1ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Ενότητα5: Σχεδιασμοίδιδακτικώνπαρεμβάσεων

ΣπύροςΚόλλας(ΒασισμένοστιςσημειώσειςτουΒασίληΤσελφέ)

ΤμήμαΕκπαίδευσηςκαιΑγωγήςστηνΠροσχολικήΗλικία

ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ

2ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

• Οισκοποί πουσυναντάμεστοΑναλυτικόΠρόγραμμαείναικοινωνικάκαιπολιτικάκαθορισμένοικαιιστορικάμεταβλητοί(βλ.Διάλεξη1η).

• Αναφέρονταιστοείδοςτωνπολιτώνπουεπιθυμεί/προσδοκάναπαράξει τοεκπαιδευτικόμαςσύστημαμέσωμιαςεκπαιδευτικήςδιαδικασίας(π.χ.τηδιδασκαλίαενόςμαθήματος).

• Οεκπαιδευτικόςοφείλειναστέκεταικριτικάαπέναντισεαυτούςτουςσκοπούς,κρίνονταςτιεξυπηρετείοκαθέναςαπόαυτούς.

3ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια• Υπότοπρίσμααυτώντωνσκοπώναποφασίζειποιαεικόνα*

τηςεπιστήμης θαπροβάλλειμέσααπότομάθηματωνφ.ε.(βλ.Διάλεξη2η):üμιαεπιστήμηπουαναζητάτηνμιακαιμοναδικήαλήθειαμεέμφασηστηνκατάκτησηεννοιώνκαιστηνεξοικείωσημε«τημέθοδο»πουοδηγείσεαυτέςτιςγνώσεις(επαγωγή),

üμιαεπιστήμηπουπροάγειτηνφαντασίακαιτηνεύρεσηδιαφορετικώνλύσεωνσταεπιστημονικάζητήματα(παραγωγή),

üμιαεπιστήμηπουαναγνωρίζειότιδενυπάρχειμιααλήθειααλλάότιηεπιστήμηείναιμιακοινωνικήδομήπουεμπεριέχειαξίες,ηθική,συμφέροντακ.α.(σχετικισμός).

(*)Οεκπαιδευτικόςδενείναιαπαραίτητοναπροβάλλειμιαμόνοεικόναγιατηνεπιστήμη,τηνίδιακάθεφορά,μέσααπότοΠρόγραμμαΣπουδώνπουθαεφαρμόσει.

4ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

Σχετικισμός

Επαγωγή– Σχετικισμός

Επαγωγή– Παραγωγή

5ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

• Οιθεματικές ενότητες πουπροτείνειτοΑναλυτικόΠρόγραμμαγιατηνεπίτευξητωνσκοπώντουπρογράμματοςείναι:ü Ζωντανοίοργανισμοί

üΑντικείμενακαιυλικά

ü Έννοιεςκαιφαινόμενααπότονφυσικόκόσμο

üΠλανήτηςΓηςκαιδιάστημα

• Ησειράπαρουσίασηςτωνενοτήτωναποδίδειτηνεκκίνησηαπότοπιοοικείοκαισυγκεκριμένοπροςτοπιοαφηρημένοκαιευρύ.

6ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

• ΓιακάθεθεματικήενότητατοΑναλυτικόΠρόγραμμαπεριγράφειαναλυτικάτοπροτεινόμενοπεριεχόμενο,τουςεπίμέρουςστόχους,ιδέεςγιαδραστηριότητες.

• Οεκπαιδευτικόςκαλείταικάθεφοράναεπικοινωνήσειαυτότοπεριεχόμενοεπιλέγονταςτιςκατάλληλεςδιδακτικέςμεθόδους(βλ.Διάλεξη3η και4η).

Μεταφοράς Ανακαλυπτικό Εποικοδομητικό Κατασκευής

7ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

8ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

• Οιστόχοι τουεκπαιδευτικού:üΔιακρίνονταιαπότουςσκοπούςοιοποίοιτίθενταιγενικάγιατηνεκπαίδευσητωνμαθητών.

üΑναφέρονταιστιςεπιθυμητέςσυμπεριφορέςτωνμαθητώνμετάτηνολοκλήρωσημιαςεπίμέρουςδιαδικασίας(διδασκαλίαμιαςθεματικήςενότητας,μιαςδραστηριότητας).

üΟιστόχοι διατυπώνονταιστοΠρόγραμμαΣπουδών καιδιασφαλίζουνσταδιακάτηνεπίτευξητωνσκοπών.

üΑφορούνγνώσεις(εννοιολογικάσχήματα:έννοιες,θεωρίες),δεξιότητεςκαιικανότητες.

9ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

• Οστόχοςτουεκπαιδευτικούκαθοδηγείτονεκπαιδευτικό,αφούμετηβοήθειάτουσχεδιάζειμεσυνέπειαμιαδιδακτικήακολουθία.

• Οιστόχοιτωνμαθητώνείναιδιαφορετικοίαπ’αυτούςτωνεκπαιδευτικών.Οστόχοςτουεκπαιδευτικούείναιυπόρρητος στηνεκπαιδευτικήδιαδικασίακαιμετασχηματίζεταισεδραστηριότητα-στόχογιατομαθητή.

• Ομαθητήςθα«μάθει»παρακινούμενοςαπότονδικότουστόχο.

10ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

• Οιδραστηριότητες λειτουργούνωςπεριβάλλονταμάθησηςγιατονμαθητήκαιυποτάσσονταιστονστόχοπουέχειτεθεί.

• Μέσωαυτήςεπικοινωνούμεέμμεσατηνεικόνατηςεπιστήμηςπουεπιθυμούμε(π.χ.έμφασηστιςμεθόδους,στουςνόμους,στησχέσημετηνκοινωνία,κ.α.).

• Ηδραστηριότηταπρέπειναεμπλέκειενεργάτον μαθητήτόσοπρακτικάόσοκαινοητικά.Σεαλληλεπίδρασημεαυτήθαοικοδομήσειτηνέαγνώση.

• Άρα,είναισημαντικόαυτήναενδιαφέρειτοπαιδί.

11ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

• Χτίζουμεέναμαθησιακόπεριβάλλονπουναξεκινάμεέναπαραμύθι,μετηνπρόκλησημιαςκατασκευήςκ.α.

• Οιδραστηριότητεςαποτελούνπρακτικάδιδακτικάσενάρια:

üπουθέτουντοπλαίσιοδράσηςγιατουςμαθητές(χώρο/τόποδράσηςκαιπλοκή/αφήγηση).

üδιατυπώνουνμέσααπότηναφήγησήτουςέναναπλόκαικαθαρόστόχογιατουςμαθητές.

üπεριλαμβάνουνδυσκολίεςπουγιαναξεπεραστούνθαπρέπειοιμαθητέςνα«συμμορφωθούν»ωςπροςτιςγνώσειςκαιτιςδεξιότητέςτους,απαντώνταςστοστόχοπουέχειορίσειοεκπαιδευτικός.

12ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

• Οιδραστηριότητεςπρέπειναείναιανοιχτές καιτουλικόπουθαχρησιμοποιηθείεντόςτουςευέλικτο.Ναεπιτρέπουνδηλαδή,στοπαιδίναδοκιμάσειδιαφορετικέςλύσειςκαινατιςελέγξειωςπροςτηνορθότητάτους.

• Τοπαιδίβρίσκεταιακόμηστοστάδιοτουσυγκεκριμένουάραείναισημαντικότοόποιουλικό χρησιμοποιηθείναδιεγείρεικαιναεπεκτείνειτιςαισθητηριακέςεμπειρίεςτουπαιδιού.

• Πρέπειναείναιλιτό,απλό(σύμφωνομετιςδεξιότητεςπουέχειτοπαιδίσεαυτήτηνηλικία)καιαισθητικάευχάριστο.Πρέπεινατραβάτοενδιαφέρον τουπαιδιού,αλλάναμηντοπαρασύρειμετονεντυπωσιασμότουεκτόςτουστόχου.

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια

13ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Σχεδιάζονταςδραστηριότητεςγιατανήπια• Δενπρέπειναδίνειπολλάερεθίσματα,παράναεστιάζεισεμια

μόνοαίσθησήτουπαιδιούκάθεφορά.Τραβάμετηνπροσοχήτουπ.χ.στοπώςναχρησιμοποιείτααυτιάτου,ταμάτιατουκ.ο.κ. Τοπαιδίείναιτοκέντροτηςπληροφορίαςόχιτουλικό.

• Τοαισθητηριακόυλικόπουχρησιμοποιούμεμπορείναυποκρύπτειτιςιδέες– έννοιεςπουεπιθυμούμεναδιδάξουμε,αλλάεμείςπροτάσσουμετααπτά,αμιγώςαισθητηριακάστοιχείαπουπρέπειναπαρουσιάζειμεσαφήνεια τουλικόμας.

• Τοπαιδίλόγωτωνχαρακτηριστικώντηςηλικίαςθαξεκινήσεινα«ανακαλύπτει»στηδραστηριότητα-στόχοπρώτατοσυγκεκριμένο,τοχειροπιαστόκαιέπειταθαοδηγηθείπροςτοαφηρημένο.

14ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Ηεμπλοκήτωνμαθητώνκαιοανθρώπινοςπαράγοντας

• Τοπαιδίγιαναεμπλακείπρέπειπρώταναεπενδύσει!

• Εμπλέκονταικαι«εργάζονται»πιοεύκολαγιατοστόχοανέχουνρόλοήανταυτίζονταιμεκάποιον«ήρωα».

• Παρακολουθούντηδράσηάλλων(ακόμηκαιτουδασκάλουτους)ανκαιαυτοίαναλάβουνρόλους– ταυτιστούνμεήρωες.

• Ταπαιδιάσκέφτονταικαιδρουνμέσαστοσενάριομεβάσηιδέεςπουφέρουναπότιςεμπειρίεςτους.Τιςιδέεςαυτέςτιςεπικοινωνούνπολλέςφορέςελλειπτικάκαισυνεπώςγιανακαταλάβουμετισκέφτονταιπρέπεικαιναταπαρατηρούμεπροσεκτικά(ναταακούμεκαιναβλέπουμετικάνουν).

15ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Παράδειγμα• Θέμα:Πλεύση– βύθιση.• Στόχος: Ταπαιδιάνααναγνωρίσουνότιηπλεύσηήη

βύθισητωνσωμάτωνεξαρτάταιαπό:α)τουλικόκατασκευήςτουστερεούσώματος,β)τοσχήματουσώματοςκαιγ)τηνπυκνότητατουυγρούστοοποίοεπιχειρούμεναπλεύσουμετοσώμαμας.

• ΣυσχέτισημεσκοπούςτουΑ.Π.: Ηθεματικήσυμβάλλειστηνανάπτυξηδεξιοτήτωνγιατηνδιερεύνησηκαιεπίλυσηπροβλημάτων.Παράλληλαπροβάλλειτοντρόποπουηεπιστήμηαλληλεπιδρά μετηντεχνολογία,προσπαθώνταςνααπαντήσειστιςανάγκεςτηςκοινωνία.

16ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Παράδειγμα• Επιστημονικόπεριεχόμενο:Ηπλεύση- βύθισηείναι

φαινόμεναπουπαρατηρούνταιότανστερεάσώματατοποθετούνταιμέσασευγρό.Βύθισηέχουμεόταντοστερεόσώμακατευθύνεταιστονπυθμένατουυγρού,ενώηπλεύσηόταντοαντικείμενοπαραμένειστηνεπιφάνειατουυγρού.

Ηβύθισηκαιηπλεύσηεξαρτώνταιαπότηνσχέσητηςπυκνότητατουυλικούμεαυτήτουυγρούστοοποίοτοποθετείται.Τασώματαπουέχουνμικρότερηπυκνότητααπόαυτήτουυγρούεπιπλέουν,ενώταπιοπυκνάσώματαβυθίζονται.

17ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

ΠαράδειγμαΌτανένασώμακαταδύεται,τοβάροςτουτο«τραβά»προςτακάτω,στοβυθό,ενώαντίθετατουγρό«σπρώχνει»τοσώμαπροςταπάνωμεμιαδύναμηπουλέγεταιάνωση.Αναυτήηδύναμηείναιμεγαλύτερηαπότηδύναμητουβάρους,τότετοσώμαεπιπλέει.Στηναντίθετηπερίπτωσηβυθίζεται.

• Διδακτικήμεθοδολογία:Μοντέλοτηςκατασκευής.

• Εναλλακτικέςιδέεςμαθητών:Ταπαιδιάθεωρούνπωςτααντικείμεναεπιπλέουνανείναιελαφριάκαιβυθίζονταιανείναιβαριά.Ακόμησυσχετίζουντηδυνατότηταπλεύσηςμετοεμβαδότηςεπιφάνειαςτουσώματος,τονόγκοκαιτοσχήματουαντικειμένου.

18ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Παράδειγμα• Στόχοςτωνπαιδιών:Νακατασκευάσουνπλεούμενα

χρησιμοποιώνταςδιάφοραυλικά.

• Σενάριο:Οιμαθητέςλαμβάνουνμιαεπιστολήόπουτουςκαλείνααναλάβουντορόλοτουμηχανικού.ΠρέπειναεπιχειρήσουννακατασκευάσουνπλεούμεναμετηβοήθειατωνοποίωνοιΓαλάτες θαμπορέσουννααντιμετωπίσουντουςΡωμαίους.

• Υλικά:Πλαστελίνες,αλουμινόχαρτα,φελλοί,χαρτιάΑ4,σιδερένιομπαλάκι,λεκάνη,νερό,αλάτι,λάδι,μέλι.

• Ρόλοι: Αστερίξ,Οβελίξ,μηχανικοί.

19ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Παράδειγμα

20ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

21ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

22ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

- ΑυτάμετηνεπιστολήτουΜαζεστίξ προςτουςΓαλάτες!Φυσικάκαταλαβαίνετεόλοισαςπόσοσημαντικόείναιναφτιάξουμεκάτιπουναεπιπλέει,έστωκιανδενέχειελπίδεςαπέναντιστονΡωμαϊκόστόλο.

- Έναβήματηνφορά!Γιαναπλεύσουμεπρέπειπρώταναεπιπλεύσουμε!

-Μηνπροτρέχειςόμως!Φρόντισενασκεφτείςπολύπροσεκτικάτιθακατασκευάσεις,φιλόδοξεΓαλάτημηχανικέμου,γιατίταυλικάκαιοχρόνοςκοστίζουνχρυσάφι!Καιμηνξεχνάς,τοχωρίομαςστηρίζειτηντύχητουεπάνωσου!

23ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

• Οιμαθητέςεντόςτηςδραστηριότητας– στόχουπροτείνουνσχέδιαγιατηνκατασκευήτουπλεούμενούτους,ενώοεκπαιδευτικόςελέγχειτιςιδέεςτουςπουυποκρύπτονταιπίσωαπότιςπροτάσειςτους.

• Σχεδιάζειμικρέςδραστηριότητεςελέγχουτωνεπίμέρουςμεταβλητώνπροκειμένουναδουνοιμαθητέςαναυτέςεπιδρούνπράγματιστηνπλεύση– βύθισητωνσωμάτων(π.χ.ρίχνουνέναβαρύκαιέναελαφρύκομμάτιπλαστελίνης-όσοπιοελαφρύγίνεται- στονερόγιαναελέγξουναντοβάροςτουσώματοςεπιδρά).

• Οιμαθητέςδιαπιστώνουνποιεςαπότιςμεταβλητέςεπιδρούνκαιέτσι«συμμορφώνουν»τιςιδέεςτουςπροςτηνεπιστημονική.

• Στοτέλοςκατασκευάζουντοπλεούμενότουςκαιτοσυγκρίνουνμετοαρχικότουςσχέδιοωςπροςτηλειτουργικότητάτου.

24ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Οδηγίεςγιατιςπαρουσιάσειςσας

• Καιτώραηδικήσαςσειρά…• Πρέπεινααναλάβετεθεματικέςενότητες– στόχουςκαιγιααυτέςνασχεδιάσετεδραστηριότητες.

• ΑυτέςθαπρέπειναδιασυνδεθούνμετουςσκοπούςΑ.Π.

• Θαπρέπειναμελετήσετεκαινακαταγράψετεταβασικάστοιχείατουεπιστημονικούπεριεχομένουτουθέματος(αυτάπουθαπρέπειναγνωρίζειοδάσκαλος).

• Θαπρέπειναπεριγράψετετηδιδακτικήμεθοδολογίακαινααναζητήσετετιςιδέεςτωνμαθητώνγιατοθέμασας.

25ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Οδηγίεςγιατιςπαρουσιάσειςσας• Αναφέρετετοντρόποπουοδιδακτικόςσαςστόχος

μετασχηματίζεταισεστόχο– πρόκλησηγιατομαθητή.• Αποτυπώστετηδραστηριότητάσας,περιγράφονταςαναλυτικά

τοσενάριο,ταυλικάκαιτουςρόλουςπουθααναλάβουνοιμαθητές.

• Εξηγήστετέλος:α)τοντρόποπουοιπειραματικέςδραστηριότητεςκαθοδηγούντουςμαθητέςστηνεπίτευξητουδιδακτικούσαςστόχου(πώςμέσωαυτώνθαχτίσειομαθητήςτηνεπιστημονικήγνώσηπουεπιθυμείτε),β)γιατίπιστεύετεότιηδραστηριότητάσαςθαεμπλέξειπράγματιενεργάτομαθητήκαιγ)γιατίταυλικάπουεπιλέξατεείναιτακατάλληλαγιατηδραστηριότητα.

26ΈννοιεςΦυσικώνΕπιστημώνΙ- Ενότητα 5:Σχεδιασμοίδιδακτικών-μαθησιακώνπαρεμβάσεων

Τέλος