ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΨΑΡΙΟΥ

Μ. Παυλίδης – Δ. Δοκιανάκη Ηράκλειο, Νοέμβριος 2013

1

Πως Αλήθεια Μοιάζει Ένα Ψάρι;

2

Rhinodon typus

Whale shark (20 m, >25 tn)

Sailfish

Pacific needlefish Tylosurus pacificus

Dover sole Microstomus pacificus

3

Manta ray Guitar fish

Hagfish

Lamprey

4

Giant frogfish Lumpsucker Boxfish

Cowfish

Pufferfish

5

Leafy Sea Dragon Pigmy Sea horse

Βιότοπος - Εξάπλωση

Λίμνες, ποτάμια, ρυάκια, πηγές, θερμές πηγές, υπόγειες σπηλιές

Από πολικές έως τροπικές θάλασσες

Από την επιφάνεια του νερού ή και έξω από το νερό έως μεγάλα βάθη (7.000 m)

Θερμοκρασίες από -1.8˚C έως > 40˚C

pH από 4 (1) έως > 10

Διαλυμένο οξυγόνο από 0 έως πλήρη κορεσμού

Αλατότητες από 0 έως 90 (Πηγή: Davenport and Sayer 1993, in Moyle and Cech 2004)

6

7

Ταξινόμηση

Osteichthyes Actinopterygii

8

Gnathostomata

1Elasmobranchii (815) 2Holocephaloi (31)

3Brachiopterygii (13) 4Chondrostei (26)

Chondrichthyes

Actinopterygii (rayfins)

5Lepidosteus (7) 6Amia (1) Teleostei (>25,000) Neopterygii

7Actinistia (2) 8Dipnoi (6) Sarcopterygii (lobefins)

Choanota Amphibia

Tetrapoda

Ταξινόμηση (Fall, 2001)

1Sharks, skates & rays; 2Ratfish or chimaeras; 3Reedfish - bichirs 4Sturgeon & paddlefish; 5Gars; 6Bowfin or choupique; 7Coelacanth 8Lungfish (στην παρένθεση δίνεται ο αριθμός των ειδών κατά Graham, 2006)

Agnatha: Myxini (hagfish: 43) & Chephalaspidomorphi (lampreys: 41)

9

Τελεόστεος - Εξωτερική Μορφολογία

1Αναπνευστικές σχισμές ή ρώθωνες - 2Οφθαλμός – 3Επικαλυμματικό – 4Ραχιαίο πτερύγιο – 4αΣκληρές άκανθες - 4βΜαλακές ακτίνες (λεπιδοτρίχια) - 5Ουραίο πτερύγιο 6Ουραίος Μίσχος - 7Εδρικό πτερύγιο – 8 «Έδρα» - 9Λέπια - 10Πλευρική γραμμή 11Κοιλιακά πτερύγια - 12Θωρακικά πτερύγια – 13Στόμα (κάτω γνάθος)

3

4α 4β

5 6 10

12

1 2 3 4α

5

10 12 8

9 4β

6

7 11

13

10

Μονά & Ζυγά πτερύγια

11 Photos: K. Kokkaris

1. Ραχιαίο (σκληρές άκανθες) Μαλακές ακτίνες (λεπιδοτρίχια) 2. Ουραίο 3. Εδρικό (Dorsal fin) (Caudal fin) (Anal fin)

4. Θωρακικά 5. Κοιλιακά (Pectoral fins) (Pelvic fins)

Λέπια, χρωματοφόρα

12 Photos: K. Kokkaris

Λέπια (Scales)

13

Τύπος, μέγεθος, αριθμός ⇒ ταξινομική / τρόπος ζωής

3. Kυκλοειδή (Cycloids)

1. Πλακοειδή (Placoids) 2. Γανοειδή (ganoids)

4. Kτενοειδή (Ctenoidss)

14

Χρωματοφόρα Χρωστική Χρώμα

Μελανοφόρα Μελανίνη Μαύρο ή καφέ Ερυθροφόρα Καροτενοειδή &

πτεριδίνες Κόκκινο

Ξανθοφόρα Καροτενοειδή Κίτρινο

Λευκοφόρα Κρύσταλλοι γουανίνης

Λευκό

Ιριδοφόρα Κρύσταλλοι γουανίνης

(Αντανάκλαση)

Χρωματοφόρα

15

Φυσιολογική vs. Μορφολογική Αλλαγή του Χρώματος

16

Έδρα Ουρογεννητικός

πόρος

Photo: K. Kokkaris

Αισθητήρια όργανα

17

Οφθαλμός

Αντίληψη των κινήσεων του νερού γύρω από το ψάρι, δια μέσου αισθητηρίων απολήξεων αναγνώρισης μηχανικών μεταβολών

Πλευρική γραμμή

Ρώθωνες

Νευρομαστός

Photos: P. Katharios

UoC, Electronic microscopy unit

UoC, Electronic microscopy unit

Ωτόλιθοι

Δομές από ανθρακικό ασβέστιο που βρίσκονται δίπλα στον εγκέφαλο των ψαριών. Αναγνώριση ήχου Μετατροπή ηλεκτρικών σημάτων σε ηχητικά κύματα Αναγνώριση βαρύτητας Ηλικία των ψαριών

19

Source: Wikipedia

Σωματομετρία - Οστεϊχθύς

20

Length: Μήκος – Total: Ολικό - Fork: Μεσουραίο - Standard: Τυπικό Dorsal: Ραχιαίο – Caudal peduncle: Ουραίος μίσχος - Anal: Εδρικό Pectoral: Θωρακικό – Jaw: Γνάθος – Snout: Ρύγχος – Orbital: Οφθαλμικός

Τελεόστεος - Εσωτερική Μορφολογία

21

Βράγχια (Gills) Καρδιά (Heart) Ήπαρ (Liver) Σπλήνας (Spleen)

2 3 5

4 3 5 6 4

7 8

Χολή (Gall bladder) Νηκτική κύστη (Swim bladder) Πεπτικός σωλήνας (Digestive tract) Ουροδόχος κύστη (Urinary bladder)

Γονάδες (Gonads) Νεφροί (Kidneys) Eγκέφαλος (Brain) Οτόλιθοι (Otoliths)

Photo: K. Kokkaris

Ενδοκρινικό Σύστημα

22

1

1Υποθάλαμος - 2Υπόφυση - 3Επίφυση - 4Θυρεοειδικά θυλάκια 5Οπισθοβράγχιος αδένας - 6Σπλήνας - 7Παγκρεατικά νησίδια - 8Έντερο -7Πυλωρικά τυφλά - 8Στομάχι - 9Γονάδες - 10ΝΧρωμιόφυλος ιστός 11Μεσονεφρικός ιστός (interrenal tissue) – 12Σωματίδια Stannius - 13Ουρόφυση

2

3

4 5

7

6 8

9

10 11 12

13

Ανατομία

23

1 2

3 4

Photo: K. Kokkaris

24

Βράγχια

Photo: K. Kokkaris

Βραγχιακό τόξο (Gill arch) Bραγχιακές άκανθες (Gill rakers) Βραγχιακά ελάσματα (Gill filaments)

25

Καρδιά, Ήπαρ, Χολή, Σπλήνας

26

1

Photo: K. Kokkaris

Κύρια: Κοιλιακή και ραχιαία αορτή (κυρίως αναπνευστική λειτουργία) Δευτερεύουσα: Στενά, εσπειραμένα αγγεία που ξεκινούν από τις κύριες αρτηρίες, κατευθύνονται στα βράγχια και στα άλλα συστήματα και στη συνέχεια καταλήγουν στο φλεβικό σύστημα (κυρίως διατροφικός ρόλος)

Φλεβώδης κόλπος ή φλεβοκόμβος (sinus venosus)

Κόλπος (atrium) Κοιλία (ventricle) Αορτικός βολβός (bulbus arteriosus):

27

2

3

Γονάδες

Όρχεις

Ωοθήκες

Αναστροφή φύλου

Photos: Μ. Pavlidis & S. Fragkoulis

Πεπτικός σωλήνας

3 4

5 6

Photo: K. Kokkaris

Νεφροί, «Επινεφρίδια»

30 Photos: K. Kokkaris Photo: K. Kokkaris

Μυοσκελετικό σύστημα

31

32

Εγκέφαλος

33

Photo: K. Kokkaris

Forebrain: Πρόσθιος εγκέφαλος Midbrain: Ενδιάμεσος εγκέφαλος Hindbrain: Οπισθεγκέφαλος

Cerebrum: Eγκέφαλος Cerebellum: Παρεγκεφαλίδα Brain staim: Εγεφαλικό στέλεχος