ΕnergyTec 2006Εκθεσιακό Κέντρο HELEXPO PALACE

Μαρούσι, 23-26.11.2006Μορφές & ∆ιαχείριση Ενέργειας

Η Ανάπτυξη του Ελληνικού Υδροδυναμικού &

η Τεχνογνωσία της ∆ΕΗ Α.Ε.

Γιώργος Τριανταφύλλης, ∆ιευθυντής∆ημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Α.Ε.

∆ιεύθυνση Ανάπτυξης Υδροηλεκτρικών Έργων

2

Σύντομη Ιστορίατης Υδροηλεκτρικής ΑνάπτυξηςΑπό το 1950 μέχρι σήμερα

3

H Eλλάδα είναι μια ορεινή χώρα σε ποσοστό πάνω από80 % με ένα πολύπλοκο κατακερματισμένο ανάγλυφο

που παρουσιάζει ποικιλία κλιμάτων

Το βορειοδυτικό της μέρος, όπου βρίσκονται και τα περισσότερα βουνά της, προσφέρεται ιδιαίτερα για

υδροηλεκτρική ανάπτυξη

• Θεωρητικό Ετήσιο Υδροδυναμικό: 80 TWh• Οικονομικά Εκμεταλλεύσιμο Ετήσιο ∆υναμικό:12 TWh• Μέχρι σήμερα έχει αναπτυχθεί: 40 % περίπου

4

1950: Ίδρυση της ΔΕΗ ( Εταιρεία Κοινής Ωφέλειας)

A′. 1950-1975: Κατασκευάστηκαν 8 Μεγάλοι Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1.410 MW (Άγρας, Λάδωνας, Λούρος, Ταυρωπός/Πλαστήρας, Κρεμαστά, Καστράκι, Εδεσσαίος & Πολύφυτο), μεταξύ αυτών και οι 3 μεγαλύτεροι (Κρεμαστά - Καστράκι - Πολύφυτο)

1972: Ιδρύεται το Κλιμάκιο Μελέτης Υδροηλεκτρικών Έργων (πρώτη εθνική υδροηλεκτρική ομάδα). Από τότε όλα τα υδροηλεκτρικά μας έργα σχεδιάζονται & μελετώνται από το ίδιο τεχνικό δυναμικό της Επιχείρησης

5

Ο Χάρτης των Υδροηλεκτρικών Σταθμών της ∆ΕΗ Α.Ε.

6

B′ 1976 μέχρι σήμερα: Κατασκευάστηκαν 11 υδροηλεκτρικοί σταθμοί(8 μεγάλοι & 3 μικροί), συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου1.630 MW (ήτοι: Πουρνάρι I & II, Σφηκιά, Ασώματα, Στράτος I & II, Πηγές Αώου, Θησαυρός, Πλατανόβρυση, ΜΥΗΣ Γκιώνας & ΜΥΗΣ Μακροχωρίου).

Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουμε τους δύο σταθμούς άντλησης-ταμίευσης/pump storage plants της Σφηκιάς στον ποταμό Αλιάκμονα& του Θησαυρού στον ποταμό Νέστο

7

Ο ΥΗΣ Κρεμαστών (437,2 MW/1966)στον ποταμό Αχελώο

Είναι το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο της χώρας με ταμιευτήρα ωφέλιμης χωρητικότητας 3,3 δις m3

8

Οι ∆ύο Σταθμοί Άντλησης-Ταμίευσης (Pump Storage Plants)

YHΣ Σφηκιάς στον Αλιάκμονα ΥΗΣ Θησαυρού στο Νέστο(3 X 105 MW) -1985/86 (3 X 127 MW) -1998

Έργα Σχεδιασθέντα & Μελετηθέντα εξ ολοκλήρου από τη ∆ΕΗ/∆ΑΥΕ !!

9

Υδροηλεκτρικό Έργο Σφηκιάς στον Αλιάκμονα

Αναστρέφεται η λειτουργία των στροβίλων, όταν αυτό κρίνεται σκόπιμο, ώστε τη νύχτα να μπορούν να αντλούν νερό από την κατάντη λίμνη Ασωμάτων, όταν υπάρχει περίσσεια ηλεκτρικής ενέργειας από τους λιγνιτικούς σταθμούς και

να την αποδίδουν την ημέρα υπό συμφερότερους όρους

Οι Αναστρέψιμες Μονάδες

10

Υδροηλεκτρικό Έργο Θησαυρού Νέστου

Όπως και στον ΥΗΣ Σφηκιάς, οι στρόβιλοι μπορούν και εδώ να αναστρέφονται τη νύχτα και να αντλούν νερό από τον κατάντη ταμιευτήρα Πλατανόβρυσης, όταν υπάρχει περίσσεια ηλεκτρικής ενέργειας από τους λιγνιτικούς σταθμούς, και να την αποδίδουν την ημέρα υπό συμφερότερους όρους

Οι Αναστρέψιμες Μονάδες

11

Ο ΥΗΣ Πουρναρίου I (300 MW/1981)Στον ποταμό Άραχθο

Είναι ο πρώτος υδροηλεκτρικός σταθμός πλήρως σχεδιασθείς/μελετηθείςαπό το ίδιο τεχνικό δυναμικό της ∆ΕΗ

12

Ο ΥΗΣ Πλατανόβρυσης (108 MW/1999)Στον ποταμό Νέστο

Είναι το πρώτο φράγμα RCC – από κυλινδρούμενο σκυρόδεμα (95 m ύψους & όγκου 450.000 m3), στην κατασκευή του οποίου χρησιμοποιήθηκε η ιπτάμενη τέφρα των θερμοηλεκτρικών σταθμών Πτολεμαϊδας ως βασικό υλικό, με συνέπεια να

επιτευχθούν μεγάλα χρηματοοικονομικά οφέλη & να μειωθεί το κόστος κατασκευής

•

13

Οι Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί

Ολική Εγκατεστημένη Ισχύς: 3.060 MW (16 μεγάλοι & 8 μικροί σταθμοί), περίπου το 25% της Συνολικής Εγκατεστημένης Ισχύος της ∆ΕΗ Α.Ε.

Ολική Μέση Ετήσια Παραγωγή Ενέργειας: 5.000 GWh max.

Ολική Ετήσια Παραγωγή το 2005: 5.418 GWh

Συνεισφορά κατά μέσο όρο στη συνολική μέση ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας: 10% (εξαρτάται από τις ετήσιες υδραυλικές συνθήκες)

Η υδροηλεκτρική ενέργεια καλύπτει ηλεκτρικά φορτία αιχμής.Τα βασικά φορτία του δικτύου καλύπτονται από θερμικούς σταθμούς (κύρια

λιγνιτικούς,εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο) !!!

14

H Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας το 2005κατ’ είδος καυσίμου

Η Παραγωγη Ενέργειας του 2005 σ το Διασ υνδεδεμένο Δίκτυο

11.16%

66.21%

15.83%

6.90%

ΥδροηλεκτρικάΛιγ ν ίτηςΦυσικό ΑέριοΠετρέλαιο

15

Τέσσερα (4) Σημαντικά Μεγάλα Υδροηλεκτρικά Συγκροτήματα

Το Συγκρότημα Αχελώου: ΥΗΣ Kρεμαστών-Kαστρακίου- Στράτου(Συνολική Εγκατεστημένη Ισχύς: 907 MW)

To Συγκρότημα Αλιάκμονα: ΥΗΣ Πολυφύτου-Σφηκιάς-Aσωμάτων(Συνολική Εγκατεστημένη Ισχύς: 798 MW)

Το Συγκρότημα Αράχθου: ΥΗΣ Πουρναρίου I & II (Συνολική Εγκατεστημένη Ισχύς: 333.5 MW)

Το Συγκρότημα Νέστου: ΥΗΣ Θησαυρού-Πλατανόβρυσης(Συνολική Εγκατεστημένη Ισχύς: 489 MW)

16

Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί υπό Κατασκευήτης ∆ΕΗ Α.Ε.

3 Μεγάλοι Σταθμοί συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 347 MW

Μεταξύ αυτών και ο ΥΗΣ Μεσοχώρας (161,6 MW) στον ποταμό Αχελώο – πρώτο φράγμα τύπου CFRD

(με ανάντη πλάκα από σκυρόδεμα)

Και ο

ΥΗΣ Ιλαρίωνα (157,3 MW) στον ποταμό Αλιάκμονα

17

ΥΗΣ Μεσοχώρας στον Αχελώο (161,6 MW)

Φράγμα Με Ανάντη Πλάκα Σκυροδέματος (CFRD)Mεγίστου ύψους 150 m

ΥΗΣ Ιλαρίωνα στον Αλιάκμονα (157,3 MW)

Λιθόρριπτο Φράγμα μεγίστου ύψους 130 m

18

Aναρρυθμιστικό Έργο Αγίας Βαρβάρας Αλιάκμονα

Με την ολοκλήρωση του υπόψη έργου που αναμένεται μέσα στο 2007, ο ΥΗΣ Ασωμάτων θα λειτουργεί με πιο ορθολογικό τρόπο και θα καλύπτει ανάγκες σε ενέργεια αιχμής στη διάρκεια της αρδευτικής περιόδου, ενώ θα αυξηθεί σημαντικά και η παραγόμενη ενέργεια του ΜΥΗΣ Μακροχωρίου. Το έργο θα συμβάλλει επίσης και στην ύδρευση της Θεσσαλονίκης !!

19

Μικροί Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί (< 10 MW)Εγχώριο Οικονομικά Εκμεταλλεύσιμο Ετήσιο Δυναμικό :2 TWh περίπου

Συνολική Εφικτή Εγκατεστημένη Ισχύς: 600 MWΕκτιμώμενος Αριθμός Κατάλληλων Θέσεων ΜΥΗΣ: 250Μικροί ΥΗΣ σε λειτουργία της ΔΕΗ Α.Ε. : 8 (32 MW)Πρώτος Μεταπολεμικός ΜΥΗΣ : Γκιώνα (8,5 MW)Σύνολο ΜΥΗΣ υπό Κατασκευή: 6 (18 MW)

1998: Ίδρύεται η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε.

Μικροί ΥΗΣ υπό κατασκευή της ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε. : 4 (20 MW)Πρόγραμμα Ανάπτυξης Μικρών ΥΗΣ: περίπου 100 MW μέχρι το 2014

20

TO YBΡΙΔΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΕΡΓΟ ΙΚΑΡΙΑΣ (6,5 ΜW)ΕΝΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΣΧEΔΙΑΣΜΕΝΟ ΕΞ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΗ Α.Ε. / ΔΑΥΕ !!

Σκοπός: Ηλεκτροπαραγωγή, Συνδυασμένη Εκμετάλλευση του Υδροδυναμικού & Αιολικού Δυναμικού του Νησιού.

Έναρξη Εμπορικής Λειτουργίας: 2008 Θα αποθηκεύει την περίσσεια αιολικής ενέργειας (στις ώρες χαμηλής ζήτησης φορτίου) με τη χρήση αντλιοστασίου & ταμιευτήρων και θα την αποδίδει στο σύστημα στις ώρες αιχμής, με χρήση του ΜΥΗΣ Κάτω Προεσπέρας, εξασφαλίζοντας έτσι ποιότητα & αξιοπιστία στον ενεργειακό εφοδιασμό του νησιού.

21

YBΡΙ∆ΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΕΡΓΟ ΙΚΑΡΙΑΣΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ EΡΓΟΥ

Ο ΜΥΗΣ Προεσπέρας ( 1Χ 1 ΜW) θα τροφοδοτείται το χειμώνα από τον υπάρχοντα ταμιευτήραΠεζίου, μέσω χαλύβδινου αγωγού πτώσης και το νερό θα οδηγείται στον άνω ταμιευτήρα, ο οποίος με τη σειρά του θα τροφοδοτεί, μέσω χαλύβδινου αγωγού πτώσης, το δεύτερο ΜΥΗΣ Κάτω Προεσπέρας (2Χ 1,55 ΜW).Από αυτόν, το νερό θα οδηγείται στον κάτω ταμιευτήρα.Το νερό με τη βοήθεια αντλιοστασίου, μέσω χαλύβδινου καταθλιπτικού αγωγού, θα οδηγείται από τον κάτω ταμιευτήρα στον άνω ταμιευτήρα (αναστρέψιμος κύκλος). To Υβριδικό Έργο καθώς και οι λοιπές πηγές ενέργειας του νησιού (Πετρελαϊκός Σταθμός & Α/Π Ιδιωτών) θα τηλεχειρίζονται από τον Άγιο Κήρυκο !!

Συνολική Ισχύς: 6,5 MW ( 4,1 MW μονάδες τύπου Pelton & 2, 4 MW ανεμογεννήτριες)Συνολική Παραγωγή Ενέργειας: 13 GWh (5 GWh αιολική ενέργεια & 8 GWh υδροηλεκτρική ενέργεια).

22

Μια Συνοπτική Εικόνα του Έργου μας μέχρι σήμερα

Συνολικής Συμβατικής Αξίας 2 δις Ευρώ !!

Οκτώ Φράγματα, συνολικού όγκου 45.000.000 μ 3

Σήραγγες διαμέτρου από 7.00 έως 12.00 μ., συνολικού μήκους 20 χλμ.

Σήραγγες μικρής διαμέτρου, συνολικού μήκους 50 χλμ.

Τέσσερις μεγάλους υπόγειους Σταθμούς Παραγωγής Ηλεκτρικού Ρεύματος, συνολικού όγκου 300.000 μ 3

Έξι μεγάλες γέφυρες ανοιγμάτων μέχρι και 300 μ.

Έργα σύγχρονης Οδοποιίας, μήκους 100 χλμ. περίπου

∆ιάφορα Τεχνικά Έργα σε μεγάλο αριθμό.

23

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Υ∆ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝΠάνω από 30 χρόνια εμπειρία στα υδροηλεκτρικά έργα

Σχεδιασμός & Μελέτη- Μελέτες Έργων Πολιτικού Μηχανικού- Υδραυλικές Μελέτες- Γεωλογικές & Γεωτεχνικές Μελέτες- Τοπογραφήσεις & Έργα Οδοποιϊας- Υδρολογικές Μελέτες & Συλλογή Στοιχείων - Μελέτες Η/Μ Εξοπλισμού

Γενικά Σχέδια Αξιοποίησης Ποταμών & Μελέτες ΣκοπιμότηταςΣύνταξη Τευχών ∆ημοπράτησης & ∆ημοπρατήσειςΚοστολογικές ΑναλύσειςΕπίβλεψη ΚατασκευήςΧειρισμός Συμβατικών Θεμάτων∆ιοίκηση ΈργουΥπηρεσίες Τεχνικού Συμβούλου σε Τρίτους

24

ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ∆ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ∆ΕΗ/∆ΑΥΕ

Σήμερα, η ∆ΑΥΕ μπορεί να υλοποιήσει άψογα & έντεχνα ένα μεγάλο ή μικρό υδροηλεκτρικό έργο, δηλ. να εκτελέσει τις παρακάτω εργασίες:

• Εκτίμηση των επί τόπου συνθηκών και προγραμματισμό - εκτέλεση όλων των αναγκαίων ερευνών

• Σύνταξη όλων των απαιτουμένων μελετών πάσης φύσεως (υπολογισμοί, σχέδια, προδιαγραφές)

• Κοστολόγηση Έργου• Χρονικό & Οικονομικό Προγραμματισμό Έργου• Σύνταξη Τευχών ∆ημοπράτησης, όπως: ∆ιακήρυξη, Ειδική Συγγραφή

Υποχρεώσεων, Γενική Συγγραφή Υποχρεώσεων, Τεχνικές Προδιαγραφές κλπ.• ∆ημοπράτηση Έργου (∆ιενέργεια ∆ιαγωνισμών - Αξιολόγηση Προσφορών)• Επίβλεψη (Με διάθεση έμπειρου & ειδικευμένου επιστημονικού & τεχνικού

προσωπικού καθ’ όλη τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών και σ’ όλα τα μέτωπα, παρακολούθηση τήρησης των σχεδίων & προδιαγραφών, ∆ιαρκή ποιοτικό & ποσοτικό έλεγχο των εργασιών, Προσαρμογή της μελέτης σε τυχόν αλλαγή συνθηκών, Σύνταξη επιμετρήσεων)

• ∆ιαχείριση του Έργου (Project Management) με σύγχρονα μέσα, ήτοι:

-Παρακολούθηση των παραμέτρων Χρόνου-Ποιότητας-Κόστους-Συντονισμό εκτέλεσης των επί μέρους εργασιών

25

Παροχή Υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου προς Τρίτους

Έργο/Ιδιότητα Συμβούλου Πελάτης

Σύμβουλος Μελέτης-Επίβλεψης

Φράγμα Συκιάς ΑχελώουΦράγμα ΠραμόριτσαςΦράγμα Αμαρίου Φράγμα ΛονγκάΦράγμα ΛιβαδίουΦράγμα Παναγιώτικου ΜαγνησίαςΦράγμα ΠατάρωνΤαμιευτήρας ΠαναγιάςΦράγμα Αγιονερίου ΛάρισαςΛιμνοδεξαμενή Παλαιοχωρίου

ΥΠΕΧΩ∆ΕΝομαρχία ΚοζάνηςΟργανισμός Ανάπτυξης ∆.ΚρήτηςΝομαρχία ΤρικάλωνΝομαρχία ΛάρισαςΠεριφέρεια Θεσσαλίας∆ημ.Επιχείρηση Ύδρευσης -Αποχ.Αλεξ/ποληςΝομαρχιακό ∆ιαμέρισμα ΚαβάλαςΠεριφέρεια Θεσσαλίας∆ήμος Μακεδονίδος Ημαθίας

26

Παροχή Υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου προς Τρίτους

Έργο/Ιδιότητα Συμβούλου ΠελάτηςΣύμβουλος Μελέτης

Φράγμα Απολακιάς Ρόδου * Φράγμα Λευκογείων ∆ράμας*

* Σε συνεργασία με το Τεχνικό Γραφείο Συμβούλων ΕΞΑΡΧΟΥ-ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ-ΜΠΕΝΣΑΝΣΩΝ

Υπουργείο Γεωργίας« «

Μελετητής

Φράγμα Σμοκόβου ΚαρδίτσαςΦράγμα Αποσελέμη ΗρακλείουΜικροί ΥΗΣ Κίρφης-Ελικώνα

ΥΠΕΧΩ∆Ε∆ΕΥΑΗΚΑΠΕ

27

Μια Ματιά στο Μέλλον της Ελληνικής Υδροηλεκτρικής Ενέργειας

Στην Απελευθερωμένη Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας

Υπάρχει σημαντική εγχώρια τεχνογνωσία !!Η ∆ΕΗ Α.Ε. παραμένει ακόμη ο αποφασιστικός παίκτης !!!Η Υδροηλεκτρική Ανάπτυξη θα συνεχίσει να επικεντρώνεται σε

μεσαία/μικρά υδροηλεκτρικά έργα !!Το Κόστος Λειτουργίας μειώνεται με την εφαρμογή τηλεχειρισμών !! Οι Μεγάλοι Σταθμοί θα συνεχίσουν να καλύπτουν ανάγκες ενεργειακών

φορτίων αιχμής!!

Σοβαρή Πρόκληση : η τιμολόγηση του νερού & η κατανομή του κόστους του στους διάφορους χρήστες (π.χ. αγρότες)