ΕΡΕΥΝHΤΙΚΉ ΕΡΓΑΣΊΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΏΝ ΤΗΣ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ

2Ο ΓΕΛ ΛΆΡΙΣΑΣ

ΣΧΟΛΙΚΌ ΈΤΟΣ 2013-2014

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κ. ΚΡΊΤΣΑ ΑΡΙΣΤΕΑ, ΠΕ13

1

Ομάδα 1 η ( Μικροί Writers )

Ονόματα Μαθητών:

Τέρπου Έφη(συντονίστρια)

Πετρωτός Νίκος(γραμματέας)

Γκαντάκα Ελευθερία(αναγνώστρια)

Γκαρλέμου Παναγιώτα(αξιολογίτρια)

Ομάδα 2 η (source of life)

Ονόματα Μαθητών:

Λαβδάκη Αργυρώ-Ασπασία (συντονιστής)

Μηλιώνη Ζωή (γραμματέας)

Μακρής Ορέστης (αναγνώστης)

Πνευματικού Ευαγγελία (αξιολογητής)

2

Ομάδα 3 η (Hopeless Art)

Ονόματα Μαθητών:

Χαλτεπενιδη Χριστίνα (συντονιστής)

Παπατριανταφύλλου Γεωργία (γραμματέας)

Βουλκούδη Βασιλική (αναγνώστης)

Πέτρο Μαρία-Φιλιππίδης Γιώργος (αξιολογητές)

Ομάδα 4 η (Drown to Life)

Ονόματα Μαθητών:

Κωστίμπα Βασιλική (συντονιστής)

Σίμου Ευαγγελία (γραμματέας)

Τσιφλικιώτη Μυρτώ (αναγνώστης)

Μπαγινέτα Ασημίνα (αξιολογητής)

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος

Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΓΚΡΑΦΙΤΙ

1.1 Ορισμός

1.2 Από πού ξεκίνησε το graffiti

1.3 To graffiti στην Ελλάδα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ GRAFFITI

2.1 Είδη graffiti

2.2 Graffiti και Κοινωνία

2.3 Τι υποστηρίζει

2.4 Τι πρεσβεύει

4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ GRAFFITI

3.1 Επεξήγηση όρων

3.2 Μεθοδολογία

3.3 Συμπεράσματα και Αποτελέσματα

Κεφάλαιο 4 ο : Κοινωνία και νομοθεσία

4.1Κοινωνία και γκράφιτι …. Η θέση των πολιτών

4.2Πολιτεία και γκράφιτι …νομοθεσία, ποινές

4.2.1 Η Νομοθεσία της χώρας μου για τα Γκράφιτι

4.2.2 Νομοθεσία και ποινές στο εξωτερικό

4.2 Λόγος – αντίλογος, υπέρμαχοι – πολέμιοι

4.4 Πως επηρεάζει το γκράφιτι τη ζωή των ανθρώπων

4.5 Τι είναι το γκράφιτι … τέχνη ή βανδαλισμός

5

Συμπεράσματα-Αξιολόγηση-Προτάσεις

Επίλογος

Βιβλιογραφία

Παραθέματα (συνέντευξη)

6

Πρόλογος

Η εργασία αυτή αποτελεί μια σύντομη αλλά περιεκτική αναφορά στην έννοια του γκράφιτι.Μέσω αυτής θα την γνωρίσουμε καλύτερα και σε βάθος αλλά και θα καταλήξουμε σε κάποιασυμπεράσματα. Για αρχή θα ασχοληθούμε με την ιστορία του γκράφιτι, θα μας απασχολήσειδηλαδή η προέλευση του, η εξέλιξη του καθώς και οι μεταβολές που υπέστει με το πέρασματου χρόνου. Επιπλέον θα εξετάσουμε και τη φιλοσοφία που κρύβεται πίσω από τα γκράφιτιδηλαδή τα μηνύματα που περνάει στον παρατηρητή. Ακόμα θα ερευνήσουμε το γεγονός αν τογκράφιτι θεωρείται τέχνη ή βανδαλισμός, ένα ζήτημα που απασχολεί πολύ κόσμο. Επίσης στοτελευταίο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην νομιμότητα του γκράφιτι αλλά και της θέσης τουκοινωνικού συνόλου στο θέμα αυτής της καλλιτεχνικής έκφρασης.

7

Εισαγωγή

Έπειτα από εκτενή έρευνα από όλους τους μαθητές της Ά τάξης του λυκείου, με αφορμή τηνερευνητική εργασία του Ά τετραμήνου, έχουμε καταλήξει στην παρακάτω μορφή της εργασίας.Ο κύριος λόγος της επιλογής αυτού του θέματος ήταν κοινός μεταξύ των μαθητών. Όλοι, άλλοςλιγότερο, άλλος περισσότερο βρήκαμε τα θέμα ενδιαφέρον, ευχάριστο και άξιο για έρευνα σεβάθος, μιας και είναι σύγχρονο ζήτημα, αρκετοί από τους συνομήλικους μας ασχολούνται μεαυτό αλλά και επειδή το φαινόμενο γκράφιτι παρατηρείται πλέον σε μεγαλύτερη κλίμακα.Αυτά ήταν και τα κύρια αίτια που μας ώθησαν στη επιλογή αυτού του θέματος. Η εργασία είναιαποτέλεσμα της προσωπικής δουλειάς του κάθε μαθητή καθώς και της ομαδική προσπάθειαςτους. Σε αυτό το σημείο θέλουμε να αναφέρουμε και την πολύτιμη βοήθεια από την υπεύθυνηκαθηγήτρια κ. Κρίτσα Αριστέα που επέβλεπε την εργασία και μας προμήθευε με υλικό καθ’ όλητην διάρκειά της. Αυτό που θέλαμε να πετύχουμε μέσω της έρευνας αυτής είναι νααπαντηθούν όλα τα ερωτήματα σχετικά με το γκράφιτι

8

1. Εισαγωγή (αντικείμενο των ομάδων)

Είμαστε οι Μικροί Writers (1η ερευνητική ομάδα) και έχουμε

αναλάβει την διερεύνηση της ιστορίας του graffiti στο εξωτερικό και στην

Ελλάδα. Στόχος μας είναι να ερευνήσουμε και να κατανοήσουμε τα

σύμβολα και τα συνθήματα που περιλαμβάνει ο κόσμος του graffiti,

καθώς και τη θέση που κατέχουν στην ελληνική κοινωνία.

2.Εισαγωγή

Είμαστε οι “Source of life” (2η ερευνητική ομάδα) και έχουμε αναλάβει

την διερεύνηση της φιλοσοφίας του graffiti.Στόχος μας είναι να

ερευνήσουμε όλα τα είδη, να παρουσιάσουμε τι πρεσβεύει-υποστηρίζει-

αντιπροσωπεύει. Και επιπλέον θα σας ενημερώσουμε για την στάση και

θέση της κοινωνίας απέναντι στην φιλοσοφία του graffiti και των

γκραφιτάδων.

9

3.Εισαγωγή

Είμαστε οι Hopeless ART (3η ερευνητική ομάδα) και έχουμε αναλάβει

την διερεύνηση της ιστορίας του graffiti στην Ελλάδα. Στόχος μας είναι, να

ερευνήσουμε και να κατανοήσουμε τα σύμβολα και τα συνθήματα που

περιλαμβάνει ο κόσμος του graffiti, καθώς και τη θέση που κατέχουν στην

ελληνική κοινωνία.

4.Εισαγωγή

Είμαστε οι (4η ερευνητική ομάδα) και έχουμε αναλάβει την διερεύνηση

της κοινωνίας και νομοθεσίας του graffiti.Στόχος μας είναι να διακρίνουμε

τη διαφορά του graffiti ανάμεσα στην τέχνη και τον βανδαλισμό. Να

επισημάνουμε τη θέση της πολιτείας για το graffiti (νομοθεσία, ποινές).

Ακόμη πως επηρεάζει τη ζωή των ανθρώπων.

10

1.1 Ορισμός

Οι ελληνικοί όροι που περιγράφουν εν μέρει το γκράφιτι είναι «τοιχογράφημα»,«ακιδογράφημα». Στην αργκό των γκραφιτάδων η πράξη του να κάνεις γκράφιτι λέγεταισυνήθως "asdf"

Γκράφιτι είναι η αναγραφή κειμένου, όπως συνθημάτων ή η ζωγραφική σεεπιφάνειες που συνήθως βρίσκονται σε δημόσιους χώρους (για παράδειγμα σε τοίχους).Πρωτοεμφανίστηκε την ίδια περίοδο και στα ίδια μέρη που αναπτύχθηκε το κίνημα του Χιπ χοπ,από τον ίδιο καταπιεσμένο κόσμο. Γι' αυτό πολλοί θεωρούν ότι αποτελεί μέρος τηςκουλτούρας Χιπ χοπ. Το γκράφιτι είναι ένα ανερχόμενο νεανικό κίνημα, που κάποιοικοινωνιολόγοι το καταχωρούν στην υποκουλτούρα.Κάποιοι θεωρούν πως τα γκράφιτι είναι μια αντίδραση στο κατεστημένο, στηνησυχία των κατοίκων της πόλης, στην μουντάδα των τοίχων...

1.2 Από πού ξεκίνησε το Graffiti

Η αρχή αυτού του «κινήματος» ξεκίνησε στη Νέα Υόρκη γύρω στο 1960-70.Ουσιαστικά άρχισε από πιτσιρικάδες που έγραφαν το όνομα τους ή το

Λίγο μετά τον CORNBREAD, στην περιοχή του Washington heights του Manhattan γεννήθηκανκαινούργιοι writers, το 1971 οι NEW YORK TIMES έγραψαν άρθρο για ένα από αυτούς τουςwriters. O ΤΑΚΙ 183 ένα παιδί από τα Washington heights.Μπορεί στη χώρα μας να εμφανίστηκε όψιμα η υπαίθρια εικονογράφηση, χάρη σε έναν Ρωμιό,όμως η διεθνής κοινότητα των γκράφιτι αναγνωρίζει στην Ελλάδα την πρωτιά στην ανάδειξηαυτής της ανώνυμης τέχνης. Ένα Ελληνόπουλο της διασποράς «έδρασε» στις αρχές του 1970,σε όλη την επιφάνεια της Νέας Υόρκης και στις υπόγειες διαδρομές των συρμών,υπογράφοντας με ένα παράξενο όνομα. Χρησιμοποίησε ένα μίγμα του ονόματός τουPanayiotakis, TAKI, και τον αριθμό της οδού του, 183rd ως tag.Λόγω του παράξενου ονόματοςκαι του αριθμού, που πλέον "κοσμούσαν" άπασες τις ελεύθερες επιφάνειες, πολλοί άρχισαν ναπαίρνουν το μήνυμά του, γράφοντας στους τοίχους αντίστοιχα Mary 122, Steven 421 κτλ. ΤοTAKI ήταν το ψευδώνυμο για το κανονικό του όνομα Δημήτριος και το183 ήταν ο αριθμός της οδού που ζούσε. Εργαζόταν ως κούριερ με τα πόδια. Έτσι ήταν συχνάστον υπόγειο σιδηρόδρομο και το επωφελήθηκε αυτό κάνοντας υπογραφές (tags),ενώπερπατούσε. Η εμφάνιση αυτού του παράξενου ονόματος μαζί με τον αριθμό κίνησε τηνπεριέργεια όλων, εξ ου και το άρθρο των New York Times. Αυτός πήρε όλη τη δόξα και τοσεβασμό, αυτός ήταν και ο πρώτος king και ως ο πιο αναγνωρισμένος writer. Μερικοί άλλοιwriters μεγάλης σημασίας ήταν και οι Julio 204 ,frank 207και ο joe 136 και αυτοί ήταν από τουςπρώτους writers.Αυτό το φαινόμενο, προκάλεσε ένα άρθρο του 1971 στις New York Times μετον τίτλο, Taki 183.Στους δρόμους του Brooklyn το κίνημα του γκράφιτι μεγάλωνε και εκείσυνεχώς πολλοί writers ήταν ενεργοί. Ο friendly Freddie ήταν ένας writerτου Brooklyn που

11

απέκτησε μεγάλη φήμη. Ο υπόγειος σιδηρόδρομος αποδείχθηκε ως μια γραμμήτηλεπικοινωνίας και ως ένα στοιχείο ενοποίησης όλων αυτών των ξεχωριστών κινημάτων. Οιάνθρωποι και στις 5 περιφέρειες ενημερώνονταν για τις προσπάθειες του καθενός. Έτσικαθιερώθηκε και ο διαγωνισμός αναμεταξύ τους.

Αυτό το γράψιμο άρχισε να φεύγει από τους δρόμους και πήγε στον υπόγειο σιδηρόδρομο καιγρήγορα άρχισε να γίνεται ανταγωνιστικό. Σε αυτό το σημείο το γράψιμο αποτελούταν απόtags και ο στόχος ήταν να έχεις όσο πιο πολλές γίνεται. Οι writers θα πήγαιναν στις πλατφόρμες και θα χτυπούσαν όσο πιο πολλά βαγόνιαμπορούσαν. Δεν πέρασε πολύς καιρός, όταν συνειδητοποίησαν ότι αν πήγαιναν μέσα στηναυλή των τρένων, τότε θα μπορούσαν να χτυπήσουν ακόμα πιο πολλά βαγόνια και με λιγότερορίσκο να τους πιάσουν. Έτσι η ιδεολογία και η μέθοδος του bombing υλοποιήθηκε και συνάμακαθιερώθηκε.

Tag style:

Μετά από λίγο καιρό υπήρχαν τόσα πολλά άτομα που έγραφαν, που οι writers χρειάζονταν ένακαινούργιο τρόπο για να αποκτήσουν φήμη πρώτος τρόπος ήταν να κάνουν την υπογραφή τουςξεχωριστή. Πολλές μέθοδοι και καλλιγραφικά style δοκιμάστηκαν και αναπτύχθηκαν. Κάποιεςυπογραφές ήταν αυστηρώς για οπτικό appeal ενώ άλλες είχαν ξεχωριστό νόημα για τονκαλλιτέχνη. Για παράδειγμα οι κορώνες χρησιμοποιούνταν από writers που ήθελαν να δείξουνστον κόσμο ότι ήταν βασιλιάδες. Μάλλον η πιο διάσημη υπογραφή στην ιστορία αυτής τηςκουλτούρας ήταν του STAY HIGH 149 που χρησιμοποιούσε ένα γάρο (τσιγάρο με μαριχουάνα)ως παράλληλη γραμμή για το H και το λογότυπο των σήριαλ THE SAINT.

Κλιμάκωση της tag:

Το επόμενο στάδιο ήταν η κλιμάκωση της υπογραφής. Οι writers άρχισαν να γράφουν σε πιομεγάλη κλίμακα, άρχισαν να χοντραίνουν τα γράμματα και έβαζαν και εξωτερική γραμμή μεάλλο χρώμα. Ανακάλυψαν ότι βαλβίδες από άλλα aerosol προϊόντα έβγαζαν πιο μεγάλο πάχοςκαι αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη του αριστουργήματος (masterpiece). Είναι δύσκολο να πεικανείς ποιος έκανε το πρώτο αριστούργημα, αλλά τη δόξα παίρνουν από όλους οSUPER KOOL 223 από το BRONX και ο WAP από το BROOKLYN. Αυτά τα χοντρά γράμματαέδωσαν την ευκαιρία στον καλλιτέχνη να αναπτύξει ακόμα παραπέρα τις τεχνικές του. Οιwriters διακοσμούσαν το εσωτερικό του γράμματος με διάφορα σχέδια, όπως αστεράκια,διάφορες γραμμές, χοντρές τελείες και άλλα.

Τελικά οι writers άρχισαν να κάνουν αυτά τα αριστουργήματα κατά μήκος και ύψος τωνβαγονιών (που και αυτό λέγεται το έκανε πρώτος οSUPER KOOL 223). Αυτού του είδους τα graffiti τα ονόμασαν με τον όρο

12

Top -to-bottom. Αυτή η προσθήκη διαφόρων διακοσμητικών στοιχείων και η μεγέθυνση τηςκλίμακας των graffiti συνέβαλε δραματικά στην ανάπτυξη αυτής της κουλτούρας. Μερικοί απότους επιτυχημένους writers εκείνης της εποχής ήταν:HONDO 1, JAPAN 1, MOSES 147, SNAKE 131,LEE 163D, STAR 3, PHASE 2, PRO-SOUL, TRACY 168,

LIL HAWK,BARBARA 62, EVA 62, CAY 161, JUNIOR 161καιSTAY HIGH 149.

Aυτή η ανταγωνιστική ατμόσφαιρα οδήγησε στην ανάπτυξη τωνπρώτων κυριολεκτικά style. Από εκείνη τη στιγμή αποχωριζόμαστε πια τα style βασισμένα στιςυπογραφές. Το πρώτο style που εμφανίστηκε λεγότανBRODWAY style και δημιουργήθηκε από τον TOPCAT 126της Philadelphia. Αυτό το style δημιούργησε τα κεφαλαία γράμματα για μεγάλους χώρους, τα γράμματα πουέχουν μια κλίση αναμεταξύ τους και τις βομβες(bombs).O PHASE λίγο αργότερα δημιούργησετο softie style ή αλλιώς bubbleStyle . Το broadway και το bubble style ήταν οι πρώτες μορφές graffitiέτσι όπως το ξέρουμε σήμερα, οπότε και έναυσμα μέσω αυτών των δυο style ναδημιουργηθούν τα σημερινά style. Σύντομα βελάκια, σπείρες, οι συνδέσεις μεταξύ τωνγραμμάτων αφομοιώθηκαν στα γράμματα. Αυτές οι προσθήκες έκαναν τα γράμματαπολύπλοκα και δύσκολα να διαβαστούν. Με αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκε η βάση για τομηχανικό ή άγριο style( mechanical or wild style). Ο συνδυασμός της δουλειάς του phase 2 και ο μεγάλος ανταγωνισμός ανάμεσα σε μεγάλους(style masters) όπως RIFF 170 και PEL βοήθησαν ακόμα πιο πολύ στην ανάπτυξη του style. ΟRIFF είχε καταλυτικό ρόλο, διότι έπαιρνε τα style των άλλων και τα ανάπτυσσε σε ένακαινούργιο επίπεδο. Από εδώ βγήκαν και τα style wars.Writers όπως ο FLINT 707 και ο PISTOL έκαναν μεγάλες αναπτύξεις στηντρισδιάστατη τεχνική δίνοντας βάθος στα γράμματα τα οποία έγιναν και standards για τιςεπόμενες γενιές. Η δημιουργικότητα αυτής της αρχικής περιόδου δεν έμεινε μη-αναγνωρίσιμη.Ο HUGO MARTINEZ, καθηγητής κοινωνιολογίας στο κολλέγιο της νέας Υόρκης πήγε γνώρισετους UGA (UNITED GRAFFITI ARTISTS). Οι uga ήταν από τους καλύτερους writers του υπόγειουσιδηρόδρομου οι οποίοι επιδεικνύαν την δουλειά τους σε gallery. O Μartinez τους βοήθησε νακάνουν μια επιτυχημένη gallery με writers, όπωςPHASE 2, MICO, COCO 144, PISTOL, FLINT 707, BAMA, SNAKE και STITCH. Το 1973 ένα άρθρο του περιοδικού new york magazine του Richard Goldstein με τίτλο "THEGRAFFITI HIT PARADE" ήταν μια πρώιμη αναγνώριση της τέχνης του graffiti. Γύρω στο 1974 writers όπως TRACY 168, CLIFF 159, BLADE ONEέκαναν διάφορες δουλειές με σκηνικό με πρόσωπα, cartoons, τοπία. Ετσι δημιουργήθηκε τοmural. Τέτοιες δουλειές σε αρχικό στάδιο τις έκαναν οAJ 161 και SILVER TIPS.

Αποκορύφωμα 75-77

13

Το αποκορύφωμα ήταν στα τέλη 74. Στη Νέα Υόρκη επικρατεί κρίση. Ο υπόγειοςσιδηρόδρομος δεν είχε σχεδόν καθόλου φύλακες. Η καινούργια γενιά σαφώς πιοπροετοιμασμένη, αφού τα πρώτα βήματα του graffiti έχουν ήδη γίνει. Αυτό το γεγονός οδήγησεστο πιο δυνατό χτύπημα bombing στην ιστορία. Σε αυτό το σημείο το bombing και το style έχουν διακριθεί, τα whole cars έχουν γίνειτυπικότητα, το bombing έγινε ακόμα πιο γρήγορο και βγήκε ο όρος throw up. Το throw up είναικομμάτι που αποτελείται από ένα outline και το εσωτερικό βάφεται ελάχιστα, συνήθως είναι 1ή 2 γράμματα. Αυτό το είδος εξαπλώθηκε παντού, κυρίως στα ΙΝD`S και ταBMT`S (κάτι σαν ΗΣΑΠ και ΟΣΕ της Ελλάδας). Crews, όπως POG, 3yb, BYB TC, TOP συνεισφέρανπάρα πολύ. THROW UP KINGS, όπωςTEE, IZ, DY 167, PI, IN, LE, TO, OI, FI aka VINNY, TI 149, CY, PE Ο. Τα throw-ups ήταν στο αποκορύφωμα τους την περίοδο 75-77. Το ίδιο και τα whole cars writers, όπως BUTCH, CASE, KINDO, BLADE, COMET, ALE 1, DOO2,JOHN 150, LEE, MONO,SLAVE, SLUG, DOC 109 CAINE ONE, που έβαψαν πάρα πολλά βαγόνια ακολουθώντας τα βήματαγιγάντων του TRACY και του CLIFF.

H ANAΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ STYLE

Ένα νέο κύμα δημιουργίας άνθισε στα τέλη του 1977 με crew όπωςTDS, TMT, UA, MAFIA, TS5,CIA, RTW, ROC Stars, TMB, TFP, TC5 και TF5. τα style wars για άλλη μια φόρα ξεκίνησαν αυτόήταν και το τελευταίο κύμα bombing πρίν να γίνει πρώτο μέλημα της αρχής των μεταφορικώνμέσων η εξάλειψη του graffiti. Στο broadway writers όπως CHAIN 3, KOOL 131, PADRE, NOC 167και PART 1 ανέπτυσσαν τα style τους βασισμένα πάνω στα style των PHASE 2, RIFF 170 και PEL.Ο CHAIN αργότερα πήγε στην 2η και 5 η γραμμή του σιδηρόδρομου με το TMT crew, στηπαράδοση των style wars οι CIA αντιμετώπισαν τις δουλειές των TMT. DONDI με τον POSE VSCHAIN`S POSE. CASE 2, KEL 139, MARE, COMET, REPEL, COS 207, DURO, MIN, SHY 147, KADE198, FED 2, REVOLT, RASTA, ZEPHYR, BOOTS 119, KIT 17, CRASH και DAZE ήταν και αυτοίενεργοί writers εκείνου του καιρού LEE, CAZ 2, IZ, SLAVE, REE, DONDI, BLADE και COMET ήτανπολύ ανταγωνιστικοί στην αρένα των whole car οι SEEN, MAD, PJ και DUST κυριάρχησαν στην6η γραμμή του σιδηροδρόμου οι MITCH 77, BAN 2, BOO 2, PBODY, MAX 183, και KID 56 αυτοίκυριάρχησαν στην 4 η γραμμή, ο FUZZONE έκανε αισθητή την παρουσία του και στις 7 IRTγραμμές ενώ οι CIA, TB και TKA έδρασαν πιο πολύ στις γραμμές BMT και έκαναν και αυτοίαμέτρητα styles. Μετά το 1980 τα πράγματα άρχισαν να σταματάνε σιγά σιγά, στον σιδηρόδρομο, καθώςέβαλαν συρματοπλέγματα και πιο πολλούς φύλακες. Οι writers άρχισαν να τα παρατάνε και νακατευθύνονται σε άλλες καλλιτεχνικές επιλογές. Πολλοί άρχισαν να σκέφτονται την καριέρατους. Δεν υπήρχε και αρκετή προσοχή μετά από την razor gallery που έγινε στις αρχές του 70 μετην βοήθεια του hugo martinez. Το 1979 ο LEE QUINONES και ο FAB 5 FREDDIE έκαναν μιαέκθεση στη Ρώμη με το πωλητήέργων τέχνης Claudio Bruni. Μετά το 1980 πολλοί writers πήγαν σε διάφορα μέρη, όπως ESSESstudio, Stephan Eins' Fashion Moda και Patti Astor's Fun Gallery για να διευρύνουν τουςορίζοντες τους. Αυτές οι galleries ήταν πολύ σημαντικές, διότι διεύρυναν την τέχνη του graffitiκαι στο εξωτερικό. Πίνακες όπως του DONDI, LEE, ZEPHYR, LADY PINK, DAZE, FUTURA 2000έδειξαν στον υπόλοιπο κόσμο την τέχνη της Νέας Υόρκης.

14

Η επιβίωση των πιο δυνατών 1982-1985

Στις αρχές με μέσα του 1980 το graffiti άρχισε να τα βρίσκει σκούρα, εξαιτίας των writersαλλά και όλης της κοινωνίας, που και η ίδια κατέρρεε. Τον καιρό εκείνο ξέσπασε η επιδημίατου crack και της κοκαΐνης. Πολλά άτομα πέθαναν εξαιτίας της και κυρίως μέσα στα ghetto.Καινούργιοι νόμοι βγήκαν και απαγόρευσαν την πώληση των spray από μεταπωλητές και ταμαγαζιά που θα τα πωλούσαν έπρεπε να τα είχαν κλειδωμένα σε ειδικά ντουλάπια ούτως ώστενα μην κλαπούν. Ακόμα βγήκαν νόμοι περί φυλάκισης και πρόστιμου, αν κάποιος κάνει graffiti.Σε πολλούς τόπους, όπου μπορούσαν να βάψουν, είχαν τοποθετηθεί φύλακες και ανκαταστρέφονταν συρματοπλέγματα, αντικαθιστούσαν αμέσως. Βγήκε επιπλέον καθαριστικόκατά του graffiti. Έτσι πολλά graffiti σβήνονταν σε μερικούς μήνες αν όχι σε μέρες. Αυτόαναστάτωσε πολλούς writers, με αποτέλεσμα να τα παρατήσουν.Πολλοί όμως δεν αποθαρρύνονταν τόσο εύκολα, βρήκαν αυτή την κατάσταση ως μια νέαπρόκληση. Δυνάμωσε η αποφασιστικότητά τους. Για να μην χάσουν από τοMTA (METROPOLITAN TRANSIT AUTHORITY), άρχισαν να γίνονται επιθετικοί αποφασισμένοιγια τη διασφάλιση της περιοχής τους. Φυσικά το θέμα με το ποιος θα έχει ποιές περιοχές καιτην αυλή των τρένων μαζί με τις γραμμές ήταν από παλιά. Η διαφορά είναι ότι αυτές οι απειλές αναμεταξύ τους δυνάμωσαν ακόμα πιο πολύ. Αν έναςwriter πήγαινε να βάψει χωρίς προστασία, τότε ήταν σίγουρο ότι θα τον έδερναν οι άλλοιwriters και θα του έκλεβαν τα spray! Σε αυτό το σημείο η σωματική δύναμη και η ενότητα στιςσυμμορίες του δρόμουπήρε πολύ σημαντικό ρόλο στο graffiti. Υπήρχαν θρυλικές διαμάχες μεταξύ τους για το ποιός θαελέγχει το ONE TUNNEL και τη GHOST YARD. Η πιο διάσημη μάχη μεταξύ των writers ήταν τουCAP MPC VS THE WORLD.Υψηλού προφίλ writers εκείνου του καιρού ήταν:SKEME, DEZ, TRAP, DELTA, SHARP, SEEN TC5, SHY 147,BOE, WEST, KAZE, SPADE 127, SAK, VULCAN, SHAME, BIO, MIN, DURO, KEL, T KID,MACK, NICER, BRIM, BG 183, KENN, CEM, FLIGHT, AIRBORN, RIZE, JON 156, KYLE156 και των X Men.

ΣΚΛΗΡΟΙ ΚΑΙΡΟΙ 1985-89

Σε κάποιες γραμμές του υπόγειου σιδηρόδρομου σταμάτησαν να καθαρίζουν τα βαγόνια διότιπροορίζονταν για απόσυρση για να γίνουν παλιοσιδερικά Ετσι δόθηκε μια τελευταία ευκαιρίαστους writers να βάψουν ανενόχλητοι. Η τελευταία ορμή πάνω στη 2 η και 5 η γραμμή ήρθεαπό τους:WANE, WEN, DERO, WIPS, TKID, SENTO, CAVS, CLARK και M KAY,οι οποίοι έκαναν και burnersa.k.a

15

masterpieces (αριστουργήματα). Τότε ήρθε μια μόδα από νέα άτομα, οι οποίοι έστειλαν το graffiti ένα βήμα πίσω. Έπαιρνανχοντρούς μαρκαδόρους και χαλούσαν τα graffiti, κάτι που θεωρούμε προσβολή, να χαλάς τοκομμάτι ενός writer, που με τόσο κόπο το δημιούργησε. Λόγω της έλλειψης των spray έκανανμόνο υπογραφές με μαρκαδόρους, αλλά αυτές οι υπογραφές ήταν φτωχές καλλιτεχνικέςπροσπάθειες. Οι καιροί όταν οι writers προσπαθούσαν συνεχώς να καλυτερεύουν και νατελειοποιούν τις υπογραφές τους χάθηκαν. Αν δεν ήταν οι προαναφερόμενοι writers, η τέχνητης νέας Υόρκης θα εξαφανιζόταν. Στα μέσα του `86 το ΜΤΑ ολοένα κέρδιζε τη μάχη εναντίοντου graffiti. Οι πιο πολλοί writers είχαν σταματήσει να βάφουν. Όλες σχεδόν οι γραμμές τουσιδηρόδρομου δεν είχαν graffiti. Οι μόνες γραμμές που είχαν πάνω graffiti ήταν Ds, Bs, LLs, Js,Ms και οι writers που έβαφαν ήταν οι: MAGOO, DOC TC5, DONDI, TRAK, DOME and DC. Η ασφάλεια ήταν μεγάλη και η αστυνομία έκανε ειδική δύναμη εναντίον τωνβάνδαλων του σιδηρόδρομου. Το μόνο που έμεινε ήταν μερικές σκιώδειςμορφές GHOST, SENTO, CAVS, KET, JA, VEN, REAS, SANE, SMITH. Αυτοί οι writers κράτησαν το graffiti ζωντανό σε εκείνους τους δύσκολους καιρούς...

1.3 Το graffiti στην Ελλάδα

Το graffiti εμφανίστηκε στην Ελλάδα γύρω στο 1986 αρχικά με πολύχρωμα σχέδια καιμηνύματα πάνω στα βαγόνια του ηλεκτρικού και των τρένων. Η ελληνική κοινωνία τότεαντιμετώπισε το θέμα κάπως επιφυλακτικά χωρίς να δώσει ιδιαίτερη έκταση. Αργότερα η τέχνηαυτή απέκτησε πολλούς οπαδούς και διαδόθηκε ευρέως, έχοντας πάντα μια ιδιάζουσα σχέσημε τη μουσική Hip-Hop. Μετά εμφανίστηκαν τα πρώτα διεθνή περιοδικά το «True colors» και«Stylewars»τα οποία ασχολήθηκαν με το γκράφιτι και προώθησαν τη "φιλοσοφία" του.

Το 1998 καθιερώθηκε ο θεσμός του Πανελλήνιου Φεστιβάλ ΓκράφιτιΣε συνεργασία με την Ελληνοαμερικανική Ένωση ενώ στα τέλη του ίδιου χρόνου κυκλοφόρησεκαι ο πρώτος ολοκληρωμένος κατάλογος-λεύκωμα ελληνικού γκράφιτι. Στη Ελλάδα το γκράφιτι,σε αντίθεση με τα αστικά γκέτο των ΗΠΑ, δεν αποτελεί έκφραση του περιθωρίου. Μάλιστα,επειδή τα σπρέι είναι αρκετά ακριβά, θεωρείται ακριβό χόμπι και πολλοί από τους νεαρούςγκραφιτάδες ανήκουν πλέον στη αστική και μεγαλοαστική τάξη. Οι περισσότεροι είναι ηλικίας12-30, βγαίνουν σε ομάδες όταν πέσει η νύχτα και στόχο έχουν να κάνουν την πόλη πιοφωτεινή και χαρούμενη. Το γκράφιτι στη Ελλάδα , δεν έχει κάποια συγκεκριμένη ταυτότητα, ανκαι πολλές φορές συνδέεται με την αμφισβήτηση και την ανυπακοή, καθώς το λεγόμενο «bombing" γίνεται σε απαγορευμένες επιφάνειες., Όλες οι ομάδες γκράφιτι ξεκίνησαν μεαφορμή το ελληνικό Hip Hop συγκρότημα TerrorXCrew.

Το πρώτο Wall Fame έγινε στη Ελλάδα το 1994. Αγαπημένες επιφάνειες, είναι οι εξωτερικοίτοίχοι κτιρίων αλλά και εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα, λεωφορεία, τρένα, ρολά καταστημάτων.Όπως σε κάθε ομάδα, έτσι και σε αυτή των γκραφιτάδων, υπάρχουν αξίες όπως είναι η φήμη, ηκαλλιτεχνική έκφραση , αλλά και η δύναμη. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει το στυλ. Είναι ηπροσωπική φωνή που βγαίνει μέσα από το γκράφιτι. Όσο πιο αυθεντικό είναι το στυλ τόσο πιογνωστός και σεβαστός θα γίνει στο χώρο του ο γραφιτάς. Η διάρκεια ζωής ενός γκράφιτι είναι

16

από 1 ημέρα έως πολλά χρόνια. . Περιοχές συνηθισμένες σε γκράφιτι είναι το Μοναστηράκι, ηΕρμού, τα Εξάρχεια κ.α. Ο χώρος του γκράφιτι είναι κατά κύριο λόγο ανδρικός. Οι γυναίκες μειοψηφούν και είναιδύσκολο να καταξιωθούν στο χώρο αυτό. Πολλές είναι εκείνες που χρησιμοποιούν ανδρικάψευδώνυμα, αλλά τις προδίδει το σχέδιο που συνήθως είναι πιο φωτεινό και φίνο.

Σύμφωνα με την ψυχίατρο Μαρία Διαλλινά το γκράφιτι είναι μία μοναχική κραυγήεπικοινωνίας. Με άλλα λόγια, το μοναχικό άτομο θέλοντας να επικοινωνήσει αισθήματααπελπισίας , θυμού, εξέγερσης και διαμαρτυρίας απέναντι σε μία αποξενωμένηπραγματικότητα καταφεύγει στην δύναμη του συμβόλου, στη πλέον αρχικνίτη του μορφή, τηνεικόνα. Συνεπώς, ο κ καλλιτέχνης με το σπρέι είναι αυτός που προσπαθεί όχι μόνο νααναπαραστήσει το αστικό περιβάλλον, αλλά να το επανορθώσει τουλάχιστον με τον τρόποτου. Σύμφωνα με τα άρθρα του Ποινικού Κώδικα 381 και 382, ο καλλιτέχνης του δρόμουδιώκεται για φθορά κατά ξένης ιδιοκτησίας - αδίκημα σε βαθμό πλημμελήματος , στο οποίοεπιβάλλεται ποινή φυλάκισης το λιγότερο 4 χρόνια.

Με βάση στοιχεία της Γενικής Αστυνομίας στο διάστημα 1/1/2007 έως τις 10/4/2008πραγματοποιήθηκαν 26 συλλήψεις στο Δήμο Αθηναίων και σε περιφερειακούς δήμους τηςπόλης ( Καλλιθέα, Παλλήνη, Νέα Ερυθραία) συστήθηκαν 22 υποθέσεις, οι φάκελοι των οποίωναφορούσαν σε φθορές κατά δημόσιων κτιρίων.

ΣTHN EΛΛAΔA έχουμε ευτυχήσει να φιλοξενούμε τοιχογραφίες από τα αρχαία χρόνια, σε μέρηπου είναι γνωστά ανά την υφήλιο, όπως αυτά στην Κνωσό και στην Σαντορίνη. Γνωστές στοευρύ κοινό είναι και οι λαϊκές ζωγραφιές - τοιχογραφίες του Θεόφιλου που «διασώθηκαν»,αποκαθηλωμένες από τον πρωτογενή τους χώρο. Πέρα από αυτές, όμως, ελάχιστες είναι οιτοιχογραφίες που έχουν γίνει από Eλληνες καλλιτέχνες στο πρόσφατο παρελθόν, τοιχογραφίεςοι οποίες να ζωγραφίστηκαν στον δρόμο και σε κοινή δημόσια θέα. Ελάχιστες είναι και οιπρωτοβουλίες των πολιτών για το ίδιο αντικείμενο, εκτός ίσως αυτών των τοιχογραφιών πουέγιναν με πρωτοβουλία της ΕΕΔΥΕ στην Αθήνα.

Ξεκίνημα

To graffiti σε συνάρτηση με το κίνημα που εμφανίστηκε στη Νέα Υόρκη θα ανδρωθείστην Ελλάδα σε κλειστές ομάδες (crew), οι οποίες θα δημιουργήσουν και τα πρώτα Graffiti στατρένα των ΗΣΑΠ και του ΟΣΕ το 1989 με 1990. Τα πρώτα ακούσματα της ραπ μουσικής, τοπρώτο hiphop συγκρότημα (TXC), η έλευση των περιοδικών, των βιβλίων («Spraycan Art») καιτων σπρέι, έδωσαν τη δυνατότητα στις ομάδες αυτές να αποκτήσουν ένα ακόμη δέλεαρ.Ακολούθησαν οι επισκέψεις ξένων writers, όπως του Colorz από τη Γαλλία και του Bez από τηνΟλλανδία το 1992-93, οι οποίοι βοήθησαν τα νέα μέλη με την εμπειρία τους. Τα σχολικά κτίρια αποτέλεσαν τις ιδανικότερες και τις πιο προσιτές επιφάνειες για τηδημιουργία και παρουσίαση των έργων και η μίμηση από πολλούς νεαρούς δεν άργησε ναέρθει. Oπως δεν άργησαν και οι αντιδράσεις των σχολικών διευθυντών, με απειλές γιααποβολές και κατηγορίες για βανδαλισμούς. Σήμερα η φύλαξη των σχολείων αποτρέπει κάθε

17

παρέμβαση, παρά μόνον αυτές που γίνονται –όχι αυθόρμητα- αλλά κατόπιν αιτήσεως,συνεννοήσεως και εγκρίσεως. Τα βαγόνια των ΗΣΑΠ και του ΟΣΕ δέχτηκαν και αυτά τις πρώτες πινελιές των writers και οι«επεμβάσεις» συνεχίζονται και σήμερα. Το μετρό «παίρνει σειρά», αποτελώντας τομεγαλύτερο δέλεαρ για τους παράνομους writers, οι οποίοι «βρίσκουν τον δρόμοζωγραφίζοντας τις επιθυμίες τους». Τα έργα τους όμως δεν θα εμφανιστούν ποτέ μπροστά σταμάτια των χιλιάδων επιβατών, μιας και τα βαγόνια αποσύρονται και καθαρίζονται άμεσα.

Σε νέους δρόμους

Πέρα από τα παραπάνω το graffiti άνοιξε και στην Ελλάδα καινούργιους δρόμους στιςεταιρείες, διαφημιστικές και μη, να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Δίνει πλέον την ευκαιρία σειδιώτες να δημιουργήσουν στους χώρους τους τοιχογραφίες και σε ορισμένους writers ναπαρουσιάσουν μια πιο εμπορική δουλειά, με εκθέσεις κ.λπ. Eτσι θεατρικές παραστάσεις, σίριαλ, προϊόντα, μουσικές εκδηλώσεις (π.χ.eurovision), χώροι club, ειδικά project από κρατικές υπηρεσίες και υπουργεία,«ντύνονται» με έργα από writers.Επίσης, μέσα από τη δραστηριοποίηση ενεργών writer, πολλές επιφάνειες του δημόσιουχώρου έχουν μετεξελιχθεί σε χώρους ελεύθερης έκφρασης καιδημιουργίας, όπου νόμιμα μπορεί ο οποιοσδήποτε να ζωγραφίσει. Τέτοιεςεπιφάνειες υπάρχουν στις γέφυρες του Τροχονόμου στη Νέα Ιωνία, στο γήπεδο τηςΚαλαμαριάς στη Θεσσαλονίκη κ.λπ.Κομβικό σημείο για το graffiti στην Ελλάδα αποτέλεσε η υλοποίηση τουπρογράμματος «Χρωμόπολις» το καλοκαίρι του 2002, τόσο για τη δύναμη και την έκταση τηςεικαστικής παρέμβασης αυτού του προγράμματος, όσο και για τη συμμετοχή πολλώνεπώνυμων καλλιτεχνών στη δημιουργία ενός κοινού σκοπού. Ήταν μια ευκαιρία και ένα κίνητρο (που δεν έχει αξιοποιηθεί) για τις δημοτικές αρχές ναγνωρίσουν ζωντανά ένα από τα μοναδικά εργαλεία παρέμβασης στο αστικό τοπίο και μιαμοναδική ευκαιρία να γνωρίσουν αυτούς τους καλλιτέχνες.

18

2.1ΕΙΔΗ GRAFFITI

Όταν περπατάτε δίπλα από γκράφιτι στο δρόμο ,αφιερώνεις χρόνο γιανα το μελετήσεις ; κοιτάτε τη σύνθεσή της για να διαπιστώσετε τηνπρόθεση του προσώπου πίσω από το χρώμα σπρέι ; Αν το κάνετε ,μπορείτε να παρατηρήσετε ότι υπάρχουν αναγνωρίσιμες μορφές ή τύπουςγκράφιτι . Από τις απλές , γρήγορες, ετικέτες μέχρι και περίτεχνα κομμάτιαπου καλύπτουν ολόκληρους τοίχους και προκαλούν τον θαυμασμό.Υπάρχει μια ολόκληρη γλώσσα και περίπλοκη ιεραρχία των γκράφιτι εκείέξω που οι περισσότεροι άνθρωποι προσπερνούν καθημερινά χωρίς να τοκαταλαβαίνουν .

Tagging: είναι ο απλούστερος τύπος των

graffiti, που αποτελείται από το

όνομα του συγγραφέα που

χρησιμοποιεί ως ψευδώνυμο σε ένα

χρώμα. Οι ετικέτες είναι βασικά

υπογραφή του συγγραφέα, αν

συνδέονται με ένα πλήρωμα , θα

μπορούσαν επίσης να περιέχει το

όνομα ή τα αρχικά του πληρώματος . Ετικέτες μπορεί να δει κανείς παντού και

γίνονται με χρώματα, σπρέι, ή στυλό . Εάν μια ετικέτα τίθεται πάνω από την ετικέτα

ή ένα κομμάτι ενός άλλου συγγραφέα , είναι εξαιρετικά ασεβείς.

Ένα throw-up:είναι λίγο πιο περίπλοκο από μια ετικέτα , έχει συνήθως δύο ή

τρία χρώματα , αλλά δεν είναι τόσο περίτεχνα ως ένα κομμάτι . Το throw-up είναι

κάτι που μπορεί να γίνει γρήγορα και επανειλημμένα , και παράλληλα να

αναγνωρίζεται ο συγγραφέας . Συνήθως γίνονται με γράμματα που μοιάζουν με

φούσκες , συχνά με ένα χρώμα και με ένα διαφορετικό χρώμα στο περίγραμμα .

Όταν ένας συγγραφέας γκράφιτι κάνει βομβιστική επίθεση ,

συνήθως κάνει tag ή βάζει throw-ups παντού σε όλη την

περιοχή του.

19

Χρησιμοποιώντας τα stencil: είναι ένας γρήγορος και αποτελεσματικός τρόπος για να τεθεί κάπως περίπλοκα κομμάτια

πολύ γρήγορα . Κρατώντας πατημένο το stencil στον τοίχο και ψεκάζοντας , μπορείς

να πάρεις μια πιο λεπτομερή εικόνα από ό, τι άμα χρησιμοποιούσες μόνο ένα

σπρέι . Ακόμα κι αν χρησιμοποιούσες δύο ή τρεις στρώσεις για να κάνεις μια πιο

πολύχρωμη και πολύπλοκη εικόνα , stencil graffiti μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε

λίγα λεπτά . Αυτό είναι το είδος του graffiti , που έγινε δημοφιλής από τους

οπαδούς του Blek le Rat και Banksy και έχει υιοθετηθεί από τους συγγραφείς του

γκράφιτι παντού .

20

Τα Stickers (Slaps) :

είναι ένας γρήγορος και εύκολος ( μερικοί λένε και τεμπέλικος ) τρόπος για να

ρίξει μια ετικέτα γρήγορα. Οι Συγγραφείς του Graffiti χρησιμοποιούσαν τα "

Γεια, το όνομά μου είναι " stickers, αλλά αυτές τις μέρες είναι επίσης κοινό να

τους δείτε στις ελεύθερες ετικέτες διευθύνσεων που μπορείτε να πάρετε από το

Ταχυδρομείο . Είναι εξίσου πιθανό να δούμε περίτεχνα , με επαγγελματική

εμφάνιση τυπωμένα αυτοκόλλητα με ένα μήνυμα ή εικόνα πάνω από αυτό.

Στους καλλιτέχνες του Graffiti αρέσουν περισσότερο τα stickers, επειδή

μπορούν να πάρουν το χρόνο τους για τον σχεδιασμό τους σε ιδιωτικό χώρο ,

και στην συνέχεια να το τυπώσουν κάπου γρήγορα.

Wildstyle: είναι ένα συγκεκριμένο στυλ γραφής που αναπτύχθηκε καιδιαδόθηκε από τους καλλιτέχνες του γκράφιτι , όπως Tracy 168 , Stay High 149 καιZephyr στη Νέα Υόρκη . Είναι μια περίπλοκη και εξαιρετικά στυλιζαρισμένη μορφήγραφής που , στο ανεκπαίδευτο μάτι , δεν είναι εύκολο στην ανάγνωση . Η γραφήWildstyle έχει ως κύρια χαρακτηριστικά γραφής τα βέλη , αιχμές , καμπύλες καιάλλα στοιχεία που οι μη - graffiti καλλιτέχνες αντιμετωπίζουν δυσκολία στηνκατανόηση. Wildstyle κομμάτια είναι συχνά σε 3D και θεωρούνται ως μια από τιςπιο περίπλοκες μορφές graffiti .

Ένα Piece:

( σύντομα για αριστούργημα ) είναι μια ζωγραφιά γκράφιτι , πολύ πιο περίπλοκη απόότι ένα sticker και να έχει τουλάχιστον τρία χρώματα .Τα piece είναι δύσκολο να γίνουνπαράνομα λόγω του απαιτούμενου χρόνου και προσπάθεια , έτσι, ένα καλό piecegraffiti θα δημιουργεί το αίσθημα του σεβασμού για τον συγκεκριμένο καλλιτέχνη .Καθώς το γκράφιτι έχει κερδίσει περισσότερο σεβασμό ως νόμιμη μορφή τέχνης ,πολλά κομμάτια έχουν ανατεθεί ή, τουλάχιστον, οι καλλιτέχνες έχουν δώσει την άδειανα τα αναρτήσουν .

21

Ένα blockbuster :

χρησιμοποιείται για να καλύψει μέγιστη έκταση σε ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα.Συχνά αποτελείται από μεγάλα κεφαλαία γράμματα ,το blockbuster μπορεί ναεπιτευχθεί με ρολά βαφής και δύο ή τρία χρώματα μπογιάς. Συνήθως τα blockbusterσχεδιάζονται για να καλύψουν άλλες εργασίες ή για να εμποδίσουν άλλους συγγραφείςαπό την τοποθέτηση άλλων επάνω στην ίδια περιοχή .

Ένα heaven:

είναι ένα κομμάτι που τοποθετείται σε μια πολύ δύσκολη τοποθεσία , συχνά κοντάή πάνω από τις κορυφές των ψηλών κτιρίων ή σε πινακίδες στον αυτοκινητόδρομο .Επειδή είναι τόσο επικίνδυνο και δύσκολο να επιτευχθεί , graffiti καλλιτέχνες που

22

καταφέρνουν να βάλουν ένα κομμάτι σε ένα τέτοιο σημείο συνήθως κερδίζουν κάποιοπροστιθέμενο σεβασμό από τους συνομηλίκους τους .

Το Bubble:

είναι ένα συγκεκριμένο είδος graffiti που παίρνει γράμματα σε μια λέξη και«φυσάει» κάθε ένα από αυτά , σαν μπαλόνι . Το σχέδιο αυτό επιτυγχάνεται με τηνβαφή ή τον ψεκασμό γύρω από κάθε γράμμα μια γραμμή με οβάλ σχήμα - αυτό κάνειένα περίγραμμα το οποίο σχηματίζει το άκρο ενός νέου μεγαλύτερου γράμμα Bubble.Αντί να χρησιμοποιούν ένα οβάλ σχήμα , κάποιοι καλλιτέχνες γκράφιτι χρησιμοποιούνορθογώνια για ευκρινέστερα και ίσιες ακμές στα γράμματα . Άλλες παραλλαγές τουστυλ επιτείνονται σε ορισμένα τμήματα των γραμμάτων.

Abstract graffiti:

είναι μια επιλογή από καλλιτέχνες γκράφιτι εκτός πλαισίου. Στόχος είναι ηπροώθηση Graffiti και καλλιτεχνών του δρόμου, με την ειδική προσοχή σε υπόγεια καιπειραματικά έργα.

23

Βίαιες ετικέτες βανδαλισμού και άλλα παρόμοια. Αυτό το στυλ είναι για αυτό που

στάζει , το οξύ , το χώμα , το hardcore βίαιο γκράφιτι .

Ετικέτες ,

Throw-ups ,

24

γραμμές που έγιναν με το μεγαλύτερο πώμα, το Fat cap. Το Fat cap δημιουργεί τις πιο χοντρές γραμμές όταν χρησιμοποιείς σπρέι .

Sharp :

Τα γράμματα πρέπει να έχουν αιχμηρά σημεία , και να σου δίνουν την εντύπωση ότι θα κοβόσουν άμα τα ακουμπούσες.

Block.:

Αυτό το στυλ γκράφιτι σχετίζεται με τετράγωνα και ορθογώνια γράμματα , σαν έναστέρεο βράχο . Αυτό το στυλ κάνει τα γράμματα βαριά και δυνατά .

25

3D

LANDSCAPE

26

IGNORANT

WHOLECAR

27

REALISTIC STYLE

28

BRUSH

Billboard.

Wheatpastes , αφίσες και κάθε είδους τέχνης στο χαρτί τίθενται σε αστικήυποστήριξη .

29

2.2 Graffiti και Κοινωνία

Πραγματοποιήθηκε έρευνα όπου κατέληξε στα παρακάτω συμπεράσματα:

Σας αρέσουν τα γκράφιτι

Θετικές απαντήσεις: 78%

Πιστεύετε ότι το γκράφιτι ομορφαίνει την πόλη;

Θετικές απαντήσεις: 71%

Πρέπει να νομιμοποιηθεί το γκράφιτι;

Θετικές απαντήσεις :73%

Πιστεύετε ότι πρέπει να υπάρχουν ειδικοί χώροι για γκράφιτι;

Θετικές απαντήσεις: 70%

Είναι το γκράφιτι τέχνη;

Θετικές απαντησεις: 58%

Πιστεύετε ότι πρέπει να υπάρχουν ειδικοί χώροι για γκράφιτι;

Θετικές απαντήσεις: 70%

Σας ενοχλούν τα γκράφιτι που βλέπετε στην πόλη;

Θετικές απαντήσεις: 12%

30

Πιστεύετε ότι τα γκράφιτι ρυπαίνουν το περιβάλλον;

Θετικές απαντήσεις: 36%

Πρέπει να τιμωρούνται όσοι συλλαμβάνονται να κάνουν γκράφιτι;

Θετικές απαντήσεις: 10%

*Βλέπουμε ότι σταδιακά το γκράφιτι παίρνει από την παρανομία στην κοινωνική

αποδοχή

31

2.3 Τι Υποστηρίζει (Χώρος- Έκφραση)

Τα graffiti είναι ένα κίνημα που προσβλέπει στην στιγμιαία έκφραση και όχι στην

αιωνιότητα, και στην απεριόριστη σε έκταση και ένταση εκφραστική και επικοινωνιακή

δυνατότητα, που σου δίνουν οι μεγάλες επιφάνειες του δομημένου ή μη χώρου της

πόλης, και όχι στα προκαθορισμένα και στενά όρια ενός φύλλου χαρτιού ή ενός

τελάρου. Τα κυριότερα είδη γκράφιτι που παρουσιάζονται σήμερα είναι:

Σε εξωτερικούς τοίχους

Συνθήματα,

Ζωγραφική και

Διαμαρτυρίες,

Ενώ σε εσωτερικούς τοίχους και επιφάνειες ,(όπως τουαλέτες)

Συνθήματα και

Αυτοσχέδια ποιήματα.

Ωστόσο όποιο είδος γκράφιτι και αν επιλέξει ο καλλιτέχνης να αναπτύξει, το

γκράφιτι συνεχίζει να παρέχει την ευκαιρία σε περιθωριακές ομάδες να εκφραστούν,

σε παράτολμα ή αμφιλεγόμενα μηνύματα να διατυπωθούν και αναδεικνύει στη

δημόσια σφαίρα ειδήσεις, περιστατικά, απόψεις, συνθήματα, που αγνοήθηκαν από τα

Μ.Μ.Ε..Επίσης σε κωδικοποιημένη μορφή, σηματοδοτεί όρια περιοχών,

32

κατακεραυνώνει και γελοιοποιεί καταστάσεις, προειδοποιεί, αποτρέπει ή απλά

υπάρχει ως μόδα, συρμός και γλώσσα της εφηβικής κουλτούρας.

Ακόμη, τα graffiti αποτελούν δραματοποιημένες μαρτυρίες καλλιτεχνών ή ανήσυχων

πνευμάτων, που υπερβαίνουν το παράνομο, δεν υπογράφουν το δημιούργημά τους,

αλλά ταυτόχρονα διαδίδουν την προσωπική ταυτότητα. Συνθήματα, που σε λίγες λέξεις

πρέπει να περικλείσουν τα νοήματα και τις ανησυχίες μιας εποχής, μιας γενιάς, ενός

ιστορικού, κοινωνικού, πολιτικού ή οικονομικού γεγονότος. Η χρήση χρωμάτων στα

γκράφιτι αποτελεί ένα τρόπο αντίδρασης των νέων καθώς τα πάντα στις πόλεις δεν

δίνουν χαρά στους πολίτες. Με αυτόν τον τρόπο οι καλλιτέχνες αυτοί πιστεύουν ότι

ομορφαίνουν την πόλη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό τον σχολικών κτιρίων.

Τα σχολικά κτίρια δεν ξεχωρίζουν, μέσα στο νέφος της σύγχρονης μεγαλούπολης.

Ταυτίζονται με αυτό με αποτέλεσμα να μην ελκύονται οι μαθητές. Έτσι το γκράφιτι

χρησιμοποιείται για να υπερτονίσει, μια ήδη προϋπάρχουσα από τη δομή και τους

όγκους του κτιρίου ομοιομορφία, ή και για να ισοπεδώσει τυχόν υπάρχουσες

μικροδιαφορές.

33

2.4 Τι Πρεσβεύει (Χρώματα και Γραμματοσειρά)

Τοίχοι, γέφυρες και μάντρες είναι ιδανικά σημεία για βάψιμο. «Το να βάλεις την

υπογραφή σου σε σημείο που θα το δουν όλοι είναι και θέμα εγωισμού» παραδέχονται

οι γκραφιτάδες.

Άλλοι θεωρούν πως είναι μια αντίδραση στο κατεστημένο, στην ησυχία των

κατοίκων της πόλης.

Υπάρχουν γκραφιτάδες που δεν το έχουν συνδέσει κι έτσι. Δε θέλουν να περάσουν

κάποιο μήνυμα. Τους αρέσει να δημιουργούν εικόνες, να παίζουν με το χώρο και τα

χρώματα. Αυτό μας λείπει άλλωστε από κάθε πόλη υποστηρίζουν. Το χρώμα, η

αισθητική. Τώρα είναι στυλ, είναι η φάση και είναι ο τρόπος που το υιοθετεί κάποιος...

είναι δημιουργία.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΕΙΡΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ GRAFFITI

Το γκράφιτι και η τοιχογραφία γενικότερα εντυπωσιάζουν τα παιδιά, ιδιαίτερα στις

ηλικίες του δημοτικού αλλά και γυμνασίου. Με την αμεσότητα και την ελευθερία που

τους παρέχει έχουν τη δυνατότητα να κάνουν κάτι διαφορετικό, κάτι που θέλουν οι

ίδιοι πραγματικά στο χώρο τους. Το χρώμα και η γραμματοσειρά που χρησιμοποιείται

δίνουν το στυλ του graffiti.

34

Οι γκράφιτι γραμματοσειρές χρησιμοποιούνται συχνά στο web design και στη

ψηφιακή τέχνη. Χάρη σ 'αυτές, ο σχεδιαστής μπορεί να δημιουργήσει και να εκφράσει

ένα ιδιαίτερο ύφος στο έργο του. Αυτή η κατηγορία των γραμματοσειρών μπορεί να

εμπνεύσει, τη τέχνη του δρόμου με ζωντανά γραφικά και δημιουργικά κείμενα. Το

γκράφιτι είναι διάσημο για το ασυνήθιστο σχήμα του, τις τολμηρές και εκφραστικές

επιγραφές του, αν έχει πρωτότυπα γεμίσματα και φόντο. Κι ακόμη περισσότερο, όταν

συνδυάζει όλα αυτά με χαρακτήρες και δημιουργεί εκπληκτική ζωγραφική. Όταν

λοιπόν θέλουμε να μελετήσουμε και να αναλύσουμε ένα κείμενο graffiti σήμερα, δεν

εστιάζουμε μόνον στα γλωσσικά του στοιχεία αλλά εξίσου και στα μη-γλωσσικά. Εδώ

είναι που η έννοια της πολυτροπικότητας είναι πολλαπλώς χρήσιμη. Ο όρος

χρησιμοποιείται όταν αναγνωρίσουμε ότι τα μηνύματα ενός κειμένου (λ.χ. σε σχολικό

βιβλίο ή σε κινηματογραφική ταινία), ενός graffiti, τα οποία μπορούν να κατανοηθούν

από τους φυσικούς του αποδέκτες , δομούνται με τη γλώσσα (γραπτή και προφορική),

την εικόνα, κλπ.

Οι ιδέες που αποτυπώνονται στους τοίχους μέσω των έργων, γεννιούνται μέσα από

μια σειρά αισθήσεων και συναισθημάτων, λίγο πολύ τυχαίων ή υποσυνείδητων. Αυτό

όμως στη συνέχεια, θα μπορούσε να «μεταφραστεί» ως μια αντανάκλαση της σχέσης

ανάμεσα στην υποκειμενική εμπειρία, σε μια δεδομένη στιγμή, και στο περιβάλλον

γύρω.

Το χρώμα στη σχεδίαση είναι πολύ υποκειμενικό. Το χρώμα μπορεί να προκαλεί

διαφορετική αντίδραση από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μερικές φορές το συναίσθημα που

35

προκαλείτε έχει να κάνει με τις προσωπικές προτιμήσεις του καθενός, και άλλες φορές

με πολιτιστικό υπόβαθρο. Η θεωρία των χρωμάτων είναι μια επιστήμη από μόνη της.

Κάποιοι έχουν χτίσει την καριέρα τους με τη μελέτη της επιρροής των χρωμάτων σε

διαφορετικά άτομα, είτε αυτά είναι απομονωμένα ή αν ανήκουν σε μια ομάδα.

Μερικές φορές, η αλλαγή της απόχρωσης ή του κορεσμού ενός χρώματος μπορεί να

προκαλέσει εντελώς διαφορετικά συναισθήματα. Ο όρος πολιτιστικές διαφορές

σημαίνει πως ένα χρώμα που μπορεί να είναι χαρούμενο και ζωηρό σε ένα κράτος, σε

ένα άλλο μπορεί να είναι καταθλιπτικό.

Τα έντονα χρώματα τραβούν την προσοχή των ανθρώπων, γι’ αυτό άλλωστε

χρησιμοποιούνται κατά κόρον στον χώρο του graffiti.

Βάσει των ευρημάτων των επιστημόνων, φάνηκε ότι τα προσωπικά βιώματα του

καθενός παίζουν καθοριστικό ρόλο ως προς την επιλογή ενός χρώματος ή ενός

αντικειμένου συγκεκριμένου χρώματος. Σημαντικό ρόλο ακόμη παίζει το τι

αντιπροσωπεύει το κάθε χρώμα και με ποιες έννοιες συνδέεται.

36

3.1 Επεξήγηση όρων

Γκράφιτι: είναι η αναγραφή κειμένου, όπως συνθημάτων ή η ζωγραφική σε

επιφάνειες που συνήθως βρίσκονται σε δημόσιους χώρους (για παράδειγμα σε

τοίχους). Πρωτοεμφανίστηκε την ίδια περίοδο και στα ίδια μέρη που αναπτύχθηκε το

κίνημα του Χιπχοπ ,από τον ίδιο καταπιεσμένο κόσμο. Γι' αυτό πολλοί θεωρούν ότι

αποτελεί μέρος της κουλτούρας Χιπχοπ. Το γκράφιτι είναι ένα ανερχόμενο νεανικό

κίνημα, που κάποιοι κοινωνιολόγοι το καταχωρούν στην υποκουλτούρα. Κάποιοι

θεωρούν πως τα γκράφιτι είναι μια αντίδραση στο κατεστημένο, στην ησυχία των

κατοίκων της πόλης, στην μουντάδα των τοίχων

3.2 Μεθοδολογία

Τις περισσότερες πληροφορίες για το θέμα που έχουμε αναλάβει τις αντλήσαμε

από το διαδίκτυο, από περιοδικά και εφημερίδες. Επιπλέον αναλάβαμε να πάρουμε

συνέντευξη από κάποιο δημιουργό γκράφτι. Γι’ αυτό το λόγο συντάξαμε το σχετικό

ερωτηματολόγιο, στο οποίο απάντησε ο ίδιος ο γραφιτάς .

37

3.3 Το graffiti στην Ελλάδα

Το graffiti εμφανίστηκε στην Ελλάδα γύρω στο 1986 αρχικά με πολύχρωμα σχέδια

και μηνύματα πάνω στα βαγόνια του ηλεκτρικού και των τρένων. Η ελληνική κοινωνία

τότε αντιμετώπισε το θέμα κάπως επιφυλακτικά χωρίς να δώσει ιδιαίτερη έκταση.

Αργότερα η τέχνη αυτή απέκτησε πολλούς οπαδούς και διαδόθηκε ευρέως, έχοντας

πάντα μια ιδιάζουσα σχέση με τη μουσική Hip-Hop. Μετά εμφανίστηκαν τα πρώτα

διεθνή περιοδικά το «Truecolors» και «Stylewars» τα οποία ασχολήθηκαν με το

γκράφιτι και προώθησαν τη "φιλοσοφία" του.

Το 1998 καθιερώθηκε ο θεσμός του Πανελλήνιου Φεστιβάλ Γκράφιτι σε συνεργασία

με την Ελληνοαμερικανική Ένωση ενώ στα τέλη του ίδιου χρόνου κυκλοφόρησε και ο

πρώτος ολοκληρωμένος κατάλογος-λεύκωμα ελληνικού γκράφιτι.

Στη Ελλάδα το γκράφιτι, σε αντίθεση με τα αστικά γκέτο των ΗΠΑ, δεν αποτελεί

έκφραση του περιθωρίου. Μάλιστα, επειδή τα σπρέι είναι αρκετά ακριβά, θεωρείται

ακριβό χόμπι και πολλοί από τους νεαρούς γκραφιτάδες ανήκουν πλέον στη αστική και

μεγαλοαστική τάξη. Οι περισσότεροι είναι ηλικίας 12-30, βγαίνουν σε ομάδες όταν

πέσει η νύχτα και στόχο έχουν να κάνουν την πόλη πιο φωτεινή και χαρούμενη. Το

γκράφιτι στη Ελλάδα , δεν έχει κάποια συγκεκριμένη ταυτότητα, αν και πολλές φορές

συνδέεται με την αμφισβήτηση και την ανυπακοή, καθώς το λεγόμενο « bombing"

γίνεται σε απαγορευμένες επιφάνειες., Όλες οι ομάδες γκράφιτι ξεκίνησαν με αφορμή

το ελληνικό HipHop συγκρότημα TerrorXCrew.

38

Το πρώτο WallFame έγινε στη Ελλάδα το 1994. Αγαπημένες επιφάνειες, είναι οι

εξωτερικοί τοίχοι κτιρίων αλλά και εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα, λεωφορεία, τρένα,

ρολά καταστημάτων. Όπως σε κάθε ομάδα, έτσι και σε αυτή των γκραφιτάδων,

υπάρχουν αξίες όπως είναι η φήμη, η καλλιτεχνική έκφραση , αλλά και η δύναμη.

Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει το στυλ. Είναι η προσωπική φωνή που βγαίνει μέσα από το

γκράφιτι. Όσο πιο αυθεντικό είναι το στυλ τόσο πιο γνωστός και σεβαστός θα γίνει στο

χώρο του ο γραφιτάς. Η διάρκεια ζωής ενός γκράφιτι είναι από 1 ημέρα έως πολλά

χρόνια. . Περιοχές συνηθισμένες σε γκράφιτι είναι το Μοναστηράκι, η Ερμού, τα

Εξάρχεια κ.α.

Ο χώρος του γκράφιτι είναι κατά κύριο λόγο ανδρικός. Οι γυναίκες μειοψηφούν

και είναι δύσκολο να καταξιωθούν στο χώρο αυτό. Πολλές είναι εκείνες που

χρησιμοποιούν ανδρικά ψευδώνυμα, αλλά τις προδίδει το σχέδιο που συνήθως είναι

πιο φωτεινό και φίνο.

Σύμφωνα με την ψυχίατρο Μαρία Διαλλινά το γκράφιτι είναι μία μοναχική

κραυγή επικοινωνίας. Με άλλα λόγια, το μοναχικό άτομο θέλοντας να επικοινωνήσει

αισθήματα απελπισίας , θυμού, εξέγερσης και διαμαρτυρίας απέναντι σε μία

αποξενωμένη πραγματικότητα καταφεύγει στην δύναμη του συμβόλου, στη

πλέον αρχικνίτη του μορφή, την εικόνα. Συνεπώς, ο καλλιτέχνης με το σπρέι είναι

αυτός που προσπαθεί όχι μόνο να αναπαραστήσει το αστικό περιβάλλον, αλλά να το

επανορθώσει τουλάχιστον με τον τρόπο του.

39

-Στην Ελλάδα έχουμε ευτυχήσει να φιλοξενούμε τοιχογραφίες από τα αρχαία

χρόνια, σε μέρη που είναι γνωστά ανά την υφήλιο, όπως αυτά στην Κνωσό και στην

Σαντορίνη. Γνωστές στο ευρύ κοινό είναι και οι λαϊκές ζωγραφιές - τοιχογραφίες του

Θεόφιλου που «διασώθηκαν», αποκαθηλωμένες από τον πρωτογενή τους χώρο.

Πέρα από αυτές, όμως, ελάχιστες είναι οι τοιχογραφίες που έχουν γίνει από

Έλληνες καλλιτέχνες στο πρόσφατο παρελθόν, τοιχογραφίες οι οποίες να

ζωγραφίστηκαν στον δρόμο και σε κοινή δημόσια θέα. Ελάχιστες είναι και οι

πρωτοβουλίες των πολιτών για το ίδιο αντικείμενο, εκτός ίσως αυτών των

τοιχογραφιών που έγιναν με πρωτοβουλία της ΕΕΔΥΕ στην Αθήνα

Όσον αφορά όμως την αναγραφή συνθημάτων - Graffiti, εδώ έχουμε μια μεγάλη

παράδοση. Στην κατοχική Ελλάδα, στη μεταπολεμική περίοδο και ιδιαίτερα στη

δικτατορική επταετία, το σύνθημα πήρε τη μορφή της αντίστασης. Η εποχή της

μεταπολίτευσης στιγματίστηκε με τα πολιτικά συνθήματα, το πιο σταθερό όμως και

επανεμφανιζόμενο σύνθημα ήταν και είναι εκείνο που εκφράζει την αναρχοαυτόνομη

αντίληψη. Σήμερα ρατσιστικά, οικολογικά, αναρχικά συνθήματα, συνθήματα γηπέδου,

θρησκευτικά, συνεχίζουν την παρουσία τους, στους τοίχους των πόλεων ανά την

Ελλάδα.

4.1 Κοινωνία και γκράφιτι … θέση των πολιτών

Για πολλά, χρόνια το ερώτημα αν το γκράφιτι είναι τέχνη ή βανδαλισμός, προβληματίζειμεγάλο μέρος της κοινωνίας. Κάποιοι θεωρούν πως τα γκράφιτι είναι μια αντίδραση στοκατεστημένο, στη ησυχία των κατοίκων της πόλης, στη μουντάδα των τοίχων. Δημοφιλής είναιεπίσης η άποψη ότι οι νέοι κάνουν γκράφιτι για να εκφράσουν την πολιτιστική τους αυτονομία

40

και επειδή έχουν την ψευδαίσθηση της κυριαρχίας ενός δημόσιου χώρου. Αυτή επιτυγχάνεταιμε το να αφήνουν σημάδια και άστοχα μηνύματα σους τείχους. Ως αυθόρμητη εικαστικήέκφραση εντάσσεται αυτόματα στο φαινόμενο της σύγχρονης λαϊκής κουλτούρας των μεγάλωνπληθυσμιακών αστικών κέντρων. Αρκετοί είναι οι υποστηρικτές των γκράφιτι έχοντας αυτό στομυαλό τους και θεωρώντας ότι όσο δικαίωμα έχουν οι διαφημιστικές εταιρίες να γεμίζουν τηνπόλη με αφίσες, πινακίδες και φυλλάδια, τόσο δικαίωμα έχουν και οι γκραφίταδες ναζωγραφίζουν τους τοίχους. Άλλες ιδέες είναι ότι θεωρείται τέχνη και όχι βανδαλισμός ανάλογαμε το είδος του γκράφιτι. Με άλλα λόγια πρέπει να τηρεί κάποιες προϋποθέσεις όπως να μηνείναι προσβλητικός σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Ακόμα θα πρέπει να γίνεται πάνω σεεπιφάνειες που θα τους έχει δοθεί η άδεια να στιγματίσουν. Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι τογκράφιτι θεωρείται ως μορφή τέχνης από τους πολίτες με τον όρο ότι δεν παραβιάζει τις αξίεςκαι τα δικαιώματα τους

4.3Πολιτεία και γκράφιτι …νομοθεσία, ποινές

Τα graffiti μπορεί να είναι είτε νόμιμα είτε παράνομα. Η επιλογή βρίσκεται καθαρά στα χέριατου καλλιτέχνη. Ορισμένοι το θεωρούν βανδαλισμό λόγω της παράνομης φύσης του και όχι γιατην αισθητική ή εκφραστική του αξία, ενώ άλλοι το χαρακτηρίζουν ως επαναστατικόκαλλιτεχνικό κίνημα . Πολλοί επιλέγουν τα νόμιμα graffiti γιατί προτιμούν να είναι ήσυχοι καινα σχεδιάζουν ήρεμα και χωρίς την πίεση του χρόνου και τον φόβο της σύλληψης. Υπάρχουνόμως κι άλλοι, κυρίως νέοι καλλιτέχνες και μικροί σε ηλικία, οι οποίοι διατίθενται να τρέχουν,να σκαρφαλώνουν και να ρισκάρουν, παίρνοντας σε αντάλλαγμα τα έντονα συναισθήματα πουπροκαλεί το παράνομο. Όμως, όπως για κάθε τι παράνομο, υπάρχουν και συνέπειες πουορίζονται από τον νόμο. Ο νόμος λοιπόν ορίζει ότι το δικαστήριο θα πρέπει να ερευνήσει τακίνητρα του καλλιτέχνη πριν βγάλει την απόφαση. Όταν συντρέχει το στοιχείο του δόλου, ότανγίνεται από ανία, έλλειψη σεβασμού ή διάθεση καταστροφής, τότε το graffiti αποτελεί ποινικόαδίκημα και ανάλογα με το βαθμό του πλημμελήματος, προβλέπεται ποινή έως και πέντεχρόνια φυλάκισης. Είναι επομένως παράνομο όταν γίνεται σε ιδιωτικό χώρο χωρίς την άδειατου ιδιώτη και ακόμη πιο επιβαρυντικό όταν καταστρέφει δημόσια περιουσία. Δεν αποτελείόμως φθορά όταν γίνεται από διάθεση αισθητικής δημόσιας έκφρασης και έχοντας πάρεισχετική άδεια. Εκτός όμως από τον νόμο, η κοινωνία η ίδια θα λέγαμε έχει χωριστεί σε δύοαντίπαλα στρατόπεδα όσον αφορά το θέμα των graffiti. Η μία πλευρά υποστηρίζει ότιρυπαίνουν τον δημόσιο χώρο, υποτιμούν την κληρονομιά μας και υποβαθμίζουν οπτικά τοαστικό πεδίο. Επίσης εκείνοι που έχουν αυτή τη θέση, πιστεύουν ότι τα graffiti συνδέονται μετην κοινωνική και νομική παράκληση και τα θεωρούν παράνομα. Βέβαια για όλες αυτές τιςθέσεις υπάρχει και αντίλογος. Οι καλλιτέχνες του δρόμου αντιτίθενται στις παραπάνωκατηγορίες λέγοντας ότι τα graffiti είναι γι’ αυτούς μία φωνή ύπαρξης μέσα στην ανωνυμία τηςπόλης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η φράση ‘’Αν ο Θεός ήθελε να μην γράφουμεστους τοίχους, θα έδινε τις 10 εντολές σε τετράδιο’’, η οποία είναι γραμμένη σε διάφορουςτοίχους αστικών κέντρων.

41

4.2.1 Η Νομοθεσία της χώρας μου για τα Γκράφιτι

Το γκράφιτι σύμφωνα με το Ελληνικό Ποινικό Δίκαιο θεωρείται βανδαλισμός και χωρίζεται σεδύο κατηγορίες φθοράς :

Ξένης ιδιοκτησίας: Σύμφωνα με το άρθρο 381 παράγραφος 2, αν θεωρήσουμε ταγκράφιτι ευτελή ή φθορά που επανορθώνεται, ο υπαίτιος γκραφιτάς είναιυποχρεωμένος να αποζημιώσει τον ιδιοκτήτη, ειδάλλως θα ποινή φυλάκισης έως καιέξι μηνών.

Άρθρο 381Αν η φθορά έχει αντικείμενο πράγμα ευτελούς αξίας ή η ζημία που προξενήθηκε από τη φθοράείναι ελαφρά, ο υπαίτιος τιμωρείται με χρηματική ποινή ή με φυλάκιση μέχρι έξι μηνών.

Δημόσιας περιουσίας: Σύμφωνα με το άρθρο 382 για τις διακεκριμένες περιπτώσεις φθοράςκαι τη παράγραφο 4 αυτού, η δημιουργία γκράφιτι σε δημόσια περιουσία(καλλιτεχνικό ,ιστορικό, αρχαιολογικό μνημείο ή σε οποιονδήποτε δημόσιο χώρο) αντιμετωπίζεται ωςβανδαλισμός και τιμωρείται με φυλάκιση ενός έτους.

Άρθρο 382

Όποιος προκαλεί κατά τους όρους του προηγούμενου άρθρου φθορά ή βλάβη αρχαιολογικού ήκαλλιτεχνικού ή ιστορικού μνημείου ή αντικειμένου τοποθετημένου σε δημόσιο χώροτιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλληδιάταξη. Τέλος, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ο ‘’καλλιτέχνης του δρόμου ‘’ υφίσταται τιςπαραπάνω διώξεις εάν και εφόσον συλληφθεί επ’αυτοφόρω τη στιγμή της πράξης

42

4.2.2 Νομοθεσία και ποινές στο εξωτερικό

Με βάση την νομοθεσία της Νέας Υόρκης μπορεί να επιβληθεί σε κάποιον πρόστιμο 500δολαρίων αν έχει στην κατοχή του σπρέι αεροζόλ και αστυνομικός τον εποπτευθεί γιακάποια παραβίαση. Στους ιδιοκτήτες των μαγαζιών δεν επιτρέπεται να εκθέτουν σεβιτρίνα κουτάκια με μπογιά μόνο ομοιώματα. Αυτά συμπεριλαμβάνονται στον Νόμο 10-117. Το γκράφιτι θεωρείται ποινικό αδίκημα τρίτου βαθμού στα περισσότερα κράτη τηςΑμερικής. Αυτό το είδος εγκληματικότητας τιμωρείται συνηθέστερα με 250 δολάριαπρόστιμο, ωστόσο αν κάποιος κατηγορηθεί με αυτό το έγκλημα η χρέωση αγγίζει και τα1.500 δολάρια. Το έγκλημα είναι το ίδιο όμως το η ποινή είναι 600% μεγαλύτερη σεσχέση με οποιοδήποτε άλλο αδίκημα που θα τους έμπλεκε με τον νόμο ( Νόμος 145,05)

Ωστόσο, σε αρκετές χώρες το γκράφιτι έχει αναγνωριστεί ως τέχνη και όχι μόνο είναινόμιμο αλλά και σε πολλές περιπτώσεις ενθαρρύνεται η δημιουργία του. Μερικάπαραδείγματα των χωρών αυτών είναι : η Αυστραλία, η Πολωνία, ή Πράγα και η Γαλλία.

4.3 Λόγος - αντίλογος, υπέρμαχοι – πολέμιοι

Οι καλλιτέχνες ισχυρίζονται πως είναι τρόπος έκφρασης και το κάνουν για να περάσουνμηνύματα στους ανθρώπους με ωραίο τρόπο, τα οποία θα «ακουστούν». Υπάρχουνόμως και αρκετοί άλλοι που κατανοούν την αξία των graffiti και τίθενται υπέρ τους.Υποστηρίζουν λοιπόν ότι η ζωγραφική σε τοίχους δεν είναι απλή υπόθεση και δεν πρέπεισε καμία περίπτωση να ταυτίζεται με τα διάφορα συνθήματα πάνω στους τοίχους.Απαιτεί αισθητική, αποτελεί καλλιτεχνικό έργο και επιτακτικό ζητούμενο των σύγχρονωνμεγαλουπόλεων και δεν πρέπει να αποτελεί είδος προς εξαφάνιση ή ποινικοποίηση.Είναι λοιπόν η νεανική έκφραση μέσα από μία σύγχρονη, δυναμική και ζωντανή τέχνηκαι πρέπει να υποστηρίζεται και όχι να διώκεται.

Ωστόσο υπάρχουν ακόμα κάποιοι «εχθροί» του γκράφιτι που είναι απόλυτοι στηνάποψη ότι είναι παράνομο, φέρνει καταστροφές, αρνητικά παραδείγματα για τανεώτερα άτομο και πάνω απ’όλα ότι αποτελεί ένδειξη ασέβειας προς τη κοινωνία. Όπωςαναφέρει χαρακτηριστικά και ένα άτομο από τον χώρο του γκράφιτι «εάν πας καιβάψεις τον τοίχο του άλλου είναι φυσικό να δεχτείς αντιδράσεις. Και όσο δέχεσαιαντιδράσεις και κανείς ζημιές τόσο πιο πολύ θα είναι ο κόσμος εναντίον σου. Από δικήμου εμπειρία λέω πως αν οι γκράφιτι artists ήταν πιο σωστοί σε αυτά που θέλανε νακάνουν θα είχαν καλύτερη ανταπόκριση από τον κόσμο και από τον δήμο και από όλους.Το πρόβλημα είναι πως δεν μπορείς να τους έχεις όλους στο ίδιο καλούπι.».

Οι συνηθέστεροι τρόποι που τα άτομα αντιμετωπίζουν τους καλλιτέχνες του γκράφιτιείναι με τη περίφραξη της ατομικής τους ιδιοκτησίας και να καταγγέλλουν στο νόμο τιςπαράνομες πράξεις με σκοπό την άμεση παρέμβαση. Σπανιότερες βέβαια είναι οι

43

περιπτώσεις όπου καταφεύγουν σε σωματική ή λεκτική βία όταν τους πιάνουν σε ώραδράσης. Κατανοώντας την ενόχληση που ίσως προκαλούν βάφοντας ξένες περιουσίες,οι καλλιτέχνες του δρόμου ζητούν από το κράτος να μεριμνήσει παρέχοντάς τουςνόμιμους χώρους για graffiti. Η νομιμοποίηση του, πιστεύεται, ότι θα συνεισφέρει στηνκατοχύρωση και αυστηρή τήρηση των ήδη υπαρχόντων κανόνων – άγραφων νόμων πουισχύουν μεταξύ των

4.4Πως επηρεάζει το γκράφιτι τη ζωή των ανθρώπων

Είναι γεγονός ότι το γκράφιτι, ως μορφή τέχνης που έχει γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη καιδιάδοση μεταξύ των νέων ατόμων της κοινωνίας, επηρεάζει την ζωή των ανθρώπων. Πιοσυγκεκριμένα, το γκράφιτι συμβάλει στην διεύρυνση του πνευματικού ορίζοντα των ατόμωνκαθώς τα εκθέτει σε διάφορες μορφές τέχνης και πολιτισμικών ερεθισμάτων. Ως μέσωέκφρασης ιδεών και συναισθημάτων συμβάλει στην καλλιτεχνική, αισθητική αλλά και στηνγενικότερη μόρφωση των ατόμων. Ακόμα μαθαίνουν να διακρίνουν το αισθητικά ωραίο καιανακαλύπτουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να ωραιοποιούν οτιδήποτε δεν τους είναιαρεστό. Παράλειψη θα ήταν να μην αναφέρουμε ότι επιδρά θετικά στην ψυχολογία τουατόμου με την προϋπόθεση ότι περιέχουν ευχάριστες αναπαραστάσεις με πολλά ζωηράχρώματα.

Ωστόσο δεν αποκλείεται η πιθανότατα να έχουν αρνητικές συνέπειες στην κοινωνία. Μελίγα λόγια, εικόνες προσβλητικού και απρεπούς περιεχομένου προκαλούν την αναστάτωση καιτην δυσφορία στα μέλη του κοινωνικού συνόλου. Αποτέλεσμα αυτού είναι η απορριπτικήστάση απέναντι στη τέχνη και κατά επέκταση αποδοκιμαστικές συμπεριφορές σε βάρος τωνατόμων που ασχολούνται με αυτή. Αυτό συνεπάγεται τον μαρασμό της τέχνης του γκράφιτι.

4.5Τι είναι τέχνη και τι βανδαλισμός

Τέχνη: (από το ρήμα Τίτο = γεννώ, δημιουργώ) είναι η ικανότητα δημιουργίας έργων πουπροκαλούν αισθητική συγκίνηση, αποτελούν γνήσια έκφραση του εσωτερικού κόσμου τουατόμου μέσω του ωραίου, επιτελούν λειτουργία ουσιαστικής επικοινωνίας και στηρίζονταιστην αναπαράσταση της πραγματικότητας ή της φαντασίας. Πιο συγκεκριμένα ο καλλιτέχνηςέχει περιθώριο απεικόνισης μορφών που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα αλλά είναιδημιουργήματα του μυαλού του με τρόπο που τα αναδεικνύει.

44

Μορφές:

Υπάρχουν 4 είδη τεχνών:

Α) οι καλές τέχνες: είναι αυτές που υπηρετούν το ωραίο αλλά όχι με την έννοια του αισθητικά όμορφου και αρμονικού αλλά και του καλού , του δίκαιου , του αληθινού και του υψηλού.

Χωρίζονται σε:

1. εικαστικές που συμπεριλαμβάνει την αρχιτεκτονική την πλαστική την ζωγραφική 2. τονικές που συμπεριλαμβάνει την ποίηση και την μουσική 3. κινητικές που συμπεριλαμβάνει τον χορό και το θέατρο

Β) οι μικρές ή εφαρμοσμένες τέχνες: είναι αυτές που υπηρετούν πρακτικούς σκοπούς και διευκολύνουν κυρίως την καθημερινότητα μας. Αυτές είναι: η αγγειοπλαστική , η αργυροχρυσοχοΐα και η φωτογραφία

Γ)η λόγια τέχνη: είναι εκείνη που δημιουργήθηκε από καλλιτέχνες και διανοούμενους ανθρώπους

Δ) η λαϊκή τέχνη : είναι η τέχνη που δημιουργήθηκε από ανώνυμο πλήθος καλλιτεχνών δηλαδή από τον ίδιο τον λαό μέσα από την προσωπική τους ζωή και τις εμπειρίες που είχαν.

Σκοπός της τέχνης

Η τέχνη βοηθάει στην έκφραση του εσωτερικού κόσμου του καλλιτέχνη , όπως αυτός αντιλαμβάνεται το ωραίο. Βάζει την δική του πινελιά στο δημιούργημα του δείχνοντας έτσι την προσωπικότητα του. Έτσι , λοιπόν, η τέχνη υπάρχει στην ζωή του ανθρώπου καθώς καταβάλλειπροσπάθειες για αισθητική , πνευματική και κοινωνική αναβάθμιση του συνόλου. (καλλιτέχνης-πνευματικός άνθρωπος- κοινωνική αποστολή)

45

Όμως αυτό δεν σημαίνει πως η τέχνη δείχνει μόνο την όμορφη και καλή πλευρά της ζωής.Αντίθετα , συχνά προβάλλει και την άσχημη πλευρά της , με τρόπο όμως τόσο εξαγνιστικό για τον δέκτη(κάθαρση) ώστε και πάλι τελευταίος να οδηγείται στο καλό , το δίκαιο , το υψηλό και το αληθινό.

Βανδαλισμός: Στα λεξικά καταγράφεται ως «σκόπιμη πρόκληση φθοράς καλλιτεχνικώνδημιουργημάτων, αγαλμάτων, αρχιτεκτονημάτων». Τα τελευταία χρόνια η λέξη απόκτησε μιαπιο ευρύτερη έννοια, «σκόπιμη καταστροφή, οποιουδήποτε πράγματος». Ακόμη και όταν αυτό

δεν έχει καλλιτεχνική αξία.

Με βάση τα παραπάνω και όσα έχουν προαναφερθεί το γκράφιτι είναι αναγνωρισμένο ως μια μορφή τέχνης και με τον όρο ότι δεν προκαλεί ζημιές στη δημόσια ή ιδιωτική περιουσία

Συμπεράσματα- Αποτελέσματα

46

Συμπερασματικά, αυτή ήταν η δουλεία μας στα πλαίσια της έρευνας μας πάνω

στο γκράφιτι. Προσπαθήσαμε να αντλήσουμε όσες περισσότερες πληροφορίες

μπορούσαμε στον τομέα μας, αναλύσαμε προσεχτικά όλα τα στοιχεία μας,

εργαστήκαμε ομαδικά όσο καλυτέρα μπορούσαμε και μέσα από αυτή την εργασία

καταλάβαμε ότι το γκράφιτι δεν είναι απλώς μια μουτζούρα σε ένα τοίχο, αλλά μια

σκέψη, μια κραυγή, ένα συναίσθημα που εκφράζει αρχικά το δημιουργό αλλά και

κάποιους από μας και αποτυπώνεται στο μυαλό του κάθε περαστικού που θα το δει.

Με αλλά λόγια, χάρη στο γκράφιτι μέρα με τη μέρα κάθε γωνία της πόλης μας γίνεται

ένα αστικό μουσείο, που, όταν τα παρατηρείς καλύτερα σε στιγματίζουν και σε κάνουν

να βλέπεις και να αναρωτιέσαι για την άλλη πλευρά του θέματος που απεικονίζουν.

Δεν πρέπει λοιπόν να τα κατακρίνουμε και να τα θεωρούμε βανδαλισμό, γιατί μέσα

από τη δουλεία σε κάθε γκράφιτι απεικονίζεται ο εσωτερικός κόσμος του δημιουργού

και οι απόψεις του για τη σημερινή κοινωνία, αφού ‘’οι τοίχοι’’ είναι ένας τρόπος να

εκφράζει όσα νιώθει και σκέπτεται, αλλά δεν μπορεί να πει!

47

Βιβλιογραφία

www.kapyt.gr www.ypovrixio.gr

http://www.illdigital.com/photographs/new-york-city/the-bronx/

http://www.fatcap.com/graffiti-type/3-d-1/pictures.html

http://thechive.com/2008/12/04/realistic-graffiti-street-art-by-trans-16-photos/

http://www.fatcap.com/graffiti-styles.html

http://weburbanist.com/2009/09/24/graffiti-designs-styles-tagging-bombing-painting/

http://1lyk-an-

liosion.att.sch.gr/autosch/joomla15/images/project_part1_2011_2012/ta

%20grafiti%20pane%20pantou.pdf

http://antikleidi.com/2011/11/23/3d-street-ar/

http://antikleidi.com/2011/12/17/the-incredible-3d-street-paintings-of-kurt-

wenner/

http://www.ypovrixio.gr/article.php?issues_no=33&contents_id=202

http://www.web-resources.eu/archives/color-theory-part-1-the-meaning-of-

color)

http ://7 gelgraffiti . wikispaces . com

48

http ://1 lykanliosion . att . sch . gr

http :// graffitiresearch . weebly . com /

http :// matadornetwork . com / trips /10- places - where - graffiti - is - legal /

http :// entopia . org

http ://7 gelgraffiti . wikispaces . com /

www . wikipedia . com / grafiti

http ://7 gelgraffiti . wikispaces . com /% CE %9 F % CE % BC % CE % AC % CE % B 4% CE % B 1+4% CE % B 7+-+

% CE %91% CE % BD % CE % B 1% CF %81% CF %84% CE % AE % CF %83% CE % B 5% CE % B 9% CF %82

Παράθεμα

Συνέντευξη του κ. Α. Ντόκου .

1) Κρύβονται κάποια συναισθήματα στο graffiti;

-Σίγουρα το graffiti είναι ένας τρόπος έκφρασης πάνω απ’ όλα.

2) Πόσα χρήματα περίπου κοστίζει ένα graffiti;

-Κοίτα να δεις, δεν υπάρχει στάνταρ τιμή σ’ αυτά..Είναι ανάλογα τα spray Που θα πάρεις, πόσα θα πάρεις, τα υπόλοιπα χρώματα, πινέλα κ.λ.π

Για ένα μικρό graffiti εννοείτε ότι θα ξοδευτούν λιγότερα χρήματα απ’ ότι για ένα graffiti που καλύπτει έναν ολόκληρο τοίχο.

49

3) Θεωρείς τη δημιουργία ενός graffiti ως παρανομία;

-Αναλόγως, αν το συγκεκριμένο graffiti γίνει με τη βοήθεια του δήμου σε έναν ελεύθερο χώρο, όχι. τότε το graffiti δε θεωρείτε παράνομο..Αν όμως πάει κάποιος σε μια ξένη περιουσία και «κοτσάρει» ένα graffiti,και καταστρέψει αυτήν την περιουσία, τότε ναι. θεωρείτε παράνομο!

4) Τι υλικά χρησιμοποιούμε και πόσο κοστίζουν;

- Καταρχήν συσχετίζεται με το χώρο που επιλέγεις να αποτυπώσεις το θέμα σου, δηλαδή τον τύπο του χώρου ,όπως να είναι «καθαρός». Αν θέλεις να βάλεις την σφραγίδα σου, από πριν....οι περισσότεροι γκραφιτάδες βλέπουν τον τοίχο κοιτάν άμα θέλει κάποιο βάψιμο πρώτα από κάτω και μετά πατάν εύκολα με κάποια σπρέι. Δεν θέλει πολλά σπρέι ούτε πολλά λεφτά. πχ μπορεί με 5 σπρέι να βάψεις πολύ καλά.

5) Είναι επικίνδυνο χόμπι;

- Υπήρχαν περιπτώσεις που έχουν σκοτωθεί αλλά εκεί πάμε στο παράνομο που δεν θεωρείται χόμπι, εκεί κάποιος θέλει να κάνει ζημία. Σαν καθεαυτού να βάφεις και να είναι επικίνδυνο όχι εκτός και άμα βάφεις από το πρωί μέχρι το βράδυ.

6) Πόσο περίπου κοστίζει ένα γραφιτι σε ιδιωτικό χώρο;

- Αν κάποιος θέλει να βάψει έναν τοίχο με διαστάσεις 4x2 μπορεί να τον βάψει με 15 με 20 ευρώ.

7) Πόσος χρόνος χρειάζεται για ένα έργο;

- Πάλι για την ίδια επιφάνεια 4x2 ένας καλός γκραφιτάς μπορεί να φτιάξει μια καλή δουλεία μέσα σε 2' .Υπάρχου οι γκραφιτάδες που θέλουν να τελειώσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται αυτά είναι τα παράνομα, να κάνει γρήγορα την ταγκιά του μέσα σε 1' αλλά με απλά γράμματα. Υπάρχει και ο καλλιτέχνης που μπορεί να κάτσει να βάλει πρόσωπα μέσα, φύση κ.α. και να κάνει 5-6 ώρες.

8) Οι κλιματικές συνθήκες επηρεάζουν τα χρώματα-υπάρχουν ειδικά υλικά;

50

- Παρατήρησα ότι το γκράφιτι στο ποτάμι έχει 2 χρόνια εκεί και δεν έχει αλλάξει τίποτα αλλά δεν το χτυπάει τόσο πολύ ο ήλιος, ήταν καλή η επιφάνεια που είναι βασικό. Από την άλλη πλευρά του ποταμιού που ο τοίχος είναι σαγρέ τα γκράφιτι διαρκούν 1 χρόνο περίπου.

'Όσο για τα ειδικά υλικά μπορείς να βάλεις κάποια σκληρυντικά αφού το τελειώσεις αλλά δεν τα χρησιμοποιούμε πολύ γιατί συνήθως ανανεώνουμε τα έργα, δεν κάνεις κάτι μόνιμο.

9) Αν σε κάποιο έργο προκύψει ένα λάθος μπορούμε να το διορθώσουμε;

- Το ωραίο με το γκράφιτι είναι ότι ανά πάσα στιγμή επειδή γράφεις με σπρέι μπορείς να το διορθώσεις γιατί στεγνώνει πολύ γρήγορα και το ξαναπατάς πολύ γρήγορα

51