήποτε αιτία (ανθρώπινο σφάλμα, αστοχία εξοπλισμού, κ.λπ.).

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.9.6. Συνεργεία συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου εξοπλισμού Ορυχείων Πτολεμαΐδας

Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν τέσσερα (4) συνεργεία ντιζελοκίνητου εξοπλισμού: Ένα Κεντρικό Συγκρότημα Συνεργείων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 14), δύο (2) συνεργεία στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημεία 38, 39) και ένα (1) συνεργείο στο Πεδίο Καρδιάς (βλ. Χάρτη 11, σημείο 17) στα οποία συντηρείται και επισκευάζεται το σύνολο του ιδιόκτητου εξοπλισμού της ΔΕΗ, δηλαδή 350 μηχανήματα, 844 οχήματα, 235 Η/Ζ και Α/Σ. Οι Περιβαλλοντικοί Όροι λειτουργίας των συνεργείων έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Οι κυριότερες δραστηριότητες των συνεργείων συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου εξοπλισμού των ορυχείων Πτολεμαΐδας περιλαμβάνουν: • Επισκευή των συγκροτημάτων του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού των ορυχείων (κινητήρες,

κιβώτια ταχυτήτων, διαφορικά, υδραυλικές αντλίες, υδραυλικοί κινητήρες, μειωτήρες, αντλίες, κ.λπ.).

• Επισκευή των ηλεκτρικών εξαρτημάτων του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού καθώς και των συστημάτων θέρμανσης των λεωφορείων.

• Επισκευή όλων των οχημάτων των Μονάδων των Τομέων (πλην ορυχείων). • Τεχνικός έλεγχος όλων των οχημάτων (πλην χωματουργικών) και προώθησή τους στα ΚΤΕΟ

Κοζάνης. • Προώθηση σε συνεργεία τρίτων και έλεγχος των επισκευών των οχημάτων για τα οποία έχει

υπογραφεί σχετική σύμβαση (Nissan, Toyota, Unimog). • Εργασίες ηλεκτροτεχνίας οχημάτων. • Επισκευές ελαστικών επισώτρων. • Έλεγχος των αποθεμάτων ανταλλακτικών του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού, καθορισμός των

αναγκών και προώθηση των σχετικών παραγγελιών. • Επισκευή συστήματος κύλισης ερπυστριοφόρων μηχανημάτων καθώς και επισκευή των

υδραυλικών φιαλών των χωματουργικών μηχανημάτων και οχημάτων. • Ποιοτική παραλαβή ανταλλακτικών. Η λειτουργία των συνεργείων είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του εξοπλισμού και των οχημάτων των ορυχείων Πτολεμαΐδας. Αυτό επιτυγχάνεται με τις περιοδικές και προγραμματισμένες συντηρήσεις καθώς και με την αποκατάσταση των βλαβών που λαμβάνουν χώρα κατά την παραγωγική διαδικασία. Η σωστή λειτουργία του εξοπλισμού και των οχημάτων έχει ως αποτέλεσμα την αξιόπιστη και ανεμπόδιστη λειτουργία των ορυχείων και τη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων. Στις εγκαταστάσεις συνεργείων συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου εξοπλισμού λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα μέτρα για την αποφυγή διαρροής λιπαντικών στο υπέδαφος, την ανεξέλεγκτη απόρριψη χρησιμοποιημένων και φθαρμένων υλικών/ανταλλακτικών καθώς και μέτρα συντήρησης των συσσωρευτών και των υποδοχών συγκράτησής τους ώστε να αποτρέπεται η πρόκληση θραύσης

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

των στοιχείων τους που μπορεί να επιφέρει διαρροή ηλεκτρολύτη και φύλλων μολύβδου στο έδαφος. Επίσης τα συνεργεία είναι εξοπλισμένα με υποδομές υποστήριξής (π.χ. στεγανά δάπεδα, αποθηκευτικοί χώροι χρησιμοποιηθέντων ανταλλακτικών και ελαιολιπαντικών και αχρησιμοποίητων υλικών, χώροι συγκέντρωσης κατεστραμμένων εξαρτημάτων) για την πρόληψη της ρύπανσης.

5.9.7. Μηχανουργεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας για την απρόσκοπτη λειτουργία καίριων τμημάτων του εξοπλισμού λειτουργούν συνολικά τέσσερα (4) μηχανουργεία ως εξής: ένα (1) κεντρικό μηχανουργείο στις εγκαταστάσεις του βιομηχανικού συγκροτήματος (βλ. Χάρτη 11, σημείο 5), ένα (1) μηχανουργείο στο Κύριο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 1), ένα (1) μηχανουργείο στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 28) και ένα (1) μηχανουργείο στο Πεδίο Καρδιάς (βλ. Χάρτη 11, σημείο 13). Οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας των ως άνω μηχανουργείων έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Στα μηχανουργεία γίνονται εργασίες συντήρησης του πάγιου εξοπλισμού των ορυχείων (εκσκαφέων, αποθετών, ταινιοδρόμων) όπως μεταλλικά μέρη και υδραυλικά κυκλώματα και κατασκευάζονται ή/και επισκευάζονται ανταλλακτικά και υλικά που απαιτούνται για τη λειτουργία του εξοπλισμού των ορυχείων. Οι κυριότερες δραστηριότητες στα μηχανουργεία είναι οι ακόλουθες: • Επισκευή και συντήρηση όλων των υλικών / ανταλλακτικών που χρησιμοποιούνται για την

αποκατάσταση των βλαβών του εξοπλισμού των ορυχείων • Ιδιοκατασκευή περιορισμένων εφεδρικών ανταλλακτικών όπου απαιτείται • Κατασκευή και επισκευή σιδηροκατασκευών • Κατασκευή και συντήρηση στοιχείων υδραυλικών κυκλωμάτων Τα μηχανουργεία είναι οργανωμένα σε τέσσερα (4) επιμέρους τμήματα: • Τμήμα Εργαλειομηχανών • Τμήμα Εφαρμοστηρίου • Τμήμα Υδραυλικών • Τμήμα Σιδηροκατασκευών Στις εγκαταστάσεις μηχανουργείων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα μέτρα για την αποφυγή διαρροής λιπαντικών και την ανεξέλεγκτη απόρριψη χρησιμοποιημένων και φθαρμένων υλικών ή/και ανταλλακτικών. Επίσης, τα υγρά απόβλητα από τη λειτουργία των μηχανουργείων συλλέγονται και διοχετεύονται στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λοιπών υγρών αποβλήτων.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.9.8. Hλεκτροτεχνεία – Ηλεκτρολογεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας για την τεχνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά εύρυθμη λειτουργία των ορυχείων λειτουργούν τέσσερα (4) ηλεκτροτεχνεία – ηλεκτρολογεία ως εξής: ένα (1) κεντρικό ηλεκτροτεχνείο που βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του βιομηχανικού συγκροτήματος (βλ. Χάρτη 11, σημείο 6), ένα (1) ηλεκτροτεχνείο στο Κύριο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 1), ένα (1) ηλεκτροτεχνείο στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 28) και ένα (1) ηλεκτροτεχνείο στο Πεδίο Καρδιάς (βλ. Χάρτη 11, σημείο 13). Οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας των ηλεκτροτεχνειών – ηλεκτρολογειών των ορυχείων Πτολεμαΐδας έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Στα Ηλεκτροτεχνεία - Ηλεκτρολογεία γίνονται εργασίες ηλεκτρολογικής συντήρησης του πάγιου εξοπλισμού των ορυχείων (εκσκαφέων, αποθετών, ταινιόδρομων). Οι εργασίες συντήρησης προγραμματίζονται και εκτελούνται σε ετήσια βάση ανάλογα με τα εγχειρίδια του εξοπλισμού και αφορούν εργασίες προληπτικής συντήρησης, και ελέγχου των συστημάτων. Η συντήρηση εξασφαλίζει την αποδοτικότερη δυνατή χρήση του εξοπλισμού μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας, μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και μείωση του κόστους ανταλλακτικών και συντήρησης. Πριν από την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός που αποστέλλεται από τους Κλάδους και τις Μονάδες της ΛΚΔΜ για επισκευή ή συντήρηση στα Ηλεκτροτεχνεία - Ηλεκτρολογεία καθαρίζεται από στερεά σώματα, έλαια και γράσα. Οι χρησιμοποιημένοι συσσωρευτές και ηλεκτρικές στήλες που έρχονται στα Ηλεκτροτεχνεία - Ηλεκτρολογεία επαναφορτίζονται, εάν θεωρηθεί τεχνικά ορθό, προκειμένου να επιμηκυνθεί κατά το δυνατό ο ωφέλιμος χρόνος ζωής τους. Σε περίπτωση που η λύση αυτή κρίνεται ασύμφορη, οι χρησιμοποιημένοι συσσωρευτές αντικαθίστανται με καινούργιους. Οι χρησιμοποιημένοι συσσωρευτές, οι ηλεκτρικές στήλες, τα απόβλητα ηλεκτρονικών συσκευών αλλά και τα ειδικά απόβλητα που παράγονται στα Ηλεκτρολογεία αποθηκεύονται προσωρινά και διατίθενται σε τακτική βάση σε εξουσιοδοτημένους φορείς σύμφωνα με όσα προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία. Στις εγκαταστάσεις ηλεκτροτεχνείων – ηλεκτρολογείων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα για την αποφυγή διαρροής ποσότητας λιπαντικών στο υπέδαφος και την ανεξέλεγκτη απόρριψη χρησιμοποιημένων και φθαρμένων υλικών/ανταλλακτικών. Ειδικότερα, τα υδατικά απόβλητα που παράγονται από τη διαδικασία πλύσης των προς επισκευή οχημάτων, μηχανημάτων και εξαρτημάτων τους καθώς και αυτών που παράγονται από τους χώρους εστίασης και υγιεινής των ηλεκτροτεχνειών – ηλεκτρολογειών

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

διοχετεύονται μέσω του αποχετευτικού συστήματος των εγκαταστάσεων στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων.

5.9.9. Συνεργείο Επισκευής Ιμάντων Ορυχείων Πτολεμαΐδας Το Συνεργείο Επισκευής Ιμάντων εντάσσεται στα Κεντρικά Συνεργεία του ΛΚΔΜ (βλ. Χάρτη 11, σημείο 8) και οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας του έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Στις εγκαταστάσεις του επισκευάζονται ιμάντες, οι οποίοι κρίνονται επισκευάσιμοι. Οι επισκευάσιμοι ιμάντες μπορούν, ανάλογα με την έκταση και το είδος της φθοράς να επισκευαστούν είτε επί τόπου στο ορυχείο ή στο Κεντρικό Συνεργείο του Τομέα Ιμάντων. Συνεργεία για την επισκευή ιμάντων επί τόπου στο ορυχείο διαθέτουν ο Τομέας Ιμάντων και ο Κλάδος του Νοτίου Πεδίου. Η λειτουργία Συνεργείου Ιμάντων είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία των ορυχείων Πτολεμαΐδας δεδομένου ότι: • Δε διακόπτεται η λειτουργία των ταινιόδρομων, που αποτελεί καίριο τμήμα του εξοπλισμού

των ορυχείων. • Εξασφαλίζεται Περιβαλλοντικά η ορθολογική χρήση των υλικών, δεδομένου ότι

ελαχιστοποιούνται τα προς διάθεση φθαρμένα τμήματα ιμάντων. • Εξασφαλίζονται οικονομικά οφέλη από τη μείωση προμήθειας νέων ιμάντων. Στις εγκαταστάσεις του συνεργείου ιμάντων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα για την αντιμετώπιση πυρκαγιάς ή άλλων έκτακτων καταστάσεων. Ειδικότερα, τα υδατικά απόβλητα που παράγονται από τη διαδικασία πλύσης των προς επισκευή ιμάντων διοχετεύονται μέσω του αποχετευτικού συστήματος των εγκαταστάσεων στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων.

5.9.10. Συνεργείο Επισκευής Ραούλων Ορυχείων Πτολεμαΐδας Το Συνεργείο Επισκευής Ραούλων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 7) εντάσσεται στα Κεντρικά Συνεργεία του λιγνιτικού κέντρου και συνεργάζεται με τους Τομείς Μηχανολογικής Συντήρησης των ορυχείων προκειμένου να γίνει προγραμματισμός της συντήρησης και επισκευής των ραούλων. Οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας του συνεργείου έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Τα προς επισκευή υλικά παραμένουν καταρχήν σε ειδικά διαμορφωμένο και ασφαλτοστρωμένο χώρο εκτός του συνεργείου. Πριν την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας επισκευής εντός του συνεργείου, τα ράουλα που αποστέλλονται από τα ορυχεία τοποθετούνται σε πλυντήριο και καθαρίζονται από στερεά σώματα, έλαια και γράσα. Η λειτουργία του Συνεργείου Ραούλων είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία των ορυχείων Πτολεμαΐδας συμβάλλοντας (α) στην αντιμετώπιση των φθορών, (β) την ελαχιστοποίηση των

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

επιπτώσεων στο περιβάλλον μέσω της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών, (γ) σε οικονομικά οφέλη από την αύξηση του χρόνου ζωής των υλικών.

5.9.11. Συνεργείο Επισκευής Κάδων και Πέδιλων Ορυχείων Πτολεμαΐδας Το Συνεργείο Επισκευής Κάδων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 12) εντάσσεται στα Κεντρικά Συνεργεία του ΛΚΔΜ και συνεργάζεται με τους Τομείς Μηχανολογικής Συντήρησης των ορυχείων προκειμένου να γίνει προγραμματισμός της συντήρησης και επισκευής των κάδων και των πέδιλων. Οι Περιβαλλοντικοί Όροι Λειτουργίας του συνεργείου εγκρίθηκαν με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Οι κάδοι και τα πέδιλα που παραλαμβάνονται από τα ορυχεία παραμένουν σε ειδικά διαμορφωμένο και ασφαλτοστρωμένο χώρο εκτός του Συνεργείου Κάδων και Πέδιλων και πριν την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας προηγείται πλύσιμο για την απομάκρυνση ξένων σωμάτων. Μετά την εκτέλεση των εργασιών επισκευής / συντήρησης οι κάδοι και τα πέδιλα παραλαμβάνονται από τα Ορυχεία. Στο Συνεργείο Κάδων αποκαθίστανται οι επισκευάσιμες φθορές κατά την παραγωγική διαδικασία των ορυχείων. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται, (α) αντιμετώπιση των φθορών των κάδων, (β) ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον μέσω της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών, (γ) οικονομικά οφέλη από την αύξηση του χρόνου ζωής των υλικών.

5.9.12. Πλυντήρια εργολαβικών αυτοκινήτων Ορυχείων Πτολεμαΐδας Η ΔΕΗ Α.Ε. στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος στο λεκανοπέδιο Πτολεμαΐδας από τις εξορυκτικές δραστηριότητες των ορυχείων και έχοντας υπόψη τα αιτήματα της τοπικής κοινωνίας, προέβη στην εγκατάσταση και λειτουργία πιλοτικού σταθμού πλύσεως βαρέων οχημάτων (βλ. Χάρτη 11, σημείο 4), αγγλικής κατασκευής, τύπου Power Wish 12m Bespoke, προκειμένου για την απομάκρυνση της λάσπης από τους τροχούς και το πλαίσιο των φορτηγών οχημάτων που εξέρχονται των ορυχείων. Ο πιλοτικός αυτός σταθμός εγκαταστάθηκε σε χώρο στην έξοδο του Κύριου Πεδίου και λειτουργεί από το Μάιο του 2007 έως σήμερα και θα συνεχίζει να λειτουργεί έως Φεβρουάριο του 2010, ανταποκρινόμενος πλήρως στις ανάγκες των ορυχείων, έχοντας τη δυνατότητα πλύσης ενός (1) οχήματος/λεπτό. Επίσης λειτουργεί πλυντήριο βαρέων οχημάτων – μηχανημάτων φορτηγών στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11, σημείο 44) Μετά από την πιλοτική εφαρμογή λειτουργίας και τα θετικά αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν, η Δ/νση Λ.Κ.Δ.Μ. προέβη, στην προκήρυξη δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού για την μίσθωση (3) ειδικών σταθμών πλύσεως βαρέων οχημάτων στις εξόδους των ορυχείων ΟΠΑ, ΟΚΠ και ΟΠΚ ή ΟΝΠ, με τριετή διάρκεια. Η σχετική διαδικασία είναι σε εξέλιξη.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.9.13. Αποθήκες εκρηκτικών – καψυλίων – αδρανών πρώτων υλών Ορυχείων Πτολεμαΐδας

Η γεωλογική δομή του υπεδάφους στο Νότιο Πεδίο περιλαμβάνει σκληρές ενστρώσεις. Τα υπερκείμενα του λιγνίτη στρώματα κατά θέσεις, παρουσιάζουν σκληρότητα που δεν επιτρέπει την εξόρυξη με μηχανικά μέσα. Για τις ανάγκες της εκμετάλλευσης του ορυχείου και της εξόρυξης αυτών των στρωμάτων είναι απαραίτητη η χρήση εκρηκτικών και συγκεκριμένα αμμωνίτιδας, ζελατινοδυναμίτιδας, ακαριαίας θρυαλλίδας, AN/FO και Η.ΑΝ/FO.

5.9.13.1. Αποθήκη εκρηκτικών

Το κτίριο της αποθήκης εκρηκτικών (βλ. Χάρτη 11, σημείο 33) βρίσκεται στις αποθέσεις αγόνων του Ορυχείου Καρδιάς σε απόσταση μεγαλύτερη του 1,5 km από το ορυχείο Νοτίου Πεδίου. Τα υλικά που αποθηκεύονται εκεί είναι (α) φυσίγγια γαλακτώματος, αμμωνίτιδας και ζελατινοδυναμίτιδας, (β) ακαριαία θρυαλλίδα Όλες οι συσκευασίες είναι σε κιβώτια και παλέτες. Στις αποθήκες εκρηκτικών λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα για την αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιάς. Οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας της αποθήκης εκρηκτικών εγκρίθηκαν με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008.

5.9.13.2. Αποθήκη πυροκροτητών (καψυλίων)

Το κτίριο της αποθήκης πυροκροτητών (βλ. Χάρτη 11, σημείο 33) βρίσκεται στις αποθέσεις αγόνων του Ορυχείου Καρδιάς σε απόσταση μεγαλύτερη του 1 km από το Νότιο Πεδίο. Τα υλικά που αποθηκεύονται είναι, (α) μη ηλεκτρικοί πυροκροτητές (κοινά καψύλια), (β) μη ηλεκτρικοί πυροκροτητές (επιβραδυντές ακαριαίας θρυαλλίδας), (γ) μη ηλεκτρικοί πυροκροτητές (καψύλια NONEL) και (δ) βραδύκαυστη θρυαλλίδα Στις αποθήκες καψυλίων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα για την αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιάς, σύμφωνα με τους προαναφερθέντες εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς όρους.

5.9.13.3. Αποθήκες Αδρανών Πρώτων Υλών (για παραγωγή AN/FO & H.AN/FO)

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Η αποθήκευση όλων των αδρανών πρώτων υλών πραγματοποιείται σε ειδικούς απομονωμένους χώρους. Οι αποθήκες νιτρικού αμμωνίου και γαλακτωμάτων (υγρού νιτρικού αμμωνίου) βρίσκονται στην περιοχή του εγκαταλελειμμένου χωριού της Χαραυγής σε απόσταση 1,2 km από τα κτίρια του Νοτίου Πεδίου (βλ. Χάρτη 11, σημείο 33). Τα υλικά που φυλάσσονται είναι τα εξής: • Νιτρικό αμμώνιο υψηλών προδιαγραφών για παραγωγή AN/FO. • Γαλάκτωμα νιτρικού αμμωνίου (μη εκρηγνυόμενο μητρικό διάλυμα) για παραγωγή ΗEAVY

AN/FO. Η αποθήκη νιτρικού αμμωνίου έχει χωρητικότητα 80 τόνων και διαθέτει ηλεκτροκίνητη γερανογέφυρα και μικρό ρυμουλκό για τη διευθέτηση των σάκων (big bags) νιτρικού αμμωνίου βάρους ενός τόνου. Οι σάκοι αυτοί είναι βέλτιστης στεγανότητας και αντοχής και ελαχιστοποιούν την πιθανότητα διαρροών τόσο εντός της αποθήκης όσο και στον περιβάλλοντα χώρο, ακόμα και στην περίπτωση βροχόπτωσης. Το δάπεδο της αποθήκης είναι σκυροδετημένο και περιμετρικά υπάρχουν ανοίγματα για τον αερισμό και φωτισμό του εσωτερικού χώρου. Γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος πλην αυτής που κινεί τη γερανογέφυρα δεν υπάρχουν. Αντίστοιχα, η αποθήκη γαλακτωμάτων έχει χωρητικότητα 100 τόνων και είναι εφοδιασμένη με είκοσι (20) πλαστικές δεξαμενές των πέντε (5) τόνων. Στις αποθήκες αδρανών πρώτων υλών λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα πυροπροστασίας. Οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας της αποθήκης αδρανών πρώτων υλών εγκρίθηκαν με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Σημειώνεται ότι η ανάμειξη των πρώτων υλών για την παραγωγή ANFO και H.AN/FO γίνεται με ειδικά οχήματα μεταφοράς, επιτόπιας παρασκευής και γόμωσης.

5.10. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΥΠΟΔΟΜΕΣ, ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ

5.10.1. Εισαγωγή Για την ανάπτυξη των Ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε., έτσι όπως έχει περιγραφεί στην παρούσα Μ.Π.Ε. και την βιώσιμη αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων που απαντούν στο υπέδαφος της ευρύτερης περιοχής των οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής, απαιτείται μια σειρά παρεμβάσεων όπως τεχνικά έργα και καταργήσεις/απαλλοτριώσεις οικισμών προκειμένου η παραγωγή λιγνίτη για την τροφοδοσία των Α.Η.Σ της περιοχής να συνεχιστεί ομαλά βάσει του προγραμματισμού της ΔΕΗ Α.Ε. για την κάλυψη των ηλεκτροπαραγωγικών αναγκών της χώρας κατά τις επόμενες δεκαετίες. Στην παρούσα Ενότητα της Μ.Π.Ε. περιγράφονται αναλυτικά οι εν λόγω παρεμβάσεις (βλ. Χάρτη 10, Απαιτούμενων Παρεμβάσεων, Παράρτημα Ι) που είναι απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία και εκμετάλλευση του συνόλου των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. που περιλαμβάνουν:

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ • Προσβολή επαρχιακού δρόμου οικισμού Μαυροπηγής της 1ης οδικής διασύνδεσης με Παλαιά

Εθνική Οδό (Π.Ε.Ο.) Κοζάνης - Πτολεμαΐδας • Προσβολή επαρχιακού δρόμου οικισμού Μαυροπηγής της 2ης οδικής διασύνδεσης με Π.Ε.Ο.

Κοζάνης - Πτολεμαΐδας • Κατασκευή νέας Επαρχιακής Οδού Κοζάνης – Πτολεμαΐδας μέσω των Ορυχείων

Πτολεμαΐδας • Κατάργηση της Υφιστάμενης Π.Ε.Ο λόγω της προσβολής της από το Ορυχείο Νοτιοδυτικού

Πεδίου. • Προσβολή επαρχιακού δρόμου διασύνδεσης οικισμού Ποντοκώμης με Π.Ε.Ο Κοζάνης

Πτολεμαΐδας.

ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ • Κατάργηση της υφιστάμενης Σιδηροδρομικής Γραμμής (Σ.Γ.) ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεμαΐδας -

Αμυνταίου στην περιοχή της Ποντοκώμης • Κατασκευή προσωρινής παραλλαγής της Σιδηροδρομικής Γραμμής (Σ.Γ.) ΟΣΕ Κοζάνης –

Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου στην περιοχή της Ποντοκώμης • Κατασκευή τελικής παραλλαγής της Σ.Γ. μέσω των Ορυχείων Πτολεμαΐδας • Κατάργηση της προσωρινής παραλλαγής της Σ.Γ. στην περιοχή της Ποντοκώμης λόγω της

προσβολής της από το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου (Υψηλάντη) ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙΣ/ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ • Ολοκλήρωση της μετεγκατάστασης των εκκλησιών Αγ. Νικολάου και Ιωάννη Χρυσοστόμου

του οικισμού Κομάνου στο νέο οικισμό • Καθαίρεση του οικισμού Πτελαιώνα λόγω προσβολής του από την εξωτερική απόθεση

αγόνων του Ορυχείου Νότιου Πεδίου • Απαλλοτρίωση του οικισμού Μαυροπηγής λόγω προσβολής του από το Ορυχείο Πεδίου

Μαυροπηγής • Απαλλοτρίωση του οικισμού Ποντοκώμης λόγω προσβολής του από το Ορυχείο

Νοτιοδυτικού Πεδίου ΔΑΣΗ • Προσβολή τμήματος του δάσους Μαυροπηγής λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Πεδίου

Μαυροπηγής • Προσβολή του δάσους της Ποντοκώμης λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Νοτιοδυτικού

Πεδίου • Προσβολή του δάσους Κομάνου ΑΛΛΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ • Εκτροπή ρέματος Σουλού

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

• Μετατόπιση γραμμών μέσης και υψηλής τάσης στην περιοχή Ποντοκώμης και Μαυροπηγής • Καθαίρεση Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ. Καρδιάς, Α.Η.Σ. και Υ/Σ Πτολεμαΐδας, Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ.,

κτιριακών και άλλων εγκαταστάσεων Λ.Κ.Δ.Μ. • Παραλλαγή αγωγού τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από ΑΗΣ Καρδιάς. • Κατασκευή νέας μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V ισχύος 550-660 MW • Κατασκευή Φωτοβολταϊκών σταθμών • Κατασκευή Ηλιοθερμικού σταθμού Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των απαιτούμενων παρεμβάσεων σε υποδομές, εκτάσεις και οικισμούς παρουσιάζεται αναλυτικά στον Πίνακα 5.10-1.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.10-1: Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης απαιτούμενων παρεμβάσεων σε υποδομές, εκτάσεις και οικισμούς για το έργο εκμετάλλευσης των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε.

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Προσβολή επαρχιακού δρόμου 1ης οδικής διασύνδεσης οικισμού Μαυροπηγής με Π.Ε.Ο.

Προσβολή επαρχιακού δρόμου 2ης οδικής διασύνδεσης οικισμού Μαυροπηγής με Π.Ε.Ο.

Κατασκευή νέας Ε.Ο. Κατάργηση υφιστάμενης Π.Ε.Ο

Προσβολή επαρχιακού δρόμου οδικής διασύνδεσης οικισμού Ποντοκώμης με Π.Ε.Ο.

ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Κατασκευή προσωρινής παραλλαγής της Σιδηροδρομικής Γραμμής(Σ.Γ.) του Ο.Σ.Ε. Κοζάνης - Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου στην περιοχή της Ποντοκώμης

Κατασκευή τελικής παραλλαγή της Σ.Γ μέσω των ορυχείων Πτολεμαΐδας

Κατάργηση προσωρινής παραλλαγής της Σ.Γ

ΟΙΚΙΣΜΟΙ Προσβολή οικισμού

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Πτελαιώνα Προσβολή οικισμού Μαυροπηγής

Προσβολή οικισμού Ποντοκώμης

ΔΑΣΗ Προσβολή δάσους Μαυροπηγής

Προσβολή δάσους Ποντοκώμης

Προσβολή δάσους Κομάνου ΑΛΛΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΕΚΤΡΟΠΗ ΡΕΜΑΤΟΣ ΣΟΥΛΟΥ

Τοπική εκτροπή (Κατασκευή - Λειτουργία)

1η προσωρινή εκτροπή (Κατασκευή-Λειτουργία)

2η προσωρινή εκτροπή (Κατασκευή-Λειτουργία)

Τελική εκτροπή (Κατασκευή – Λειτουργία)

ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΓΡΑΜΜΩΝ ΜΕΣΗΣ ΚΑΙ ΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ

Περιοχή Μαυροπηγής Περιοχή Ποντοκώμης ΠΡΟΣΒΟΛΗ Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ.

Προσβολή Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ. Καρδιάς

Προσβολή Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ. Πτολεμαΐδας

Προσβολή Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. και Κ.Υ.Τ.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΓΩΓΟΥ ΤΗΛΕΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ ΑΠΟ ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Α.Η.Σ. ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ V

Κατασκευή Λειτουργία

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.10.2. Οδικό Δίκτυο - Παλαιά Εθνική Οδός (Π.Ε.Ο) Κοζάνης - Πτολεμαΐδας Στο πλαίσιο της επέκτασης των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. προς δυσμάς, κρίνεται απαραίτητη η κατάργηση υφιστάμενου τμήματος της Παλαιάς Εθνικής Οδού Κοζάνης – Πτολεμαΐδας, το οποίο και θα θιγεί από την εν λόγω επέκταση το έτος 2015. Σημειώνεται ότι ο ως άνω προγραμματισμός είναι δυνατό να τροποποιηθεί σε συντομότερο χρόνο σε περίπτωση που απαιτηθεί από τις ανάγκες εξόρυξης. Το συγκεκριμένο οδικό τμήμα, που οριοθετείται από τον Κόμβο Ποντοκώμης έως τον Κόμβο Μαυροπηγής θα αντικατασταθεί από τη νέα επαρχιακή οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας, που θα διέρχεται από τις αποκατεστημένες περιοχές των λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας, με παράλληλη όδευση με την τελική παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ. Σημειώνεται ότι η νέα προτεινόμενη όδευση του εν λόγω οδικού τμήματος που φαίνεται στο Σχήμα 5.10-1 έχει εγκριθεί σύμφωνα με το με Α.Π. 135684/6328/16.01.09 έγγραφο της Περιφέρειας Δυτ. Μακεδονίας (Γεν. Δ/νση Περιφέρειας, Δ/νση Δημ. Έργων). Στην παρούσα φάση εκκρεμεί η υποβολή από πλευράς ΔΕΗ των σχετικών Περιβαλλοντικών Μελετών (Π.Π.Ε και Μ.Π.Ε) στις αρμόδιες υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, και λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις του ως άνω εγγράφου της Περιφέρειας Δυτ. Μακεδονίας, το νέο οδικό τμήμα που θα κατασκευασθεί με δαπάνες της ΔΕΗ Α.Ε., θα έχει αφετηρία τον κόμβο Μαυροδενδρίου και θα καταλήγει σε τμήμα του υφιστάμενου Εθνικού οδικού δικτύου πλησίον του κόμβου της ΑΕΒΑΛ. Πάρα ταύτα, προσωρινά έως και την αποξήλωση της υφιστάμενης γραμμής του ΟΣΕ, ο δρόμος αυτός θα ξεκινά από την ισόπεδη διάβαση του κόμβου του Α.Η.Σ. Καρδιάς, απ’ όπου και θα διαχωρίζεται από την υφιστάμενη παλαιά Εθνική οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας ακολουθώντας τον υφιστάμενο δρόμο προς Α.Η.Σ. Καρδιάς (βλ. Σχήμα 5.10-1). Ο δρόμος αυτός έχει κατεύθυνση προς ανατολάς, διασχίζει καλλιεργούμενες εκτάσεις, έως ότου διέλθει πάνω από την υφιστάμενη σιδηροδρομική γραμμή μέσω τεχνητής γεφύρωσης (Χ.Θ. δρόμου 540m). Στη συνέχεια, η κατεύθυνση του δρόμου γίνεται νότια και αμέσως μετά πάλι ανατολική, έχοντας στα βόρεια τον Α.Η.Σ. Καρδιάς, για να καταλήξει στην αρχική κοίτη του ρέματος Σουλού, την οποία και θα διασχίζει μέσω γέφυρας (Χ.Θ. 2.250m, Χ.Θ. γραμμής ΟΣΕ 2.500m). Στο σημείο εκείνο συναντά την προτεινόμενη τελική παραλλαγή της γραμμής του ΟΣΕ (βλ. Ενότητα 5.10.3), με την οποία και παραλληλίζεται για τα επόμενα περίπου 9km, ακολουθώντας την πορεία της. Η όδευση της επαρχιακής οδού φθάνει στη Χ.Θ.12.150m (Χ.Θ. γραμμής ΟΣΕ 12.442m), όπου με ανισόπεδη διάβαση διέρχεται πάνω από υφιστάμενο εργοταξιακό δρόμο. Προσωρινά, και πριν την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στην συγκεκριμένη περιοχή νότια του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας, ο δρόμος δε θα ακολουθεί μέχρι τέλους τη σιδηροδρομική γραμμή, αλλά θα διαχωριστεί από την τελευταία στη Χ.Θ. 12.750m (Χ.Θ. γραμμής ΟΣΕ 13.050m), ακολουθώντας βορειοδυτική πορεία. Στη συνέχεια, θα περνά με ανισόπεδη διάβαση πάνω από την υφιστάμενη γραμμή του ΟΣΕ (Χ.Θ. 13.300m) και θα καταλήγει στον ισόπεδο κόμβο του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας με την Παλαιά Εθνική Οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας. Όπως προαναφέρθηκε, το τελευταίο τμήμα του δρόμου από τη Χ.Θ. 12.750m που περιγράφηκε παραπάνω και φαίνεται στο Σχήμα 5.10-1, αποτελεί προσωρινή λύση, αφού για την εκμετάλλευση των υφιστάμενων λιγντικών κοιτασμάτων στην συγκεκριμένη περιοχή ο δρόμος αυτός θα καταργηθεί για να ακολουθήσει την υφιστάμενη σιδηροδρομική γραμμή, μέχρι το

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

υπάρχον Εθνικό οδικό δίκτυο, πλησίον του κόμβου της ΑΕΒΑΛ.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.10-1: Όδευση Παλαιάς Εθνικής Οδού (ΠΕΟ) Κοζάνης - Πτολεμαΐδας

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σημειώνεται ότι μέχρι το 2011 που προγραμματίζεται η προσβολή της 1ης οδικής διασύνδεσης του οικισμού Μαυροπηγής με την παλαιά Εθνική Οδό Κοζάνη – Πτολεμαΐδας, λόγω προσβολής της από την ανάπτυξη του Ορυχείου Μαυροπηγής, θα πρέπει να έχει αναβαθμισθεί ο αντίστοιχος δρόμος οδικής διασύνδεσης του οικισμού Μαυροπηγής με την Παλαιά Εθνική Οδό Κοζάνη – Πτολεμαΐδας, που βρίσκεται νοτιότερα. Ο δρόμος αυτός με τη σειρά του για τον ίδιο λόγο προγραμματίζεται να προσβληθεί το 2018, δηλαδή το ίδιο χρόνο που θα ξεκινήσει η προσβολή του ίδιου του οικισμού από τις εργασίες ανάπτυξης του Ορυχείου Μαυροπηγής. Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία η προσβολή του νωρίτερα, θα εξετασθεί μεταξύ των άλλων εναλλακτικών λύσεων η δυνατότητα απ’ ευθείας διασύνδεσης του οικισμού Μαυροπηγής με τον κάθετο άξονα της Εγνατίας οδού Κοζάνη – Πτολεμαΐδα – Αμύνταιο – Φλώρινα. Αξίζει να επισημανθεί ότι ο υφιστάμενος επαρχιακός δρόμος διασύνδεσης του οικισμού της Ποντοκώμης με την Παλαιά Εθνική Οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας προσβάλλεται από την ανάπτυξη του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου το 2024, δηλαδή αφού θα έχει ήδη προηγηθεί και ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση/μετεγκατάσταση του οικισμού Ποντοκώμης και συνεπώς δεν απαιτούνται να ληφθούν μέτρα. 5.10.3. Σιδηροδρομικό Δίκτυο - Σιδηροδρομική Γραμμή (Σ.Γ) ΟΣΕ Κοζάνης –

Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου Η υφιστάμενη σιδηροδρομική γραμμή του Ο.Σ.Ε. Κοζάνη – Πτολεμαΐδα – Αμύνταιο έχει κατεύθυνση ΒΔ-ΝΑ και αποτελεί το όριο στο Πεδίο Καρδιάς μεταξύ του Ορυχείου Τομέα 6 και του Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη. Η επέκταση των Ορυχείων Πτολεμαΐδας προς δυσμάς και η απρόσκοπτη εκμετάλλευσή του, απαραίτητη για την ομαλή τροφοδοσία της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια, απαιτεί παραλλαγές, προσωρινή και τελική, στην όδευση της γραμμής του ΟΣΕ από το ύψος του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας μέχρι και 2 km περίπου μετά τον Α.Η.Σ. Καρδιάς (προς Κοζάνη). Το Σχήμα 5.10-2 παρουσιάζει τις δύο σχεδιαζόμενες παραλλαγές όδευσης της γραμμής του ΟΣΕ.

Σχήμα 5.10-2: Παραλλαγές όδευσης, προσωρινή και τελική, της υφιστάμενης σιδηροδρομικής

γραμμής του ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου

B

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σημειώνεται πως η κατασκευή της προσωρινής παραλλαγής της σιδηροδρομικής γραμμής καθίσταται αναγκαία, καθώς η απευθείας κατασκευή της τελικής παραλλαγής προϋποθέτει την ολοκλήρωση των εργασιών της εκτροπής του ρέματος Σουλού, που όμως αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2012. Επομένως, στο μεσοδιάστημα της ολοκλήρωσης των εργασιών εκτροπής του ρέματος Σουλού και της κατασκευής της τελικής παραλλαγής, καθίσταται απαραίτητη η λειτουργία της προσωρινής παραλλαγής. Προσωρινή παραλλαγή όδευσης της σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ Αρχικά, θα πραγματοποιηθεί παραλλαγή της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής σε νέα θέση, δυτικότερα της σημερινής, η οποία θα είναι προσωρινή αφού το 2017 θα θιγεί εκ νέου από την ανάπτυξη του Ορυχείου ΝΔ Πεδίου - Υψηλάντη. Στο μεσοδιάστημα λειτουργίας της προσωρινής παραλλαγής θα κατασκευασθεί η προτεινόμενη νέα σιδηροδρομική γραμμή, η οποία και θα τεθεί σε λειτουργία μετά το 2017 αντικαθιστώντας την πρώτη. Σημειώνεται στο πλαίσιο της ανάπτυξης προς τα δυτικά των Ορυχείων του ΝΔ Πεδίου – Υψηλάντη, και Μαυροπηγής προβλέπεται και η απαλλοτρίωση των γειτονικών οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής. Η προσωρινή παραλλαγή για τη μετατόπιση της σιδηροδρομικής γραμμής προς τα δυτικά επιλέχθηκε έτσι ώστε να προκαλεί τη μικρότερη δυνατή όχληση στον παρακείμενο οικισμό της Ποντοκώμης, για όσο χρονικό διάστημα ο οικισμός θα συνεχίσει να υφίσταται. Επίσης, εξασφαλίζει την ομαλή διεξαγωγή της κυκλοφορίας στο οδικό δίκτυο Κοζάνης – Πτολεμαΐδας με την κατασκευή τριών ανισόπεδων διαβάσεων, η μία από τις οποίες θα εξασφαλίζει την αποκατάσταση της ομαλής αγροτικής κυκλοφορίας. Οι χωματουργικές εργασίες για τη όδευση της εν λόγω προσωρινής παραλλαγής, μήκους 6,78km, θα πραγματοποιηθούν τμηματικά. Η προσωρινή παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής έως το 2017 έχει εγκριθεί από τον ΕΔΙΣΥ Α.Ε. σύμφωνα με το έγγραφο υπ’ αρ. 5273596/10.05.07. Τελική παραλλαγή όδευσης της σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ Όσον αφορά την τελική παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής, η προτεινόμενη όδευση αυτής επιλέχθηκε με κύρια κριτήρια τη λειτουργικότητα σε σχέση με τη μελλοντική ανάπτυξη των ορυχείων, την ασφαλή διέλευση των τρένων καθώς και την ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση που επιτυγχάνεται με τον περιορισμό των αναγκαίων επιχωματώσεων. Η σιδηροδρομική αυτή γραμμή, συνολικού μήκους 14,123km, θα ακολουθεί στο μεγαλύτερο τμήμα της τη διευθέτηση – εκτροπή της κοίτης του ρέματος Σουλού προς την οποία θα οδεύει παράλληλα για μήκος περίπου 9km. Με βάση το σχέδιο διευθέτησης - εκτροπής της κοίτης του ρέματος Σουλού, προβλέπονται πλατύσματα εκατέρωθεν αυτής ικανού πλάτους. Στο μεν δυτικό πλάτυσμα θα κατασκευασθεί ό αγωγός τροφοδοσίας νερού των Α.Η.Σ., ενώ στο ανατολικό πλάτυσμα θα χωροθετηθούν κατά σειρά εργοταξιακός δρόμος, η νέα επαρχιακή οδός Κοζάνης – Πτολεμαΐδας, (ως παραλλαγή της ήδη υφιστάμενης παλαιάς Εθνικής Οδού Κοζάνης Πτολεμαΐδας) και η τελική παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ έτσι ώστε να αποφευχθούν διασταυρώσεις μεταξύ της σιδηροδρομικής γραμμής και των έργων οδοποιίας που θα απαιτούσαν ειδικά για τον σκοπό αυτό τεχνικά έργα. Η τελική παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ η οποία θα είναι διπλής κατεύθυνσης, θα είναι πλήρως εξοπλισμένη με όλα τα σύγχρονα μέσα σηματοδότησης –

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

τηλεδιοίκησης, ενώ θα υπάρχει η απαραίτητη υποδομή ώστε μελλοντικά η γραμμή να είναι ηλεκτροκινούμενη. Η τελική παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής μετά το 2017 έχει εγκριθεί από τον ΕΔΙΣΥ Α.Ε. σύμφωνα με το έγγραφο υπ’ αρ. 5324620/15.12.2008. Σημειώνεται ότι στο στάδιο αυτό η ΔΕΗ έχει υποβάλλει αρμοδίως προς έγκριση την Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΥΠΕΧΩΔΕ-ΕΥΠΕ Αρ. Πρωτ. 138103/30.03.09 και 138688/ 15.04.09) για το ως άνω έργο.

5.10.4. Προσβολή Επαρχιακών Δρόμων

5.10.4.1. Οικισμός Μαυροπηγής

Ο υφιστάμενος επαρχιακός δρόμος που συνδέει τον οικισμό με την παλαιά εθνική οδό, προσβάλλεται το 2011. Για τον λόγο αυτόν, είναι αναγκαία η σύνδεση του οικισμού με τον υφιστάμενο αγροτικό δρόμο που βρίσκεται νοτιότερα, αφού προηγηθεί κατάλληλη διαμόρφωση. Εκ νέου, ο δρόμος αυτός, θα προσβληθεί το 2018 από το ορυχείο. Δεν θα υπάρχει πλέον ανάγκη ύπαρξης οδικού δικτύου, καθώς θα έχει ήδη ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση του οικισμού.

5.10.4.2. Οικισμός Ποντοκώμης

Ο υφιστάμενος επαρχιακός δρόμος διασύνδεσης του οικισμού με την παλαιά εθνική οδό, προσβάλλεται από το ορυχείο το 2024, αφού έχει ήδη προηγηθεί και ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση του οικισμού και δεν υπάρχει λόγος διατήρησής του.

5.10.5. Απαλλοτριώσεις οικισμών

5.10.5.1. Εισαγωγή

Η ΔΕΗ Α.Ε., σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο της (Ν.1468/1950, ΦΕΚ 169Α/09.07.1950) και τα Π.Δ. 360/1991 (Έξοδος ΔΕΗ από τον Δημόσιο Τομέα) και 333Α/2000 (ΦΕΚ 278/20.12.2000, μετατροπή ΔΕΗ σε Ανώνυμη Εταιρεία) καθώς και το άρθρο 128 του Μεταλλευτικού Κώδικα δύναται μετά από σχετική τεκμηριωμένη απόφαση του Διοικητικού Συμβούλιου της να ζητήσει για λόγους δημόσιας ωφέλειας και ειδικότερα για τις ανάγκες εκμετάλλευσης λιγνιτικών κοιτασμάτων την αναγκαστική απαλλοτρίωση αστικών ή αγροτικών ακινήτων κειμένων εντός ή εκτός του χώρου των ορυχείων της.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Στην προκειμένη περίπτωση και μετά από νεότερη εμπεριστατωμένη κοιτασματολογική έρευνα του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) στην περιοχή των οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής εντοπίσθηκαν σημαντικά υπόγεια κοιτάσματα (της τάξεως των 180Mt) στο υπέδαφος της περιοχής των οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής. Στο πλαίσιο αυτό για την τεχνοοικονομικά και Περιβαλλοντικά ορθή αξιοποίηση των εν λόγω κοιτασμάτων, που τεκμηριώνουν με τεχνικοοικονομικά κριτήρια Βιώσιμης Ανάπτυξης, την κατασκευή και λειτουργία νέου λιγνιτικού Α.Η.Σ. (Μονάδα Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V), το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ Α.Ε. αποφάσισε να ζητήσει την αναγκαστική απαλλοτρίωσή των ομώνυμων περιοχών των ως άνω οικισμών, που για το σκοπό αυτό θα πρέπει να μετεγκατασταθούν το αργότερο στην μεν περίπτωση της Μαυροπηγής μέχρι το 2018 στη δε περίπτωση της Ποντοκώμης μέχρι το 2022. Για την έκδοση της σχετικής Κ.Υ.Α. των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης περί κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης λαμβάνονται υπόψη: • Οι διατάξεις του Νόμου 2882/2001 (ΦΕΚ 17/2001 τ.Α΄) «Κώδικας Αναγκαστικών

Απαλλοτριώσεων Ακινήτων», όπως ισχύουν. • Οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 4 του Νόμου 1468/1950 περί ιδρύσεως Δημοσίας

Επιχειρήσεως Ηλεκτρισμού, όπως έχει τροποποιηθεί και συμπληρωθεί μεταγενέστερα, με τον A.N.1672/1951, που κυρώθηκε με το Νόμο 2113/1952, σύμφωνα με την οποία η ΔΕΗ δύναται να αιτήσει την αναγκαστική απαλλοτρίωση για λόγους δημόσιας ωφέλειας

• Οι διατάξεις του άρθρου 1 του Ν.2773/99 σε συνδυασμό με το Π.Δ. 333/2000. • Η σχετική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΗ Α.Ε. • Η σχετική δήλωση της ΔΕΗ Α.Ε. σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 1 του Ν. 2985/2002. • Τα σχετικά έγγραφα μετά των συνημμένων τους του Υπουργείου Ανάπτυξης και της ΔΕΗ Α.Ε.

από τα οποία προκύπτει ότι έχουν τηρηθεί οι προϋποθέσεις του άρθρου 3 του Ν. 2882/2002. • Η 1065956/863/Α0006/15.7.2003 (ΦΕΚ 985/ 16.7.2003 τ.Β΄) κοινή απόφαση του

Πρωθυπουργού και του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, σχετικά με ανάθεση αρμοδιοτήτων στους Υφυπουργούς.

• Το Π.Δ. 81/2002 (Α΄ 57) «Συγχώνευση των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών».

Μετά τη δημοσίευση στο ΦΕΚ της σχετικής ΚΥΑ για την αναγκαστική απαλλοτρίωση της αιτούμενης εκτάσεως και την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας ενώπιον του Πρωτοδικείου για την αναγνώριση των τίτλων κυριότητας των δικαιούχων και αργότερα ενώπιον του Εφετείου για τον καθορισμό των οριστικών τιμών μονάδος, η ΔΕΗ Α.Ε. δύναται να επέμβει στην περιοχή ενδιαφέροντος μετά την κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων του απαιτούμενου τιμήματος.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.10.5.2. Απαλλοτρίωση οικισμού Ποντοκώμης

Ο οικισμός της Ποντοκώμης, Δήμου Δημητρίου Υψηλάντη έχει έκταση 887.230,56 τμ., και η αναγκαστική απαλλοτρίωσή του αποφασίστηκε από τη ΔΕΗ Α.Ε. (Απόφαση 154/22.07.2008 του Δ.Σ.) για την εκμετάλλευση του υποκείμενου λιγνιτικού κοιτάσματος από το ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση της περιοχής εξυπηρετεί λόγους δημόσιας ωφέλειας και η σχετική δημοσίευση της πρότασης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης έγινε από το Υ.Π.Α.Ν., Γεν. Διεύθυνση Ενέργειας, στις 20-8-2008 με το υπ’ αριθμ. Δ5/ΗΛ/Β/Φ.41.102/οικ. 20206 έγγραφο. Οι πιθανές τοποθεσίες μετεγκατάστασης του οικισμού της Ποντοκώμης όπως αυτές προέκυψαν από την εκδήλωση ενδιαφέροντος Δήμων που επιθυμούν να φιλοξενήσουν τον οικισμό αξιολογήθηκαν από την ΑΝΚΟ Α.Ε. Ο Δήμος Κοζάνης είναι ένας από τους Δήμους της περιοχής που απηύθυνε πρόσκληση και διέθεσε γη για τη μετεγκατάσταση του οικισμού. Η φιλοσοφία της πρόσκλησης του Δήμου Κοζάνης εστιάζεται στην προσπάθεια να μη χαθεί η πολιτισμική και κοινωνική συνέχεια του οικισμού, να αποτελέσει η μετεγκατάσταση μια δυνατότητα ποιοτικότερης διαβίωσης των κατοίκων της και τέλος, να αποτελέσει η μετεγκατάσταση αυτή μια νέα ευκαιρία δυναμικής οικονομικής ανάπτυξης των κατοίκων της Ποντοκώμης. Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Δημητρίου Υψηλάντη συνεδρίασε για την επιλογή θέσης μετεγκατάστασης της Ποντοκώμης στις 23/9/2008 και αποφάσισε (αρ. απόφασης 118/2008) ως καταλληλότερη θέση την περιοχή νότια της ΖΕΠ Κοζάνης. Αντίστοιχα, το Δημοτικό Συμβούλιο Κοζάνης (αρ. απόφασης 698/2008) αποδέχθηκε την μετεγκατάσταση του Τοπικού Διαμερίσματος Ποντοκώμης σε περιοχή νότια και νοτιοδυτικά της ΖΕΠ, σε έκταση 1.300 στρεμμάτων, εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Κοζάνης. Στο παραπάνω πλαίσιο, ο Δήμος Κοζάνης εντάσσει και την ολοκληρωμένη πρότασή του για την υποχρεωτική εφαρμογή αρχών σχεδιασμού στην κατασκευή της αναδομής του οικισμού με στόχο ο νέος οικισμός της Ποντοκώμης να σχεδιασθεί και να υλοποιηθεί στη βάση ενός παραδοσιακού ποντιακού οικισμού που θα ενσωματώνει τις μνήμες που μεταφέρονται μέχρι σήμερα από γενιά σε γενιά. Το παραδοσιακό ποντιακό χωριό θα αποτελεί διακριτή πολεοδομική ενότητα που θα ακολουθεί την αρχιτεκτονική παράδοση των οικισμών του Πόντου και θα δομηθεί με παραδοσιακά δομικά υλικά όπου απαιτείται τόσο στην κατασκευή της δημόσιας υποδομής (δρόμοι, κοινόχρηστοι χώροι) όσο και στα λοιπά δημόσια κτίρια. Τα Τοπικά Συμβούλια των Τ.Δ. Αργίλου και Λευκόβρυσης με τις αριθμ. 10/2008 και 6/2008, ομόφωνες αποφάσεις τους αντίστοιχα έχουν γνωμοδοτήσει θετικά για την αποδοχή της μετεγκατάστασης του οικισμού της Ποντοκώμης στην προτεινόμενη περιοχή Νότια και Νοτιοδυτικά της Ζ.Ε.Π. Επί του παρόντος είναι σε εξέλιξη η διαδικασία κατάρτισης κτηματολογικών πινάκων και διαγραμμάτων, προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και να καταβάλλει η ΔΕΗ Α.Ε. τα ποσά των σχετικών αποζημιώσεων, όπως παρουσιάσθηκε παραπάνω.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.10.5.3. Απαλλοτρίωση οικισμού Μαυροπηγής Ο οικισμός της Μαυροπηγής του Δήμου Πτολεμαΐδας του Νομού Κοζάνης καταλαμβάνει έκταση 415.000 τμ., και η αναγκαστική απαλλοτρίωσή του αποφασίστηκε από τη ΔΕΗ Α.Ε. (Απόφαση 154/22.07.2008 του Δ.Σ.) για την εκμετάλλευση του υποκείμενου λιγνιτικού κοιτάσματος. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση της περιοχής εξυπηρετεί λόγους δημόσιας ωφέλειας και η σχετική δημοσίευση της πρότασης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης έγινε από το Υ.Π.Α.Ν., Γεν. Διεύθυνση Ενέργειας, στις 20-8-2008 με το υπ’ αριθμ. Δ5/ΗΛ/Β/Φ.41.102/οικ. 20207 έγγραφο. Την εξεύρεση του τόπου μετεγκατάστασης του οικισμού Μαυροπηγής ανέλαβε η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, η Ν.Α. Κοζάνης και ο Δήμος Πτολεμαΐδας. Αρχικά σε κοινή σύσκεψη των φορέων της περιοχής αποφασίστηκε η επιλογή του τόπου μετεγκατάστασης να γίνει από την Περιφέρεια ή την Ν.Α. Κοζάνης μέσω ερωτηματολογίων που θα συμπλήρωναν οι κάτοικοι του Δ.Δ. Μαυροπηγής και θα συνέτασσε η ΑΝΚΟ. Τη διαδικασία αυτή δεν απεδέχθησαν οι κάτοικοι και ζήτησαν τη διενέργεια τοπικού δημοψηφίσματος το οποίο έγινε αποδεκτό από τις προαναφερθείσες αρχές. Το δημοψήφισμα διεξήχθη την Κυριακή 7.12.2008 και οι κάτοικοι με πλειοψηφία 51,5% αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην περιοχή Κουρί του Δήμου Πτολεμαΐδας. Με βάση την απόφαση αυτή ο οικείος Δήμος και η ΔΕΗ Α.Ε. έχουν δρομολογήσει όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για την υλοποίηση της μετεγκατάστασης στον επιλεγέντα χώρο. 5.10.5.4. Μετεγκατάσταση των εκκλησιών Αγ. Νικολάου και Ιωάννη Χρυσοστόμου του οικισμού

Κομάνου Η διαδικασία απαλλοτρίωσης του οικισμού Κομάνου στο Δ.Δ. Πτολεμαΐδας τελικής έκτασης 403 στρεμμάτων ολοκληρώθηκε το έτος 2008 και η ΔΕΗ έχει καταβάλλει ήδη από το 1999 για απαλλοτρίωση το ποσό των 32,9 εκατομμυρίων ευρώ. Επί του παρόντος εκκρεμεί η μετεγκατάσταση των εκκλησιών Αγ. Νικολάου, έτους 1958, και Ιωάννη Χρυσοστόμου του οικισμού Κομάνου στη νέα θέση του οικισμού. 5.10.5.5. Κατάργηση του οικισμού Πτελαιώνα Λόγω της προσβολής του οικισμού Πτελαιώνα από την εξωτερική απόθεση αγόνων του Ορυχείου Νότιου Πεδίου έχει προγραμματιστεί η κατάργηση του οικισμού, η μετεγκατάσταση του οποίου είναι σε εξέλιξη. Η καθαίρεση του οικισμού αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το έτος 2012. 5.10.6. Δάση 5.10.6.1. Προσβολή δάσους Μαυροπηγής Κατά την ανάπτυξη του Ορυχείου Μαυροπηγής και σταδιακά κατά την περίοδο 2009 – 2013 προσβάλλεται το Δάσος Μαυροπηγής, που καταλαμβάνει έκταση 435 στρ. περίπου

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.10.6.2. Προσβολή δάσους Ποντοκώμης Στην περιοχή της Ποντοκώμης εντοπίζεται περιοχή 290 στρ. περίπου με δάσος βελανιδιάς (δάσος Ποντοκώμης) το οποίο αναμένεται να προσβληθεί το 2017, λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη. 5.10.6.3. Προσβολή δάσους Κομάνου Στην περιοχή πλησίον του οικισμού Κομάνου βρίσκεται το δάσος Κομάνου έκτασης περίπου 95 στρεμ., το οποίο έχει ήδη προσβληθεί, λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη. 5.10.7. Εκτροπή ρέματος Σουλού H εκτροπή του ρέματος Σουλού αποσκοπεί στην ασφαλή ανάπτυξη της εξορυκτικής δραστηριότητας της Δ.Ε.Η. Α.Ε. και ειδικότερα στη συνέχιση της εκμετάλλευσης των λιγνιτικών κοιτασμάτων προς τα Νοτιοδυτικά. Συγκεκριμένα, το έτος 2006 πραγματοποιήθηκε τοπική εκτροπή του ρέματος, μήκους 400m στην περιοχή του Α.Η.Σ. Καρδιάς, με σκοπό τη συνέχιση των εργασιών στον Τομέα 6, ο οποίος επεκτεινόμενος προς τα Νοτιοδυτικά συναντούσε την κοίτη του Σουλού. Περαιτέρω, η εκτροπή του ρέματος Σουλού προγραμματίζεται να υλοποιηθεί μέχρι το 2011 σε τρεις φάσεις, δύο προσωρινές εκτροπές και την τελική εκτροπή σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και τις οδεύσεις που απεικονίζονται στο Σχήμα 5.10-3. Όσον αφορά στη διαμόρφωση της κοίτης του ρέματος, σημειώνεται ότι αυτή διαμορφώνεται είτε σε θέσεις παλαιών αποθέσεων της ΔΕΗ Α.Ε. ή σε θέσεις εκσκαφών και οι σχετικές εγκάρσιες διατομές παρουσιάζονται στα Σχήματα 5.10-4 και 5.10-5 αντίστοιχα.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.10-3: Σχηματική απεικόνιση όπου εμφαίνεται η υφιστάμενη κατάσταση της κοίτης του ρέματος Σουλού (γαλάζια γραμμή), οι δύο προσωρινές παραλλαγές της κοίτης και η τελική εκτροπή του ρέματος (σκούρα μπλε γραμμή)

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Σχήμα 5.10-4: Τυπική εγκάρσια διατομή παραλλαγής σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ και διαμόρφωσης κοίτης ρέματος Σουλού σε περιοχή αποθέσεων

Σχήμα 5.10-5: Τυπική εγκάρσια διατομή παραλλαγής σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ και διαμόρφωσης κοίτης ρέματος Σουλού σε περιοχή εκσκαφών

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.10.8. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ., Πτολεμαΐδας και Καρδιάς Στην παρούσα φάση ο στρατηγικός σχεδιασμός της ΔΕΗ Α.Ε. προβλέπει την καθαίρεση του Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ., Πτολεμαΐδας και Καρδιάς με ταυτόχρονη μεταφορά των αντίστοιχων Κέντρων Υπερυψηλής Τάσης (Κ.Υ.Τ.) που προγραμματίζονται να προσβληθούν από την ανάπτυξη των Ορυχείων Πτολεμαΐδας έως τα έτη 2016, 2017 και 2026 αντιστοίχως και την κατασκευή της νέας μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V, που σχεδιάζεται να λειτουργήσει το 2015.Διευκρινίζεται ότι η διακοπή λειτουργίας του Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. (43MW) θα γίνει το 2010, των μονάδων Ι, ΙΙ, ΙΙΙ του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας (70, 125, 125 MW) το 2011 και της Μονάδας IV του Α.Η.Σ. Πτολ/δας (300ΜW) το 2016. Από τις εν λόγω καθαιρέσεις θα προκύψουν υλικά, οι ποσότητες των οποίων αναλύονται στις επόμενες παραγράφους. Με εξαίρεση τα οικοδομικά υλικά καθαίρεσης τα οποία θα αποτεθούν στους χώρους απόθεσης αγόνων, τα υπόλοιπα υλικά, δηλαδή μηχανολογικός εξοπλισμός, μεταλλικές κατασκευές και σωληνώσεις (από χάλυβες, λαμαρίνες, χαλκό), κουφώματα, και πλαστικά θα απομακρυνθούν εκποιούμενα κατά περίπτωση ως μεταχειρισμένος εξοπλισμός ή ως scrap ή θα διατεθούν ως υλικά προς ανακύκλωση. 5.10.8.1. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. Ο όγκος των κτιριακών εγκαταστάσεων του Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. ανέρχεται σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Δ.Λ.Κ.Δ.Μ./ΤΒΣ/Α.Η.Σ., Τομέας Βιομηχανικού Συγκροτήματος, σε 90.000.000 m3, συμπεριλαμβανομένου του κυρίως κτιρίου, του σιλό τέφρας, του πύργου ψύξης και των δεξαμενών αυτού αλλά χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι θεμελιώσεις των εγκαταστάσεων. 5.10.8.2. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας Ο όγκος των κτιρίων και των εγκαταστάσεων του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας ανέρχεται σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΔΜΚΘ/ΚΜΕΕΕ Μελίτης-Αχλάδας, σε 2.551.680 m3. Αντίστοιχα, ο όγκος των σκυροδεμάτων και των τοιχοποιιών είναι κατά προσέγγιση της τάξης των 250.000 m3, συνεπώς ανάλογα με τον τρόπο καθαίρεσης μπορεί να προκύψουν οικοδομικά υλικά καθαίρεσης από 400.000 έως 700.000 m3. Το εκτιμώμενο βάρος του μηχανολογικού εξοπλισμού και των μεταλλικών κατασκευών είναι της τάξης των 70.000 t. Όλα τα εν λόγω υλικά (χάλυβες, λαμαρίνες, χαλκός από καλώδια), υαλοστάσιο, κουφώματα, κ.λπ., αλλά και ο εξοπλισμός των Μονάδων θα αποξηλωθούν και θα απομακρυνθούν εκποιούμενα ως μεταχειρισμένος εξοπλισμός ή ως scrap. Τέλος, ο εκτιμώμενος όγκος των πλαστικών του ψυκτικού συστήματος των πύργων ψύξης, σωληνώσεων, κ.λπ. είναι της τάξης των 25.000 m3. 5.10.8.3. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Καρδιάς Ο όγκος των υλικών που θα προκύψουν από την καθαίρεση των εγκαταστάσεων και των κτιρίων του Α.Η.Σ. Καρδιάς (εκτός των πύργων ψύξης) ανέρχεται σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΔΜΚΘ/ΚΜΕΕΕ Δυτικής Μακεδονίας σε 2.100.000 m3. Αντίστοιχα, ο όγκος των πύργων ψύξης ανέρχεται περίπου σε 1.200.000 m3. Από τον όγκο αυτό και ανάλογα με τη μέθοδο καθαίρεσης που

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

θα επιλεγεί θα προκύψουν οικοδομικά υλικά καθαίρεσης όγκου περίπου 900.000 m3. Ωστόσο, εκτός των οικοδομικών υλικών υπάρχουν μεταλλικές κατασκευές και ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός, οι ποσότητες των οποίων δεν είναι άμεσα εκτιμήσιμες εφόσον πρέπει να προηγηθεί η κατηγοριοποίησή τους ανάλογα με τη μέθοδο διαχείρισής τους και στη συνέχεια η καταγραφή της ποσότητάς τους. 5.10.9. Κατασκευή νέας μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V Η ΔΕΗ Α.Ε. αποφάσισε την ανάπτυξη του νέου λιγνιτικού Σταθμού Πτολεμαΐδας-Κοζάνης (νέας μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V), με κατασκευαστική περίοδο το 2011-2014 και έναρξη λειτουργίας το 2015. Ο νέος λιγνιτικός σταθμός θα εφαρμόζει τη μέθοδο κονιορτοποιημένου λιγνίτη, με πρόβλεψη για κατασκευή συστήματος δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα (RFCCS), εντός κατάλληλου χώρου των απαλλοτριωμένων εκτάσεων της Επιχείρησης, σε υγιές έδαφος και σε κεντροβαρή θέση ως προς τα λιγνιτικά πεδία τροφοδοσίας. Τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του νέου λιγνιτικού σταθμού Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V συνοψίζονται στον Πίνακα 5.10-2. Όπως προαναφέρθηκε, ο πραγματικός χρόνος έναρξης λειτουργίας της νέας Μονάδας θα είναι δυνατόν να οριστικοποιηθεί επακριβώς, μόνον όταν θα έχει υπογραφεί από τον Ανάδοχο η σχετική Σύμβαση και θα έχουν προχωρήσει και οι διαδικασίες αδειοδότησης. Σημειώνεται ότι, για την εκπόνηση της παρούσας Μ.Π.Ε. ελήφθη ως ημερομηνία έναρξης της Εμπορικής Λειτουργίας της νέας Μονάδας η 01/01/2015 και με βάση αυτήν καταρτίστηκαν, τόσο οι πίνακες παραγωγής των Ορυχείων, όσο και εκείνοι της τροφοδοσίας όλων των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών της περιοχής (ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου). Τα βασικά δεδομένα τα οποία ελήφθησαν υπόψη για τη χωροθέτηση της Νέας Λιγνιτικής Μονάδας ήταν τα ακόλουθα: • Η διακοπή λειτουργίας του Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. (43MW) το 2010, των μονάδων Ι, ΙΙ, ΙΙΙ του

Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας (320MW) το 2011 και της μονάδας ΙV του Α.Η.Σ. Πτολ/δας (300MW) το 2016.

• Τα διαθέσιμα-απολήψιμα λιγνιτικά αποθέματα στα ευρισκόμενα ήδη σε λειτουργία επιφανειακά ορυχεία της Επιχείρησης και ειδικότερα του Κύριου Πεδίου (Ορ. Μαυροπηγής) και Ν.Δ Πεδίου.

• Η εκπόνηση αναθεωρημένων Μεταλλευτικών Μελετών για τη μελλοντική λειτουργία του Ορυχείου Μαυροπηγής και Ν.Δ Πεδίου.

• Η ύπαρξη χώρων για την εγκατάσταση και λειτουργία της νέας Μονάδας σε απαλλοτριωμένες εκτάσεις των Ορυχείων της Δ.Λ.Κ.Δ.Μ.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

Πίνακας 5.10-2: Βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του νέου λιγνιτικού σταθμού Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V

ΚΑΥΣΙΜΟ Λιγνίτης (κατά βάση)

ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ 550-660 MW (με δυνατότητα θερμικής ισχύος 140 MWth προς το δίκτυο τηλεθέρμανσης της Πτολεμαΐδας και θερμοκρασία ύδατος τηλεθέρμανσης 120 οC)

ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

(ΚΑΘΑΡΟΣ) ≥ 41,5%

ΌΡΙΑ ΕΚΠΟΜΠΩΝ Απόδοση εγκατάστασης αποθείωσης − SOx ≤150mg/Nm3 (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου) − NOx ≤200mg/Nm3 (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου) Σωματίδια - Στην έξοδο του φίλτρου (ESP): ≤50mg/Nm3 or less (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου). - Στην έξοδο της εγκατάστασης αποθείωσης: ≤10mg/Nm3 or less (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου)

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ CCS

(CARBON CAPTURE AND

STORAGE)

Προβλέπεται χώρος για μελλοντική εγκατάσταση CCS (Carbon Capture and Storage) με προβλεπόμενη τεχνολογία Post combustion based on flue gas scrubbing with amines

Για την κατασκευή και λειτουργία της νέας μονάδας ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V βρίσκεται υπό εκπόνηση Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων τύπου Α1 η οποία θα υποβληθεί το συντομότερο δυνατόν στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ (ΔΕΑΡΘ). 5.10.10. Παραλλαγή αγωγού τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από ΑΗΣ Καρδιάς Σήμερα κατασκευάζεται, και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2009, ο νέος αγωγός τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από τον ΑΗΣ Καρδιάς. Ο νέος αυτός αγωγός θα αντικαταστήσει τον υφιστάμενο αγωγό τηλεθέρμανσης που συνδέει τον ΑΗΣ Πτολεμαΐδας με την πόλη της Πτολεμαΐδας, όταν ο τελευταίος θα διακόψει τη λειτουργία του το 2016. Από τις εργασίες ανάπτυξης του Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη, αναμένεται προσβολή το 2020 του νέου αγωγού τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από τον ΑΗΣ Καρδιάς. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει, μέχρι τότε, να έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες παραλλαγής του προσβαλλόμενου τμήματος.

ΔΕΗ Α.Ε.



ECHMES Ltd.

5.11. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

5.11.1. Κατασκευή φωτοβολταϊκών σταθμών Η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. έχει γνωστοποιήσει την πρόθεσή της να αναπτύξει δύο (2) Φ/Β σταθμούς, ισχύος 15MW έκαστος, σε εκτάσεις ιδιοκτησίας της ΔΕΗ Α.Ε. που βρίσκονται εντός της ευρύτερης περιοχής του Λ.Κ.Δ.Μ. και εντός αποκατεστημένων περιοχών των ήδη εξαντλημένων ορυχείων Καρδιάς και Βόρειου Πεδίου. Οι δύο περιοχές που προτείνεται να φιλοξενήσουν τους Φ/Β σταθμούς καταλαμβάνουν έκταση περίπου 300 στρέμματα η καθεμία. Οι Φ/Β σταθμοί με διακριτικούς τίτλους «Φ/Β Λ.Κ.Δ.Μ. Ι» και «Φ/Β Λ.Κ.Δ.Μ. ΙΙ» πρόκειται να κατασκευαστούν στη θέση Παλιάμπελα του Δήμου Αγ. Παρασκευής στο Νομό Κοζάνης και στη θέση Ξηροπόταμος του Δήμου Πτολεμαΐδας. Προς τούτο έχει απαντήσει θετικά το Δ.Σ. της ΔΕΗ Α.Ε. και η «ΗΛΙΑΚΑ ΠΑΡΚΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Ι Α.Ε.» έχει αποστείλει αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τους δύο Φ/Σ με βάση την απόφαση Δ6/Φ1/οικ.5707, ΦΕΚ 448Β/3-4-2007 συνοδευόμενη από Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ) τον Αύγουστο του 2007. Η σχετική διαδικασία είναι επί του παρόντος σε εξέλιξη.

5.11.2. Κατασκευή ηλιοθερμικού σταθμού (Solar Thermal Plant, STP) Η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. μελετά την εγκατάσταση του πρώτου στην Ελλάδα ηλιοθερμικού σταθμού, με το διακριτικό τίτλο «Λ.Κ.Δ.Μ. Ι», ισχύος 50MW, σε περιοχή του Λ.Κ.Δ.Μ., έκτασης περίπου 3.200 στρεμμάτων στη βορειοδυτική περιοχή της εξωτερικής απόθεσης αγόνων ορυχείου Νότιου Πεδίου, εφόσον η περιοχή έχει την απαιτούμενη ηλιοφάνεια και ένταση ηλιακής ακτινοβολίας ώστε να εξασφαλίζεται οικονομικά βιώσιμη επένδυση. Η ΔΕΗ Α.Ε. συμφωνεί με την εν λόγω εγκατάσταση και προς τούτο, η «ΗΛΙΑΚΟ ΒΕΛΟΣ Ι Α.Ε.» έχει αποστείλει αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τον ηλιοθερμικό σταθμό με βάση την απόφαση Δ6/Φ1/οικ.5707, ΦΕΚ 448Β/3-4-2007 συνοδευόμενη από Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ) τον Αύγουστο του 2008. Η σχετική διαδικασία είναι επί του παρόντος σε εξέλιξη.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 05

Documents

Transcript of ΚΕΦΑΛΑΙΟ 05